OVER DE VERBETER KATA
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
1
Lean Management Teachers
Deze Nederlandse vertaling wordt u aangeboden door: Lean Management Teachers Prins Willem Alexanderlaan 1427 7312 GB Apeldoorn www.leanmanagement.nl Nederlandse vertaling door: Emiel van Est
[email protected]
WAT IS DE VERBETER KATA? De Verbeter Kata modeleert het creatieve proces
De Verbeter Kata is een universeel, menselijk patroon voor verbeteren, aanpassen en innoveren. Het patroon weergegeven door het Verbeter Kata model bestaat waarschijnlijk al zolang als er mensen zijn.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
2
HET GAAT OVER WETENSCHAPPELIJK LEREN WERKEN De Verbeter Kata is een 4 staps routine die je dagelijks oefent om van streven en wetenschappelijk werken een dagelijkse gewoonte te maken.
2
4
Huidige Toestand
1 2 3 4
Obstakels
3
1
Volgende Doel Toestand
Visie en Uitdaging
Met een Visie en Uitdaging in gedachten... Begrijp de Huidige Toestand. Definieer de volgende Doeltoestand. Beweeg richting de Doeltoestand met PDCA, wat obstakels blootlegt waaraan gewerkt moet worden.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
3
DIT ZIJN DE VIER OPEENVOLGENDE STAPPEN VAN DE VERBETER KATA
1
2
3
4
Begrijp de Richting
Begrijpen Huidige Toestand
Vastleggen Volgende Doeltoestand
PDCA Richting Doel -Toestand ACT CHECK
HT
Welke Uitdaging streven we na?
Wat is het huidige patroon van werken?
Planning
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Wat is het volgende patroon van werken dat we willen hebben?
PLAN Go and See
Doel Toestand
DO
DT
De 5 Vragen
Een stapsgewijs ontdekkingsproces tussen waar we staan en waar we als volgt willen zijn.
Uitvoering
O ve r d e V e r b e t er K a t a
4
Laten we eens kijken naar het patroon van de Verbeter Kata Om een gevoel voor de hele routine te krijgen.
1
2
3
4
Begrijp de Richting
Begrijpen Huidige Toestand
Vastleggen Volgende Doeltoestand
PDCA Richting Doel -Toestand ACT
PLAN Go and See
Doel Toestand
CHECK
HT
DO
DT
De 5 Vragen
De volgende panelen zijn gemaakt door Bill Costantino en Mike Rother
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
5
HOE ZIJN WE GENEIGD OM TE REAGEREN OP EEN PROBLEEM OF OM TE GAAN MET EEN DOEL? In zaken, politiek of het dagelijkse leven, we denken vaak dat het de beste manier is om te overleggen over de juiste antwoorden en om consensus te bereiken. Helaas, deze onwetenschappelijke benadering is alleen nuttig in eenvoudige gevallen waar hetzelfde pad voordien reeds is afgelegd. Het is geen goede manier om van ons menselijke leervermogen gebruik te maken en meer complexe situaties aan te pakken.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ver de Ver bet er Kat a
6
DE VERBETER KATA IS EEN SYSTEMATISHE EN WETENSCHAPPELIJKE AANPAK die de creatieve mogelijkheden van mensen om uitdagende doelen te bereiken activeert en mobiliseert. Het is een middel voor het ontwikkelen van oplossingen en uitdagingen langs onzeker paden. Het kan worden gebruikt in het bedrijfsleven, onderwijs, politiek en het dagelijkse leven. Het patroon van de Verbeter Kata kan door iedereen worden geleerd, maar om het te leren moet je oefenen.
1
2
3
4
Begrijp de Richting
Begrijpen Huidige Toestand
Vastleggen Volgende Doeltoestand
PDCA Richting Doel -Toestand ACT CHECK
HT
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
PLAN Go and See
Doel Toestand
DO
DT
De 5 Vragen
O ver de Ver bet er Kat a
7
DE VERBETER KATA IS EEN VIER-STAPS PROCES, MET TWEE FASES: EEN PLANNING FASE EN EEN UITVOER FASE Merk echter op dat 'plannen' in dit geval anders is dan wat je misschien dat plannen is. Het gaat niet alleen om een actieplan.
