Verkiezingsprogramma Wetterskip Fryslân
1
1. Inleiding Waterschappen vormen een functionele bestuurslaag die zich al eeuwenlang bezighoudt met één taak: goed waterbeheer. In de afgelopen decennia is een efficiencyslag gemaakt waarbij het aantal waterschappen van 2500 in 1950 is teruggebracht tot 24 (stand 1 januari 2014). Voor de VVD is verdere schaalvergroting van het Wetterskip niet aan de orde. Verdergaande samenwerking met andere waterschappen en ketenpartners juicht de VVD toe. Fryslân en het Westerkwartier in Groningen zijn waterrijke gebieden. De Friese meren, de kanalen, het IJsselmeer en de Waddenzee karakteriseren ons waterlandschap. In Nederland weten we hoe het land beschermd moet worden tegen wateroverlast. De afgelopen paar zomers hebben ons geleerd dat we ook over het gebruik van water in droge perioden moeten nadenken. Het (oppervlakte)water heeft in Fryslân belangrijke functies, zoals scheepvaart, drinkwater, koel- en proceswater, visserij, zwemwater en natuur. Waterschappen moeten rekening houden met klimaatontwikkelingen. Waterschappen moeten ook zorgen voor een duurzaam waterbeheer. Voor nu en in de toekomst. Richten op kerntaken Het Wetterskip moet zich in de eerste plaats blijven richten op de kerntaken: veiligheid, voldoende water en schoon water.
De VVD wil dat het Wetterskip zich uitsluitend beperkt tot de wettelijke kerntaken. De VVD wil dat deze taken doeltreffend, doelmatig en zo dicht mogelijk bij de burgers en bedrijven worden uitgevoerd.
2
2. Veiligheid, Watersysteem, Waterkwaliteit en Waterketen De VVD ziet water als een belangrijk ordenend middel. De VVD is voor meervoudig ruimtegebruik, het combineren van waterberging, natuur, recreatie, wonen en werken. Bij de taken op het gebied van water zijn voor de VVD de afspraken die hierover zijn gemaakt in het Bestuursakkoord Water met het kabinet-Rutte II het uitgangspunt.
• De VVD is uitgesproken voorstander van integraal waterbeleid, waarbij waterkwaliteit en -kwantiteit in één hand zijn. Dit houdt de kosten voor de burger het laagst en op deze manier kunnen doelen op meerdere manieren worden bereikt
Veiligheid Voor de VVD is veiligheid het belangrijkste thema voor het waterschap. Veilig wonen, werken er recreëren beschermd door dijken, kaden en gemalen. Recente voorbeelden zoals in het Verenigd Koninkrijk geven nog eens de noodzaak hiervan aan.
• De VVD is voorstander van ruimtemaatregelen als gevolg van veranderingen van het klimaat. • De VVD zal er op toezien dat de dijkversterkingen in Fryslân zo efficiënt en tijdig mogelijk worden uit• • • •
gevoerd. De VVD vindt dat investeringen in zeedijken voor het Rijk zijn. Beheer en onderhoud zijn voor het Wetterskip. Bestemmingsplannen moeten ruimte geven om primaire keringen te versterken, vanwege de kosten ook aan de waterzijde. De VVD vindt dat de door de provincie vastgestelde normen voor regionale keringen voor het waterschap leidend moeten zijn. De VVD is alert op het risico dat de uitgaven als gevolg van een terugtrekkende rijksoverheid voor het nieuwe hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) zullen stijgen. Daarbij wordt vastgehouden aan de bestaande gelijke (financiële) verdeling tussen waterschappen en Rijksoverheid. De VVD is voorstander van boezem en polderbemaling. In geval van calamiteiten is het mogelijk om waterbergingsgebieden te gebruiken. De VVD wil onderzoeken hoe natuurgebieden hieraan kunnen bijdragen.
