VERLEIDEN VOOR MOEDERDAG The Pink Temptation. OMZETINSPIRATIE OP BAKKERSVAK Beurs trekt recordaantal bezoekers

PRAKTISCH MAGAZINE VOOR BROOD EN BANKET

JAARGANG 17 APRIL 2014 NR. 4

VERLEIDEN VOOR MOEDERDAG The Pink Temptation

OMZETINSPIRATIE OP BAKKERSVAK Beurs trekt recordaantal bezoekers

01_Cover.indd 1

MACHINE WORDT BAKKER Minder vakkennis aan de productielijn

14-04-14 11:15

Nieuw

Arabesque

Belgische chocolade

Pure verwennerij Zeelandia introduceert Arabesque, de nieuwe lijn Belgische chocolade voor banketbakker en patisserie. Arabesque is chocolade van een hoogwaardige kwaliteit, die snel en soepel smelt, gemakkelijk aan te brengen is en een uitstekende smaak en een mooie glanzende afwerking levert. Het Arabesque assortiment bestaat uit een viertal variëteiten: wit, melk, puur en extra puur. Alle soorten zijn geschikt voor glaceren, vullen, vormen, gieten, doorhalen, decoratie, bonbons en veel meer. Chocolade is een belangrijke succesfactor voor verleidelijk gebak. Het staat voor luxe en verwennerij en het opent nieuwe kansen voor banketbakkers en patissiers. Nieuwe mogelijkheden om het verschil te maken. Zeelandia kent de interactie tussen chocolade met andere ingrediënten in gebak. Hierdoor kan Zeelandia helpen nieuwe creatieve toepassingen op de markt te brengen.

Meer info bij de verkoopadviseurs van Zeelandia of via 0800-0367.

LABOTRONIC

ssadeu a b

✓

Ca

Luc Blok, ijssalon Luciano Fotografie: Peter Staes

ni

r

Am

30% energiebesparing op de totale ijsproductie

rpigia

Meer informatie Beatrix de Rijkweg 7 5657 EG Eindhoven Tel. 040 235 35 35 Fax 040 235 35 30 [email protected] www.carpigiani.nl

lijk Ambachte

Pink Temptation

PRAKTISCH

MAGAZINE VOOR

T

JAARGANG

17 APRIL 2014

Ramon Huigsloot is bakkerij-adviseur bij Zeelandia en lid van het Nederlands Patisserie Team. In deze editie van Bakkers in bedrijf verzorgt hij namens het team een column over hoe onderscheidend te zijn. Ook maakte hij het inspiratierecept. Dit keer een overheerlijke, verleidelijke Moederdagtaart die luistert naar de naam ‘The Pink Temptation’. Zie pagina 42. (Foto: Nederlands Patisserie Team)

NR. 4

BROOD EN BANKE

MOEDERDAG VERLEIDEN VOOR ation The Pink Tempt OP BAKKERSVAK OMZETINSPIRATIE aantal bezoekers Beurs trekt record

T BAKKER MACHINE WORD ctielijn nis aan de produ Minder vakken

10

14-04-14 11:15

01_Cover.indd

1

BAkkeRS in BedRiJF

17e jaargang april 2014 nr. 4 Bakkers in bedrijf is een onafhankelijk, praktisch magazine voor professionals in brood en banket. naast Bakkers in bedrijf geven wij ook eisma Voedingsmiddelenindustrie, Vakblad iJs!, Vismagazine, ViS Special, Vlees+ en Marktvisie uit in het Food & Trade cluster. Verschijnt 11x per jaar directie: Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur Adres: Celsiusweg 41, 8912 AM Leeuwarden Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden uitgever: Jacqueline Wijbenga, 088 - 2944821 hoofdredactie: Hilco Wagenaar, 088 29 44 834 / 06 4675 1896 E-mail: [email protected] Twitter: @hhwagenaar eindredactie: Clara Bloemhof, 088 29 44 836 E-mail: [email protected] Twitter: @cbloemhof Redactieraad: Linda van ‘t Land, Hans van Noort, Gosse Tjoelker, Joop van der Veen, John Vermin Medewerkers aan dit nummer: Bakkerijmuseum Medemblik/Marga Spil, Theo Spil; Bake for Life/Ronneke Kuiper; Bakery Nexus/Sander Bertens; Clara Bloemhof; Bouwer&Officier/Michel Duijm; Lex Verkley; Linda van ’t Land; NBC/ Pauline Houtsma; NBOV/Jos den Otter, Sandra Wewer; Patisserie Team/Ramon Huigsloot; Tom van der Meer; Veerman Advocaten/Danny Veerman. Fotografie: Bakkerijmuseum Medemblik; Bake for Life; Bakery Nexus; Bakkers in bedrijf; Kaak Group; Koos Groenewold; NBC; NBOV; Patisserie Team; Rodun; Ron Offermans; Veerman Advocaten; Oscar van der Wijk. Sales: Mark Veenstra (salesmanager) Tel. 088 29 44 851 / 06 466 273 59 E-mail: [email protected] Gjelt Douma (accountmanager) Tel. 088 29 44 849 / 06 467 514 67 E-mail: [email protected] Traffic: Linda van der Lans Tel. 088 29 44 855 E-mail: [email protected]

Stephanie Abendanon Tel. 088-2944876 E-mail: [email protected] ZeeDesign Tel. 0517 531 672 Fax. 0517 531 810 E-mail: [email protected] Marketingcoördinatie: Tatjana Eerhart Tel. 088 - 2944844 E-mail: [email protected] Prepress: ZeeDesign, Witmarsum

13

druk: Veldhuis Media BV, Raalte Abonnementen: Nieuwe aanmeldingen, adreswijzigingen en correspondentie kunt u sturen naar: Abonneeservice Eisma Media Groep Postbus 2238 5600 CE - Eindhoven Tel. 088 22 66 648 E-mail: [email protected] Vriend Van-(abonnements)prijzen: € 68,50 per jaar, incl. BTW Studenten: € 34,25, incl. BTW www.bakkersinbedrijf.nl

14

Annulering alleen schriftelijk en tenminste één maand voor de volgende betaaldatum. ISSN: 1388-2910 Bakkers in bedrijf is officieel partner van Bake for Life.

disclaimer De redactie stelt zich niet verantwoordelijk voor de inhoud van ingezonden berichten of gedane uitspraken en behoudt zich het recht voor om ingezonden artikelen te weigeren of in te korten. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of overgenomen in welke vorm dan ook, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever. Leveringsvoorwaarden; Zie www.eismamediagroep.nl © Eisma Businessmedia 2014

30

4 | april 2014 | Bakkers in bedrijf

04-05_inhoudvoorwoordcolofon.indd 4

15-04-14 15:33

inhoud

voorwoord

Techniek

8 | Vraagbaak

38 | Financieel

9 | Bake for Life

39 | Archief

13 | Vakvrouwen

39 | Column NBOV

27 | Onderwijsheden

42 | Recept Pink Temptation

Kennis verdwijnt. Dat horen we vaker in de bakkerijsector. Kennis van grondstoffen en de werking ervan in deeg tijdens het bakproces. Maar we horen de noodkreet ook vanuit de machinehoek, van partijen die productielijnen bouwen voor industriële bakkerijen in binnen- en buitenland. Nederland heeft een naam hoog te houden op dat gebied. Namen als Kaak, Rademaker, WP Haton, Tromp, BVT en Everbake – partijen die turn-key bakkerijen kunnen inrichten, dwingen wereldwijd respect af. Qua bakkerijtechniek is Nederland leading. Toeleveranciers moeten echter inspelen op het feit dat de ‘bakkers’ die de lijnen bedienen, vakkennis ontberen. Terwijl de technische voortgang van wat er in hoge volumes op een productielijn kan worden gemaakt aan brood en banket, zich rap ontwikkelt. Machinebouwers stoppen de beschikbare vakkennis daarom ín de machine: in de besturing. Een indrukwekkend staaltje vakmanschap. Met als resultaat dat de productie in feite wordt gerund door de machine zélf. De besturing fungeert als een soort ‘big brother’. Gaat er iets mis, dan hoeft degene die de lijn bedient slechts de jip-en-jannekeinstructies op het 3D-touchscreen te volgen. Inzicht is niet vereist. Met alle gevolgen van dien. Vergelijk het met het ambacht: vakkennis op de werkvloer verdwijnt, dus wordt deze verwerkt in de grondstof (mix) of machine (besturing). Wat lost dit op? Een soort kip-eiverhaal. Het ambacht bestrijdt de tanende vakkennis met de campagne ‘Terug naar de basis’. Wat doet de industrie? Trainingen geven op locatie: over hoe de lijn werkt. Begrijpelijk, maar wellicht kan de technische industrie ook in gesprek gaan met de vakopleidingen. Om technische ontwikkelingen in de industrie als leerstof – in modules, aan te bieden aan bakkersleerlingen. Zodat zowel grondstofkennis als technisch inzicht worden geborgd en Nederland z’n baktechnische voorsprong behoudt. Wellicht staat er dan een nieuwe generatie bakkende ondernemers op die ‘big brother’ overbodig maakt.

32 | Bakery Nexus

42 | Column Ramon Huigsloot

Hilco Wagenaar

6 | Nieuws in beeld 8 | Nieuws 10 | Minder kennis aan de lijn Machine wordt bakker

14 | Omzetinspiratie op Bakkersvak Beurs trekt recordaantal bezoekers

19 | Ovenrendement

Verkeerde olie, mindere bakprestatie

21 | Robot snijdt taart

Geen sciencefiction, maar nuttige hulp

22 | Mini en maatwerk met snufje design Positieve stemming op Europain 30 | De Werkplek: Bakkersland ‘Asbestverhaal was voor ons oud nieuws’ 36 | Van rationeel naar emotioneel

Gevolgen van terugkeer authenticiteit

41 | Bedrijfsnieuws RUBRIEKEN:

35 | Juridisch loket

@hhwagenaar

Bakkers in bedrijf | april 2014 | 5

04-05_inhoudvoorwoordcolofon.indd 5

15-04-14 15:33


06-07_nieuwsinbeeld.indd 6

15-04-14 11:14

NIEUWS IN BEELD

Op de cover! ‘U bent ons succesverhaal.’ Die slogan vormde de rode draad van de presentatie van Bakkers in bedrijf op vakbeurs Bakkersvak 2014. Tijdens de beurs, die plaatsvond op 23 en 24 maart in het Autotron in Rosmalen, kregen bezoekers de mogelijkheid om op de cover van Bakkers in bedrijf te komen. Door hun succesverhaal te delen en een foto te laten schieten in een manshoge kopie van de echte cover van Bakkers in bedrijf bij de entree van de beurs, maken bakkers kans op een plek op de werkelijke cover van Bakkers in bedrijf. Na het schieten van de coverfoto, mochten de bakkers een formulier invullen en aangeven wat hun bedrijf zo bijzonder maakt. Daar is massaal gebruik van gemaakt. De redactie maakt uit al deze reacties een selectie. Die verhalen komen daadwerkelijk in het blad en op de cover terecht. In totaal namen rond de 1.000 branchegenoten plaats in het Bakkers in bedrijf-passepartout. Bekijk meer coverfoto’s op onze Facebook-pagina: www.facebook.com/bakkersinbedrijf. (Foto’s: Bakkers in bedrijf)


06-07_nieuwsinbeeld.indd 7

15-04-14 11:16

vraagbaak

Mag ik roombroodjes ongekoeld verkopen in mijn winkel? ‘Sommige regels van de Warenwet vind ik niet eenduidig. Neem nou roombroodjes: mag je die nu wel of niet ongekoeld aanbieden in de winkel?’

Pauline Houtsma, kennisspecialist warenwet bij het Nederlands Bakkerij Centrum: “Dat kan alleen onder bijzondere voorwaarden. Een roombroodje is namelijk een bederfelijk product, en moet daarom volgens de Warenwet in principe gekoeld (op 7 °C of lager) bewaard en verkocht worden. Net als andere producten die na het bakken worden afgewerkt of gevuld met risicovolle ingrediënten zoals slagroom, banketbakkersroom, vlees(waren) of vis. Dit is om groei van ziekteverwekkende micro-organismen of bederf tegen te gaan. Voor deze producten kunt u geen gebruik maken van de zogenaamde 12-uursregeling die geldt voor saucijzenbroodjes, kruimelroomvlaaien of rijstevlaaien (producten die in zijn geheel gebakken zijn). Toch is er inderdaad een regeling die ongekoelde verkoop van bederfelijke producten in het bedrijf toestaat, namelijk de zogeheten 2-uursregeling. Deze is van toepassing op alle bederfelijke producten die bestemd zijn voor directe consumptie, zoals belegde broodjes en puddingbroodjes. Wilt u gebruik maken van de 2-uursregeling, dan moet u aan de volgende voorwaarden voldoen: •H et product wordt óf ter plaatse door de klant geconsumeerd óf binnen 2 uur rechtstreeks bij de consument bezorgd voor directe consumptie; •B ij de producten wordt het chargenummer vermeld en het tijdstip waarop ze moeten worden verwijderd uit de verkoop (kaartjes of kleurcodes); •H et verkooppersoneel is verplicht een registratieformulier in te vullen. Hierop staat in ieder geval 1) de naam of paraaf van de medewerker, 2) om welke producten het gaat en hoeveel, 3) het tijdstip van presenteren, 4) het tijdstip van verwijderen en het aantal producten dat verwijderd is en 5) de reden hiervan. Dus, onder bepaalde voorwaarden mag je roombroodjes gedurende maximaal twee uur ongekoeld verkopen in de winkel.”

NBC is er voor u. Op deze pagina in Bakkers in bedrijf staat een specialist van NBC stil bij een actuele en praktische vraag die leeft onder bakkers. Heeft u een vraag voor deze rubriek? Mail deze naar: [email protected].

‘Brood hielp anorexia overwinnen’ “Bakkers, bedankt! Mede door jullie heb ik mijn anorexia weten te overwinnen, namelijk door het eten van brood.” Die woorden sprak oudprofwielrenster Leontien Zijlaard – van Moorsel uit tijdens de jaarvergadering van de NBOV die dinsdag 8 april plaatsvond in De Landgoederij in Bunnik. De viervoudig Olympisch kampioen was als spreker uitgenodigd om de aanwezige bakkers mee te nemen in haar visie op ‘gezond genieten’. Zo’n acht jaar lang kampte ze met een ernstige eetstoornis die grote invloed had op haar sportcarrière en omgeving. Uiteindelijk wist ze haar stoornis te boven te komen: niet door crashdiëten, maar door een gezond voedingspatroon met brood als basis. “Door ’s ochtends en ’s middags lekker brood te eten, blijf ik op mijn normale gewicht. En één of twee keer in de week trakteer ik mezelf op een gebakje, want daar word ik een blijer mens van.”

Meesterexamen Patissier verschoven naar 2015 Het Meesterexamen Patissier wordt verplaatst naar volgend jaar oktober. De meesterproef voor de patissier vindt dan tegelijkertijd plaats met het Meesterexamen Boulanger. De reden is dat een aantal kandidaten zich vanwege tijdsgebrek heeft afgemeld voor het Meesterexamen Patissier. Door de verplaatsing van het Patisserie Examen krijgen de kandidaten meer tijd om zich optimaal voor te bereiden. Voor het Meesterexamen Boulanger hebben zich al meerdere kandidaten aangemeld of interesse getoond om deel te nemen. In de loop van het jaar volgt er meer informatie over planning en voorbereiding. Inschrijven voor beiden examens kan via de website: www.meestertitel.eu.

