VERKIEZINGSKRANT Provinciale Statenverkiezingen
provinciale statenverkiezingen
flevoland editie
stem
18
Weten welke politieke partij bij u past? Geef uw mening over de stellingen op www. stemwijzer.nl en ontdek met welke politieke partij u veel overeenkomsten heeft.
MAART
12
provincies stem
Gedeputeerde
(Alleen voor provincies Drenthe, Flevoland, Gelderland, Groningen,
stem
Limburg, Noord-Brabant, Overijssel,
Staten
Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland.)
stem
Commissaris
EERSTE
Waterschappen
KAMER
Op woensdag 18 maart zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten en de waterschappen. Maar waarover gaat de provincie eigenlijk?
stem
van de Koning
En wat hebben deze verkiezingen te maken met het kiezen van de Eerste Kamer? In deze krant vindt u informatie over de verkiezingen en nog veel meer.
Wat doet de provincie? Door uw stem uit te brengen heeft u invloed op wat er in uw provincie gebeurt. Maar wat doet de provincie eigenlijk? De provincie heeft zeven belangrijke taken.
…zorgt voor de aanleg en het onderhoud van provinciale wegen en bruggen;
De provincie...
…regelt het regionale openbaar vervoer;
1
2 …bepaalt waar in de provincie bedrijven, windmolens, natuurgebieden en huizen mogen komen;
3
…let goed op dat gemeenten niet te veel geld uitgeven. De provincie moet de begroting van gemeenten goedkeuren.
Uw stem telt dubbel! Als u gaat stemmen voor de Provinciale Staten, dan heeft u ook invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer. De leden van de Provinciale Staten kiezen in mei de leden van de Eerste Kamer. Zo telt uw stem dus dubbel.
Auke Bijlsma
Fryske Nasjonale Partij - Friesland
6
…geeft geld om monumenten op te knappen en het landschap van de provincie te behouden;
Roelie Goettsch pvda - DrenthE
“Ik wil graag opnieuw volksvertegen“Ik ben Statenlid voor de Fryske Nasjonale
woordiger zijn in de provincie Drenthe
Partij. Mijn partij laat zich niet sturen
om de belangen van alle inwoners te
door de landelijke politiek. Naast mijn
behartigen. Als woordvoerder Financiën
Statenlidmaatschap ben ik brugwachter.
dacht en besloot ik mee over bezuinigin-
In de zomer ligt het werk van de Staten
gen, maar ik kon ook kiezen voor extra
stil en is het juist druk op de brug. In de
investeringen. Het is ons gelukt om de
rest van het jaar is dat andersom.”
werkgelegenheid in Drenthe te verbeteren ondanks de economische crisis.”
2
4
7
…investeert in de economie van de provincie door bijvoorbeeld te zorgen dat bedrijven goed bereikbaar zijn;
5
…zorgt voor een veilige en schone omgeving door bijvoorbeeld subsidies te geven aan milieuprojecten;
Lloyd Ferdinand ChristenUnie - Flevoland
“Ik stel me weer kandidaat voor de ChristenUnie in Flevoland. Ik ben niet iemand die aan de kant staat en van alles vindt en roept. Ik wil graag meedenken over ontwikkelingen en veranderingen in mijn provincie. De jeugdzorg gaat nu van de provincie naar de gemeente. Ik vind dat kwetsbare kinderen geen last mogen hebben van deze overgang. Daar zet ik me voor in!”
DE PORTEMONNEE VAN de provincie inkomsten Algemene uitkeringen De regering stopt geld voor de provincies in het provinciefonds. De provincies krijgen in 2015 samen ongeveer 950 miljoen euro uit dat fonds. Dat is gemiddeld iets meer dan 56 euro per inwoner. Maar niet elke provincie krijgt evenveel geld. Hoeveel geld een provincie krijgt hangt onder meer af van het aantal inwoners en de oppervlakte van de provincie. De provincie mag zelf bepalen waar ze dit geld aan uitgeeft. Specifieke uitkeringen Bij een specifieke uitkering bepaalt de regering waar de provincie het geld aan mag uitgeven. Zo geeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu geld aan de provincies. De provincies moeten dat aan wegen en openbaar vervoer uitgeven. Ze mogen het geld bijvoorbeeld niet gebruiken om museumbezoek gratis te maken. De provincies ontvangen veel meer geld via deze specifieke uitkeringen dan uit het provinciefonds.
