Vernieuwing Toezicht
Schiphol
De 16 toezichthouders
4x
2x
1x
2x
12 x
4x
1x
1x
1x
1x
Vernieuwing Toezicht
Schiphol
De 16 toezichthouders
Inleiding Op de mainport Schiphol komt een groot aantal uiteenlopende functies van onze complexe samenleving bijeen. De luchthaven Schiphol vormt ook een van de grootste en belangriijkste buitengrenzen van Nederland. Als gevolg hiervan zijn er veel toezichthoudende instanties actief vanuit maatschappelijke, economische, milieu- en veiligheidsbelangen.
Dit deel van het voortgangsbericht 2008 Vernieuwing Toezicht Schiphol, geeft een beknopte beschrijving van de 16 toezichthouders die actief zijn op Schiphol. Het betreft toezichthouders van het Rijk, de Provincie en de Gemeente. Ook toezicht vanuit AAS (Havenmeesterschap) is opgenomen. Het overzicht laat zien wie de toezichthouders zijn en geeft een beknopte beschrijving van hun werkveld. Bij iedere toezichthouder is aangegeven voor welk thema de toezichthouder hun activiteiten verricht. De thema’s zijn Beveiliging, Vracht, Veiligheid en Milieu en Ruimtelijke ordening. Het overzicht is op alfabetische volgorde.
3
Inhoudsopgave Inleiding�������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������3 De 16 toezichthouders��������������������������������������������������������������������������������������������������� 7 Amsterdam Airport Schiphol����������������������������������������������������������������������������������������� 8 Agentschap Telecom ������������������������������������������������������������������������������������������������������� 8 Algemene Inspectiedienst���������������������������������������������������������������������������������������������� 8 Arbeidsinspectie����������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 Douane���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������9 Inspectie Openbare Orde en Veiligheid�����������������������������������������������������������������������9 Inspectie Verkeer en Waterstaat��������������������������������������������������������������������������������� 10 Koninklijke Marechaussee��������������������������������������������������������������������������������������������� 10 Korps Landelijke Politiediensten���������������������������������������������������������������������������������� 11 Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding����������������������������������������������������������� 11 De Plantenziektenkundige Dienst��������������������������������������������������������������������������������12 Voedsel en Waren Autoriteit �����������������������������������������������������������������������������������������12 VROM-Inspectie���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13 Gemeente Haarlemmermeer���������������������������������������������������������������������������������������� 13 Hoogheemraadschap van Rijnland����������������������������������������������������������������������������� 14 Provincie Noord Holland������������������������������������������������������������������������������������������������ 14
5
De 16 toezichthouders
Korte omschrijving
BEVEILIGING
VRACHT
7
VWA
NCTb
Douane
KMar
Front Office Schiphol • Van alle toezichthouders gezamenlijk. • Incl. secretariaat met coördinerende, faciliterende en stimulerende rol en taken. • Overheidsbreed.
Provincie Noord-Holland
Dienstverlenend aan toezichthouders & bedrijven
Arbeidsinspectie Gemeente Haarlemmermeer
MILIEU & R.O.
IVW
VEILIGHEID
De in bovenstaande figuur gepresenteeerde acht diensten vormen de kern van het Front Office Schiphol. De overige diensten actief op Schiphol, zijn via hen aangesloten bij het samenwerkingsverband en worden actief betrokken bij de doelenrealisatie.
Amsterdam Airport Schiphol De exploitant van de luchthaven is Amsterdam Airport Schiphol (AAS). Om de exploitatie te mogen uitoefenen, moet AAS voldoen aan eisen op het gebied van onder meer veiligheid, beveiliging en milieu. Resultaat hiervan is dat AAS zelf toezicht houdt op o.a. de orde en veiligheid op het platform en in de terminal, de uitvoering van de beveiligingsmaatregelen, en milieugerelateerde onderwerpen. Dit leidt tot de bijzondere situatie dat AAS zowel toezichthouder als onder toezicht gestelde is.