Thema WCM: Inspiratie uit de natuur Inspiratie uit de natuur. Dat is het thema van de World Chocolate Masters in 2015, zo maakt organisator chocolademerk Cacao Barry bekend. De World Chocolate Masters is een wereldwijde, tweejaarlijkse competitie van chocoladetoptalent. In 2011 won de Nederlandse chocolatier Frank Haasnoot, vorig jaar werd Marike van Beurden nipt tweede achter de Italiaan Davide Comaschi. De selectie van deelnemers aan de grote finale die steevast plaatsvindt tijdens de beurs Salon du Chocolat in Parijs, wordt gemaakt via nationale voorrondes. In 2015 vindt de 6e editie plaats waarbij chocolatiers, patissiers en chefs moeten spelen met kleuren, vormen, smaken en texturen om de jury te imponeren. Meer info: www.worldchocolatemasters.com.


08-09_Nieuws.indd 8

15-04-14 15:35

nieuws

grooTsTe MaCaron paasei Ter wereld Bakkers in bedrijf is partner van Bake for Life. Op deze plek wordt het reilen en zeilen van de stichting nader belicht.

Patisserie Boutique De Patissier in Oegstgeest onthulde op dinsdag 1 april het grootste paasei ter wereld, gemaakt van macarons en chocolade. In het ei zijn maar liefst drieduizend macarons verwerkt. Om dit intensieve en secure werk te voltooien, zijn vijf patissiers twee weken bezig geweest met het gieten van 400 kilo aan chocoladeplakken (Valrhona) en het opspuiten en vullen van de zesduizend macaronschelpen. Na zestig uur van uiterste precisie en concentratie is dit unieke pastel getinte macaron paasei de nieuwe trots van De Patissier.

ovens

BroodBakkers geZoChT! Voor diverse bakkerijen in of in de omgeving van Amsterdam, is Uitzendbureau Het Ambacht op zoek naar ervaren broodbakkers. Het bureau zoekt broodbakkers voor zowel kleine ambachtelijke bakkerijen als voor grote industriële broodbakkerijen. Meer informatie: [email protected] of bel 0591 - 555442.

koekjesBakkerij veldT winT elkedagBeTeraward Koekjesbakkerij Veldt uit Veenendaal heeft de ElkeDagBeterAward gewonnen. De prijs wordt door MKB-Nederland uitgereikt aan het meest vitale bedrijf van Nederland. Het publiek kon meebepalen wie er wint. Eigenaar Kees Pater van Veldt kreeg de award uitgereikt van minister Lodewijk Asscher van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat gebeurde in het Beatrix Theater in Utrecht. Bij het selecteren van de genomineerden let de jury op vitaliteit (gezondheid van de medewerkers), mobiliteit (stappen maken binnen de onderneming) en excelleren (het beste uit de medewerkers halen). Volgens de jury lopen drie finalisten hierin voorop. “Een goede en gezonde werkomgeving is van groot belang om de effecten van de vergrijzing in het midden- en kleinbedrijf tegen te gaan”, licht juryvoorzitter Rob Slagmolen (secretaris arbeidsmarkt MKB-Nederland en VNO-NCW) toe. TE KOOP: CA. 50 STUKS ALS NIEUW GEREVISEERDE BAKKERIJOVENS

TE KOOP KOOP TE

Zien er uit als nieuw • Bakken als nieuw Roestvrijstalen wagen-rekken Roestvrijstalen wagen-rekken Ruiken als nieuw • Zelfde garantie als nieuw voor BECKER Thermosifon voor BECKER Vakkundige plaatsing • Thermosifon Prima 24-uursservice wagenovens alle maten wagenovens alle maten Een stuk goedkoper dan nieuw

HogervorstBakkerijservice Bakkerijservice Hogervorst Boezemweg23-a 23-a Pijnacker Pijnacker Boezemweg Tel.:015-3697583 015-3697583 Fax: Fax:015-3699598 015-3699598 Tel.: www.bakkerijovens.com www.bakkerijovens.com OVENS ••RIJSKASTEN RIJSKASTEN ••SERVICE SERVICE ••OVENS

Hogervorst2011-03-02.indd 2011-03-02.indd 11 Hogervorst

08-09_Nieuws.indd 9

10-03-11 15:16 15:16 10-03-11

De ElkeDagBeterAward is onderdeel van de campagne ElkeDagBeter.nu, waarmee MKB-Nederland aandacht vraagt voor duurzame inzetbaarheid van werknemers.

In deze editie willen we ingaan op de ovens die we gebruiken bij Bake for Life en de voor- en nadelen van de verschillende systemen. Tot nu probeert de stichting zoveel mogelijk gebruik te maken van lokaal gebouwde, houtgestookte ovens. Voordelen hiervan zijn: ze zijn lokaal gebouwd, erg goedkoop, er zitten geen draaiende delen aan, geen elektronica en ze gebruiken dus ook geen elektra. Hout is bij de bakkerijen overal verkrijgbaar - onder meer ook door onze boomprojecten. Een groot voordeel is dat bij het uitvallen van de stroom, de bakkers door kunnen produceren omdat ze dan met een vrij kleine generator de bakkerij draaiende kunnen houden. Nadelen van deze ovens zijn: slechte kwaliteit, arbeidsintensief en veel mislukt brood door het zwart blakeren of juist niet gaar worden. Bake for Life heeft recent een keuze gemaakt voor een door dieselolie aangedreven rotatieoven: volledig nieuw, van een Italiaans merk. De reden is dat de bestaande oven (foto) slechts drie jaar oud is en al vervangen moest worden. De nieuwe oven zullen we in april in Tororo in bedrijf stellen. Voordeel van de dieseloven is dat hij zowel op diesel als op kerosine gestookt kan worden. Dit is overal verkrijgbaar. Diesel is ongeveer de helft goedkoper dan elektriciteit en als de stroom uitvalt, kunnen we de oven gewoon blijven gebruiken. Wel is er stroom nodig voor de ovenventilator en voor de motor voor de rotatie.

ZouTConsuMpTie: geen idee De consument heeft geen idee van zijn eigen zoutconsumptie. Slechts 30 procent van de Nederlanders geeft aan dat ze veel of te veel zout eten, in een onderzoek van Trendbox en Food for Food. Dit komt totaal niet overeen met de statistieken over de werkelijke zoutconsumptie, waaruit blijkt dat we te veel zout eten. Volgens de onderzoeksresultaten die het RIVM publiceerde krijgt 85 procent van de bevolking te veel zout binnen. We krijgen gemiddeld 7,5 tot 8,5 gram zout binnen per dag. Met uitschieters naar 12 gram. De aanbevolen maximum richtlijn is 6 gram per dag, en zowel mannen als vrouwen zitten hierboven. De voorkeur heeft zelfs om slechts 2 tot 3 gram zout binnen te krijgen. Het is voor de meeste consumenten ook onduidelijk wat het gevolg is van te veel zout. Het heeft in de meeste gevallen een langetermijneffect op de gezondheid, dat zich uiteindelijk uit in hart- en vaatziekten of nierproblemen.


15-04-14 15:35

Machine wordt bakker

Minder kennis aan de lijn Er staan wereldwijd steeds minder bakkers aan productielijnen. Kennis aan de lijn verdwijnt. Meer en meer zijn het operators zonder vakkennis van het product die de lijn bedienen. Die tendens constateren Nederlandse machinebouwers. Ze spelen hier op in door machines te ontwikkelen die het denkwerk overnemen: de machine wordt bakker. Besturingen worden hightech, maar communiceren in jip-en-janneketaal. Door Hilco Wagenaar

“Je kunt wel een Ferrari kopen, maar als je er niet mee overweg kunt, beland je zo in de vangrail.” Die vergelijking trekt Jan van den Berg, marketing directeur bij WP Haton, met een groeiend aantal grote, buitenlandse bakkerijen. Bijvoorbeeld uit China of Engeland. De vooraanstaande bouwer van productielijnen voor bakkerijproducten uit Panningen stelt dat de interesse voor ‘Made in Holland’ internationaal gezien groot is; zeker als het gaat om bakkerijtechniek. Maar de vaktechnische kennis van zaken is bij deze bakkers vaak ver te zoeken. “De opleiding tot lijnbediener ligt in het buitenland een stuk lager dan bij ons.” WP Haton maakt daarom steeds intelligentere besturingen waarbij het denkwerk over het aan- en bijsturen van de productielijn, grotendeels in de besturing is verwerkt. “Gaat er iets mis, dan geeft de computer een signaal af. Ook staat op het display precies wat er mis is en wat degene achter de knoppen moet doen. De operator hoeft dus alleen maar de instructies op het scherm te volgen.” ‘Virtual Baking’ noemt WP Haton dat. “We hebben de procedure voor het bakken van standaardproducten geautomatiseerd”, vertelt Van den Berg. “Variabelen als tem-

peratuur, rijstijd, baktijd en volumes zijn allemaal in de computer verwerkt. Zo bewaak je de kwaliteit van de eindproducten. Die gaat met de ontwikkeling van de techniek alleen maar omhoog. En is meer consistent. Maar de lijn kan niet alles doen. En met goede grondstoffen alleen kom je er ook niet. De mens is nog steeds erg belangrijk als het gaat om bakken in hoge volumes. Maar de apparatuur kan wel helpen. Ons

Virtual Baking-systeem geeft via het besturingsscherm precies aan wat de lijn doet en waar de operator op moet letten. Er zijn zelfs instructiefilmpjes in verwerkt voor als er iets misgaat.” Cockpit De touchscreens waarmee productielijnen worden bediend, lijken steeds meer op de cockpit van een vliegtuig, zoveel info wordt er

Andere ontwikkelingen in machinetechniek - Hygiëne: optimaal reinigen van de machine, ook via nat reinigen, bijvoorbeeld met een hogedrukspuit. - Hygiëne: tegengaan van schimmelvorming in de koelcel of deegconditioneringscel. KOMA ontwikkelde hiervoor BlueCAT. Via de lichtfrequentie van ledlicht worden de proteïnemoleculen die schimmel veroorzaken in beweging gebracht. Dat voorkomt dat ze beginnen te groeien. - Gewichts- en outputnauwkeurigheid: geen afwijkingen meer van een paar procent. - Efficiënter bakken: met nieuwe technieken die in de ruimtevaart zijn ontwikkeld. Zoals reflectieschilden die ook op de Space Shuttle zaten. - Continu-kneding in opkomst: snelle kuipwissel en ‘cleaning in place’: reinigen op de plaats zelf. - Efficiënter produceren: de stukkosten per eenheid product moeten naar beneden. Hoe? Goed onderhoud, regelmatige inspecties, online verbinding met machineleverancier en cameratoezicht.


10-11_processing.indd 10

15-04-14 12:59

PROCESSING

Besturingen van lijnen die bakkerijproducten produceren worden steeds geavanceerder. Fabrikanten spelen daarmee in op het verdwijnen van vakkennis van de operators.

weergegeven. “Het zijn complete, breedbeeld kleurenschermen geworden waarbij de hele lijn in 3D wordt weergegeven”, stelt Rob Wentink, technical sales engineer bij de Kaak Group. Ook bij deze Hollandse grootmeester als het gaat om bakkerijtechniek van silo tot krat, speelt men in op de tanende kennis aan de productielijn. Met het zogeheten HMIsysteem. “Je kunt ermee inzoomen op ieder onderdeel van de lijn, tot het transport aan toe. Je hoeft dus geen bakker meer te zijn om de lijn te kunnen bedienen. Het scherm laat duidelijk zien wat er aan de hand is. Hoe verloopt het bakproces? Hoe vol zit de narijskast, de koeling, de oven? En is er een storing, dan vertelt het systeem je precies wat je moet doen. Simpel, eenvoudig en inzichtelijk.” Advies “Als toeleverancier nemen we steeds meer de rol aan van adviseur en specialist”, constateert Pieter Doornbos. Hij is sales manager bij de Tromp Group, bestaande uit Tromp Bakery Equipment, Van der Pol Waffle Systems en Den Boer Baking Systems: eveneens een gerenommeerde naam in binnen- en buitenland. “Kennis verdwijnt bij bakkers”, is ook zijn conclusie. Het baart hem zorgen want de bakkerijtechniek ontwikkelt zich in rap tempo. Zo

specialiseerde Tromp zich de afgelopen tijd in doseertechniek (twee soorten beslag doseren met één machine, bijvoorbeeld chocolade en vanille voor muffins) en het doorontwikkelen van hoge temperatuurovens voor bijvoorbeeld flat bread als pita broodjes. “Zo’n broodje kunnen we nu bakken in 75 seconden terwijl 120 seconden gangbaar is. De kunst is in die korte tijd naast een hoge output, een broodje af te leveren dat een krokante bite heeft.” Kennisoverdracht De bedieningsvriendelijkheid van productielijnen heeft ook bij het gerenommeerde Rademaker uit Culemborg de aandacht. “Hoe maak je voor de gemiddelde operator de lijn begrijpelijk en overzichtelijk? Dat is een vraag die bij ons centraal staat”, vertelt algemeen directeur Duitsland, Paul Groenewegen. “We voeren daarover veel gesprekken met onze klanten.” Groenewegen stelt zich op het standpunt dat er niet per se een bákker aan de lijn moet staan. “Een goede bakker is nog geen goede operator. Waar het om gaat is dat de gebruiker van onze lijnen inhoudelijke kennis van de machine moet hebben. Die kennis dragen wij over. Bijvoorbeeld met trainingen in ons Rademaker Technology Centre in Culemborg.”

Jan van den Berg (WP Haton) herkent zich in die aanpak. “Ook wij verzorgen training voor operators. We doen dat bij ons in Panningen. We leren ze waar ze op moeten letten tijdens de productie en zorgen ervoor dat ze helemaal up-to-date de deur uit gaan.” Drain De knowhow-drain houdt ook Joop Kornelis en Linda Troisfontaine, managing directors van KeyBAKE bezig. De specialist in het maken van bakvormen en -platen vraagt zich hardop af of er voldoende jeugdige aanwas is om de kennis van de internationaal in hoog aanzien staande, Hollandse (bakkerij)machinetechniek, op niveau te houden. Kornelis: “Niet alleen de kennis van de operators neemt af, ook die van de mensen die de hardware moeten maken. Er is te weinig doorstroom van de werkvloer naar de top. Kijk naar ons bedrijf: we hebben dertig jaar ervaring, maar zijn van onderaf begonnen en weten dus waar we het over hebben.” Hij roept jongeren die een toekomst willen in de bakkerijtechniek, bij het begin te beginnen. “Leer het vak van onderaan. Begin op de werkvloer. Met een goed stel hersens kom je er dan vanzelf.” n


10-11_processing.indd 11

15-04-14 12:59

Deeltijdopleiding Onderwijsondersteuner / Docent Consumptieve Techniek

Kom naar de open dag op 16 mei. www.stoasvilentum.nl/CT

Vakvrouwen Hoewel de bakkerijbranche een mannenwereld bij uitstek kan lijken, zijn er veel vrouwen actief in de sector. Geboren in een bakkersgeslacht, verliefd geworden op een bakker of heel bewust voor de bakkerij(branche) gekozen. Bakkers in bedrijf belicht in deze rubriek bijzondere vrouwen uit de bakkerijsector.

