VERGADERING : BESTUUR DATUM : 10 NOVEMBER 2011 AGENDAPUNT : 8 BIJLAGE : 20. Toelichting werkplan Verankering Arbeid 2010

VERGADERING DATUM AGENDAPUNT BIJLAGE

: BESTUUR : 10 NOVEMBER 2011 :8 : 20

Toelichting werkplan Verankering Arbeid 2010 Inleiding Bijgaand treft u aan het Werkplan Arbeid PA/PDV 2012. Dit werkplan is tot stand gekomen met inbreng van sociale partners. De voorstellen zijn besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV op 30 juni jl. Reacties en afspraken naar aanleiding van deze vergadering zijn in het werkplan 2012 opgenomen. Daarnaast zijn projectvoorstellen opgenomen uit het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Opzet Het werkplan Arbeid PA/PDV 2012 is uitgewerkt met een verdeling van de projecten over de diverse sectoren, zoals weergegeven in figuur 1 van het werkplan. Dit overzicht geeft inzicht in de samenhang tussen beide productschappen en de daarbij behorende sectoren. De afdeling Arbeid van het HPA zal, voor de projecten die worden voorgesteld en waar nog geen projectplan voor aanwezig is, in overleg met sociale partners uitgewerkte projectplannen opstellen. Deze zijn dan ook niet in het overzicht opgenomen. De voorgestelde projectenplannen zullen ter advisering aan de Commissie Arbeid PA/PDV worden voorgelegd, waarna besluitvorming plaatsvindt in de vergadering van de betreffende besturen. Onderstaand volgt een toelichting op het werkplan. Hierbij wordt de opzet van het werkplan gevolgd. Opgemerkt dient te worden dat in de meeste gevallen het uitsluitend gaat om de out-of-pocket kosten en dat de toegerekende kosten van de afdeling Arbeid worden verantwoord onder het gemeenschappelijk secretariaat (doorberekening van het HPA). Financiering Commissie Brood en Banket De projecten Grondstofallergie en medezeggenschap zijn goedgekeurd door de Commissie Brood en Banket. De kosten worden ten laste van het fonds structuurversterking gebracht. De kosten verbonden aan de ontwikkeling van de arbocatalogi voor de bakkerij en zoetwarenindustrie zijn verkregen door een subsidie van het Ministerie van SZW. Algemene middelen De basisvoorziening van het project Verankering Arbeid ad. € 27.600 wordt gefinancierd uit de algemene middelen (sector, bestuur en organisatie). Dit betreft de financiering van drie beleidsadviseurs van de vakbonden. Fonds Sociale aangelegenheden De kosten voor de gezamenlijke projecten ad. Є 76.500 en voor de sectoractiviteiten Verankering Arbeid (exclusief de basisvoorziening) ad. € 8.300, komen ten laste van het fonds sociale aangelegenheden.

Besluit Het werkplan Arbeid PA/PDV 2012 is op 30 augustus jl. besproken in de commissie Arbeid PA/PDV en wordt met een positief advies voorgelegd aan het bestuur PA. Advies Het bestuur beslist over het werkplan Arbeid PA/PDV 2012 en de daarbij behorende financiering. Het dagelijks bestuur wordt gevraagd het bestuur daaromtrent te adviseren. Kosten werkplan Arbeid PA/PDV 2012 Onderstaande kosten komen ten laste van het Productschap Akkerbouw Opmerkingen

Arbeid en arbeidsomstandigheden

Verankering Arbeid

LASTEN Projecten PA Grondstofallergie en medezeggenschap(1) Arbocatalogi

Gezamenlijke projecten PA/PDV Geluid PAO (scholingsconsulent) Databank ATEX Totaal gezamenlijke projecten PA/PDV

Gereserveerd Commissie B&B Gefinancierd uit reeds ontvangen subsidie SZW

Al gereserveerd in begroting 2011 5.000 Aandeel PA 0,5 FTE

Productschapoverstijgende projecten Stof? Pak’t aan! Totaal productschapoverstijgende projecten. Project Verankering Arbeid(2) Financiering vakbonden

5.000 42.000 2.000 49.000

27.500 27.500

Gefinancierd uit algemene middelen

27.600

Totaal basisvoorziening Sectoractiviteiten uit VA(2) Arbeidsmarktanalyse en -onderzoek Nieuwsbrief arbeid Fair produce NL Duurzaam meedoen agrifood Goed werknemerschap Regionale arbeidsmarktmobiliteit

27.600 300 1.000 300 5.000 1.700

Fase 1 van projectvoorstel Gereserveerd in begroting 2011

Inspelen op de actualiteit Totaal sectoractiviteitenVA Totaal begroting 2012 1

P.M. 8.300 76.500

35.900

Deze projecten worden gefinancierd vanuit de Commissie Brood en Banket, bedragen zijn vastgesteld voor de looptijd van de projecten. 2 De verdeelsleutel voor het project Verankering Arbeid is volgens afspraak in het College van Voorzitters: HPA , PT, PZ en PVE: 20%; Pvis en MVO: 10%. Binnen HPA worden de kosten evenredig over PA, PDV en PW verdeeld.

Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

Akkerbouwsectoren (-)

Fourage (-)

Graanhandel (-)

Huisdiervoeder (-)

Natte voeder (-)

Mengvoeder (178,000

Detailhandel (-)

Productschap Diervoeder Bakkerij (€ 1,070,300

Verwerking (-)

Handel (-)

Teelt (-)

Kweek (-)

Productschap Akkerbouw

Diervoedersector (€ 78.000) Gezamenlijke projecten PA/PDV (PA: € 49,000 / PDV: € 51,000) Productschapoverstijgende projecten (PA: € 27,500 / PDV: € 27,500) Verankering Arbeid (PA: € 44,900 / PDV: € 44,900)

Figuur 1


1 van 47

Detailhandel

Bakkerij

Verwerking

Handel

Teelt

Kweek

Productschap Akkerbouw

Teelt Bescherm Bewust bij zaaizaden Inbreng: LTO Vanuit het Productschap Tuinbouw is een toolbox ontwikkeld met voorlichtingsmateriaal over het veilig omgaan met gewasbeschermingsmiddelen. Deze toolbox wordt nu ook ontwikkeld voor o.a. vollegrondsteelt. Doelstelling Gebleken is dat de wijze van communiceren, met behulp van een toolbox, een succes is. Daarom wordt het project in 2012 uitgerold naar de productie van landen tuinbouwzaaizaden. Voorstel is om voor de akkerbouwsectoren een poster te ontwikkelen die voorlichting geeft over gewasbeschermingsmiddelen en hoe veilig deze middelen te gebruiken. Indien mogelijk kan hierbij aangesloten worden bij het project van het Productschap Tuinbouw. Planning In oktober wordt dit project voorgelegd aan de commissie Teeltaangelegenheden. Indien de commissie positief oordeelt over het ontwikkelen van een voorlichtingsposter, wordt gestart met de ontwikkeling hiervan. Start van dit project in 2011 met uitloop naar 2012. Financiën De kosten ervan zijn afhankelijk of wordt aangesloten bij het project van het Productschap Tuinbouw of dat een eigen project wordt gestart. Productschap Akkerbouw : Fonds teeltaangelegenheden Productschap Diervoeder : Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Op 30 juni is dit onderwerp besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV. Dit onderwerp zal in oktober worden voorgelegd aan de Commissie Teeltaangelegenheden van het Productschap Akkerbouw.


2 van 47

Graanhandel Digitaliseren lesmateriaal Het digitaliseren van de cursus graan en andere kennis die in de sector beschikbaar is, sluit aan bij de wens van een aantal cursisten om digitaal toegang te hebben tot de beschikbare kennis. Tevens is het vastleggen van deze kennis voor de toekomst van belang als veel ouderen met kennis uit de sector vertrekken. Digitaliseren kent vele mogelijkheden. Van belang is om vooraf goed te bespreken wat het doel is en hoe de kennis digitaal wordt aangeboden. Een voorbeeld is te vinden op: http://www.mvo-kenniscentrum.nl/ maar er zijn vele andere mogelijkheden. Doel Het behouden en digitaal beschikbaar stellen van kennis die in de sector beschikbaar is. Planning In augustus / september zal overleg plaatsvinden om dit project verder uit te werken. Financiën Een projectplan hiervoor wordt voorgelegd aan de commissie Arbeid. Productschap Akkerbouw : nader te bepalen Productschap Diervoeder : -

Bakkerij Grondstofallergie Blij met stofvrij! Doel Met dit project wordt gewerkt aan het voorkomen van grondstofallergie bij werkenden met meelstof. In 2007 eindigde het ‘arboconvenant grondstofallergie’. Nadien is hard gewerkt aan het waarborgen van de twee belangrijkste resultaten van dit convenant: 1) het stofbeheersingsprogramma, om blootstelling aan stof zoveel mogelijk te verminderen, 2) het gezondheidsbewakingsprogramma, waarmee in een vroeg stadium een allergie kan worden opgespoord. De sociale partners (NBOV, NVB, CNV Vakmensen en FNV Bondgenoten) hebben deze aanpak in 2009 verankerd in een CAO, die voor de ambachtelijke en industriële bakkerij is afgesloten. Daarbij zijn tevens afspraken gemaakt over de financiering van deze integrale aanpak. Bij de afdeling Arbeid van het HPA is het ‘Informatiecentrum Grondstofallergie’ ingericht. Via dit informatiecentrum worden de 10.000 werkenden, die worden blootgesteld aan meelstof, eens in de vier jaar in de gelegenheid gesteld om een gezondheidsonderzoek te ondergaan. Het informatiecentrum, dat ervoor zorgt dat het hele proces van versturen van de vragenlijst tot het adviseren over eventuele werkplekaanpassingen niet stagneert, is het resultaat van goede en structurele samenwerking tussen de verschillende partijen. Het informatiecentrum is in 2010 van start gegaan. Na een pilotfase, waarin is gezocht naar optimale communicatie met de achterban, is de respons op de vragenlijsten nu ongeveer 65%. Naar aanleiding van een SER-rapport over inhaleerbare allergenen is de SER in 2010 gestart met een haalbaarheidsonderzoek naar een grenswaarde voor meelstof.


3 van 47

Planning Het versturen van vragenlijsten wordt gecontinueerd, waarbij wordt gestreefd naar een zo hoog mogelijke respons. Ook zal worden gereageerd op het haalbaarheidsonderzoek van de SER en worden indicatieve stofmetingen uitgevoerd bij bakkerijen, meelfabrikanten en in de grondstoffenindustrie. Financiën Voor de looptijd van dit project is € 1.070.300 gereserveerd. Productschap Akkerbouw : Fonds Structuurversterking Bakkerij Productschap Diervoeder : -

Vertrouwenspersonen gezondheidsbewakingssysteem In 2003 hebben de sociale partners in de bakkerijsector afgesproken samen een gezondheidsbewakingssysteem (GBS) op te zetten. Met dit systeem wordt in een vroeg stadium allergie voor meel en broodverbetermiddelen opgespoord. Vanuit het PA is het Informatiecentrum Grondstofallergie ingericht, waar expertise over de problematiek aanwezig is. Doel Er zijn negen (kader)leden van vakbonden aangesteld als vertrouwenspersonen GBS om werknemers te woord te staan, die vragen hebben of twijfelen over deelname. Deze vertrouwenspersonen zijn van groot belang voor werkenden, die uiteindelijk naar ander werk moeten worden begeleid. De eerste vertrouwenspersonen hebben in april ter voorbereiding een cursus gevolgd. Planning Dit project is gestart in 2010 en wordt voortgezet in 2012. Financiën Wordt gefinancierd uit het gereserveerde budget voor het project grondstofallergie. Productschap Akkerbouw : Fonds Structuurversterking Bakkerij Productschap Diervoeder : -

Medezeggenschap Doel De sociale partners hebben in 2009 een project geïnitieerd, gericht op medezeggenschap in de bakkerijwereld. Aan de hand van concrete casussen krijgen ondernemers handreikingen hoe ze kennis van medewerkers beter kunnen benutten voor het bereiken van bedrijfsdoelstellingen. De casussen vormen de input voor een digitale vraagwerkwijzematrix. Via deze matrix kunnen ondernemers antwoord krijgen op hun vraag. Voor dit project heeft het Productschap Akkerbouw eind 2009 uit het ‘Fonds Structuurversterking Bakkerij’ middelen beschikbaar gesteld. In 2010 is een zestal casussen uitgewerkt. Het eindrapport zal begin 2011 worden besproken. Planning Dit jaar zullen de resultaten van het project beschikbaar komen voor de sector. Financiën Voor de looptijd van dit project zijn de budgetten gereserveerd. Productschap Akkerbouw : Fonds Structuurversterking Bakkerij Productschap Diervoeder : -


4 van 47

Arbocatalogi (verwerking en bakkerij) In een arbocatalogus staat beschreven op welke manier werkgevers kunnen voldoen aan overheidsvoorschriften op het gebied van veilig en gezond werken. Bedrijven die met een door de Arbeidsinspectie goedgekeurde arbocatalogus werken, voldoen aan deze wettelijke eisen. De Arbeidsinspectie gebruikt de arbocatalogi als referentiekader bij bedrijfsbezoeken. Doel Het ontwikkelen van arbocatalogi specifiek voor de genoemde sectoren zodat deze sectoren voldoen aan de wettelijke eisen. Planning De arbocatalogi zijn in 2010 goedgekeurd door de arbeidsinspectie, maar worden nog verder uitgewerkt door sociale partners. De verschillende arbocatalogi worden verder uitgewerkt en geïmplementeerd. Financiering De arbocatalogi zijn gefinancierd door middel van subsidie van het Ministerie van SZW. Bakkerijen, zoetwarenindustrie en meelmaalderijen hebben gekozen voor een aanpak waarbij alle risico’s in één keer worden uitgewerkt. De arbocatalogi zullen verder worden afgerond en via internet toegankelijk gemaakt. Via een implementatietraject wordt de achterban geïnformeerd over de arbocatalogi en gestimuleerd om hiermee te werken.