1
2
3
4
Begrijp de Richting
Begrijpen Huidige Toestand
Vastleggen Volgende Doeltoestand
PDCA Richting Doel -Toestand ACT
Doel Toestand
CHECK
HT
Planning
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
PLAN Go and See
DO
DT
De 5 Vragen
Uitvoering
O ver de Ver bet er Kat a
8
Planning Fase – Waar Willen We Naar Toe? STAP 1: BEGRIJP DE RICHTING. Een baanbrekende uitdaging wordt op het niveau van de waardestroom van de organisatie gesteld om een overkoepelend doel te bieden en een plek waar de individuele proces-verbeterinspanningen samenkomen. Deze uitdaging kan uit een future-state value stream map komen. Hierna, wordt de rest van de Verbeter Kata op het individuele proces niveau toegepast. Voorbeeld: Future State Value Stream Map
Je bent hier
Baanbrekende Uitdaging
Uitdaging
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ver de Ver bet er Kat a
9
STAP 2: BEGRIJP DE HUIDIGE TOESTAND. Nu, voor het individuele proces, bestudeer de huidige toestand in detail door het volgen van de “Proces Analyse” kata.Het resultaat van deze analyse vertegenwoordigt je huidige kennisgrens van het proces dat je aan het bekijken bent.
De Huidige Toestand en Kennisgrens
Uitdaging
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ver de Ver bet er Kat a
10
STAP 3: VASTLEGGEN VOLGENDE DOELTOESTAND. Het doel van het bestuderen van de huidige toestand is de feiten en gegevens te verzamelen die je nodig hebt om een beschrijvende proces doeltoestand vast te leggen in de richting van de uitdaging. De doeltoestand ligt buiten de huidige kennisgrens en heeft een gespecificeerde realisatie datum die 1 week tot 3 maanden verder ligt. De doeltoestand beschrijft in detail hoe je wilt dat het focus proces functioneert op de realisatie datum.
Volgende Doeltoestand
Doel Toestand
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Uitdaging
O ver de Ver bet er Kat a
11
Uitvoerings Fase – Hoe er te komen NU IS ER EEN GRIJZE ZONE. Je weet niet precies hoe je de doeltoestand op de gespecificeerde realisatie datum zult bereiken. De grijze zone is de leerzone
Onbekend Terrein, De Grijze Zone
Doel Toestand
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Uitdaging
O ver de Ver bet er Kat a
12
STAP 4: ITEREER RICHTING DE VOLGENDE DOELTOESTAND. Gebruik de twee dagelijkse (of kata) voor snelle PDCA experimenten (Leerling) + coaching cycli met de Vijf Vragen (Coach). Je bent op zoek naar het meest directe pad door het veld van obstakels richting je doeltoestand. Dit zal geen rechte lijn zijn. Je bent in een modus van snel leren en ontdekken terwijl je door de grijze zone heen werkt, je koers aanpassend gebaseerd op de feiten en data die je al experimenterende hebt verzameld.
Snelle PDCA Cycli en het Pad van Ontdekking
Doel Toestand
Uitdaging
De kennisgrens verplaatst naar rechts als de obstakels worden overwonnen
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ver de Ver bet er Kat a
13
JE WERKT NIET AAN IEDER MOGELIJK OBSTAKEL. Je hoeft alleen die kwesties op te lossen die je verhinderen om het proces te laten werken op een wijze die in overeenstemming is met de volgende doeltoestand. Uit elk experiment krijg je nieuwe informatie en dienovereenkomstig pas je de volgende stap daarop aan om iteratief je weg te vinden naar de doeltoestand op de realisatie datum.
Potentiële Obstakels Obstakels waaraan is gewerkt
Doel Toestand
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Uitdaging
O ver de Ver bet er Kat a
14
NU BEN JE HIER. Er is een nieuwe kennisgrens en een nieuwe huidige toestand. En de Leerling is vaardiger geworden in het toepassen van het Verbeter Kata patroon.
