VERHALEN wellermagazine. Verhalen. augustus 08

VERHALEN wellermagazine

Verhalen

1 augustus 08


Inhoud

Krista’s column: verhalen verbinden De kracht van het woord Wellerpop De taal van de mam Wie zich écht rijk wil voelen, geeft! Huiveringwekkende volksvertellingen Ik herinner De wondere wereld van Harrie Geelen! Gesetteld op de Heerlerbaan Worldfestival de Parade Projecten Een stukje Brunssum Houd van het leven! Op ieder potje past een dekseltje (winnende bijdrage verhalenwedstrijd) Leuk uitstapje: Mijnmuseum Wellerkids Wellerhebbes

2 4 8 14 16 20 26 30 32 36 40 42 46 50

Verhalen

54 60 62

We willen u gewoon lekker laten wonen

In onze Wellerij kunt u met al uw vragen en (woon)wensen terecht. We hebben een actueel zicht op de Wellerwoningen, maar kunnen u ook helpen met al uw vragen die te maken hebben met uw woonplezier. Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles te beleven en te doen. 1 augustus 08

wellermagazine VERHALEN

Krista’s column Verhalen verbinden


Het is een duistere en kille nacht in de winter van 1740. De maan heeft zich verstopt achter de wolken en het is muisstil. Je hoort zelfs geen blaadjes ritselen. Is dit een voorbode? Er is niemand te zien, de meeste mensen zitten in hun kleine huisjes. In een van die huisjes woont Jonas. Hij heeft hard gewerkt vandaag en is blij dat hij eventjes kan zitten. Jonas’ handen zijn ruw en zitten vol met pijnlijke blaren en zijn benen voelen zwaar als lood. Klagen doet hij echter niet. Ze hebben in ieder geval wat te eten vandaag. Iets wat niet vanzelfsprekend is. Soms leeft hij hele dagen op een paar stukjes oudbakken brood. Maar vandaag is er warme soep. Een heerlijke geur vult het hele vertrek. Het vuur knettert onder de koperen ketel. Zijn moeder roert nog even voordat ze opschept. Het aardewerken bord wordt gevuld met een waterige substantie waarin een allegaartje van groenten drijft. In zijn ogen een godsgeschenk. Snel werkt hij, zonder maar het geringste druppeltje te verspillen, het kostbare goedje naar binnen. Bang dat een van de oudere broers zijn portie zal opeisen. Buiten klinkt een ijzige gil. Een geluid zo schril dat het door merg en been trekt. Jonas rent vlug naar buiten. Een penetrante geur prikkelt zijn neusgaten. Grote vlammen dansen in de lucht en spelen met de hoeve 2 augustus 08

even verderop. De horizon wordt verlicht door een roodgouden gloed. Ondanks de hitte krijgt Jonas het ijskoud. Het is het huis van de landheer. Geen aardige man. Neen, zelfs een brute en wrede. Zijn belastingen zorgen ervoor dat Jonas’ familie in de problemen zit. Maar toch! Hij rent naar de hoeve en kijkt met verbazing naar de lucht, waar vreemde schimmen luid joelend brandende pijlen schieten. Ze zitten op demonische wezens die lijken op vliegende bokken. De landheer is niet gewond maar schreeuwt moord en brand. Ze hebben al zijn waardevolle bezittingen gestolen en nu moet hij toezien hoe zijn erf een brandhaard is geworden. Jonas kan zijn ogen niet geloven, zou de legende dan toch waar zijn? Natuurlijk gaat het stukje dat ik hierboven beschrijf over de Zuid-Limburgse legende van de Bokkenrijders. In de achttiende eeuw werd er in de Limburgse contreien gefluisterd over een geheimzinnige bende dieven en rovers. Ze zouden tussen 1730 tot rond 1775 overvallen hebben gepleegd op kerken, pastorieën en grote hoeven. Er werd gedacht dat deze bende een soort geheim genootschap was en dat de leden een pact met de duivel hadden gesloten. In de gedaante van een bok hielp de duivel zelfs mee aan de duistere praktijken. Er zijn ook mensen die de Bokkenrijders nobelere motieven toeschreven: ze stalen van de rijken en kwamen op voor de armen. Verhalen en legendes kom je tegen in alle soorten en maten. Of het nu gaat om de mythe van Minotaurus: een schepsel met de 3 augustus 08

kop van een stier en het lichaam van een mens, Robin Hood of Tristan en Isolde. Verhalen zijn van alle tijden. Verteld van grootmoeder op kleinkind of overgedragen van ouders op kinderen. Ieder volk en elke cultuur kent zijn eigen vertellingen. Ze zijn niet tastbaar en je kunt ze mensen ook niet afnemen. Verhalen worden gedragen in het hart en overgedragen via spraak en schrift. We hebben ze nodig om te kunnen hopen, geloven en lief te hebben…. Ik herinner me de verhalen van mijn eigen vader nog. Voordat ik slapen ging kwamen Pim, Frits en Ida met hun rode Golf de bocht om gescheurd. Zo mijn slaapkamer in... En ik kon pas slapen als ik wist wat voor spannende avonturen ze weer beleefd hadden. Daar denk ik nu nog met veel plezier aan terug. Of ze nu echt gebeurd zijn of niet dat maakt niet uit. Verhalen verbinden ons! Vandaar dat we in dit magazine gekozen hebben voor het thema: ‘Verhalen’. Echte levensverhalen die ontroeren, grappig zijn maar ook inzicht geven in verleden en toekomst. En om er wat extra glans aan te geven wordt dit magazine gepresenteerd in boekvorm. Lees ze!



ontving mij ooit een land met lichter armen? ’t was lente en ik kwam te midden bloei van bomen

De kracht van het woord

waar ik ook zag was het mooi, eindeloos of elke pijn vergeten was mijn ogen dronken ’t belovend wit en groen en in mij brak een danklied los ik sneed met zorg een fijne tak en bracht die naar de poort waarachter witte kruisen staan in rijen eindeloos

In het vorige Wellermagazine nodigden wij u uit om verhalen in te zenden. Mooie verhalen, die wij hebben samengevoegd in deze zomerse Weller-verhalenbundel. Wim Balijon uit Heerlen stuurde een gedicht in dat zijn vrouw Willy Balijon aan het begin van de jaren ’70 schreef toen het gezin vanuit Den Haag naar ‘het donkere zuiden’ verhuisde. 4 augustus 08

5 augustus 08

Willy Balijon



“Een regelrechte ramp vond mijn vrouw Willy het, toen ik haar vertelde dat wij vanwege mijn baan bij het ABP vanuit Den Haag naar Limburg moesten verhuizen. Wij waren vrijdenkers, hielden ook erg van het levendige klimaat in de Randstad. Van het zuiden hadden wij alleen donkere beelden van de mijnindustrie en het katholicisme. We kwamen in Heerlen terecht, in een eengezinswoning. Dat was al een meevaller, die waren in de Randstad immers vrijwel niet te vinden. Meteen werden wij verliefd op het Limburgse land en het Bourgondische leven. Willy misschien nog wel het meest.” Wim Balijon, inmiddels 83 jaar oud, blikt met plezier terug op zijn kennismaking met Heerlen. “We hebben het hier vanaf de eerste dag naar onze zin gehad. Ik had mijn werk bij het ABP en Willy vond een leuke baan bij Schunck op de Promenade. Dankzij haar grote kwaliteiten als schrijfster leerden wij bovendien snel heel boeiende en ook gezellige mensen kennen uit de wereld van kunst en literatuur. Een heerlijke tijd waarin Willy menig literair hart sneller deed kloppen met haar pure, ongekunstelde poëzie. Verschillende bundels zagen het levenslicht en werden ook door de critici zeer positief ontvangen.“ “In 2000 overleed Willy na een langdurig ziekbed. Om met name de lange winteravonden door te komen, schafte ik een computer aan. Met de hulp van wat hand6 augustus 08

7 augustus 08

boeken en Seniorweb, een organisatie voor 50-plussers met ruim 70.000 leden, heb ik mij de techniek eigen gemaakt. Ook die van het typen, want dat kon ik helemaal niet. Vervolgens ben ik aan de slag gegaan, met de opbouw van een muziekbibliotheek, een fotoarchief en ben ik op een gegeven moment verhalen gaan schrijven. Over mijn jeugd in Hellevoetsluis, onder de titel Verhaal van een Hellevoeter. En over mijn militaire diensttijd in Indonesië. Wie ‘mijn militaire dienst’ googelt, komt dit verhaal vanzelf tegen op internet. Zo heeft ook het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie het gevonden. Zij vonden het dermate interessant, dat zij het opgenomen hebben in hun bibliotheek. Ook heb ik met mijn zoon, van wie ik veel computertechnische steun krijg, een website over het werk van mijn vrouw gemaakt: Poëzie van Willy Balijon. Daarop kun je haar gedichten lezen en zelfs beluisteren. Mooi dat die techniek er is en dat die voor iedereen toegankelijk is. Geen woord heeft erdoor aan kracht ingeboet.“



‘Hei brent de lamp!’