3
Watersysteem Het watersysteem bestaat uit oppervlaktewater, grondwater en waterbodems, oevers en kades. Het watersysteem is voor landbouw en voor industrie van het grootste belang. Maar ook voor natuur en recreatie is een goed functionerend watersysteem essentieel in de vorm van zwemwater en bestrijding van verdroging.
• De VVD wil in het waterbeheerprogramma een strategische visie, welke een belangrijk onderdeel van
• • • • •
•
de structuurvisie van de provincies en de bestemmingsplannen van de gemeenten vormt. In deze strategische visie wil de VVD onder andere in overleg met gemeenten mogelijkheden inventariseren om lange termijn ruimtereserveringen te doen die in bestemmingsplannen gestalte moeten krijgen. De uitgebreide watersysteemtoets moet hierbij worden betrokken. De VVD wil ruimere polder- en boezembemaling en is voorstander van een gemaal bij Lauwersoog en/of Harlingen. De VVD wil geen landbouwgrond opofferen voor vergroting wateroppervlak van de boezem of in de polders, uitgezonderd voor ruimere toevoer naar gemalen waar nodig. De VVD wil de uitvoer van de KRW werkzaamheden minimaliseren en temporiseren en alleen uitvoeren wanneer werk met werk gemaakt kan worden. Dit om het betaalbaar te houden. De VVD wil af van kleine afgezonderde natuurterreinen welke veel investeringen vergen in waterbeheer. Op de veengronden moet optimaal geboerd kunnen worden met voldoende drooglegging. Bij dikke veenpakketten (meer dan twee meter) moeten maatwerkoplossingen tot de mogelijkheden behoren. Waar verlies van voedselproductiecapaciteit onvermijdbaar is moet die elders in Fryslân worden gecompenseerd. De VVD is tegen zoutwinning onder land.
Waterkwaliteit De VVD wil een goede kwaliteit van het oppervlaktewater. Dit is belangrijk voor wonen, werken en recreëren. Natuurvriendelijke oevers dragen bijvoorbeeld bij aan deze kwaliteit, maar ook maatregelen op de zuiveringsinstallaties kunnen daartoe bijdragen. Kosten en baten van natuurvriendelijke oevers moeten hierbij worden afgewogen tegen maatregelen op de zuiveringsinstallaties en het maatschappelijk belang. Als er sprake is van meer dan alleen kwaliteitsdoelen, dan wil de VVD dat alleen als er sprake is van een win-win situatie.
• De VVD wil dat het Wetterskip zich blijft inzetten op verbetering van kwaliteit van het oppervlaktewa• • •
ter. De VVD zet in op de aanleg van natuurvriendelijke oevers en vistrappen ter verbetering van de waterkwaliteit en visstand als de maatschappelijke baten duidelijk zijn. Zo krijgen meer soorten planten en dieren een kans. De VVD wil werk met werk maken bijvoorbeeld door de kwaliteitsopgave met natuur te combineren en daarmee voor de burger het grootst maatschappelijk rendement te behalen. Door ontwikkelingen in het laboratoriumwerk is schaalvergroting op dit gebied noodzakelijk.
Waterketen De VVD is voor een integrale benadering van de waterschapstaken. De afspraken uit het Bestuursakkoord Water (BAW) tussen Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen, worden door de VVD onderschreven en zijn leidend voor het waterschapsbestuur.
• Voor de VVD is een brede samenwerking met andere overheden vanzelfsprekend als het gaat over de • •
afvalwaterketen. Samenwerking met drinkwaterbedrijven, afvalverwerkingsbedrijven en mogelijk andere ketenpartners wil de VVD stimuleren. De VVD heeft aandacht voor duurzaamheid en een schoon milieu. De VVD is voorstander van het op economisch verantwoorde wijze leveren van energie, hergebruik van effluent, terugwinnen van grondstoffen en duurzaam gebruik van mogelijkheden die zich voordoen in het zuiveringsproces De VVD onderschrijft de afgesproken opgave om tot een grote besparing in de waterketen te komen
4
Delta Programma Het IJsselmeer is een strategisch zoet waterbekken voor Nederland. Indringing van zout water moet worden voorkomen. Ook elders moet verzilting waar mogelijk worden bestreden.
