VERBORGEN OP STAP DOOR DE PASSAGES VAN PARIJS Wat nou koop-‘mall’? Lang voor de opkomst van het overdekte winkelcentrum kon je in Parijs al beschut winkelen. De 19de-eeuwse passages rond de Grands Boulevards van Parijs zijn kathedraaltjes van glas en ijzer, waar je terecht kunt bij kunstenaars en mafkezen. Wel even wat anders dan Au Printemps of Lafayette. Van de 100 passages zijn er nog 20 over. Maar nooit kwamen ze in de worggreep van de commercie. Eigenzinnige antiquairs, stempelmakers & patissiers maken er de dienst uit. Tijdens een wandeling door de mooiste passages snijd je door de ziel van Parijs. Alles kom je tegen: van chic (Gaultiers haute couture in Vivienne) tot shabby (de hoeren bij de passages rond St-Denis). TEKST: HARRI THEIRLYNCK ∑ FOTOGRAFIE: EMILE LUIDER
28
REIZEN SEPTEMBER 2001
SCHOONHEID
2. PASSAGE VERDEAU: KLEIN MAAR FIJN
Antiquariaat Farfouille in Verdeau Foto openingsspread: Passage Jouffroy
Le Bistro
1. PASSAGE BRADY: MEER SOEK DAN PARIS (Ingang: 46, rue du Faubourg St.-Denis, Métro: Château d’Eau) De nrs. vindt u terug op de kaart op pagina 34. Kun je even geen Parijzenaar meer zien, stap dan Brady binnen en je bent op vakantie in India of Pakistan. Deze oosters vervallen passage (kapot glas, loshangende elektriciteitsdraden) is geen lid van de Parijse ‘Association’ van Passages. De Indiase en Pakistaanse restaurateurs, die hun lunchtafeltjes schots en scheef door de passage strooien, zijn veel te bang voor aantasting van hun koninkrijkjes. We noteerden 23 restaurantjes (vaak La Rose of Le Roi du Kashmir), 2 gouden olifanten en 4 kappers. Meer soek dan Parijs, sfeervol maar hard toe aan renovatie. Tip: ja, de goedkope lunch natuurlijk. Tandoori Chicken voor FF. 40, met rijst en salade, bij bijna elke zaak.
30
REIZEN SEPTEMBER 2001
Passage Brady, dé plek voor Indiaas eten
(6, rue de la Grange-Batelière, aansluitend op Jouffroy, Métro Grands Boulevards) Passage van de derde generatie (1847), neo-klassiek en hoog, de favoriet van onze fotograaf. Een pareltje, niet in de laatste plaats door degelijke antiquariaten (b.v. Libr. Farfouille), het mooie Photo Verdeau (nr. 14) en La France Ancienne (nr. 26), de serieuze oude-ansichtkaartenwinkel t/o Farfouille. Eten: lunchen zonder dikdoenerij bij Le Bistro, tussen veel buurtgenoten dus goed. Of doe de New Asia Lunch, snelle selfservice.
