1 nieuws uit het ministerie MOW • verschijnt driemaandelijks • nr. 30 • najaar 2015
Recordaantal bezoekers op
© Haven Gent
VIERDE VLAAMSE HAVENDAG
JAN BLOMME IS NIEUWE GEWESTELIJK HAVENCOMMISSARIS
DEPARTEMENT MOW TREKT EROPUIT!
DE REORGANISATIE: WAT VERANDERT ER? MOW MAG NAJAAR 2015
2 EDITO HAVENDAG WORDT GEVESTIGDE WAARDE Met een recordaantal bezoekers was de vierde Vlaamse Havendag opnieuw een schot in de roos. Het tweejaarlijkse evenement wordt stilaan een gevestigde waarde: steeds meer Vlamingen (maar ook andere Belgische en buitenlandse bezoekers) weten wat de Havendag inhoudt en komen graag een kijkje nemen. Daar kan ook Jan Blomme, de nieuwe gewestelijk havencommissaris, alleen maar blij om zijn. Welke grote plannen hij in petto heeft voor de Vlaamse zeehavens, lees je op pagina 10. En nu we toch terugblikken op de hoogtepunten van het jaar: het Departement MOW heeft een boeiende zomer achter de rug. Heel wat collega’s trokken voor diverse projecten naar het buitenland en konden daar kennis en expertise uitwisselen. Reizen verruimt je blik op de wereld: je leest er alles over vanaf pagina 12! Maar ons departement kijkt in de eerste plaats vooruit. De reorganisatie komt nu echt wel dichtbij: op 28 januari wordt het officiële startschot gegeven op een wervelend startevent. Transitiecoördinator Maarten Van Onckelen doet nog even de belangrijkste werkpunten uit de doeken. Is jouw nieuwsgierigheid geprikkeld? Veel leesplezier met dit nieuwe nummer van MOWmag!
Inhoud 3
Backstageluxe arriveert per boot op Pukkelpop
16-17
Reorganisatie: hoe ziet jouw job er straks uit?
4-5
18-19
6-8
Gigantische deuren staan eindelijk in de Deurganckdoksluis
Actua
Vierde Vlaamse Havendag draait rond werken en (be)leven
9
20 Nieuwe ‘banaan’ maakt Rupelstreek veiliger
Piek 2 onderzoekt leveringen buiten de spitsuren
10-11 Jan Blomme nieuwe gewestelijk havencommissaris
12-15 Departement MOW trekt eropuit
De redactie
COLOFON MOWmag brengt informatie over actuele thema’s en activiteiten van het Vlaamse ministerie van Mobiliteit en Openbare werken Redactieadres: MOWmag, Koning Albert II-laan 20 bus 2, 1000 Brussel
[email protected] MOW MAG NAJAAR 2015
Verantwoordelijke uitgever: Filip Boelaert, secretaris-generaal Redactieraad: Lendert Putteman (Dept MOW), Tom Moortgat (MDK), Jenny Leemans (AWV) Redactie, concept en lay-out: Pantarein Publishing
3 BACKSTAGELUXE ARRIVEERT PER BOOT OP PUKKELPOP Pukkelpop zette afgelopen zomer opnieuw in op duurzaamheid. De luxueuze backstagevoorzieningen voor het festival werden voor het eerst via het Albertkanaal aangevoerd. “Een vooruitstrevend experiment in duurzaam vervoer”, aldus organisator Chokri Mahassine.
De backstageluxe waarvan Netsky en Ellie Goulding dit jaar op Pukkelpop konden genieten, werd half augustus geleverd via het Albertkanaal. Het Limburgse festival sloeg daarvoor de handen in elkaar met Promotie Binnenvaart Vlaanderen en de Hasseltse stadsdistributeur CityDepot. In totaal werden 86 palletten met decoratief materiaal van Expo Rent via de watersnelweg vervoerd. Het palletschip Zulu van Blue Line Logistics voer van de kaaimuur in Niel tot de kade van CityDepot in Hasselt. Voor de laatste etappe naar de festivalweide maakte CityDepot gebruik van elektrisch vrachtvervoer. “De komende jaren willen we nog meer materiaal per boot laten leveren”, zegt Chokri Mahassine.
Pionier in duurzaamheid Pukkelpop, dat elk jaar zo’n 180.000 muziekliefhebbers naar Kiewit lokt, is altijd al een voorloper geweest op het vlak van duurzame innovaties. Het festival houdt zijn ecologische voetafdruk zo klein mogelijk. De samen-
werking met Pukkelpop past perfect in de promotiecampagne ‘Watersnelweg.be, wat kunnen we voor u verschepen?’, die Promotie Binnenvaart Vlaanderen in 2014 opstartte, samen met nv De Scheepvaart, Waterwegen en Zeekanaal NV en het Departement Mobiliteit en Openbare Werken. Sa-
men bundelen ze hun krachten om de binnenvaart sterker op de logistieke kaart te zetten. Pukkelpop is het mooiste bewijs dat ook locaties die niet vlak naast het water liggen een beroep kunnen doen op de binnenvaart om goederen te laten leveren.