Akkerbouwsectoren Voor de gezamenlijke sectoren vallend onder het Productschap Akkerbouw zijn geen projecten benoemd.


5 van 47

Foerage

Graanhandel

Voeders gezelschapsdieren

Natte voeders

Mengvoeder

Productschap Diervoeder

Mengvoedersector Website arbeidsomstandigheden In de afgelopen jaren zijn door Nevedi, vakbonden en het PDV veel producten ontwikkeld als het gaat om arbeidsomstandigheden in de diervoedersector. Het laatste jaar is vooral de arbocatalogus een voorbeeld van een product dat door sociale partners samen met het PDV is ontwikkeld. Veel van deze producten zijn te vinden op de website van het PDV en een aantal producten achter de login van Nevedi. Voor bedrijven in de diervoedersector is het handig, maar vooral ook overzichtelijker en sneller, als al deze arbo-onderwerpen op één website te vinden zijn. Doelstelling Een website ontwikkelen waarop de diervoedersector (graanbe- en verwerkende industrie) alle informatie, alsmede ontwikkelde instrumenten op het gebied van arbeidsomstandigheden kan vinden. Planning In 2011 wordt gestart met het ontwikkelen van een gezamenlijk logo en het reserveren van een url en wordt de website ontwikkeld. Vanaf 2012 zal deze website onderhouden worden. Financiering Jaarlijks € 3.000,- voor het onderhouden van de website. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

Databank WIK Op de werkplek dienen werkinstructiekaarten (WIK) aanwezig te zijn. Daarop dient overzichtelijk informatie aangegeven te zijn over persoonlijke veiligheid. Dit betreft de aanwezige stoffen, de mogelijke gezondheidseffecten (bijtend, irriterend, giftig en sensibiliserend), fysische chemische gevaarcategorieën (ontplofbaar, licht ontvlambaar en ontvlambaar), de risico’s, de preventie- en beschermingsmaatregelen, eerste hulp bij ongevallen en opruiming en opslag in een normale werksituatie en bij calamiteiten. Om hieraan te voldoen is door het productschap een webapplicatie ontwikkeld. Doelstelling Het draagvlak voor deze applicatie vergroten door het verkrijgen van meer deelnemers. Daarnaast wordt de databank uitgebreid met veiligheidsinstructiebladen (vib). Nadat de samenwerkingsovereenkomst met de Belgische brancheorganisatie Bemefa is ondertekend zal een voorlichtingsbijeenkomst worden georganiseerd. Daarna wordt een stuurgroep ingesteld die belast wordt met het consolideren van de gegevens die leveranciers weergeven op de vib´s. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

6 van 47

Planning In 2012 wordt deelname aan de databank vergroot en worden vib’s geconsolideerd. Financiering Jaarlijkse kosten voor uitbreiding van de database, consultancy en onderhoud zijn € 20.000,Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

Onderwerpen naar aanleiding van de CAO Graanbe- en verwerkende industrie Uitwerking brief sociale partners Naar aanleiding van de cao-onderhandelingen hebben sociale partners in 2010 een brief gestuurd aan het PDV voor het reserveren van een bedrag voor de onderwerpen Wajong, EVC en loopbaancheck. Doelstelling Wajong: tijdens de looptijd van de cao zullen er minimaal 5 worden geplaatst. EVC: informeren over en meefinancieren van EVC-trajecten in het kader van het individueel recht voor werknemers die bij een reorganisatie boventallig worden verklaard en scholing naar naast hogere WEB-niveau. Loopbaancheck: gedurende de looptijd van de cao kunnen werknemers eenmalig gebruik maken van het recht om extern een loopbaancheck te laten verrichten. Er wordt van uitgegaan dat rond de 100 werknemers hiervan gebruik zullen maken. Planning Sociale partners hebben in een brief aan het Productschap Diervoeder aangegeven het bestuur nader te informeren over de verdere opzet en uitwerking van deze onderwerpen, op basis waarvan het bestuur van het Productschap Diervoeder de toegezegde bedragen toekent. Financiering Er is door sociale partners een verzoek ingediend voor een bedrag van € 100.000 gedurende de looptijd van de CAO Graanbe- en verwerkende bedrijven. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

Wajong Inbreng: CNV Vakmensen Vanuit de CAO worden bedrijven gestimuleerd Wajongers de mogelijkheid te bieden om arbeidsplaatsen in te vullen. Om hier een stimulans aan te geven, is het van belang dat er goede voorlichting komt. Voorgesteld wordt om hiervoor een conferentie te organiseren. Tevens vragen wajongers om extra begeleiding op de werkvloer. Hiervoor kunnen wajongcoaches, werknemers die wajongers extra begeleiding kunnen geven, worden opgeleid. Doelstelling Het stimuleren van het plaatsen van wajongers in de diervoedersector. Planning In 2011 wordt dit idee verder uitgewerkt met sociale partners en zal een verder uitgewerkt projectplan worden voorgelegd aan de Commissie Arbeid. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

7 van 47

Financiering Het organiseren van een conferentie en voorlichtingsmateriaal en het opleiden van coaches wordt begroot op € 10.000,Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

Arbocatalogus Graanbe- en verwerkende bedrijven De arbocatalogus is een (digitaal) document met daarin de maatregelen die werkgevers en werknemers op brancheniveau hebben afgesproken. Daarmee kunnen organisaties voldoen aan de voorschriften van de Arbowet. Werkgevers en werknemers zijn samen verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden. Daarom is de arbocatalogus er voor alle werkgevers en werknemers in de branche. Doelstelling De arbocatalogus biedt een overzicht van bruikbare en effectieve oplossingen voor preventie van de belangrijkste arbeidsrisico's in de sector. Planning In 2012 wordt de arbocatalogus graanbe- en verwerkende industrie geïmplementeerd en zal in overleg met de werkgroep worden bepaald of en welke arbeidsrisico’s verder worden ontwikkeld. Financiën Vast bedrag voor de website en bijdrage voor ontwikkelen nieuwe onderwerpen.

Diervoedersector Stichting BSD Gezien de structurele vraag op de arbeidsmarkt naar goed opgeleide diervoedingskundigen, wil de Stichting BSD studenten motiveren om te kiezen voor studiemodules diervoeding. De stichting wil hiermee tevens bevorderen dat Nederland zijn internationaal toonaangevende rol op het gebied van grondstoffenexpertise, voederwaardering en diervoedingsonderzoek blijft spelen. De beurs is in 2011 voor de derde keer uitgereikt. Doelstelling Het stimuleren van instroom van studenten diervoeding aan HBO-instellingen en de universiteit door het verstrekken van studiebeurzen. Planning In januari 2012 start de procedure van inschrijving en selectie van studenten. In juni 2012 worden de studiebeurzen aan de studenten uitgereikt. Financiering Voor het verstrekken van de beurzen wordt voor 2012 een bedrag van € 40.000 gereserveerd. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden


8 van 47

Sectorkrant Werkvloer De werknemerskrant is de informatiekrant voor werknemers in de diervoedersector en het resultaat van samenwerking tussen het PDV, CNV Vakmensen, FNV Bondgenoten, De Unie en de brancheorganisatie Nevedi. De krant wordt vier keer per jaar gepubliceerd. Doelstelling Doel van de krant is directe communicatie vanuit het productschap naar alle werknemers in de diervoedersector om te informeren over ontwikkelingen binnen hun sector. Onderwerpen die aan de orde komen zijn arbeidsvoorwaarden, scholing, kwaliteit en veiligheid (GMP+) en regelgeving. Planning Werkvloer zal in 2012 verschijnen in maart, juni, september en december. Periodiek verschijnt een extra dikke uitgave met daarin de special, waarin een onderwerp extra wordt belicht, voorbeelden hiervan zijn de special betreffende bedrijfskleding en de special over vrouwen werkzaam in de diervoedersector. Financiering De reguliere kosten bedragen jaarlijks € 25.000. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

OR-platform Inbreng: De Unie Doelstelling Een kwaliteitsslag maken met de bestaande ondernemingsraden in de sector. Daarbij wordt nagegaan of er draagvlak is om te komen tot een sectorbreed OR-platform in Nederland. Planning In 2012 organiseert en faciliteert het PDV een bijeenkomst voor alle OR-leden in de sector. Financiering Benodigd budget voor dit OR-platform is € 10.000. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit onderwerp is besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV op 30 juni jl. Er is afgesproken dat dit onderwerp verder wordt onderzocht. Hierbij wordt als voorbeeld genoemd ‘De Bakkerstafel’, een project dat loopt in de bakkerijsector. Dit project wordt nader besproken.

Training preventiemedewerker In de arbeidsomstandighedenwet staat dat een werkgever zich, ten aanzien van de naleving van zijn verplichtingen op grond van deze wet, laat bijstaan door een of meerdere deskundige werknemers; de preventiemedewerker. Werknemers en de andere deskundige personen dienen te beschikken over een zodanige deskundigheid, ervaring en uitrusting en zijn zodanig in aantal, gedurende zoveel tijd beschikbaar en zodanig georganiseerd, dat zij de bijstand naar behoren kunnen verlenen. Het verlenen van bijstand omvat in ieder geval het verlenen van medewerking aan het verrichten en opstellen van de RI&E, het adviseren van de OR en de uitvoering van maatregelen dan wel de medewerking hieraan verlenen. Bij werkgevers met niet meer dan 25 werknemers kunnen de taken in het kader van de bijstand ook worden verricht door de werkgever zelf.


9 van 47

Doelstelling Betrokken medewerkers in de bedrijven goed informeren over de taken en verantwoordelijkheden van de preventiemedewerker, waarbij wordt aangesloten op de Arbeidsomstandighedenwet en de afspraken die sociale partners hebben gemaakt in de arbocatalogus. Planning In 2012 wordt de cursus preventiemedewerker georganiseerd. Financiering De kosten voor het organiseren van de cursus preventiemedewerker bedragen € 3.000. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

Gezamenlijke projecten PA/PDV

Project Geluid Om in te spelen op arbeidsrisico’s die in de akkerbouw- en diervoedersector aanwezig zijn is het projectplan geluid ontwikkeld, waarbij communicatie over de mogelijke risico’s van geluidsschade in de werkomgeving centraal staan. Doelstelling Voorlichting over gehoorsschade, wat zijn de gevolgen, en hoe gehoorschade kan worden voorkomen. Planning In 2011 is het projectplan voorgelegd aan de diverse commissies en besturen, waarna het Productschap Akkerbouw en het Productschap Diervoeder hier gezamenlijk in optrekken. Financiering De kosten voor dit project worden begroot op € 20.000,- De kosten wordt gedeeld door het Productschap Akkerbouw en het Productschap Diervoeder. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit onderwerp is besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV op 30 juni jl. Afgesproken is dat gestart wordt met dit project, maar dat de opzet bescheidener wordt dan in het projectplan is beschreven.

Scholingsconsulent Om tijdig in te kunnen spelen op moderne ontwikkelingen binnen de diervoedersector is gedegen scholing en bijscholing van medewerkers noodzakelijk. Scholing van medewerkers levert een bijdrage aan verbetering van de prestaties en een hoger rendement op de werkvloer. Daarnaast zijn vergrijzing en imago onderwerpen die hoog op de agenda staan van het Ministerie van EL&I. Doelstelling Het ondersteunen van bedrijven bij werknemersvraagstukken.