‘Wellerpop presents Finale Booch? Contest 2008’ pronkte op de posters die in juni de eerste editie van Wellerpop aankondigden. Ruim 400 jongeren genoten van het gratis popfestival, dat vanwege de slechte weersvoorspellingen was uitgeweken naar poppodium de Nieuwe Nor.

Wellerpop Finale Booch? Contest

Is Heerlen een leuke stad voor jongeren? Jongeren en studenten gaan immers dáár naartoe waar het leuk is, waar iets te doen is en waar behalve een interessante studie ook toekomstperspectief is? Ja dus, zonder twijfel is Heerlen voor jongeren interessant! 8 augustus 08

9 augustus 08

Ik droom even weg. Terug naar de tijd dat ik zelf jong was in Heerlen. Er was – natuurlijk – nooit iets te doen in de stad, toch heb ik mij goed geamuseerd. Je maakt het immers zelf! Maar Heerlen was indertijd verre van boeiend of hip, zoals de stad zich anno 2008 op een aantal fronten doet gelden. Je kwam niet van heinde of verre naar Heerlen. Dat is nú wel anders! Interessante bedrijven zorgen voor nieuwe werkgelegenheid. Opleidingen haken daarop in. En last but not least is de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in uitgaansgelegenheden: Theater Heerlen (met de nieuwe zaal voor het poppodium), de Nieuwe Nor, Glaspaleis, Patronaat, de cafés en terrassen rond de kerk. De voorzieningen zijn er, nu profiteren stad en regio van het aanbod: concerten en swingende feesten, een volle theateragenda, boeiende exposities en evenementen, bruisende cafés en baanbrekende festivals als Cultura Nova en Booch?. Hier gebeurt het. ‘Hei brent de lamp!’



10 augustus 08

11 augustus 08



In het weekend van 23 en 24 augustus vindt in het centrum van Heerlen Booch? 2008 plaats. Met op het podium o.a. Moke, Think of One, DJ Ramses, Flexxfit, Hospital Bombers en Aux Raus.

“Naast een uitgaansleven, dat doorgaat tot in de kleine uurtjes, maakt met name live-muziek een stad aantrekkelijker voor jongeren. Het aanbod in Heerlen groeit snel. Je ziet steeds weer nieuwe bandjes en nieuwe kwaliteit op het podium. Altijd verrassend!“

Cultura Nova barst vrijdag 29 augustus los! culturanova.nl

Muzikaal klimaat Een nieuwe ster aan het muzikale firmament van Heerlen is Wellerpop. Een klein popfestival, dat op 15 juni mede dankzij de samenwerking met de Booch? Contest meteen al ruim 400 bezoekers trok. Als geen ander zien de organisatoren Trudie Souren (Booch?) en Nic Pelt (Wellerpop) het culturele klimaat in Heerlen veranderen. Zo organiseert Booch? – goed voor 25.000 bezoekers – sinds 2002 een wedstrijd voor lokaal talent. Zowel het aantal deelnemers als de kwaliteit van de optredens stijgt met het jaar. De aanwezigheid van de podia zorgt voor een klimaat, waarin talent kan groeien. Zoals de 15-jarige Floortje van Heugten, die Wellerpop met haar band Plan-B opende. “Het is een kick als je je op zo’n groot podium aan het publiek mag presenteren. Het is ook leerzaam. Tijdens een festival kijken de meeste bands naar elkaar en wissel je tips uit. Zo groei je live.”

Samenwerking Synergie tussen de cultuurmakers zorgt voor pure winst. Doordat Wellerpop als vervolg op het vaderdagconcert in de Plaarstraat en Booch? elkaar bij de Weller-studentenwoningen in de Morenhoek hebben gevonden, kon het aantal groepen op het festivalpodium worden verdubbeld.Tot groot genoegen van de Belgische Eveline (20) en de Duitser Tom (22) die beide muziektherapie aan de Hogeschool Zuyd studeren. “Naast een uitgaansleven, dat doorgaat tot in de kleine uurtjes, maakt met name live-muziek een stad aantrekkelijker voor jongeren. Het aanbod in Heerlen groeit snel. Je ziet steeds weer nieuwe bandjes en nieuwe kwaliteit op het podium. Altijd verrassend!“

Fotografie Wellerpop: Jan-Willem Souren 12 augustus 08

13 augustus 08



Sjtad-ervaring De taal van de mam POËZIE Wie twieë geleefde zónger sjproak, kan poëzie vöal zage zónger wöad.

De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect. We spreken over ’taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, zoals het Nederlands een dialect is in relatie tot het handels- en diplomatiek Engels.

Al joare neet mieë in Amsterdam geweë, en noe is ’t d’r va gekoame. As bewoeëner in ee kling sjtil aafgeleëge dörpke, vilt dich dierek de drukte en gejaagheed óp wens te ’t sjtation oetkums en ’t kabaal en geroas van trams en auto’s. Vanoet mieng hotelkamer kan ich ’t gewierbel van winkelende lüj zieë en huur bei oape vinster ’ne ouwerwetse örgel d’r schneewalzer sjpieële. Gezellig, mè neet bepaald towpasselik, want ’t is teëge de 30 grade… Vuur mich maag ’t get minder werm en zieëker hei in de sjtad. Mè ze hant ónweer vuursjpeld en doanoa zal ’t hoapelik aafgekeuld zieë. Enfin, ’t ónweer koam en góng en inderdaad woar ’t fosj aafgekeuld, mè wat bleef woar… reëge. Durch ’t sjlechte weer bin ich noa versjillende musea gegange en noa de öapening van ”Vernieuwend & Trendy”. Dees tentoeënsjtelling is mich bei geblieëve… Inne inleider sjtóng oetveurig sjtil bei ee werk van ’ne jónge kunsteneer: inne durchboorde en durchgezeëgde sjtoeptegel. Neet geweun gezeëgd, mè geniaal diagonaal !!. Ee groeët veerkentig sjilderei vol mit kloddere verf en aafgekloave hanepoeëte woeëd as ’de nieuwe richting’ aageprieëze. Inne óngewesje óngesjoare ónvervalsjte kunsteneer oet ’t ’echte’ leëve minde dat dat ’de ware kunst’ is. 14 augustus 08

Ee gebrild ouwer heerke neëve mich hoeëd ich mompele: ”Gebazel”. Noa de inleiding woeëte gedichte vuurgedrage woeëvan ich alling d’r begeleidende pianomeziek kós waardere. Mit d’r betste wil en mit respect vuur d’r sjriever, han ich geconcentreerd geloesterd, mè ich kan neet noavertelle woeë dit uëver ging. Wat mót dat toch sjoeën zieë um zoeë intelligent te kinne genete wie sommige lüj die aanhouwend instummend knikde. Of ze ’t allemoal zoeë meende? De types mit zorgvuldige ónversjilligheed umgebónge – en neet aagedoa – trui (merkpleëtje noa boete gedrieënd) durchzieën ich in de regel dierek. Bietje ónbekómmerde blik (óch vuuraaf geprogrammeerd) en absoluut zónger sjlieps um hön kunsgeveul te etalere. Van de dames - d’r bril vazelf-sjpreëkend boave óp d’r kop – zint de mieësjte ópzichtig gekleid. Breie ceintuur en redelijk tot vöal ring, kettinge, oerbelle en ing inkel zelfs mit twieë horloges… Zoeë althans woar een groeët deel van ’t gezelsjap. Doaneëve zint d’r de kunsgenieke-sjieke, zoeë óch bei dees geleëgenheed. De dames zint wal neet in brokaat of zieje robe aanwezig, mè waal sjiek en verzörgd tot in de puntjes. In teëgesjtelling tot de boave besjrieëve categorie, sjtroale dees dames inne besjeie besjaafde vruntelike blik oet. 15 augustus 08

