VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact:

VELOV conferentie 26 februari 2015 Wim Lauwers, Katrien Goossens, Leen Alaerts, Koen Crul, Lysbeth Jans, Lode Vermeersch, contact: [email protected]

ONDERZOEK VRAGEN EN KADER

 Hoe cultuureducatie integreren in verschillende vakcontexten aan de lerarenopleiding  Hoe vakdidactiek verrijken?  Welke criteria maken professionele leergemeenschappen effectief als middel voor onderwijsinnovatie?

Cultuurtheorie: ‘Cultuur in de Spiegel’ (B. van Heusden) Breed cultuurbegrip: cultuur is een cognitief proces van betekenisgeving

wat is en hoe werkt cultuur?

cultuuronderwijs = gericht op vaardigheden bij leerling (subject, niet object) cultuuronderwijs heeft als doel: werken aan het cultureel bewustzijn door reflectie

“Een nieuwe bril om naar het eigen onderwijs te kijken, en de eigen vooronderstellingen over dat onderwijs te bevragen!”

LICHAAM

SYMBOLEN

VOORWERPEN

WAARNEMEN

TAAL

ANALYSEREN

Met welke didactiek?

VERBEELDEN

CONCEPTUALISEREN

1. Open en nieuwsgierig staan ten opzichte van

2. 3. 4. 5.

verrassende, fundamenteel nieuwe culturen, culturele uitingen. Verschillende perspectieven/blikken openen, integreren Bewust worden van het eigen perspectief. Verschillende lagen of betekenissen verkennen en ontdekken. Consequent contextualiseren en kritisch duiden.

ONDERZOEK ONTWERPKADER

Beeldgericht:

Taalgericht:

 Poster

 Rollenspel

 Kaartanalyse

 Presentatie

 Artistiek product

 Discussie

 Website

 Interview

 Poster

 Argumentatie

 Fotoanalyse

 Reconstructie

 Mindmap

 Filosofisch gesprek

 Tijdslijn

 Waardebepaling

…

 Vergelijking …

Doelen

Lesconcept

Lesontwerp

Reflecti e

• Inhoud: Welke plaats neemt Europa in de wereld in 2040? • Vaardigheid: Hoe bouw ik een creatieve verwerking op?

• Culturele Vaardigheden verbeelden en analyseren. • Cultuurdragers: tekens en taal.

• Creatieopdracht: Wereldkaart als wereldbeeld • Inhoudelijke input: wereldkaarten rond verschillende thema’s + Brainstorm: worst-case-scenario en best-casescenario. • Opbouw: voorbeelden – symbolen - stappenplan – verschillende beeldaspecten.

• Verklaring beeldvorming in plenum. • Benoemen van bouwstenen creatieve verwerking.

Wereldkaart van Ptolemaeus

Enkele voorbeelden: Studenten denken na over een

figuur

beeld, icoon, afbeelding symbool of

die aanleunt bij hun thema.

Flexibel stappenplan 

Compositie: welke plaats krijgt ieder continent?



Grootte: Hoe hoe groot van de continenten. (blanco kaarten in verschillende grootte)



Kleurensymboliek.



Verhoudingen: pijlen, smilies, grafieken, citaten, …

ONDERZOEK METHODE

Professionaliteit Leren Gemeenschap

 Tekst / kader cultuurdidactiek  Cultuurtheorie ‘Cultuur in de Spiegel’

 Good practices (lesvoorbeelden online plaatsen)

 Cultuurdidactiek

 Professionaliserings -materialen

 Centrale PLC (= de projectgroep)  4 decentrale docenten-PLC’s (1 groep per lerarenopleiding)

 Ondersteunend en gedeeld

leiderschap

 Gedeelde waarden en visie  Collaboratief leren en toepassen

 Gedeelde praktijk  Ondersteunende voorwaarden

 Centrale PLC (= de projectgroep)  4 decentrale docenten-PLC’s (1 groep per lerarenopleiding)  Studenten-PLC’s

TERUGBLIK DOOR DE DOCENTEN (DOCENTEN-PLC)

We konden gericht werken in een informele sfeer. We hebben erg efficiënt gewerkt door de goed voorbereide sessies.

Organisator en inspirator. Een scheidsrechter. Het ontbreken van hiërarchie was hier een voordeel.

Goed leiderschap past zich aan de groep aan. Bij ons is het kameraadschappelijke zeer belangrijk.

Er was te weinig interesse van de schoolleiding

Ik was vooral benieuwd naar hoe je cultuureducatief kunt werken binnen nietmuzische vakken.

Het kader is niet niet echt gemakkelijk, maar biedt een houvast, zodra je ermee vertrouwd bent.

Ik merkte dat ik nooit iets deed met waarnemen.

Het leidde bij mij tot een andere lesopbouw.

Ik gebruik literatuur of muziek, maar nooit eerder was ik vertrokken van beeldende kunst. Dat doe ik nu wel.

Uit tegenspraak leer je het meeste.

Het levert veel meer op dan een gewone teamvergadering. Omdat we allemaal over één ding konden nadenken.

Blijkbaar kunnen we elkaar toch wel inspireren.

De feedback kan de ontbrekende schakel zijn bij je eigen voorbereiding, je eigen ideeën.

Werkt beter dan traditionele bijscholing. Kan zeker ook voor andere thema’s gebruikt worden.

 Op zoek naar cultuureducatie in hun onderwijsvakken (Biologie, Geschiedenis, Frans…)

 Bedenken onderzoeksvraag eindwerk m.b.t. cultuureducatie.

Onderzoeksvraag: Hoe kun je leerlingen in het Brusselse secundair onderwijs enthousiast maken voor Engelstalige cultuur?

Les wiskunde over talstelsels: oorsprong, betekenis, gevolgen…

Van studenten:  ‘Komt lesinhoud niet in gedrang?’  ‘Didactisch kader voor lesontwerp geeft houvast’  ‘Leerkracht als cultuurparticipant betekent meer als ik dacht’ Van begeleiders:  ‘Zij kunnen het verschil maken!’  Moeilijkheid: dubbele rol in PLC: begeleider – beoordelaar  Er is nood aan creatieve ideeën en brainstormtechnieken

MESSAGES TO TAKE HOME

VRAGEN & REACTIES?