Wetenschap
Onderwijs
UCF WETENSCHAPSCAFÉ MAAKT WETENSCHAP TASTBAAR VOOR IEDEREEN
DE TOEKOMST VAN FRYSLÂN IS WEL DEGELIJK OOK KENNIS
pagina 3
pagina 4
VERBINDT NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
@ U C F F RY S L A N
MEERTALIGHEID IS KANS
Stel: je bent leraar van groep zeven op een basisschool. Op een maandag midden in maart komen er twee nieuwe kinderen in je klas. De broerjes zijn zojuist verhuisd vanuit Kenia naar Nederland. Beide kinderen kijken je met hun grote ogen vragend aan, als je met de hele klas begint met de taalles van die dag. Je ziet het gebeuren, probeert ze extra aandacht te geven en probeert de broertjes compleet met hand- en voetgebaren een Nederlandse les te geven over werkwoordvervoegingen. Maar ze blijven je onbegrijpend aanstaren. Niet veel later kijken ze naar buiten en zijn niet meer bij de les. lees verder op pagina 2 >
Opinie
Onderwijs
Symposium
WETENSCHAP 3.0 IN FRYSLÂN IN PRAKTIJK GEBRACHT!
TRESOAR: DE UB VAN LEEUWARDEN
MASTERCLASSES TIJDENS UCF SYMPOSIUM
pagina 5
pagina 5
pagina 7
1
Onderwijs Meertaligheid
NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
vervolg pagina 1
Meertalige multiculturele
waarbij meertaligheid aan de
master mogelijk gemaakt om
demisch klimaat in Fryslân. De
Fryslân”. In september 2013
samenleving
orde komt. Hierbij kan gedacht
de samenwerking tussen het
samenwerking tussen beide
starten de eerste studenten aan
Als leraar op een basisschool
worden aan internationale
Wetenschappelijk Onderwijs
kennisinstellingen en UCF
de Master Multilingualism in
heb je het in een multiculturele
organisaties waar taalproblema
en het HBO te bevorderen. Ook
wordt door Jensma dan ook
Leeuwarden.
samenleving als Nederland niet
tiek een cruciale rol speelt in
wordt er een brug geslagen
echt gezien als “winst voor
altijd even gemakkelijk. Maar
de dagelijkse uitvoering van
naar het groeien van het aca
het academisch klimaat van
ook voor andere mensen die
taken, zoals van de Europese
opgroeien in een steeds verder
Unie en de NAVO. Het kan ook
globaliserende samenleving,
kleinschaliger opgepakt worden
MEERTALIGHEID ALS HOTSPOT VAN FRYSLÂN
is het beheersen van meerdere
door het adviseren van bijvoor
Meertaligheid is één van de hotspots van UCF. Meertaligheid wordt algemeen beschouwd als een
talen een must. Niet alleen
beeld leraren op scholen waar
van de grootste uitdagingen van de 21ste eeuw. In een globaliserende wereld waarin netwerken
door de (e)migratie van men
veel allochtone kinderen zijn
zich verdichten en migratie toeneemt, moeten steeds meer mensen in staat zijn om in meertalige
sen, maar ook door de virtuele
ondergebracht.
situaties te opereren. Meertaligheid is nu al de norm en eentaligheid de uitzondering. Dat zal in de toekomst steeds sterker het geval zijn. Door samen met NHL en de RUG deze master te reali
mobiliteit van de mens met de opkomst van onder andere
Fryslân als laboratorium
seren, probeert UCF kennis op het gebied van meertaligheid te bundelen. Hiermee wordt het aca
het internet als communicatie
Fryslân biedt een platform bij
demisch klimaat verder ontwikkeld en overgedragen binnen het natuurlijk laboratorium Fryslân.
kanaal. Als je meertalig bent,
uitstek om deze master tot
geeft het allerlei voordelen,
uitvoering te brengen. “De pro
zowel op individueel, als op
vincie kan worden beschouwd
maatschappelijk en sociaal
als een natuurlijk laboratorium
economisch terrein.
voor de bestudering van meer taligheid in Europa,” legt prof.
Het antwoord:
dr. Goffe Jensma, collega van
Master Multilingualism
Hilton, uit. Fryslân heeft op
“Meertaligheid begint de norm
het gebied van meertaligheid
van onze samenleving te wor
ontzettend veel kennis in huis,
den”, vertelt dr. Nanna Hilton,
aangezien in deze provincie de
van Leerstoelgroep Friese
Nederlandse en Friese taal in
Taal- en Letterkunde van de
alle geledingen van de samen
Rijksuniversiteit Groningen
leving gesproken worden. Deze
(RUG). Om aan deze norm tege
kennis hoeft alleen nog op de
moet te komen, is de Master
juiste manier geïnterpreteerd te
Multilingualism in het leven
worden. “Fryslân is taalkundig
geroepen. Volgens Hilton speelt
erg interessant en veelzijdig,”
een dergelijke unieke oplei
vertelt Jensma.
ding in op de maatschappij en
Karen Rieks verplaatst de pijl, Fries is de voertaal vandaag
FRYSKE RÛTE
de politieke problematiek. De
Bevordering
De Master Meertaligheid gaat in september 2013 van start en is niet alleen toegankelijk voor
Master Multilingualism is vol
academisch klimaat
studenten vanuit Wetenschappelijk Onderwijs, maar ook voor HBO studenten. Voor HBO studen-
gens haar dan ook “echt nodig
De Master Multilingualism
ten is er een speciaal premaster-traject samengesteld, de zogenaamde Fryske Rûte, waarbij de
om het verschil te maken”.
is ontwikkeld in samenwer
studenten klaargestoomd worden voor het volgen van een studie op wetenschappelijk niveau.
De master geeft studenten alle
king met onder andere UCF,
“Dit is de kop op de ijsco,” volgens Alex Riemersma, lector aan NHL Hogeschool. “Deze master
kennis mee over hoe er omge
de RUG en NHL Hogeschool
biedt voor HBO studenten de kans om zich breder te oriënteren en meertaligheid op maat-
gaan moet worden met situaties
(NHL). Het wordt met deze
schappelijk en persoonlijk niveau te leren kennen.”