Nieuwe huidige toestand = verbeterde prestaties Dichter bij de baanbrekende uitdaging Kennisgrens opgerekt Vaardigheid met de Verbeter Kata vergroot
Uitdaging
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ver de Ver bet er Kat a
15
HERHAAL HET PATROON. Het patroon van de Verbeter Kata herhaalt zich terwijl je de volgende doeltoestanden op procesniveau richting de overkoepelende baanbrekende uitdaging vaststelt en dan nastreeft. Er is een serive van doeltoestanden nodig om de uitdaging te halen
Opeenvolgende Doeltoestanden Richting de Uitdaging
DT
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
DT
DT
DT
Uitdaging
O ver de Ver bet er Kat a
16
DE VERBETER KATA IS EEN META ROUTINE Het is werken aan hoe je denkt
Elke organisatie heeft werkroutines. Het patroon van de Verbeter Kata is een andere en bijzonder krachtige routine omdat het een meta-routine is. Het is een "meta-gewoonte" die gericht is op het wijzigen van je geestelijke besturingssysteem zodat je menselijke vermogens tot grotere bloei komen. Om dit te begrijpen, moet je onderscheid maken tussen WAAR je aan werkt van HOE je er aan werkt. De Verbeter Kata richt zich op het HOE. De Verbeter Kata is een inhoud-vrij patroon voor de manier waarop we verbeteren, aanpassen en innoveren aanpakken. Vaardigheden zijn domein-specifiek. Je leert geen honkbal spelen door het beoefenen van voetbal. Maar het patroon van de Verbeter Kata is een manier van werken richting iedere doelstelling. Het patroon van de Verbeter Kata oefenen ontwikkelt de mentaliteit en gewoontes om uitdagende doelen te bereiken. Het creëert een verandering in de cultuur van de organisatie die continue verbetering vergemakkelijkt.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
17
WAT HET OEFENEN VAN DE VERBETER KATA JE BRENGT De patronen in de Verbeter Kata worden gebruikt door teams om:
Doelen te stellen en te halen die voorbij de huidige mogelijkheden liggen Obstakels te overwinnen en uitdagingen te realiseren Te harmoniseren hoe ze verbeteren, aanpassen en innoveren Echte continue verbetering te genereren Evolutie en verandering met een positief gevoel van wij kunnen dat tegemoet te treden. De Verbeter Kata biedt een gemeenschappelijk protocol; een onderwijsbare routine voor het harmoniseren van de manier waarop mensen in een organisatie samenwerken.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
18
DE VERBETER KATA GEEFT HOUVAST ALS HET PAD ONZEKER IS Het is een soort troostdoekje Leer Zone
Mysterie Onzekerheid Schijnbare Zekerheid
Comfort Zone
De Verbeter Kata geeft ons een manier om met meer vertrouwen te navigeren door onbekend terrein. “Ik heb het nog nooit gedaan, maar ik weet hoe ik het kan uitzoeken en mijn weg kan vinden." Het helpt ons onzekerheid meer als een kans te ervaren. © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
19
DE KETTINGREACTIE DIE WE ZOEKEN Het oefenen van de Verbeter Kata brengt mensen van een voorspelbare-zone mentaliteit naar en verkennende mentaliteit
Vergrootte Vaardigheid Wanneer teams de Verbeter Kata oefenen worden ze bekwamer en vaardiger in het bereiken van uitdagingen...
Zelf Redzaamheid
Openstaan voor Uitdagingen
Daardoor, raken ze meer vertrouwd met onvoorspelbare paden
Wat hen in staat stelt om meer open te staan voor nieuwe uitdagingen!
…omdat ze iteratief en wetenschappelijk leren werken.
Zelfredzaamheid: De overtuiging dat je een situatie aankunt Zelfredzaamheid is aangeleerd! © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
20
DE VERBETER KATA IS TOYOTAʼS FUNDAMENTELE MANIER VAN CONTINU VERBETEREN Het is het achterliggende proces Het patroon van de Verbeter Kata is een fundamentele manier van werken bij Toyota en er zijn verschillende manieren waarop het wordt geoefend en versterkt bij Toyota, met inbegrip van het dagelijks management, dagelijkse probleemoplossing, kwaliteitcirkels, verbeterprojecten, “Toyota Business Practices” & A3s. Het Verbeter Kata patroon is ingebed in elk van deze activiteiten en wordt, uiteindelijk, aan iedereen bij Toyota geleerd.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
21
DE VERBETER KATA & COACHING KATA ZIJN HET MINDER ZICHTBARE DEEL VAN LEAN Door het oefenen van de Verbeter Kata wordt verbetering, aanpassing en innovatie ingesleten in het dagelijkse werk. Als we Lean oplossingen onderwijzen zonder ook de Verbeter Kata routine te onderwijzen, dan is het onwaarschijnlijk dat je de aanleg ontwikkelt voor de continue verbetering die Toyota en Lean kenmerken.