Motorrijtuigenbelasting De provincie krijgt ook geld van mensen die een auto of motor hebben. Deze mensen betalen motorrijtuigenbelasting. Een deel van deze belasting gaat naar de provincie. Dit gedeelte van de motorrijtuigenbelasting wordt opcenten genoemd. Overige eigen middelen Provincies ontvangen bijvoorbeeld rente van een spaarrekening. Sommige provincies hebben veel geld verdiend doordat ze energiebedrijven hebben verkocht.
Waar gaat het geld naartoe? wegen en openbaar vervoer
Waar komt het geld vandaan?
natuur en milieu
Algemene uitkeringen
economische ontwikkeling
Specifieke uitkeringen
cultuur en sport
Motorrijtuigenbelasting
organisatie van de provincie
Eigen middelen
uitgaven Provincies geven het meest uit aan bereikbaarheid: wegen en openbaar vervoer. Daarnaast besteden de provincies hun geld aan natuur en milieu, aan economische ontwikkeling en aan cultuur en sport. De ene provincie geeft meer uit aan de aanleg van
Kiezen
De Provinciale Staten bepalen waar de provincie geld aan uitgeeft. Wilt u dat uw provincie in 2016 meer geld uitgeeft aan natuur en milieu? Stem dan op een partij die dat ook wil. Vindt u het belangrijker dat bedrijven zich gemakkelijk
natuurgebieden, de andere provincie steekt meer geld in de economie. Ten slotte geven alle provincies natuurlijk geld uit aan de organisatie van de provincie: ambtenaren moeten betaald worden en het provinciehuis heeft onderhoud nodig.
in uw provincie kunnen vestigen? Stem dan op een partij die daar meer geld aan wil besteden. Iedere provincie is anders. Als u wilt weten hoe het in uw provincie zit, kunt u dat vinden op de website van uw provincie. 3
Wat speelt er IN...
Friesland
Overijssel
Limburg
duurzame energie
Openbaar vervoer
Wonen en werken
Friesland wil dat in 2020 16% van de energie op een duurzame manier wordt opgewekt. Bijvoorbeeld door zonne-energie, windenergie of biomassa. Partijen: CDA, ChristenUnie, D66, FNP, Friese Koers, GroenLinks, PvdA, PVV, SP, VVD, Fractie-Buisman, Fractie-Van der Galiën
Overijssel moet 18 miljoen euro bezuinigen op het openbaar vervoer. Sommige partijen willen dit doen door op sommige lijnen bussen minder vaak te laten rijden of zelfs helemaal te schrappen. Dit zorgt voor veel discussie in de Provinciale Staten, want niet alle partijen vinden dit de beste oplossing. Partijen: CDA, PvdA, VVD, PVV, SP, D66, ChristenUnie, GroenLinks, SGP, 50PLUS
De verkiezingscampagne in Limburg gaat over wonen en werken in Limburg. Het aantal inwoners van Limburg daalt door vergrijzing en doordat jongeren uit de regio wegtrekken vanwege werk of studie. De Provinciale Staten zetten zich in om mensen te stimuleren om in Limburg te blijven wonen en werken. Bijvoorbeeld door de kwaliteit van woningen te verbeteren. Partijen: CDA, VVD, PVV, PvdA, SP, GroenLinks, D66, 50PLUS, Onafhankelijke Statenfractie Limburg, Partij voor Leefbaarheid en Democratie, Universele Seniorenpartij, Statenfractie Krebber