Helma Elemans

‘Ik hou van bakkers!’ Helma Elemans werkt al 41 jaar bij Beko en wordt ook wel ‘mamaBeko’ genoemd vanwege haar persoonlijke betrokkenheid. Niet alleen bij collega’s, maar ook bij de mens achter de bakker. Een langdurig ziekbed voor haar dertigste levensjaar heeft haar kijk op de wereld en op mensen veranderd. “Ik ben de kleine dingen in het leven gaan waarderen en heb veel doorzettingsvermogen gekregen. Ik geef niet snel op.” Door Linda van ‘t Land De 57-jarige Helma Elemans werkt fulltime als manager Ledenzaken en Communicatie bij de Coöperatieve Vereniging Beko in Veghel. “Na mijn middelbare school had ik geen zin om verder te studeren. Ik kreeg op mijn zestiende een baan als manusje-van-alles bij een voorloper van Beko-Zuid. Daar merkte ik al snel dat mijn hart bij PR en marketing ligt. Ik heb in de avonduren allerlei opleidingen op dit gebied gedaan. Daarnaast ben ik op vrijdagavond en zaterdag in een bakkerij gaan werken en werd ik secretaresse bij een regionale afdeling van de KVOB, de katholieke voorganger van de NBOV. Zo raakte ik steeds meer betrokken bij de bakkerijbranche. Een communicatiebaan in de bakkerijsector kon dus eigenlijk niet uitblijven.” In haar huidige functie behartigt Helma de belangen van Beko-leden en verzorgt ze de communicatie: van huisstijl tot aan publiciteit en organisatie van evenementen. Ook is ze secretaris van het hoofdbestuur van Beko. Een ernstige ziekte en een langdurig ziekbed als ze 28 jaar oud is, vormen Helma voor de rest van haar leven. “Mijn ziekte heeft mijn kijk op de wereld en vooral ook op mensen veranderd. Het heeft mijn empathische vermogen versterkt. Omdat ik sindsdien meer dan ooit weet dat ik het niet alleen kan, staat samenwerken bij mij heel hoog in het vaandel. Soms is mijn persoonlijke betrokkenheid een valkuil, maar dikwijls pluk ik daar de vruchten van.” Helma zet zich met hart en ziel in voor de onlangs opgerichte Stichting Ambachtelijke Bakkerij. “De warme bakker heeft twee dingen die de supermarkt nooit zal hebben: een ongelooflijke passie voor het vak én medewerkers die zijn verhaal rechtstreeks aan de klant kunnen overdragen. Samen met de Stichting wil ik er alles aan doen om ervoor te zorgen dat de ambachtelijke bakker die unieke voorsprong in handen houdt en optimaal benut. Zijn rol als kennisspecialist in eigen regio moeten we koesteren.” Gedurende haar 41-jarige carrière in de bakkerijbranche heeft Helma vele grote en kleine bakkers mogen ontmoeten, op allerlei niveaus. “Wat ik heel bijzonder vind aan bakkers, is hun totale overgave aan het vak. De passie waarmee ze werken, is zeer aanstekelijk. Ik houd ervan met bevlogen mensen te werken die echt ergens

Functie: Manager Ledenzaken en Communicatie bij Coöperatieve Vereniging Beko in Veghel Privé: getrouwd met Henk (directeur Beko Bakkerij Techniek), geen kinderen. “Beko is ons kindje geworden.” Opvallend: Helma is een echte broodeter. “Als ik moet kiezen tussen een warme maaltijd of een boterham, kies ik altijd voor brood.”

voor gaan. Bakkers gaat het vaak nog meer om het ambacht dan om geld verdienen. Dat vind ik geweldig. Daarom houd ik zo van bakkers! Ze verdienen het echt om op een podium te worden geplaatst.” n


13_vakvrouwen.indd 13

15-04-14 11:16

Recordaantal bezoekers op derde editie

Omzetinspiratie op Bakkersvak Bakkersvak heeft definitief de plek ingenomen van Bakkerij Dagen. Die conclusie valt te trekken na de derde editie van de vakbeurs die op 23 en 24 maart plaatsvond in het Autotron in Rosmalen. Zo’n 7.000 bezoekers kwamen af op het evenement: 60 procent meer dan vorig jaar. Zo’n 140 exposanten presenteerden zich. Allemaal met hetzelfde doel: de kassa van de bakker laten rinkelen. Door Clara Bloemhof, Tom van der Meer en Hilco Wagenaar

Dübör: meer dan olie Dübör heeft meer in huis dan alleen lossingsmiddel en olie. “Kijk maar!”, wijst sales manager Piet van Dongen naar de op de stand opgestelde spray-apparatuur voor vloeibare ei, gelei en olie. “Deze machines kunnen we op maat bouwen, passend in het proces van de bakker. De machines zijn zo gemaakt dat je onmiddellijk kunt switchen van bijvoorbeeld eispuiten naar geleispuiten. Zo werken we graag: oplossingsgericht.”

TenBa: grote drukte Op de stand van TenBa Bakkerij-advies, Taxatie en Realisatie klagen ze niet. “We hebben het ontzettend druk: de crisis gaat echt aan ons voorbij”, laat directeur Pieter Röling weten. Het bedrijf is gespecialiseerd in (ver-) bouw, taxaties en geeft advies op het gebied van regelgeving. TenBa is in Nederland al een bekende naam en spreidt de vleugels nu uit naar België. “We werken altijd met bakkers die vooruit willen. Daar helpen we ze graag bij.”

Chocolaterie Winters: Juweeltjes en Edelstenen Chocolaterie Winters komt met een serie Juweeltjes: bonbons geïnspireerd op de edelstenen saffier, robijn, amethyst en smaragd. De bonbons bevatten elk een ganache van pure fruitpuree, in de smaken bosbes, framboos, aardbei en groene appel. Arnoud Winters: “Ik wilde een metallic bonbon maken die kleur in de winkel brengt.” De Juweeltjes zijn in samenwerking met toppatissier Bart de Gans ontwikkeld en bevatten een parelmoerlaagje. Samen creëerden ze kleuren die zo dicht mogelijk bij de werkelijke edelstenen komen. Omdat de Juweeltjes volgens Winters niet in het assortiment van iedere banketbakker of ijssalon passen vanwege de topluxe uitstraling, is er ook een serie ‘Edelstenen’ ontwikkeld. In dezelfde smaken, maar in een iets lagere prijsklasse. De bonbons hebben een tht van drie maanden.


14-15-16-17_bakkersvak.indd 14

15-04-14 13:58

VAKBEURS

Family Brands: nieuwe verkooporganisatie Family Brands is de naam van een nieuwe verkooporganisatie voor de bakkerij. Erin vertegenwoordigd zijn Dobla, Pruvé en Van de Leur Banketspecialiteiten. Door de krachten van de drie familiebedrijven te bundelen, worden bouwstenen geboden die helpen het bedrijf van de bakker nog succesvoller te maken. Family Brands biedt een combinatie van kwaliteitsproducten, innovatieve concepten, gezamenlijke acties en strategische tools om samen met de ambachtelijke bakker te werken aan meer winkelbezoek, meer omzet en een betere relatie met de consument. Eén van de concepten die de ambachtelijke bakker al direct kan inzetten, is de Baked Goods Truck: een rijdende bakkerswinkel. Bakkers kunnen de truck van Family Brands huren en hierin hun producten onder de aandacht brengen van de consument op locaties die buiten het bereik van de eigen winkel liggen: op markten, kermissen, bij verzorgingstehuizen, scholen of bedrijventerreinen. Hierdoor kan zowel de omzet als de naamsbekendheid gestimuleerd worden. De truck wordt geleverd met chauffeur/ verkoper. De bakker levert zelf één verkoper. De huurprijs is €275 voor zes uren, all in. Ieder extra uur kost €25. Vooraf krijgt de bakker advies over hoe optimaal te werk te gaan. Omdat het een rijdende winkel betreft, is een vergunning niet nodig.

AkzoNobel: OneGrain Bakkerszout Zoutproducent AkzoNobel ontwikkelde samen met Beko Nederland speciaal voor de ambachtelijke bakkerij, OneGrain Bakkerszout Melange. De officiële introductie is op Bakkersvak. “Bakkers moeten voldoen aan de norm van 1,5 procent zout op bloem”, vertelt Tom van Zeeburg van AkzoNobel. “Met OneGrain kan dat, zonder dat er problemen ontstaan met smaak en rijs.” OneGrain bestaat uit mineraalzout en een natuurlijk aroma. Het zout bevat ook jodium, net als gewoon bakkerszout. Het is zo ontwikkeld dat een bakker ‘net als vroeger’ 2 procent doseert en toch een zoutgehalte van 1,5 procent realiseert. “Het jodiumgehalte blijft gelijk, maar het zoutgehalte gaat naar beneden. Ook de receptuur hoeft niet worden aangepast.”

Smilde Bakery: saucijzenbroodje met Lakenveldervlees Stichting Lakenvelder Vlees (SLV) en Smilde Bakery (Pruvé) presenteren Lakenvelder saucijzenbroodjes. Het saucijzenbroodje heeft de karakteristieke lichtgekleurde baan over het midden, zoals het koeienras dat zelf ook heeft. De luxe delen van het Lakenvelderrund worden al verkocht in het hogere segment van de horeca en de rest komt terecht in het reguliere kanaal. SLV vindt dat er meer mee kan worden gedaan. Het Lakenvelder roomboter saucijzenbroodje onderstreept het ambacht en dus het onderscheidend vermogen, stelt Smilde Bakery. Het saucijzenbroodje bevat onder meer Lakenvelder rundvlees, roomboter korstdeeg en een kruidenmix zonder toevoegingen, met een vleespercentage van 18 procent. Het ligt sinds half april bij de bakkerijgroothandels in Nederland.

Van der Pol: spelen met croissantdeeg Croissantdeeg en de vele mogelijkheden die het biedt. Die focus wordt gelegd op de stand van D. van der Pol en Zonen BV. “Je kunt zoveel meer met onze DPW blader- en croissantdegen dan er alleen een croissant van maken”, vertelt Alexandra Gouda. De producent van boter en degen stelde daarom een boekje samen met ‘recepten ter inspiratie’. “Productideeën om eens wat anders te maken en je daarmee te onderscheiden.” Zo staan er in het boekje recepten van de Fruitstrik, Kandij Knoeper en het Voorjaarsbroodje. “Zó gemaakt, dat de bakker het product na de voorbereiding nogmaals kan invriezen.”

Beko: Nordic Brød Er komt meer uit Zweden dan alleen Ikea, moet Beko hebben gedacht. De groothandel introduceert op Bakkersvak, Nordic Brød: voorgebakken desembroden in de varianten spelt/ pompoen, maltkørn, multigraen en boekweit. “Voorgebakken in een Zweedse familiebakkerij”, weet Rob Steur. “Tien minuten in de oven en ze zijn klaar.” De Nordic Brøden wegen 500 gram en zijn exclusief verkrijgbaar bij Beko. “Deze komen dus niet in de supermarkt te liggen.” Steur ziet de Zweedse lekkernijen als typische weekendbroden die te verkopen zijn voor € 2,95 tot € 3,25.



15-04-14 13:59

Dossche Mills: Crunchy broodmix

Koopmans: Kiem aan tafel Met elkaar sparren en kennis delen: dat is de insteek van de Kiem aan tafelsessies waarvan Koopmans Meel op Bakkersvak de aftrap geeft: kleine, intieme praatsessies waarbij onderscheid en met elkaar sparren voorop staat. Bakkers mogen op de beurs in gesprek met Meester Boulangers Wietse Schiere en Peter Bienefelt van de meelproducent. Er is veel belangstelling voor de tafelgesprekken. Gesproken wordt over het malen en roosteren van tarwe, haver en rogge. In de loop van het jaar volgen er meerdere Kiem-sessies. Dit kan op locatie bij een bakker zijn, bij Koopmans zelf of ergens midden op een tarweveld.

Banket Partners: strijkplakken Banket Partners heeft een aantal productgroepen uitgebreid, waaronder de kapsels. Michel de Wit heeft hoge verwachtingen van de strijkplakken, die op Bakkersvak worden geïntroduceerd. “De vraag kwam vanuit Beko”, laat hij weten. “Niet alle bakkers willen zelf hun kapsels draaien – het is namelijk niet altijd even gemakkelijk om keer op keer een perfecte malsheid en afbak te realiseren. Haal je het kapsel een minuutje te laat uit de oven, dan is het al zwart. We hebben flink geïnvesteerd in de strijkplakken: kapseldegen die al op dikte zijn gesneden.”

Een krokant, luchtig en stevig brood krijg je met de Crunchy broodmix van Dossche Mills. De Nederlandse introductie vindt plaats tijdens Bakkersvak. “Uniek aan deze Artipanmix is de aanwezigheid van rode gierst”, laat marketeer Eline Van Oostende weten. “Die zorgt voor extra bite. Het brood past heel goed in de lente, tijdens een picknick of een luchtige maaltijd.

Marcipano: smeerbare marsepein Er zijn nu nog elf smaken, maar Johan Gort gaat er nog minstens duizend bedenken, lacht hij. De voorman van Gort Decoraties introduceerde onlangs samen met bedenker Mark Vaneker het product Marcipano: smeerbare marsepein. In het kader van “If you can’t beat them, join them” is dit een ideaal product om de thuisbakkers in de winkel te krijgen, meldt Gort. “Je kunt de Marcipano in potjes verkopen tegen een goede marge, maar je kunt er zelf ook mee aan de slag. Maak er bijvoorbeeld bonbons mee door de Marcipano als vulling te gebruiken. Met de klassieke Marcipano kun je zó veel – door toevoeging van een smaak kun je je producten op het seizoen afstemmen. Of draai er ijs van! De smaak mango/munt leent zich heel goed voor een variegato. In het ijs wordt hij toffee-achtig, waardoor de munt pas later vrijkomt in de mond.” Voor Koningsdag is Gort al druk aan het broeden op een sinaasappelvariant. Marcipano kan in diverse producten geheel gemengd of juist gemarmerd aangebracht worden. Hoe de marsepein smeerbaar gemaakt is, wil Gort niet vertellen. Het product is in februari gelanceerd en het loopt al storm, zonder dat er veel aandacht aan gegeven is. Via Facebook komen al orders binnen uit Verenigde Arabische Emiraten, Cyprus, maar ook uit Duitsland, België, Engeland en de VS. Het bedrijf is met Marcipano gestart via crowdfunding. Investeerders blijven welkom.

Stichting Ambachtelijke Bakkerij: tekst en uitleg geven Wat doet de Stichting Ambachtelijke Bakkerij met het geld dat bakkers afdragen? Die vraag proberen de mensen op de stand van de stichting zo goed mogelijk te beantwoorden. “De stichting heeft vier doelen, maar we focussen ons er hier op twee ”, vertelt woordvoerder Sandra Pluim. “Promotie voor het ambacht en dus de bakker helpen met de vraag hoe hij zichzelf kan profileren. Plus het ontwikkelen en overdragen van kennis door hem tools aan te reiken om optimaal te ondernemen in zijn marktgebied.” De stichting doet dat onder meer met een speciale website www.ambachtelijkebakkerij.nu. “De site staat vol klantbenadertips waar een bakker direct mee aan de slag kan.” Verder is er een speciaal consumentenmagazine gerealiseerd onder de titel Bakwerk. Het magazine kan in print worden besteld of via de website zelf worden gedownload: in z’n geheel of per artikel. Omdat de meelheffing is verdwenen, mogen bakkers nu zelf bepalen of ze willen afdragen. “Bakkers zijn wel vóór afdracht, maar willen ze goed weten wat er met hun geld gebeurt”, merkt Pluim. Werken aan naamsbekendheid en tekst en uitleg geven is de voornaamste missie op Bakkersvak. Stichting Ambachtelijke Bakkerij is een initiatief van Bakeplus, Beko, Civoba, Tink en NBOV. “Zij dragen het ondernemersrisico, want we beginnen met een lege pot.”