10 van 47

Planning In de eerste helft 2011 is bij de brancheorganisaties geïnventariseerd op welke wijze zij invulling willen geven aan deze activiteit. Een overzicht van de wijze waarop bedrijven invulling willen geven aan deze activiteit is besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV van 30 juni jl, waarna de uitvoering is gestart. In 2012 wordt dit project gecontinueerd. Financiering De inzet van de scholingsconsulent, een FTE ad. € 126.000 wordt voor een derde deel gefinancierd door het Ministerie van EL&I, een derde deel PA en een derde deel PDV. De inzet van de scholingsconsulent is 50% PA en 50% PDV. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit onderwerp is een onderdeel van het Programma Arbeidsmarkt en Opleiding.

Imagocampagne / werven jongeren Inbreng: De Unie In de metaal is een project gestart om jongeren te informeren over werken in de metaal, waarbij veel aandacht is voor coaching en begeleiding van jongeren. Via MTV zijn de sector en de mogelijkheden om hier te werken onder de aandacht gebracht van jongeren. Vooralsnog succesvol omdat 3 van de 4 deelnemers al een baan aangeboden hebben gekregen. Een soortgelijk project kan helpen om de agri-food sectoren aantrekkelijk te maken voor jongeren. Doelstelling Jongeren interesseren en werven voor het werken in de agri-food sectoren door middel van media-aandacht en het gericht opleiden van een aantal jongeren. Planning Presentatie over dit project in de volgende commissie Arbeid PA/PDV. Aansluitend projectmogelijkheden bespreken alsmede de financiering voor dit project. Financiering Er is nog geen inzicht in de projectuitvoering en -kosten. Indien dit project wordt uitgevoerd, worden de kosten ten laste gebracht van de bestemmingsreserve. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking De vakbond De Unie heeft dit projectidee ingebracht en is betrokken bij het project in de metaal. De vertegenwoordiger van de Unie kan onze sectoren informeren over de doelstelling en de wijze waarop dit project tot stand is gekomen alsmede de kosten. Loopbaancheck Inbreng: De Unie Duurzaam personeelsbeleid richt zich op het ontwikkelen, het optimaal benutten en het behouden van capaciteiten, kennis en ervaring van alle werknemers op de korte en lange termijn. Hiermee wordt de inzetbaarheid van werknemers verhoogd. In de CAO voor de graanbe- en verwerkende industrie is de loopbaanscans opgenomen. Alleen bedrijven die aangesloten zijn bij de cao kunnen aanspraak maken op tegemoetkoming in de kosten. Voorstel is om ook budget vrij te maken voor werknemers die niet zijn aangesloten bij de cao, maar wel een loopbaancheck willen laten uitvoeren. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

11 van 47

Aansluitend aan dit onderwerp is de quick scan die door het Productschap Wijn is ontwikkeld en beschikbaar gesteld voor bedrijven om ze te informeren over het behouden van mensen, verdringing en het langer doorwerken. Vanwege de verhoging van de pensioenleeftijd is meer aandacht nodig door werkgevers voor het oudere personeel. Voorstel is om te onderzoeken of deze quick scan ook breder ingezet kan worden. Tevens kunnen andere instrumenten met betrekking tot personeelbeleid in beeld worden gebracht. Doel is om te kijken wat bedrijven, vooral kleinere bedrijven, er mee kunnen doen. Doelstelling Het beschikbaar stellen van budget voor werknemers die geen aanspraak kunnen maken op de cao-afspraken en het onderzoeken of de quick scan breder ingezet kan worden. Planning Er wordt een projectplan opgesteld welke wordt voorgelegd aan de commissie Arbeid PA/PDV. Financiering Er is nog geen inzicht in de projectuitvoering en -kosten. Indien dit project wordt uitgevoerd, worden de kosten ten laste gebracht van de bestemmingsreserve. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder :

Databank ATEX In het kader van ATEX-137 heeft het Productschap Diervoeder de grondstoffendatabank ontwikkeld. De grondstoffendatabank biedt hulp bij het inventariseren van fysische eigenschappen van de betrokken grondstoffen, bijproducten, tussenproducten, eindproducten en reststromen. De grondstoffendatabank levert bedrijven tijd- en kostenbesparing op. Tevens is een methodiek ontwikkeld om de explosieklasse van een mengsel te berekenen. Doelstelling Het blijven aanbieden van de databank. Het huidige onderhoud wordt voortgezet. Er wordt geen uitgebreid onderzoek gedaan naar grondstoffen waar geen gegevens van bekend zijn. Planning Onderhoud wordt extern uitbesteed en wordt verspreid over het gehele jaar uitgevoerd. Financiering Kosten voor het onderhouden van de databank is jaarlijks 6.000 euro, verdeling PA 1/3 en PDV 2/3. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden

ATEX-handleiding (bakkerij en handel in granen, zaden en peulvruchten) De ATEX-95 regelgeving en de NPR 7910 zijn aangescherpt door het vaststellen van diverse normen. Om nog steeds een goede ATEX-handleiding voor de sector beschikbaar te hebben, zal een update moeten komen van deze handleiding. Het gaat hier met name om een praktische vertaling van deze normen naar de bestaande ATEX-handleiding. Deze werkwijze wordt reeds toegepast in de bakkerijsectoren die ook een handleiding hebben. Doel Het aanpassen van de ATEX-handleiding op basis van de gewijzigde ATEX-regelgeving. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

12 van 47

Planning In 2012 wordt een inventarisatie gemaakt van de wijzigingen en de gevolgen die dit heeft voor de ATEX-handleiding. Financiën Indien de handleiding gewijzigd moet worden, zal een projectplan hiervoor wordt voorgelegd aan de commissie Arbeid. Productschap Akkerbouw : nader te bepalen Productschap Diervoeder : -

Productschapoverstijgende projecten Stof? Pak’t aan! Er is in het kader van dit project in de afgelopen jaren veel kennis verzameld en er zijn tools ontwikkeld om de blootstelling aan stof terug te dringen. In de komende tijd zal deze kennis verder uitgerold dienen te worden. Dit is allereerst nodig om gezondheidsschade te voorkomen. Aan de andere kant is het ook van belang in het licht van eventuele aansprakelijkheid van werkgevers. Ongeacht de uitkomst van de discussie bij de SER is de werkgever namelijk verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden. Om te bepalen wat gezonde arbeidsomstandigheden zijn moet de werkgever niet alleen rekening houden met formele grenswaarden maar wordt ook van hem verwacht dat hij op de hoogte is van de laatste stand van de wetenschap en professionele dienstverlening en hiernaar handelt. Het rapport van de Gezondheidsraad is dus een belangrijk document. Als een werkgever redelijkerwijs niet kan voldoen aan de daarin geadviseerde gezondheidskundige waarde, is het aan hem om aannemelijk te maken waarom hij dat niet kan. Voor de verdere uitwerking zijn de volgende uitgangspunten geformuleerd: 1. Informatievoorziening blijft belangrijk; veel werkgevers en werknemers op de werkvloer zijn nog onvoldoende overtuigd van de noodzaak om maatregelen te nemen. 2. Om verdere concrete gedragsverandering te kunnen bewerkstelligen is de inzet van de individuele brancheorganisaties en verantwoordelijkheid voor de af te spreken doelen cruciaal. 3. Een branchespecifieke aanpak is nodig, gebruikmakend van de algemene kennis vanuit Stof? Pak’t aan! 4. Verdere engineering is nodig voor bronaanpak. Om invulling te geven aan bovenstaande uitgangspunten wordt een overeenkomst gesloten tussen werkgevers en werknemers (per sector) en de productschappen. Deze overeenkomst kan de vorm van een convenant hebben. In deze overeenkomst worden specifieke kwantitatieve doelen per sector beschreven. Doelstelling Het project heeft als doelstelling het verder terugdringen van de blootstelling aan agrarisch stof, onder andere door het realiseren van gedragsverandering ten aanzien van de risico’s van blootstelling aan agrarisch stof. Planning In de periode van 1 juli 2011 – 30 juni 2014 wordt invulling gegeven aan de voorgestelde aanpak.


13 van 47

Financiering Totale kosten per jaar worden begroot op € 165.000. Dit betreft € 115.000 aan loonkosten (1 FTE) en € 50.000 voor diensten door derden*. *stelpost voor in te zetten diensten door derden (op basis van uitgewerkt aanvullend projectplan) bij onderdelen projectuitvoering.

Financiën op te brengen door Productschap Vee en Vlees € 27.500 Productschap Pluimvee en Eieren € 27.500 Productschap Tuinbouw € 55.000 Productschap Akkerbouw € 27.500 Productschap Diervoeder € 27.500 Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Voortzetting van dit project is besproken in de Commissie Arbeid PA/PDV op 30 juni jl. Gezien de discussie rondom de grenswaarden is dit onderwerp zeer actueel. Afgesproken is dat nader wordt onderzocht hoe en wat binnen dit project zal worden uitgevoerd.

Universeel meetsysteem endotoxinen Inbreng: Werkgroep Verankering Arbeid Uit de evaluatie van het project ‘Stof pak ’t aan’ blijkt dat werkgroep actie blijft ondernemen op de oplossing van de problematiek rond de belasting van werknemers met endotoxinen. VA wil daaraan bijdragen - dan wel aansluiten - door te onderzoeken of en hoe het mogelijk is om hiervoor een universeel meetsysteem te ontwikkelen. De huidige meetmethoden voor de concentraties endotoxinen zijn niet toereikend gebleken. Verschillende laboratoria geven bij monsters van dezelfde locatie verschillende meetresultaten. VA meent dat het noodzakelijk is over een universeel toepasbaar meetsysteem te beschikken zodat op basis van betrouwbare gegevens oplossingen kunnen worden ontwikkeld. Doelstelling Om te komen tot een deugdelijk systeem wil VA onderzoeken doen naar de achterliggende problematiek en de mogelijkheden om te komen tot een deugdelijk meetsysteem. Doel van het onderzoek is te bepalen hoe en tegen welke kosten zo’n meetsysteem is te realiseren. Planning De looptijd van dit project bedraagt 9 maanden, waarbij gestart wordt in 2012. Financiën De deelnemende productschappen volgens verdeelsleutel die is afgesproken voor dit project. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Projectplan wordt nog voorgelegd.


14 van 47

Verankering Arbeid Arbeidsmarktanalyse en -onderzoek Dit project betreft het verzamelen van de sociaal-economische kerngegevens over de agrifood-sectoren is een belangrijke pijler van het project Verankering Arbeid (VA). Bovendien wordt binnen het project onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen op het gebied van arbeid in de sectoren van de productschappen. De analyses en onderzoeksresultaten leveren de onderbouwing voor het betrekken van de factor arbeid bij de ontwikkeling van beleid in de agrifood sectoren. In 2011 is dit onderzoek uitgevoerd bij de productschappen akkerbouw en diervoeder. Dit onderzoek wordt tweejaarlijks uitgevoerd. Sectoranalyses en www.arbeidsmarktagrofood.nl Het verzamelen, maar ook het beschikbaar stellen van arbeidsmarktinformatie ( ‘sectoranalyses’) blijft van groot belang voor het project Verankering Arbeid. Deze informatie geeft een goed inzicht in de problematiek van de arbeidsmarkt en is voor gebruikers goed ontsloten via de website www.arbeidsmarktagrofood.nl . Doelstelling Het op gelijke wijze verzamelen en interpreteren van gegevens, zoals dit in de tuinbouwsector al meerdere jaren plaatsvindt. Ook andere productschappen (onder andere PA en PDV) volgen deze aanpak. Hierdoor ontstaat consistentie in gegevens en zullen nieuwe actuele gegevens en trends in ontwikkelingen beschikbaar komen om beleid hiermee te ondersteunen. Planning Een nieuwe arbeidsmarktanalyse en -onderzoek wordt uitgevoerd in 2013. De sectoranalyses worden in 2012 voortgezet. Financiering De reguliere kosten van het project worden voor 2012 begroot op € 4.000 voor de gezamenlijke productschappen volgens de verdeelsleutel die is afgesproken voor Verankering Arbeid. Productschap Akkerbouw : Algemene middelen Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid.