Flevoland economie Flevoland wil dat de provincie een aantrekkelijke plaats wordt voor ondernemers en bedrijven om zich te vestigen. Daarom ontwikkelt de provincie nieuwe projecten, zoals een overslaghaven bij Lelystad. Ook stimuleert Flevoland agrarische bedrijven en ondersteunt ze de groei van Almere. Partijen: VVD, PvdA, PVV, CDA, SP, ChristenUnie, D66, GroenLinks, SGP, PvdD, 50PLUS, InwonersBelang
4
Zeeland
Noord-Brabant
Openbaar vervoer
Intensieve veehouderij
Ook in Zeeland is openbaar vervoer een belangrijk onderwerp de komende verkiezingen. De provincie wil betrouwbare en snelle busverbindingen tussen de steden en dorpen. Op trajecten met weinig passagiers kunnen bijvoorbeeld belbussen worden ingezet. Partijen: VVD, PvdA, CDA, PVV, SGP, SP, ChristenUnie, Partij voor Zeeland, D66, GroenLinks, Natuurlijk Zeeland
Een belangrijk thema in Noord-Brabant is de intensieve veehouderij. Als veehouderijen willen groeien, moeten zij voldoen aan de ‘Brabantse Zorgvuldigheidsscore Veehouderij’. Dit is een pakket maatregelen dat er voor moet zorgen dat veehouderijen aandacht hebben voor volksgezondheid, dierenwelzijn en leefomgeving. Partijen: VVD, CDA, SP, PVV, PvdA, D66, GroenLinks, 50PLUS, PvdD, OSN
Wie mogen stemmen voor de Provinciale Staten? 1. U bent Nederlander 2. U bent 18 jaar of ouder 3. U woont in de provincie waar het om gaat
...de provincies?
Utrecht
Groningen
Bereikbaarheid
Aardbevingen
Utrecht ligt in het midden van het land en is een belangrijk knooppunt voor automobilisten, maar ook voor treinreizigers. Utrecht wil dat de provincie goed bereikbaar is voor fietsers, openbaar vervoer en auto’s. Daarom is de provincie bezig met het mobiliteitsplan 2015-2028. Om er voor te zorgen dat Utrecht ook in de toekomst goed bereikbaar blijft. Partijen: VVD, PvdA, CDA, D66, PVV, GroenLinks, SP, ChristenUnie, SGP, 50PLUS, PvdD
De winning van aardgas zorgt voor aardbevingen in Groningen. Hierdoor is er veel schade aan huizen ontstaan. De opbrengst van het aardgas gaat naar de Rijksoverheid. De provincie Groningen heeft met het kabinet een akkoord gesloten. Hierin staan afspraken om de veiligheid van de inwoners te vergroten, schade te vergoeden en de economie in Groningen te verbeteren. Partijen: PvdA, CDA, D66, SP, VVD, ChristenUnie, GroenLinks, PvdD, PVV, Vrij Mandaat
Drenthe Mkb Meer dan 95% van het Drentse bedrijfsleven bestaat uit midden- en kleinbedrijf (mkb). De provincie gaat het mkb in Drenthe extra ondersteunen en stimuleren. Bijvoorbeeld met hulp voor startende ondernemers en netwerkbijeenkomsten. Partijen: PvdA, VVD, CDA, PVV, SP, D66, ChristenUnie, GroenLinks
De partijen die we noemen zitten op dit moment in Provinciale Staten. Bij het drukken van deze krant was nog niet bekend welke partijen er meedoen aan de Provinciale Statenverkiezingen 2015.
