Natuurlijk veelzijdig!

report

ACTIEF MET DE VIDEOCAMERA OP AMELAND (1)

Natuurlijk veelzijdig! Strand, zee, duinen. Afgewisseld met vrijheid en ruimte. Ameland is favoriet bij veel filmers. Zo bezocht Richard Helwig musea, ging mee op een strandtocht naar het oosten van het eiland, vloog over vier dorpen, beklom de vuurtoren, observeerde mensen op het strand en probeert dat op een heldere wijze in beeld over te brengen. Deze keer het eerste deel van zijn reportageverslag.

Menige kijker zal diep in zijn gedachten moeten graven hoe het ook alweer zat. Welke eilanden liggen er in het noorden van ons land? Om daar geen misverstand over te laten bestaan, wordt aan de kijker allereerst een gedetailleerd, gekleurd landkaartje getoond. Hieruit blijkt dat de Waddeneilanden de grens vormen tussen twee grote stukken water.

Ten noorden bevindt zich de Noordzee en ten zuiden de Waddenzee. Vanuit het westen gezien is Ameland het vierde Waddeneiland. Het behoort toe aan de provincie Friesland. Ten westen van Ameland ligt het Borndiep met aan de overkant Terschelling. Bij een beetje helder weer is in het oosten nog net het nabijgelegen eiland Schiermonnikoog te zien (stevig inzoomen dus!).

1

AMELAND KENT EEN RIJKE GESCHIEDENIS EN FOLKLORE, DIE NOG ALTIJD LEVENDIG WORDT GEHOUDEN ZOALS HIER MET DE FOLKLORISTISCHE DANSGROEP DE AMELANDERS. DOOR BEELDEN OP SOMMIGE MOMENTEN OPZETTELIJK TE VEROUDEREN, ONTSTAAT EEN AUTHENTIEK PLAATJE. TERWIJL DE OPNAMEN TOCH ECHT IN DEZE HEDENDAAGSE TIJD ZIJN GEMAAKT.

Imposante golven

Om op Ameland te komen ben je vanaf het vaste land ongeveer drie kwartier met de boot onderweg. Rederij Wagenborg onderhoudt een veerdienst tussen Nes en Holwerd. En dat is meteen een geschikt onderdeel om de film mee te beginnen. Auto’s die de boot oprijden, mensen die in blije stemming naar de opvliegende meeuwen kijken en impo-

NEXT

report HET ONDERWERP ‘DRUKTE VAN MENSEN’ IS ALTIJD EEN DANKBAAR ONDERWERP OM IN DE FILM TE VERWERKEN. JE HOEFT ER WEINIG VOOR TE DOEN. HET SPEELT ZICH IMMERS VANZELF VOOR DE LENS AF.

sante golven die tegen de boot aanslaan. Het zijn stuk voor stuk beelden die bijna moeiteloos aan elkaar geplakt kunnen worden. Verder commentaar is niet nodig. Samenhangend verhaal

2

Toch is dat ‘moeiteloos aan elkaar plakken’ zeker geen standaardprocedure voor iedere film over Ameland. Want de kijker verwacht bij een dergelijk onderwerp een samenhangend verhaal. Maar dat is een breed begrip. Wat is er tegen om een serie van een aantal korte scènes te maken? In het geval de filmmaker wil laten zien hoeveel toeristen er jaarlijks in de zomerperiode naar het eiland komen, zou dat enigszins kunnen volstaan. Mensen die langs de winkeltjes slenteren, kinderen die met elkaar op het strand aan het spelen zijn of terrasjes die gezellig vol zitten. Dynamische omgeving

Veronderstel dat ik de kijker de vraag wil voorleggen of Ameland over duizenden

jaren nog bestaat. In dat geval moet er een soort van geologische film worden gemaakt. Het onderwerp leent zich er uitstekend voor. Vanuit die visie gezien is het gehele waddengebied een dynamische omgeving. Het is voortdurend in beweging. Getijgeulen hebben zich regelmatig verlegd. De grenzen van het wadden- en kweldergebied schuiven op. Dan is laten zien van alleen maar prachtige beelden van het eiland zeker niet toereikend. Er is meer uitleg voor nodig. Fascinerende processen

Er moet sprake zijn van het plegen van enige research. Want wat moet er wel en niet in de opnamen worden verwerkt? Welke informatie wordt de kijker voorgelegd? En hoe breng je die informatie zo begrijpelijk over zonder dat er verveling optreedt? Een filmtip: breng eerst een bezoekje aan het Natuurcentrum Ameland (Strandweg 38 in Nes). Meer informatie over dit museum is te vinden op www.natuurcentrumameland.nl.