8
Afdelingen binnen AAS die een toezichthoudende taak hebben zijn Airside Authority, Security Operations, Brandveiligheid en Milieu, Passenger Services en Handhaving Terminal. Agentschap Telecom Het toezicht door het Agentschap Telecom van het Ministerie van Economische Zaken richt zich op de bescherming van de frequentie ruimte voor telecommunicatiegebruik. Het Agentschap controleert routinematig of het frequentiegebruik in overeenstemming met de vergunningvoorwaarden plaatsvindt. Geïnspecteerden merken er niets van, tenzij ze in overtreding zijn. Naast routinecontroles voert het Agentschap tevens inspecties uit na klachten over het gebruik van het elektronisch communicatiedomein. Het betreft dan fysieke technische inspecties, die lokaal worden uitgevoerd Algemene Inspectiedienst De Algemene Inspectiedienst (AID) van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV) ziet toe op de naleving van de Flora- en faunawet door im- en exporteurs. De dienst controleert de uitvoering van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en de handel in uitheemse dieren- en plantensoorten. De AID voert zijn controles uit op verzoek van andere inspectiediensten, met name Douane, Voedsel en Waren Autoriteit en Plantenziektenkundige Dienst. Bij constatering van een overtreding, treedt de AID strafrechtelijk op.
Arbeidsinspectie De Arbeidsinspectie (AI) van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid controleert of bedrijven voorzieningen op het werk treffen ter bescherming van de veiligheid en de gezondheid van personeel. Dit vindt plaats via actieve landelijke inspectieprojecten en via inspecties naar aanleiding van ongevallen en klachten. Aanpak van misstanden heeft prioriteit. Landelijke inspectieprojecten zijn gericht op bepaalde thema’s, zoals recentelijk vliegtuigafhandeling en vliegtuigschoonmaak. Thema’s worden geselecteerd op basis van signalen en risicoanalyse. Vaak ligt het accent in branches waar de meeste misstanden worden verwacht. 9
Op jaarbasis onderzoekt de Arbeidsinspectie op Schiphol zo’n twintig ongelukken en zes klachten. Bij klachten gaat het om zaken als persoonlijke beschermingsmiddelen, fysieke belasting, tocht, struikelgevaar of agressie. De meeste ongelukken worden door de Marechaussee bij de Arbeidsinspectie gemeld. Douane De primaire taak van de Douane (een onderdeel van de Belastingdienst van het Ministerie van Financiën) is het controleren van de invoer, uitvoer en doorvoer van goederen. Dat is een taak die ten behoeve van de Nederlandse en Europese samenleving wordt uitgevoerd. De Douane levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het tot stand brengen van een open, eerlijke en veilige Europese markt. De Douane heft en int belastingen en accijnzen. Daarnaast ziet zij toe op veel niet-fiscale wetgeving bijvoorbeeld die welke betrekking heeft op wapens, verdovende middelen, kinderpornografie, namaakgoederen, cultuurgoederen en milieugevaarlijke stoffen. Inspectie Openbare Orde en Veiligheid De Inspectie Openbare Orde en Veiligheid (IOOV) richt zich op de uitvoering van politie-, brandweer- en rampenbestrijdingstaken. De inspectie werkt onder de verantwoordelijkheid van de ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en van Justitie. Zij biedt de lokale en regionale besturen inzicht in kwaliteit van de taakuitvoering van brand-
weer en rampenbestrijding, zodat waar nodig verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. De inspectie oefent dan ook geen rechtstreeks toezicht uit op Schiphol, maar bij incidentele onderzoeken kan het wel gebeuren dat zij medewerking van bedrijven of instanties vraagt. Inspectie Verkeer en Waterstaat De Inspectie Verkeer en Waterstaat (IVW) bewaakt en bevordert een veilig en duurzaam gebruik van weg, water, lucht en rail door burgers en ondernemers. 10
Ten aanzien van Schiphol ziet de IVW er onder meer op toe dat de vergunningsvoorwaarden worden nageleefd door luchtvaartorganisaties en de personen die daarin werkzaam zijn. De inspecteurs voeren daartoe zowel systeem- als productinspecties uit bij onder meer luchtvaartmaatschappijen, luchtvrachtafhandelaren, luchthavenexploitant, luchtverkeersleiding Nederland, luchtvaarttechnische bedrijven en opleidingsinstellingen. Bovendien houdt de IVW toezicht op het goederenen personenvervoer op Schiphol, zoals controle op taxi- en busvervoer. Schiphol is een door de IVW gecertificeerde luchthaven. De IVW ziet erop toe dat de exploitant van de luchthaven een goede invulling geeft aan de eisen ten aanzien van het veiligheidsmanagementsysteem. Bovendien moet deze ervoor zorgen dat de grenswaarden voor geluid en lucht emissies niet worden overschreden. IVW controleert de gegevens. Koninklijke Marechaussee De Koninklijke Marechaussee (KMar) is bij het grote publiek op Schiphol vooral bekend door haar vreemdelingentaak en de grensbewaking. Voor het inspectieloket gaat het vooral om het toezicht van de Marechaussee op de beveiligingsactiviteiten op Schiphol. Met de wijziging van de Luchtvaartwet in 2003 zijn een groot aantal uitvoerende verantwoordelijkheden van de overheid verschoven naar de particuliere sector die zich bezighoudt met de beveiliging van de burgerluchtvaart. Namens de Minister van Justitie controleert de Koninklijke Marechaussee de naleving van de wetgeving en houdt toezicht op de uitvoering van de beveiligingsmaatregelen door de particuliere sector, met name Amsterdam Airport Schiphol, luchtvaartmaatschappijen en luchtvrachtbedrijven.