MOW MAG NAJAAR 2015
ACTUA
4
15 KM NIEUW WEGDEK VOOR E40 Afgelopen zomer voerde het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) structurele onderhoudswerken uit op de E40 tussen Zwijnaarde en Erpe-Mere. Over een afstand van 15 kilometer kregen de drie rijstroken richting Brussel een grondige onderhoudsbeurt. Omdat de rechter- en middenrijstrook het meest lijden onder zwaar verkeer, werd de rechterrijstrook tot op de fundering heraangelegd in asfalt en kreeg de middenrijstrook een nieuwe onder- en toplaag. Van de linkerrijstrook en de pechstrook werd enkel de toplaag vernieuwd. AWV maakte van de gelegenheid gebruik om de afrit Wetteren van een extra rijstrook te voorzien. Die afrit zorgde regelmatig voor files en gevaarlijke situaties op de E40. Door de extra opstelruimte is de afrit nu veel veiliger.
MOW MAG NAJAAR 2015
SCHONE LUCHT IN DE HOOFDROL TIJDENS WEEK VAN DE MOBILITEIT Zuurstof en schone lucht: dat waren de hoofdrolspelers tijdens de voorbije Week van de Mobiliteit. Van 16 tot 22 september reisde de Zuurstofbar heel Vlaanderen rond om CO2-arme reizigers te bedanken. Ook acties als de Fietstelweek en de Strapdag hielpen duurzaam vervoer te promoten.
Luchtkwaliteit is een heikel punt in ons land. Elk jaar overschrijden we de normen voor fijn stof. Daarom wilde de Week van de Mobiliteit dit jaar iedereen bedanken die voor duurzaam vervoer kiest. Aan de Zuurstofbar, die heel Vlaanderen doorkruiste, kregen fietsers, voetgangers, autodelers, trein- en busreizigers een drankje en meer informatie over hun lagere CO2-uitstoot. Tal van initiatieven ondersteunden de Week van de Mobiliteit, zoals de Car Free Day, de Auto-
vrije Zondagen, het Autodeelsalon en de Strapdag. Op die dag vroegen meer dan duizend scholen hun leerlingen om naar school te stappen of te trappen. Een opvallende nieuwkomer was de Fietstelweek: via 400 fietstelpunten en een smartphone-app werden een hele week fietsers geteld. Studio Brussel organiseerde het tweede Car Free Festival en zette samen met De Lijn de campagneweek extra kracht bij via promotiecampagnes. www.weekvandemobiliteit.be
5 280 MILJOEN EURO EU-STEUN VOOR HEFBOOMPROJECTEN Het beleidsdomein van het Departement MOW krijgt 280 miljoen euro steun van de EU voor ‘hefboomprojecten’. Dat zijn belangrijke infrastructuurprojecten die Vlaanderen ten goede komen. Onder meer het Seine-Scheldeproject, het Albertkanaal en de Nieuwe Sluis in Terneuzen werden geselecteerd voor cofinanciering.
141,5 miljoen euro gaat naar studies en naar Vlaamse werkzaamheden aan de Seine-Scheldeverbinding. Die zal de Vlaamse havens via het water verbinden met Parijs en Le Havre. 74,2 miljoen euro is bedoeld voor het Albert kanaal, om bruggen te verhogen en het vak tussen Antwerpen en Wijnegem te verbreden. Zo kunnen grotere containerschepen passeren. De Nieuwe Sluis in Terneuzen, die grote schepen vlot tot in Gent kan laten varen, kan rekenen op 48,1 miljoen euro.
ONDERHOUDSWERKEN E19 IN DE ZOMER Van midden juli tot midden augustus werkte het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) aan de E19 tussen Mechelen-Zuid en Rumst. Een grondige vernieuwing van het wegdek was noodzakelijk om het rijcomfort en de veiligheid te verbeteren. In het totaal werd 8 kilometer autosnelweg in de richting van Antwerpen opnieuw aangelegd. Ook enkele bruggen kregen een opknapbeurt. Om de hinder te beperken, gebeurden de werken in de zomervakantie en werkten de wegenwerkers zeven dagen op zeven. Daarnaast werd een filedetectiesysteem ingezet, dat het verkeer tijdig kon informeren over files en alternatieve reisroutes. In 2016 wordt opnieuw een deel van de E19 heraangelegd.
Daarnaast maakt Europa ook geld vrij voor projecten rond innovatie in de binnenvaart, telematica en slimme infrastructuur. Tot slot is er goed nieuws voor de IJzeren Rijn, de snelle spoorverbinding tussen Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied: de studie over de spoorknelpunten in het Vlaams-Nederlands-Duitse grensgebied kan rekenen op een cofinanciering van 500.000 euro. In totaal maakt de EU 13,1 miljard euro vrij voor infrastructuurwerken in de lidstaten.
MOW MAG NAJAAR 2015
HAVENDAG
6
ANTWERPEN
VLAAMSE ZEEHAVENS TONEN JOBS EN ACTIVITEITEN AAN 76.000 BEZOEKERS
© Haven Gent
VIERDE VLAAMSE HAVENDAG DRAAIT ROND WERKEN EN (BE) LEVEN
Het clichébeeld van de stoere dokwerker doorprikken: dat was het hoofddoel van de vierde Vlaamse Havendag. Op zondag 20 september lieten de havens van Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende hun bezoekers uitgebreid proeven van werken, leven en beleven in en rond een zeehaven. Een heerlijke najaarszon, muziekoptredens, een 50 meter hoge sky watch en een beroependorp maakten het plaatje compleet.