COLUMN
ACADEMISCH KLIMAAT “Versterken van het acade
waar het wetenschappelijk
faculteit sociale wetenschap
op kennis, op het creëren van
misch klimaat in Leeuwarden!”:
onderwijs gegeven wordt, waar
pen in 1976. Hoewel dit initi
werk voor hoogopgeleide men
deze doelstelling heeft de
je achter de muren het ingewik
atief maar een kort leven was
sen, op het versterken van de
gemeente Leeuwarden aan UCF
kelde proces van kennisover
beschoren - 9 jaar - heeft het
economische structuur, op het
meegegeven.
dracht bijna kunt zien plaats
wel de kiem gelegd voor een
terughalen van hoger opgelei
Het klimaat in Leeuwarden is al
vinden, of waar onderzoek
verandering van het karakter
den naar de stad.
een beetje academisch, alleen
gebeurt door Willie-Wortel-
van en de sfeer in Leeuwarden.
Het aantal café’s, kroegen en
moet het nog versterkt worden.
achtige types in dito laborato
Uit die periode stamt de op een
restaurants is in de afgelopen
Maar wat is dat eigenlijk, een
ria; in de flatcomplexen waar
muur gekalkte vraag: ‘Kultuur,
decennia meer dan verdub
academisch klimaat? Hoe weet
allemaal fietsen voor de deur
ken dat oek in de frituur?’ Een
beld. Er gebeurt meer en er
je nou of ergens een acade
staan? Of is het meer een moei
relativerende vraag van een
kan meer. Genoeg ruimte, niet
misch klimaat is? Waar zie je
lijk te omschrijven, maar wel
graffitikunstenaar naar aanlei
de last van bekrompenheid,
dat aan?
herkenbare sfeer in een stad:
ding van de discussie over cul
een open houding voor nieuwe
Zit ’t ’m in het aantal toga’s en
veel jonge mensen, veel kroe
tuur in Leeuwarden.
ontdekkingen en toepassingen,
Piet Meerdink, senior adviseur
baretten, dat je in de stad ziet?
gen, restaurants en terrassen,
Maar vanaf begin jaren tach
het gesprek daarover: dat zijn
University Campus Fryslân
Of in het aantal jongeren, dat
een type activiteiten, dat je niet
tig is Leeuwarden zich meer
kenmerken van een academisch
er als student uit ziet? Of in
gauw in andere steden tegen
bewust geworden van zijn his
klimaat. Dat trekt creatieve en
een bepaald type mens, waar
komt?
torische gebouwen en de soms
ondernemende mensen!
van je onmiddellijk vermoedt
Als dat laatste academisch kli
erbarmelijke staat ervan, vanaf
dat het een docent is (rijdend
maat is, is Leeuwarden op de
die tijd is er een groeiend
Dat klimaat versterken?
op oude of juist heel moderne
goede weg. Misschien begon
bewustzijn dat in het lokale
Graag, en een beetje vlug,
fietsen)? Zit ’t in de gebouwen,
het met de komst van de sub
beleid ingezet moet worden
als het kan.
2
Wetenschap Academisch klimaat
NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
WETENSCHAP IS NIET SAAI
Ervaar het tijdens het UCF Wetenschapscafé Van onze correspondent
Concrete onderzoeken waar we op aarde wat aan hebben Er was ruimte voor concrete vragen en interactie met de aanwezi
Er is een groot aantal clichés voorhanden over wetenschap.
gen. Onder andere werden er onderzoeken besproken die André
Wetenschap is saai en moeilijk. Wetenschap is voor mensen-
Kuipers op zichzelf uitgevoerd heeft. Wanneer je als ruimte
schuwe geitenwollensokkentypes die nooit hun lab uit komen.
reiziger in de ruimte zit, verslappen de spieren van het lichaam
Maar niets is minder waar. En dat werd 8 juli alweer goed dui-
en krijg je automatisch ook te maken met botontkalking. Er werd
delijk tijdens het derde UCF Wetenschapscafé. Dit keer was
altijd gedacht dat dit voornamelijk toe te wijzen is aan het gebrek
Hilde Stenuit te gast om het gesprek met de bezoekers aan te
aan zwaartekracht. “Maar ook andere factoren spelen hierbij een
gaan over de ruimtereis van André Kuipers en over de weten-
rol,” legt Hilde Stenuit uit. “En hier heeft André Kuipers onder
schappelijke experimenten die hij heeft gedaan.
zoek naar gedaan. Zo heeft hij onder andere gekeken naar het zout in voedsel en de effecten die dit heeft op het menselijk
UCF Wetenschapscafé naar de ruimte
lichaam.” Deze bevindingen kunnen zeer concreet toegepast
De afgelopen maanden heeft onze landgenoot André Kuipers
worden op het leven van de mens op aarde.
onderzoek verricht in de ruimte. Zondag 1 juli zette de
EERSTE UCF WETENSCHAPSCAFÉ
Nederlandse astronaut voor het eerst weer voet op aarde. De
UCF Wetenschapscafé brengt wetenschap dichter bij
O’HANLON EN REEUWIJK
inhoud en status van zijn onderzoeken werden precies een week
de mensen
Op 15 januari 2012 werd het eer
later door Hilde Stenuit van de ESA gepresenteerd tijdens het
University Campus Fryslân organiseert het UCF Wetenschapscafé
ste UCF Wetenschapscafé gehou
UCF Wetenschapscafé in het Schaaf City Theater in Leeuwarden.
samen met De Culturele Onderneming, met als doel het verster
den in Natuurmuseum Fryslân
De afgelopen tijd heeft zij als wetenschapscooördinator André
ken van het academisch klimaat in Leeuwarden en Fryslân. Maar
in Leeuwarden. Te gast waren de
Kuipers begeleid bij het uitvoeren van de wetenschappelijke expe
waarom is het UCF Wetenschapscafé nu eigenlijk zo interessant?
Britse auteur Redmond O’Hanlon
rimenten tijdens de PromISSe Missie.