• Het sparen van en zuinig omgaan met zoetwater zal in de toekomst nog belangrijker worden. • De VVD vindt dat de verdringingsreeks leidend moet zijn bij het verdeelvraagstuk om duurzaam en efficiënt met zoetwater om te gaan in periodes van droogte.
5
3. Financiën en bestuur De VVD streeft naar een gezonde financiële huishouding van Wetterskip Fryslân. Door goed te sturen op ambities is er een zekere mate van financiële flexibiliteit. De keuze ligt daarvoor, binnen de wettelijke kerntaken, bij het waterschapsbestuur om projecten wel of juist niet op te pakken. De VVD vindt dat de basis voor een gezonde financiële situatie van een waterschap ligt bij een goede sturing op investeringsplannen en de effecten daarvan op de exploitatierekening. De VVD is van mening dat langjarige investeringsplannen hierbij onmisbaar zijn en dat ook gekeken moet worden naar duurzame, maatschappelijke en lange termijneffecten op het watersysteem en de waterketen De VVD vindt dat Wetterskip Fryslân een robuust en bestuurskrachtig waterschap moet zijn die zijn takenpakket effectief en efficiënt moet uitvoeren. Door de zeespiegelstijging en de incidentele opstuwing van de Waddenzee, hevige regenbuien, maar ook meer droogteperioden ligt er een grote taak voor de waterschappen. Hier niet tijdig rekening mee houden heeft kostbare gevolgen. Situaties in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en de Verenigde Staten laten dit duidelijk zien. De extra kosten die dit meebrengt willen we dekken door bezuinigingen op niet-kerntaken, zo dat de belastingdruk niet meer dan de inflatie behoeft te stijgen.
• De VVD vindt dat bij zelfstandige waterschappen ook een zelfstandig financieel beleid en omslagsysteem hoort (belastingheffing)
• De VVD vindt dat wie belang heeft bij het waterschap daarvoor evenredig bijdraagt aan dat belang. • De VVD vindt dat voor zaken van nationaal belang de rijksoverheid middelen beschikbaar moet stellen • De VVD vindt dat altijd een kosten-/batenanalyse gemaakt moet worden bij besluiten over investerin•
• •
gen en exploitatie, met als uitgangspunt sober en doelmatig. De VVD wil dat bij investeringsprojecten waarbij ingegrepen wordt in het watersysteem het toekomstig beheer en onderhoud (inclusief de kosten daarvan) voor de aanvang van het project bekend zijn en hiervoor een investeringsplan is opgesteld. Voordat geld wordt besteed moeten alle maatschappelijke procedures zijn doorlopen. De VVD wil dat het Wetterskip zich maximaal inzet om de schuldpositie te verlagen. Public Relations en communicatie moet wat de VVD betreft meer aandacht krijgen.
De VVD vindt dat het AB meer betrokken moet worden bij beleid. Mandatering aan het DB moet worden herzien.
Personeel en uitbesteding De VVD is van mening dat de personeelsomvang een uitvloeisel is van de ambities die door het bestuur zijn vastgesteld op basis van de kerntaken. Het ambtelijk apparaat wordt hierop aangepast zodat met de benodigde menskracht en kennis de voorgenomen ambities kunnen worden gerealiseerd. Er moet voldoende kennis niveau zijn om de hoofdzaken te kunnen behartigen en beoordelen. Uitwerking en uitvoering kunnen worden uitbesteed mits de kosten voor de bestuurders duidelijk en inzichtelijk zijn.
Het Wetterskip moet openstaan voor vernieuwende ontwikkelingen vooral ook op technisch gebied waaronder ICT. Dit moet ook meetbaar zijn.