Nieuwsbrief Arbeid Al vanaf de start in 2007 maakt de Nieuwsbrief Arbeid deel uit van het werkplan van de werkgroep Verankering Arbeid. De nieuwsbrief brengt ontwikkelingen op het terrein van arbeid binnen de productschappen en de vakbonden onder de aandacht van de (kader)leden van de bonden, aangevuld met geïnteresseerden in het project Verankering Arbeid. Dit project wordt, mede door de goede waardering van de lezers (lezersenquête eind 2010), gecontinueerd. De redactie van de Nieuwsbrief Arbeid bestaat uit de sociaal secretarissen van de productschappen en de adviseurs Verankering Arbeid van FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

15 van 47

De redactie van de nieuwsbrief houdt ook de website www.verankeringarbeid.nl actueel. Op deze website zijn onder meer de lopende projecten en de nieuwe initiatieven beschreven. Ook de edities van de Nieuwsbrief Arbeid zijn op de website terug te lezen. De toename van het aantal lezers dat de nieuwsbrief digitaal ontvangt, biedt mogelijkheden voor integratie van de nieuwsbrief met de website. De redactie onderzoekt hoe dit vorm kan krijgen. Doelstelling Via de Nieuwsbrief Arbeid wil de Werkgroep Verankering Arbeid bestuurs- en kaderleden in de agri-food sectoren op de hoogte houden van ontwikkelingen op het gebied van weten regelgeving, sectorontwikkelingen, projecten waarbij de vakbonden betrokken zijn en andere zaken op sociaal gebied. Planning De oplage is 4.000 exemplaren. De redactie verwacht in 2012 vier edities uit te brengen. Financiering De reguliere kosten ad. € 15.000, met name voor drukwerk en verzending. Bijdrage aan de kosten volgens de verdeelsleutel die is afgesproken voor Verankering Arbeid. Productschap Akkerbouw : Algemene middelen Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Fair produce NL Inbreng: Werkgroep Verankering Arbeid Dat MVO grote kansen biedt voor zowel ondernemers als werkgevers, is aangetoond met het project Ketengarantiestelsel Fair produce, een sociaal ketenkeurmerk champignons (2011). Dit project beoogde aanvankelijk slechts de mogelijkheden te onderzoeken voor de ontwikkeling van een keurmerk voor goed personeelsbeleid in de paddenstoelenteelt. Gaandeweg is het getransformeerd naar de daadwerkelijke opzet van het keurmerk Fair Produce Nederland. Het keurmerk garandeert niet alleen dat de telers voldoen aan voorwaarden voor ‘goed werkgeverschap’. Door uitsluiting van ondernemers die gebruik maken van bepaalde constructies brengt het bovendien de concurrentiepositie van de gecertificeerde bedrijven in de hele keten op een eerlijk niveau. Fair Produce NL wordt beheerd door de Stichting Fair Produce NL. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van LTO Nederland, Frugi Venta, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen plus drie onafhankelijk bestuursleden. Dhr. Bart Jan Krouwel is benoemd als voorzitter. Doelstelling VA onderzoekt waar en hoe dit instrument ook in andere ‘groene’ sectoren binnen de productschappen kan worden geïntroduceerd. Daarnaast bestaat de wens bij de bonden om te onderzoeken hoe een dergelijk keurmerk kan worden geïntroduceerd in de pluimvee- en vleessectoren. Planning: Onderzoek vindt plaats in 2012.


16 van 47

Financiering: Kosten voor onderzoek zijn € 5.000 op te brengen door de gezamenlijke productschappen volgens verdeelsleutel die is afgesproken voor Verankering Arbeid. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Projectvoorstellen die volgen uit dit onderzoek worden voorgelegd aan de Commissie Arbeid PA/PDV.

Duurzaam meedoen in de agrifood sectoren Inbreng: Werkgroep Verankering Arbeid Volgens het pensioenakkoord zullen in 2020 procentueel evenveel 55-plussers als 55minners aan het werk zijn. Om dat doel te halen, is het noodzakelijk dat werknemers vitaal blijven en langer actief participeren op de arbeidsmarkt. VA wil onderzoeken hoe ouder wordende werknemers in de verschillende sectoren binnen de productschappen actief kunnen blijven. Scholing, gezondheid en mobiliteit staan daarin centraal. Het onderzoek moet antwoord geven op vragen als: Zijn ouderen voldoende fit om de gevraagde arbeid te leveren? Welke rol kan innovatie en mechanisatie spelen bij de inzet van oudere werknemers? Hoe staat het met de bereidheid om ouderen in dienst te hebben en te houden? Is een adequaat levensfasebewust personeelsbeleid aanwezig dan wel in gang gezet? Welke initiatieven zijn reeds in gang gezet bij betrokken instanties en met welk resultaat? Doelstelling Het onderzoek heeft een inventariserend karakter. Doel is om per sector te komen tot gerichte adviezen en aanbevelingen, Waar mogelijk haakt het onderzoek aan bij andere arbeidsmarktonderzoeken. Planning Het onderzoek wordt uitgevoerd in 2012 en heeft een looptijd van 9 maanden. Financiering De kosten voor dit onderzoek bedragen € 75.000, op te brengen door de gezamenlijke productschappen volgens verdeelsleutel die is afgesproken voor Verankering Arbeid. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. In de commissie Arbeid is voorgesteld dit onderwerp te koppelen met het projectvoorstel Goed werknemersschap. Goed werknemerschap Inbreng: Werkgroep Verankering Arbeid Door de ontgroening en vergrijzing zal de druk op de Nederlandse arbeidsmarkt toenemen. Een effect is dat werkgevers van werknemers verlangen dat zij langer, meer en flexibeler gaan werken. Om dat te bereiken, moet het werk wel aantrekkelijk zijn voor de werknemers. Zij moeten zich goed voelen op de werkplek en plezier in hun werk hebben. Werkplan Arbeid PA/PDV 2012

17 van 47

Dat is alleen mogelijk als er goede afstemming plaatsvindt tussen de werkgever en de werknemer over zijn of haar inzetbaarheid en individuele wensen. Ook de arbeidsmarkt in de agrifoodsector laat zien dat de werkgelegenheid voor laag opgeleid personeel krimpt en verschuift richting tijdelijke buitenlandse krachten. Tegelijkertijd verliest ook in de agrifoodsector een eenmaal behaald diploma steeds sneller zijn waarde. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel waardoor kennis in hoog tempo veroudert. Dat maakt het bijvoorbeeld voor herintreders moeilijk om op hun oude niveau opnieuw in te stappen. Het is voor werknemers dan ook van groot belang om in iedere levensfase actief te blijven op de arbeidsmarkt en te blijven werken aan de eigen ontwikkeling. De medewerker heeft hierin zijn eigen verantwoordelijkheid en zal ook (richting leidinggevende) zelf initiatief moeten nemen. Kortom: voor zowel werknemers als werkgevers in de sector biedt de veranderende arbeidsmarkt uitdagingen en kansen. Om slimmer, productiever en efficiënter te gaan werken, is scholing van medewerkers uiteraard onontbeerlijk. Maar daarnaast is het essentieel dat werknemers zich bewust worden van de eigen mogelijkheden en van de werkgever verlangen bewuster om te gaan met personeel en werkgeverschap. Er moet een dialoog op gang komen over betekenisvol, competent en gezond werken waarin de werkgever ruimte creëert en de werknemer kansen kan grijpen of zelf initiëren. Doelstelling De dialoog zal in het algemeen worden gevoerd door vaste werknemers, omdat zij een duurzame arbeidsrelatie hebben met de werkgever. Om die groep te faciliteren en te leren de eigen verantwoordelijkheid te nemen, heeft Verankering Arbeid de wens een praktische handleiding te ontwikkelen. Daarmee kunnen overigens niet alleen vaste, maar ook tijdelijke krachten hun voordeel doen. De AWVN heeft voor deze dialoog de vitaliteitdriehoek voor werkgevers ontworpen (http://www.awvn.nl/smartsite.net?id=15956), die is gericht op het managen van betekenisvol werk, competenties en gezondheid. Met de te ontwikkelen handleiding wil VA daar een instrument aan toevoegen voor werknemers, zodat zij ook zelf het initiatief kunnen nemen en de dialoog op een vruchtbare manier kunnen voeren. Planning Fase 1: Desk research naar de behoefte en inhoud voor het creëren een handleiding; Fase 2: De ontwikkeling van een praktische handleiding voor de werknemer ter bevordering van een dialoog tussen werkgever en werknemer, met als uiteindelijk doel eigen ontwikkeling en plezier in het werk. Fase 3: Implementatietraject ter bevordering van het gebruik van de handleiding. Financiering Fase 1: € 25.000, te financieren door de gezamenlijke productschappen; Fase 2: € 30.000, te financieren op basis van go no door sectoren waar de behoefte is vastgesteld; Fase 3: nader te bepalen. Kosten fase 1 op te brengen door de gezamenlijke productschappen volgens verdeelsleutel die is afgesproken voor Verankering Arbeid. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden


18 van 47

Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. In de commissie Arbeid is voorgesteld dit onderwerp te koppelen met het projectvoorstel Duurzaam meedoen in de agrifood sectoren.

Regionale arbeidsmobiliteit Een samenwerkingsverband van de Productschappen Akkerbouw / Diervoeder, Vis, Vee en Vlees, Pluimvee en Eieren, Tuinbouw en Zuivel, vakbonden, en de ministeries van EL&I (en SZW) willen voor de agrofoodsector meer en beter inzicht krijgen in ontwikkelingen in de mobiliteit in de regio die zich nu en in de nabije toekomst op de arbeidsmarkt voor doet. Dit met als doel om op regionaal niveau samen met andere partijen een bijdrage te leveren aan het ontwikkelen en stimuleren van actief arbeidsmarktbeleid. Er is een onderzoeksaanpak die gericht is op het ontwikkelen van inzicht in mobiliteit in het agrofoodcluster, zowel binnen en tussen sectoren als regionaal. Daarvoor wordt er eerst kwantitatief en kwalitatief onderzoek uitgevoerd, waarbij op productschapniveau specifieke vragen kunnen worden toegevoegd. Op deze manier kan de bruikbaarheid van de onderzoeksresultaten worden vergroot. Vanuit de onderzoeksinzichten wordt aansluiting gezocht met nieuwe stakeholders (instituties en de (potentiële) werknemers en bedrijven), hierdoor wordt het samenwerkingspotentieel vergroot. Vervolgens wordt er toegewerkt naar drie pilots, het uitwerken van instrumenten die bedrijven en werknemers nodig hebben en het uitvoeren van pilots die de arbeidsmarkt optimaliseren. Op basis van de successen in de pilots wordt een plan gemaakt voor activering van werknemers, bedrijven en instanties zodat integrale regionale samenwerking op het gebied van mobiliteit gaat plaatsvinden. Doelstelling A. Bewustwording en activering van (potentiële) werknemers op arbeidsmarktperspectief B. Bewustwording en activering van bedrijven/werkgevers op de mogelijkheden van in-, door- en uitstroombeleid voor nieuwe werknemers. C. Inzicht in de feitelijke en gewenste mobiliteitsstromen D. Verbinden van stakeholders als UWV Werkbedrijf, gemeenten en onderwijs bij een effectief mobiliteitsbeleid in de agrofoodsector, zodat alternatieve instroom en begeleiding bij uitstroom op gang kunnen komen. E. Verder ontwikkelen van een algemeen arbeidsmarktbeleid in de agrofood Planning Eerste planning was tot en met december 2011 voor verdere uitvoering mobiliteits- en motivatieonderzoek, haalbaarheidsonderzoek en uitvoering pilots. Dit project wordt voortgezet in 2012. Financiering Zes productschappen (HPA (PA/PDV), PPE. PVV, PZ, PT, PVis) hebben een positieve intentie uitgesproken voor deelname aan dit project en de benodigde financiële middelen zijn gereserveerd. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid.


19 van 47

Aanpak laaggeletterdheid op de werkvloer Inbreng: Werkgroep Verankering Arbeid In Nederland zijn anderhalf miljoen mensen - waaronder een half miljoen werknemers laaggeletterd. Verankering Arbeid wil in 2012 de problematiek rond laaggeletterde werknemers betrekken bij en toevoegen aan de initiatieven die reeds genomen zijn in het kader van het project Arbeidsmarkt en Opleiding. VA wil daarin aansluiten bij het actieplan van de landelijke overheid en gebruik maken van de mogelijkheden die daaruit voortvloeien. Het huidige kabinet heeft in het regeerakkoord opgenomen dat er een nieuw actieplan komt om laaggeletterdheid aan te pakken. In 2007 spraken werkgevers- en werknemersorganisaties met de overheid af dat het aantal laaggeletterden in 2015 met 60 procent zou zijn verminderd en dat er vanaf 2011 geen kind de basisschool verlaat met onvoldoende basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen. Doelstelling Hoewel met behulp van beeldmateriaal voorlichting wordt gegeven, blijft laaggeletterdheid op de werkvloer een belangrijk veiligheidsrisico. Medewerkers kunnen voorschriften niet lezen en daar dus niet naar handelen. Ook als medewerkers elkaars taal niet verstaan, kan dat leiden tot gevaarlijke situaties en ongelukken. Scholing van deze werknemers levert daarom direct verbetering in de arbeidsrisco’s. Bovendien ervaren mensen veel voldoening als ze zich deze taalvaardigheden eigen hebben weten te maken. Planning In 2012 wordt een projectplan opgesteld, welke wordt voorgelegd aan de commissie Arbeid PA/PDV. Financiën Nader te bepalen op basis van het voorgestelde projectplan. Productschap Akkerbouw : Productschap Diervoeder : Opmerking Dit project is opgenomen in het werkplan 2012 van de werkgroep Verankering Arbeid. Een projectvoorstel wordt later voorgelegd.