“Het UCF Wetenschapscafé is een publieksprogramma dat weten
en reisschrijver Alex Reeuwijk.
schap dichter bij de mensen brengt,” vertelt Gelly Talsma, direc
Bij dit UCF Wetenschapscafé
teur van De Culturele Onderneming. Wat het UCF Wetenschapscafé
waren 400 mensen aanwezig.
bijzonder maakt, is dat er ruimte is voor het voeren van discus
O’Hanlon bleek ook in real life
sies en gesprekken over concrete onderwerpen uit de wetenschap.
een groots, meeslepend en bui
“Doordat er ruimte is voor het aangaan van het gesprek, wordt
tengewoon humoristisch verteller
wetenschap heel tastbaar gemaakt”, besluit Talsma.
te zijn.
“ UCF Wetenschapscafé maakt wetenschap tastbaar voor iedereen” Dit keer ging het voor één keer niet over wat André Kuipers per soonlijk ervaren heeft tijdens zijn ruimtereis, en wat de astronaut
Dit jaar worden er nog twee UCF Wetenschapscafés georgani-
heeft gevoeld toen hij niet afhankelijk was van de zwaartekracht.
seerd. Wilt u ook een keer onder het genot van een lekkere
“Meestal speelt human interest een belangrijke rol in de media
kop koffie genieten van de echte verhalen achter de weten-
als het gaat om ruimtereizen,” vertelt Hilde Stenuit. “Maar wat
schap en hierover mee praten? Houdt dan de website van UCF
er uiteindelijk gebeurt in de ruimte voor de wetenschap, dat is
in de gaten.
ook erg belangrijk.” En dit is exact waar Stenuit tijdens het UCF Wetenschapscafé op ingespeeld heeft. foto: ESA/NASA
TWEEDE UCF WETENSCHAPSCAFÉ TRACY METZ “Voor de meeste Nederlanders heeft water weinig invloed op hun dagelijks doen en laten. Pas als we er last van hebben, staan we er (even) bij stil.” Zo vertelde Tracy Metz woensdagavond 14 maart 2012 tijdens het tweede UCF Wetenschapscafé. Deze editie van UCF Wetenschapscafé werd gehouden in Tresoar en het thema van de avond was zoet en zout water. De leukste opmer king van de avond maakte Dries Parmentier (Belg van oorsprong): “Via Suske en Wiske Het Delta Duel heb ik de problematiek van het water in Nederland leren ken nen”.
3
Onderwijs Academisch klimaat
NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
GEMMA FRISIUS LEZING afsluiting academisch jaar in Fryslân Ooit werd er over de toekomst
Frisius Lezing (zie foto’s).
gebruikte, werd tijdens de
van Fryslân het volgende
Hiermee refereerde Pastoors
Gemma Frisius Lezing subtiel,
gezegd: “The future of
aan de woorden van de heer
maar toch dwingend onderuit
Friesland is not knowledge,
dr. Coen Teulings, directeur
gehaald. De toekomst van
but tourism”.
Centraal Plan Bureau, die hij
Fryslân is wel degelijk ook
Met deze woorden opende
sprak tijdens de opening van
kennis. En dit werd meer dan
Martin Pastoors, projectcoördi
het nieuwe provinciehuis op
duidelijk tijdens de afsluiting
nator van het Centrum voor
22 mei jongstleden.
van het academisch jaar in het
Marine Policy en docent bij
De uitspraak van de heer
auditorium van Stenden
Marine Policy aan het Van Hall
Teulings die Pastoors tijdens
Hogeschool op maandag
Larenstein, officieel de Gemma
de opening van de lezing
25 juni.
Onderdeel van het programma waren de powerlectures van de organiserende partijen. V.l.n.r.: Jeroen Deurloo (Waddenacademie), Bert Plomp (NHL Hogeschool), Ariska Bonnema (student aan de
Afbeelding: Gemma Frisius, 1508-1555
Rijksuniversiteit Groningen), Sarah Verroen (Centre for Marine Policy), Peter Koomen (Natuurmuseum Fryslân), Daniel Bergmair (Wetsus) en Vincent Pompe (Van Hall Larenstein)
Tijd voor een ontmoeting
Ariska Bonnema – winnares van
tussen Jos van Winkelen
de KNAW Onderwijsprijs 2012 –
(Wetsus) en Jeroen Rijnhart
zette ons aan het denken over
(Grontmij)
‘de vrije wil’
Ook promovendi zijn geïnte
Petra Ondrackova en Nelleke
resseerd in lezingen over ons
van Dorenmalen (Wetsus
brein en dat van de dieren
Academy) en Johannes Kuipers (Wetsus) wachten op het buffet van chefkok Albert Kooij
Prof. dr. Theo Mulder tijdens Gemma Frisius Lezing ‘Imagination and imitation, a new look on the role of sensory information in (motor) learning’
Kijk hier voor meer foto’s, het verslag en de presentaties.
4
Wetenschap Onderwijs
OPINIE
NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
UCF: WETENSCHAP 3.0 IN FRYSLÂN IN PRAKTIJK GEBRACHT! Wetenschap in de academie en
innovatie zijn de kernwoorden
3.0, waarbij de kracht van
functioneren van het openbaar
de kennisinstituten heeft in de
van Wetenschap 3.0.
regionale samenwerking om
bestuur, gezondheidszorg en
de vraag en het onderzoek
onderwijs en wat het betekent
laatste 20 jaar een geleidelijke maar drastische metamor
Er is geen grens tussen labora
bij elkaar te brengen wordt
voor het smeden van maat
fose ondergaan. Het was een
torium en wereld, maar ook het
benut. In het kader van het
schappelijke gemeenschappen,
voornamelijk aanbodgedreven
onderscheid tussen fundamen
Topsectorenbeleid is Wetsus
‘community building’, is essen
(curiosity driven) activiteit,
teel versus toegepast onder
een sterke speler die opvalt
tieel gezien de problemen van
een ‘black box’ waarin de indi
zoek vervaagt, want ook basaal
omdat het werkelijk alle ele
meertaligheid bij allochtonen
viduele onderzoeker centraal
onderzoek is voor veel proble
menten van de moderne
overal in Europa en daarbuiten.