Zuid-Holland
Gelderland
Noord-Holland
Rijnlandroute
Bankrekening
Kustversterking
In Zuid-Holland zijn onlangs belangrijke besluiten genomen over de Rijnlandroute. Dit is een nieuwe provinciale weg tussen de kust bij Katwijk en de A4 bij Leiden. Inwoners van de betrokken gemeenten hebben meegedacht over hoe de Rijnlandroute er uit zal komen te zien. Zij hebben er voor gezorgd dat op een deel van de route tunnels worden aangelegd. Partijen: VVD, PvdA, PVV, CDA, SP, D66, GroenLinks, ChristenUnie en SGP, 50PLUS, PvdD, Fractie Erbas, Fractie Jansen/Brands
De provincie Gelderland heeft veel geld op de bank staan. Dit geld heeft de provincie verdiend met de verkoop van haar aandelen in het energiebedrijf Nuon in 2009. Van de rente worden projecten in de provincie betaald. Verschillende partijen vinden dat het geld niet op de bank moet blijven staan, maar moet worden uitgegeven aan zaken die goed zijn voor de Gelderse bevolking. Partijen: VVD, PvdA, CDA, PVV, SP, D66, GroenLinks, ChristenUnie, SGP, 50PLUS, PvdD, Groep-Wullink
In Noord-Holland zorgt het project ‘Kust op Kracht’ voor een sterke en veilige kust. Met behulp van inwoners en ondernemers heeft de provincie een plan bedacht om de duinen te versterken en stranden te verbreden. De kustversterking zorgt ook voor meer natuur, toerisme en economie in het gebied. Partijen: VVD, PvdA, D66, CDA, SP, GroenLinks, PVV, ChristenUnie, PvdD, 50PLUS, OBP, Ouderenpartij NH, Fractie Boer, Forza!N-H
9
9
De Provinciale Staten en de Eerste Kamer
Foto: ANP
Met een stem op de Provinciale Staten stemt u indirect ook op de Eerste Kamer. Hoe zit dat? Eerste Kamerverkiezingen De 75 leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de leden van de twaalf Provinciale Staten. We noemen dit indirecte verkiezingen: burgers kiezen eerst de Provinciale Staten, en de leden van de twaalf Provinciale Staten kiezen daarna de Eerste Kamerleden. De verkiezingen voor de Eerste Kamer zijn op 25 mei 2015.
Zetelverdeling Alle Statenleden brengen op 25 mei hun stem uit op één van de kandidaten voor de Eerste
Kamer. Niet elk Statenlid heeft een even zware stem. De stem van een Statenlid uit een provincie met veel inwoners weegt zwaarder dan die van een Statenlid uit een provincie met weinig inwoners. De meeste Statenleden stemmen op een kandidaat van hun eigen politieke partij, maar dat hoeft niet.
Wat doet de Eerste Kamer? Zodra een wetsvoorstel is aangenomen door de Tweede Kamer gaat het naar de Eerste Kamer. Alle wetsvoorstellen moeten namelijk ook door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. Dat lijkt dubbel werk, maar de Eerste Kamer controleert nog eens goed of het wetsvoorstel wel logisch in elkaar zit. En ze kijkt nog eens extra naar de gevolgen van de
“De Eerste Kamer controleert nog eens goed of het wetsvoorstel wel logisch in elkaar zit.”
wet voor verschillende groepen burgers. Maar die nadruk op de kwaliteit van wetsvoorstellen leidt er niet toe dat de partijen in de Eerste Kamer het altijd met elkaar eens zijn. Ook met een wet die logisch in elkaar zit kan een partij het oneens zijn. Als de Tweede Kamerleden van een partij tegen een wetsvoorstel stemden, doen de Eerste Kamerleden van die partij dat vaak ook. De Eerste Kamer heeft daarnaast nog een taak. Ze controleert net als de Tweede Kamer of de ministers en staatssecretarissen hun werk goed doen. Daarbij stelt de Eerste Kamer zich meestal terughoudend op, het meeste werk wordt overgelaten aan de Tweede Kamer.
Waarom zijn deze verkiezingen extra spannend? De huidige regering bestaat uit VVD en PvdA. In de Tweede Kamer hebben zij samen een kleine meerderheid van 77 zetels. Als de regering een wetsvoorstel indient kan ze (meestal) rekenen op de steun van deze 77 Kamerleden. Maar in de Eerste Kamer ligt dit anders. VVD en PvdA hebben in de Eerste Kamer 30 zetels, te weinig voor een meerderheid. De regering heeft dus altijd steun nodig van andere partijen. De laatste tijd overlegt de regering daarom vaak met D66, ChristenUnie en SGP.