20 van 47

Projectenbreed Inspelen op de actualiteit: De adviseurs productschappen bij de bonden hebben de wens uitgesproken om naast de geoormerkte gelden t.b.v. projecten een budget te reserveren dat kan worden ingezet om in te spelen op actuele ontwikkelingen. Een voorbeeld wordt gevormd door de recente EHEC besmettingen. VA wil in zo’n geval snel kunnen handelen door de behoeften van werknemers in betrokken sector(en) via de bestuurders en kaderleden in kaart te brengen en hierop in samenwerking met de betrokken sociaal secretaris(sen) van de productschappen actie te ondernemen. Doelstelling Snel kunnen inspelen op ontwikkelingen Planning Afhankelijk van ontwikkelingen Financiering Afhankelijk van de actualiteit en op basis van een projectplan. Productschap Akkerbouw : Fonds Sociale Aangelegenheden Productschap Diervoeder : Fonds Sociale Aangelegenheden Financiën op te brengen door Productschap Akkerbouw en Productschap Diervoeder reserveren een bedrag hiervoor. Indien een actualiteit meerdere productschappen betreft, worden de kosten gedeeld volgens de bekende verdeelsleutel.


21 van 47

Werkplan Verankering Arbeid 2012

Inhoudsopgave Pagina

1 2 3 4 5 6 7

Inleiding Doorlopende algemene activiteiten Arbeidsmarktanalyse en onderzoek Maatschappelijk verantwoord ondernemen Veiligheid, gezondheid en welzijn Arbeidsmigratie (MOE-werknemers) Loopbaanontwikkeling en scholing Medezeggenschap Bijlagen


3 7 9 11 15 19 21 23 25

23/47

Inleiding

Dit Werkplan Verankering Arbeid 2012 beschrijft de initiatieven waarmee de adviseurs productschappen samen met de sociaal secretarissen uitvoering willen geven aan het project Verankering Arbeid (VA). Overleg en afstemming vinden plaats in de werkgroep Verankering Arbeid. Doel Het project Verankering Arbeid is in 2007 van start gegaan voor een looptijd van vier jaar. Na evaluatie in 2010 door de betrokken productschappen en de vakbonden FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen is het project met vier jaar verlengd. Zoals vastgesteld in het werkplan 2007 beoogt het project Verankering Arbeid ‘het stimuleren van de beleidsontwikkeling op het terrein van arbeid in de agrofood sectoren en daarmee de verankering van de factor arbeid binnen de productschappen te stimuleren, evenals het vergroten van de betrokkenheid van de bonden binnen de productschappen’. Visie De grote diversiteit van de werkgebieden waarop het project Verankering Arbeid zich richt, dwingt de werkgroep tot het stellen van prioriteiten om effectief te kunnen opereren. De werkgroep heeft daarom getracht de opgedane ervaringen binnen het gestelde doel te ontwikkelen tot een visie op - en criteria voor - de uitvoering van projecten. De indeling naar thema’s in dit werkplan en het benoemen van aandachtpunten is daarvan een eerste weerslag. De productschappen vervullen een belangrijke rol in de voedselketen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen en het streven naar duurzaamheid (people, planet, profit) krijgen een toenemend gewicht bij de productie van voedsel. De ‘factor arbeid’ heeft daarin een centrale positie en behoeft daarom speciale aandacht. Naast sectorgebonden kwesties kennen meerdere productschappen arbeidgerelateerde vraagstukken van gelijke aard. Voorbeelden zijn de vergrijzing van het personeelsbestand, een stagnerende instroom van nieuwe werknemers, de toenemende werkdruk en een gering of ontbrekend loopbaanperspectief. Een belangrijk kenmerk dat de productschappen delen, is dat in de sectoren veel laaggeschoolde arbeid aanwezig is. De gedeelde problematiek en eigenschappen van de productschappen bieden kansen om gezamenlijk (verder) te werken aan oplossingen. De werkgroep VA wil daaraan bijdragen met speciale aandacht voor arbeidsverhoudingen, vakmanschap en de kwaliteit van met name laaggeschoolde arbeid. Medezeggenschap, (loopbaan)ontwikkeling en scholing, gezondheid en welzijn van werknemers staan daarbij centraal. Dit krijgt zowel vorm in productschapoverstijgende initiatieven – denk aan beleidsontwikkeling en onderzoek – als in concrete projecten op sector- of bedrijfstakniveau. Maatschappelijk verantwoord ondernemen, arbeidsmigratie (MOE-werknemers) en duurzame participatie zijn speerpunten voor 2012. VA werkt aan onderzoek naar kansen en mogelijkheden voor ouder wordende werknemers in de agrofood sectoren, aan de uitrol van het in 2011 voor de paddenstoelenbranche ontwikkelde sociaal ketenkeurmerk Fair Produce


24/47

naar andere sectoren en bedrijfsgroepen en aan projecten die zijn gericht op scholing, gezondheid en mobiliteit van zelfbewuste werknemers. Verankering Arbeid wil actuele ontwikkelingen kunnen betrekken bij de uitvoering van lopende projecten en kansen grijpen wanneer die zich voordoen aan de hand van de actualiteit. Daartoe is in dit werkplan in de paragraaf Doorlopende algemene activiteiten een projectvoorstel geformuleerd waarbinnen dit mogelijk kan worden. Naast de reguliere activiteiten van de werkgroep willen de adviseurs productschappen blijven aanhaken bij arbeidgerelateerde initiatieven die voortkomen uit het Programma Arbeidsmarkt en Opleiding, waarover de productschappen en de toenmalige Minister van landbouw in 2009 een intentieverklaring hebben ondertekend. Inzet adviseurs Aan het project Verankering Arbeid werkt een drietal adviseurs bij FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen. Zij maken deel uit van de werkgroep Verankering Arbeid en werken intensief samen met de vertegenwoordigers van de productschappen en de bestuurders van de vakbonden. De adviseurs: - initiëren projecten en bereiden de uitvoering voor; - begeleiden bij de uitvoering van projecten; - sluiten aan bij overleggen in de productschappen waarin de factor arbeid een rol speelt of zou moeten spelen; - voeren overleg met (potentieel) betrokken externe partijen. De adviseurs productschappen werken aan de versterking van de positie van productschappen binnen de bonden door: - regelmatig overleg met bestuurders die actief zijn in de pbo-sectoren; - bijwonen van de vergaderingen van de agrarische bestuurdersteams; - te overleggen met bestuurders die de bond vertegenwoordigen in de pbo-besturen; - te overleggen met kaderleden die namens de bonden in de pbo-besturen zitting hebben; - te overleggen met collega’s over beleidszaken. Daarnaast coördineren de adviseurs productschappen pbo-gerelateerde kwesties waaronder de tweejaarlijkse overleggen en organisatie rond de voordracht van bestuurs- en commissieleden in de productschappen. Opzet werkplan Met uitzondering van de Doorlopende algemene activiteiten zijn de projecten in dit werkplan beschreven aan de hand van thema’s. De werkgroep wil hiermee duidelijkheid geven over de prioriteiten waarvoor in 2012 binnen de doelstelling is gekozen. Een deel van de beschreven projecten verkeert in een oriënterende fase; deze projecten zijn erop gericht te komen tot de formulering van nieuwe initiatieven. Thema’s waaraan Verankering Arbeid werkt zijn: - Arbeidsmarktanalyses en -onderzoek - Maatschappelijk verantwoord ondernemen - Veiligheid, gezondheid en welzijn - Arbeidsmigratie (MOE-werknemers) Werkplan Verankering Arbeid 2012

25/47

-

Loopbaanontwikkeling en scholing Medezeggenschap

De thema’s – hoewel afzonderlijk behandeld - staan niet los van elkaar. VA beschouwt waardering van het vakmanschap op de werkvloer, loopbaankansen en scholing, goede arbeidsomstandigheden en duurzame participatie van oudere werknemers als voorwaarden voor aantrekkelijk werk, betrokken werknemers en een gezonde arbeidsmarkt in de agrofood sectoren. Doorlopende kosten project Verankering Arbeid Voor de inzet van drie beleidsmedewerkers bij FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen voor de ondersteuning van het project Verankering Arbeid ontvangen de bonden gezamenlijk voor de periode 2011 - 2014 een jaarlijks te indexeren bijdrage van € 360.000 per jaar. De vergaderkosten voor de werkgroep Verankering Arbeid worden voor 2012 en 2013 jaarlijks begroot op € 4.000. Deze kosten worden over de productschappen verdeeld. Voor projecten die gezamenlijk door de productschappen worden gedragen, zullen de kosten worden omgeslagen over de productschappen conform hun onderlinge afspraken. 1 Werkwijze en verantwoording Het werkplan bevat deels globale, deels specifieke voorstellen met dienovereenkomstig een indicatieve begroting van de benodigde financiën. Het verzoek aan de productschappen is de genoemde onderdelen van het werkplan in hun begroting te reserveren. Van de deelnemende organisaties mag worden verwacht dat zij, overeenkomstig de voorgaande kalenderjaren op een transparante manier verantwoording afleggen over de geleverde inspanning. De opzet van deze verantwoording zal in grote lijnen overeenkomen met de opstelling zoals die eerder is gekozen.

1

De verdeelsleutel voor gezamenlijke projecten is: HPA, PT, PZ en PVE elk 20% en PD, MVO en PV is elk 6,67%.


26/47

1

Doorlopende algemene activiteiten

Nieuwsbrief Arbeid Al vanaf de start in 2007 maakt de Nieuwsbrief Arbeid deel uit van het werkplan van de werkgroep. De nieuwsbrief brengt ontwikkelingen op het terrein van arbeid binnen de productschappen en de vakbonden onder de aandacht van de (kader)leden van de bonden, aangevuld met geïnteresseerden in het project Verankering Arbeid. De oplage is 7000 exemplaren. De redactie verwacht in 2012 vijf edities uit te brengen. Eind 2010 vond een evaluatie plaats van de nieuwsbrief, met een enquête onder de lezers. De belangrijkste conclusies: • de Nieuwsbrief Arbeid is informatief; • arbeidsomstandigheden is het meest gewaardeerde onderwerp; • de helft van lezers heeft vooral interesse voor nieuws uit de eigen sector; • de stukken zijn begrijpelijk geschreven, maar er mogen meer foto’s bij; • een toenemend aantal lezers ontvangt de nieuwsbrief per e-mail; • verspreiding van de papieren uitgave is en blijft functioneel. Mede naar aanleiding van de lezersenquête is de nieuwsbrief in 2011 aan een kritische blik onderworpen. De redactie besteedt meer aandacht voor specifieke projecten in de sectoren en er worden meer illustraties gebruikt. Eind 2011 / begin 2012 wordt de vormgeving aangepast om de leesbaarheid – en daarmee de toegankelijkheid – van de informatie te verbeteren. De redactie van de Nieuwsbrief Arbeid bestaat uit de sociaal secretarissen van de productschappen en de adviseurs Verankering Arbeid van FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen. www.verankeringarbeid.nl

De redactie van de nieuwsbrief houdt ook de website www.verankeringarbeid.nl actueel. Op deze website zijn onder meer de lopende projecten en de nieuwe initiatieven beschreven. Ook de edities van de Nieuwsbrief Arbeid zijn op de website terug te lezen. De toename van het aantal lezers dat de nieuwsbrief digitaal ontvangt, biedt mogelijkheden voor integratie van de nieuwsbrief met de website. De redactie onderzoekt hoe dit vorm kan krijgen. De redactie van zowel de nieuwsbrief als de website wordt gevoerd door HPA. De reguliere kosten, met name voor drukwerk en verzending, worden over de productschappen verdeeld. Doel: Kosten:

Informeren van kaderleden en bestuursleden van de bonden in de productschappen over de activiteiten van Verankering Arbeid € 15.000, te financieren door de gezamenlijke productschappen

Inspelen op de actualiteit De adviseurs productschappen bij de bonden spreken de wens uit om buiten hun reguliere activiteiten binnen Verankering Arbeid in te kunnen spelen op actuele ontwikkelingen die van invloed zijn op het werk en de werknemers in de agrofood sectoren Werkplan Verankering Arbeid 2012

27/47

Een voorbeeld van zo’n actuele ontwikkeling wordt gevormd door de recente EHEC besmettingen. VA wil in dit soort gevallen bij het regelen van - en voorlichten rond - de gevolgen voor de werknemers in de betrokken sector(en) via de bestuurders en kaderleden de behoeften in kaart te brengen en hierop in samenwerking met de betrokken sociaal secretaris(sen) van de productschappen actie ondernemen. Ook de uitwerking van het door de regering in het kader van het beoogde pensioenakkoord gepresenteerde ‘vitaliteitspakket’, kan voor VA aanleiding zijn om daarop te anticiperen om bijvoorbeeld financiering te zoeken voor nieuwe activiteiten. Doel: Kosten:

Ontwikkelen van VA-activiteiten n.a.v. de actualiteit Nader te specificeren op basis van de te ondernemen activiteiten


28/47

2

Arbeidsmarktanalyse en onderzoek

Het verzamelen van de sociaal-economische kerngegevens over de sectoren is een belangrijke pijler onder het project Verankering Arbeid. Bovendien wordt binnen het project onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen op het gebied van arbeid in de productschappen. De analyses en onderzoeksresultaten leveren de onderbouwing voor het betrekken van de factor arbeid bij de ontwikkeling van beleid in de sectoren.