Hön manslüj – logies mit nóndejüke – zuut me deks mit ’ne aafwezige blik noa ’t nurges sjtare en de lippe zoeë as of me gereed is um ee mülke te goa geëve. Me is in hoeëger sfere in dees kunskringe… Wie de glazer woare gevuld, kós ich ins rónklope en mich discreet tusje de aanwezige begeëve. Boete ’t gebroekelike percentage supersnobs die mich dudelik as vreëme indringer besjouwde, woare d’r gelukkig óch kunsleefhebbers en -kinners die neet gewichtig doge, mè woare. Biezónger lüj die dus geweun doge. ”Wat ’t vuursjtelt weet ich neet’’ zeët ing deftige mevrouw, ”mè ’t hát get”, wiezend óp ing igewikkelde sculptuur va roeëd en geel. Höare buurman vóng ’t rónkoet nieks en zoeë woare d’r nogal get sjmaakversjille te hure. Poëzie mót dich dierek aasjpreëke, mè bei beeldende kuns lik dat toch angesj. ’t Is al deks geblieëke dat sommige kuns pas vöal later algemeen geaccepteerd weëd. Zoeng kunsteneers woare d’r tied dus wied vuuroet. Óp ee paar dinger noa, vóng ich vöal ’gehoddel & gebroddel’ in plaatsj van ’Vernieuwend & Trendy’ Kuns die noe vuur mich nog get te wied woar. Weë wit, mesjieë …? Ger Prickaerts Heëlesj



Wie zich écht rijk wil voelen, geeft! Stichting Samen Delen geeft geld en goederen aan mensen in Slowakije en Polen die alleen op een menswaardige manier kunnen overleven dankzij hulp van buitenaf. In nog geen 15 jaar tijd heeft de stichting een netwerk opgebouwd waarmee zij vele duizenden gezinnen bereikt. Depots liggen in Heerlen, Landgraaf, Brunssum en Onderbanken. Oprichter en voorzitter Jan Deguelle vertelt. 16 juli 08

17 augustus 08



“Ik kom uit een sociaal nest, groeide als oudste van 13 kinderen op in de oorlogsjaren. Deze periode heeft mij gevormd, hoe klein ik ook was. Mijn ouders namen deel aan het verzet en boden onderdak aan een joodse jongen. Direct na de oorlog hielpen zij echter evengoed Duitse kinderen die vlak over de grens om dreigden te komen van de honger. Tot begin jaren ‘50, toen het ook in Duitsland beter werd, woonden er altijd vreemde kinderen bij ons in huis. Wij hielpen allemaal mee. Zo groei je als mens én als gezin.” “De behoefte om andere mensen te helpen is nooit verdwenen. Mijn vrouw en dochters denken daar gelukkig niet anders over. Wij hebben onze deuren daardoor altijd kunnen openen voor anderen. De mensen die hulp nodig hebben, of vragen om hulp komen dan vanzelf. Zo is de kiem voor de stichting Samen Delen gelegd door een studente uit Slowakije die aan Rolduc in Kerkrade studeerde. Zij had géén kleren, mijn dochter genoot van een volle kast. Ik hoefde het mijn dochter maar te vragen, zonder ook maar enige twijfel gaf zij haar kleren weg. Het was de eerste, nog onofficiële actie van Samen Delen. Ik maakte nader kennis met de studente die mij vervolgens uitnodigde om een keer in Slowakije te komen kijken. Ik kende Oost-Europa wel een beetje van reizen die wij met het Russisch-Byzantijnse koor ‘Cantus Excorde’ hadden gemaakt door het voormalige Oostblok. Maar toch, tijdens mijn eerste reis naar Slowakije werd ik stil van de 18 augustus 08

19 augustus 08

grote armoede die daar heerste, ook onder het intellectuele gedeelte van de bevolking.” Armoede “Ik wilde iets voor deze mensen betekenen. Onze eigen materiële spullen hadden wij echter al weggegeven. Thuis leven wij met het hoogstnoodzakelijke, meer hebben wij niet nodig om gelukkig te kunnen zijn. Om toch aan spullen te komen, zijn wij als stichting Samen Delen een netwerk gaan opbouwen. Intussen hebben we depots verspreid over heel Parkstad en rijdt er om de tien dagen een vrachtwagen met oplegger vol spullen richting Slowakije of Polen. Want ook dat land hebben wij goede, betrouwbare contacten opgebouwd die ervoor zorgen dat onze hulp dáár terechtkomt waar hij het hardst nodig is. Via onze intermediairs bereiken wij ruim 100.000 mensen. Daar ben ik trots op, want het voelt goed om te geven. Het is een hele organisatie en ik heb eigenlijk nog nooit in mijn leven zó veel over geld gesproken als de laatste tien jaar, maar met ons geld en onze afgedankte spullen geven wij anderen een toekomst. Mensen ver weg én hier in ons eigen Parkstad. Want armoede leeft spijtig genoeg overal.” Weller draagt de Stichting Samen Delen een warm hart toe en heeft verschillende sponsoringen gedaan. Wilt u ook graag iets geven aan deze stichting? Kijk dan op www.janrietsamendelen.nl of bel 045-5270224.



Als in sombere nachten de stormwind over de slapende dorpen raast en bulderend de koude regenvlagen door de duisternis voortjaagt, dan stijgt uit de vijver van kasteel Cortenbach in Voerendaal, die de ‘Joffer’ heet, de witte vrouw omhoog. Zuchtend en weeklagend dwaalt zij, zoekend naar haar verwanten, rond op de plaats, waar eertijds het trotse kasteel Dammerscheid stond. Uitgeput en gebroken van smart over het verloren geluk begeeft zij zich naar het kerkhof om troost te zoeken bij het graf van haar in 787 getrouwde en later omgekomen moeder, vrouwe Aldegonde van Cortenbach. Hier knielt zij wenend neer, maar haar klachten gaan verloren in de storm, die huiveringwekkend langs de grafzerken giert. Lange tijd vertoeft de ongelukkige jonkvrouwe op deze eenzame plaats, maar als zij daar ook geen vertroosting vindt, gaat zij naar het ‘Freulehoes’, dat naast de kerk staat en opgebouwd is uit de afbraak van haar ouderlijk slot. Leunend tegen de kille muur smeekt zij vergeefs om uitkomst. Bij het aanbreken van de dag moet zij weer terug naar Cortenbach, waar zij jammerend in de geheimzinnige diepten van de ‘Joffer’ wegzinkt.

Vroeger Huiveringwekkende volksvertellingen

Door Roelof Braad Roelof Braad is stadshistoricus van Heerlen en bereikbaar bij Rijckheyt, centrum voor regionale geschiedenis te Heerlen Foto’s: collectie Rijckheyt, Heerlen 20 augustus 08

Verhalen vertellen zoals deze legende uit Voerendaal opgetekend door hoofdonderwijzer A.J. Toussaint uit Terwinselen was voor de komst van de tv aan de orde van de dag. Al eeuwen was het een geliefde bezigheid. Natuurlijk zijn er ook geschreven bronnen van alle tijden, maar die waren niet voor 21 augustus 08

iedereen beschikbaar. Veel van wat we weten van onze geschiedenis uit de periode van voor de boekdrukkunst is steeds van generatie op generatie doorverteld in de herberg of bij de open haard tijdens de naamfeesten, bruiloften, doopfeesten, eerste communies of kerkelijke feestdagen. Ook op de kermissen en volksfeesten droegen rondreizende verhalenvertellers, minstrelen, draaiorgellieden en zangers al sinds de 13de eeuw de meest gruwelijke verhalen voor. Vooral naar spookverhalen werd graag geluisterd. En waar ons Limburgse land rijk is aan vele kastelen, holle wegen, donkere grotten en waar in het verleden fel gestreden, gemoord en geroofd is bij dag en bij nacht, daar groeiden ook de talrijke verhalen die gelukkig her en der zijn Links: De ‘Joffer’ bij kasteel Cortenbach in Voerendaal. Hierboven: De ‘witte dame’ uit de Joffer van Voerendaal naar een impressie van Gertrude Fober. Uit: H. Fober, Voeldesje Legenden.


vastgelegd door talrijke schrijvers en volkskundigen. Sagen en dichterlijke volksverhalen over families, heksen en kabouters. Een verhaal dat in de 16de eeuw populair was, verhaalt over vuurmannen. Volgens dit oude verhaal zwierven die over de heide in Spekholzerheide. Vuurmannen hadden tijdens hun leven kwaad gedaan en er nooit voor geboet. Zij vonden in hun graf geen rust en zwierven daarom in de vorm van een vuurbal met daarin een paar laaiende ogen rond. Een echtpaar van de buurt Gracht gedroeg zich ‘s avonds een keer overmoedig jegens zo’n vuurbal. De vuurbal zette direct de achtervolging in en de man en de vrouw renden voor hun leven. Toen zij thuis gekomen waren bleek dat het haar van de vrouw verschroeid was. ‘s Anderendaags viel het haar uit en het groeide nooit meer aan. Het haar van de man was tijdens deze gebeurtenis sneeuwwit geworden.


mensheid in haar strijd om het bestaan het nog met primitieve middelen moest opnemen tegen een boze dierenwereld. In deze strijd, speciaal tegen de wolven, lieten jaarlijks veel mensen het leven. Het is dan ook niet te verwonderen, dat het volksgeloof sommige boos uitziende personen vereenzelvigde met wolven en hun een wolfsnatuur toeschreef. De aldus in de verbeelding ontstane manwolffiguur, de weerwolf, was van nature niet kwaadaardig. Hij handelde slechts uit dwang, die voortsproot uit een vervloeking door de mens of uit het verbond dat hij gesloten had met de duivel. Als mens verafschuwde de weerwolf zijn wolvennatuur, hetgeen hij echter aan niemand kon uitleggen. Eenzaam en alleen droeg hij het geheim met zich mee op zijn vlucht voor de mensen. Soortgelijk deden in onze regio de verhalen de ronde

Uiters links: Kasteelruïne Schaesberg. In het land van vele kastelen bestaan ook veel spookverhalen! Linksonder: Gevreesd, maar geliefd om er over te vertellen: heksen. Hierboven: De afdruk van hand en voeten van de vuurman op en bij de huisdeur. Uit: J. Kleijntjens en H.H. Knippenberg, Limburgsche Sagen. Tekeningen A.C. Ninaber van Eijnen. Rechts: Man verandert in een weerwolf, een veel gehoord volksverhaal.

over bokkenrijders, een bende van dieven en plunderaars, die een pact met de duivel hadden gesloten.