De Marechaussee houdt een actueel bestand bij van particuliere beveiligingsbedrijven en van het personeel dat voor hen werkzaam is. Zij ziet toe op het vergunningenstelsel en op welke wijze men als particuliere beveiligingsorganisatie zijn taak uitvoert. De Marechaussee voert rechtstreeks tests uit bij beveiligingsbedrijven. Zij heeft tevens een politietaak op de luchthaven en houdt bijvoorbeeld toezicht op het naleven van de verkeersregels. Korps Landelijke Politiediensten De Dienst Luchtvaartpolitie (DLVP) van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) heeft specifieke deskundigheid op het gebied van luchtvaartregelgeving. De voornaamste vorm van toezicht op Schiphol bestaat uit het uitvoeren van alcoholcontroles, gemiddeld drie keer per jaar, in overleg met de Marechaussee. Daarnaast voert het KLPD in combinatie met de Inspectie Verkeer en Waterstaat controles uit op binnenlandse en buitenlandse maatschappijen en luchtvaartuigen. Dat heeft betrekking op bewijzen van bevoegdheid van de gehele bemanning, bewijzen van inschrijving en luchtwaardigheid van het vliegtuig, technische documentatie, vervoersvergunningen, vliegroutes, contact verkeersleiding en documentatie ten behoeve van de vluchtvoorbereiding. Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) draagt onder meer zorg voor een adequate beveiliging van de burgerluchtvaart in Nederland en is tevens verantwoordelijk voor de systematische kwaliteitstoetsing van deze beveiliging. De NCTb valt onder de ministeries van BZK en Justitie. De NCTb-directie Beveiliging Burgerluchtvaart (DBB) stuurt de Koninklijke Marechaussee aan in haar toezichtstaak en ten aanzien van de gewapende beveiliging. Deze directie instrueert de luchtvaartsector op het gebied van beveiliging en houdt het nationale beveiligingsplan voor de burgerluchtvaart actueel en accuraat. De Inspectie Beveiliging Burgerluchtvaart (IBB) van de NCTb is verantwoordelijk voor de systematische kwaliteitstoetsing van de beveiliging van de burgerluchtvaart.
11
De Plantenziektenkundige Dienst
12
De Plantenziektenkundige Dienst (PD) is een baten-lasten dienst van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De gezondheid van planten vormt het uitgangspunt van hun werkwijze en vertaalt zich in de missie ‘Wij bewaken en bevorderen de gezondheid van planten vanuit een internationale context’. Het werken aan een gezonde groene sector waarborgt de import en export van betrouwbare plantaardige producten, een veilige land- en tuinbouw en het behoud van het landschap en de biodiversiteit. De PD richt zich, als kennis- en toezichtautoriteit, op het vergaren en behouden van kennis op het gebied van plantgezondheid. In Nederland heeft het laboratorium van de PD, als nationaal fytosanitair referentielaboratorium, een spilfunctie in het ontwikkelen en borgen van kennis over de biologie van schadelijke organismen voor de natuur en de groene sector. De PD zet zijn kennis in om beleidsdirecties van het ministerie van LNV te adviseren op het gebied van (inter)nationale beleidsontwikkeling en implementatie van het gewasbeschermingbeleid. Daarnaast houdt de dienst toezicht op de uitvoering van de import- en exportinspecties van plantaardige producten door de diverse keuringsdiensten, t.w. de Bloembollenkeuringsdienst, het Kwaliteits-Controle-Bureau, de Nederlandse Algemene Keuringsdienst en de Nederlandse Algemene Kwaliteitsdienst Tuinbouw. Voedsel en Waren Autoriteit De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) onderzoekt en bewaakt de veiligheid van voedsel en consumentenproducten. De VWA ziet er onder meer op toe dat: de invoer in de EU en doorvoer over EU grondgebied van diervoeders, levensmiddelen en levende dieren uit landen van buiten de EU, verloopt volgens de EU-voorschriften of volgens nationale regelgeving. Ook de op en rond Schiphol opererende cateringbedrijven, winkel- en horecagelegenheden vallen onder toezicht van o.a. de VWA. De opdrachtgevers zijn het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).