15-04-14 14:00

VAKBEURS

Versconnect: tools voor succesvol ondernemerschap Versspecialisten alles bieden op het gebied van succesvol ondernemerschap door de bundeling van krachten en kennis van Interkring Vers, Graaggedaan.nl en Beko Advies: dat is Versconnect. De organisatie is medio maart gepresenteerd en biedt de bakker oplossingen voor narrowcasting, reclamedrukwerk, promotiemateriaal, een eigen webshop of –site en een helpdesk. “We ontzorgen de bakker”, vertelt woordvoerder Aart-Jan van der Kaaij. “Geen gedoe meer als het gaat om reclameplanning, de communicatie in de winkel en online. Versconnect regelt alles. Zo bespaart de bakker tijd én geld.” De versspecialist beslist zelf welke onderdelen hij wenst te gebruiken.

AVT: tussen handbediend en volautomatisch

IJs bij Bakery Institute

Machinebouwer AVT laat de Sigma Basic Compact zien. “De stap van handbediening naar volautomatisch is vaak te groot en te duur”, zegt Mischa Waterlander. “Deze machine maakt de stap eenvoudiger. Zo is een personeelslid te vervangen, vanaf het moment van broodontvangst en zak spreiden tot aan het product in de zak doen.” De machine is koppelbaar aan al aanwezige broodsnijmachines en inpakbanen. De Sigma Basic Compact is bedoeld voor grootbrood (heel en half) en kleinbrood, maar ook voor dubbelgevouwen en ambachtelijk brood dat moeilijk stapelbaar is. Het wisselen van zakken is eenvoudig. Met een druk op de knop wordt direct de positie ingesteld. De machine is uitgevoerd in rvs en is volledig gesloten, zodat besturingscomponenten niet toegankelijk zijn voor kruimels. De machine is perslucht- en energiezuinig.

Het doel van Hans Heiloo, docent aan Bakery Institute, is om met natuurlijke grondstoffen ijs te maken. In Paul Zirkzee vond hij een partner, die als ‘founder’ van Bakery Institute de ijsgrondstoffen van Prodotti Stella levert. De ijsmachines van Valmar Benelux worden ingezet tijdens de vierdaagse ijsopleiding, die twee keer per jaar wordt gegeven. Op Bakkersvak staan Paul Zirkzee en Cristina Guaita van leverancier Gelato Solutions met ijs in de Bakkerij van de Voorsprong van het Bakery Institute. Zirkzee had nog een nieuwtje: sinds kort is Gelato Solutions partner van het Nederlands Patisserie Team. “We kunnen dus meer ijspatisserie verwachten van de patissiers”, knipoogt Heiloo.

Leukste Bakker van Nederland: Gebr. Van den Berg Bakkerij Gebr. Van den Berg uit Maasdijk is tijdens Bakkersvak verkozen tot Leukste Bakker van Nederland 2014. De winnaar werd bekendgemaakt op de beursvloer: de twaalf provinciewinnaars mochten op het podium komen. Meer dan veertigduizend consumenten stemden op hun favoriete bakker in deze tweede editie van de verkiezing Leukste Bakker: vorig jaar waren dat er zo’n 25.000. Van den Berg scoorde het hoogst. Ze volgen daarmee De Diamanten Ring uit Delft op: zij wonnen vorig jaar. Van den Berg wint onder meer een Inspiratietour door Rotterdam, georganiseerd door Bakkers in bedrijf.

Havelaar Verpakkingen: trappen maar! Wie een goede linkse of rechtse trap heeft, maakt kans op een WK-pakket van Havelaar Verpakkingen. Het pakket, ter waarde van 465 euro, bevat koekzakken, gebaksdozen en caisses in WK-thema.

Divardy: automatiseren op de vierkante meter Divardy, sterk in transportbanen voor grote bakkerijen, toont een compacte machine voor middelgrote bakkerijen tot 50 man personeel. Deze Naald Depanner mini is bedoeld om bakplaten en -vormen uit de oven te halen en weer in het proces in te brengen. De machine staat op wielen, dus is flexibel inzetbaar. “Dit is automatiseren op de vierkante meter”, zegt David Rijke van Divardy. “Alles is open, dus makkelijk reinigbaar. Ronde, bewegende delen zorgen ervoor dat weinig hoeft te worden gesmeerd.” De depanner kan 1.000 tot 1.200 producten per uur aan en is bedoeld voor alle soorten brood (groot, klein en de combi groot én klein), maar ook voor vruchtenbrood en stollen.



15-04-14 14:00

Maak contact met andere professionals in BROOD!

Sanomat Een Sanomat houdt z’n kop echt koel. De Sanomat slagroomautomaten staan garant voor de verwerking van slagroom met een hoge standvastige opslag. Het unieke flexibele slagsysteem, de effectieve koeling van kop en reservoir, de hoogwaardige afwerking en de eenvoudige reiniging met de spoelkoppeling zorgen voor een rendabele en hygiënische slagroomverwerking.

Meldt u aan bij Bakkers in bedrijf op

T 030 608 41 41 - www.woertman.nl - [email protected]

130719_Adv113x90_Sanomat_NLD.indd 1

Dan bent u altijd op de hoogte van het laatste nieuws!

24-09-13 14:13

Specialist in food processing equipment Kent u de belangrijkste ingrediënten van een succesvolle productie van voedingsmiddelen en deegproducten? Bij Rademaker weten we dat het draait om Innovatie, Inspiratie en een Internationale scope. Meer dan dertig jaar ervaring in de internationale bakkerijen voedselverwerkende industrie heeft ons geleerd dat innovatie onmisbaar is in een productieomgeving die rekening houdt met lokale en regionale smaakvoorkeuren. Bezoek het Rademaker Technology Centre en laat u inspireren door oplossingen die wij ontwikkelden voor opdrachtgevers over de hele wereld. Wij vertellen u graag hoe onze kennis en ervaring u kunnen helpen om producten van topkwaliteit te maken. Bel 0345 543 543 voor de specialist in voedselverwerkende machines. Of ga naar :

www.rademaker.com

T: 0345 - 543 543

E: [email protected]

? d l e g e r e g d e o g n e o i s n Uw pe

www.bouwer-officier.nl

Rijndijk 139 Hazerswoude-Rijndijk Telefoon (071) 34 19 000 Fax (071) 34 12 716

TECHNIEK

JAARLIJKSE ANALYSE OVEN VAN BELANG

VERKEERDE OLIE: MINDER RENDEMENT Voor het goed functioneren van ovens is behalve de kwaliteit van de thermische installatie ook de gebruikte thermische vloeistof van belang. Specialist Rodun stelt dat goed onderhoud en de juiste olie zorgen voor een optimaal rendement. DOOR TOM VAN DER MEER

Bakkers hebben vaak te weinig aandacht voor het rendement van hun olieovens, stelt Theo Borsboom, managing director van Rodun. “Het onderhoud van en controle op de conditie van de thermische olie schiet er nogal eens bij in. Een goedkope of verkeerde thermische olie zorgt voor een geleidelijke teruggang in de warmteafgifte.” Wanneer de kwaliteit van de olie terugloopt, zet verkoolde olie zich af in de buizen van het thermisch systeem. Dat zorgt ervoor dat de temperatuur terugloopt en dat dus harder gestookt moet worden voor eenzelfde resultaat. Het thermische rendement kan zo op den duur 20 tot 40 procent minder worden, weet Borsboom. “Omdat dit geleidelijk gebeurt, valt het bijna niet op. Toch is in dit stadium de warmteoverdracht al niet goed meer. De temperatuur

Oliegestookt In bakkerijen worden verschillende warmtebronnen gebruikt om de ovens te verhitten. Het voordeel van een thermische olieoven is de zeer precieze temperatuurregeling, zodat bakafval wordt vermeden. Thermische olieovens worden zowel in industriële als in ambachtelijke bakkerijen gebruikt.

van de brander wordt steeds verder opgevoerd, waardoor klachten verergeren. Tot er een moment komt dat de olie helemaal hard en brokkerig wordt. Dat kan bij verkeerde of goedkope thermische olie al na een jaar gebeuren. De bakker moet dan noodgedwongen zijn productie staken. Een zeer noodzakelijke schoonmaak van de installatie wordt dan een kostbare zaak.” “Vaak komen bakkers bij ons als het al te laat is”, vindt Borsboom. “Het probleem wordt vrijwel altijd veroorzaakt door ‘misbruikte’ of slechte thermische olie. Thermische olie op basis van minerale olie voldoet uitstekend bij een oventemperatuur tot zo’n 240 °C, soms 260 °C. Maar als je met een oven werkt waar de temperatuur tussen de 260 °C en 330°C ligt, kun je beter een synthetische thermische olie gebruiken. Synthetische olie heeft een hogere chemische stabiliteit en dus een langere levensduur en produceert minder of zelfs geen koolafzetting.” Rodun is Benelux-agent van Eastman Chemicals. Het bedrijf levert een range aan synthetische thermische olie met merknaam Therminol. “Met Therminol-SP wordt een oveninstallatie weer naar een optimaal rendement gebracht. Deze olie is een synthetisch product dat bij goed gebruik tot wel twintig jaar meegaat. Bij goed onderhoud

Jaarlijks analyse Rodun raadt bakkers aan de thermische olie geregeld te laten testen. “Wij kunnen jaarlijks een analyse maken”, aldus Borsboom. “Dan kijken we naar de laag- en hoogkokende delen, vocht, het zuurgetal, de viscositeit, et cetera. We adviseren de klant hoe hij de olie in een goede conditie kan houden.” Meer info: www.rodun.nl.

en een oventemperatuur die niet veel hoger komt dan 300 °C is het tot veertig jaar te gebruiken.” Voor hogere temperaturen worden Therminol-62 (met een maximale oventemperatuur van 325 °C) of Therminol-66 (voor maximaal 345 °C) aangeraden. n


19_rodun.indd 19

15-04-14 11:20

AANBIEDING Selmi 24kg tempereermachine ex BTW .

HENK KOENEN v.o.f. Chocolate Technology Den Bulk 5, 5126 PW Gilze Nederland T: +31 (0)161 45 25 16 E: [email protected] W: www.henkkoenen.nl

Exclusief SELMI sales & service partner voor Nederland

“perfect getempereerde chocolade in 10 minuten, eenvoudig doseren en schone vormen!”

Abonnees krijgen 50% korting!

Het symposium wordt georganiseerd door:

Kom dinsdag 6 mei naar Den Bosch voor het symposium Innoveren in de voedingsmiddelenindustrie en de uitreiking van de Food Top 100 Datum: Tijd: Locatie: Toegang:

dinsdag 6 mei 2014 14:30 - 19:00 uur HAS Hogeschool, Den Bosch € 50,-

Sprekers zijn o.a.: • Harry van Delft, lector AgroFood Marketing HAS Hogeschool • Jaap Korteweg, directeur/eigenaar van De Vegetarische Slager • Jan Klerken, directeur/eigenaar van Scelta Mushrooms • Jacqueline Wijbenga, uitgever EVMI

Meer informatie en aanmelden: www.evmi.nl/foodtop100. Scan de QR-code met uw telefoon om naar de website te gaan.

TECHNIEK

Taartsnijrobot flexibel inzetbaar Is een robot die taarten snijdt science fiction? Niet bij Rolan Robotics. Het bedrijf liet tijdens de Bakkersvak een taartsnijrobot zien die sinds eind 2013 bij Banket Partners in gebruik is. De robot heeft een snijmes dat door een akoestisch signaal snel en moeiteloos snijdt. Door Tom van der Meer

Juist in de bakkerijsector zijn robotisering en automatisering een interessante optie, stelt Rolan Robotics. Brood en banket worden namelijk in grote aantallen en in vaak dezelfde series geproduceerd. De volledig geautomatiseerde taartsnijrobot van het merk Stäubli is ontwikkeld samen met Banket Partners. De installatie is voorzien van een mes dat met een frequentie van 40.000 Hertz (en ultrasone, hoge trilling met kleine amplitude) soepel door verschillende soorten gebak en structuren heen snijdt. Zo worden schnitten, plaatgebak, lang gebak maar ook ronde taarten met hetzelfde mes in uiteenlopende vormen snel en gelijkmatig verdeeld. Mobiel en flexibel Werknemers op de werkvloer van Banket Partners uit Zwaag hebben actief meegeholpen met de ontwikkeling van de snijmachine. Zij hechtten er bijvoorbeeld vooraf veel waarde aan dat de installatie mobiel, makkelijk te reinigen en goed te integreren zou zijn binnen bestaande lijnen. Dit is volgens Rolan-directeur Hans Stam goed gelukt. De gepresenteerde robot-installatie op de Bakkersvak heeft een lengte van zes meter. “De robot is flexibel in te zetten in verschillende ruimtes van de banketbakkerij”,

vertelt Stam enthousiast. “Bij banketbakkers waar de robot bijvoorbeeld niet fulltime wordt gebruikt voor snijden, kan hij ook makkelijk andere activiteiten verrichten. Zo kan hij bijvoorbeeld ook bakplaten invetten of taarten decoreren. Zelfs 3D-printen is mogelijk.” Eigenlijk kan een robot alles doen waar arbeidskracht nodig is. “Denk ook aan het overzetten en inpakken van koeken en ‘pick & place’ van snoep en koek.” Korte terugverdientijd Stam bestrijdt dat robots duur zouden zijn. “Een robot is een kostenpost, maar arbeidskosten ook en personeel wordt alleen maar duurder. Bovendien zijn arbeidskrachten lang niet altijd flexibel. Als je twee shifts hebt, ben je daar aan gebonden. Een robot kan 24 uur per dag werken. Bakkers die werken met twee shifts, kunnen een robot al in anderhalf jaar terugverdienen als deze één man vervangt. En als de robot meerdere mensen gaat vervangen, is deze al in een half jaar terugverdiend.” ‘Robotiseren noodzaak’ Rolan heeft volgens Stam geen last van de crisis. “Wij zijn in crisistijd juist gegroeid. Vanuit de metaalindustrie gingen we ook steeds meer richting food en agri.” Wel is er steeds meer vraag naar gebruikte robots. Goed automatiseren en robotiseren maakt in

de ogen van Stam dat je geen reden meer hebt om elders, in lagelonenlanden, te produceren. “Als je níet robotiseert, verdwijnt de productie juist naar het buitenland. Robots doen daarnaast werkzaamheden die werknemers zelf niet meer willen doen, zoals vuil en eentonig werk.” Rolan Robotics levert diverse grijpertechniek- en robotconcepten. De leverancier uit Zwaag heeft inmiddels al zo’n 800 systemen geleverd, vooral in de Benelux. Rolan heeft vijf merken robots in het assortiment, waarvan drie in de voedingsmiddelen, die onderling weer verschillen op kleine, maar essentiële onderdelen. Het gaat om de merken Stäubli, Fanuc en OTC. Rolan won met de taartsnijrobot begin dit jaar de Westfriese ondernemersprijs. n

Rolan-directeur Hans Stam demonstreert de Stäublirobot die ook appeltaarten kan snijden.


