Flevolandse Verhalen Lesbrief ter voorbereiding van bezoek aan Museum De Paviljoens Voortgezet onderwijs Inhoud lespakketje: • Deze lesbrief • Foto De Paviljoens • Foto portret kunstenaar Florian Göttke • Foto portret fotograaf Witho Worms • Dvd Land Lucht Lijn. Landschapskunst in Flevoland • Bevestiging afspraak museum • Enquête-formulieren (graag invullen en naar museum opsturen in portovrije enveloppe) Doel: Doel : Voorbereiding museumbezoek. Kennismaking met Museum De Paviljoens, hedendaagse kunst en de tentoonstelling SITUATIES/Laboratorium Flevoland waarin kunstenaars met hun beeldend werk Flevolandse verhalen vertellen. Lesvorm: Lesvorm onderwijs-leergesprek en doceerles Wij raden de leerkracht aan het museumbezoek voor te bereiden aan de hand van dit lespakketje met lesbrief, foto's en video. Door middel van onderwijs-leergesprek en doceerles kunt u een introductie geven over de tentoonstelling SITUATIES/Laboratorium Flevoland. Hieronder volgen vragen en informatie die u kunt gebruiken in het gesprek. Ook zijn er foto's bijgeleverd om te laten zien. Duur: Duur 1 lesuur Kringgesprek/onderwijs-leergesprek 1. Wie komt er wel eens in een museum? 2. Zo ja, welke musea spreken je het meeste aan? • Bijvoorbeeld Volkenkundige musea (bijv. Tropenmuseum in Amsterdam); natuurmusea (bijv. Naturalis in Leiden); techniekmuseum (bijv. NEMO in Amsterdam); openluchtmusea (bijv. Zuiderzee Museum in Enkhuizen); kunstmusea (bijv. Kröller Müller Museum in Otterlo, Stedelijk Museum in Amsterdam, Rijksmuseum in Amsterdam).
3. Wat heb je daar onder meer gezien? • Eigen ervaring, bijv. natuurlijke voorwerpen, techniek, foto's, schilderijen et cetera. Ook Almere heeft een museum: De Paviljoens. Je kent ze waarschijnlijk wel, het zijn de zilverkleurige gebouwen van staal en glas achter het politiebureau in Almere-Stad. 4. Wie is er wel eens in Museum De Paviljoens in Almere geweest? • Eigen ervaring. 5. Wat denk je dat er in Museum De Paviljoens te zien is? • De Paviljoens is een kunstmuseum. Je vindt er geen schilderijen van Rembrandt of Vincent van Gogh. Er is alleen nieuwe kunst te zien, die past bij een jonge stad als Almere. Deze kunstwerken zijn gemaakt door jonge kunstenaars die nu leven, zoals bijvoorbeeld kunstenaar Florian Göttke en de fotograaf Witho Worms van wie nu werk in de tentoonstelling is te zien. Ook wordt de kunstverzameling van de stad Almere bewaard en gepresenteerd in De Paviljoens. Deze verzameling bestaat uit meer dan 200 kunstwerken. Een ander woord voor verzameling is collectie. De kunstverzameling van de gemeente Almere wordt De Collectie Almere genoemd. Bijzonder is dat de kunstwerken niet alleen binnen in het museum te zien zijn, maar ook buiten in de stad. In De Paviljoens zijn ook wisselende tentoonstellingen te zien van kunst uit deze tijd. Foto De Paviljoens laten zien. 6. Waaraan doen deze gebouwen jou denken? • Bijvoorbeeld aan caravans, woonwagens of treinwagons. Het gebouw De Paviljoens staat nu ruim tien jaar in Almere. De Paviljoens zijn niet ontworpen voor Almere, maar voor de Duitse stad Kassel. Ze werden daar tien jaar geleden gebruikt als tentoonstellingsruimte voor de Documenta, een wereldberoemde kunstmanifestatie100 dagen lang stond het gebouw daar in een groot park. Tienduizenden mensen uit de hele wereld bekeken de kunst in het gebouw. Daarna moest het gebouw weer weg. De burgemeester en wethouders van Almere