VROM-Inspectie De inspectie van het Ministerie van VROM houdt zich op Schiphol bezig met het eerstelijnstoezicht op de naleving van algemene wetten of door VROM afgegeven vergunningen. Het gaat vooral om milieugerelateerde wetgeving. Concreet gaat het onder meer om: • milieugevaarlijke stoffen (zoals asbest) • vuurwerk • legionellacontroles • de binnenkomst van genetisch gemodificeerde organismen (GGO’s)
Gemeente Haarlemmermeer De toezichthouders van de Gemeente Haarlemmermeer controleren in verschillende stadia verschillende overheidsregels bij de ondernemers op de luchthaven. Veelal is dit op “landside”. Tijdens de bouw van bijvoorbeeld een bedrijfspand houden de Specialisten Bouwhandhaving toezicht op de verschillende bouwfasen. Ook wordt gecontroleerd of wordt gebouwd zonder bouwvergunning. Belangrijk voor de veiligheid is dat overeenkomstig de verleende bouwvergunning en landelijke (bouw)regelgeving wordt gebouwd. Een aantal van deze bouwcontroles wordt samen met de Preventiecontroleurs van de brandweer uitgevoerd. Als voldaan wordt aan de brandveiligheidseisen kan het bouwwerk ook in gebruik worden genomen. Ook tijdens de gebruiksperiode wordt toezicht gehouden. Zo worden de milieuvoorschriften periodiek gecontroleerd door de Specialisten Milieuhandhaving en controleert de brandweer periodiek de gebruikseisen. De Gemeente heeft daarbij speciale aandacht voor bedrijven waar gevaarlijke stoffen worden opgeslagen. Mocht een pand gebruikt worden in strijd met de bestemming volgens het bestemmings plan dan wordt hiertegen opgetreden. Als een pand wordt gesloopt houden de Specialisten Bouwtoezicht toezicht op de sloop. De toezicht op de afvoer van het sloopmateriaal bijvoorbeeld via vrachtauto’s is vervolgens een provinciale bevoegdheid. De Gemeente Haarlemmermeer is daarmee een van de schakels in de handhavingketen.
13
Hoogheemraadschap van Rijnland Het Hoogheemraadschap van Rijnland draagt zorg voor de waterhuishouding en waterkwaliteit, o.a. op en rondom de luchthaven Schiphol. Sinds begin 2007 functioneert een meetnet op en rondom Schiphol dat inzichtelijk moet maken wat de gevolgen zijn van ijsbestrijdingsmiddelen gedurende de winterperioden. Op basis van dit meetnet wordt onder meer getoetst of wordt voldaan aan de Wvo-vergunningsvoorschriften. Het Hoogheemraadschap controleert ook op mogelijke lekkages bij het tanken van vliegtuigen, onderhoud aan vliegtuigen en afhandelingsprocessen. 14
Provincie Noord Holland De provincie Noord-Holland heeft diverse inspectietaken die voortvloeien uit het beleidsterrein milieu. De luchthaven Schiphol heeft een vergunning volgens de Wet milieubeheer. De provincie Noord-Holland is de vergunningverlenende autoriteit. Een groot aantal bedrijven dat actief is aan de luchtzijde (de afhandelaren) valt ook onder deze vergunning. Deze bedrijven zijn zelf verantwoordelijk voor hun handelen, maar Schiphol is medeverantwoordelijk. Enkele grote bedrijven en locaties hebben eigen vergunningen. De provincie voert inspecties uit op onder meer: • milieurelevante installaties en voorzieningen • afvalstoffen • gevaarlijke stoffen • bodembescherming
15
16