MOW MAG NAJAAR 2015
Gespierde mannelijke dokwerkers vol tatoeages: ze bestaan nog, maar in de moderne zeehavens wordt hun rol steeds kleiner. Het havengebeuren is veelzijdiger geworden, met talloze bedrijven en honderdduizenden werknemers die uiteenlopende functies uitoefenen. De havenbesturen en overheidsdiensten spannen zich elke dag in om dat complexe geheel draaiende te houden. “De Vlaamse zeehavens doen grote inspanningen om werken en leven in havengebied zo aangenaam mogelijk te maken. Tijdens de Havendag willen we dat tonen”, zei Vlaams minister Ben Weyts, die de vier havens bezocht. “Voor veel mensen zijn onze havens een onbekende wereld. Wie op bezoek komt, krijgt een andere kijk op de ontelbare activiteiten die er plaatsvinden.”
7 Jobs
Attracties
Een belangrijk accent op de Havendag was werkgelegenheid. De Vlaamse zeehavens zijn een belangrijke motor van onze economie en bieden een waaier aan jobs. Zo’n kwart miljoen mensen werken rechtstreeks of onrechtstreeks in functie van een haven. Een essentieel onderdeel van de havenactiviteiten is logistiek: prognoses wijzen uit dat de logistieke sector in Vlaanderen nog sterk kan groeien. Maar ondanks het ruime aanbod aan jobs, raken vooral technische functies moeilijk ingevuld. Chauffeurs, lassers, sleepbootkapiteins en verkeersleiders storen zich nog vaak aan het oubollige imago van de haven. Ook daar wilde de vierde Vlaamse Havendag iets aan doen.
In de haven van Antwerpen kwamen 35.000 belangstellenden een kijkje nemen in de vele bedrijven, schepen en terminals die hun deuren openden voor het publiek. Ook de optredens in de ‘muziekdorpen’ vielen erg in de smaak. Vlaams Mobiliteitsminister Ben Weyts bezocht ’s ochtends de containerterminal van de nieuwe joint venture MPET aan het Deurganckdok. Hij kreeg ook een rondleiding in het ‘beroependorp’, waar technische jobs in de spotlights stonden, en lanceerde mee de oproep om een nieuwe naam te zoeken voor de Deurganckdoksluis.
Na Antwerpen trok de minister naar de haven van Zeebrugge, waar zo’n 16.000 bezoekers aanwezig waren. Hij kreeg een voorstelling van het project ‘MUG-helikopter West-Vlaanderen’ en bezocht de Vlaamse visveiling, waar kinderen een workshop met drones konden volgen. Op de sleephopperzuiger Artevelde kreeg hij een uitgebreide rondleiding. Eén van de origineelste attracties in Zeebrugge was de nieuwe Hanze Terminal van ICO (International Car Operators), waar een 50 meter hoge ‘sky watch’ een prachtig uitzicht bood over de achterhaven en de roro-terminal.
ZEEBRUGGE
“WIE OP BEZOEK KOMT, KRIJGT EEN HEEL ANDER BEELD VAN DE HAVEN” Minister Ben Weyts
ZEEBRUGGE
MOW MAG NAJAAR 2015
8 Havendagdorp De Gentse haven kon op de Havendag zo’n 21.000 kijklustigen bekoren. De meest gegeerde activiteit was een rondvaart met het havenjacht Jacob Van Artevelde in en rond het nieuwe Kluizendok: maar liefst 1.302 passagiers voeren mee. Minister Ben Weyts bezocht onder meer de ‘haven dagdorpen’ aan de Rigakaai en de Kluizenkaai, waar bezoekers tal van schepen ontdekten, en de mijnen jager M917 Crocus. Het prachtige weer bleek ook in Gent een voordeel: zelfs na 17 uur, toen de deuren gesloten werden, bleven de terrasjes langs het water en in de havendagdorpen nog een hele tijd goed gevuld.
In de kleinste Vlaamse zeehaven, die van Oostende, kwamen bijna 4.000 bezoekers een kijkje nemen. De bedrijven Falck en GEOxyz zorgden samen voor spectaculaire veiligheidsdemonstraties. Oostende liet de kijklustigen, onder wie minister Weyts, ook uitgebreid kennismaken met de REBO-site (Renewable Energy Base Oostende). Daar gebeurt onder meer het onderhoud van drie Belgische windmolenparken. Zowel in Gent als in Oostende vond tijdens d e Havendag een overdracht van motorredeboten van VLOOT aan het K oninklijk Marine Kadettenkorps plaats. De buiten dienst gestelde vaartuigen laten jongeren kennismaken met varen. Er is immers een structureel tekort aan zeevarenden en mensen met een maritieme opleiding.
MOW MAG NAJAAR 2015 OOSTENDE
OOSTENDE
Samenwerking Minister Weyts toonde zich na afloop van de Havendag opgetogen over de vele bezoekers en de vlotte organisatie. “Ik ben trots op alle medewerkers die deze dag mogelijk hebben gemaakt. Alles verliep uiterst professioneel en de bezoekers waren enthousiast. Het succes van deze Vlaamse Havendag toont aan dat onze havens veel sterker staan als ze samen naar buiten komen. Die positieve boodschap wil ik ook in het buitenland uitdragen.”
9
DUURZAAM, VEILIG EN EFFICIËNT
PIEK 2 ONDERZOEKT LEVERINGEN BUITEN DE SPITSUREN
Overtuigende resultaten
Files zorgen voor vertraging en belasten de mens, het milieu en de maatschappij. Om het spitsverkeer te ontlasten, onderzocht het PIEK 2-proefproject of vrachtwagens ook in de dagrand (de vroege ochtend en de late avond) goederen kunnen leveren. De onderzoekers testten geluidsarm materiaal en chauffeurs kregen een speciale opleiding. Het resultaat: minder files, veiligere wegen en efficiëntere leveringen.