Zichtbaar
Lean oplossingen (tools, technieken en principes) om kwaliteit, kosten en levering te verbeteren
Minder Zichtbaar
• De Verbeter Kata routine van denken & doen • Managers als coaches voor het oefenen van deze routine
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
22
HOE PASSEN DE LEAN TOOLS EN PRAKTIJKEN HIERBIJ? Lean tools, technieken en principes om kwaliteit, kosten en levering te verbeteren zijn net zo bruikbaar en belangrijk als altijd, maar ze horen gebruikt te worden binnen de context van de Verbeter Kata. Wat probeer je voor elkaar te krijgen? Lean tools worden er bij gehaald (pull) als de situatie dat vraagt. De mindset die je probeert te ontwikkelen is er één van iteratief te werk gaan om te ontdekken en te doen wat nodig is om doelen te halen, in tegenstelling tot een mindset van het pushen en implementeren van voorgedefinieerde oplossingen of tools. Bijvoorbeeld, als een kanban systeem een team zal helpen om de Doeltoestand te halen, dan wordt op dat moment een kanban systeem ter sprake gebracht en gebruikt. Teams blijven gefocust op hun volgende Doeltoestand. Deze aanpak maakt onze inspanningen betekenisvoller en succesvoller. Het onderwijst ons meer wetenschappelijke en effectievere gewoontes van denken en doen. © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
23
VOOR VALUE STREAM MAPPERS Het patroon van de Verbeter Kata is hoe je de future-state map realiseert! Teken geen current-state map met gemarkeerde problemen om daar vervolgens achteraan te gaan. Teken een future-state map van hoe je wilt dat de waarde stroomt, en gebruik dan het patroon van de Verbeter Kata om de waardestroom op die manier te laten functioneren. Current State VS Map
HT
Future State VS Map
DT
HT
DT
HT
DT
HT
DT
Gebruik de Verbeter Kata om systematisch naar je future state ontwerp te bewegen HT = Huidige Toestand, DT = Doeltoestand © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
24
DE VERBETER KATA IS FRACTAAL Het kan overal in de organisatie worden toegepast.
3
3 Vastleggen Volgende Doeltoestand
2 Begrijp de Huidige Toestand
Begrijp de Richting 1
4
4 PDCA Richting de Doeltoestand
Het is een gedecentraliseerd proces dat wordt uitgelijnd door zowel een gemeenschappelijke uitdaging als een gemeenschappelijke manier om van werken (kata) naar die uitdaging. Fractale weergave door Mr. Emiel van Est
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
25
DE VERBETER KATA VERBINDT HET STRATEGISCHE EN HET OPERATIONELE De uitdaging is de sleutel voor uitlijning.
Het coachen van de Verbeter Kata is de taak van het middenmanagement
Huidige Toestand
Obstakels
Volgende Doel Toestand
Managen Dagelijks streven naar de volgende Doeltoestand, door cycli van experimenten.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Vaststelling van richting is onderdeel van leiderschap
Visie
Uitdaging
Leiden Concentreren op strategische visie; uitdagingen stellen, en zorgen dat managers het patroon van de Verbeter Kata onderwijzen. O ve r d e V e r b e t er K a t a
26
DE VERBETER KATA GAAT OVER HET WETENSCHAPPELIJK STREVEN NAAR EEN NIEUWE STAAT, NIET ENKEL REAGEREN OF JAGEN “Troubleshooting” • Reageren op problemen. Je moet dit doen omdat problemen gebeuren, maar het is niet genoeg voor het concurrentievermogen. • Reageren op verbeterpunten die iemand ziet.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Wetenschappelijk Streven • Een stapsgewijs proces gericht op een bepaalde Doeltoestand. Elke stap wordt genomen op basis van een hypothese (voorspelling), en wat je van die stap leert beïnvloedt de volgende stap.