21_taartrobot.indd 21

15-04-14 14:49

Positieve stemming op Europain

Mini en maatwerk met snufje design Dat de crisis voorbij is, durft nog niemand hardop te zeggen. Maar er is duidelijk sprake van herstel, gezien de positieve stemming op de beursvloer. Dat blijkt uit een rondgang langs de Nederlandse standhouders op de goedbezochte vakbeurs Europain in Parijs (8-12 maart). Mini-varianten en maatwerk blijken de trends. Met in het ontwerp van product en machine, oog voor design. Door Hilco Wagenaar

Van de Leur: mini’s in trek Grote drommen mensen verdringen zich rond de vitrines op de stand van Van de Leur Banketspecialiteiten uit Bolsward. De vlaaienspecialist, die dit jaar het 50-jarig bestaan viert, komt handen en voeten te kort om alle vragen van geïnteresseerde bakkers te beantwoorden. “We staan met acht man op de stand en zijn bijna continu in gesprek”, vertelt algemeen directeur Robert van de Leur enthousiast. De belangstelling gaat met name uit naar de mini-varianten die Van de Leur volop in de schijnwerpers zet: vlaai, petitfours en het nieuw geïntroduceerde portiegebak. “Groot, veel en vet maakt plaats voor klein, lekker en fijn.” Opmerkelijk is de grote vraag naar ready-to-makeproducten. “Ons wordt vaak gevraagd ‘How do you do that?’, als het gaat om onze vlaaibodems. Gistdeeg met bakkersroom als halffabrikaat is nog in veel landen onbekend. We leggen het graag uit: aan bakkers uit China, het Midden-Oosten, maar ook uit Brazilië. Onze missie is: iedere wereldburger aan de vlaai!” Van de Leur merkt dat er kritisch naar kwaliteit wordt gekeken. “Dat we een familiebedrijf zijn, geeft veel bakkers een goed gevoel: ‘Dan moet het wel goed zijn’, is de gedachte. De gunfactor speelt dus zeker een rol.” De grote belangstelling verbaast de directeur niet helemaal. “We profileren ons op veel internationale foodbeurzen. Je ziet vaker dezelfde gezichten terugkomen. Onze naam wordt stukje bij beter bekender. Export is een kwestie van een lange adem.”


22-25_europain.indd 22

15-04-14 11:22

VAKBEURS

Kaak: tunneloven in de schijnwerper “Laten zien dat je er bent, want een beurs blijft één van de meest laagdrempelige manieren om in gesprek te gaan met een bakker”, verklaart technical sales engineer Rob Wentink de aanwezigheid van de Kaak Groep op Europain. De bouwer van geautomatiseerde productielijnen promoot met name de MCS-tunneloven met het oog op shoppende industriële bakkers die met asbest uitgeruste ovens willen vervangen. “Gebouwd in Italië volgens de bewezen Kaak-norm. En net zo goed als die van de concurrentie uit Nederland.” De firma leverde al zo’n oven bij Bolletje (voor het bakken van beschuit) en Borgesius Stadskanaal (stenen vloeroven voor vloerbrood) en La Lorraine in Antwerpen (oven voor busbrood). Wentink vertelt dat Kaak met MCS zich verder sterk ontwikkelt in pizzalijnen. De thermische olie-oven blijft daarnaast één van de paradepaardjes. “We hebben een goede naam op dat gebied.”

AMF: nieuwe speler hoge capaciteitslijnen Het Amerikaanse AMF is een nieuwe naam in Europa, als het gaat om de bouw van volautomatische brood- en broodjeslijnen. Toch zien we op de stand een bekend gezicht: Henk Hoppenbrouwers. Eerder was hij onderdeel van het technische hart van Kaak. Nu heeft hij een nieuwe uitdaging: AMF helpen groeien in Europa en Rusland. Net als de Tromp Group, is ook AMF onderdeel van de Markel Bakery Group. “We zijn onder meer preferred supplier voor McDonald’s”, vertelt Hoppenbrouwers, die verkoopdirecteur Europa en Rusland is. “Hoge capaciteitslijnen van meer dan 13.000 broden per uur zijn onze specialiteit. De lijnen werken zonder olie, kunnen hoge productgewichten aan en kennen weinig slijtage.” Wel moesten de Amerikaanse lijnen worden aangepast aan de Europese markt. “Amerikaanse broden zijn zoet en de degen bevatten veel water. In Europa zijn de degen droger.” Hoppenbrouwers houdt kantoor bij de Tromp Group in Gorinchem. Hij maakt er gebruik van de faciliteiten daar. “Zo versterken we elkaar.”

Tromp: toenemende vraag naar totaaloplossingen Machines zijn er niet te vinden op de stand van de Tromp Group. Een bewuste keuze, vertelt sales manager Pieter Doornbos. “We merken dat ondernemers liever met ons in gesprek gaan over een specifiek eindproduct.” Tromp Group - bestaande uit Tromp Bakery Equipment, Van der Pol Waffle Systems en Den Boer Baking Systems - laat daarom aan de hand van vitrines liever zien wat het bedrijf in huis heeft. “Als je praat over de producten, kom je vanzelf terecht op de productie ervan. We leveren machines en lijnen voor de productie van brood, pizza’s, gelamineerde producten, cake en wafels”, legt Doornbos uit. Hij vertelt dat de vraag naar totaaloplossingen toeneemt. Specialisme en kennis van de machineleverancier spelen daarbij een steeds grotere rol. Doornbos stelt dat Tromp klaar is voor die vraag. “Tromp Bakery Equipment is verhuisd naar een veel grotere locatie in Gorinchem. Daar hebben we een hypermoderne proefbakkerij met testlijn opgebouwd: ideaal voor het uitproberen van machines en productontwikkeling.” De sales manager is positief over het verloop van Europain. “Er is veel internationale belangstelling.” Hij ziet groei in landen als China, Oost-Europa, Rusland en de Verenigde Staten.

KOMA: van maxi naar mini “We gaan van groot naar kleiner”, vertelt Jankees Geurts, exportmanager bij KOMA. Hij wijst naar de Mono Cell-remrijskast en Mono Cell AT-koeling op de stand. “Machines met dezelfde programma’s als hun grote broers, maar een stuk kleiner.” De remrijzer telt 22 platen met een formaat van 60x40, in plaats van de vertrouwde 60x80 platen. “Bakkers vragen om kleinere uitvoeringen”, verklaart Geurts het mini-aanbod. Hij duidt op de vaak beperkte ruimte in ambachtelijke bakkerijen. “Tot nu toe hadden we nu niet altijd een passend antwoord: nu wel.” Volgens Geurts kan gebak tot acht dagen in de Mono Cell AT-koeling blijven bewaard zonder dat deze aan versheid verliest. “Een kwestie van de juiste balans tussen temperatuur en luchtvochtigheid.” De machines zijn gemakkelijk aan te sluiten: plug&play. “Zorg voor afvoer van de condens, stekker erin en klaar!”



15-04-14 11:22

Bakery Masters: zilver voor Daan Hesseling Tijdens de Masters de la Boulangerie (Bakery Masters) die plaatvindt tijdens Europain, eindigt Daan Hesseling van het BoulangerieTeam met een minimaal verschil als tweede achter Yuki Nagata uit Japan. De derde plaats gaat naar Brett Noy uit Australië. De jury beoordeelde de negen deegproducten op smaak, uiterlijk en creativiteit. Coach Hans Som hoopte op goud, maar stelt: “Voor deze uitslag hoeven we ons niet te schamen. We zitten zo dicht tegen die eerste plaats aan. De jury gaf aan dat de smaken van onze producten geweldig waren. Nederland telt echt mee. We weten wat ons te doen staat voor de volgende wedstrijden.” Hesseling werkt bij Bakkerij Van Bentum in Lobith en is lid van het BoulangerieTeam.

Rademaker: continu verbeteren Op de stand van Rademaker uit Culemborg zijn geen complete productielijnen te vinden dit jaar. De firma concentreert zich op het feit dat er continu aandacht is voor verbetering en innovatie van machines en units. “Bij ons is innovatie geen containerbegrip, we maken het heel concreet”, stellen algemeen directeur Rademaker Duitsland Paul Groenewegen en Marc van Rooijen van Marketing en Communicatie. Zo ligt de focus op efficiëntie, hygiëne, productkwaliteit, het terugdringen van ‘verlies’ en bedieningsvriendelijkheid. Rademaker presenteert in dat kader een aantal noviteiten: een meelstrooier, een hogesnelheid depositor, een spinning disk sprayer (eigeelsproeier), een universele strooier en een watersprayer. “Verder hebben we ons pizzapressingsysteem verbeterd waarmee pizza’s uit een deegplak worden gestoken. Ook de units voor toppings als groente en kaas zijn verbeterd: ze strooien nauwkeuriger.” Het ontwikkelen van doseerunits voor specifieke doeleinden is ook een innovatie. “Denk aan gehakt en het doseren van sauzen. Maar denk ook aan crèmes en beslagen.” Volgens Groenewegen vindt Rademaker op Europain vele gewillige oren. Veelal van internationale industriële bakkerijen. “Die zijn hier goed vertegenwoordigd.” Hij besluit: “We timmeren al sinds 1977 aan de weg met kwaliteit. We hebben een groeiende groep, vaste klanten met een hoge mate van tevredenheid. Dat merken we ook nu weer op Europain.”



15-04-14 11:23

VAKBEURS

WP Haton: hogere volumes De volumes van geautomatiseerde lijnen voor standaard producten gaan omhoog. En ook worden er steeds hogere eisen gesteld aan de constantheid van het eindproduct. Die constatering doet Jan van den Berg, marketing directeur bij WP Haton. De leverancier van innovatieve totaalconcepten voor geautomatiseerde deegverwerking is aanwezig op Europain om in gesprek te gaan met bakkers. “Onze stand is eigenlijk één groot meetingpoint”, wijst Van den Berg om zich heen. “We zijn actief in meer dan vijftig landen. Veel internationale klanten komen ons hier bezoeken.” De directeur ziet de vraag naar ambachtelijke oerbroodsoorten, desembroden en mediterrane broden nog steeds toenemen. “Daar spelen we met onze lijnen op in. De uitdaging is om aan de hand van variabelen als deegtemperatuur, baktijd, rijstijd en koelen het juiste product te maken. IPPM, daar draait het om: Ingredients, People, Process en Machines.”

Europain 2016: nóg internationaler Van Europain een nóg grotere internationaal bakkerijplatform maken. Dat is wat beursmanager Marie-Odile Fondeur voor ogen heeft met de vakbeurs. Te beginnen met de volgende editie in 2016. Ze wil dat doen door aansprekende (food-)Vips naar de beurs te halen. Fondeur denkt dat de tijd er rijp voor is. “Je ziet nu al dat de belangstelling vanuit de hele wereld voor Europain toeneemt. We hebben nog nooit zoveel internationale bezoekers en media-aandacht gehad. Mensen komen graag een kijkje nemen in de Franse keuken die Europain heet. Dat gegeven moeten we uitbouwen.” Fondeur werkt voor GL events Exhibitions dat Europain in opdracht van Ekip organiseert: de Franse vereniging van machinebouwers. “Maar we organiseren bijvoorbeeld ook jaarlijks de Sirha: een wereldbeurs op het gebied van catering en hotellerie.” Het valt Fondeur op dat keuken en bakkerij steeds dichter naar elkaar groeien. Zo zijn er op Europain veel (Franse) sterrenchefs aanwezig. Ook is er aandacht voor design. “Franse topbakkers werken regelmatig samen met designers als het gaat om productontwikkeling. Dat zie je op de beursvloer terug.”

KeyBAKE: eerst het idee, dan de bakvorm KeyBAKE, specialist in bakvormen en productdragers, verwelkomt een stroom aan bakkers op de stand. “Internationaal en echt gróte spelers”, vertrouwen managing directors Linda Troisfontaine en Joop Kornelis ons toe. Opvallend is dat steeds meer bakkers alleen een idee aandragen. “Aan ons de taak er een bakvorm bij te ontwerpen. Geen standaard, maar anders dan anders: dat vinden wij leuk!” Maatwerk en expertise, daar draait het anno 2014 om. De dertig jaar ervaring van Troisfontaine en Kornelis komt dan goed van pas. De clientèle bevindt zich wereldwijd, voor zowel brood als banket.

Europain in cijfers • 76.950 bezoekers, waarvan 30 procent internationaal afkomstig uit 138 landen. • In totaal 804 exposanten uit 29 landen, waarvan 34 procent van buiten Frankrijk. • 2.480 demonstraties gedurende de vijf beursdagen.



15-04-14 11:23

Heeft u uw gratis vacature al geplaatst?

Ga naar www.bakkersinbedrijf.nl/ vacature-cv-plaatsen WE KNOW-HOW

7-Cs.nl KOMA4004

HYGIËNE?

Blauwe kracht tegen schimmel Het licht van ons BLUECAT® systeem bestrijdt schimmels voordat ze kunnen ontstaan. www.koma.com

2014-02-11, KOMA4004_185x134mm_HYGIENE.indd 1

11-02-14 08:58

ONDERWIJSHEDEN Er is vaak veel discussie over opzet en inhoud van bakkerijopleidingen. De inzet: theorie en praktijk optimaal op elkaar laten aansluiten. In deze rubriek wisselen bakker Lex Verkley, docent Marsel Verlaan en student Belinda Spelde beurtelings van gedachten over het bakkerijonderwijs. Wat houdt hen bezig?

Technisch inzicht? In de brood- en banketbakkerij spelen naast onze medewerkers, machines een grote rol. Belangrijk is het dan ook om deze goed op elkaar af te stemmen. Want wat heb je aan een mooie machine als je de helft van de mogelijkheden die het apparaat biedt, niet gebruikt? Omdat je niet weet welke gebruiksgemakken de machine allemaal heeft? En wat als de capaciteit niet goed op je bedrijf is afgestemd: teveel of te weinig productie. Dan ontstaat er een probleem. Toen ik nog op school zat, moesten we ovens kunnen tekenen: bijvoorbeeld een Thermovent-oven. Ook leerden we het verschil tussen een gasoven en een elektrische oven. En we leerden het principe van een Varomatic. Dat was leuk! Je kreeg inzicht in het hoe en waarom iets zo werkt en waarom dat zo gemaakt werd. Je begreep als het ware de oven of machine. Dat geeft je in de bakkerij ook de kennis waarom sommige dingen wel of niet goed gaan. Bij ons op het bedrijf hadden we recentelijk een probleem met het bakken. De producten waren niet naar mijn zin. Bij navraag, kreeg ik als reactie: ‘We bakken het altijd zo af op 230 graden en dan 18 à 19 minuten.’ Mijn antwoord was dat er toch iets niet klopte. Als eerste hebben we toen naar het recept gekeken, maar dat was prima en tussentijds niet aangepast. Dan stopt vaak de discussie want dan hebben veel medewerkers in de bakkerij geen idee meer

waar het aan zou kunnen liggen. Dan krijgt bijvoorbeeld ineens de grondstof de schuld: meel, boter, eieren. Daar zou het aan kunnen liggen. Als ik dan vraag of de temperatuur klopt, dan hoor ik een volmondig ‘ja!’ want de thermostaat geeft het aan. Op mijn vraag of de thermostaat dan wel klopt, blijft het stil. ‘Kan dat kapot dan? Hij geeft toch 230 graden aan?’ We hebben het gecontroleerd en ja hoor: de daadwerkelijke temperatuur was zo’n 15 à 20 graden lager dan wat de thermostaat aangaf. Ik wil hiermee zeggen dat je behalve vakkennis en verstand van grondstoffen, een beetje inzicht in techniek beslist niet verkeerd is. Vraag eens in de bakkerij om een stekker te vervangen: menigeen heeft dat ding nog nooit van binnen gezien, laat staan een stekker van 380 volt. En ach, waarom zou je ook: je belt gewoon de monteur. Die kost niks tegenwoordig. Toch? Nu begrijp ik van mijn leerlingen dat als het gaat om machinetechniek, ze daar bijna geen onderwijs meer in krijgen. Dat is toch jammer. Grondstoffenleer is belangrijk, maar het bijbrengen van wat simpele, technische inzichten zou ik wel prettig vinden. In plaats van gymnastiek, bijvoorbeeld? LEX VERKLEY BANKETBAKKERIJ VERKLEY - SOEST


27_onderwijsheden.indd 27

15-04-14 11:24

28-29_easyfairs.indd 2

15-04-14 15:38

Advertorial Bakkersvak 2014:

Bedankt! We hebben er met z’n allen naar uit gekeken: Bakkersvak 2014. Dé toonaangevende vakbeurs voor de bakkerijsector. Gedurende de twee beursdagen op 23 en 24 maart hebben ruim 150 deelnemers bijna 7.000 bezoekers mogen ontvangen: een record!