Sectoranalyses en www.arbeidsmarktagrofood.nl Het verzamelen en beschikbaar stellen van arbeidsmarktinformatie ( ‘sectoranalyses’) blijft van groot belang voor het project Verankering Arbeid. Deze informatie geeft een goed inzicht in de problematiek van de arbeidsmarkt en is voor gebruikers goed ontsloten via de website www.arbeidsmarktagrofood.nl . De inventarisaties worden in 2012 voortgezet. Doel: Kosten:

Verzamelen en ontsluiten van arbeidsmarktinformatie De tijdsinvestering van de twee betrokken beleidsmedewerkers van het Productschap Tuinbouw en het Productschap Akkerbouw wordt door de respectievelijke schappen gedragen. De reguliere kosten van het project worden voor 2012 begroot op € 4.000. Deze kosten worden over de productschappen verdeeld.

Update onderzoek zuivelindustrie in Europa In 2001 is onderzoek gedaan naar de ‘Zuivelindustrie in Europa’. Het betrof een vergelijking van een vijftal belangrijke thema's: werkgelegenheid, salarissen, pensioenen, ondernemingen en nationale verhoudingen. Het proces van schaalvergroting is vanaf 2009 snel doorgegaan waardoor een update van een vergelijkbaar onderzoek gewenst is. Doel: Looptijd: Kosten:

Verzamelen van actuele gegevens over de zuivelindustrie in Europa 12 maanden € 100.000, te financieren door Productschap Zuivel.

Onderzoek arbeidsmarkt kaaspakhuizen In lijn met de afspraken in de CAO 2010-2012 voor de particuliere kaaspakhuizen wordt onderzocht hoe de verwachte arbeidsmarktproblematiek zal uitwerken voor de kaasgroothandel gedurende de komende tien jaar. Afgesproken is dat de bevindingen van de werkgroep, na acceptatie daarvan door partijen, de basis dienen te vormen voor een gestructureerd opleidingsbeleid en -aanbod binnen de sector. In het onderzoek zullen de volgende elementen in ieder geval aan de orde komen:  Verwachte uitstroom van werknemers en de bijbehorende functies die vacant komen;  Inschatting van de toekomstige kennisbehoefte bij werknemers (kwalitatief);  Verwachte behoefte aan instroom van werknemers (kwantitatief) rekening houdend met mogelijk technische ontwikkelingen e.d.


29/47

Om invulling te geven aan deze afspraak wordt een paritair samengestelde werkgroep ingesteld onder auspiciën van en voor rekening van het Productschap Zuivel. De voorzitter van de werkgroep wordt geleverd door de vakbonden. Looptijd: Kosten:

6 maanden € 28.000, te financieren door het Productschap Zuivel

Internationaal onderzoek pluimveesector De Nederlandse pluimveesector krijgt – net als andere vleessectoren - te maken met toenemende concurrentie uit andere Europese landen. Met name de Duitse ondernemingen roeren zich flink op de Europese markt. Daarnaast zien we op de binnenlandse markt zich wijzigende eisen van afnemers en consumenten. Een andere ontwikkeling is de toename van flexkrachten in de sector, ook uit de zogenaamde MOE landen en hun behoefte aan een gelijkwaardige positie. Belangrijk is een goed inzicht te krijgen in de positie van onze eigen ondernemingen. Daarbij horen antwoorden op de vragen: ‘Wat zijn de sterke kanten van de Nederlandse ondernemingen en op welk gebied leggen wij het af bij de buitenlandse concurrentie? Hoe ziet een innovatief beleid er uit dat rekening houdt met de concurrentie- en marktontwikkelingen, alsmede de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, ondermeer de behoefte van nieuwkomers? Ook de internationalisering, fusies en overnames, van de sector vragen een goed inzicht. Hierdoor kunnen de Nederlandse ondernemingen beleid ontwikkelen die de continuïteit, de winstgevendheid en de werkgelegenheid het beste waarborgen. Wij stellen voor dat het PVE hiervoor een uitgebreid onderzoek laat doen; de precieze omvang van het onderzoek, w.o. de vergelijking met welke Europese landen, zal nader besproken moeten worden. Doel: Looptijd: Kosten:

Onderzoek naar de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse pluimvee sector 6 maanden € 15.000, te financieren door het Productschap Pluimvee en Eieren.


30/47

3

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is niet alleen gericht op economische prestaties (profit) maar respecteert bovendien sociale aspecten (people) en ecologische randvoorwaarden (planet). MVO biedt daarmee kansen voor Verankering Arbeid (VA), dat zich richt op people: de mens op de werkvloer. Mensen hebben recht op goed werk. En goed werk maakt een bedrijf aantrekkelijk voor werknemers. Dat is van groot belang in sectoren waar de instroom van nieuwe medewerkers stagneert. VA werkt daarom onder de noemer ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ aan goed personeelsbeleid, het uitbannen van maatschappelijk ongewenste arbeidssituaties en duurzame arbeidsparticipatie.

MVO traject binnen de intentieverklaring De werkgroep Verankering Arbeid participeert in - en sluit aan bij - initiatieven die ontstaan uit de intentieverklaring Programma Arbeidsmarkt en Opleiding (PAO), die in 2010 werd ondertekend door de voorzitters van de productschappen en de toenmalige Minister van landbouw. Het gezamenlijke doel van de ondertekenaars is om meer en gericht aandacht te genereren voor de arbeidsmarkt en het onderwijs in de sectoren. Verankering Arbeid participeerde onder meer in het onderzoek naar arbeidsmobiliteit en –motivatie, dat in 2011 is uitgevoerd. In het kader van de intentieverklaring is maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) geïdentificeerd als een belangrijke ontwikkeling. In de daaraan gekoppelde trits peopleplanet-profit richt Verankering Arbeid (VA) zich op de eerste: wat betekent maatschappelijk verantwoord ondernemen voor de mens op de werkvloer? VA streeft naar een productschap overstijgende aanpak - een MVO-platform - waarin de schappen samenwerken en ervaringen uitwisselen. De adviseurs productschappen werken met bestuurders en sociaal secretarissen aan de vertaling van maatschappelijk verantwoord ondernemen naar concrete projecten binnen Verankering Arbeid.

Fair produce NL Dat MVO grote kansen biedt voor zowel ondernemers als werkgevers, is aangetoond met het project Ketengarantiestelsel Fair produce, een sociaal ketenkeurmerk champignons (2011). Dit project beoogde aanvankelijk slechts de mogelijkheden te onderzoeken voor de ontwikkeling van een keurmerk voor goed personeelsbeleid in de paddenstoelenteelt. Gaandeweg is het getransformeerd naar de daadwerkelijke opzet van het keurmerk Fair Produce Nederland. Het keurmerk garandeert niet alleen dat de telers voldoen aan voorwaarden voor ‘goed werkgeverschap’. Door uitsluiting van ondernemers die gebruik maken van bepaalde constructies brengt het bovendien de concurrentiepositie van de gecertificeerde bedrijven in de hele keten op een eerlijk niveau. Fair Produce NL wordt beheerd door de Stichting Fair Produce NL. Het bestuur bestaat uit vertegenwoordigers van LTO Nederland, Frugi Venta, FNV Bondgenoten, CNV Vakmensen plus drie onafhankelijk bestuursleden. Dhr. Bart Jan Krouwel is benoemd als voorzitter. Werkplan Verankering Arbeid 2012

31/47

VA onderzoekt in 2012 waar en hoe dit instrument ook in andere ‘groene’ sectoren binnen de productschappen kan worden geïntroduceerd. Daarnaast bestaat de wens bij de bonden om te onderzoeken hoe een dergelijk keurmerk kan worden geïntroduceerd in de pluimvee- en vleessectoren.

Haalbaarheidsonderzoek Fair Produce in open teelt(en) In 2012 willen we starten met een haalbaarheidsonderzoek om Fair Produce NL uit te breiden naar open teelten in de tuinbouw. Nader bepaald moet worden in welke open teelt(en) het keurmerk dan wordt geïntroduceerd; onder meer de aardbeienteelt lijkt daarvoor kansrijk. Doel: Looptijd: Kosten:

Haalbaarheid Fair Produce in open teelten 6 maanden € 10.000, te financieren door Productschap Tuinbouw.

Duurzaam meedoen in de agrofood sectoren Volgens het pensioenakkoord zullen in 2020 procentueel evenveel 55-plussers als 55minners aan het werk zijn. Om dat doel te halen, is het noodzakelijk dat werknemers vitaal blijven en langer actief participeren op de arbeidsmarkt. VA wil onderzoeken hoe ouder wordende werknemers in de verschillende sectoren binnen de productschappen actief kunnen blijven. Scholing, gezondheid en mobiliteit staan daarin centraal. Het onderzoek moet antwoord geven op vragen als: Zijn ouderen voldoende fit om de gevraagde arbeid te leveren? Welke rol kan innovatie en mechanisatie spelen bij de inzet van oudere werknemers? Hoe staat het met de bereidheid om ouderen in dienst te hebben en te houden? Is een adequaat levensfasebewust personeelsbeleid aanwezig dan wel in gang gezet? Welke initiatieven zijn reeds in gang gezet bij betrokken instanties en met welk resultaat? Het onderzoek heeft een inventariserend karakter. Doel is om per sector te komen tot gerichte adviezen en aanbevelingen, Waar mogelijk haakt het onderzoek aan bij andere arbeidsmarktonderzoeken en initiatieven rond arbeidsmarkt en opleiding. Doel: Looptijd: Kosten:

Inventariserend onderzoek, sectorgerichte adviezen en aanbevelingen 9 maanden € 75.000, te financieren door de gezamenlijke productschappen.

Duurzame participatie seizoenmedewerkers – Maaslandmodel De arbeidsmarkt in de open teelten wordt voor een groot deel bepaald door seizoensgebonden arbeid, met name uitzendarbeid. De werknemers die dit werk verrichten zijn vaak tijdelijk actief op de Nederlandse arbeidsmarkt. Na afloop van het seizoen krijgen zij meestal geen nieuw werk aangeboden. Zowel voor werkgevers als voor uitzendkrachten is het van belang dat er nieuwe concepten ontstaan voor het organiseren van meer duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt. Voor


32/47

werkgevers draagt dit bij aan de continuïteit in de bedrijfsvoering; voor de werknemers betekent het een stabielere leefsituatie. Verankering Arbeid stelt voor om op basis van het ‘Maaslandmodel’, waarin werkgevers en werknemers samen de verantwoordelijkheid nemen om werkloosheid te voorkomen, een haalbaarheiden draagvlakstudie uit te voeren naar de mogelijkheid om uitzendarbeid toegang te verschaffen tot meer duurzame vormen van participatie. Uiteindelijk doel is om medewerkers meer structureel bij de arbeidsmarkt en arbeidsverhoudingen te betrekken. Een uitgebreide projectbeschrijving vindt u in de bijlage van dit werkplan. Doel: Looptijd: Kosten:

Draagvlak- en haalbaarheidsstudie met primaire stakeholders. 6 maanden € 35.000, te financieren door het Productschap Tuinbouw.


33/47

4

Veiligheid, gezondheid en welzijn

VA geeft een hoge prioriteit aan veilige en gezonde arbeidsomstandigheden om ongevallen en beroepsziekten terug te dringen. Daarbij zetten we in op het gebruik van de best beschikbare technische middelen, onderzoek en het stimuleren van veilig werken. In dit kader werkt VA werkt aan de behoeften van Oost-Europese werknemers die meestal op tijdelijke basis in Nederland actief zijn. Naast voorlichting in de eigen taal over zaken als over veilig en gezond werken, zijn welzijnsaspecten zoals de integratie met de Nederlandse collega’s en de signalering en aanpak van maatschappelijk ongewenste situaties van groot belang.