Het PIEK 2-proefproject van de Vlaamse overheid liep van november 2013 tot mei 2015 en onderzocht hoe het goederenvervoer van en naar supermarkten efficiënter en duurzamer kan verlopen. 58 Vlaamse steden en gemeenten werkten eraan mee, net als vijf grote distributiebedrijven (Albert Heijn, Carrefour, Colruyt, Delhaize en Lidl) en een breed partnerschap van overheden, verenigingen en academici. Het project bestond uit twee grote luiken: uitgebreide akoestische onderzoeken, die het geluidsniveau van leveringen in kaart brachten, en het opzetten van een brede dialoog over stedelijke distributie. Dat laatste gebeurde via thematische infosessies en stakeholdersplatformen in zes Vlaamse steden en gemeenten.
De resultaten van het pilootproject liegen er niet om: leveringen in de dagrand zorgen voor minder files, veiliger (spits)verkeer, een lager brandstofverbruik en minder uitstoot van schadelijke stoffen. Een goed opgeleide chauffeur met een aangepaste vrachtwagen en geluidsarm laad- en losmateriaal kan de geluidshinder tot een minimum beperken. Die mooie resultaten werpen ook vruchten af buiten de proeftuin. Zo werd op 10 juli de nieuwe geluidsregelgeving voor goederenbelevering aan supermarkten een eerste keer principieel goedgekeurd door de Vlaamse Regering. Dat moet de weg effenen voor een specifiek wettelijk kader voor leveringen in de dagrand vanaf 2016. De brede dialoog die PIEK 2 op gang bracht, vormt een basis voor andere lokale overheden die aan de slag willen met stedelijke logistiek.
MOW MAG NAJAAR 2015
INTERVIEW
10 JAN BLOMME NIEUWE GEWESTELIJK HAVENCOMMISSARIS
“SAMENWERKING KAN ONZE HAVENS STERKER MAKEN” Half augustus trad Jan Blomme (58) in de voetsporen van gewestelijk havencommissaris Toon Colpaert. Als kersverse ‘bruggenbouwer’ vormt hij de link tussen het Vlaamse Gewest en de havenbesturen van de vier Vlaamse zeehavens. In Antwerpen, Zeebrugge, Gent en Oostende kijkt hij toe op de goede werking van de havenbedrijven. Hoe ziet de nieuwe havencommissaris zijn taak?
Wie is Jan Blomme? Jan Blomme (58) startte zijn loopbaan in de havensector in 1993 bij het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen. Hij groeide er door tot afdelingshoofd Studie & Ontwikkeling en afdelingshoofd Intermodaliteit en Achterland. Sinds 2014 is hij CEO van Port of Antwerp International, dat advies verleent aan andere havens en participaties neemt in overzeese havenprojecten. Zo raakte hij vertrouwd met heel wat elementen die aan de functie van havencommissaris verbonden zijn. Jan Blomme is licentiaat Moderne Geschiedenis, Master of Arts (VS) en doctor in de Letteren en Wijsbegeerte (Economische Geschiedenis). Sinds 2004 is hij ook gastdocent Haveneconomie aan de Universiteit Antwerpen.
Mijnheer Blomme, gefeliciteerd met uw nieuwe uitdaging! “Dank je wel. Het wordt inderdaad een uitdaging, maar ik wil er graag mijn tanden in zetten. Ik werk al mijn hele carrière in de havenwereld. Dat ik nu samen met de Vlaamse havens mag werken om onze havenregio nog competitiever te maken, voelt als een bekroning.” Het havenlandschap verandert constant. Welke gevolgen heeft dat voor het beleid? “De havenwereld is de afgelopen twintig jaar veel complexer geworden. Daardoor roepen belangrijke beslissingen meer onzekerheid op. Goederenstromen kunnen snel opkomen en weer stagneren. De allianties en aanlooppatronen van rederijen
MOW MAG NAJAAR 2015
11 veranderen voortdurend. De Europese Commissie legt meer regels op, en ook de burgers zijn mondiger geworden. Dat maakt de planning en uitvoering van nieuwe projecten complex en moeilijk te voorspellen.” Hoe past het beleid zich aan die evoluties aan? “Tot voor kort zette het havenbeleid vooral in op grote infrastructuurwerken. Als je wilt groeien, moet je ervoor zorgen dat je voldoende capaciteit hebt en een efficiënte goederenafhandeling kunt garanderen. Dat blijft ook in de toekomst belangrijk, maar we moeten verder mikken. Als we onze infrastructuur flexibel en veerkrachtig maken, kunnen we ons makkelijker aanpassen aan wijzigingen in de markt. Dat kan bijvoorbeeld door de bouw van terminals, kaaimuren of sluizen gefaseerd te laten verlopen, en door rekening te houden met de ontwikkeling van mogelijke nieuwe scheepstypes. Door industrieën en diensten aan te trekken die bestaande activiteiten aanvullen, bijvoorbeeld eindproducten die gemaakt worden met de output van petrochemische bedrijven, verkleint ook de kwetsbaarheid van een haven. Tot slot moeten we bekijken welke samenwerkingsverbanden tussen de Vlaamse havens hun concurrentiepositie kunnen versterken.” Wat worden uw belangrijkste werkpunten? “De concurrentiekracht van onze havens behouden en versterken, in nauw overleg met alle spelers in het Vlaamse havenlandschap: dat wordt mijn grootste uitdaging. Samen kunnen we de economische en maatschappelijke betekenis van onze havens opnieuw bekijken. Uit een ander vaatje tappen kan nuttige perspectieven opleveren.”