hebben het gebouw gekocht, want ze wilden hier ook graag een plek om kunst te laten zien. De Paviljoens werden als een legohuis helemaal uit elkaar gehaald en op tientallen vrachtwagens naar Almere vervoerd. In Almere-Stad werden ze weer als een bouwpakket in elkaar gezet. 7. In Kassel stonden De Paviljoens in een 18 e eeuws park aan de oever van een rivier. Het terrein daar is heuvelachtig en heeft daardoor veel hoogteverschillen. De gemeenteraad van Kassel had van tevoren bepaald dat er in het historische park niet mocht worden geheid om te bouwen. Welke oplossing hebben de architecten hiervoor gevonden? • De Paviljoens staan op hoge palen van staal. 8. Wat kan met dit gebouw dat met de meeste andere gebouwen niet kan? • Je kan ook ònder het gebouw doorlopen, omdat het op palen staat! 9. Noem drie andere soorten kunst uit deze tijd. • foto’ s, videokunst, computer- of internetkunst, landschapskunst, performance-kunst, installatiekunst (= groot eigentijds kunstwerk bestaande uit verschillende losse onderdelen waar je in en tussendoor kunt lopen om het te ervaren). Sinds de uitvinding van de fotografie rond 1840 is het voor veel kunstenaars minder interessant geworden om de werkelijkheid (bijv. een landschap of portret) exact na te bootsen op een schilderij, want het nabootsen van de natuur kan je veel beter en eenvoudiger doen met een fotocamera. Sinds de eerste wereldoorlog (1914-1918) wordt het idee dat ten grondslag ligt aan een kunstwerk steeds belangrijker. We noemen dit conceptuele kunst. Kunstenaar Marcel Duchamp wordt wel de aartsvader van de conceptuele kunst genoemd. Hij hing onder meer een urinoir op zijn kop op in een museum, signeerde die, en gaf het werk de titel Fountain mee. Hij wilde hiermee een statement maken: namelijk dat een eigentijds kunstenaar vooral een ideeën-bedenker is. Marcel Duchamp bedacht dit kunstwerk en de urinoir kocht hij bij de fabriek. Ook in de hedendaagse kunst die in De Paviljoens te zien is, is het idee achter het kunstwerk belangrijk.
SITUATIES/ Laboratorium Flevoland Onderwijs-leergesprek 1a) Hoe vind jij het om in Flevoland te wonen? Wat vind je bijvoorbeeld leuk of bijzonder?
1b) Wat zou je ook graag in Flevoland hebben wat je nu mist?
Woordweb op schoolbord/ onderwijs-leergesprek 2) Almere is de grootste stad van de provincie Flevoland. Wat voor beeld heb jij van deze provincie, bijvoorbeeld in vergelijking met andere gebieden in Nederland. De docent of de leerlingen schrijven om de beurt een 'karaktereigenschap' van Flevoland op het bord. Denk hierbij aan het landschap, de architectuur, de bewoners, de steden, de natuur et cetera. Doceerles Zoals je weet, is Flevoland de jongste provincie van Nederland. Het is een gebied dat volop in ontwikkeling is en bezig is om zijn 'identiteit' te vormen. Je zou kunnen zeggen dat Flevoland volwassen aan het worden is. De tentoonstelling SITUATIES/Laboratorium Flevoland in Museum De Paviljoens gaat over 'de identiteit' of 'het gezicht' van Flevoland. Verschillende kunstenaars laten werk zien, dat op één of andere manier te maken heeft met Flevoland. Zo houdt de Duitse kunstenaar Florian Göttke zich bezig met het kunstmatige landschap van Flevoland; Witho Worms fotografeerde de architectuur, de omgeving en de bewoners van Flevoland; en Sjaak Langenberg en Theo van den Aker maakten een film over de stad en de woonwijken die steeds verder oprukken ten koste van de weidse polder. Langenberg en Van den Aker laten zien wat de polderbewoners en boeren hiertegen kunnen doen. Daarnaast zijn er foto's en een film te zien over de landschapskunstwerken in Flevoland. De Paviljoens is erg
benieuwd hoe jij als bewoner van Flevoland naar je eigen woonomgeving kijkt en hoe je erover denkt. Bekijk een gedeelte van de film Land Lucht Lijn. Landschapskunst in Flevoland. (bijv. De Groene Kathedraal van Marinus Boezem of het Observatorium van Robert Morris) De leerlingen maken tijdens het kijken onderstaande opdrachten. Deze wordt klassikaal besproken (duur totale film: 20 minuten) 1) Omschrijf kort wat landschapskunst is. Met welke technieken en welke materialen wordt landschapskunst gemaakt. 2) Noem drie verschillen tussen een beeldhouwer die een beeld maakt en een kunstenaar die een landschapskunstwerk maakt. 3) Je vindt landschapskunst of Land Art in de Verenigde Staten en … in Flevoland. Waarom denk je dat er vijf landschapskunstwerken in Flevoland liggen en bijvoorbeeld niet in de randstad?