Universeel meetsysteem endotoxinen Uit de evaluatie van het project ‘Stof pak ’t aan’ blijkt dat de werkgroep actie blijft ondernemen op de oplossing van de problematiek rond de belasting van werknemers met endotoxinen. VA wil daaraan bijdragen - dan wel aansluiten - door te onderzoeken of en hoe het mogelijk is om hiervoor een universeel meetsysteem te ontwikkelen. De huidige meetmethoden voor de concentraties endotoxinen zijn niet toereikend gebleken. Verschillende laboratoria geven bij monsters van dezelfde locatie verschillende meetresultaten. VA meent dat het noodzakelijk is over een universeel toepasbaar meetsysteem te beschikken zodat op basis van betrouwbare gegevens oplossingen kunnen worden ontwikkeld. Om te komen tot een deugdelijk systeem wil VA onderzoeken doen naar de achterliggende problematiek en de mogelijkheden om te komen tot een deugdelijk meetsysteem. Doel van het onderzoek is te bepalen hoe en tegen welke kosten zo’n meetsysteem is te realiseren. Doel: Looptijd: Kosten:

Vaststellen hoe en tegen welke kosten de ontwikkeling van een deugdelijk meetsysteem voor endotoxinen mogelijk is. 9 maanden € 20.000, te financieren door Productschap Akkerbouw, Productschap Tuinbouw, Productschap Diervoeder, Productschap Vee en Vlees en Eieren, Productschap Pluimvee en Eieren, Productschap Vis en het Productschap Zuivel.

Onderzoek effect gekleurd (LED)licht werknemers in de glastuinbouw Onderzoek naar de effecten van langdurige blootstelling aan gekleurd (LED)licht op de gezondheid/welbevinden van werknemers in de (glas)tuinbouw. De toepassing van monochroom licht neemt toe in de moderne glasteelt waardoor een toenemend aantal medewerkers te maken krijgt met arbeid onder deze omstandigheden. Aanleiding voor dit initiatief zijn klachten van werknemers dat zij ‘dizzy’ uit de kas komen na hun werk; is het verantwoord dan nog in de auto te stappen? En wat zijn de effecten op de lange termijn?


34/47

In dit inventariserende onderzoek word onderzocht waar en in welke mate dergelijke problemen zich voordoen en welke initiatieven op dit gebied al zijn ontwikkeld. Het resultaat van dit onderzoek is een advies over vervolgstappen. Doel:

Looptijd: Kosten:

Inventarisatie van de gevolgen voor de gezondheid/welbevinden van werknemers die langdurig worden blootgesteld aan gekleurd (LED)licht, inclusief een advies over mogelijke vervolgstappen. 4 maanden. € 5.000, te financieren door het Productschap Tuinbouw.

Indien deze inventariserende fase leidt tot de conclusie dat uitgebreid onderzoek aangewezen is, zal in 2013 een passende aanvraag voor financiering volgen.

Bescherm Bewust bij zaaizaden Nadat in 2009 onderzoek is gedaan naar het gebruik van bestrijdingsmiddelen en de bescherming van werknemers, is in 2010 op basis van dit onderzoek onder de noemer ‘Bescherm Bewust’ voorlichtingsmateriaal ontwikkeld en zijn de risico’s en maatregelen gecommuniceerd naar de werkgevers en werknemers in de glastuinbouw en de hovenierssector; in 2011 wordt dit concept herhaald in open teelten. Gebleken is dat dit project en de wijze van communiceren een succes is. Daarom wordt het project in 2012 uitgerold naar de productie van landen tuinbouwzaaizaden met een gelijkluidend project en aanpak. Doel: Looptijd: Kosten:

Ontwikkeling en productie van voorlichtingsmateriaal over de risico’s van - en veilig werken met - bestrijdingsmiddelen 9 maanden € 60.000; financiering wordt gezocht bij brancheorganisatie Plantum.

Uitbreiding thema’s arbocatalogi en onderhoud In een aantal sectoren zijn gaandeweg de ontwikkeling van de arbocatalogi nieuwe thema’s aangewezen waarmee de catalogi worden uitgebreid. Deels zijn deze thema’s in 2011 ingevuld, voor andere thema’s wordt dit in 2012 voortgezet. Arbocatalogi hebben een beperkte houdbaarheid. In het algemeen gelden zij voor drie of vier jaar. Om ervoor te zorgen dat de catalogi up to date worden gehouden, zijn afspraken noodzakelijk. Een garantie voor een regelmatige controle van de arbocatalogi is opname in de CAO. Waar dat niet het geval is, moet op andere wijze systematisch worden getoetst. Hiertoe moet een handzaam systeem worden opgezet. Looptijd nieuw te ontwikkelen thema: Looptijd toetsing actualiteit: Doel: Kosten:

4 maanden; 2 maanden per arbocatalogus.

Ontwikkeling en onderhoud van arbocatalogi € 6.000 voor het ontwikkelen van een nieuw thema; € 4.000 voor het toetsen van een catalogus.


35/47

Ondersteuning implementatie arbocatalogi: maatwerk per sector De praktische toepassing van de richtlijnen en keuzemogelijkheden die de arbocatalogi geven, moet landen op de werkvloer. Hiertoe worden maatwerk-initiatieven ontwikkeld in overleg en in samenwerking met de betrokken sectoren en instanties. Voorbeelden van mogelijkheden zijn: algemene communicatie rond arbocatalogi, informeren en scholen van werknemers, realisatie van printbare werkinstructies op functieniveau in de arbocatalogi, inzet van arboconsulenten en de opzet van een online netwerk en dito platform voor informatieuitwisseling. Implementatie arbocatalogi Vlees en Vleeswaren Voor de sectoren Vlees en Vleeswaren is een concreet project rond de implementatie van de arbocatalogi in voorbereiding. Doel is aan de slag te gaan met de implementering en de noodzakelijke arbo-overlegstructuur en -cultuur om het werken met en het uitvoeren van de arbocatalogi tot een succes te maken. Het project zal gericht zijn op 4 bedrijven (2 vlees, 2 vleeswaren) en zal in deze aandacht besteden aan doel en inhoud van de arbocatalogus en komen tot een efficiënt en succesvol overlegproces en overlegcultuur. Elementen van het project: - een studiebijeenkomst voor werkgevers/management; - een studiebijeenkomst voor de medezeggenschapsorganen; - een coachend implementatietraject. Doel: Looptijd: Kosten:

Implementatie van de arbocatalogus op de werkvloer gekoppeld aan een efficiënte arbo-overlegstructuur. 6 maanden. € 14.000, te financieren door het Productschap Vee en Vlees.


36/47

5

Arbeidsmigratie

In de agrofood sectoren is het aantal werknemers afkomstig uit Midden- en Oost-Europese landen de laatste jaren fors toegenomen. Belangrijk is dat deze nieuwe werknemers zich op hun plaats voelen in de sector, volwaardig kunnen functioneren en veilig kunnen werken. VA zet zich in voor structurele ondersteuning van deze permanent aanwezige groep.

Consulenten EU werknemers in de Pluimveesector In de Nederlandse tuinbouwsector, waar het percentage werknemers afkomstig uit Middenen Oost Europa aanzienlijk is, werd al eerder aandacht besteed aan dit onderwerp. Gaandeweg het project is gebleken dat binnen de doelgroep veel enthousiasme bestaat over dit initiatief en dat gesproken kan worden van een succes. Graag willen we dit initiatief ook inzetten binnen de pluimveesector. Hiervoor willen de bonden 1 fte MOE consulent inzetten. Wij willen dit initiatief voor 3 jaar afspreken, met een jaarlijkse evaluatie. Doel: Looptijd: Kosten:

Aanstelling van een consulent MOE-werknemers in de pluimvee sector. 3 jaar € 65.000 per jaar, te financieren door het Productschap Pluimvee en Eieren.

Vervolg EU-werknemers in de Vlees- en Vleeswarensector Het project dat is gericht op Midden- en Oost Europese werknemers in de vlees- en vleeswarensector – de meerderheid is afkomstig uit Polen - heeft zijn bestaansrecht bewezen. De voorlichters zijn voor de nieuwkomers niet alleen dé vraagbaak in de eigen taal, zij leveren ook een belangrijke bijdrage aan de situatie op de werkvloer in de bedrijven, wat voor zowel werknemers als werkgevers van belang is. Ze geven onder meer voorlichting over veilig werken en vervullen ook maatschappelijk een belangrijke rol bij het voorkomen van misstanden in de sector door vroegtijdige signalering. Het project dat in 2009 is gestart, eindigt in april 2012. De snelle doorstroming van de tijdelijke Poolse werknemers, in combinatie met de permanente aanwezigheid van deze groep, maakt een vervolg van groot belang. De vakbonden pleiten ervoor dat ondersteuning van de MOE werknemers vast beleid wordt in de sector. Verankering Arbeid wil in dit kader een project starten dat enerzijds op praktische wijze tegemoet komt aan de actuele vragen van Midden- en Oost-Europese medewerkers en anderzijds tot doel heeft te komen tot structurele ondersteuning van deze groep. Verankering Arbeid wil in dit nieuwe project gebruik blijven maken van de huidige (2 fte) voorlichters. Naast de vraagbaakfunctie voor nieuwkomers worden zij ingezet bij het ontwerp en de realisatie van een permanente regeling voor ondersteuning van MOE-werknemers. Daarin wil de werkgroep Verankering Arbeid in samenwerking met de bestuurders van de bonden een sleutelrol vervullen. Een jaarlijkse evaluatie maakt deel uit van het project.


37/47

Doel: Looptijd: Kosten:

Ontwikkeling en uitvoering van structureel beleid rond MOE-werknemers met gebruikmaking van de huidige ervaren voorlichters. 3 jaar € 130.000 per jaar, te financieren door het Productschap Vee en Vlees.

Evaluatie en verankering MOE-beleid in de Tuinbouwsector Het huidige project, dat is gericht op Midden- en Oost Europese (MOE) werknemers in de tuinbouw, eindigt in april 2012. De stuurgroep die het project begeleidt, evalueert jaarlijks de voortgang en richt zich in dit derde en laatste jaar van het project op verduurzaming van het beleid rond deze specifieke problematiek in de sector. De snelle doorstroming van de tijdelijke Poolse werknemers, in combinatie met de permanente aanwezigheid van deze groep, maakt vast beleid in de sector noodzakelijk. Verankering Arbeid onderschrijft het grote belang voor de sector van duurzaam beleid op dit terrein en wil in dit kader een project starten dat op basis van de evaluatie door de stuurgroep van het huidige MOE project op gestructureerde wijze vorm en uitvoering wil geven aan structureel beleid rond de MOE werknemers in de tuinbouwsector. Hoewel het onmogelijk is nu al - we schrijven september 2011 - inhoudelijk concreet aan te geven hoe dit project vorm zal krijgen, stelt VA gezien nut en noodzaak voor de sector voor om voor de komende jaren financiering te reserveren op een niveau dat gelijk is aan dat van de afgelopen jaren voor het project met de MOE consulenten in de sector. Doel: Looptijd: Kosten:

Ontwikkeling en uitvoering van structureel beleid rond de ondersteuning van MOE-werknemers in de tuinbouw sector. 3 jaar € 130.000 per jaar, te financieren door het Productschap Tuinbouw.


38/47

6

Loopbaanontwikkeling en scholing

Voor laaggeschoolde werknemers is hun ervaring en vakmanschap veelal het belangrijkste kapitaal waarmee zij actief zijn op de arbeidsmarkt. VA wil werknemers stimuleren en faciliteren bij het ontwikkelen van een loopbaantraject en aansluiting zoeken bij andere initiatieven om drempels zoals ongeletterdheid weg te nemen.

Scholing en loopbaanontwikkeling in de vleessector In het verlengde van het onderzoek naar arbeidsmobiliteit en –motivatie (2011) start in 2012 een traject dat de bevindingen van de onderzoekers op praktische wijze koppelt aan de afspraken over de mogelijkheden voor scholing en loopbaanontwikkeling die zijn vastgelegd in de cao voor de vleessector. Doel is te komen tot gedegen loopbaanbeleid in de sector dat deze bedrijfstak aantrekkelijk maakt voor nieuwe medewerkers en de huidige werknemers motiveert om in de sector aan het werk te blijven. Een belangrijk instrument in dit te ontwikkelen beleid is de aanwezigheid van stimulansen om gebruik te maken van scholing. Ook voor werkgevers heeft scholing en loopbaanontwikkeling van de medewerkers grote voordelen. Geschoolde werknemers zijn betere werknemers. Ze hebben meer werkplezier en een grotere betrokkenheid bij het bedrijf waar zij werkzaam zijn. Dat leidt tot verbetering van de kwaliteit van de arbeid én van het product. Doel: Looptijd: Kosten:

Ontwikkeling van loopbaanbeleid voor medewerkers in de vleessector 12 maanden € 20.000, te financieren door het Productschap Vlees en Vleeswaren.