staat en de maatschappelijke
men aanwijsbaar nodig.
kennisproductie benut. De
toepassing van de geprodu
naam met de verwijzing naar
‘Laboratorium Fryslân’ is een
ceerde kennis vervolgens ‘maar
Samenwerking tussen univer
‘wetter’, die de meeste ‘wes
science park waar, door toe
Frank Miedema (Weidum, 1954)
door anderen gedaan moest
siteiten, TU’s en Hogescholen
terlingen’ ontgaat, pakt het
passing van Science 3.0 en de
is hoogleraar immunologie,
worden’. Nu is wetenschappe
is vaak nodig om de gehele
regionale aspect subliem mee.
strategische keuze voor enkele
decaan/vice voorzitter van de
lijk onderzoek veel meer een
kennisketen rond maatschap
Maatschappelijke vragen rond
‘unique selling points’, kennis
RvB van het UMC Utrecht en
kennisproductieproces waarin
pelijke problemen te kunnen
waterbeheer en zuivering en de
gemaakt wordt die internatio
auteur van Science 3.0. Real
we samen maatschappelijke
activeren en benutten. Voor de
ecologie van het Wad, maar ook
nale impact kan hebben. Een
Science, Real Knowledge.
vragen identificeren en met
waardering en de positionering
de geavanceerde voedingstech
prachtig regionaal initiatief!
onderzoek en innovatie aanpak
van de wetenschap moeten we,
nologie die mede voortkomt uit
ken. Van weinig interactief is
maar vooral de KNAW, VSNU en
‘de Condens’, een coöperatie
het een werkelijk interactief
NWO/ZonMw, dit geluid veel
die voor de tweede wereldoor
proces geworden. In analogie
sterker laten klinken dan ‘old
log al internationaal actief was,
met de ontwikkeling van het
school’ blijven hameren op het
en de werkelijke meertalig
World Wide Web, beschreef
belang van fundamenteel 1.0
heid van Fryslân bieden unieke
ik dit proces als een transitie
onderzoek (zie mijn brief van
kansen. Onderzoek naar de
van 1.0 naar 3.0, opgestuwd
23 juni 2012 in de Volkskrant).
tweetaligheid van de Fries, hoe
door diverse externe factoren.
men daar mee omgaat in de
Cocreatie, multidisciplinaire
University Campus Fryslân is
eigen ontwikkeling, maar vooral
teams, vraagsturing en open
het voorbeeld van Wetenschap
hoe het een rol speelt in het
FYSIEKE ONTMOETINGSPLEK VOOR STUDENTEN! Tresoar heeft het Het Fries Historisch en Letterkundig Centrum Tresoar is dé wetenschappelijke bibliotheek van Fryslân en bevindt zich in hartje Leeuwarden. Een uitgelezen plek dus om een ontmoetingscentrum voor studenten in te richten, waar studenten in alle rust kunnen studeren en waar zij met medestudenten besprekingen kunnen houden. Zelfs tijdens de vakantie zijn er nog studenten die gebruik maken van de studiezalen van Tresoar. Boost voor academisch
moment bezig met haar scriptie
klimaat
en bijna dagelijks in Tresoar te
Het doel van Tresoar is het
vinden. “Alles is hier zo goed
alle gemakken te voorzien,
gebied verder wil gaan ontwik
gaat Tresoar straks een belang
academisch klimaat van Fryslân
geregeld. Het is hier stil, er zijn
wil Tresoar het gebouw ver
kelen, ik moedig dit ook erg
rijke rol spelen voor studenten
een flinke boost te geven. Dit
kluisjes, er is een kantine en
der gaan uitbreiden. Na de
aan,” reageert Joni. De studente
en onderzoekers, maar ook
gebeurt inmiddels al door het
gratis internet.”
zomer start Tresoar met de
ziet daarnaast ook veel potentie
voor het werken aan hun onder
verbouwing van het gebouw.
in Leeuwarden als studiestad.
zoeken en voor het bestuderen
De verwachting is dat deze uit
“Het is er klein, maar het biedt
van literatuur, kan Tresoar
breiding in 2013 afgerond is.
wel alle mogelijkheden voor
de student van alle gemakken
“Er kan hierbij gedacht worden
de student, zowel op sociaal
voorzien. “Op deze manier pro
aan eenzelfde concept als de
niveau als op het gebied van de
beren we studenten en onder
studiemogelijkheden.”
zoekers echt bij het verbeteren
organiseren van activiteiten in het belang van de student. Ook biedt Tresoar de student nu al mogelijkheden om gebruik
“Tresoar: De UB van Leeuwarden”
te maken van het gebouw als
Nu hopen op mooi weer voor een kopje koffie op een terras in de binnenstad. Foto: Tresoar
stille en inspirerende studie
“Als ik er even tussenuit
UB in Groningen,” vertelt Bert
ruimte. “Ik was verbaasd toen
wil loop ik een rondje in de
Looper, directeur van Tresoar.
ik hier binnenkwam lopen,”
Prinsentuin of ik ga koffie drin
Hiermee is het de bedoeling dat
Tresoar als kennisknooppunt
vertelt Joni Schuurman, vier
ken in de stad. Lekker dichtbij.”
Tresoar een belangrijke rol gaat
Tresoar wil een kennisknoop
dejaars International Business
van het academisch klimaat te
spelen in het kennisklimaat van
punt voor studenten zijn. Niet
and Management Studies stu
Uitbreiding gebouw
Leeuwarden. “Ik vind het erg
alleen voor het raadplegen van
dente aan de NHL. Ze is op het
Om nog meer studenten van
leuk dat Tresoar zich op dit
documentatie en naslagwerken
5
betrekken,” aldus Bert Looper.
Onderwijs Valorisatie
NUMMER 1
Hoe staat het met UCF?
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
INMIDDELS ZIJN DE EERSTE RESULTATEN ZICHTBAAR: •De master Watertechnology is materieel van start gegaan, de accreditatie wordt eind 2012 verwacht. Studenten stu deren dan in Leeuwarden af. •Financiële steun voor de reali satie van de eenjarige Master Multilingualism is aange vraagd door de RUG en NHL. De planning is dat deze master per sep tember 2013 van start gaat. •M aster Environmental and Energy Management. Deze master wordt in het najaar geaccrediteerd. Het streven is om daarna van deze master een bekostigde te maken, waarbij hij ook uitgebreid wordt met een Watertrack.