Galerie Colbert, de mooiste van Parijs
‘Een zwembroek van ƒ 400? Laat ’m even door je vingers glijden bij Gaultier’ Galerie Vivienne
3.GALERIES VIVIENNE EN COLBERT: DE MOOISTE & DE SJIEKSTE (4, rue des Petis-Champs, Métro Bourse) De fraaiste galeries van Parijs, Vivienne en Colbert, liggen als een Siamese tweeling achter de tuin van Palais Royal. Dit lustoord voor wufte wandel- en winkelaars is vooral bekend door Jean-Paul Gaultier (‘Alles is mooi, maar je moet het zien’), de kwajongen van de Parijse haute-couture en lieveling van Madonna, de beroemde ‘punt’-beha is van hem. Aan de Rue Vivienne heeft Gaultier een winkel die je even binnen moet lopen, al is het maar om een zwembroek van ƒ 400 door je vingers te laten glijden. De mozaïekvloer van Vivienne (je zou bijna je schoenen uittrekken) dient geregeld als catwalk voor nieuwe Gaultier-mode. Winkels: Emilio Robba met z’n zijden bloemen; bij Lucien Legrand koop je wijnen, karaffen en kurkentrekkers van FF 95 tot 820. Verder antiquariaten en prêtà-porter. Eten & drinken: Theesalon A Priori Thé (nr. 35) is hét zondagse brunchadres voor Parijse families. Tip: diner in restaurant Le Grand Colbert, luisterrijke tent met vlotte bediening en gigantische bar vol kerstboomlichtjes (menu FF 160). Lunch? In het filmdécor (Parijs jaren ’50) van Brasserie Le Bougainville, hoek Rue de la Banque. REIZEN SEPTEMBER 2001
31
5. PASSAGE DES PANORAMAS: DE DRUKSTE VAN PARIJS
Jouffroy, met links de winkel van monsieur Valentin
Boekenstallen in Jouffroy
(11 Blvd. Montmartre, Métro Grands Boulevards) Van alle ‘menselijke aquariums’ van Parijs is dit de drukste. ‘Foute’ bogen met knipperende lichtjes zuigen de toeristenpolonaise van de drukke Boulevard Montmartre naar binnen, maar verderop valt het erg mee. De passage kent verschillende gangen, waaronder de Galerie des Variétés (met artiestenuitgang van het beroemde Théatre des Variétés, directeur Jean-Paul Belmondo!). De ‘Panoramas’ is de op een na oudste passage (1799) van Parijs, de eerste met gasverlichting. Ook literair verantwoord: Emile Zola schrijft erover in roman Nana. Winkels: veel postzegelwinkels. Dure taartenzaak (Cannelle), naast winkel met bh’s op gouden torso’s. Cario Cezkam, Afrikaanse kunst. Eten & drinken: Salon de café L’Arbre à Cannelle, vensters met houten Ionische zuiltjes en plafond uit de tijd van Napoleon III (bezwoer de eigenares ons). Bread & Best, de on-Frans ingerichte broodjeszaak einde passage, is leuker. Bijzonder: J. Marusic op nr. 40 met etnografische ansichtkaarten (‘tous pays et tous epoques’), waaronder de beroemde kippenpoot-kaart (een echte dus).
4. PASSAGE JOUFFROY: DE LEUKSTE & DE LEVENDIGSTE (ingang: 10, Blvd. Montmartre, tegenover P. des Panoramas, Métro Grands Boulevards) In de eerste Parijse passage (1846) die helemaal uit ijzer en glas werd opgetrokken, gebeurt van alles. Achterin Jouffroy zit het unieke hotelletje Chopin, het meest overdekte hotel ter wereld (zie ook Praktisch). Wassenbeeldenmuseum Grévin heeft er z’n drukke uitgang. En op nr. 3032 sleurt monsieur Valentin, patissier van formaat, ons z’n winkel binnen om z’n unieke Le cône te proeven, een broodje gezond dat eigenlijk ijsje wil zijn. ‘Een flaneerbroodje’, zegt uitvinder Valentin, ‘om al etend langs passages en Grands Boulevards te flaneren.’ De modern-traditionele Fransman klaagt graag en charmant over de eigenaar van de galerie, die zijn huur verhoogt van 15.000 naar 21.000 frank per maand. ‘Ik sleep hem voor de rechter!’ Overigens een oud gebruik: zie passage Véro-Dodat. Winkels: naast antiquariaten de beroemde wandelstokken-winkel van de broertjes Segas (nr. 34), stokken met kop van De Gaulle of Marx. Tegenover Le Valentin een poppenhuizenzaak, halverwege de passage een naamloze zaak voor cinefielen waar je alles over films en strips kunt kopen.