Waar wilt u het verschil maken? “Het lanceren van concrete initiatieven gebeurt door de havenbesturen en de Vlaamse havenadministratie. Als havencommissaris moet ik vooral faciliteren en coördineren. Daarbij kan ik verder bouwen op het werk van mijn voorganger, Toon Colpaert, en op de vele minder bekende initiatieven die al bestaan. Dat zijn veelal niet-commerciële samenwerkingsverbanden tussen de Vlaamse havens, bijvoorbeeld om samen te lobbyen rond het Europese havenbeleid, of om gezamenlijke regels te creëren rond milieubeleid, veiligheid en mobiliteit.” “Een belangrijke remmende factor is de grote fragmentatie van het Vlaamse havenlandschap en het ontbreken van gezamenlijke projecten. In eerste instantie moeten we ervoor zorgen dat alle spelers de voordelen van bepaalde samenwerkingsvormen zien. Cruciaal daarbij is dat de havens zélf initiatieven nemen en de havenbesturen bereid zijn om zich echt te engageren. Daarvoor is een consensus nodig rond een gemeenschappelijk gedragen maar flexibel in te vullen havenvisie op Vlaams niveau.”
“DE HAVENWERELD IS DE AFGELOPEN TWINTIG JAAR VEEL COMPLEXER GEWORDEN”
Welke kansen ziet u voor de toekomst? “Met de nakende opening van de terminals op de tweede Maasvlakte neemt de competitie met Rotterdam toe. Door samen te werken kunnen de Vlaamse havens hun positie versterken. Op korte termijn kan gedacht worden aan het optimaliseren van de bestaande behandelingscapaciteit over de verschillende havens heen, rekening houdend met het belang en de roeping van elke haven. Ook de ontwikkeling van een gemeenschappelijke achterlandlogistiek, onder meer door het bundelen van cargo, zou het spoorwegvervoer naar Duitsland en Centraal-Europa een sterke impuls kunnen geven.” Hoe ziet u Flanders Port Area, het samenwerkingsverband van de havens, evolueren? “Flanders Port Area is erin geslaagd de discussie over samenwerking op te starten. Dat resulteerde in enkele mooie initiatieven, zoals het Cargo Community System (CCS). Onder impuls van de haven van Antwerpen ontwikkelde dat platform gezamenlijke ICT-toepassingen. In de toekomst zouden we nog meer kunnen focussen op projecten die de competitiviteit van de Vlaamse havens versterken.” “Een belangrijke verwezenlijking van Flanders Port Area is de tweejaarlijkse Havendag, die dit jaar aan zijn vierde editie toe was. Voor veel burgers zijn de havens onbekend terrein. Door geluidsnormen en andere maatregelen zijn ze de afgelopen jaren uit het zicht van het grote publiek verdwenen. Maar onbekend is onbemind. En dat is jammer, want onze havens zijn erg boeiend. Een initiatief als de Havendag, dat telkens weer grote aantallen bezoekers lokt, is dus een prachtige prestatie!”
MOW MAG NAJAAR 2015
12 WAT BELEEFDEN ONZE COLLEGA’S AFGELOPEN ZOMER?
DEPARTEMENT MOW TREKT EROPUIT! Over de grenzen kijken verruimt je blik. Daarom trekt het Departement MOW geregeld naar het buitenland: om zijn expertise met anderen te delen en om zelf ook inspiratie op te doen. Waar reisden onze collega’s de afgelopen maanden zoal naartoe?
“DRIE MAANDEN ZUID-AMERIKA: FANTASTISCH!” Afgelopen lente vertrok MOW’er Daan Ceulemans met zijn vriendin naar Zuid-Amerika. Het koppel wilde er enkele maanden met z’n tweetjes tussenuit. Het werd een onvergetelijke ervaring. “We kozen voor Zuid-Amerika omdat je er makkelijk met de bus kunt reizen, en omdat het continent veel te bieden heeft op het vlak van natuur en cultuur”, vertelt Daan. “Ons voorbereiden deden we niet: we boekten vliegtickets naar het magische Rio de Janeiro en drie maanden later zouden we via Quito, aan de andere kant van Zuid-Amerika, terug naar België vliegen. Hoe of wat, dat zouden we ter plaatse wel zien. Het ideale recept voor een boeiende reis!”
18.000 km verwondering In totaal bezocht het koppel zes landen: Brazilië, Argentinië, Chili, Bolivia, Peru en Ecuador. “Met de bus hebben we zo’n 18.000 kilometer afgelegd”, zegt Daan. “We hebben prachtige natuur gezien, ontzettend leuke dingen gedaan, veel bezienswaardigheden bezocht en fantastische menMOW MAG NAJAAR 2015
sen ontmoet. Vooral de trektocht naar de zoutvlakten van Uyuni (Bolivia), het beklimmen van de Machu Picchu (Peru) en de vijfdaagse trektocht door het Amazonewoud zullen me altijd bijblijven.”