Team UCF v.l.n.r. beneden: Siem Akkerman, Githe van der Meulen, Rianca Groen, Diede de Haas. V.l.n.r. boven: Frans Zwarts, Piet Meerdink en Angelique van Zwieten. Foto: Jaap Spieker van onze correspondent Op een zonnige middag rijd ik naar de opgegeven locatie
Wat is het belang van de
gemaakt kunnen worden,”
volgens Van Zwieten in deze
van University Campus Fryslân. Daar op de parkeerplaats
Fryske hotspots?
aldus Akkerman.
behoefte voorzien. “Daarnaast
aangekomen prijkt aan mijn rechterkant Wetsus en Van Hall
Piet Meerdink: “UCF zorgt
Larenstein. UCF werkt sinds vorig jaar vanuit de Johannes de
ervoor dat er middelen beschik
Waar staat verbinden bij UCF
wijs, onderzoek en valorisatie
Doperkerk. Wanneer ik de kerk binnenloop verbaas ik me over
baar komen voor wetenschap
voor?
in Fryslân. Zodat we gezamen
de prachtige ruimte. Het moet vast heel inspirerend zijn om
pelijk onderwijs en onderzoek
Angelique van Zwieten: “UCF
lijk het academisch klimaat
in zo’n gebouw te mogen werken. De lichtinval door de grote
en voor andere activiteiten die
is een organisatie die op eigen
kunnen versterken.”
glas-in-lood ramen heeft op mij in ieder geval al een inspire-
leiden tot versterking van de
wijze, vanuit de inhoud ver
rende werking.
kennisinfrastructuur in Fryslân.
bindingen legt tussen de part
Op de website heb ik gelezen
is het een podium voor onder
Dit doet UCF zelf of door het
ners”. UCF heeft gekozen voor
over alle activiteiten.
Vandaag ga ik in gesprek met
voor de periode 2011–2015
adviseren van de provincie
een huisstijl, die de verbinding
Waarom organiseert UCF deze
Frans Zwarts (hoogleraar-
daarvoor ruim € 16 miljoen
Fryslân. Daarbij zetten ze in op
tussen de partners, tussen
activiteiten?
bestuurder), Siem Akkerman
beschikbaar gesteld en de
de versterking van de Fryske
onderwijs, onderzoek en valo
Meerdink: “Op de website hou
(secretaris), Piet Meerdink
gemeente € 2 miljoen.”
hotspots: watertechnologie,
risatie tot uitdrukking brengt.
den we in een visuele tijdlijn
(senior adviseur) en Angelique
UCF realiseert haar ambities
meertaligheid, leefbaarheid,
“Dat laten we zien met de acco
bij wat UCF in het verleden
van Zwieten (senior communi
met de steun en investeringen
(green) life sciences, toerisme
lade in het UCF logo, maar ook
heeft gedaan en wat er nog
catieadviseur). Ik ben benieuwd
van de kennisinstituten en
en duurzame energie.”
met de grafische elementen
komen gaat.” Zo ontstaat er
wat UCF de afgelopen maanden
hogescholen in Leeuwarden
waarbij letterlijk verschillende
volgens Meerdink een mooi
heeft gedaan.
en van de universiteiten in
Wat is valorisatie?
verbindingen gelegd zijn tus
beeld van alles waar UCF en
sen de verschillende punten.”
haar partners mee bezig zijn.
Groningen, Wageningen,
Naast onderwijs en onderzoek
Wat is het doel van UCF?
Twente en Delft. Zwarts: ”De
is ook valorisatie een belangrij
Frans Zwarts: “University
netwerkorganisatie is nog in
ke pijler van UCF: onderwijs en
Verbinding realiseer je natuur
activiteiten die het academisch
Campus Fryslân is opgericht
ontwikkeling. UCF verbindt
onderzoek moeten verbonden
lijk niet met een mooi plaatje
klimaat versterken: het UCF
voor de versterking van de ken
instituten met andere instituten
zijn met wat in de samenleving
alleen. “Communicatie met
Wetenschapscafé, de Gemma
nis- en onderwijsinfrastructuur
en ‘onderwijs en onderzoek’
gebeurt én met wat bedrijven
onze doelgroepen is essenti
Frisius Lezing, het symposium
van Leeuwarden en van Fryslân.
met de samenleving. Maar dit
en andere maatschappelijke
eel,” legt Van Zwieten uit. “We
en dergelijke.” Bij alle activitei
Ook willen we samen met onze
kunnen we alleen in samenwer
organisaties aan kennis nodig
hebben gemerkt dat UCF in
ten gaat het volgens Meerdink
partners een impuls geven aan
king met onze partners. Het is
hebben. “Bij onderzoek moet
de belangstelling staat en dat
om het concept van UCF; met
het academisch klimaat In
van groot belang dat het con
ook gekeken worden naar
mensen willen weten wat de
elkaar de kennisinfrastructuur
Leeuwarden.” Siem Akkerman
cept van UCF een groot draag
hoe de resultaten daarvan in
status is van de activiteiten
van Fryslân versterken.
vult aan: “De provincie heeft
vlak heeft en houdt.”
de samenleving toepasbaar
binnen UCF.” De UCF krant gaat
“En één van die zaken zijn de
NIEUW EXCELLENTIEPROGRAMMA Philips heeft voortdurend
voornamelijk uit kennisinstel
Groningen samen met UCF en
naast het reguliere programma,
doelstelling wordt gehoor gege
behoefte aan de instroom van
lingen als TU Delft, Universiteit
Philips een excellentieprogramma
ook ervaring op te doen bij mul
ven door studenten van NHL
nieuwe technici op MBO-, HBO-,
Twente. Maar waarom ook geen
op gaat starten. Met het excel
tinational Philips. Het stimuleren
Instituut Techniek de mogelijk
Masters-, en PhD-niveau. Tot
technische kennis uit Fryslân
lentieprogramma van Philips
van excellentie is een doelstel
heid te geven om een excellen
nu toe haalden ze deze talen
halen? Vandaar dat NHL Instituut
krijgen studenten van techniek
ling van de hogescholen en het
tieprogramma bij Philips te gaan
ten op Masters- en PhD-niveau
Techniek en Rijksuniversiteit
opleidingen de mogelijkheid om
ministerie van OC&W. Aan deze
volgen.