10
Maar ook met andere partijen wordt gepraat om een meerderheid voor elk wetsvoorstel te krijgen. Dat betekent dat de regering haar plannen vaak moet aanpassen. Als VVD en PvdA voldoende zetels winnen, kunnen ze zonder de andere partijen een meerderheid krijgen in de Eerste Kamer. Maar als ze zetels verliezen, wordt het voor de regering nog moeilijker om haar wetsvoorstellen goedgekeurd te krijgen.
waterschapsverkiezingen Op 18 maart zijn er twee verkiezingen: één voor de Provinciale Staten en één voor de waterschappen. Daarom krijgen de meeste mensen twee stempassen thuis gestuurd. Voor de Provinciale Statenverkiezingen krijgt u een blauwe stempas. Voor de waterschapsverkiezingen krijgt u een groene stempas. Wat is een waterschap? Er zijn 24 waterschappen in Nederland. Een waterschap is een gebied waar het waterschapsbestuur zorgt voor ons waterbeheer. Denk bijvoorbeeld aan: • stevige dijken • schoon water • onderhoud van duinen • goede stand van het grondwater
Wie mogen stemmen voor het waterschap?
Wist u dat veel waterschappen in Noord-en ZuidHolland ook wel hoogheemraadschap worden genoemd?
1. U bent 18 jaar of ouder 2. U woont in het gebied van het waterschap
Wat zou u beslissen?
Waarom stemmen voor uw waterschap? Voor de natuur is het belangrijk dat er genoeg grondwater is, maar voor de landbouw is dit niet zo goed. Moet het grondwaterpeil hoog of laag zijn? Ook in het waterschap worden politieke beslissingen genomen. Door uw stem kunt u invloed uitoefenen op zulke besluiten.
Op wie kunt u stemmen in het waterschap? U stemt op het algemeen bestuur. De meeste bestuursleden worden op 18 maart bij de verkiezingen door u gekozen. Er zijn ook een paar plekken in het bestuur gereserveerd voor vertegenwoordigers van boeren, bedrijven en natuurbeschermers.
Foto: flick-Arthur
Foto: Birgit Speulman
Foto: Remco van Dokkum
grondwaterpeil
dijken
Ijs
Natuurbeschermers willen een hoog grondwaterpeil. De boeren zijn hier niet blij mee. Zij willen juist een laag grondwaterpeil voor hun gewassen. Waar kiest u voor?
Op sommige plekken moet de dijk versterkt worden. Je kunt de dijk verbreden. Dat is een relatief goedkope oplossing, maar de mensen die net achter de dijk wonen moeten dan verhuizen. Je kunt ook een damwand plaatsen. Dan hoeft er niemand te verhuizen, maar het is wel een relatief dure oplossing. Waar kiest u voor?
Het vriest. De IJsbond wil graag dat het ijs dikker wordt, zodat er toertochten kunnen worden geschaatst. Deze bond wil dat er geen boten meer mogen varen over de rivieren. De bedrijven zijn het hier niet mee eens. Ze verliezen dan veel inkomsten. Waar kiest u voor?
Hoog grondwaterpeil
Laag grondwaterpeil
Verbreden van de dijk
Vaarverbod
Damwand plaatsen
Geen vaarverbod
11
Schuilt er een Statenlid in u? 1. Waar wilt u graag over meepraten en meebeslissen? Over de OV-chipkaart of de hervorming van het belastingstelA sel. B Over de inrichting van het landschap of de toeristische ontwikkeling van de regio. C Over hoe vaak de stadsbus rijdt of over de hoogte van de hondenbelasting.
Wat doet u met uw stem op 18 maart?
