Veelzijdig Zuid-Tirol

Veelzijdig Zuid-Tirol Van culinaire rodelavonden tot hooibaden in Alpengras tekst: irene bauer, beeld: edoart.nl

Het is eind maart als ik samen met Christine van ’t Hoenderdaal en fotograaf Edo Jungerius op pad ga in Zuid-Tirol, Italië. We zijn er alle drie al meerdere malen geweest, maar dit is zo’n regio waar je geen genoeg van krijgt. De goede wintersportmogelijkheden in de veelzijdige skigebieden in de Dolomieten maken dat je er steeds blijft terugkomen. Bedenk daarnaast dat Zuid-Tirol een ongekend goed aanbod heeft aan hotels en restaurants, en dat de prijzen een stuk vriendelijker zijn dan bij de gemiddelde Alpenbuurlanden.

rosengarten latemar We strijken als eerste neer in het dorpje Deutschnofen, dat op een zonnig plateau gelegen is. Het plateau heeft uitzicht op de Latemar en is een ideaal uitgangspunt voor wandelingen en langlauftours door de omgeving. Je kunt namelijk direct vanuit het hotel vertrekken. Ook ligt het dorpje mooi centraal tussen de skigebieden in, zodat je afwisselend activiteiten kunt ondernemen in het ene of het andere gebied.

voorgeschoteld. Het is fijn dat we niet hoeven te kiezen, want de ene pasta is nog lekkerder dan de andere. Even later volgt een minstens zo grote schaal vol desserts. De Zuid-Tirolers maken hun reputatie van het gebied met de allerbeste bergrestaurants voor een redelijke prijs wederom waar. Het is maar goed dat we helemaal aan de andere kant van het gebied terecht zijn gekomen, want zo hebben we tenminste nog wat pistekilometers voor de boeg om alle calorieën weer te verbranden.

skiën in latemar In de regio Rosengarten-Latemar bevinden zich twee verschillende skigebieden. Carezza Ski ligt aan de voet van de 2.981 meter hoge berg Rosengarten. Een stukje zuidelijker ligt het Ski Center Latemar. Beide gebieden hebben een eigen skipas, maar zijn wel aangesloten bij de Dolomiti Superski pas waarmee je alle gebieden in de Dolomieten kunt bezoeken. Wij gaan vanuit Obereggen met de lift omhoog om een dagje te gaan skiën in het skigebied Latemar. We nemen meteen de Oberholzpiste naar beneden, die jaarlijks wordt ingezet tijdens Europacup skiwedstrijden. Onze skidag begint dus gelijk goed. Na een tweede rondje zijn we warmgedraaid en gaan we verder het gebied in. Het skigebied Latemar ligt boven de bossen, aan de voet van de kenmerkende toppen van de 2.749 hoge berg Latemar. Deze mooie ligging zorgt ervoor dat de afdalingen in het gebied lekker afwisselend zijn. Het ene moment skiën we door de bossen, om het volgende moment een weids uitzicht te hebben over de omgeving en de indrukwekkende Latemar. Centraal in het gebied ligt een funpark waar zelfs een halfpipe te vinden is, als er genoeg sneeuw voorhanden is. Steile en vlakkere pistes wisselen elkaar af en we maken een mooie tour door het gebied, dat bij elkaar zo’n 46 pistekilometers telt. Het gebied staat vol gezellige berghutten waar je een echte Italiaanse espresso kunt drinken of weer even op krachten kunt komen met een, voor de gemiddelde berghut, ongekend lekker visje of een flink bord pasta. Voor de lunch schuiven we dan ook aan bij de Rifugio Gardone, vlak bij het dorpje Predazzo. Christine en ik spotten meteen de enorme loungebanken mét dekentjes op het luxueuze terras. Gelukkig hebben ze in Italië een passend aperitief voor dit soort gelegenheden: de Veneziano, een mix die meestal wordt gemaakt van prosecco, Aperol en bronwater. Na de Veneziano krijgen we een gigantische schotel met allerlei Zuid-Tiroler specialiteiten