6
Symposium Onderwijs
NUMMER 1
Masterclasses tijdens UCF Symposium
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
OOK NSO ERKENT LEEUWARDEN ALS ACADEMIESTAD Het Nederlands Studenten Orkest (NSO) heeft dit jaar voor het eerst sinds 50 jaar weer een concert gegeven in Leeuwarden. Dit concert vond plaats in het jaar waarin het NSO haar
Van onze correspondent
zestigjarige bestaan vierde. We gaan even terug in de tijd, naar 18 november vorig jaar. De dag dat UCF gepresenteerd werd door een verrassend sym-
Het NSO pakte groots uit.
posium, waarbij volgens wethouder Thea Koster op een nieuwe
Eerst werd de Akademische
manier naar de wetenschap gekeken werd. Ook was dit de dag
Festouvertüre van Brahms ten
dat het logo van UCF openbaar werd gemaakt door een paar
gehore gebracht, daarna een
welgemikte schoten met ‘Angry Birds’ op een aantal beeldscher-
compositie van Janco Verduin
men. “Vanaf nu is University Campus Fryslân alive and kicking,”
en de Tzigane van Ravel. Als
verkondigde Frans Zwarts, hoogleraar-bestuurder UCF.
klap op de vuurpijl volgde Stravinsky’s Sacre du
Vorig jaar is UCF als netwerkor
zoeken er plaatsvinden, welke
ganisatie gepresenteerd en kon
resultaten van onderzoeken
u de Fryske hotspots beleven.
al toegepast worden in het
Ook in 2013 hoopt het NSO
Nu is het tijd voor verdieping.
bedrijfsleven en in maatschap
weer een concert te kunnen
En dat gaat gebeuren op 22
pelijke organisaties en hoe het
geven in studiestad
november van dit jaar. Houdt
onderzoek zijn weg vindt naar
Leeuwarden.
u deze datum dus vrij in uw
het onderwijs. In het plenaire
agenda? UCF organiseert dan
gedeelte van het symposium
Wethouder Thea Koster en gedeputeerde Jannewietske de Vries
samen met haar partners weer
kunnen de bezoekers met
spelen samen met Jan Jaap van der Wal een spelletje ‘Angry
een interactief en verrassend
‘gaming’ aan de slag: zelf erva
Birds’ tijdens het startsymposium van UCF.
UCF symposium. Tijdens dit
ren hoe innovatief een game
Foto: LC / Niels Westra
symposium geven we verdie
kan zijn.
Printemps.
OP 16 EN 17 MAART ORGANISEERDE HET ORANJE FONDS NL DOET
ping aan de karakteristieke
U bent ook uitgenodigd!
kennisgebieden die beschikbaar
Verbetering
zijn in Fryslân, zoals meertalig
kennisinfrastructuur
heid, water en toerisme. Deze
Het doel van de masterclasses
kennisgebieden worden ook
is een zoektocht naar toepas
wel hotspots genoemd. Deze
singsmogelijkheden van resulta
verdieping wordt gegeven door
ten van onderzoek in onderwijs
Wilt u ook aanwezig zijn bij het UCF Symposium?
de mouwen te steken daar waar
prikkelende en uitdagende mas
en in maatschappij. Het gaat
Noteer dan de volgende gegevens alvast in uw agenda.
het nodig is. Ook UCF heeft
terclasses waar de bezoekers
er uiteindelijk om dat het ken
Donderdag 22 november 2012 wordt het UCF symposium
haar steentje hieraan bijge
aan deel kunnen nemen.
nisniveau en innovatief vermo
gehouden van 13:00 tot 17:30 uur. Exacte locatie volgt
dragen. Voor de Wereldwinkel
Deze grote vrijwilligersactie zet de vrijwillige inzet in de schijnwerpers en activeert zoveel mogelijk Nederlanders om een dag(deel) de handen uit
gen van Fryslân naar een hoger
nog. Het symposium is een goede gelegenheid om bij te
in Grou heeft Team UCF op
Masterclasses met
plan wordt getild. Hierbij kan
praten met UCF en uw collega’s van de kennisinstellingen
16 maart een brainstormses
uniek karakter
gedacht worden aan een mas
van Fryslân. Met uw kennis en die van de studenten en
sie gehouden. Met als doel
Deze masterclasses hebben
terclass om erachter te komen
promovendi ontstaat er grote diversiteit aan inzichten en
een plan te bedenken voor
een uniek karakter en geven
welke aanpak de meeste kans
kan er naar bepaalde vraagstukken vanuit meerdere oog-
werving van fondsen en mens
antwoord op vragen als wat
op succes biedt bij het vitaal
punten gekeken worden. De resultaten sturen we u na het
kracht voor realisering van het
het belang is van onderzoek
houden van het platteland
symposium op.
moderniseringsplan van de
voor Friesland en welke onder
ondanks demografische krimp.
Wereldwinkel in Grou.
RAAD VAN TOEZICHT – JANNY VLIETSTRA VERTELT “Sinds december 2011 maak ik deel uit van de Raad van
satie worden gevormd, waarvan
sidie meer beschikbaar is. Ik
Toezicht op voordracht van de drie hogescholen in Fryslân.
