Verduurzamen van de woningvoorraad - kan maar zo, ook in Westvoorne

Verslag van het openbare deel van de ALV van 22 april 2015 Het openbare deel van de algemene ledenvergadering van de vereniging Onderdak Westvoorne bestond uit drie presentaties - ingeleid door onze voorzitter – gevolgd door een levendige discussie en een slotwoord door de wethouder, waarna de voorzitter de bijeenkomst sloot.

1/ Verduurzamen van de woningvoorraad - kan maar zo, ook in Westvoorne Deze presentatie werd verzorgd door BAM-Woningbouw, met als sprekers mevr. Carla van Heemskerk en dhr. Erwin de Kaper. Hoogtepunten Trias energetica: 3 stappen naar ‘energie neutraal’: A. Energiegebruik terugdringen B. Maximaal gebruik duurzame energiebronnen C. Alleen indien nodig: zo efficiënt, schoon mogelijk gebruik van fossiele brandstoffen Bestaande bouw energie neutraal maken is de uitdaging. Energieneutraal wordt populair “nul op de meter” genoemd. Feitelijk betekent dit dat de kosten, die normaal gebruikt zouden worden voor energie, gebruikt worden om de investering terug te betalen: de investering om de woning dusdanig aan te passen dat de energiemeter aan het einde van iedere maand ‘op nul staat’. Pas ná de terugverdientijd van de investering betekent “nul op de meter” ook echt dat de vaste lasten gedaald zijn. In de eerste projecten gaat het om huurwoningen van wooncorporaties. De woonlasten blijven voor de huurders in de meeste gevallen gelijk, doordat  De huurders het bedrag voor energiekosten aan de corporatie blijven betalen;  De coporaties dat geld investeren in de benodigde aanpassingen aan de woningen;  De bouwers (als BAM) leveren voor dat geld dan aanpassingen, waardoor de energiemeter ‘naar nul gaat’. De heer De Kaper maakte met zijn verhalen uit de dagelijkse praktijk, foto’s en een filmpje heel inzichtelijk wat het betekent om een rijtje min-of-meer identieke oudere woningen energieneutraal te maken. Als voorbeeld diende een recent project van de BAM in Heer-Hugowaard: een zestal rijtjeswoningen aan de Bosboomstraat.

pg 1/7

ver. Onderdak Westvoorne / secr.NL-3233-BS-24 / www.OnderdakWestvoorne.nl / KvK Rotterdam nr.: 24388407

In 10 dagen tijd van ^

Naar ^

pg 2/7


De investering voor een dergelijke aanpassing is op dit moment ca. € 80.000 per woning. Uitgaande van een energierekening van ca. € 2.000 per jaar is de terugverdientijd ca. 40 jaar. Hierbij is de aanname dat de wijzigingen in de energieprijzen, de rente, de inflatie e.d. tegen elkaar wegvallen. De verwachting is dat het bedrag dat voor een dergelijke investering nodig is in 2017 al op € 60.000 (of lager) zal liggen. Let wel: het gaat om aanpassingen van een serie gelijksoortige woningen. Individuele woningen vergen ongetwijfeld een hogere investering.

2/ Duurzaamheid & financieren: Een aandeel in elkaar Deze presentatie werd verzorgd door de Rabobank, met als sprekers mevr. Sandy Riemers en mevr. Mirjam Noordermeer. Hoogtepunten De bank biedt vaak een specifieke financieringsmogelijkheid (bijvoorbeeld een grotere leencapaciteit) als het gaat om aanpassingen die de woning energiezuiniger te maken. De RaboBank biedt onder meer een Energiebespaarlening.

3/ Verduurzamen van woningen Deze presentatie werd verzorgd door ons bestuurslid dhr. Lex Mooiweer bij afwezigheid van de presentator van Eneco de heer Willy Heussen (die door ziekte verhinderd was en zijn powerpoint presentatie had aangeleverd). Hoogtepunten Ook Eneco ging in op de Trias Energetica. Bij de beperking van de energievraag kan het energiebedrijf onder meer helpen sturen door middel van slimme meters, uitleesbare cv-ketels en ‘apps’ voor tablets en smartphones om het eigen energiegebruik te monitoren. Tevens werd uitleg gegeven van de verschillende energielabels, die de ronde doen m.b.t. de energiezuinigheid van bestaande woningen. Ze variëren uiteraard naar rato van de bij de stichting van de woning gehanteerde wettelijke bouwvoorschriften, én de mate waarin (opvolgende) eigenaren van de woning de kwaliteit van de isolatie, ventilatie en verwarming van hun woning opvoerden. Daarnaast werd ook bij deze presentatie ingegaan op het “nul op de meter” concept. Er werd een investeringsbedrag van € 70.000 genoemd. Dit ligt in de bandbreedte, die de BAM ook noemde. Interessant is dat Eneco dit bedrag in twee delen splitste: € 35.000 om een 70% energiebesparing te realiseren, en nog eens € 35.000 voor de laatste 30%.