In zowat alle dorpen vertelde men verhalen over weerwolven, platsjhonden en andere weerzinwekkende dieren in allerlei varianten. Ze gaan terug naar aloude tijden, toen de

In de loop van de 19de eeuw zijn vele volksverhalen en legendes verbeeld in toneelstukken en soms ook muziekspektakels 22 augustus 08

23 augustus 08

of operettes. In Heerlen speelden twee verenigingen daarbij een belangrijke rol. De in 1833 opgerichte harmonie St. Caecilia en het in 1878 opgerichte Mannenkoor St. Pancratius rekenden eind negentiende eeuw en begin 20ste eeuw ook de verzorging van het lokale toneel- en theaterleven tot hun activiteiten. Ze voerden toen een aantal kluchten en operettes van Heerlenaar M.J.H. Kessels op, zoals zijn operette ‘De bokkerijders’ ten bate van de armen op 13 februari 1898 of ‘De Meikoningin van Geleen’ op 11 mei 1902. De componist en muziekinstrumentenfabrikant Kessels was een geboren verteller. Zijn boekje ‘Der Koehp va Hehle, ee Hehlisj vertelsel’ wordt nog steeds gekocht en gelezen, maar hij schreef



Links: Opvoering van de Operette de Meikoningin van Geleen door St. Caecilia Heerlen in 1902. Linksonder: De vertellende Heerlense dorpsfiguur op de kaft van de ‘Koehp va Hehle’. Hierboven: Bij de komst van de mijnen ontstonden ook de verhalen over de ‘koelgeest’ uit angst voor gasexplosies.

ook andere verhalen, bijvoorbeeld ‘Kermis in Heerlen: eene Limburgsche schets’. En dan nog de verhalen van nu: er zijn ondanks tv en internet nog nooit zoveel romans gedrukt als nu. De laatste jaren zijn vooral ook romans bestsellers, waarin min of meer betrouwbare historische feitenkennis uit langer of recenter verleden is verwerkt. Onderzoeksjournalisten en historici zijn echte verhalenvertellers geworden. Om maar enkele voorbeelden te noemen: Geert Mak met ‘De eeuw van mijn vader’ of ‘In Europa’, of Arthur Japin met ‘De zwarte met het witte hart’ en ‘Een schitterend gebrek’, of misschien bekender: Dan Brown met de ‘Da Vinci Code’ en ‘Het Bernini Mysterie’, maar ook Khaled Hosseini met ‘De vliegeraar’ 24 augustus 08

en ‘Duizend schitterende zonnen’ over de eind 20ste eeuwse oorlog in Afghanistan. Dus mocht u nog vakantieliteratuur zoeken of iets voor bij de open haard…

* Met dank aan Kitty Jansen-Rompen voor enkele basisgegevens. Literatuur voor wie verder lezen wil: J.R. Sinninghe, ‘Verhalen uit het land der bokkenrijders en der Teuten’ [Heerlen 1978]; W. de Blécourt, ‘Volksverhalen uit Nederlands Limburg’ [Utrecht/ Antwerpen 1981]; H. Welters/L. Herberghs, ‘Geheimzinnig Limburg, verhalen van vroeger’ [(Heerlen) 1973]; H. Fober, ‘Voeldesje Legenden’ [Voerendaal 1982] en: H. Welters, ‘Limburgsche legenden, sagen, sprookjes en volksverhalen’ [Venlo, 1875]. 25 augustus 08

Van 12 tot en met 19 oktober is de nationale Week van de Geschiedenis. Thema: Verhalen van Nederland. Vier Heerlense instellingen, Rijckheyt, Thermenmuseum, Museum Kasteel Hoensbroek, de Openbare Bibliotheek Heerlen en enkele historische verenigingen organiseren in die week tal van activiteiten rond dit thema. Bezoek vooral het geschiedenisweekend op 12 en 13 oktober bij Rijckheyt/Thermenmuseum en Kasteel Hoensbroek met o.a. het Goois Poppentheater, Verteltheater Donderelf, Abe de Verteller, bokkerijdersverhalenverteller Dirk Dobbeleers, of vertel er je eigen verhaal. De week wordt 18/19 oktober in Kasteel Hoensbroek afgesloten met het Ridder Hoenfestijn. Meer info op: www.rijckheyt.nl www.thermenmuseum.nl www.kasteelhoensbroek.nl www.weekvandegeschiedenis.nl



Ik herinner Een Amsterdammer tussen de Limburgers

door: Cor Rozemeijer

26 augustus 08

27 augustus 08



“Toen ik als jongetje, geboren Amsterdammer, in onze hoofdstad opgroeide, wist ik niet beter dan dat dit de énige stad in Nederland was die iets te betekenen had. Het was de stad waar ‘het’ gebeurde, mijn stad en bovendien de stad van Ajax. Mijn jeugd was mooi, al waren de oorlogsjaren zwaar. Donkere wolken pakten zich boven Mokum samen. Ik heb veel vrienden verloren, veel gezien, te veel eigenlijk voor een jongen van toen 11 tot 16 jaar. Gek genoeg komen de herinneringen met het ouder worden sterker terug. Vandaar dat ik mijn verhalen op een gegeven moment ben gaan opschrijven. Dat helpt.”

Naar de Oost “Kort na de Tweede Wereldoorlog werd ik opgeroepen voor de militaire dienstplicht, in 1949 werd ik uitgezonden naar Indonesië. Nog steeds ervaar ik deze tijd als een vergeten stukje in de Nederlandse geschiedenis, een onderneming die onnodig veel slachtoffers heeft gemaakt. Duizenden jongens zijn daar ziek geworden en zelfs gestorven. Ik zat op Java. Soerabaja herinner ik mij wel als een mooie stad, maar de verzengende hitte zal ik nooit meer vergeten. Er was gebrek aan alles. Als soldaat verdiende je een roepia, nog geen gulden per dag. Een vreselijke tijd vond ik het. Met niets behalve de kleren die ik aan had, kwam ik in 1950 terug in Nederland waar het in feite niet veel beter was. Het land was afhankelijk van de Marshallhulp; er was veel armoede en er heerste woningnood. Twee jaar later kon ik eindelijk trouwen met mijn geliefde Brabantse Diny. Voor ons was de keuze snel gemaakt. Wij besloten ons geluk elders te zoeken en werden zo één van de gezinnen die Nederland in de jaren vijftig verlieten en emigreerden. De wereld lag aan onze voeten.” Een nieuw bestaan “In Zuid-Afrika kon ik als graficus snel een goede baan krijgen. Een gelukkige tijd brak aan. De kinderen werden geboren, we woonden in een prachtig huis in een minstens zo prachtig land. Na 25 jaar, midden jaren ’70, werden we echter door omstandigheden gedwongen terug te keren naar Nederland. Het was hier inmiddels behoorlijk druk en welvarend geworden, de tijd had zeker niet stil gestaan. Aangezien

28 augustus 08

29 augustus 08

familie van ons in Brunssum woonde, besloten wij ons ook hier te settelen, terwijl wij de provincie eigenlijk helemaal niet kenden. Op slag werden wij verliefd op Limburg. De mensen zijn vriendelijk en het landschap is on-Nederlands mooi. Daar genieten wij dagelijks van, vroeger tijdens vele wandelingen. Nu dit vanwege onze leeftijd moeilijker wordt, genieten wij vooral nog van de omgeving vanuit onze woning in ‘Het Distelenveld’ in Brunssum-Noord. Ons uitzicht is jaloersmakend mooi!” Thuis “Wij wonen nu bijna 30 jaar in Limburg, Limburgers zijn wij maar nooit geworden. We spreken de taal ook niet en hebben soms nog steeds moeite om het dialect te verstaan. Maar wij zijn wel thuis hier en nét zo trots als een échte Limburger op onze mooie en gastvrije provincie.”