UCF de spil en de aanjager is.
hoop van harte dat de Fryske
Als oud-docent en oud-bestuurslid van de NHL Hogeschool en
Tenslotte is het van belang
politiek UCF de tijd geeft om
oud-wethouder van onderwijs in Leeuwarden, vind ik het erg
dat het academisch klimaat
zich stevig te positioneren.
leuk op deze wijze een bijdrage te kunnen leveren aan de
wordt versterkt. Flankerend
Vanuit mijn rol als toezichthou
versterking van het hoger onderwijs en het academisch
beleid moet ertoe leiden dat
der wil ik daar graag aan bijdra
klimaat in mijn geboortestad en -provincie.
studenten en docenten graag
gen. Natuurlijk is onze primaire
in Leeuwarden willen wonen en
verantwoordelijkheid toezicht
werken.
houden op de bestuurder, maar
Onder de uitstekende en
creatieve industrie. Bovendien
enthousiasmerende leiding van
moet het Friese bedrijfsleven
onze bestuurder Frans Zwarts
kunnen profiteren van nieuw
Daarbij past één kanttekening
achtergrond levert een aandeel
en met de financiële ondersteu
ontwikkelde/te ontwikkelen
en dat is dat processen als deze
in een andere belangrijke rol:
Janny Vlietstra
ning van de beide overheden
kennis.
een lange looptijd kennen, juist
het zijn van een klankbord
(Lid Raad van Toezicht UCF)
moet het lukken onderwijs en
Voorwaardelijk voor het slagen
omdat er zoveel partijen bij
voor de bestuurder. Bovendien
onderzoek op een nog hoger
van UCF is dat er een nauwe
betrokken zijn, die niet alleen
beschikken de toezichthouders
niveau te brengen en nieuwe
samenwerking wordt ontwik
voor de korte termijn inzet
gezamenlijk over een indruk
bachelors en masters aan te
keld met de kennisinstellingen
leveren, maar ook bereid moe
wekkend netwerk, dat we kun
bieden op de terreinen waar
in en buiten Fryslân en de
ten zijn ervoor te zorgen dat
nen inzetten om de doelen van
Fryslân sterk in is, zoals water,
wetenschappelijke topinstitu
UCF een lang leven is bescho
UCF te realiseren.”
meertaligheid, toerisme en
ten. Er moet een netwerkorgani
ren. Ook als er geen extra sub
ieder vanuit zijn/haar eigen
7
Onderwijs Onderzoek
NUMMER 1
EDITIE ZOMER 2012
W W W. U C F. N L
INNOVATIE EN DUURZAAMHEID BIJ LIGHT CHALLENGE 2013 Van onze correspondent Een ontwerpwedstrijd waar student en burger samen tot een
kaders en obstakels. Daardoor
Groot leerproces voor stu-
gebied van duurzaamheid en
duurzaam product komen voor openbare straatverlichting.
is er meer ruimte voor innova
dent, bedrijf en gemeente
maatschappelijke betrokken
Dat is in het kort wat Light Challenge inhoudt. In 2013 start
tie.
Light Challenge is een groot
heid, omdat zij studenten bege
leerproces voor studenten.
leiden en ondersteunen bij hun
weer een nieuwe Light Challenge. Tien teams, bestaande uit vier tot zes studenten, gaan in tien gemeenten in gesprek met
Doel: een innovatief
De teams bestaan uit een zeer
werkzaamheden.
bewoners van een ‘gewone straat’ over de openbare verlichting
en duurzaam product
diverse groep studenten. Zo
Light Challenge biedt hiermee
in hun buurt. Burgerparticipatie pur sang!
Door deze vorm van burger
kunnen studenten die techniek,
studenten de kans om zich
participatie, kunnen studen
psychologie of iets met design
binnen het bedrijfsleven te
Door het rechtstreekse contact
hebben een andere gedachte
ten onder begeleiding van
studeren deelnemen aan Light
profileren door een concreet
dat hiermee ontstaat tussen
gang,” vertelt Rixt Muller, van
onder andere de aangesloten
Challenge. “Je kunt het project
product af te leveren. Ook
student en bewoner ontstaan
de initiatief nemende gemeente
bedrijven een innovatief en
zo breed trekken als je wilt,”
voor de gemeenten is het pro
er innoverende ideeën over
Heerenveen en projectleider
duurzaam product ontwik
legt Muller uit. “Omdat je te
ject zeer interessant. Zo zet
duurzame verlichting op straat
van Light Challenge. Studenten
kelen. Light Challenge start in
maken hebt met verschillende
Light Challenge volgens Muller
die aansluit bij de wensen van
laten zich volgens Muller niet
januari 2013 en loopt door tot
disciplines, kun je de Light
“Friesland als duurzame en
de eindgebruiker. “Studenten
tegenhouden door juridische
eind juni 2013, wanneer de
Challenge ook benaderen van
innovatieve provincie op de
studenten een prototype van
uit verschillende aspecten”.
kaart.”
voor lichtconsumptie presen
“Samen staan we sterk”
Landelijk aan de slag
teren. Om tot dit prototype te
Met dit project vindt een
Op dit moment hebben zich al
komen volgen de studenten
interessante en innovatieve
zes gemeenten aangemeld voor
gedurende het semester een
samenwerking plaats tussen
de Light Challenge 2013, waar
aantal masterclasses, waarmee
hogescholen, bedrijven en
onder Heerenveen, Groningen
ze bijvoorbeeld informatie
gemeenten. “Samen staan we
en Nijmegen. “We hebben ons
krijgen over de psychologische
sterk,” aldus Muller. Bedrijven
dit jaar het doel gesteld om
effecten van licht en over de
kunnen zich profileren op de
Light Challenge landelijk door
ontwikkeling van duurzame
markt en zich onderscheiden
te trekken, en dat is nu al aar
producten.
van hun concurrenten op het
dig gelukt,” vertelt Muller.