2. Hoeveel vrije tijd heeft u te besteden? A Meer dan 15 uur. B Tussen de 10 en 15 uur. C Minder dan 10 uur.
Ik wil graag stemmen op iemand die ik ken. En ik moet het wel met iemand eens zijn natuurlijk. Ik lees stukken in de
3. Kunt u dingen bedenken die spelen in uw provincie? A Als ik mijn best doe, maar ik kan vooral veel dingen bedenken die in mijn eigen wijk spelen. B Natuurlijk! De provincie gaat over natuurgebieden, streekbussen en provinciale wegen. Ik kan nog wel meer bedenken. C Nee, volgens mij speelt er in mijn provincie niet zo veel. 4. Welke uitspraak is volgens u van toepassing? A Statenwerk is een baan. B Statenwerk is een hobby. C Statenwerk is een baan én een hobby.
krant en praat met politici op straat. Iemand moet iets uitstralen en hij moet kunnen verbinden. Ik houd niet van
Karel de Rijk
extreme standpunten.
74 jaar, gepensioneerd beroepsmilitair Provincie: Gelderland (Ede)
5. Spreekt u gemakkelijk onbekenden aan? A Ja, ik vind het leuk om nieuwe mensen te ontmoeten. B Nee, ik wacht tot iemand op mij afkomt. C Soms. Ik ben geen haantje de voorste, maar soms spreek ik wel met onbekenden. 6. Kunt u goed meerdere dingen tegelijk doen? A Een beetje. Ik vind het wel leuk om verschillende dingen te doen, maar ik raak snel het overzicht kwijt. B Ja, ik kan goed multitasken. Ik combineer verschillende banen, mijn gezin en andere activiteiten. C Nee. Ik kan me niet goed concentreren als ik naast mijn werk ook nog veel te doen heb. 7. Hoe gedraagt u zich in een verhitte discussie over een onderwerp waar u veel van weet? A Ik doe mijn uiterste best iedereen te overtuigen van mijn gelijk. B Ik luister aandachtig naar ieders mening, maar zeg zelf niet zo veel. C Ik luister aandachtig naar ieders mening en laat ook mijn standpunt weten.
Mijn stem voor de Provinciale Statenverkiezingen bepaal ik vooral aan de hand van de landelijke thema’s. In veel landen worden democratische regels niet gerespecteerd, en strijden burgers om hun stem te laten horen. In Nederland hebben we gelukkig wel een kans om onze
Cem Terlemis
stem te laten horen.
25 jaar, student Provincie: Zuid-Holland (Zoetermeer)
de uitslag Heeft u vooral gele antwoorden?
Dan bent u geknipt voor de Provinciale Staten! U vindt het leuk om met lokale politiek bezig te zijn, mee te beslissen in de provincie en daar met mensen over te praten. Heeft u tijd en zin om Statenlid te worden? Neem dan eens contact op met een politieke partij die bij u past.
Wij hebben een eigen boerenbedrijf en de provincie heeft heel wat te zeggen over natuur, milieu en ruimtelijke inrichting. De
Heeft u vooral blauwe antwoorden?
Het Statenlid in u komt al aardig naar boven, maar u heeft zo uw twijfels. Misschien bent u druk met andere dingen of treedt u niet graag op de voorgrond. Of heeft u meer belangstelling voor de gemeentelijke politiek? Helaas zijn er vorig jaar net verkiezingen voor de gemeenteraad geweest, maar u kunt altijd contact opnemen met een gemeenteraadslid.
provincie gaat over de vraag waar wegen
Heeft u vooral groene antwoorden?
maken. Ik stem dan ook op een partij die
Het Statenlid in u zit nog erg diep verscholen. U heeft eigenlijk geen tijd, of de politieke agenda van de provincie past niet bij uw interesses. U zou uw mening ook op andere manieren kunnen laten horen, bijvoorbeeld door mee te doen aan petities of acties. En door te gaan stemmen natuurlijk!
moeten komen en over waterbeheer. Daar hebben we met ons bedrijf veel mee te
Jacomien VoorhorsT 55 jaar, journalist en
past bij hoe wij ons bedrijf leiden.
mede-eigenaar melkveebedrijf Provincie: Gelderland (Wapenveld)
Samenstelling en tekst: ProDemos Vormgeving: Tot en met ontwerpen Druk: Rodi Rotatiedruk, Broek Op Langedijk ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat Hofweg 1H 2511 AA Den Haag T 070-75 70 200 E
[email protected] I www.prodemos.nl
12