De wondere wereld van Harrie Geelen!

wo 1 okt t/m zo 16 nov Glaspaleis Heerlen Van woensdag 1 oktober t/m zondag 16 november 2008 presenteert het Glaspaleis ‘Hamelen, Hilversum, Heerlen | Welkom in de wondere wereld van Harrie Geelen’. Centraal in dit evenement staat de uit Heerlen afkomstige Harrie Geelen: schrijver en illustrator van kinderboeken, regisseur, tekenfilmer, componist en tekstdichter. Een multimediatalent avant la lettre, dat landelijk grote bekendheid verwierf als het creatief brein achter onvergetelijke tv-hits als ‘Q en Q’, ‘Oebele’ en ‘Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?’. Hij schreef en regisseerde Ollie B. Bommels meesterlijke film ‘Als je begrijpt wat ik bedoel?’, maakte ‘De Sommeltjes’ maar schreef ook liedjes voor André van Duin, Boudewijn de Groot en Rob de Nijs, hij bewerkte opera’s en vertaalde Disneyklassiekers en teksten van John Lennon.


een gedreven en interessante persoonlijkheid, een gepassioneerd verhalenverteller, animator én inspirator die bij voorkeur áchter de schermen werkt. Hij zoekt de publiciteit zelden op. Met het oog op zijn 70ste verjaardag in januari 2009 wordt de kunstenaar in het Glaspaleis eens ín de kijker gezet. In het culturele hart van zijn geboorteplaats vindt een project plaats dat minstens zo allround en inspirerend is als de kunstenaar zelf. Het zal niet alleen de generatie boeien die met het werk van Geelen is opgegroeid, maar ook de jeugd van nú. Het programma van het project ‘Hamelen, Hilversum, Heerlen’ omvat een overzichtstentoonstelling en een omlijstend programma, met o.a. familieactiviteiten, workshops, een stadswandeling en een muziek- en filmprogramma.

Kijk voor meer informatie eens op www.harriegeelen.nu. Speciaal voor huurders van Weller maakt Weller het mogelijk om verschillende Harrie Geelen-activiteiten te bezoeken tegen een gereduceerd tarief. Meld u nu aan voor een van de volgende activiteiten! Voorlezen en knutselen met Harrie Geelen zaterdag 4 oktober, vanaf 11 uur Harrie Geelen leest voor in de bibliotheek in het Glaspaleis (doelgroep 4-6 jarigen), kinderen gaan daarna onder begeleiding van medewerkers van de OB*H en Pipoos een kunstwerk maken. Deelname € 2,Speciale prijs voor huurders van Weller € 1,Workshop Cartoontekenen zaterdag 4 oktober, vanaf 11 uur Voor de kinderen vanaf 6 jaar wordt een workshop cartoontekenen door Hee-Art verzorgd. Deelname € 3,50 Speciale prijs voor huurders van Weller € 2,Concert met songs van John Lennon zaterdag 25 oktober, 19 uur Originele liedjes van John Lennon én de vertalingen van Harrie Geelen staan gebroederlijk naast elkaar in een bijzonder concert door docenten van de Muziekschool. Entree € 5,Speciale prijs voor huurders van Weller € 3,50

Het oeuvre van Harrie Geelen is indrukwekkend, zo ook de lijst van prijzen die hij voor zijn werk in ontvangst heeft mogen nemen: daaronder griffels, penselen, een Gouden Harp en een Gouden Kalf. Harrie Geelen is 30 augustus 08

31 augustus 08

Beroemde aria’s vrijdag 31 oktober, 19 uur Harrie Geelen bewerkte voor Frank Groothof diverse opera’s, zoals de ‘Toverfluit’, ‘Carmen’ en ‘Don Giovanni’. In een exclusief concert vertolken leraren van de muziekschool Heerlen de mooiste aria’s uit deze meesterwerken uit de muziekgeschiedenis. Zo geniet u van een Nederlandstalige Fidelio, Idomeneo en Giovanni. Entree € 5,Speciale prijs voor huurders van Weller € 3,50 Aanmelden voor bovenstaande activiteiten kan via www.harriegeelen.nu of via de balie van het Glaspaleis, tel. 045-5772200. Geef bij uw aanmelding aan dat u gebruik maakt van de Weller-actie, door het codewoord WELLER te vermelden!



Gesetteld op de Heerlerbaan door: Huub (79) en Resi (77) Reijnders

In 1965 kreeg Huub Reijnders (79) een baan als opzichter bij de Woningstichting Heerlerbaan. Omdat een opzichter nu eenmaal ín zijn wijk moest wonen, verhuisde het gezin Reijnders met drie kinderen vanuit hun geliefde Spekholzerheide in Kerkrade naar de Heerlerbaan. 32 augustus 08

33 augustus 08


“Met de nieuwe baan, brak een nieuw leven voor ons gezin aan. We kregen een woning toegewezen aan de Hodgesstraat. Een heerlijk huis, in een fijne buurt met veel jonge kinderen. Al werd contact tussen het gezin van de opzichter en de buren indertijd nog ontraden, want stel je voor, de opzichter zou misschien een bevriende huurder uit de wijk voortrekken...” “Met dat verzoek van de woningstichting hebben wij nooit rekening gehouden. Sociale contacten met onze omgeving waren en zijn erg belangrijk voor ons. Voordat wij naar de Heerlerbaan kwamen, hadden wij een kleine doe-het-zelfzaak in Spekholzerheide waar


iedereen over de vloer kwam. Heel gezellig was dat. Eenmaal gesetteld op de Heerlerbaan was het dan ook best even wennen. Vader ging dag in dag uit naar het werk, de kinderen gingen naar school, moeder de vrouw zat ineens alleen thuis, zonder de aanloop van de winkel in ‘Spekhei’. Het heeft even geduurd, maar op een gegeven moment waren we allemaal thuis op de Heerlerbaan.” Scherp toezicht “Het werk en de sfeer bij de woningstichting waren leuk. Wij kenden ook bijna iedereen in de wijk. De huren werden indertijd nog geïnd door Ons Limburg, alle andere zaken liepen via de opzichter: de klachten, het overleg met de aannemer, de planning en uitvoering van het onderhoud. Het team onderhoudsmedewerkers dat anno 1965 uit twee man bestond, verplaatste zich met authentieke driewielers: overdekte brommers met een laadbak die met behulp van een accu werden aangestuurd. De organisatie groeide in de jaren ‘70 snel want Heerlerbaan was toen ook al een heel geliefde buurt. Giesenveld werd gebouwd en de flats aan de Peter Schunckstraat. Wij hebben ons eigenlijk nooit afgevraagd waarom onze flats de tand des tijds zo glorieus doorstonden, terwijl de ernaast gelegen Vossenkuil zo snel verpauperde. Ons plaatsingsbeleid en ook het toezicht was streng. Iedereen diende zich aan de regels te houden en daarop werd géén uitzondering gemaakt. Ook niet voor de eigen familie van de opzichter. Toen wij na een feestje van onze ouders enkele tafelkleden ín het raam hadden opgehangen, 34 augustus 08

35 augustus 08

niet eens buiten, werden wij daar meteen op aangesproken. Het mocht voor een goede uitstraling gewoon niet. En terecht!” Sterke ‘roots’ “De Heerlerbaan is ruim en rustig. Een fijne buurt. Elke dag nog voert een wandeling richting de omliggende natuurgebieden. Het Caumerbrongebied lekker dichtbij, maar werkelijk uniek is het Imstenraderbos. Hier kun je nog wandelen zonder dat je één mens tegenkomt, in een prachtige natuur. Vooral toch is de Heerlerbaan de plek waar onze kinderen zijn opgegroeid en waar de roots liggen van onze kleinkinderen én het eerste achterkleinkind dat onderweg is. Wij wonen hier graag, al lonkt óók onze geboortegrond Spekholzerheide nog steeds. De toekomst zal het uitwijzen.”



Afrikaanse top op Wellerparadespektakel Worldfestival de Parade

Vrijwilligers krijgen exclusief voorproefje Elk jaar organiseert Weller een gezellige bijeenkomst voor de leden van de huurderraden en bewonerscommissies. De mensen in Heerlen, Brunssum en Onderbanken die zich belangeloos inzetten voor hun buurt en buren. Meestal praten we dan onder het genot van een hapje en een drankje bij over ervaringen en plannen. Dit jaar wilde Weller iets extra’s doen, om te laten zien hoe zeer wij het werk van onze vrijwilligers waarderen. Tja, wat doe je dan met al die mooie, folkloristische groepen die in de regio bivakkeren vanwege het Worldfestival de Parade in Brunssum. Juist, je vraagt de toppers om voor 150 van jouw eigen toppers een exclusief optreden te verzorgen. Zie hier, een impressie van donderdag 3 juli: De Wellerijen in Brunssum én in Heerlen in Afrikaanse sferen….