Blom, “dat is per definitie niet
Omdat er diverse kennisinstel
erg natuurlijk, maar we kun
lingen aangesloten zijn bij het
hun energiezuinige product
Een inzending uit een eerdere Light Challenge editie
IGRS: juist ook voor HBO
nen het HBO wel naar een hoger
IGRS-programma, wordt talent
De International Graduate & Research School is een aanwinst
WO en HBO,” legt Joore uit. WO
niveau tillen, wanneer er een
aangetrokken en behouden voor
voor Fryslân door de samenwerking tussen UCF, kennisinstel-
is altijd vooral gericht geweest
meer theoretische aanpak wordt
Fryslân. Volgens Bert Hamelers
lingen en het bedrijfsleven. De kennis die de promovendi
op onderzoek en HBO op de
nagestreefd.” Hierbij is het vol
is dit uiteindelijk de basis,
opdoen wordt ingezet voor het verrijken van de bestaande
praktijk. Door dit karakter los
gens Blom wel belangrijk dat het
waardoor een “economie en
opleidingen in Leeuwarden en toegepast op nieuwe producten,
te laten en een praktijkgerichte
praktische karakter van het HBO
samenleving levensvatbaar is en
processen en diensten in het bedrijfsleven en bij maatschap
onderzoekstak toe te voegen,
niet ondergesneeuwd raakt.
zich verder kan ontwikkelen”.
pelijke organisaties. Fryslân biedt als provincie hierbij een
kan er volgens Joore een lucra
gedegen basis en kan voor de diverse hotspots gebruikt
tieve samenwerking ontstaan.
Promotie Fryske hotspots
En waarom is het promove
Wanneer de studenten starten
ren via IGRS zo interessant
worden als een natuurlijk laboratorium. Hoewel het nog in de kinder
bij IGRS, kunnen zij op diverse
voor promovendi? Hier weet
Dit vindt ook Peter Joore, lec
deze regio te verbeteren.” Dit
schoenen staat, is het wel de
onderwerpen promoveren die
Hamelers wel een antwoord op.
tor Open Innovatie aan NHL
legt de lector uit door terug
bedoeling dat ook HBO stu
gerelateerd zijn aan de Fryske
“Promoveren is tot op zekere
Hogeschool (NHL); “IGRS kan
te grijpen op het verhaal van
denten gebruik kunnen gaan
hotspots. Zo vinden bijvoor
hoogte een ‘eenzame activi
dienen als een snelkookpan
het kip en het ei. “Als er in het
maken van de faciliteiten van
beeld bij Wetsus op locatie
teit’,” legt Hamelers uit. “Door
voor innovatieve ideeën over
noorden van Nederland geen
IGRS. Hierbij wordt gedacht aan
diverse promotieonderzoeken
aansluiting bij een academisch
de meest uiteenlopende onder
werk te vinden is voor hoger
het toevoegen van zogenaamde
plaats.“Dit geeft een duide
netwerk wordt het promotie
werpen op het gebied van
opgeleiden, blijf je als werkzoe
summer-, en winterschools.
lijk basis voor een dergelijke
traject een meer gedeelde
onder andere duurzaamheid,”
kende al snel in de Randstad
“Het is een belangrijk agenda
onderzoeksschool”, aldus Bert
activiteit en kunnen inzichten,
vertelt Joore, “Promovendi kun
hangen. Maar andersom is het
punt,” vertelt Herman Blom,
Hamelers, Program Director
aanpakken gedeeld worden.”
nen op hun eigen manier naar
ook zo. Bedrijven kunnen geen
Director Academic Affairs aan
bij Wetsus. Onder de vlag van
Dit komt volgens Hamelers
typisch Friese vraagstukken kij
geschoolde werknemers vinden,
Stenden Hogeschool. Volgens
Wetsus vinden daarnaast nog
zowel de kwaliteit als de pro
ken en zo met creatieve oplos
omdat deze niet in de regio te
Blom is het de planning om
veel andere promotieonder
ductiviteit en het plezier van
singen komen.”
vinden zijn”. Volgens Joore is
eind dit jaar, begin 2013 te
zoeken plaats, die niet onder
de promotie ten goede.
de koepel van IGRS vallen.
door de komst van IGRS al een
starten om het hele plan te
Van opleidingscentrum naar
flinke stap gezet in de rich
realiseren.“Maar de mogelijk
kennisinstelling
ting van bevordering van het
heden die IGRS biedt, moeten
IGRS helpt daarnaast ook om
academisch klimaat in Fryslân,
voor iedereen toegankelijk
de diensten van NHL naar een
waardoor hoger opgeleiden ook
zijn,” vindt Blom.
hoger plan te tillen. “NHL kan
een kans op werk hebben in het
dankzij IGRS in plaats van
noorden van Nederland.
alleen opleidingscentrum, ook steeds meer de rol van ken nisorganisatie op zich nemen,”
Al een aantal jaren is er een maatschappelijke discussie
Samenwerking tussen WO en HBO
gaande over de kwaliteit van het HBO. Naar aanleiding van
aldus Joore. Hierbij biedt
Een ander voordeel van IGRS is,
deze signalen is het idee om de
UCF volgens Joore een waar
dat er een goede samenwerking
onderzoeksschool open te stel
devolle bijdrage. “UCF helpt
tussen WO en HBO wordt nage
len voor HBO studenten ont
als netwerkorganisatie om
streefd. “Vroeger was er altijd
staan. “HBO studenten worden
het academische klimaat van
een strikte scheiding tussen
heel praktisch opgeleid,” vertelt 8
COLOFON Deze krant is een uitgave van University Campus Fryslân. Postadres: Postbus 7560, 8903 JN Leeuwarden, +31 58 288 21 32, www.ucf.nl,
[email protected] Jaargang 1, nummer 1 – zomer 2012 – oplage 1500 exemplaren. Eindredactie: Siem Akkerman, Piet Meerdink en Angelique van Zwieten. Tekstuele aanlevering en bewerking: Diede Design. Concept en realisatie: WEDA Design & Advertising. UCF wil iedereen hartelijk bedanken die meegewerkt heeft aan de artikelen uit deze uitgave. Dit is de eerste editie van deze krant maar zeker niet de laatste. In deze uitgave komen lang niet alle partners, organisaties en relevante Friese onderwerpen aan bod. Heeft u suggesties voor de inhoud van de komende uitgaven? Deze zijn van harte welkom bij onze redactie via
[email protected]. Wanneer u een gratis abonnement wilt op deze krant of wanneer u meerdere exem plaren wilt ontvangen, dan kan dit natuurlijk. U kunt dit dan mailen naar
[email protected]. Volgende uitgave: november 2012. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Het staat u vrij om uit deze krant te citeren, zolang u een correcte en volledige bronvermelding gebruikt.