Dankzij de deelnemende partijen was er voor de bezoekers inspiratie ten overvloede, een maximale zintuigenprikkeling door de meest heerlijke geuren en smaken en konden er indrukwekkende creaties worden bezichtigd. Ook de demonstraties van het BoulangerieTeam en het Nederlands Patisserie Team zorgden voor onvergetelijke dagen. Zo stond bij het BoulangerieTeam de diviseuse centraal en ging het Nederlands Patisserie Team in op diverse technieken en smaakcombina-

28-29_easyfairs.indd 3

ties op gebied van patisserie en chocolaterie. Daarnaast konden bezoekers hun ogen uitkijken bij de prachtige showstukken van de deelnemers aan de Dutch Pastry Award. En natuurlijk niet te vergeten: de Bakkerij van de (V)oorsprong waar men ideeën kon opdoen hoe met weinig budget een bakkerij in te richten is met de laatste trends uit de bakkerijsector. Door de familiedag op zondag, met speciaal voor de allerkleinsten een kinderhoek, hebben de bezoekers de beurs als een écht dagje uit ervaren. Op deze manier heeft ook de hele familie

mee kunnen genieten van de uitreiking van de verkiezing ‘Leukste Bakker van Nederland’. Volgend jaar barst de strijd om deze felbegeerde titel opnieuw los en hopelijk zien we iedereen weer terug op zondag 8 en maandag 9 maart 2015 in het wederom gastvrije en gemakkelijk te bereiken Autotron Rosmalen. Tot volgend jaar!

Namens de organisatie van Bakkersvak, Corine Smits Project Marketeer

15-04-14 15:39

In de Nederlandse bakkerijbranche zijn honderden mensen op uiteenlopende plaatsen en in veel verschillende functies actief. Allemaal bezig om uiteindelijk het allerbeste brood en banket te produceren of om ervoor te zorgen dat de branche met plezier aan het werk is. In de serie ‘De Werkplek’ belicht Bakkers in bedrijf in iedere editie een uniek persoon op een van die werkplekken. Wat drijft hem of haar binnen het vak?

Leon van Daalen: Manager Productie Bakkersland Waalwijk

‘Asbestverhaal was voor ons oud nieuws’ Bakkersland is de grootste bakkerij van Nederland. In zestien vestigingen bakken ze brood en gebak voor onder andere Albert Heijn, Jumbo, Plus en Coöp. Met hun divisie Thuisafbak bedient Bakkersland daarnaast ook een internationale markt. Leon van Daalen werkt als Manager Productie in Waalwijk. Niet langer met zijn handen in het deeg, maar liever als verbindende schakel tussen verschillende mensen en culturen. “Ieder mens is uniek en heeft eigen talenten. Ik vind het een uitdaging om iedereen op één lijn te krijgen.” door Linda van ’t Land

“De grootste bakkerij van Nederland, Bakkersland, heeft afgelopen zomer uit voorzorg brood teruggehaald uit haar distributiecentrum, omdat er mogelijk asbest op terechtgekomen was. Het brood was bedoeld voor supermarkten.” Met dat nieuwsbericht haalde Bakkersland afgelopen januari vele kranten en andere media. Journalisten en tv-programma’s klopten het gegeven op tot een gevaar voor de volksgezondheid en veel ambachtelijke bakkers lachten besmuikt of openlijk, bijvoorbeeld via social media, in hun vuistje. “Heel vervelend als je bedrijf zo in het nieuws komt”, beaamt Leon van Daalen. “Helemaal omdat er beslist nooit brood met asbestvezels in de supermarkten terecht is gekomen. Maar intern werden wij er eigenlijk niet warm of koud van. Voor ons was het namelijk allang oud nieuws, waarop we destijds in onze ogen juist heel goed hebben geacteerd. Toen het speelde, hebben we direct onze medewerkers voorgelicht met behulp

van een bedrijfsarts en hen al hun vragen en zorgen laten uiten. Ook onze klanten waren reeds ingelicht en hoorden niets nieuws. Doordat we altijd open kaart spelen en een relatie hebben op basis van vertrouwen met klanten en medewerkers, heeft het ons intern geen schade toegebracht. Maar leuk was het natuurlijk niet. We hebben juist het gevoel zo goed bezig te zijn! Ik kies persoonlijk heel bewust voor mijn loopbaan bij Bakkersland, omdat er trajecten lopen die mensen verder helpen.” Niet altijd bloem De 34-jarige Leon van Daalen is één van de twee productiemanagers in Waalwijk. Hij is verantwoordelijk voor de weg die het brood aflegt nadat het is gebakken. Dat betekent: snijden, inpakken en op weg helpen naar de klant. “Het blijft een fascinerend gegeven dat grondstoffen die in zakken in het magazijn liggen uiteindelijk iedere ochtend weer als vers brood in volle vrachtwagens hier de oprit afrijden.” Hoewel zijn vader 43 jaar

lang bakker was, kiest Van Daalen zelf al snel voor een werkplek buiten de broodbakkerij. “Direct na mijn middelbare school ben ik gaan werken. In het begin stond ik met mijn handen in het deeg, maar toen er een plaats in het magazijn vrij kwam, hoefde ik niet lang na te denken. Ik wilde niet altijd met bloem bezig zijn.” Nu stuurt hij binnen de vestiging van Bakkersland in Waalwijk ruim veertig mensen met wel tien verschillende nationaliteiten aan. Daarin kan hij uitstekend zijn ei kwijt, zeker de laatste twee jaar. “Er zijn een hoop vernieuwingen gaande binnen Bakkersland, waar ik erg achter sta. Ik vind het leuk om met mensen bezig te zijn en hen te helpen zichzelf verder te ontwikkelen.” Tien jaar geleden bekeerde Van Daalen zich tot de islam. “Door mijn werk kom ik veel met moslims in aanraking en hun geloof intrigeerde mij. Nu val ik terug op de normen en waarden van de islam en daar voel ik me goed bij. Het helpt mij ook om mensen van


30-32_dewerkplek.indd 30

15-04-14 11:24

DE WERKPLEK

Leon van Daalen, Manager Productie van Bakkersland Waalwijk. “Intern werden wij niet warm of koud van de media-aandacht voor de gevonden asbestvezels in ons brood. Voor ons was het allang oud nieuws dat we goed hebben opgelost.”

andere culturen beter te begrijpen en te managen.” Van Daalen vindt zichzelf erg veranderd sinds hij moslim is. “Voorheen nam ik dingen niet zo serieus en vond alles vanzelfsprekend. Nu weet ik dat je moeite moet doen en ik ben dankbaar voor alles wat mij toevalt.” Autonoom onderhoud Een belangrijk aandachtspunt binnen Bakkersland is het werken aan autonoom

onderhoud. “Binnen dit traject maken wij onze medewerkers verantwoordelijk voor hun eigen machines”, legt Van Daalen uit. “Ze moeten deze zelf leren schoonmaken en onderhouden. Hiervoor krijgen ze continu trainingen, waarin ze bijvoorbeeld een bepaalde machine compleet uit elkaar moeten halen zodat ze deze van binnen en van buiten leren kennen. Vervolgens brengen ze de vuilbronnen in kaart, maken zelf een schoonmaakschema voor de diverse

onderdelen en leren de onderhoudsmomenten van verschillende onderdelen zo kort mogelijk te houden, zodat de lijn altijd door kan draaien. Een machine die stil staat, kost namelijk geld.” De medewerkers wordt daarnaast geleerd om labels te schrijven over technische mankementen. “We gaan niet meer akkoord met ‘hij doet het niet’”, lacht Van Daalen. “Ze moeten duidelijk in kaart brengen wat

Personalia Naam: Leon van Daalen (34) Werkplek: Bakkersland in Waalwijk Soort bedrijf: Bakkersland is een industriële bakkerij met het hoofdkantoor in Hedel. Daarnaast zijn er zestien bakkerijen, verspreid over heel Nederland. Bakkersland heeft een jaaromzet van circa 434 miljoen euro en kent verkooppartners in meer dan twintig landen wereldwijd. Bakkersland bestaat dit jaar vijftien jaar. Aantal mensen in dienst: circa 2.100 in heel Nederland, 73 op de locatie in Waalwijk. Eigen functie: Manager Productie Leuk om te weten: “Als praktiserend moslim probeer ik ook tijdens werktijden ruimte te maken voor gebed.” Meest trots op: “Als vader van vijf kinderen wil ik graag het goede voorbeeld geven. Daarom probeer ik mijn functie zo in te richten, dat andere mensen baat van mijn werk hebben. Ik heb de indruk dat ik daarin aardig ben geslaagd.”



15-04-14 11:25

De werKPleK

ColUMN

wAAr NAArtoe?

Bakkersland maakt de medewerkers verantwoordelijk voor hun eigen machines.

er volgens hen aan de hand is en uiteindelijk ook zelf een paraaf zetten als ze vinden dat het mankement goed is opgelost. Zo betrekken we iedereen bij het bedrijfsproces en maken medewerkers medeverantwoordelijk, zeker voor dat deel van de productie waarbij zij zelf dagelijks zijn betrokken.”

voor de dag. Deze worden gemonitord tijdens de dienst. Na afloop van een shift hebben we een whiteboardoverleg om de normen te bespreken. Als blijkt dat iets niet gelukt is, maken we daarvan een actiepunt waarvoor één van de medewerkers verantwoordelijk wordt. Zo laten we het behalen van de normen op de werkvloer liggen.”

Het is een onderdeel van de onderhoudsmethodiek TPM, wat staat voor Total Productive Maintenance. Hierin wordt uitgegaan van een transparante organisatie, waarin als een team wordt gewerkt. Het betekent onder meer dat medewerkers meer inspraak krijgen en hun zegje mogen doen over alles waar ze tegenaan lopen. “Graag zelfs!”, vindt Van Daalen. “We proberen onze medewerkers ervan bewust te maken dat je niet 38 uur per week hoeft te accepteren dat iets niet naar jouw zin is. Als je een voorstel hebt waardoor je beter of sneller kunt werken, dan horen we dat graag.” Het traject loopt nu ongeveer een jaar en levert duidelijk een hogere betrokkenheid, meer tevredenheid en minder storingen op. En dus: een beter bedrijfsresultaat. “De Technische Dienst is veel minder bezig met ‘brandjes blussen’ en heeft meer tijd voor preventief onderhoud”, vult Van Daalen nog aan. “Zo snijdt het mes aan meerdere kanten.”

En dat is een belangrijk uitgangspunt binnen het huidige Bakkersland. Zowel op het gebied van autonoom onderhoud als binnen het prestatiemanagement is de verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen van het bedrijf lager neergelegd, namelijk op de werkvloer, bij de medewerkers zelf. “Dat is een omslag die jaren duurt”, erkent Van Daalen. “De één vindt het moeilijker dan de ander. Maar uiteindelijk trekken ze elkaar mee. Het komt de gehele organisatie ten goede.”

Prestatiemanagement Een ander traject binnen Bakkersland is gericht op prestatiemanagement. “Dat moet ervoor zorgen dat iedereen op zijn eigen werkplek op een prettige manier aan de slag kan”, legt de productiemanager uit. “Als management bepalen wij de normen

Dynamiek Het dagelijks beleveren van tientallen verkooppunten door heel Nederland, die om 8.00 uur ’s ochtends hun brood op de plank willen hebben, is iedere week weer een ingewikkelde, logistieke puzzel. Een stressvolle baan, dus? “Nee, zo zou ik het niet omschrijven”, overdenkt Van Daalen. “Het is waar dat ik in mijn functie continu moet schakelen. Een ziekmelding, het schrijven van een jaarplan, de dagelijkse planning, een grote storing en noem maar op. Aan het einde van de dag willen we geen brood tekort komen, maar ook niets overhouden. Dat is een uitdaging die veel van ons en onze medewerkers vraagt. Dat levert echter geen stress op. Wij noemen dat liever: dynamiek!” ■

Zo! Daar sta ik dan, zaterdagochtend op de Europain in Parijs. Twee hallen vol met nieuwe machines, materialen, ontwikkelingen en innovaties. Het is een speeltuin voor bakkers. De ene oven is nog groter dan de ander En de ene snijmachine snijdt nog sneller dan de ander. De focus is erg gericht op automatisering. Is dat waar we naartoe gaan? Volautomatisch authentiek brood, op de vloer van de oven gebakken, waar geen mensenhand meer aan te pas komt? Wat ik opmerk op de beurs is dat de passie van het bakkersvak steeds meer in het gedrang komt door deze ontwikkelingen. Is er als kleine ambachtelijke bakker met hart voor het echte ambacht überhaupt nog wel op te boksen tegen deze schaalvergroting? Kan het ambacht in de toekomst zich nog wel onderscheiden van de grote bakkerijen? Of moeten zij juist meegaan in deze ontwikkelingen. Is dit wat snel groeiende ambachtelijke bakkerijen doen? Is arbeid ook voor hen te duur en dient er daarom juist geautomatiseerd te worden? Is er nog toekomst voor het ouderwetse ambacht: dat is de vraag. Of is het juist alleen nog de beleving en het verhaal die het product verkoopt? De consument ziet namelijk toch niet wat er achter de schermen gebeurt… De bakkersbranche staat steeds meer onder druk door alle negatieve media-aandacht in de afgelopen periode. Moet de bakkerijbranche de consument niet eens laten zien waar we echt mee bezig zijn!? Bakkers maken toch een eerlijk, natuurlijk en authentiek product waar ze achter staan. En iedere bakker doet dit op zijn eigen wijze. Het verschil en de keuze van de bakkers binnen de branche moet daarom ook blijven. sanDer Bertens BaktecHniscH aDviseur sonneveLD



15-04-14 11:25

Gezien op Bakkersvak!

Wij, de familiebedrijven Dobla, Smilde Bakery (van het merk Pruvé) en Van de Leur bundelen met het oprichten van Family Brands onze krachten, omdat je samen sterker staat. Wij bieden niet alleen een breed assortiment van kwaliteitsproducten, maar ook gezamenlijke acties, strategische tools en innovatieve concepten die u direct kunt inzetten om meer winkelbezoek te genereren en uw omzet te verhogen. Eén van deze concepten heeft u al op de Bakkersvak kunnen bewonderen: de Baked Goods Truck, een mobiel verlengstuk voor uw bakkerij. Exclusief ontwikkeld voor klanten van Family Brands, voor slechts € 275,- per dag! Kijk voor meer informatie op www.family-brands.nl of vraag één van onze Accountmanagers.

Adv-D3.pdf

1

10-04-14

13:00

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Laat je verrassen door onze WK decoraties ! Vraag uw seizoensbrochure nu aan via onderstaande gegevens, en ontdek het volledige aanbod ! Hoogenboom Benelux B.V. t.a.v. Nazira Taselaar De Ambachten 35 | 4881 XZ Zundert | Tel. 076 597 84 60 [email protected] | www.hoogenboom-benelux.nl | www.chocolate-masters.com

JURIDISCH LOKET

ONTSLAGRECHT Op 18 februari heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel Wet Werk en Zekerheid (WWZ) aangenomen. Dit wetsvoorstel voorziet in wijzigingen op het gebied van het ontslagen arbeidsrecht. Op dit moment ligt het wetsvoorstel ter goedkeuring bij de Eerste Kamer. De wijzigingen op het gebied van het ontslagrecht zullen, mits de Eerste Kamer met de wet instemt, vanaf 1 juli 2015 worden toegepast. Hier volgt een overzicht van de belangrijkste wijzigen op het gebied van het ontslagrecht. DOOR DANNY VEERMAN

De ontslagroute In de huidige situatie kunt u als werkgever zelf kiezen tussen een route via het UWV of de kantonrechter. In de nieuwe situatie zal de te volgen route worden ingegeven door de ontslagreden. Ontslagen wegens bedrijfseconomische omstandigheden en langdurige arbeidsongeschiktheid zullen voortaan worden bepaald door het UWV. Ontslagen op grond van persoonlijke redenen (bijvoorbeeld vermeend disfunctioneren) zullen worden getoetst door de kantonrechter.

de overgang naar een andere baan te vergemakkelijken. Werknemers met een arbeidsovereenkomst die tenminste twee jaar heeft geduurd, hebben – ongeacht of het ontslag wordt uitgesproken door het UWV of de kantontrechter – recht op een dergelijke vergoeding. U bent geen vergoeding verschuldigd indien het ontslag het gevolg is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer. In het geval dat de werkgever ernstig verwijtbaar of nalatig handelt, heeft de werknemer wel recht op een transitievergoeding.