13 “THAILAND KAMPT MET DEZELFDE TRANSPORTUITDAGINGEN ALS WIJ” In kaart brengen hoe Thailand met transportuitdagingen omgaat: dat was het doel van Sarina Motmans (Haven & Waterbeleid), Joke Bamps (Algemeen Beleid), Barbara Vansompel (Maritieme Toegang) en Stijn Vos (Waterbouwkundig Laboratorium) tijdens hun studietrip naar Azië afgelopen zomer. Van 13 tot 24 juli bezocht het viertal in Thailand grote infrastructuurprojecten en wisselden ze ter plaatse expertise uit. Tijdens hun reis trokken ze onder meer naar de havens van Bangkok en Laem Chabang, het containerdepot in Lat Krabang, het distributiecentrum Tesco Lotus en het R oyal Irrigation Department. Ze voeren mee met een baggerschip en namen een kijkje in de metro van Bangkok, die momenteel wordt uitgebreid met een snelle lijn rond de stad.
Modal shift promoten “Hoe verschillend de cultuur ook mag zijn, Thailand kampt deels met dezelfde uitdagingen als Vlaanderen”, vertelt Sarina Motmans. “De Thaise havens moeten steeds meer rekening houden met de mening van omwonenden. De ruimte is beperkt en overleggen met buren en andere stakeholders is de boodschap. Ook op logistiek vlak zijn er veranderingen. Momenteel vervoeren de havens hun goederen nog grotendeels met vrachtwagens landinwaarts. Maar die vrachtwagens staan steeds vaker stil. De overheid probeert de binnenvaart en vooral het spoorwegvervoer extra te promoten door meer en betere infrastructuur aan te bieden.”
Druk verkeer Net als Vlaanderen streeft de Thaise overheid naar compactere steden met voldoende openbaar vervoer.
“Dat moet leiden tot kortere reisafstanden, minder auto’s, een beter ruimte- en energiegebruik en een betere toegang tot jobs en diensten”, aldus Joke Bamps. “In Bangkok wordt de metro uitgebreid. Door de vele files zoekt Thailand ook alternatieven voor het traditionele vrachtvervoer. Het distributiecentrum Tesco Lotus levert steeds vaker ’s nachts, ook omdat vrachtwagens tijdens de piekuren niet op de autosnelwegen mogen. In Vlaanderen experimenteren we ook al enkele jaren met leveringen buiten de piekuren.”
Leerrijke ervaring De trip naar Thailand was erg leerrijk, zeggen de collega’s eensgezind. “Thailand en Vlaanderen kijken vanuit een andere invalshoek naar gelijkaardige problemen. Het is boeiend om die verschillen te zien en er inspiratie uit te halen. En het reizen met collega’s was zeker ook een meevaller!”
MOW MAG NAJAAR 2015
14
“DE NIEUWE SLUIZEN AAN HET PANAMAKANAAL MAAKTEN INDRUK” MOW’er Wim De Cock (Maritieme Toegang) is al tien jaar betrokken bij de uitbreiding van het Panamakanaal. Hij maakte deel uit van het Frans-Belgische team dat in 2005 het concept van de nieuwe sluizen uittekende. Dit voorjaar trok hij opnieuw naar Panama, samen met zijn collega Sofie Nullens, om het resultaat te bewonderen. Het Panamakanaal in Centraal-Amerika verbindt de Atlantische Oceaan met de Grote Oceaan. Het kanaal is 80 kilometer lang en ligt 30 meter boven de zeespiegel, tussen de bergen. Sluizencomplexen brengen de schepen omhoog en weer naar beneden.
Gigantisch Wim De Cock en Sofie Nullens verbleven van 8 tot 16 mei in Panama. Ze bezochten de bestaande sluizen en namen een kijkje in de nieuwe sluizencomplexen, die veel groter zijn. “De huidige sluizen zijn te smal en te ondiep om grote containerschepen door te laten”, vertelt Wim De Cock. “De nieuwe sluizen zijn 55 meter breed, 18,3 meter diep en 427 meter lang. Het hele project is zo’n tien keer groter dan de bouw van de Deurganckdoksluis. Zo’n enorme onderneming, dat maakt toch wel indruk. In het voorjaar van 2016 wordt het complex in gebruik genomen, ongeveer tegelijk met de Deurganckdoksluis.” MOW MAG NAJAAR 2015
Uitwisseling De ingebruikname van de nieuwe sluizen wordt in Panama grondig voorbereid. “Tijdens onze tocht van de ene kant van het Panamakanaal naar de andere, bezochten we een miniversie van het kanaal”, vertelt Sofie Nullens. “Daar kunnen loodsen en kapiteins ‘in real time’ oefenen hoe ze de nieuwe sluis moeten invaren.” In het weekend bezochten de twee collega’s ook enkele toeristische plaatsen, zoals een stadspark en het oude stadsdeel Casco Viejo. “Maar het boeiendste was toch het uitwisselen van expertise met de professionals ter plaatse. Zij maakten uitgebreid tijd voor ons, we bespraken technische problemen en zij gaven ons aandachtspunten mee voor onder meer de Nieuwe Sluis in Terneuzen.”
15 WAT LEERDEN VIER THAISE STAGIAIRS IN VLAANDEREN? Van 18 tot 29 mei verbleven vier Thaise medewerkers van de haven van Bangkok in Vlaanderen. Ze kregen hier een ‘on the job’-training over baggeren en peilen. Het werd een praktijkstage om u tegen te zeggen! De Thaise medewerkers waren op heel wat plaatsen welkom: bij het Agentschap Maritieme Dienstverlening en Kust (MDK), nv De Scheepvaart, het Waterbouwkundig Laboratorium, de havens van Antwerpen en Zeebrugge en zelfs in de baggerbedrijven Jan De Nul en DEME. Een mooie mix tussen overheid en bedrijven.