32
REIZEN SEPTEMBER 2001
Wassenbeeldenmuseum Grévin
Overdag transparante pareltjes, ’s nachts gesloten
PARIJSE PASSAGES
6. PASSAGES CHOISEUL: CÉLINE WOONDE HIER! (40, rue des Petits-Champ, Métro Quatre-Septembre) Haal alle kapsones van Vivienne en Colbert eraf, versmal het geheel, gooi er wat normale winkels in en je krijgt de Passage Choiseul, de ‘gewoonste’ passage van Parijs. Winkels voor kleding en schoenen, een reisbureau, een Chinees, een paar bars en een internetcafe, kortom het volle leven. Let op: hier woonde als kind (op nr. 67) een groot Frans schrijver: Louis-Ferdinand Destouches, ofwel Céline. In ‘Dood op Krediet’ wijdt hij enige regels aan Choiseul, door hem herdoopt tot Passage de Bérésinas: ‘De kamer op onze hoogste verdieping keek uit op het glazen dak van de galerij, op de buitenlucht zogezegd; voor het raam waren tralies, tegen de dieven en de katten.’
Choiseul, de ‘gewoonste’ passage van Parijs
7. PASSAGE DU GRAND-CERF: ARTY MAAR KOEL
Passages Du grand Cerf
(145, rue St.-Denis, Métro Reaumoir Sebastopol) Niets van de gezellige ranzigheid van de buurt. Na de grote renovatie werden in deze hoge passage (er zijn bruggetjes en zelfs stadsflatjes helemaal bovenin) uitsluitend designwinkels (met vaak luxe-hebbedingetjes) toegelaten. Zie het winkelaanbod: Jean-Louis Pinabel, hoedenmaker en struisvogelveren-specialist; tegenover hem As’art, voor de betere Afrikaanse kunst, verder veel ateliers en sieradenwinkels. Tip: Satellite, hoekwinkel naast place Goldoni. Fameuze zaak van thema-sieraden. Duur maar mooi. (zie www. satellite.fr).
Parijs PRAKTISCH Centrum
2 Grands Boulevards
QuatreSeptembre
Blv Pois d. soniè
re
5
Bourse
6 Rue
Ru Réa e umu r
3 des
9
Pet itsCha start mp
250 m
7 u
d.
pol de
Riv
oli
SEINE
urbi de T
De trein (Thalys) is verreweg het gemakkelijkst. Thalys rijdt tot eind sept. 6 keer per dag van A’dam (via DH-R’dam) naar Parijs. Tijd R’dam-Parijs: 3 uur 19 min.! Vroegboektarief v.a. ƒ 158 (¤ 71,70), normaal v.a. ƒ 228 (¤ 103,45) retour v.a. A’dam. Informatie & reserveren: tel. 09009296 (ƒ 0,50 p.m.) of www. thalys.nl en www. ns.nl.
GELD 1 Franse franc is ƒ 0,33 = ¤ 0,15
GEORGANISEERDE REIZEN
8 finish Blv
go
Rue
asto
Palais Royal Musée du Louvre
JJ
e a Ruusse Ro
Seb
Palais Royal
Reaumoir Sébastopol
PARIJS
. de
Brady Verdeau Colbert Jouffroy Panoramas Choiseul Grand-Cerf Vero-Dodat Caire
Château d'Eau
1
Blvd
Passages 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Blvd . de B Nouonne velle
R St.-Due enis
B Mon lvd 4 tmar tre
HOE KOM JE ER? Rue du St. Faub -De ou nis rg
Passage
PARIJS
‘Op de rue St. Denis, de leukste rosse straat van Parijs, heb je een geweldige keuze aan goedkope dames(kleding)’
Veel grote reisorganisaties bieden pakketreizen naar Parijs. Bij Panta, de grootste, betaal je in de periode 1-9 tot 1-11 voor een 2sterrenhotel v.a. ƒ 344, 3-sterren v.a. ƒ 422 (¤191) (3 dagen/2 nachten treinreis, op basis van 2-pk.). Bij De Jong Intra Vakanties variëren de v.a. prijzen van ƒ 375 tot ƒ435 (3 sterren). Tip: kijk niet op twee tientjes, let goed op aard en ligging van de hotels!