pg 3/7


Discussie Hoe slim is het voor een subsidiegever om door te gaan met subsidiëren van (bijvoorbeeld) zonnepanelen, als hij weet dat er hele verbouwingen aan komen ? De Kaper (BAM): reageert met op te merken dat heel wat particulieren zich verenigen om gezamenlijk verbeteringen aan te pakken. Ook suggereert hij dat voor individuele woningen men beter kan beginnen om naar Label B te streven omdat dit een vrij gemakkelijke aanpassing voor aannemers is. Voor individuele woningen vergt “nul op de meter” een heel andere investering dan wanneer er (zoals zij op dit moment doen) 40 gelijksoortige woningen tegelijkertijd worden aangepakt. Wellicht dat we over een aantal jaren zover zijn dat maatwerk redelijkerwijs tot de mogelijkheden behoort. Maar, energiezuiniger is nu al voor iedereen bereikbaar. De Kaper benadrukt de samenwerking tussen BAM, banken en energieleveranciers in het zoeken naar een nieuw financieringsmodel. Om op de vraag terug te komen: de kans dat er een desinvestering gedaan wordt is een gevaar dat bij subsidies altijd op de loer ligt. Hoeveel woningen moeten er gedaan worden om financieel gezond te investeren ? De Kaper stelt dat de huidige projecten al in de zwarte cijfers draaien. BAM is een commerciële, beursgenoteerde, onderneming en moet winst maken. Dat doen ze dan dus ook. Maar, ze hebben ook ambitie en een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Daarom investeren ze vandaag voor de toekomst. Dergelijke projecten vallen altijd financieel tegen. De extra kosten komen dan terecht op de corporaties en dus de huurders of de belastingbetalers. Graag uw reactie. De Kaper: vanwege de onzekerheid, sluiten wij ook het onderhoudscontract af en garanderen wij 40 jaar lang “nul op de meter”. Als BAM dragen wij dus een groot deel van het risico. De Kaper denkt overigens dat het juist wel mee zal vallen i.p.v. dat het tegen gaat vallen. Als voorbeeld: de levensduur en het rendement van zonnepanelen veranderen de komende jaren in gunstige zin. Bij de eerstvolgende noodzakelijke vervanging hoeft waarschijnlijk slechts een deel van de panelen vervangen te worden om hetzelfde rendement te halen. Er zit een heel rekenmodel achter (onder meer met behulp van de BIM software, die gebruikt wordt) dat de heer De Kaper niet kan uitleggen omdat dat niet tot zijn expertise hoort. Maar, er is overal rekening mee gehouden. Zo weten we bijvoorbeeld al wanneer we de zonnepanelen moeten vervangen, en via het rekenmodel weten we ook hoeveel panelen we dan moeten gaan vervangen.

pg 4/7 ver. Onderdak Westvoorne / secr.NL-3233-BS-24 / www.OnderdakWestvoorne.nl / KvK Rotterdam nr.: 24388407

Als de BAM failliet gaat, ben ik mijn onderhoudscontract kwijt. De Kaper: ja, ook wij kunnen failliet gaan. De details ken ik niet, maar er is misschien iets met een verzekering mogelijk. Ik ga er niet van uit dat wij failliet gaan. Maar, ik snap de vraag, en dat is inderdaad een risico. Een woningcorporatie pleegt met enige regelmaat groot onderhoud. Stel dat dat net geweest is. De Kaper: wij zoeken eigenlijk een goed moment in de onderhoudscyclus. Hoe denken jullie over energieopslag ? Bijvoorbeeld energie opslaan in de zomer en gebruiken in de winter. De Kaper: Dat heeft te maken met de samenwerking met de energieleveranciers. Je wilt af van het energieverlies over de transportlijn (aan de ene kant) en je wilt toch overtollige energie bewaren tot het nodig is. Er worden op dit moment accu’s ontwikkeld, die een grote opslagcapaciteit hebben. Ook wordt er gedacht aan het plaatsen van grote accu’s in electrische auto’s. Wanneer je deze oplaadt met de overtollige energie, kun je deze energie op een later moment weer eventueel aan de auto onttrekken. Daarnaast ontstaan er steeds meer mogelijkheden om de overtollige energie te delen met buurtbewoners, die energie nodig hebben. In ieder geval probeer je zoveel mogelijk het transportverlies te beperken en overtollige energie voor later op te slaan. Je kunt ook water (onder de grond) verwarmen, om daar later weer energie uit terug te winnen. Je kunt er ook ijs van maken om koeling te realiseren. De Kaper: energie opslaan is inderdaad een van de speerpunten. Zien jullie, naast de ontwikkelingen bij de grote aannemers, ook mogelijkheden voor lokale aannemers (en andere lokale partijen) om in dergelijke projecten te participeren ? De Kaper: ik durf deze vraag niet te beantwoorden. We hebben op dit moment besloten om met vaste partijen te werken, omdat we nog in een ontwikkeling zitten en deze samen door moeten maken. De eerste paar jaren blijft dat nodig om stappen te kunnen zetten. De wens is er voor de toekomst wel, al was het alleen maar omdat de reisafstand voor de lokale partijen kleiner is en daardoor efficiënter. Is u bekend of er met partijen in Bernisse gesproken wordt ? Omdat men daar op dit moment aan het renoveren is. De Kaper: bij mij is dat niet bekend. Ik ben projectleider en niet op de hoogte van alles wat er speelt. Collega Heemskerk kan dat eventueel voor u navragen.


