Veiligheidszorg religieus erfgoed ADVIESFORUM Dinsdag 22 september 2015
Waarom veiligheidszorg? • Veilig stellen van religieus erfgoed – Gebouwen: beschermd of niet beschermd. Focus in eerste instantie op parochiekerken. – Roerend erfgoed
• Tegen mogelijke bedreigingen: – Brand, blikseminslag, diefstal, vandalisme, … – Specifieke beschadigingen roerend patrimonium: corrosie, slijtage, insecten, …
Doel van veiligheidszorg • Preventie: – erfgoed vrijwaren van bedreigingen
• Actie tijdens calamiteit: – hoe correct en efficiënt actie ondernemen in geval van calamiteit
• Nazorg: – hoe gepast optreden na een calamiteit
• Maatschappelijk doel: – Belang van erfgoedzorg – Kerkgebouwen open houden voor bezoek, naast de uren van de eredienst • Gebed bezinning • Stilteplekken • Toerisme
Wat gebeurde tot op heden? • Agentschap Onroerend Erfgoed: – Begeleiding en realisatie van beveiligingsinstallaties (brand en diefstal) voor beschermde monumenten (waaronder kerken) – Centrale meldkamer, met monitoring door het agentschap – Dit aanbod wordt door het Agentschap afgebouwd
• Monumentenwacht: – Zet in hoofdzaak in op preventie en urgente ingrepen
• Bepaalde monumentale kerken en kathedralen: – Ontwikkeling van een calamiteitenplan en van beveiligingsinstallaties voor brand en diefstal
Enige cijfers uit bevraging CRKC • Helft van kerken gesloten buiten uren van de eredienst. – Belangrijke reden: preventieve actie om diefstal en beschadigingen door vandalisme te voorkomen
• Ca. 70 % van parochiekerken is niet afdoende beveiligd tegen calamiteiten van diverse aard – Dit betekent dat voor minstens ca. 1260 parochiekerken er een aanbod ontwikkeld moet worden in verband met veiligheidszorg – Huidige werking van Agentschap: 20 kerken per jaar beveiligd
Van beveiliging naar veiligheidszorg • Beveiliging: – eng begrip – Verwijst vooral naar technische installaties en maatregelen: detectoren, meldkamers, kasten, enz.
• Daarom introductie van veiligheidszorg: – Biedt ruimer kader – Verwijst naar bewustmaking, laagdrempelige adviezen, stappenplannen enz. – Een groot aantal kerkfabrieken kan aangesproken en begeleid worden, zowel voor beschermde als niet beschermde kerken
Het zespuntenplan van CRKC • • • •
Bewustmaking en advies Eerstelijnszorg veiligheidszorg uitbouwen Thematische gidsen uitwerken Het opstellen van calamiteitenplannen begeleiden • Informatie verzamelen en verspreiden • Een pilootproject uitwerken
Bewustmaking en advies • Doel: – de problematiek van de veiligheidszorg op de agenda van de kerkbesturen en gemeentebesturen plaatsen. – Erfgoedwaarden van patrimonium veiligstellen en kerken meer publiek openstellen
• Werkwijze: – Studiedagen, infodagen enz. organiseren of aansluiten bij bestaande studiedagen of initiatieven ten behoeve van kerkbesturen, gemeentebesturen en hun medewerkers
• Timing: – Vanaf 22 september 2015 > Adviesforum
Eerstelijnszorg veiligheidszorg structureren • Doel: – Een aanspreekpunt creëren voor alle vragen met betrekking tot veiligheidszorg – Een loketfunctie met doorverwijzing uitwerken
• Werkwijze: – Loketfunctie via website en telefoon: zie bestaande loketfunctie CRKC – Taakafspraken maken met bestaande actoren in functie van eerstelijnszorg: erfgoeddiensten van de provincies, Monumentenwacht, Faro, Agentschap Onroerend Erfgoed, Federale Politie, brandweer enz.
• Timing: – najaar 2015
Thematische gidsen uitwerken • Doel: – informatie over veiligheidszorg in het algemeen en specifieke deelaspecten ervan overzichtelijk samenbrengen in een brochure – Stappenplannen uitwerken
• Werkwijze: – starten met een algemene gids over veiligheidszorg – vervolgens thematische gidsen realiseren. • Hiervoor steunen we ook op de internationale samenwerking (o.a. met Catharijneconvent in Nederland) en op de specifieke expertise van andere diensten en organisaties in Vlaanderen.
• Timing: – start najaar 2015, eerste realisaties voorjaar 2016.
Het opstellen van calamiteitenplannen begeleiden • Doel: – kerkbesturen stimuleren om een calamiteitenplan uit te werken en dit ook regelmatig te updaten. – Hulpmiddelen uitwerken om tot een calamiteitenplan te komen
• Werkwijze: – Eerstelijnszorg: het uitwerken van een brochure met stappenplan voor het opstellen van een calamiteitenplan dat aangepast is aan de noden van kerkgebouwen. Hiervoor steunen we op bestaande literatuur en initiatieven. – Tweedelijnszorg: het CRKC ondersteunt kerkbesturen ter plaatse voor het opstellen van een calamiteitenplan. Hiervoor zal een vergoeding worden aangerekend.
• Timing: – start najaar 2015. Realisatie van documentatie en systeem van tweedelijnszorg: voorjaar 2016.
Informatie verzamelen en verspreiden • Doel: – up-to-date informatie verschaffen aan de kerkbesturen en gemeentebesturen in verband met de problematiek van veiligheidszorg.
• Werkwijze: – actuele wetgeving, richtlijnen enz. (Vlaams, Belgisch, Europees) verzamelen en ter beschikking stellen via de website. – Deelnemen aan beurzen, vormingsinitiatieven enz. teneinde over de meest actuele informatie te beschikken
• Timing: – start najaar 2015. Loopt verder in voorjaar 2016
Een Pilootproject uitwerken • Veiligheidszorg in het algemeen: – het stappenplan dat opgesteld wordt, uittesten in een parochiekerk met het oog op het evalueren en bijsturen ervan.
• Calamiteitenplan: – het systeem van tweedelijnszorg (zie hoger) realiseren in een parochiekerk, met het oog op het concretiseren van de (betaalde) dienstverlening van CRKC.
• Timing: – voorjaar 2016.
Enquête veiligheidszorg • Doel: – Een beeld krijgen van de problematiek en huidige stand van zaken bij kerkbesturen
• Werkwijze – Een schriftelijke bevraging via steekproef
• Timing – Najaar 2015
Vraag aan het Adviesforum • Geef ons feedback over deze enquête – > Vul het formulier in dat u in uw map vindt • Hartelijk dank voor uw medewerking!