XX

/Snow

culinaire rodelavond in obereggen Als we uitgenodigd worden om voor het avondrodelen onder aan de piste nog een hapje te eten, beseffen we ons nog niet helemaal wat voor culinaire sensatie ons te wachten staat. Hotel Sonnalp in Obereggen hoort niet voor niets bij de Zuid-Tiroler keten van Genießerhotels, dat blijkt al snel! De meest bijzondere smaken en gerechten komen voorbij. Van een dennenappel sorbet tot een palet van verschillende vissoorten en van een lekker biefstukje van een echte alpenkoe tot een versgebakken aardbeientaartje. Alles is supervers, valt niet te zwaar op de maag en is duidelijk met liefde bereid. Veel tijd om uit te buiken hebben we helaas niet, want in de kelder van het hotel staan de sleetjes al op ons te wachten voor het avondrodelen. We zijn nog net op tijd om de lift naar boven te pakken. Boven aangekomen lopen we snel naar de rodelbaan en scheuren als kleine kinderen naar beneden, dit gaat hard! Het was al even geleden dat ik voor het laatst op een sleetje zat. Het is alsof ik weer zeven ben. Mamaaa, ik wil nog een keer!

sneeuwschoenwandelen in rosengarten De volgende ochtend vertrekken we naar het dorpje Schlern van waaruit de skiliften omhoog gaan naar het skigebied Rosengarten. We melden ons bij de lokale skishop, waar we een paar sneeuwschoenen aangemeten krijgen. Niet alleen de ski’s en snowboards, maar ook de skiliften laten we links liggen, vandaag zullen we namelijk helemaal op eigen kracht het natuurpark Rosengarten verkennen. Sneeuwschoenwandelen lijkt ongevaarlijk, maar toch is het wel verstandig om onder begeleiding de berg op te gaan. Je bevindt je namelijk buiten het gemarkeerde skigebied en hebt dus voor een groot deel met dezelfde alpiene gevaren te maken als wanneer je op ski’s off-piste gaat. De berggids die ons de weg zal wijzen staat al te wachten. >>

Linksboven: Kinderlijk plezier tijdens het rodelen. Rechtsboven: Het skigebied van Latemar ligt op de flanken van de imposante Latemargruppe, met toppen van ruim 1.800 meter. Linksonder: Zoals in veel Dolomietenskigebieden lopen de pistes van Latemar heerlijk glooiend door de bossen, met voldoende uitdaging voor de echte cracks. Midden onder: Zuid-Tirol en goed eten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ook in hotel-restaurant Sonnalp in Obereggen wordt dat wederom bewezen met gerechten die merkbaar met liefde bereid zijn met verse ingrediënten. Rechtsonder: Met sneeuwschoenen op avontuur in de backcountry van Latemar. En dankzij gids Walter Maier weten we dat we altijd weer terugkomen in de bewoonde wereld.

Snow/ XX

Linksboven: Wie glooiende, niet al te steile pistes zoekt, is op de Seiser Alm aan het goede adres. Op de achtergrond de imposante steenmassa’s van de Langkofel en de Plattkofel. Rechtsboven: Leuk om te weten: de gesteenten van de Dolomieten zijn feitelijk honderden meters dikke koraalriffen. Oftewel: waar nu skiërs rondsuizen, lag heel vroeger een tropische zee. Midden links: Wie denkt dat urige berghütten alleen in Oostenrijk te vinden zijn, heeft het helemaal mis. Linksonder: Een bed voor zwervers? Nee hoor: een deken van vers alpenhooi versterkt het immuunsysteem en stimuleert de stofwisseling. Midden onder: De Seiser Alm is de hoogstgelegen alm van Europa. Voordeel voor langlaufers: volop sneeuw en prachtige vergezichten. Rechtsonder: Onovertroffen coulissen op de Seiser Alm.

XX

/Snow

“Ik ben er al meerdere malen geweest, maar Zuid-Tirol is een regio waar je geen genoeg van krijgt!” - Irene Bauer, reisredactrice SNOW