Gerichte vragen De leden van de delegatie werken in Bangkok respectievelijk als kapitein en ingenieur op een baggerschip, en als cartograaf en afdelingshoofd van de peildienst. Daardoor konden ze in Vlaanderen gerichte vragen stellen over bagger- en peilproblemen in Thailand. Het viertal kreeg een boeiend programma voorgeschoteld:
* In de haven van Antwerpen kreeg
de delegatie uitleg over de haven en de peilactiviteiten. Sluizen blijken in Thailand erg zeldzaam te zijn: een bezoek aan het sluizencomplex van Ham later in de week viel dan ook zeer in de smaak. In de namiddag voer de delegatie met een peilboot door de haven.
Winnaars Zowel de Thaise als de Vlaamse partners waren tevreden over het werkbezoek, waarbij heel wat kennis en expertise werden gedeeld. Bagger- en peiltechnieken zoals de sweeper en de cutter dredger-techniek bleken interessante concepten te zijn voor Thailand. Met één Vlaams concept, de onderwatercellen voor de opslag van slib, heeft de delegatie inmiddels zelfs een innovatie wedstrijd van de Port Authority of Thailand gewonnen! Een mooie prestatie, die ongetwijfeld nieuwe deuren zal openen voor Vlaanderen.
* Bij MDK legde het hydrografieteam
uit hoe baggeren en peilen gebeurt op de Noordzee en in jachthavens. De theorie werd concreet gemaakt tijdens een vaart met de peilboot Ter Streep.
* Het Waterbouwkundig Laboratori-
um legde zijn werking uit en deelde zijn kennis over onder meer de sedimentatieproblematiek van de haven van Zeebrugge.
* In de haven van Zeebrugge kon de
delegatie meevaren met een baggerboot. Vooral de omvang van het schip en de gebruikte technieken trokken de aandacht.
* Het baggerbedrijf Jan De Nul toon-
de de vele simulatiemogelijkheden van het bedrijf en de afdelingen waar onderdelen van baggerschepen worden gebouwd. In de namiddag voer het gezelschap met een baggerboot naar de ingang van de Waaslandsluis.
* nv De Scheepvaart deelde zijn
ervaringen met peil- en bagger activiteiten en trok opnieuw naar het sluizencomplex van Ham, waar aandacht was voor de sluizen en de pompinstallatie.
* Tot slot trok de delegatie naar bag-
gerbedrijf DEME, dat indruk maakte met een bezoek aan de ontwateringsinstallatie AMORAS en een baggervaart op de Schelde. MOW MAG NAJAAR 2015
16
REORGANISATIE DEPARTEMENT MOW IN DE STARTBLOKKEN
HOE ZIET JOUW JOB ER STRAKS UIT? Eind januari gaat de aangekondigde reorganisatie van het Departement MOW officieel van start. De nieuwe, vlakkere structuur moet van het departement een wendbare netwerkorganisatie maken die samenwerken en kennis delen hoog in het vaandel draagt. Wat betekent dat concreet voor de medewerkers?
MOW MAG NAJAAR 2015
De reorganisatie van het Departement MOW is al een tijdje een hot topic in de wandelgangen. Een nieuwe structuur, meer samenwerken … Komt er voor de werknemers een grote omwenteling aan? “Dat valt best mee”, zegt transitiecoördinator Maarten Van Onckelen. “De reorganisatie komt niet zomaar uit de lucht vallen, ze is het resultaat van een jarenlang veranderingsproces. We streven al een tijdje naar een minder hiërarchische structuur met meer samenwerking. Concreet gebeuren er in
januari drie dingen. Onze vier beleidsafdelingen worden herleid tot één grote afdeling Beleid, waar we alle inhoudelijke expertise verzamelen. Daarnaast richten we opnieuw een coördinerende stafdienst op voor het hele beleidsdomein. Tot slot komt er één grote afdeling Verkeersveiligheid, die alle beleidsmatige en uitvoerende aspecten van verkeersveiligheid zal omvatten. Niemand wordt ontslagen, we zoeken alleen een beter werkmodel voor onze werknemers.”
17 Anders en beter
Startevent op 28 januari Op 28 januari 2016 geven we officieel het startschot voor het ‘nieuwe’ departement. Het wordt een flitsende, interactieve dag vol boeiende activiteiten die de nieuwe netwerkorganisatie weerspiegelen.
Mis het niet!
Samenwerken De nieuwe structuur moet ervoor zorgen dat het departement MOW zijn expertise maximaal kan inzetten, en dat complexe uitdagingen vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken. “Op dit moment werken we nog te veel binnen de lijntjes van onze afdelingen”, meent Maarten Van Onckelen. “Krijgt een afdeling een vraag, bijvoorbeeld over goederenvervoer, dan bekijkt ze die vanuit haar eigen expertise. Maar goederenvervoer is zowel mogelijk over land als over het water: die twee afdelingen moeten
De reorganisatie streeft in eerste instantie naar meer interne samenwerking. Maar op termijn wil het departement ook ánders gaan werken, weet Maarten Van Onckelen. “Sinds vorig jaar experimenteren we met plaatsen tijdonafhankelijk werken. Dat willen we nog verder uitbouwen. De communicatie zal wel anders moeten verlopen als mensen vaker van thuis werken. In plaats van iedereen rond een tafel te zetten, zullen we bijvoorbeeld overleggen via e-mail, FaceTime … Belangrijk daarbij is een goede coaching van onze leidinggevenden, zodat zij mensen kunnen motiveren en nieuwe methodes kunnen introduceren.” Het einddoel van alle veranderingen is een flexibele, wendbare organisatie die vragen geïntegreerd bekijkt en haar expertise zowel intern en extern kan delen.