Wederzijds goedvinden De mogelijkheid tot het beëindigen met wederzijds goedvinden (de vaststellingsovereenkomst) blijft bestaan. Hoewel een werknemer reeds behoorlijk wordt beschermd, biedt de wetgever in de nieuwe situatie werknemers veertien dagen de tijd om hun instemming (schriftelijk en zonder opgaaf van redenen) te herroepen. In dit geval wordt de beëindiging geacht niet te hebben plaatsgevonden.

Hoogte vergoeding De hoogte van de transitievergoeding wordt afhankelijk van de duur van het dienstverband. Per dienstjaar ontvangt men een derde van een maandsalaris. Voor dienstjaren boven de tien jaar ontvangt men een half maandsalaris. Een voordeel voor de werkgever is dat de vergoeding is gemaximeerd op een bedrag van 75.000 euro of op een bedrag gelijk aan ten hoogste het jaarsalaris indien dat hoger is dan 75.000 euro. Het ziet er naar uit dat u – als werkgever – kosten die reeds tijdens het dienstverband zijn gemaakt (kosten voor bijvoorbeeld scholing) in mindering kunt brengen op de transitievergoeding.

Hoger beroep en cassatie Middels het wetsvoorstel maakt de wetgever het voor beide partijen mogelijk om hoger beroep aan te tekenen tegen een uitspraak van de kantonrechter, een mogelijkheid die al bestaat bij de kennelijk onredelijk ontslagprocedure. Hiermee hoopt de wetgever de uniformiteit binnen de rechtspraak te bevorderen. Overigens heeft de hoger beroepprocedure geen schorsende werking. Dat betekent dat de beschikking van de rechter in eerste aanleg tijdens de hoger beroepprocedure wel wordt uitgevoerd. Transitievergoeding bij ontslag In de huidige situatie wordt bij ontbinding van een arbeidsovereenkomst door de kantonrechter een vergoeding toegekend op basis van de kantonrechtersformule. De vergoeding wordt als volgt berekend: A (aantal gewogen dienstjaren) x B (beloning) x C (correctiefactor) = hoogte vergoeding. De hoogte van de C-factor (maximaal 2, minimaal 0,1) is afhankelijk van de vraag aan wie de rechter de ontbindingsgrond wijt. Een vergoeding op grond van deze formule kan hoog uitvallen. Bovenstaande formule verdwijnt en wordt opgevolgd door een zogenaamde transitievergoeding. De transitievergoeding is bedoeld als compensatie voor het ontslag en stelt ontslagen werknemers in staat

De transitievergoeding zal in veel gevallen voor de werkgever gunstig(er) uitpakken. Een voorbeeld: werknemer X is 45 jaar oud en is tien jaar werkzaam bij dezelfde werkgever tegen een brutoloon van 5.000 euro per maand. Op grond van de kantonrechtersformule betaalt de werkgever in bovenstaand geval al snel 50.000 euro terwijl hij op grond van de transitievergoeding ‘slechts’ 16.500 euro verschuldigd zou zijn.

Voor meer informatie over dit onderwerp of andere juridische vraagstukken kunt u contact opnemen met Veerman Advocaten in Volendam via het juridisch loket op www.bakkersinbedrijf.nl/veerman. Het juridisch loket is een gratis service van Bakkers in bedrijf voor abonnees.


35_juridischloket.indd 35

15-04-14 16:07

Van rationeel naar emotioneel produceren De afgelopen maand heeft bakkend Nederland zich tijdens Bakkersvak in Rosmalen en op de Europain in Parijs gepresenteerd. Wat opvalt, is de terugkeer op brede schaal van de authenticiteit van het brood- en banketbakken. En dat heeft niet alleen voordelen, maar ook consequenties. Door Sandra Wewer, NBOV

De NBOV-campagnekreet ‘Terug naar de Basis’ wordt breed omarmd door alle geledingen in onze branche. Zo worden opleidingen en trainingen voor ondernemers en hun medewerkers volop aangeboden, maken mixen weer plaats voor enkelvoudige grondstoffen en specifieke meelsoorten. Daarnaast wordt de authentieke vloeroven in een modern en ergonomisch jasje geherintroduceerd. De afgelopen weken heeft de bakkerijbranche het flink te voorduren gehad met soms

ongenuanceerde publiciteit. Alle brood- en banketbakkers zijn via de NBOV en het NBC direct voorzien van informatie voor in de winkels, want vragen van klanten moeten wel op een adequate manier kunnen worden beantwoord. De klant is immers steeds meer op zoek naar eerlijke informatie over de producten die worden gekocht. Diezelfde klant is ook op zoek naar het verschil tussen de ambachtelijke bakker en de broodafdelingen in supermarkten. En die verschillen worden steeds kleiner. De supermarkten hebben aangekondigd met brood

vol in de aanval te gaan. Niet alleen op elkaar, maar ook op de ambachtelijke bakkerij met als doel hier (nog meer) omzet weg te halen. Dus afwachten is geen optie meer. De ‘Bakkerij van de Oorsprong’, te zien tijdens Bakkersvak, heeft ons al meegenomen in de nieuwe wereld van het ambacht. Handgemaakte producten met gedegen vakkennis gemaakt - dé kwalificatie van ‘ambachtelijk’ - op basis van eerlijke grondstoffen met een goed verhaal naar de afnemers. Het authentieke ‘puur en eerlijk’ moet

Advertentie


36-37_nbov.indd 36

15-04-14 11:26

BRANCHE hét handelsmerk van het ambacht worden, waarbij de imitatie van ambachtelijk in de supermarkten verbleekt. Welgemeend De afgelopen jaren heeft de ambachtelijke bakkerij zich gefocust op rationeel produceren. Dit maakt steeds vaker plaats voor (deels) ‘emotioneel’ produceren. Deze emotie is niet alleen te herkennen in het productieproces zelf en de liefde voor het ambacht dat erin is terug te proeven. Het is ook de wijze waarop het product in de winkel zijn weg vindt naar de klant. De uitleg eromheen en het verhaal erachter bepalen mede het (verkoop)succes van een product. Natuurlijk blijft efficiency een onmisbare rol spelen bij de getallen onder de streep. Kijk naar de opkomst van online versaankopen. Maar het gevóel dat een klant ervaart bij zijn bezoek aan de winkel bepaalt of hij terugkomt. En daar gaat het met name om. Wat maakt het ambacht tot een unieke beleving in de ogen van de klant? Niet het gemak, is onlangs weer uit onderzoek gebleken. Op dat punt zal de supermarkt het meestal blijven winnen. Dat geldt ook voor de prijs. Maar op sfeerbeleving in de winkel, productassortiment, servicegevoeligheid, vakkennis en het verhaal van de verkoopmedewerkers moet het ambacht zijn slag slaan. De klant voelt steeds meer of het verhaal welgemeend en écht is of dat dit alleen maar als ‘marketinginstrument’ wordt ingezet. Het verhaal moet kloppen.

het ambacht een impuls geven. Het nadeel ombuigen in een voordeel door het vertrouwen van de consument te winnen én dit ook waar te maken. Zo heeft de recente negatieve berichtgeving binnen in de vleessector bewerkstelligd dat de consument terugkeert naar de ‘vertrouwde’ ambachtelijke slager. Bestelsites Zelfs met kopen op afstand is ‘emotioneel produceren en verkopen’ haalbaar. Ook daarmee is echter nog een wereld te winnen. Met de opkomst van bestelsites als Graaggedaan. nl is de afgelopen tijd gebleken hoe bedroevend slecht websites van veel ambachtelijke bakkers zijn. Doe het goed of doe het niet! Want wat is teleurstellender als een klant een product digitaal bestelt dat nooit wordt afgeleverd? Een goede bestel- of website zit ‘m niet alleen in een flitsend ontwerp of een aantal mooie foto’s. Ook hier moet het vertrouwen en het ambachtelijke karakter vanaf ‘spatten’. Een actuele presentatie met goede productinformatie en een duidelijke bestel-

mogelijkheid, ook voor de wat oudere consument die veelal trouw is aan de ambachtelijke bakker. Zelfs met de nieuwe etiketteringsregels kan het ambacht via goede digitale informatie zijn voordeel doen. Zoals Johan Cruijff ooit heeft gezegd: “Ieder nadeel heb zijn voordeel”. En dat geldt zeker ook voor het ambacht in het algemeen en voor de ambachtelijke (banket)bakkerij in het bijzonder. Het is niet leuk om negatief in de publiciteit te komen, maar juist doordat onze branche vanaf nul producten creëert en produceert, kunnen wij ook ons eigen imago bouwen. Maken of breken, zo u wilt. ‘De ambachtelijke (banket)bakker heeft een beter verhaal’, zegt de kersverse Stichting Ambachtelijke Bakkerij, die zich richt op de promotie van het ambacht na de verdwijning van de producten bedrijfschappen eind 2013. De enige die dit kan waarmaken, is de ambachtelijke bakker zélf: zowel rationeel als emotioneel. n

De kreet ‘ambachtelijk’ als containerbegrip heeft zijn langste tijd gehad. Een leuk papiertje om een product met een mooie kreet erop, maakt nog niet dat het ook écht ambachtelijk is. Juist de negatieve publiciteit in de voedingssector de afgelopen tijd moet


36-37_nbov.indd 37

15-04-14 11:26

financieel

Pensioen voor de ondernemer Ook ondernemers hebben mogelijkheden voor hun pensioen te sparen. Er bestaat daarbij de optie om het geld beschikbaar te houden in de eenmanszaak/vof of in de bv (pensioen in eigen beheer). De veelgehoorde kreet ‘de zaak is mijn pensioen’ leidt er vaak toe dat er onvoldoende aandacht is voor de pensioenopbouw van de gemiddelde ondernemer.

Michel Duijm

Veel bakkers hebben een eenmanszaak of bezitten samen met hun partner een vof. Met de accountant wordt besproken dat er een mooie belastingbesparing te realiseren valt door een Fiscale Oudedagsreserve (FOR) op te bouwen. Bij het staken van de onderneming moet het bedrag van de nog niet (tussentijds) afgestorte FOR worden omgezet in een lijfrente. Ontbreken hiervoor de middelen dan wordt dit bedrag bij de winst in het jaar van staking opgeteld. Dat is veelal onaantrekkelijk omdat in het toptarief van de inkomstenbelasting wordt afgerekend terwijl het juist de bedoeling is om de uitkering over meerdere jaren uit te smeren om zo te profiteren van de lagere tarieven in de eerste schrijven van de inkomstenbelasting. Tip: bekijk vroegtijdig of de middelen er op termijn zijn om een lijfrente aan te kopen en laat u niet alleen leiden door het fiscale voordeel van nu. Pensioen in eigen beheer Voor bakkers die hun onderneming in de vorm van een bv hebben opgezet, is er in het verleden vaak gekozen om een pensioen in eigen beheer op te bouwen. De pensioenaanspraken van de ondernemer zijn vastgelegd en vanaf de pensioengerechtigde leeftijd wordt er vanuit de bv pensioen uitgekeerd. In de praktijk zien wij vaak dat er gelden uit de bv worden geleend waardoor het gereserveerde geld voor de pensioenvoorziening al buiten de bv is gestald. Dit kan bij financiële tegenslag in privé (bijvoorbeeld beleggingen) leiden tot een situatie dat er onvoldoende middelen aanwezig zijn om het pensioen (volledig) uit te keren terwijl de belasting in de vorm van loonheffing wel volledig dient te worden betaald. Tip: het voortijdig staken van de pensioenopbouw in eigen beheer is het onderzoeken waard en is in goed overleg met de fiscus te realiseren.

Afzien van pensioenopbouw Een extra argument om van de pensioenopbouw af te zien, is een recent ingenomen standpunt van de Belastingdienst die stelt dat er op straffe van afkoop van pensioenrechten (met fikse negatieve fiscale consequenties) geen dividend uit een pensioen-bv mag worden uitgekeerd indien de voorziening voor pensioenen te laag is. Het vreemde is echter dat de pensioenvoorziening voor deze dividendtoets op basis van een fors lagere rente dan waarmee de voorziening wordt bepaald (4 procent) moet worden berekend. Dat betekent dat de voorziening ruimschoots verdubbelt waardoor er minder ruimte resteert voor dividenduitkeringen. Het ministerie van Financiën dreigt zich daarmee in zijn eigen voet te schieten. In het Begrotingsakkoord is fors ingezet op extra dividenduitkeringen vanuit de bv tegen een éénmalig lager tarief van 22 procent in plaats van 25 procent in 2014. Ex-staatssecretaris Weekers leek in zijn zoektocht om dit probleem te omzeilen ervoor te willen kiezen om een nieuw systeem in te voeren dat veel lijkt op de FOR. Na zijn aftreden is het tot nu toe stil gebleven in dit dossier. Het op de helling zetten van het systeem lijkt ons heel ingrijpend terwijl andere oplossingen praktisch makkelijker uitvoerbaarder zijn. Zoals het toestaan van een hogere rekenrente. n

De auteur, Michel Duijm, is accountant bij Bouwer & Officier Accountants en Belastingadviseurs voor bakkers in Hazerswoude: telefoon 071-3419000. Meer informatie is te vinden op www.bouwer-officier.nl.


38_financieel.indd 38

15-04-14 16:07

Archief

Automatisering Dat alle apparatuur in de bakkerij werkt op elektriciteit is vandaag de dag heel normaal. Maar zo gewoon is dat eigenlijk niet. Als er eens een halve dag géén stroom wordt geleverd door een storing, is iedereen in paniek. De kassa werkt niet en de deuren gaan niet automatisch open. Eigenlijk zijn we nu ontzettend verwend. Honderd jaar geleden moest de bakker bijna alle machines nog met de hand bedienen. Na de oorlog komt er pas standaardisatie van het elektrische net. Tot dat moment was het voltage in bijvoorbeeld Amsterdam - maar ook op veel andere plaatsen - nog 110 volt. 220 volt was er in andere delen van het land. Daarom had je ook een provinciaal elektriciteitsnetwerk, dat pas later landelijk werd. Het duurde tot 1925 voordat men overal in Nederland stroom had. Vanaf dat moment mocht er geen deeg meer met de voeten worden gekneed: om hygiënische redenen. Tot die tijd was het normaal om roggebrood in de trog ‘met de voeten te treden’.