Als we vertrekken begint het langzaam te miezeren. Moet dat nou? Gelukkig lopen we het eerste stuk door de bossen, waar de bomen ons voor de ergste regen beschutten. Met die grote sneeuwschoenen aan onze voeten en skistokken aan onze handen stappen we kriskras tussen de bomen door omhoog. Dankzij de grote oppervlakte van de sneeuwschoenen zakken we niet door het sneeuwdek heen en staan we lekker stevig zonder weg te glijden. Ik heb al snel het zweet op mijn rug staan. Dit is meer een stevige work-out dan zomaar een wandeling. Gelukkig staan we af en toe even stil, omdat onze gids ook van alles te vertellen heeft. Bijvoorbeeld het verhaal over de naamgeving van de berg en het natuurpark Rosengarten. Deze stamt namelijk van een heldenepos uit de 13e eeuw, waarin dwergenkoning Laurin uit wraak zijn

rozentuin vervloekt die hem verraden heeft. Nooit meer zal een mensenoog bij dag of nacht de rozentuin kunnen zien. Hij vergat echter de schemering en zo komt het volgens de legende dat de berg in het schemerlicht een bijzondere rode gloed krijgt. Toch kunnen we niet lang wegdromen bij die mooie verhalen, we moeten namelijk nog een flink stuk klimmen naar de voet van de Rosengarten. De tocht gaat verder door een labyrint van enorme stenen die eeuwen geleden in een grote steenlawine naar beneden zijn gekomen. We lopen over sneeuwbruggetjes en klimmen door smalle passages verder naar boven. Ons lunchpakket eten we op bij een klein berghutje in het bos en langzaam lopen we weer naar beneden richting het dal. Wat een goed alternatief voor een druilerige skidag!

seiser alm / alpe di siusi Moe van de sneeuwschoenwandeling rijden we naar de tweede stop van ons verblijf in Zuid-Tirol, Hotel Heubad in Völs am Schlern, om het gebied van de Seiser Alm te ontdekken. De Seiser Alm is een enorme bergweide op een hoogte van ongeveer 2.000 meter die omsloten wordt door bergmassieven als de Schlern, Plattkofel, Langkofel, Sella en Rosengarten. Onder skiërs en langlaufers is de alm populair vanwege het uitgestrekte landschap, de zonnige ligging en de mooie uitzichten.

hooibaden in hotel heubad De ontvangst in Hotel Heubad is op zijn zachtst gezegd warm te noemen. Nadat we ons hebben geïnstalleerd op de kamers en een lekker huisgemaakt taartje hebben gegeten, is het tijd om ons eens stevig te laten verwennen. Hotel Heubad, de naam zegt het al, is gespecialiseerd in hooibaden. Eerst krijgen we een uitgebreide uitleg over de historie en de werking van de hooibaden. Men ontdekte de heilzame werking van het hooi eeuwen geleden, toen boerenzonen zich, na een lange dag hooi maaien, op de weide begroeven onder het vochtige hooi om lekker warm de nacht door te brengen. Het was namelijk te ver om ’s avonds na het werk weer gewoon naar huis te gaan. Het hooi en alle Alpenkruiden die op de weide groeien bleken ontslakkend en ontgiftend te werken, goed voor de huid en het immuunsysteem te zijn en ook nog eens de stofwisseling te stimuleren. Dat wil ik ook meemaken! Even later liggen we alle drie bloot op een tafel die bedekt is met nat Alpengras. Een aardige dame bedekt me van top tot teen met het warme natte hooi, voordat ze me inpakt in een soort plastic deken en me in een warm bad laat zakken. Ik voel de vermoeidheid uit me stromen en begin

na een tijdje flink te zweten. Ik ben zo ontspannen dat ik makkelijk in slaap zou kunnen vallen, ware het niet dat er steeds weer ergens een hardnekkig grassprietje kietelt en ik niet mijn handen kan gebruiken om te kriebelen, zonder dat ik mijn verpakking ernstig in de war draai. Na een halfuur mag ik het bad uit en word ik in katoenen lakens gewikkeld om samen met Christine in een ander kamertje nog een halfuur uit te zweten. Ik snak naar een douche, maar mag dat de komende uren niet, omdat de werking van het hooibad dan nog even kan doorzetten. Ach, ik zit niet zo fris aan tafel bij het eten, maar wel ontspannen én lekker zacht en mijn reisgenoten hebben ‘gelukkig’ hetzelfde probleem.