ACCOMMODATIE Slapen ín een passage is natuurlijk het leukst. Aanrader is hotel Chopin (34 kamers) in de Passage Jouffroy, sfeervol hotel, originele kamers, uitzicht over binnenplaatsen en daken. 2-pk. v.a. FF 453 (¤ 69,06), excl. ontbijt. Adres: 10, Boulevard Montmartre, 46 Pass. Jouffrroy, 75009 Parijs, tel. 0033-1-47705810 (minimaal een maand tevoren boeken, anders vol). Relais Mercure Ronceray Opera, ook Passage Jouffroy (130 kamers), 2-pk. v.a. FF 890, adres: 10, boulevard Montmartre, 75009 Parijs, tel. 0033-1-42471345, fax : 00 33-1-42471363.
LITERATUUR Weinig over de passages in de gidsen. De kleinste gids wijdt er de meeste tekst aan: ANWB EXTRA Parijs, met handige kaart: ƒ 12,50 (¤ 5,65). Goed maar duur: Capitool Parijs, ƒ 54,90 (¤ 24,90). Slim boekje is Internetreisgids Parijs on line, ‘www-reisplanner
34
REIZEN SEPTEMBER 2001
met slimme sites’ (uitg. ANWB), ƒ 14,95 (¤ 6,80). Te koop in Parijs: Les Passages Couverts de Paris, Patrice de Moncan, informatief, veel foto’s, wel Franstalig, FF 144.
ETEN Twee adressen vlakbij de galeries: bij Galerie Vivienne: Le Palet, Rue de Beaujolais 8, dik in orde. Goed lunchadres: Sable Blanc, joodse lunchroom met salades, quiches en shoarma, middenin rosse buurt van St.-Denis, dus hoog Irma La Douce-gehalte, Rue de Ponceau 4-6. I Golosi, 6 Rue de la Grange-Batelière, naast passage Verdeau, à la carte FF 150-250, mooi maar beetje doorgestileerd.
INTERNET www. paris-touristoffice.com ∑∑∑∑. Met zoekopdracht ‘passages’ krijg je aardige panorama’s van Vivienne en Jouffroy en overzicht met foto’s van andere Parijse passages. www. thalys.com/nl ∑∑∑∑. Gewoon handig, begrijpelijk en goed. www. ratp.fr/Images/Plans ∑∑∑. Handige ‘opblaasbare’ metrokaart van Parijs, goed om wandeling voor te bereiden. www.fransverkeersbureau.nl ∑∑∑. De site van het Frans Verkeersbureau, met keur aan doorklikmogelijkheden.
INFORMATIE Frans Verkeersbureau/Maison de la France, Prinsengracht 670 1017 KX Amsterdam, tel. 0900-1122332 (ƒ 1 p/m), Email:
[email protected].
TOP 3 VAN DE AUTEUR: 1 PASSAGE JOUFFROY: ‘Omdat er verreweg het meeste gebeurt’ 2 GALERIES VIVIENNE EN COLBERT: ‘Groot, hoog, mooi, weids, helemaal Parijs’ 3 PASSAGE BRADY: ‘Onverwacht anders, juist helemaal niet Parijs’
Passage du Caire (1798), de oudste
PARIJSE PASSAGES
8. GALERIE VÉRO-DODAT: DE KONING VAN DE PASSAGES (19, rue JJ Rousseau, Métro Palais Royal/Louvre). Hier zetelt de koning van de Parijse passages: Robert Capia, antiquair, poppenen fonografenpecialist, maar vooral de gedreven president van de L’Association van ‘Passages et Galeries’ in Parijs. Auteur van vier boeken over poppen, bekend van radio en tv, Catherine Deneuve was kind aan huis bij Capia’s ‘réparation de bébés’ (nr. 24). Loop met deze REIZEN bij hem binnen – hij weet ervan – en hij glundert. Ga alleen in goede stemming naar VéroDodat, want de keurig gerenoveerde passage is chic maar somber. Veel donkerbruine gevels met koperen letters. Trouwe klanten bezoeken er de strenge winkel van Italiaanse uitgever Franco Maria Ricci (kunstboeken, nr. 15) of Luthier’s muziekinstrumentenzaak (nr. 17). Véro-Dodat werd gebouwd door twee varkensslagers die de winkel in 1822 meteen al voor woeste bedragen verhuurden. Drinken: haal adem in café de L’Epoque, hoek passage, warm & gelig, ook goed voor eenvoudige lunch.