O ve r d e V e r b e t er K a t a
27
HET VERSCHIL TUSSEN STREVEN EN TROUBLESHOOTING Troubleshooting Brandjes blussen
Terugval
Problemen
Kennisgrens
Huidige Toestand
Streven Uitdaging
Obstakels
Doel Toestand
Verbeteren Onderhouden (Offensief) (Defensief) Afnemende Op dit moment best Verbeterde prestaties bekende prestaties prestaties Diagram door Emiel van Est © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
28
CONTINUE VERBETERING VEREIST STREVEN! Bloeien in onvoorspelbare, concurrerende omstandigheden vereist het systematisch streven naar iets, niet alleen reageren op problemen. Reageren op problemen (“troubleshooting”) is nodig, maar het is niet voldoende voor duurzaam concurrentievermogen. Om continue verbetering, aanpassing en innovatie te bereiken, moet het streven naar de volgende Uitdaging en Doeltoestand een deel van ieders werkdag zijn.
Reageren & Brandjes blussen
Troubleshooting betekent vaak proberen vast te houden
Streven
De Werkdag
Streven brengt je naar de kennisgrens en dwingt je om te leren & aan te passen
NB: De streefactiviteit beschreven in deze handleiding duurt slechts een klein deel (een segment) van elke dag, en de afzonderlijke stappen kunnen klein zijn. © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
29
KEY POINT VOOR EFFECTIEVERE SAMENWERKING Vraag je team niet, “Wat kunnen we of wat zouden we hier moeten verbeteren?” Ga niet op verspilling jacht. Wanneer we iets doen creëren we zenuwbanen en, uiteindelijk, gewoontes. Het lijkt misschien een goed idee om te beginnen met waste walks of een jacht op verspilling om de mensen te sensibiliseren voor verspilling. Maar wat je eigenlijk doet is een mentale gewoonte starten van het maken van willekeurige verbeteringen. Dat zal je organisatie mogelijk niet leiden naar duurzaam concurrentievermogen.
Doel Toestand
Neem eerst tijd om overeenstemming te bereiken over een Doeltoestand. (Hiervoor zul je de gewenste richting en de huidige toestand moeten begrijpen.)
Werk vervolgens samen om de obstakels naar die Doeltoestand, één obstakel en één stap tegelijk, te overwinnen met behulp van de PDCA cyclus.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
30
WAT KUNNEN WE VERBETEREN? versus
WAT MOETEN WE VERBETEREN? Simpelweg mensen vragen, “Wat kunnen we verbeteren?” is geen effectieve manier voor continu verbeteren, het genereren van teamwork en empowerment van mensen: • Ieders standpunt is van nature beperkt en bevooroordeeld • Wij raken snel overweldigd met diverse actiepunten • Er is slechts beperkte tijd per dag voor verbetering Probeer in plaats daarvan de aandacht te richten op wat we moeten verbeteren. De Lean revolutie betekent overal Kaizen, maar niet voor alles. Het vereist het werken aan die dingen die een werkproces van de Huidige Toestand naar een gedefinieerde volgende Doeltoestand brengen. Doel Toestand
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Het aanpakken van de obstakels naar een overeengekomen Doeltoestand is een geweldige manier om ieders ideeën er bij te betrekken!
O ve r d e V e r b e t er K a t a
31
HET PATROON VAN DE VERBETER KATA START EEN REIS VAN OEFENING EN ONTDEKKING
Obstakels We zijn hier
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
Onbekend Terrein
We willen hier zijn
O ve r d e V e r b e t er K a t a
32
NOG ÉÉN DING Zodra je start de Verbeter Kata toe te passen op een proces, moet je niet meer stoppen.
© Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
33
DE VERBETER KATA IN LOSSE ONDERDELEN DEEL II en III van dit handboek leiden je door de details van de Verbeter Kata in deze vier fasen
Huidige Toestand
Volgende Doel Toestand
Obstakels
Visie en Uitdaging
1: Begrijp de Richting 3: Leg de volgende Doeltoestand vast 4: Beweeg richting de Doeltoestand met PDCA en Coaching Cycli
2: Begrijp de Huidige Toestand © Mike Rother / Verbeter Kata Handboek
O ve r d e V e r b e t er K a t a
34