36 augustus 08

37 augustus 08



“Ik vind het werkelijk magnifiek dat Weller zoiets voor ons organiseert.”

Voodoo door Balafon Twee Afrikaanse groepen stalen op spectaculaire wijze de show. De trommels van Balafon uit Togo klonken als eerste. Deze jonge groep brengt een indrukwekkende en vooral erg energieke mix van muziek, dans, mime en theater. Een schouwspel dat gebaseerd is op de voodooverering in Togo. De energie spatte van de voorstelling af. De 86-jarige Lies de Lange van de Brimmanshof genoot. ‘Ik vind het werkelijk magnifiek dat Weller zoiets voor ons organiseert. Ik probeer zo veel mogelijk van de Parade mee te krijgen, vandaag zit ik op de eerste rij. Fantastisch.” Cor Hermans van Bergerode vindt de voorstelling van Balafon een belevenis: “Het is meer dan dans alleen, je maakt écht kennis met een stukje cultuur. Ik vind het een voorrecht dat wij dit als eerste in Brunssum mogen zien.” Parade-fans van het eerste uur Annie Bergs en Ada Daamen wonen in Op gen Heuf in Brunssum. “De optocht van de Parade trekt letterlijk voor onze deur voorbij, wij zien dus alle groepen en krijgen ook veel mee van het

feest in de binnenstad. Dankzij het optreden in de Wellerij zitten we al helemaal in de stemming.” Spektakel uit Mali Sounou Quest-African Percussion uit Mali in West-Afrika verzorgde het middagprogramma in Heerlen. De groep bestond uit twee ongelofelijk acrobatische dansers, die ritmisch werden begeleid door een tiental percussionisten. Het krachtige geluid van de trommels zal tot in de wijde omtrek te horen zijn geweest. Zus Gulpen uit Heerlerheide heeft de smaak goed te pakken en is van plan om meer groepen te gaan zien tijdens het folkloristische festival in Brunssum. “Het is toch geweldig dat wij op deze exclusieve manier van het programma mogen proeven.” Deze mening delen ook Jos Hermans en Wiel Janssen uit De Wieër: “Het optreden is een mooie geste van Weller. Alle genodigden zetten zich pro deo in voor hun omgeving en dan is het leuk als je daar iets voor terug krijgt. Het optreden zelf is fantastisch. Zoiets zie je zelden in deze 38 augustus 08

regio.” Harrie Franz uit Eikenderveld vat de waarde van het Wellerparadespektakel tot slot mooi samen: “Wéér lukt het Weller om zich te onderscheiden. Ditmaal, door de vrijwilligers die zich inzetten voor het woonplezier in hun buurt te verrassen met iets dat helemaal niets met wonen te maken heeft. Weller blijft verbazen.”

39 augustus 08



Wij brengen de wijk in de Wellerij

Bent u wel eens in een van onze Wellerijen in Heerlen of Brunssum geweest? Het is een plek die inspireert en nieuwsgierig maakt! En binnenkort kunt u zelfs een stukje uit de wijk in de Wellerij terugvinden. Hoe? Lees snel dit artikel.

Projecten Weller

Omdat geen twee mensen precies hetzelfde willen, maakt Weller geen standaardproduct, maar maatwerk. En om erachter te komen wat klanten graag willen, hechten wij grote waarde aan persoonlijk contact. We willen gewoon weten welke wensen en vragen er leven, om daarop onze producten en diensten te kunnen aanpassen. Zo dragen we actief bij aan het woonplezier. Plekken waar persoonlijk contact invulling krijgt, zijn onder meer onze Wellerijen. Hier staat ‘de ontmoeting met de klant’ centraal. Gewoon op een ontspannen manier met elkaar omgaan. En dat in een hele bijzondere omgeving. U kunt hier met al uw vragen en (woon)wensen terecht. Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles te beleven en te doen: evenementen, activiteiten, een tekenwedstrijd voor de kinderen, etc. Weller inspireert u graag. Ook willen we graag meehelpen aan een prettige leefomgeving. Goede contacten met bewoners, gemeenten en andere partners vinden wij daarom belangrijk. We hebben een 40 augustus 08

actieve rol als het gaat om het opknappen van wijken en buurten, maar ook bij de ontwikkeling van nieuwe wijken. Wonen, welzijn en zorg krijgt bij Weller ruime aandacht. De lat ligt hoog en dat mag best. Want we zijn pas tevreden als onze klanten dat ook zijn. Het is natuurlijk altijd leuk om wat meer te weten over de projecten in uw wijk. Vanaf eind december brengen we daarom in onze Wellerijen projecten onder de aandacht. Zo brengen we de wijk een beetje in de Wellerij. We beginnen met twee grote herstructureringsprojecten. In de Wellerij in Brunssum staat het masterplan Brunssum op de agenda. Een masterplan is een visie voor de lange termijn. Het centrum van Brunssum wordt de komende jaren opnieuw ingericht door Weller en de gemeente onder de naam ‘Bruisend Brunssum’. Met deze plannen komt er meer samenhang in het centrumgebied en wordt het een aantrekkelijk en levendig geheel. Zo concentreert het winkelen en parkeren zich straks in het winkelhart van Brunssum en vinden cultuur en uitgaan elkaar op het Lindeplein, de nieuwe ‘woonkamer’ van Brunssum. In Heerlen schenken we aandacht aan het herstructureringsproject ‘Heerlerheide Nieuwe Stijl’, waarbij het centrum van Heerlerheide wordt aangepakt. Hier vallen tal van grote projecten onder 41 augustus 08

zoals het zeer markante ‘Gen Coel’. Met zijn glazen koeltoren is dit een opvallend gebouw voor bijzondere ontmoetingen en culturele evenementen, maar ook voor aantrekkelijke winkels en gezellige horeca. Over beide plannen is een hoop te vertellen en te zien. Maquettes, plannen, foto’s, doeken; er zal van alles geëtaleerd zijn. Vanaf nu heeft u dus nog een extra reden om onze Wellerij binnen te stappen. Aarzel niet en loop gerust binnen in de Wellerij aan de Geerstraat 320 in Heerlen of aan de Raadhuisstraat 21B in Brunssum. De openingstijden: Maandag tot en met vrijdag: van 09.00 tot 17.00 uur Donderdagavond tot 19.00 uur

In de W ellerij brengen we vana f eind decemb er proje cten ond de aand er acht. We beginne met ‘He n erlerheid e Nieuw Stijl’ in H e eerlen e n ‘Bruisen d Bruns s u m ’ in Bruns sum.



Een stukje Brunssum door: Wiel Klaassen

In 1997 werd Wiel Klaassen (78) gehuldigd in de Orde van Oranje Nassau voor zijn vele vrijwilligerswerk. Speciaal voor Wellermagazine blikt hij samen met zijn vrouw Trees (78) terug in de tijd van hun geliefde Brunssum. 42 augustus 08

43 augustus 08


“Ik wil heus niet beweren dat vroeger alles mooier en beter was. Je moet het leven en elke levensfase daarin nemen zoals het zich voordoet, met zijn mooie en minder mooie kanten. Maar och, wat hebben wij genoten in de jaren ’50 en ’60 in Brunssum. Van de wekelijkse dansavonden, roeien in het Schutterspark, de processies, de kermis en natuurlijk carnaval. Feesten die je samen vierde. Net zoals je vroeger veel meer samen leefde. Iedereen kende iedereen, en je hielp ook iedereen.” “In februari 1956 kregen wij een huis met een tuin in de Nieuwe Egge toegewezen. De woningen waren nét opgeleverd, alles was nieuw. Het was in één woord fantastisch dat wij daarvan mochten genieten. De Egge was indertijd een hechte gemeenschap. Een echte mijnwerkersbuurt, waarin iedereen zowat hetzelfde leven leidde: de mannen werkten ondergronds, waren elke dag op pad met alleen op zaterdag een korte dienst, de vrouwen bleven thuis en zorgden voor de kinderen. De zaterdagmiddag en de zondag waren vrij. Dan ging je dansen, speelde je een potje kaart of ging je op familiebezoek. Het leven was ‘klein’ of beter gezegd eenvoudig, maar wel erg gelukkig. Je voelde je ook veilig. De mijnen regelden alles en ook door de gemeenschap werd goed voor je gezorgd. Buren hielpen elkaar door dik en dun.” Lintje “Intussen is er veel veranderd. De mijnen sloten hun deuren, de hechte gemeenschap