Bij een museumbezoek hoort ook het respecteren van de onderstaande ‘huisregels’: Je jas en tas achterlaten in de garderobe In het museum mag je niet eten of drinken Niet rennen in het museum Kijken met je ogen en niet met je handen (tenzij de museumdocent zegt dat je een kunstwerk wel mag aanraken) niet schreeuwen in het museum (er zijn ook andere bezoekers) luisteren naar de aanwijzingen van de museumdocent en de suppoost Tentoonstelling: Tentoonstelling Onder de titel SITUATIES/Laboratorium Flevoland worden presentaties en activiteiten binnen en buiten het museum georganiseerd die reflecteren op of deel uitmaken van de identiteit van Flevoland, de jongste provincie van Nederland. Er zijn foto's en een film van de landschapskunst in Flevoland te zien en de afzonderlijke projecten van Florian Göttke, Witho Worms, Sjaak Langenberg en Theo van den Aker. Centraal in het project SITUATIES staat de landschapskunst in Flevoland. Landschapskunst en Flevoland zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Flevoland is de enige provincie in Nederland en één van de weinige plekken in de wereld met een groot aantal vrij toegankelijke landschapskunstwerken. Het uitgestrekte landschap van deze jonge provincie (tot e aan de jaren dertig van de 20 eeuw maakte het nog deel uit van de Zuiderzee) leent zich bij uitstek voor deze bijzondere kunstwerken, die om veel ruimte vragen. Elke zondag vindt er een dagtocht langs de landschapskunst plaats.
Periode: Periode Duur: Duur Begeleiding: Begeleiding
tot en met 23 oktober 2005 1 à 1,25 uur (we raden aan 75 minuten) 2 museumdocenten van Museum De Paviljoens (graag altijd een begeleider/docent van school mee)
Programma museumbezoek Het museumbezoek wordt begeleid door 2 museumdocenten. In 2 kleine groepen is er meer interactie tussen museumdocent en leerlingen mogelijk. Gedurende de afgesproken tijd 60-75 minuten vinden verschillende activiteiten plaats: • Interactieve rondleiding met kijk-, denk-, eigen mening-, spel- en discussieopdrachten. • FlevoLandSpel Kosten Er wordt na afloop van het museumbezoek een rekening gestuurd. De kosten kunnen worden betaald via de Cultuur & School subsidie. Praktische informatie • Bij het museum is voldoende gelegenheid om de fietsen te parkeren. • Het museum is per bus bereikbaar vanaf treinstation Almere Centrum en lijn 5 halte Greta Garboplantsoen. • Het museum ligt op vijf minuten lopen van het treinstation Almere Centrum. U loopt de stationshal uit, uitgang rechts naast Burger King, over het plein met de fontein. Rechtdoor de winkelstraat in, na de Hema neemt u de eerste straat links. De brug onderdoor, het water oversteken en u ziet het museum, zilverkleurige paviljoens van staal en glas op palen, recht voor u staan. Via de loopbrug kunt u naar binnen. • Er is een parkeerplaats voor de deur van het museum, maar het parkeertarief is hier hoger dan bij het Manifestatieveld verderop. (prijzen Manifestatieveld eerste uur gratis, daarna € 1,20 per 59 minuten) Wil de laatste groep van uw school die Museum De Paviljoens bezoekt de gelamineerde foto's en de videoband weer inleveren bij de museumdocent?
© 2005 Dit lesmateriaal is ontwikkeld door de Afdeling Educatie van Museum De Paviljoens. Museum De Paviljoens /\/ Afdeling Educatie & Publieksbegeleiding /\/ Odeonstraat 3 Almere-Stad /\/ 036-5450400 /\/
[email protected] /\/ www.depaviljoens.nl