9. PASSAGE DU CAIRE: KLEDING EN IRMA LA DOUCE! (273, rue St.-Denis, Métro Reaumoir Sebastopol) Mocht u tot de conclusie komen dat de Parisiennes hier ineens een stuk vriendelijker zijn voor mannelijke toeristen: we bevinden ons hier in Rue St-Denis, de leukste rosse straat van Parijs. Op de hoek van stegen en passages staan Parijse prostituées, vaak leuke oudere dames met vlinderbril, die sterk aan Irma La Douce doen denken. Maar we kwamen voor Caire, de oudste passage van Parijs. Naar Cairo genoemd omdat in Frankrijk in 1798 de Egypte-gekte losbarstte na Napoleons intocht in dat land. Caire, dat in niets aan Egypte doet denken, zit barstensvol kledingzaken. Vraag niet of je wat kunt kopen, want je wordt de winkel uitgeschopt. De ‘prêt-à-porter-passage’ levert uitsluitend aan de kledingzaken op en rond Rue St.-Denis. Tip: Op de geweldige Rue St.-Denis, waaraan ‘Caire’ grenst, heb je enorme keus aan goedkope (vooral dames)kleding.
Robert Capia, beroemd poppendokter en president van de ‘L’Association de Passages’
REIZEN SEPTEMBER 2001
35
REIZEN ARRANGEMENT
SFEERVOL OVERNACHTEN IN PARIJS VANAF ƒ 295 / ¤ 134 p.p. Aankomst dagelijks in de periode 1 september 2001 tot en met 24 maart 2002. arijs, een stad waar je nooit op uitgekeken raakt. REIZEN heeft in samenwerking met Valerius Reizen een scherp geprijsd hotelarrangement samengesteld. In het hart van Parijs, tussen de Grands Boulevard, ligt het charmante hotel Favart. In de directe omgeving vindt u theaters, de Opéra, tientallen kunstgaleries en natuurlijk de prachtige passages. Hotel Favart is gehuisvest in een historisch gebouw. In de zomer van 1824 logeerde de Spaanse schilder Francisco Goya er. Momenteel beschikt het 3-sterrenhotel over een lobby, een gezellige bar, tv-lounge en een ontbijtrestaurant, waar iedere ochtend het continentale ontbijt wordt geserveerd. De kamers beschikken over een privé-badkamer. Dichtstbijzijnde Metrostation: Bourse of Opéra. In de omgeving bestaat de mogelijkheid om te parkeren.
P
36
REIZEN SEPTEMBER 2001
Arrangementsprijs ƒ 295 / ¤ 134 p.p. Inclusief: ∑ 2 overnachtingen op basis van een 2-pk ∑ 2x ontbijt ∑ ANWB gids Parijs Niet inclusief: vervoer, reserveringskosten ƒ 50/¤ 23; 1-pk toeslag ƒ 80/¤ 36, reis- en annuleringsverzekering, calamiteitenfondsƒ 7,50/¤ 3,50 en parking FF 100 per 24 uur. Extra’s te boeken: 3 dagen Paris Visite card ƒ 41/¤ 19; weekendretour Thalys ƒ 288/¤ 131.
Boeking en informatie Valerius Reizen B.V. Cornelis Krusemanstraat 1 1075 NB AMSTERDAM tel. (020) 673 07 73 fax. (020) 672 35 56 e-mail:
[email protected]