viel beetje bij beetje uit elkaar, het sociale vangnet verdween. Wat bleef waren tal van verenigingen waarvoor wij ons met hart en ziel hebben ingezet: de gymnastiekvereniging, het oranjecomité, de marktcommissie, etc. Deze organisaties doen goed werk, door mensen bij elkaar te brengen en samen te laten sporten en spelen, én door samen te werken aan een mooie en gezellige stad. Wat ook bleef was de liefde voor Brunssum. Na 23 jaar ondergronds te hebben gewerkt, ben ik 27 jaar actief geweest als freelance journalist. Ik kwam overal in Brunssum en leerde ik ook alles over de historie. Ik heb nog een boekje geschreven Brunssum vroeger en nu waarin beelden van vroeger naast die van de jaren ’90 van de vorige eeuw staan. Heerlijk vind ik het om te snuffelen in oude boeken en documenten. Op zoek naar het oudste Brunssum ben ik zelfs letterlijk gaan graven bij de Oeloven. Een mooie collectie middeleeuws Brunssums aardewerk is het resultaat. Daar ben ik erg trots op, evenals op de halfedelstenen die ik verzameld heb, en op onze prachtige bloementuin.” Onder de mensen “Ook nu peinzen wij er nog niet over om ons heerlijke huis in de Egge in te ruilen voor bijvoorbeeld een flat. Integendeel, juist in deze tijd waarin iedereen meer voor zichzelf leeft, willen wij voor wat ‘sociale jus’ zorgen. Niet meer zo actief in het verenigingsleven maar op kleinere schaal, via het wijkteam en de Hoeskamer in onze buurt, een praatje in de supermarkt of een onderonsje met de buren. Wij zijn graag onder de mensen.” 44 augustus 08

45 augustus 08



Houd van het leven! door: Tiny Meessen

46 augustus 08

47 augustus 08



“Een positieve instelling en liefde voor het leven, zijn mijn drijfveer. Eindelijk durf ik en kan ik het leven leiden dat bij mij past, zijn zoals ik ben. Leeftijd is niet meer belangrijk, behalve dat er met het voortschrijden der jaren overzicht komt én inzicht.”

48 augustus 08

luchten nooit hetzelfde is. Veel meer heb ik op zulke momenten niet nodig!”

Tiny Meessen heeft het niet gemakkelijk gehad in haar leven. “Van kleins af aan wist ik dat ik anders was dan anderen. Ik groeide op in Wijnandsrade, een klein en tamelijk gesloten dorp waar in mijn jeugd nog volgens de oude stempel werd geleefd. Ik paste er niet, moest mij altijd conformeren, terwijl ik juist graag anders wilde zijn en mij ook anders wilde kleden. Mijn eigen stijl laten zien. Ik voelde mij er dan ook niet gelukkig. Behalve als ik, alleen, onder de hoge bomen lag, genietend van het glinsterende spel tussen het licht en de bladeren.”

Spiritueel “Ik sta tegenwoordig meer open voor spirituele zaken en mediteer dagelijks in een kamer die ik hier speciaal voor heb ingericht: mijn paarse kamer. Ik kan het iedereen aanraden om zo’n omgeving voor zichzelf te creëren: het zorgt voor balans én de voor mij zo belangrijke rust. Ik voel mij daar prettig bij en zit daardoor beter in mijn vel. Het leuke is vervolgens dat wanneer je jezelf goed voelt, je ook weer openstaat voor nieuwe ervaringen en mensen. Ik heb bijvoorbeeld een mooie vriendschap gesloten met mijn Iraanse buurvrouw. Ik heb gewoon aangebeld om mij voor te stellen en ben met haar aan de praat geraakt. We zijn nu zover dat ik haar Nederlands leer en zij mij Farsi. Zoiets is toch geweldig?”

Genieten Haar volwassen leven heeft Tiny op verschillende plaatsen in Nederland doorgebracht. Sinds februari dit jaar woont zij op de hoogste etage van de Palatinusflat op de Heerlerbaan. “Ik leef hier letterlijk en figuurlijk in de wolken. Ik kreeg de sleutel van de woning op een belangrijk kruispunt in mijn leven. Na vele jaren van zoeken heb ik eindelijk mijn rustpunt gevonden. Ik geniet sindsdien van een heerlijk leven, waarvan elke dag begint én eindigt met een fantastisch uitzicht. De dagen zijn alleen daardoor al bijzonder. Regelmatig zit ik op mijn balkon, met mijn blik gericht op de horizon die door de steeds veranderende

Opperhoofd van de stam “Het belangrijkste in mijn leven zijn mijn kinderen en kleinkinderen die gelukkig in de buurt wonen. Regelmatig mag ik oppassen en haal ik de kleintjes van school. Nu voel ik mij al niet oud, maar zij houden mij jong en vooral ook bij de tijd. Oma mag best hip zijn, ook van hen. De kinderen hebben mij leren jumpen en sms’en, regelmatig speel ik op het veldje achter de flat een potje voetbal of basketbal en er is niemand beter in het verstoppertje spelen dan deze oma. Ik voel mij betrokken bij hun leven en ervaar het als een voorrecht dat ik een rol daarin mag spelen: als opperhoofd van de stam, zoals mijn kleinzoon het omschrijft.”

49 augustus 08



Hein van Hugten reageerde op onze oproep in het vorige Wellermagazine om bijzondere verhalen, mijmeringen, poëzie of historische anekdotes in te zenden, met dit mooie reisverhaal. Zijn winnende bijdrage werd beloond met een boekenbon.

Toen w aanri ij het ple jden in wi lden m ingan verla g van et een Ita ten l i aans midd het m opsch , kwam er eleeu u s e u w m rift. se ge , dat arcad een t Deze bouw ourin e ber geves e stopt gbu n eikba t bezoc i e g n d e ar w via e v w ht. E oor d s a s a e i r s n n . Daa e hoog is ee onde een v gs te rond n gr an d voren rdoorgan ote b om ga e barok g i nnen ande hadd in de kaste plaat rijen l muzi s met en wij h , zoa kante en. Nieuw et no ls je drie sgier n gek g instr die o verd ig bl leed umen o i k we eping even in tr ten d l het m en z w a iet b ditio e sta e bus us ij ou nele an, t verli aanpa eumbinne k d o l e e eding n een et nplaa kb , met stroo ts lie en via de Dat w iljet op, hun m pen. onder waar ilden To op ee doorg muzi n con en pas v a kante we uitera n g naa iel on ce a n naa r s r bin rd niet m rt werd aange een nen. issen ko en d Op d us vo ndigd. e lgden orkes binnenpla we d ats w t pla e ats n as ee halve a n m . Ron podiu c dom m zocht irkel opge geb het p en ee steld odium ouwd wa n pla . Het conce arop a p w ts rt be ublie het k str aren stoe gon m je op en werd l i o en in ge af et en omde en st kele stand een toe en eeds er ze klass popu van h ook w lfs B ieke l a e i i o j r t numm heem uit v se nu der. Op olle b ers. M podium. H e m e o e r n mers aar d Halve t st we rweg gespe gegeven e stu rden e het mome k e k vrije l m d en e e n w gezon con s gen. W elke door t werden zulke toelen kom cert was het p ij ge een ( en zi le ubl not echt? tte hoogu lijke men )paar en dubbe iek it een sen g n. Ik heb l v op. ezi me nog z grote elden oor ons op boche terveertig en buiten i l link t n groot wee d g e r m oot. Z ijn l film. . Z s op even e had De v haar ondef e had ee rouw krom rug. n gr inieer w m Haar of bare hoofd e benen e as kleur gelaat me n w een t . Het as ve stugg grote oge n van el te e roo dach een tige haar hing sluik

Winnende bijdrage Verhalenwedstrijd

door: Hein van Hugten

ekseltje. e past een d j ot p er d ie Op

sche stadje ooie Tsjechi m t he an v er de markt idden, bijna We liepen ov met in het m in le p t ven door oo gr een .. beeld en omge d an st Jicin. Het is n ee e, nder allerlei voor Tsjechi traditioneel caden, waaro ar et . Er m en gebouw en gevonden omicile hadd middeleeuwse d n de hu en es j r, war winkelt het middaguu instanties en nd ro dag, er nu at n. Z weest en en en inpakke ek was markt ge br af . t en he ot n gesl kramen aan inkels in Jici w kooplui hun e d n 50 j zi aalf uur middag na tw augustus 08 gbus er een tourin erlaten, kwam