Volgens mij gaan ze op dit moment alleen de daken isoleren. De Kaper: dat lijkt me onverstandig. Vaak denkt men dat het aanpakken van het koudste punt een oplossing biedt. Maar dan ontstaat er elders gewoon een nieuw koudste punt. De essentie is nu juist dat je de woning als geheel beschouwt. Ik zou geen renovatie starten als je alleen het dak gaat vervangen. Je zoekt voor de gehele woning de juiste balans tussen isolatie en ventilatie. Hoe zit het met het energienetwerk ? Voorlopig betalen we voor transport als we energie afnemen, maar krijgen we alleen de energiekosten terug als we energie afgeven. De Kaper: bij de “nul op de meter” woning rekenen we met nul afname, en niet met een uitwisseling van afname en teruggave. Op dit moment krijg je inderdaad geld terug als je zelf energie opwekt. Hier houden wij geen rekening mee. Wij gaan er van uit dat er geen energie meer hoeft te worden afgenomen: dus echt nul op de meter. Overigens is het hele model afgestemd op gemiddeld energiegebruik. Als u ineens, nadat wij geweest zijn, denkt dat u veel meer energie kunt gebruiken omdat wij toch “nul op de meter” garanderen, dan is dat natuurlijk niet reëel. Wij proberen, naast de bouwmaatregelen, natuurlijk ook bewust energiezuinig gedrag te stimuleren. Kunt u iets meer vertellen over de financiële modellen als het gaat om particuliere woningen in plaats van grote aantallen huurwoningen ? Is dat iets voor de Rabobank om dat te onderzoeken ? Nu zijn de mogelijkheden gericht op energiebesparing, maar niet op nul-energie aanpassingen. Riemers (Rabobank): wij zouden particulieren kunnen helpen bij het maken van prijsafspraken met de bouwondernemers. De Kaper: wij zijn, vanwege het volume dat we jaarlijks willen halen, nog niet gericht op de particuliere woningmarkt. Het gaat dan ook om andere risico’s bij financieringsafspraken op de lange termijn, zoals de genoemde 40 jaar. De presentatie is uitgegaan van woningen, die in ieder geval nog 50 jaar meekunnen. De Kaper: daar heeft u gelijk in. De verwachting is echter dat de terugverdientijd korter gaat worden. De investering wordt de komende jaren namelijk steeds minder per woning.


We gaan met z’n allen minder energie gebruiken. Vanwege de vaste lasten van energiebedrijven zal het tarief voor energie dus omhoog gaan. De Kaper: Met “nul op de meter” heb je daar geen last van. Aan de andere kant: ik ben met de auto hier naar toe gekomen. Dat is niet erg milieubewust. Ik vraag me wel eens af hoe de mensheid over 1000 jaar terugkijkt op de manier waarop wij nu met onze aarde omgaan. Het is een vraagstuk dat de komende 10 jaar sterk zal gaan veranderen. De verhouding tussen vraag en aanbod van energie zal wijzigen. Stel dat particulieren zich verenigen in een project. Het lijkt me dat de normale hypotheekregels daar niet zo van toepassing op zijn. Riemers: wij mogen wettelijk geen korting geven (tenzij wij iedereen dezelfde korting geven). Projectkorting bestaat niet meer. De vraag is niet of er projectkorting kan zijn. De gedachte is dat een (groot) aantal particulieren zich kunnen verenigen in een gesloten groep. Dan zouden toch de normale hypotheekregels niet hoeven gelden ? Riemers: voor iedereen gelden dezelfde hypotheekregels. Een technische vraag: hoe zit het met de leefbaarheid (ventilatie e.d.) ? De Kaper: zoals gezegd zoeken wij de balans tussen isolatie en ventilatie (bijvoorbeeld met CO2 gestuurde systemen).

Slot- en dankwoord Door wethouder Bert van der Meij van Westvoorne. Hoogtepunten Westvoorne wil graag als gemeente per 2025 energieneutraal zijn. Bijvoorbeeld met hulp van voorzieningen als een zonnepanelenweiland. We gaan als gemeente ook de huurwoningen aanpakken verzekert hij het gehoor. Het particulier woningbezit wordt een grote uitdaging. Misschien ligt hier een mooie taak voor de vereniging Onderdak Westvoorne ?

Afsluiting Door de voorzitter. De voorzitter bedankt de sprekers, de wethouder en de aanwezigen. Na afloop werd door menigeen nog nagepraat, veelal onder het genot van een drankje. Verslag: Reino de Boer Indien er belangstelling bestaat voor de presentaties van de sprekers, vragen wij u om contact op te nemen met het bestuur van de vereniging.


Verduurzamen van de woningvoorraad - kan maar zo, ook in Westvoorne

Recommend Documents