In dit museum maak je als filmmaker kennis met de natuur en de fascinerende processen op en rond het eiland. Dit vindt plaats met behulp van allerlei presentatievormen. Je komt zodoende nog eens op ideeën. Aan de hand hiervan is het al een stuk eenvoudiger om te beslissen hoe de materie in de eigen film op een gedoseerde wijze gevisualiseerd kan worden. Kennisoverdracht

Belangrijk is om te bedenken dat bij het aanbieden van informatie er niet automatisch sprake zal zijn van begrijpelijke kennisoverdracht. Voordat bijvoorbeeld een fragment van opstuivend zand aan de kijker wordt vertoond, moet op zijn minst helder zijn waartoe de opname dient. Tijdens het kijken zal enige toelichting nodig zijn over het hoe en waarom van bepaalde beelden. Wordt er verteld over het langzaam verdwijnen van het eiland doordat zand door het water wordt verzwolgen? Of is het opstuivend zand bedoeld om te laten zien wel-

JE HOEFT NIET INGEWIKKELD NA TE DENKEN OM BEELDEN MET ALS THEMA ‘VAKANTIEGEVOEL’ TE MAKEN. KIJK OM JE HEEN! BEELDEN SPREKEN VOOR ZICH…

report AMELAND IS IDEAAL OM MET DE FIETS TE VERKENNEN! HET IS MOGELIJK DAT ONDER BEGELEIDING VAN EEN GIDS TE DOEN. ONDERWEG WORDEN ALLERLEI WETENSWAARDIGHEDEN VERTELD DIE IN DE BEELDEN KUNNEN WORDEN VERWERKT.

FILMTIP Op het uitzichtplateau van het Natuurcentrum Ameland, op de toren bij het centrum, kun je beelden in groothoek maken van het Wad en de Noordzee.

ke functie het heeft? Of gaat het juist over de weersgesteldheden? Wat is de bedoeling van de filmmaker? Welke vragen wil die beantwoord zien? Flinke verandering

Oorspronkelijk was het eiland groter dan nu het geval is. Ooit telde het zes dorpen (Sier en Oerd bestaan niet meer). Maar de onstuimige weersgesteldheden hebben gezorgd voor een flinke verandering. In de rampnacht van februari 1953 verdwenen hele reeksen van duinen in zee. Zo zie je maar weer dat de natuur alles overwint. Nu moet Ameland het doen met vier dorpen: Hollum, Ballum, Nes en Buren. En daar kan in de

beelden genoeg aandacht aan worden besteed. Door het filmen van gezellige straatjes met knusse huisjes. Pleintjes met allerlei mensen. Vergeet de details niet. Souvenirs die in kleine etalages liggen uitgestald. Een rek vol met ansichtkaarten met foto’s van Ameland, rijen flessen met zonnebrand en zandschepjes in allerlei vrolijke kleuren die liggen te wachten op het jonge publiek. Mengdialect

De plaatselijke bewoners op Ameland horen in de film thuis. Inhoudelijk worden ze in beeld genomen als je ze in relatie wilt brengen met hun woon- of leefsituatie. En dat kan op verschillende manieren. Wil je een moment uit het straatbeeld pakken? Sta je stil op een plek om te observeren en maak je links en rechts beelden van bewoners? Of vraag je aan iemand of je enkele opnamen van hem of haar mag maken? Een pakkend stukje tekst bij het gesproken commentaar zou kunnen zijn: ‘Amelanders zijn gastvrije mensen. Op dit eiland wordt

geen Fries, maar Amelands gesproken. Het is een mengdialect dat verwant is aan het Stadsfries.’ Laat ze iets voor de camera vertellen. Over vroeger. Over hun voorouders. Leuk om te weten is dat de eerste vermelding van Ameland werd gevonden in kloostergeschriften uit de 8ste eeuw. Het is onduidelijk wanneer de eerste mensen zich op het eiland hebben begeven, maar vanaf het jaar 850 moet het bewoond zijn geweest. Sla de geschiedenisboekjes er maar op na. Langste van Europa