De eerste hulpmiddelen om het proces in de bakkerij te verlichten, zijn de molens om het graan te malen. Al dan niet door slaven of vrouwen bediend. In Pompeï zijn daarvan al exemplaren teruggevonden maar in oude geschriften, via grafvondsten en op schilderingen worden ze ook uitgebreid beschreven en afgebeeld. De windmolen vervangt de tredmolen en begin 19e eeuw vervangt de stoom weer gedeeltelijk de wind. Als ik eens blader in de oude prijscouranten en vakbladen valt het op: zo snel het de laatste jaren is gegaan. Je komt er namen tegen van bijvoorbeeld ‘NV de Nederlandse Bakkerij Machinefabriek Nieulant Pelkman, Botersloot 41 – 43 te Rotterdam’. Prachtige volzinnen die nu niets meer zeggen. Wilde je dus een ‘Draaihevel of Caroussel deegmachine’ of een ‘geruislooze Eiwit klopmachine’, dan kon je je tot deze firma wenden. In de twintiger jaren was er zelfs een ‘Slapende Bakker’ te koop. Hiermee werd water verwarmd voor brooddeeg. Eigenlijk is dit het eerste, volledig automatisch en

zelfstandige hulpmiddel dat in de broodbakkerij werd gebruikt en prima werkte. n Theo Spil Bakkerijmuseum ‘De Oude Bakkerij’ Medemblik

Ondernemen is leven In een normale week zitten zeven dagen van 24 uur. Dat betekent 168 uur. De gemiddelde mens heeft een uurtje of vijftig slaap per week nodig. Blijven er 118 uren over die worden besteed aan leven. Leven dat bestaat uit eten en drinken, het gezin, sport, spel en andere vormen van ontspanning, maar ook uit werken. Met uitzondering van verplichtingen en verantwoordelijkheden naar zijn omgeving, bepaalt ieder mens zelf op welke manier deze tijd wordt ingedeeld. Een ‘normaal’ mens werkt zo’n 36 uur per week. Het leiden van een gemiddelde onderneming kost meer tijd dan deze 36 uur. Ondernemers wordt dikwijls verweten dat zij te hard werken. ‘Te hard’ heeft zelden of nooit iets te maken met fysieke inzet, maar vooral met de hoeveelheid uren die (moeten) worden gedraaid. Hard of veel werken lijkt tegenwoordig meer besmet te zijn dan de hele avond voor de buis liggen, wandelen op de golfbaan, in de kroeg hangen, voor de derde keer op vakantie gaan of gewoon lekker ‘chillen’. Vreemd is dat. Want wat is té hard of té veel? Alles is veel als je het niet met plezier doet. In werk kan je veel ontwikkeling en uitdaging vinden. Het leiden van een onderneming veroorzaakt ook dat je sociale en werkzame leven vaak in elkaar overlopen.

Naar mijn bescheiden mening is de discussie niet ‘werken om te leven’ of ‘leven om te werken’. Ondernemen ís leven! Het stigmatiseren van ondernemers als té harde werkers en daarmee ‘verwaarlozers’ van de rest van het leven, moet afgelopen zijn. Hard of veel werken is niet negatief. Je moet gewoon je 168-uur-per-week-leven goed, evenwichtig en zinvol verdelen. Als je vijf dagen in de week van zeven uur ’s morgens tot zeven uur ’s avonds met je onderneming in de weer bent, draai je dus 60 uur per week. Daarmee blijven er zo’n 60 uren per week over voor andere zaken, het slapen niet meegerekend. n Toch een hele geruststellende gedachte, dat we eigenlijk tijd genoeg hebben. ’t Zit ‘m echter in de juiste verdeling... Jos den Otter Voorzitter NBOV


39_archiefnbov.indd 39

15-04-14 16:07

FREE FROM FOOD

BRUSSELS EXPO, BELGIUM

3 > 4 June 2014 Stand E30

Müssana Nederland 0548-654126 www.mussana.nl

Heeft u uw gratis advertentie al geplaatst?

Ga naar www.bakkersinbedrijf.nl/ advertentie-plaatsen

bedrijfsnieuws Sipal: unieke assortimentsverrijking Bakkers die op zoek zijn naar originele zoetkracht, een graan- of vruchtsmaak, een natuurlijke kleur, een (zachte of knapperige) structuur voor graanrepen, koekjes, brood, gebakjes en taarten zijn bij Sipal Partners aan het goede adres. Sipal is specialist in niet-geraffineerde concentraten van biologische granen en gedroogde vruchten. Ze bieden een origineel assortiment van hun eigen en natuurlijk productieproces, waarin alle voordelen van de granen (smaak, kleur, mineralen) blijven behouden. Assortiment Het Sipal-assortiment bestaat uit: -S tropen op basis van rijst, tarwe, maniok, spelt, gerstemout, maïs en haver, in de vorm van vloeibaar of gedehydrateerd, en stropen van dadels, vijgen en pruimen; -E en ruime verscheidenheid van zoetkracht en de technische eigenschappen (aangepaste viscositeit, krokant, coating, vetstofvervanger); -E en ruim kleurenpalet: van goudgeel bij tarwestroop tot donkerder tinten (gerstemoutstroop of gedroogde vruchten); -N eutrale (rijst of maniokstroop) of meer uitgesproken smaken (gerstemout, spelt). Unieke toevoeging Een uniek assortiment dat verkoopargumenten, originaliteit en innovatie aan alle productontwikkelingen van bakkers toevoegt, stelt Sipal. De firma beschikt over de volgende certificeringen: biologisch, koosjer, Clean Label, whole grain, ISO 22000 & 9001, FSSC 22000, GGO-vrij, glutenvrij, Fair Trade, Baby Food. Meer info: www.sipalpartners.com.

‘Smul mee met Bake my Day’ Het Bakery Institute wil ambachtelijke bakkers laten delen in de aandacht die er ontstaat voor het bakkersvak door de uitzendingen van het nieuwe televisieprogramma Bake my Day. Sinds 7 april zendt Net5 dit bakprogramma dagelijks uit, vanaf 19.55 uur. Vicky Littlejohn van het Bakery Institute, waar het programma is opgenomen, en patissier Hidde de Brabander presenteren en jureren de afvalrace waarbij elke week zes kandidaten beginnen en er op vrijdag één overblijft. De finalisten strijden samen in de grote finale voor de titel Beste Amateurbanketchef van Nederland. Er zijn zes producten uit Bake my Day gekozen, elke week één nieuwe, die exclusief voor deelnemende bakkers gemaakt en verkocht mogen worden rondom de Bake my Day-weken, met als play-off ‘Smul mee met Bake my Day’. Ook is er een spaartaartkaart gemaakt, zodat een klant bij aankoop van drie van de zes producten kans maakt op een Bake my Day-dagopleiding bij het Bakery Institute. Deelnemende winkels mogen exclusief gebruikmaken van het promotiemateriaal en de naam van Bake my Day in hun communicatie.

Oranje-koorts bij Havelaar verpakkingen Speciaal voor het WK in Brazilië ontwierp Havelaar Verpakkingen een complete en exclusieve, full colour verpakkingslijn die als actiepakket verkrijgbaar is. Het opvallende dessin bevat een combinatie van het Holland/Oranjegevoel en Brazilië: kleurrijk, natuur en carnaval. Mensen komen direct in de stemming als aankopen in deze WK-voetbalstijl verpakt mee naar huis gaan. Het pakket bevat verpakkingen voor brood en banket, bijpassende hemddraagtassen, promotiemateriaal voor in de winkel en unieke weggevers; sleutelhangers in de tenues van de twaalf toplanden, aan te bieden als ‘spaar ze allemaal’-actie. Meer info: www.havelaar-verpakkingen.nl

Zeelandia: zomeractie met buitenkeuken Klanten de hele zomer kans laten maken op een Boretti-buitenkeuken (Robusto) met een winkelwaarde van 650 euro. Door stempels te verzamelen die bij besteding van elke 5 euro op een kaart komen te staan. Bij tien stempels is de kaart vol en kan deze bij de bakker worden ingeleverd. Uit de inzendingen trekt de bakker één winnaar die de buitenkeuken wint. Met deze actie stimuleert Zeelandia bakkers maximaal rendement uit de zomer te halen. Het complete pakket kost 315 euro en bestaat uit een Borettibuitenkeuken, twee A1-posters, twee A4-posters, een toonbankkaart met vleugel, een stempel, een verzamelbox voor de volle spaarkaarten en duizend spaarkaarten op naam.

CSM in zee met Zweedse boterpartner CSM gaat nauw samenwerken met het Zweedse bedrijf AarhusKarlshamn AB (AAK) voor wat betreft de productie en verkoop van margarines, melanges, boters en vetten. Gevolg is dat CSM de productie in Merksem verkoopt aan AAK. Daarbij is afgesproken dat de Zweedse firma voor lange tijd een productieovereenkomst aangaat voor het ambachtelijk kanaal. Het gaat daarbij om de merken Debco, Trio, St. Honoré en Granbeur. CSM behoudt de verkoop- en technische ondersteuning aan bakkers. Volledige ondersteuning en groei van TE KOOP GEVRAAGD: de genoemde merken blijft daarmee gewaarAlle merken en types borgd, stelt het bedrijf. bakkerijovens, ook AAK neemt de verkoop en Dijko banketovens leveringen van margarines Tel: 06-51259700 en vetten aan industriële klanten van CSM over.


41_bedrijfsnieuws.indd 41

15-04-14 15:41

COLUMN

RECEPT

B

THE PINK ONDERSCHEIDEND

TEMPTATION

Beste vakbroeders, We weten allemaal dat de decembermaand en Pasen de drukste periodes zijn voor de branche. Maar het is ook een tijd om te laten zien wat we als vakmensen in huis hebben. Het zijn dagen waarin de consument over het algemeen iets meer wil besteden aan banket en patisserie. Bij mij rijst dan meteen de vraag: hoe zorgen we ervoor dat de consument in de maanden erna, blíjft komen? Dat valt niet altijd mee, maar probeer je te onderscheiden van de supermarkt en kijk goed om je heen. Loop bijvoorbeeld eens bij Ikea naar binnen en kijk wat daar gebeurt. Wat zijn de hipste kleuren van dit seizoen? Zie ik interessante vormen? En laat daar je inspiratie op los. In mijn baan als Bakkerij-Adviseur bij Zeelandia probeer ik onze klanten steeds naar een hoger level te tillen. Het geeft mij dan ook een kick als er wordt gezegd: ‘Die rozet slagroom laten we weg en we gaan voor een strakke glaçage.’ Niets ten nadele van de rozet; het gaat erom dat er wordt nagedacht om het anders te doen dan hoe het altijd al ging. Kijk bijvoorbeeld eens naar de verpakking. Durf het anders te doen.Want patisserie moet meteen een feest zijn! Niet alleen het product moet je doen watertanden, de verpakking moet hier al de eerste teaser voor geven. Nogmaals, patisserie is altijd iets om van te genieten en het maakt mensen blij. Probeer dat dan ook direct uit te stralen met de doos! Als receptuur heb ik The Pink Temptation toegevoegd: een chocolade desserttaart met aardbei en frambozen. Leuk voor moederdag. Máák het verschil! En tot de volgende keer… Met vriendelijke groet, RAMON HUIGSLOOT BAKKERIJ-ADVISEUR ZEELANDIA

Frambozencompôte - 550 gr. frambozen - 450 gr. frambozenpuree - 100 gr. suiker - 42 gr. fik. Bereidingswijze: Meng de suiker met de fiks, voeg het toe aan de puree en schep de frambozen er doorheen. Chocolademousse - 425 gr. slagroom - 43 gr. suiker - 43 gr. water 4 gr. geweekte gelatine - 113 gr. pure chocolade. Bereidingswijze: Verwarm de slagroom met de suiker tot 62 °C. Los de chocolade er in op en meng dit met de geweekte gelatine. Homogeniseer 1 minuut, laat het één nacht rusten en klop de substantie de volgende dag luchtig.

Cacao - 150 - 23 - 300 - 23 0

tyrolienne gr. eiwit gr. suiker gr. amandelprogres gr. patentbloem gr. cacaopoeder

Bereidingswijze: Maal de droge stoffen fijn in de foodprocessor, klop het eiwit stijf met de suiker en meng het geheel met de droge stoffen. Bak af in de oven op 200 °C.

Aardbei crèmeux - 700 gr. aardbeipuree - 300 gr. ei - 230 gr. suiker - 180 gr. boter 12 gr. gelatine

Bereidingswijze: Kook de puree met de helft van de suiker op, meng de rest van de suiker met het losgeklopte ei en bereid hiervan een anglaise. Laat het afkoelen, monteer het met de roomboter als deze 32 °C is en los er de geweekte gelatine in op.

Melkchocolademousse - 280 gr. melk - 280 gr. gele room - 280 gr. melkchocolade - 22 gr. cacaopoeder 15 gr. gelatine - 650 gr. gezoete slagroom Bereidingswijze: Breng de melk aan de kook, los er de chocolade in op en meng het met de gele room. Staaf er het cacaopoeder door, los er de geweekte gelatine in op en spatel er tenslotte de geslagen room door. Glaçage - 225 gr. slagroom - 375 gr. witte chocolade - 150 gr. coldjel neutraal 3 gr. geweekte bladgelatine Roze kleurstof Bereidingswijze: Smelt de chocolade, meng het met de rest van de ingrediënten. Crispy cover - 300 gr. suiker - 300 gr. boter - 450 gr. bloem - 23 gr. cacao 8 gr. zout - 1/2 ei Bereidingswijze: Meng de ingrediënten.


42_receptencolumnnpt.indd 42

15-04-14 11:29

www.renault.nl

MOCHT ER ’NS EEN DINGETJE ZĲN DAN HEEFT U DE ZEKERHEID VAN RENAULT PRO+

RENAULT PRO+ MET SERVICE, ONDERHOUD EN FINANCIERING OP MAAT DE RENAULT TRAFIC LEASE AL VANAF € 65,- PER WEEK

Met de Renault Trafic hoeft u zich nergens druk over te maken. U heeft namelĳk de zekerheid van Renault PRO+. Uw vaste contactpersoon biedt voor elk probleem de juiste oplossing. Zoals het leveren van maatwerk door onder andere open ombouw of vervangend vervoer met haal- en brengservice. Zo verliest u nauwelĳks tĳd. Want tĳd is geld

DRIVE THE CHANGE

Aanbiedingen geldig van 05-01-2014 t/m 05-05-2014. Trafic vanaf € 17.790,-. Trafic vanafprĳs van € 65,- per week is gebaseerd op Trafic dCi 90 gesloten bestel L1H1 T27 Générique. Vanafprĳzen zĳn exclusief BTW, BPM en kosten rĳklaar maken. Het weekbedrag van € 65,- wordt berekend d.m.v. een vast percentage van de netto catalogusprĳs en het voordeel van financial lease (60 maanden bĳ 4,9%). Financial Lease 1,9%, 4,9% of 6,9% en het voordeel is niet van toepassing op leaserent, (inter)nationale rentals, fleetjaarafspraken en dealerorders en indien een leasemaatschappĳ zichzelf uitsluit van deze actie. Op elke nieuwe Renault Trafic geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwĳken van standaarduitvoering. Drukfouten, prĳs- en specificatiewĳzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303, kĳk op renault.nl of vraag uw Renault Bedrĳfswagen dealer.Bedragen zĳn afgerond op hele euro’s. Rentewĳzigingen en drukfouten voorbehouden.

Min./max. verbruik: 6,8 - 8,0 l/100 km. Resp. 14,7 - 12,5 km /l. CO2 178 - 210 g/km.

100008118 BS 230x300 Adv VU Pro+ stier.indd 1

28-02-14 14:48

Al meer dan 160 jaar de kwaliteit van smaak

SpecerijenSpecialiSt

SindS

18 5 4 I S t e e n w i j k I 0 5 21 - 514 0 4 0 I

www.pol ak.nl

VERLEIDEN VOOR MOEDERDAG The Pink Temptation. OMZETINSPIRATIE OP BAKKERSVAK Beurs trekt recordaantal bezoekers

Recommend Documents