langlaufen op de seiser alm Je kunt de Seiser Alm bijna niet bezoeken zonder dat het je opvalt hoe uitgestrekt de langlaufmogelijkheden van het gebied zijn. Het glooiende landschap op de weide en de mooie bossen bieden de perfecte omstandigheden voor een afwisselende langlauftoer. Boven bij het bergstation is zelfs een apart gebouw ingericht met een langlaufverhuur. Met kluisjes, omkleedmogelijkheden en douches om de langlaufers alle faciliteiten te bieden die ze nodig hebben. De ruim 60 kilometer aan loipes zijn van verschillend niveau en lengte, van een 2 kilometer lange beginnerloipe tot een 15 kilometer lange loipe voor de meer gevorderde langlaufers. Als fanatiek snowboarder laat ik me normaal gesproken niet zo snel verleiden tot een tochtje op de langlaufski’s, maar voor dit gebied maak ik een uitzondering. Gelukkig hebben we vandaag gezelschap van Laura, die jarenlang op hoog niveau langlaufte en haar best wil doen om ons de beginselen van het langlaufen bij te brengen. >>

Snow/ XX

“De Zuid-Tirolers maken hun reputatie opnieuw waar: nergens anders vind je zulke goede bergrestaurants.” - Christine van 't Hoenderdaal, reisredactrice SNOW

Linksonder: La dolce vita. Het zoete leven. De Italiaanse invloed is in Zuid-Tirol, of Alto Adige zoals de Italianen zeggen, vooral tijdens de avondmaaltijd onmiskenbaar aanwezig. Rechts: Dankzij besneeuwingsinstallaties liggen de pistes van Latemar er altijd spik en span bij.

Op die smalle skietjes is het namelijk nog niet zo makkelijk om in het juiste ritme te komen. Toch glijd ik even later samen met Christine trots over de Seiser Alm. Verrassend leuk en goed voor de afwisseling, maar mijn talenten liggen duidelijk meer bij het snowboarden en het duurt dan ook niet lang voor we teruggaan naar het langlaufcenter voor een kleine materiaalwissel.

skiën op de seiser alm Het skigebied van de Seiser Alm is van verschillende kanten te bereiken. Vanuit Sankt Ullrich in het Grödental kun je een gondel omhoog nemen om te gaan skiën op de Seiser Alm. Deze gondel vormt ook meteen de verbinding met de Sella Ronda, een dagtocht van vijf à zes uur rond de Sella berggroep, die je kunt skiën als je in het bezit bent van de Dolomiti Superski pas. Wij gaan aan de andere kant omhoog vanaf Seis am Schlern. De pistes lopen dwars over de weide naar de verschillende hoeken van het gebied. Deze afdalingen zijn door het rustig glooiende landschap erg makkelijk te skiën en vooral geschikt voor beginners. Voor de grotere uitdagingen moet je duidelijk de randen van het gebied opzoeken, waar je onder andere tussen de bossen wat pittigere afdalingen vindt. Naast de 60 kilometers aan piste die het gebied telt, is er genoeg ruimte om buiten de piste wat onverspoorde poedersneeuw te vinden. Om de allermooiste hellingen te bereiken is er de mogelijkheid om, onder begeleiding van een skigids, een tocht te maken op toerski’s. Daarnaast kun je jezelf echt op de proef stellen in de 110 meter lange halfpipe en op

XX

/Snow

de jumps en rails in het King Laurin Funpark dat, zoals zoveel in de omgeving, vernoemd is naar de dwergenkoning uit de legendes. Net als in heel Zuid-Tirol is er ook op de Seiser Alm geen gebrek aan sfeervolle berghutten, waar je goed kunt eten of lekker in het zonnetje kunt luieren. Dankzij een tip van een local vinden wij naast de piste een piepklein hutje dat een van de boeren heeft omgebouwd tot restaurantje. Wij drinken er als afsluiting een goede cappuccino, maar je kunt er ook aanschuiven voor één van de simpele, maar o zo lekkere lunchgerechten.

Gebiedsinfo Logistiek Auto: De afstand vanaf Amsterdam is ongeveer 1.000 kilometer naar Bolzano (Bozen), de hoofdstad van Zuid-Tirol. Vliegtuig: Transavia biedt in de winter lowbudget vluchten aan naar Innsbruck. Vanaf de luchthaven is het nog ongeveer 100 kilometer naar Bolzano. Trein: Met onder andere de ICE en de EuroCity rijd je in ongeveer dertien uur via München naar Bolzano. Informatie www.suedtirol.info www.rosengarten-latemar.com www.alpedisiusi.info