Wie een film wil maken over de natuur op Ameland, kan alle kanten op. Geen wonder: je kunt heerlijk met de camera naar buiten en filmen is een ontspannende bezigheid. Daarnaast is de natuur veelzijdig en prachtig om vast te leggen. Denk aan de verschillende landschappen en jaargetijden. En aan de weersomstandigheden die telkens veranderen. Geen moment is identiek. Het eiland bestaat voornamelijk uit zandduinen. De

3

NEXT PLAATSELIJKE BEWONERS DOEN HET ALTIJD GOED. BETREK ZE IN DE FILM! VRAAG VOOR DE ZEKERHEID WEL EERST EVEN TOESTEMMING.

report HET JUISTE MOMENT OM DE ONDERGAANDE ZON OP TE NEMEN DUURT VAAK MAAR ENKELE MINUTEN. MAAK GEBRUIK VAN EEN HANDMATIGE BELICHTING EN EXPERIMENTEER TOTDAT DE MEEST GESCHIKTE SITUATIE ZICH VOORDOET. ENIG GEDULD LOONT! DE FILM KAN ZELFS MET DEZE OPNAME WORDEN BEËINDIGD.

4

totale strandlengte is 29 kilometer waarmee deze tot het langste van Europa behoort. Handig is om één van de strandexcursies te boeken zodat je veel te zien en te horen krijgt. Maak close-ups van de vondsten langs de vloedlijn zoals weekdieren, kwallen, schelpdieren en zeesterren.

voor een lange adem. Soms zul je een flinke tijd moeten wachten op het mooiste plaatje waarbij die ene vogel scherp in beeld is. Of waarbij die kleurige vlinder zich net voor de lens nestelt. En soms kun je beter op een later moment terugkomen. Weidse uitzicht

Het Oerd

Nog een filmtip: ten oosten van Buren ligt het Oerd, een drassig natuurgebied waar veel vogels leven. Het zeewater stroomt via een aantal geulen vrijelijk naar binnen en naar buiten. Observeer, kijk en bepaal wat je wilt opnemen. Zorg

FILMTIP Zand is funest voor de videocamera! Zorg daarom voor voldoende bescherming. Hou het apparaat in een plastic zak in de videotas als deze niet wordt gebruikt. Het voorkomt onherstelbare schade. Veeg de lens niet schoon. Aanwezige zandkorreltjes zorgen voor krassen.

Ga mee met de Strandexpress. Een absolute aanrader! Je maakt unieke beelden op de meest afgelegen plekjes waar je met de auto niet kunt komen. Tijdens de strandrit naar het natuurgebied De Hôn krijg je informatie van de chauffeur over het strand, zandsuppletie, rietschermen, strandpalen en alles wat je verder wilt weten. Filmen tijdens de rit is niet aan te bevelen (teveel hobbels, filmen achter glas levert weinig resultaat op), wacht daarmee tot de eerste stop op de zoute kwelder. Een gebied dat jaren geleden nog bestond uit een kale zandvlakte met primaire duintjes, maar na aanleg van een stuifdijk begroeid is geraakt. De kwelder wordt doorsneden door slenken die vanuit de Waddenzee het gebied binnendringen. Tijdens een korte wandeling met de camera

krijg je een uitgebreide uitleg over dit gebied. Vervolgens rijdt hij verder naar de meest oostelijke punt van het eiland. Hier kun je uitstappen om boeiende opnamen te maken van het weidse uitzicht. De strandbus vertrekt op het strand bij Nes en Buren. In de maanden juli en augustus wordt er ook gestart in Ballum. Kaartjes boeken doe je via www.strandexpress-ameland.nl of via telefoonnummers 0519-554116 of (bij geen gehoor) 06-53838512. Je kunt ook boeken bij de VVV Ameland. Zo vloeiend mogelijk