51 augustus 08



een donkere as gekleed in w e Z e gebochelde s. er houd jking met d li ge er tot op de sc v e d n jd was urk en ze ko . Haar leefti an ta rs oo zakachtige j d k ij tig Dame glansr ven de vijf van de Notre was zeker bo ze met r aa er m ag , m hatten koppen groter moeilijk te sc ee tw s zijn en r st oo aard was min tandenloos, w jaar. De man as w ij H n . j zi rijs haar el. Daaronder warrig lichtg n haviksnav ee kin. Hij an e v d d en ha ig m boven ne ar na neus de vor se it sp en stonken ond en een pak en beid ig er ingevallen m kk le v t et uit de in een zwar duidelijk ni . er ov was gekleed am kw irriteerd eet. Het paar aren wij ge w e ti an sterk naar zw st in t zitten. Maar klasse. In eers oesten gaan m us ne sociale boven ze st on acht. Het orke erekend voor dat zij uitg eer onze aand m eg ew an d v an mers trok ga ley van num hun gedrag ift een med eg to e st at la speelde al . Elvis Presley vast en van de vrouw nd ha e d d j nderly’, al de hele ti e love m.. e te m e v Lo De man had ‘ : er m en toen het . Bij het num uder en rug ho sc e streelde die d er ov ar hem ar zachtjes e kijk zij na ld ee sp t’ aaide hij ha gh dat some toni erliefde blik Are you lone orkest: ‘ nbiddende v aa n ’ an zo v g i la moo ogen et stel was op en in haar men kreeg. H ar n dat je de ij m , d op en verteder zo ik kippenvel as w e j lt et taferee lelijkheid. H et meer zag. lelijkheid ni verliet hand gelijke paar on t he en en elkaar aan was afgelop en ik keken uw ro v Het concert n ij M ch potje past to binnenplaats. in hand de e: ‘Op ieder ht ac d t! ge er n nc co lkte mij an het hele en zij verto nog mooier d as w it D . e’ j een dekselt

52 augustus 08

53 augustus 08



Mijnmuseum laat geschiedenis leven Mijnmuseum Leuk uitstapje

In Heerlen, ingesloten tussen het oude en het nieuwe CBS en de spoorlijn, ligt het enige authentieke schachtgebouw van Nederland. Fier pronken de oranje letters ON op het metalen platform; vele tonnen steenkool zijn hier in de periode tussen 1899 en 1974 uit de Oranje Nassaumijn 1 naar boven getakeld. Honderden mijnwerkers zijn via hetzelfde – verbazingwekkend kleine – gat in de aarde afgedaald naar de donkere mijngangen diep onder de grond. In het schachtgebouw, waar een clubje actieve vrijwilligers aan de oprichting van het Nederlands Mijnmuseum werkt, komt de harde werkelijkheid van vroegere tijden héél gemakkelijk tot leven.

“Het mijnverleden hoeft zeker niet terug. Wij zijn vóór vooruitgang. Maar het is belangrijk dat de verhalen van vroeger bewaard blijven. Wij zijn de laatste generatie die ze nog kunnen vertellen.” 54 augustus 08

55 augustus 08



In het Mijnmuseum herleeft het verleden in woord en beeld. Niet alleen in nostalgische

56 augustus 08

verhalen maar aan de hand van feiten, films en mooie foto’s van na 1900.

57 augustus 08



Alles komt aan bod, zo veel mogelijk onder één dak bij elkaar gebracht zodat er een compleet overzicht ontstaat van de mijnindustrie in Zuid-Limburg.

Meer informatie: www.nederlandsmijnmuseum.eu

Museum In het Mijnmuseum herleeft het verleden in woord en beeld. Niet in nostalgische verhalen maar aan de hand van feiten, films en mooie foto’s van na 1900. Prachtige handgetekende kaarten die de omvang van het gangenstelsel onder Parkstad Limburg weergeven. Het ontstaan van het Carboongesteente, de grote collectie mijnbouwattributen, de unieke ‘Rein Bettink’-collectie mijnlampen, de fototentoonstelling Koempel Adieë. En dan die veel te smalle schacht, waarin de duisternis haast tastbaar is. Alles komt aan bod, zo veel mogelijk onder één dak bij elkaar gebracht zodat er een compleet overzicht ontstaat van de mijnindustrie in Zuid-Limburg. 58 augustus 08

59 augustus 08

Korting voor Weller Het Nederlands Mijnmuseum is van maandag t/m vrijdag geopend van 11-16 uur. Kijk voor de zaterdagopenstellingen op de website. U vindt het museum aan de Kloosterweg 1 (via parkeerplaats CBS) in Heerlen, tel. 045-5713707.

Eerherstel “In 1974 zijn de laatste kolen opgehaald. Vervolgens is alles wat ook maar iets met het gitzwarte carboon te maken heeft onder de noemer ‘Van Zwart naar Groen’ uitgewist.

Natuurlijk is er dan óók aandacht voor het Mijnwaterproject, dat die oude afgeschreven mijnen weer een hoofdrol geeft bij de winning van schone, duurzame energie.

Tegen inlevering van deze kortingsbon betaalt u € 3,entree (normaal € 4,-). Voor kinderen t/m 10 jaar is de toegang gratis; kinderen van 10 tot 15 jaar betalen 50 cent (normaal € 2,-).

“Het beeld staat op mijn netvlies gegrift. Het is 1951. Mijn vader komt via de keukendeur binnen en vertelt dat zich een drama heeft voorgedaan in de Oranje Nassaumijn IV in Heerlen. Zijn collega was daarbij overleden.” Het is één van de weinige herinneringen die Giel Theunissen heeft aan het mijnwerkersbestaan. Zelf was hij van 1959 tot 1970 opzichter bij de ON IV. “Het was een tijd van hard werken en omscholen aan de HTS tot werktuigbouwkundige: een baan met een toekomst. Immers, in 1965 was de toenmalige minister van economische zaken Joop Den Uyl al naar het zuiden afgereisd met de mededeling dat de mijnen zouden sluiten.”

De mijnen bestonden niet meer. Iedereen ging over tot de orde van de dag. Nu zie je dat het bloed kruipt waar het niet gaan kan. Er is een stukje herwaardering voor onze historie die veel mensen goed doet. Vooral de mensen die keihard hebben gewerkt onder de meest erbarmelijke omstandigheden. Bovendien dankt de regio vrijwel alles aan het mijnverleden: de spoorlijnen, de infrastructuur, de technologische vooruitgang, de gezondheidszorg, de rijkdom: zonder mijnverleden waren Heerlen, Brunssum, Schaesberg en Kerkrade kleine boerendorpen gebleven.”



Deze tekening is gemaakt door de 12-jarige Katie Nooijen uit Brunssum. Zij mag een cadeautje in de Wellerij komen ophalen of zich telefonisch melden bij Weller en vragen naar Krista Poulissen.

Wellerkids Katie Nooijen

Wil jij jouw tekening de volgende keer in het Wellermagazine zien en ook een cadeautje ophalen in de Wellerij? Stuur je mooiste (t)huis-tekening dan snel naar: Wellermagazine t.a.v. de redactie Postbus 2, 6400 AA Heerlen 60 augustus 08

61 augustus 08



Alleen voor echte boekenwurmen Boekenlegger. € 3,75, De Plantage

Voor ieder gevoel een kleur Kleur vullingen. € 4,39, V&D

Sssttt ‘Niet verder vertellen…’ Dagboek. € 12,95, V&D

Wellerhebbes

Leuke hebbedingetjes gespot door Weller

Flowerpower Notitieboekje. € 1,50. Balpen. € 1,60, HEMA

Aapjes kijken Daar komt aap. € 14,95, De Plantage

Altijd goed zicht Leesbrillen. Vanaf € 3,95, HEMA

62 augustus 08

63 augustus 08

Voor de late uurtjes Leeslamp. € 4,99, Blokker


Om goed voor de dag te komen Luxe notitieboekje. € 1,50, Blokker

Spelend leren Scrabble scramble. € 9,99, Blokker

Colofon Wellermagazine is een uitgave van Weller. Het wordt in een oplage van 11.000 exemplaren verspreid onder Wellerklanten en -relaties. Heeft u tips, vragen, opmerkingen of interessante berichten voor dit magazine stuur ze naar dan Wellermagazine, t.a.v. de redactie, Postbus 2, 6400 AA Heerlen. Hoofdredactie: Krista Poulissen Redactie: Karin Theunissen, Krista Poulissen, Zuiderlicht Fotografie: Arjen Schmitz, Marcel van Hoof, Zuiderlicht Vormgeving en productie: Zuiderlicht Lithografie en drukwerk: Rosbeek

Leuk! Alfabet stempels. € 4,95, Hema

Voor de kleine boekenwurm ‘Ik lees meer’ boek € 5,50, Blokker

64 augustus 08

We willen u gewoon lekker laten wonen

In onze Wellerij kunt u met al uw vragen en (woon)wensen terecht. We hebben een actueel zicht op de Wellerwoningen, maar kunnen u ook helpen met al uw vragen die te maken hebben met uw woonplezier. Bovendien is er in de Wellerij altijd van alles te beleven en te doen.

www.wellernet.nl

VERHALEN wellermagazine. Verhalen. augustus 08

Recommend Documents