Samenwerken met ingelanden Het waterschap moet zich midden in de maatschappij bevinden. Het moet rekening houden met de maatschappelijke gevolgen van de uitvoering van zijn taken. In het licht van de taken van de waterschappen zijn samenwerkingsverbanden tussen individuele burgers of organisaties en het waterschap belangrijk.
• De VVD wil particulieren en organisaties waar dit doelmatig is meer mogelijkheden bieden om het beheer en onderhoud van gebieden op zich te nemen.
6
Markt en aanbestedingen Een kleinere overheid is mogelijk als met meer vertrouwen wordt samengewerkt met marktpartijen. De kennis die beschikbaar is in de markt, moet nog beter worden benut om de waterschapstaken verder te verbeteren. Daardoor ontstaat er meer kruisbestuiving tussen overheden en marktpartijen met als resultaat een optimaal gebruik en mix van bewezen en nieuwe methodieken en technologieën.
• De VVD juicht ontwikkelingen zoals het toepassen van moderne innovatieve contractvormen toe. •
Minder bureaucratie bevordert dan ook duurzame en innovatieve oplossingen. De VVD wil de markt meer betrekken bij het oplossen van watervraagstukken. De organisatie moet echter wel over voldoende niveau en vakmanschap blijven beschikken om dit te kunnen beoordelen.
Tariefsontwikkeling De schuldenlast is te hoog, en de voorgestelde tarievenstijging tegelijk met het opmaken van de reserves leidt daardoor tot een onaanvaardbare belastingverhoging. De VVD wil bezuinigen om de lasten voor burgers en bedrijven betaalbaar te houden. De waterschapsbelasting mag hooguit met de inflatiecorrectie worden verhoogd. Waterschappen beschikken over eigen financiële middelen die uitsluitend moeten worden ingezet voor de kerntaken. Als er extra taken vanuit Rijk en provincie aan het Wetterskip worden opgedragen vindt de VVD dat hier een passende vergoeding tegenover moet staan.
4. Regelgeving Snoeien in regelgeving Voor regelgeving door het waterschap geldt wat de VVD betreft: Haags minimum is provinciaal maximum. De VVD wil een toets op alle nieuwe en bestaande regelgeving van het waterschap om inzichtelijk te maken of het waterschap geen overbodige regels hanteert. Waterschappen zouden wat de VVD betreft moeten werken met algemene regels voor burgers en bedrijven.
5. Duurzaamheid en innovatie Het waterschap heeft bij haar taakuitoefening een maatschappelijke verantwoordelijkheid op het gebied van duurzaamheid en (sociale en technische) innovatie. Volgens de VVD kunnen duurzaamheid en innovatie hand in hand gaan met een hoger efficiëntieniveau. Bij alle initiatieven op dit vlak is de economische haalbaarheid het uitgangspunt. De opbrengst van dergelijke initiatieven kan daarbij een bijdrage leveren bij het temperen van de stijging van de tarieven.
• De VVD wil innovatieve waterbouwkundige technische concepten, waarbij de veiligheid nooit in het geding kan zijn, maar wel nieuwe mogelijkheden voor medegebruik worden gecreëerd.
• De VVD stimuleert een Energiefabriek waarbij bestaande en nieuwe technieken het mogelijk maken •
om energie te winnen uit afvalwater. De VVD stimuleert een Grondstoffenfabriek waardoor waardevolle afvalstoffen uit het rioolwater kunnen worden gehaald.
6. Toekomst Het waterschap zal zich met de verwachte ontwikkelingen (zeespiegelstijging, incidentele opstuwing van de Waddenzee, heviger regenbuien, maar ook meer droogteperioden) binnen de kaders die door provincie en Rijk zijn gesteld nog duidelijker kunnen profileren als functioneel gedecentraliseerd overheidslichaam. Als het Wetterkip zijn werk goed en betaalbaar doet, zal het daarvoor waardering krijgen en draagvlak houden als zelfstandige overheid.
7