Aanpak laaggeletterdheid op de werkvloer In Nederland zijn anderhalf miljoen mensen - waaronder een half miljoen werknemers laaggeletterd. Verankering Arbeid wil in 2012 de problematiek rond laaggeletterde werknemers betrekken bij en toevoegen aan de initiatieven die reeds genomen zijn in het kader van het project Arbeidsmarkt en Opleiding. VA wil daarin aansluiten bij het actieplan van de landelijke overheid en gebruik maken van de mogelijkheden die daaruit voortvloeien. Het huidige kabinet heeft in het regeerakkoord opgenomen dat er een nieuw actieplan komt om laaggeletterdheid aan te pakken. In 2007 spraken werkgevers- en werknemersorganisaties met de overheid af dat het aantal laaggeletterden in 2015 met 60 procent zou zijn verminderd en dat er vanaf 2011 geen kind de basisschool verlaat met onvoldoende basisvaardigheden lezen, schrijven en rekenen. Hoewel met behulp van beeldmateriaal voorlichting wordt gegeven, blijft laaggeletterdheid op de werkvloer een belangrijk veiligheidsrisico. Medewerkers kunnen voorschriften niet lezen en daar dus niet naar handelen. Ook als medewerkers elkaars taal niet verstaan, kan dat leiden tot gevaarlijke situaties en ongelukken. Scholing van deze werknemers levert daarom direct verbetering in de arbeidsrisco’s. Bovendien ervaren mensen veel voldoening als ze zich deze taalvaardigheden eigen hebben weten te maken. Met adviesbureau CINOP, dat al actief is op dit terrein, is overlegd om na te gaan hoe de problematiek rond laaggeletterde werknemers kan aanhaken bij het landelijke “Aanvalsplan Laaggeletterdheid”. Werkplan Verankering Arbeid 2012

39/47

Het CINOP ziet onder meer ruimte voor (mede)financiering van projecten die scholingsconsulenten ondersteunen inzake het herkennen en bespreekbaar maken van laaggeletterdheid en het ontwikkelen van instrumenten voor het opsporen van laaggeletterdheid. Ook ziet het CINOP binnen het project mobiliteit in de agrofood sector mogelijkheden voor (mede)financiering van een deelproject gericht op het ontwikkelen van branchegerichte assessments op het gebied van basis- en sleutelvaardigheden. Doel: Looptijd: Kosten:

Aanpak laaggeletterdheid onder werknemers, synergie met landelijk actieplan 18 maanden € 20.000, exclusief co-financiering uit het “Aanvalsplan Laaggeletterdheid”.


40/47

6

Medezeggenschap

Studiedag kaderleden zuivel Het Productschap Zuivel organiseert jaarlijks een studiedag voor OR- en kaderleden in de sector. Ook in 2012 zal een dergelijke studiedag worden gehouden. De studiedag – het kan een één- dan wel meerdaags traject zijn – verdiept de informatie over ontwikkelingen binnen en buiten de projecten in de zuivelsector. De adviseurs productschappen van de bonden zijn betrokken bij de inhoudelijke voorbereiding van de studiedag. Doel: Kosten:

Organisatie van studiedag voor OR- en kaderleden € 30.000, te financieren door het Productschap Zuivel.

Goed werknemerschap in de agrofood sectoren De werkgelegenheid in de agrofood sdectoren voor laag opgeleid (productie)personeel krimpt en verschuift richting tijdelijke buitenlandse krachten. Daarnaast neemt de vraag naar vaste medewerkers in hogere functies toe. Tegelijkertijd verliest een eenmaal behaald diploma steeds sneller zijn waarde omdat technologische ontwikkelingen razendsnel gaan, waardoor kennis in hoog tempo veroudert. Het is voor werknemers dan ook van groot belang om in iedere levensfase actief te blijven op de arbeidsmarkt en te blijven werken aan de eigen ontwikkeling. Die veranderende arbeidsmarkt biedt zowel werknemers als werkgevers in de agrofoodsector uitdagingen en kansen. Om slimmer, productiever en efficiënter te gaan werken, is scholing van medewerkers onontbeerlijk. Daarnaast is het essentieel dat werknemers zich bewust worden van de eigen mogelijkheden en dat zij van de werkgever verlangen bewuster om te gaan met personeel en werkgeverschap. Hiervoor moet een dialoog op gang komen over betekenisvol, competent en gezond werken waarin de werkgever ruimte creëert en de werknemer kansen kan grijpen of zelf initiëren. Verankering Arbeid heeft de wens om hiervoor een praktische handleiding te ontwikkelen. Hoewel de dialoog in het algemeen door vaste medewerkers zal worden gevoerd, kunnen ook tijdelijke krachten hun voordeel doen met de handleiding. Een uitgebreide projectbeschrijving vindt u in de bijlage van dit werkplan. Doelgroep: Doel:

Vaste werknemers in de agrofoodsector. Ontwikkeling werknemershandleiding voor de dialoog met de werkgever

Fase 1: Desk research naar de behoefte en inhoud voor het creëren een handleiding; Fase 2: De ontwikkeling van een praktische handleiding voor de werknemer ter bevordering van een dialoog tussen werkgever en werknemer, met als uiteindelijk doel eigen ontwikkeling en plezier in het werk. Fase 3: Implementatietraject ter bevordering van het gebruik van de handleiding. Kosten: Werkplan Verankering Arbeid 2012

41/47

Fase 1: Fase 2: vastgesteld; Fase 3:

€ 25.000, te financieren door de gezamenlijke productschappen; € 30.000, te financieren op basis van go no door sectoren waar de behoefte is nader te bepalen.


42/47

Bijlagen

Duurzame participatie seizoenmedewerkers – Maaslandmodel (uitgebreide projectbeschrijving) De arbeidsmarkt in de open teelten wordt voor een groot deel bepaald door seizoensgebonden arbeid en wel met name uitzendarbeid. De werknemers die dit werk verrichten zijn vaak maar tijdelijk actief op de Nederlandse arbeidsmarkt. Na afloop van het seizoen krijgen zij meestal geen nieuw werk aangeboden. Zowel voor werkgevers als voor uitzendkrachten is het van belang dat er nieuwe concepten ontstaan voor het organiseren van meer duurzame inzetbaarheid op de arbeidsmarkt. Voor werkgevers draagt dit bij aan de continuïteit van de bedrijfsvoering en mogelijk beter behoud van deskundigheid. De seizoenswerknemers hebben daarmee meer uitzicht op een stabieler arbeidspatroon en daarmee leefsituatie, daar ze van werk naar werk worden geholpen. Voor de sector is het van belang omdat de arbeidsmarktsituatie van invloed is op het brede maatschappelijke vraagstuk rondom het organiseren en reguleren van een (inter)nationale arbeidsmarkt en arbeidsstromen. Tenslotte is dit vraagstuk ook van belang voor het imago van de branche. VA stelt voor om op basis van het ‘Maaslandmodel’, waarin werkgevers en werknemers samen de verantwoordelijkheid nemen om werkloosheid te voorkomen, een haalbaarheiden draagvlakstudie uit te voeren naar de mogelijkheid om uitzendarbeid toegang te verschaffen tot meer duurzame vormen van participatie. Om deze ambitie te realiseren wordt gebruik gemaakt van het regionale organiserend vermogen, gericht op het organiseren van ketens van werk en werkzaamheden. Uiteindelijk doel is om medewerkers meer structureel bij de arbeidsmarkt en arbeidsverhoudingen te betrekken. De voorgestelde draagvlakstudie is van belang omdat recent onderzoek van de Universiteit van Tilburg (Wilthagen) heeft aangetoond dat het succes van regionale arbeidsmarktinitiatieven vooral afhangt van het eigenaarschap dat werkgevers (en bonden) ten opzichte van dergelijke initiatieven ervaren. De haalbaarheidsstudie richt zich op het ontwerp van een dergelijk initiatief: hoe kan het beste worden georganiseerd dat medewerkers (uitzendkrachten) actief kunnen blijven op de Nederlandse arbeidsmarkt. De studie kent onder meer de volgende vragen: • Welke rollen en verantwoordelijkheden worden gepositioneerd bij de overheid, sociale partners of de markt? • Op welke wijze kunnen dienstverbanden en arbeidsvoorwaarden het beste worden georganiseerd? • Hoe organiseren we de regionale betrokkenheid en de afstemming tussen vraag en aanbod? Welk uitvoeringsregime hoort hierbij? • Waar ligt de kritische omvang van een dergelijk initiatief? (werknemers; werkgevers; sectoren) • Hoe kan het duurzaam kwalificeren voor de arbeidsmarkt een plek krijgen?


43/47

De gedachte is om de draagvlak- en haalbaarheidsstudie in een concrete regio op te pakken met primaire stakeholders, die in de eventuele uitvoering een belangrijke rol kunnen spelen. Samenwerking wordt gezocht met het project Mobiliteit en Regionale Pilots, welke in het kader van PAO wordt uitgevoerd. Looptijd: Kosten:

6 maanden € 35.000, te financieren door het Productschap Tuinbouw.

Goed werknemerschap (uitgebreide projectbeschrijving) Door de ontgroening en vergrijzing zal de druk op de Nederlandse arbeidsmarkt toenemen. Een effect is dat werkgevers van werknemers verlangen dat zij langer, meer en flexibeler gaan werken. Om dat te bereiken, moet het werk wel aantrekkelijk zijn voor de werknemers. Zij moeten zich goed voelen op de werkplek en plezier in hun werk hebben. Dat is alleen mogelijk als er goede afstemming plaatsvindt tussen de werkgever en de werknemer over zijn of haar inzetbaarheid en individuele wensen. Ook de agrofoodsector moet inspelen op deze trend. De arbeidsmarkt in deze sector laat zien dat de werkgelegenheid voor laag opgeleid personeel krimpt en verschuift richting tijdelijke buitenlandse krachten. Onder het productiepersoneel heeft de meerderheid geen vast contract. Daarnaast neemt de vraag naar vaste medewerkers in hogere functies toe. Voor de laatste groep gelden uiteraard hogere opleidingseisen. Tegelijkertijd verliest ook in de agrofoodsector een eenmaal behaald diploma steeds sneller zijn waarde. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel, waardoor kennis in hoog tempo veroudert. Dat maakt het bijvoorbeeld voor herintreders moeilijk om op hun oude niveau opnieuw in te stappen. Het is voor werknemers dan ook van groot belang om in iedere levensfase actief te blijven op de arbeidsmarkt en te blijven werken aan de eigen ontwikkeling. De medewerker heeft hierin zijn eigen verantwoordelijkheid en zal ook (richting leidinggevende) zelf initiatief moeten nemen. Kortom: voor zowel werknemers als werkgevers in de agrofoodsector biedt de veranderende arbeidsmarkt uitdagingen en kansen. Om slimmer, productiever en efficiënter te gaan werken, is scholing van medewerkers uiteraard onontbeerlijk. Maar daarnaast is het essentieel dat werknemers zich bewust worden van de eigen mogelijkheden en van de werkgever verlangen bewuster om te gaan met personeel en werkgeverschap. Er moet een dialoog op gang komen over betekenisvol, competent en gezond werken waarin de werkgever ruimte creëert en de werknemer kansen kan grijpen of zelf initiëren. De dialoog zal in het algemeen worden gevoerd door vaste werknemers, omdat zij een duurzame arbeidsrelatie hebben met de werkgever. Om die groep te faciliteren en te leren de eigen verantwoordelijkheid te nemen, heeft Verankering Arbeid de wens een praktische handleiding te ontwikkelen. Daarmee kunnen overigens niet alleen vaste, maar ook tijdelijke krachten hun voordeel doen. De AWVN heeft voor deze dialoog de vitaliteitdriehoek voor werkgevers ontworpen (http://www.awvn.nl/smartsite.net?id=15956), die is gericht op het managen van betekenisvol werk, competenties en gezondheid. Met de te ontwikkelen handleiding wil VA daar een instrument aan toevoegen voor werknemers, zodat zij ook zelf het initiatief kunnen nemen en de dialoog op een vruchtbare manier kunnen voeren. Werkplan Verankering Arbeid 2012

44/47

Doelgroep: vaste werknemers in de agrofoodsector. Fase 1: Desk research naar de behoefte en inhoud voor het creëren een handleiding; Fase 2: De ontwikkeling van een praktische handleiding voor de werknemer ter bevordering van een dialoog tussen werkgever en werknemer, met als uiteindelijk doel eigen ontwikkeling en plezier in het werk. Fase 3: Implementatietraject ter bevordering van het gebruik van de handleiding. Kosten: Fase 1: Fase 2: vastgesteld; Fase 3:

€ 25.000, te financieren door de gezamenlijke productschappen; € 30.000, te financieren op basis van go no door sectoren waar de behoefte is nader te bepalen.


45/47

VERGADERING : BESTUUR DATUM : 10 NOVEMBER 2011 AGENDAPUNT : 8 BIJLAGE : 20. Toelichting werkplan Verankering Arbeid 2010

Recommend Documents