De reorganisatie kort
dus samenwerken. Door meer vanuit thema’s te werken, kunnen we een coherenter beleid voeren.” De afdelingshoofden van de nieuwe afdelingen stellen de thematische teams samen. Binnen die teams zullen mensen van verschillende achtergronden projectmatig samenwerken. Maarten Van Onckelen: “Zo’n kruisbestuiving kan erg creatieve, innovatieve ideeën opleveren. Een IT’er in een financieel team weet meteen of een nieuwe werkwijze technisch haalbaar is. Maar ook iemand die niets met een project te maken heeft, kan waardevolle ideeën leveren, omdat hij buiten het gekende kader durft te denken.’
* Geen ontslagen * Gelijkaardige jobinhoud * Vlakkere structuur met minder niveaus
* Meer samenwerken * Anders werken: plaatsen tijdonafhankelijk, online vergaderen …
Maarten Van Onckelen, transitiecoördinator
MOW MAG NAJAAR 2015
18 GIGANTISCHE DEUREN STAAN EINDELIJK IN DEURGANCKDOKSLUIS KIJK MEE!
Vier sluisdeuren en twee spoor- en wegbruggen voor de Deurganckdoksluis: daarmee arriveerde het Chinese schip Zhen Hua op 25 mei in de haven van Antwerpen, na een zeereis van twee maanden. De kolossale lading woog niet minder dan 12.000 ton en kostte zo’n 25 miljoen euro. Afgelopen zomer werden de sluisdeuren via de Waaslandhaven de Deurganckdoksluis ingevaren: een huzarenstukje.
MOW MAG NAJAAR 2015
19 1 SLUISDEUR 70 meter lang / 11 meter breed 27 meter hoog / 2000 ton
Het kraanschip Brabo schoof de deuren op een ponton, zodat ze via de Waaslandhaven naar de sluis gebracht konden worden.
Het Chinese schip Zhen Hua arriveerde op 25 mei in de haven van Antwerpen. Zijn lading, vier sluisdeuren en twee spoor- en wegbruggen, woog in totaal 12.000 ton.
Knap staaltje techniek Begin mei werd de grootste sluis ter wereld onder water gezet. De gigantische sluisdeuren, van de Chinese staalconstructeur ZPMC, arriveerden enkele weken later per schip. Die deuren moeten het waterniveau van de sluis regelen. Ze zijn 70 meter lang, 11 meter breed en wel 27 meter hoog, om ook de grootste containerschepen door te laten. Elke sluisdeur weegt zo’n 2.000 ton.
Het lossen van het schip en het invaren en installeren van de sluisdeuren gebeurde tussen juni en oktober. Per losbeurt zonk het schip ongeveer 9 meter dieper, zodat het vaartuig en de deuren deels onder water kwamen te liggen, maar wel bleven drijven. Het kraanschip Brabo schoof ze vervolgens op een ponton, zodat ze via de Waaslandhaven naar de sluis konden
drijven. Daar werden de sluisdeuren in hun definitieve positie geplaatst. Die plaatsing was een technisch hoogstandje, want de sleuven waarin de deuren passen laten nauwelijks 5 centimeter speling toe. Momenteel leggen de havenpartners de laatste hand aan de sluisinstallatie. In maart 2016 zouden de eerste schepen door de Deurganckdoksluis moeten varen.
MOW MAG NAJAAR 2015
20 NIEUWE ‘BANAAN’ MAAKT RUPELSTREEK VEILIGER
De langverwachte ‘Banaan’, de gebogen verbindingsweg tussen de A12 en het industrieterrein van Niel, is klaar. De nieuwe gewestweg moet het vrachtverkeer in de gemeenten Boom, Rumst en Niel verminderen en de Rupelstreek veiliger maken.
Na meer dan twee jaar werken werd de gloednieuwe ontsluitingsweg tussen Niel en de A12 afgelopen zomer geopend voor het verkeer. De nieuwe verbinding is 1,2 kilometer lang en maakt deel uit van de gewestweg N171, die van de E19 tot voorbij de A12 zal lopen. De weg heeft in beide richtingen één rijstrook, gescheiden door een groene middenberm, en je mag er maximaal 70 kilometer per uur rijden. De nieuwe verbinding werd extra verstevigd omdat er veel vrachtwagens zullen passeren. Voor de aansluiting van de nieuwe weg bouwde het Agentschap Wegen en Verkeer in 2008 al twee rotondebruggen over de A12. Tussen die rotondes werd een geluidsberm aangelegd om eventuele geluidshinder te beperken. Later volgt mogelijk nog een groenscherm.
Aangenamer leven De nieuwe gewestweg brengt het vrachtverkeer van en naar de industriezone Krekelenberg vlotter naar zijn bestemming. Ook het doorgaand verkeer hoeft niet meer door Boom, Rumst en Niel te passeren. De woonstraten krijgen daardoor minder sluipverkeer tussen de A12 en de E19 te verwerken, wat de leefbaarheid verbetert. Fietsers en voetgangers kunnen een nog veiliger pad kiezen door het Rupelpark, dat dit najaar wordt aangeplant. Vijf fietstunnels onder de nieuwe gewestweg zorgen ervoor dat alle fietsroutes blijven bestaan.