Alleen maar beelden maken zonder enige beweging van de camera, gaat al snel vervelen. Al die vergezichten vragen om het enkele keren maken van een panorama. Dat wil zeggen: een horizontale beweging met de camera, van links naar rechts of omgekeerd. In ieder geval nooit allebei! De hoek (afstand) die gefilmd gaat worden, mag niet te groot worden gemaakt (denk aan circa 60 graden). Enige oefening is aan te bevelen. Bereid de opname voor. Waar wil je beginnen en waar eindigen? Start de camera en houdt deze ongeveer vijf se-

WIN KAARTJES VOOR DE STRANDEXPRESS!

report

De Strandexpress geeft in samenwerking met Video Emotion gratis kaartjes weg voor een prachtige rit over Ameland. Wat moet je doen? Beantwoord onderstaande vraag en stuur het antwoord naar [email protected]. Je kunt de oplossing ook op een briefkaart schrijven en met je naam en adres sturen naar: Video Emotion, Palinggracht 13, 6642 EE Beuningen. Zorg dat de inzending uiterlijk 15 mei 2014 bij ons binnen is. Uit de juiste oplossingen worden meerdere prijswinnaars getrokken (maximaal twee kaartjes per prijswinnaar).

Waar vindt de eerste stop van de Strandexpress plaats?

A. Achter de stuifdijk. B. Bij de vuurtoren. C. Op de zoute kwelder. D. Nabij de boot.

conden stil, beweeg hem zo vloeiend mogelijk naar een vooraf uitgezocht einde. Hou hierna deze opnieuw zo’n vijf seconden stil. Maak er enkele achter elkaar zodat bij de montage achteraf de beste kan worden geselecteerd. Handig of vereist

De kwaliteit van de moderne videocamera’s is veel beter geworden ten opzichte van een aantal jaren geleden. Dat is terug te zien in de beeldstabilisatoren die het beeld veel minder laten schokken op het moment dat je de videocamera in de hand houdt. Toch is het gebruik van een statief handig of vereist. Niet ieder exemplaar is geschikt om mee te filmen (zeker fotostatieven niet, die zijn vaak veel te licht). Tegenslagen

Het maken van een film over Ameland doe je niet in één dag. Trek er gerust minimaal een week voor uit. Hoe plezierig het opnemen en monteren ook is, tegenslagen en andere ongemakken liggen altijd op de loer. Het gevaar bestaat dat achteraf moet worden geconstateerd dat bepaalde ideeën in de uitwerking

hun glans verliezen. Soms is het lastig de uitwerking van keuzes in te schatten. Als algemene stelregel kan worden aangenomen dat het opnemen van zoveel mogelijk materiaal de beste keuze is. Liever mee verlegen dan om verlegen. En voor een later stadium geldt: monteren is schrappen!

teressant. Wil je een onderwerp verder uitdiepen, zorg dan voor afwisseling in de standpunten. De film wordt er een stuk levendiger door. En tenslotte: wat te doen bij slecht weer? Denk aan een ‘vervangend scenario’. Hoe? Door met de camera een overdekt museum in te gaan. Benut de tijd optimaal!

Geen overbodige luxe

Ook naar Ameland?

Probeer technische problemen zoveel mogelijk te voorkomen. Is de camera in topconditie? Zijn alle accu’s opgeladen? Heb je voldoende geheugenkaartjes in de tas? Ken je alle knopjes en functies? Kom je niet voor onaangename verrassingen te staan vanwege ‘vreemde’ meldingen in de zoeker? Het ruim voor vertrek doornemen van de gebruiksaanwijzing is geen overbodige luxe. En vergeet hem niet mee te nemen.

Op Ameland is veel te beleven met de camera. Aan creatieve ideeën geen gebrek. Pak de eerste boot en maak al om een uur of tien in de ochtend opnamen van het vele natuurschoon. Zodra je van de veerboot stapt en de Waddenzeedijk over bent, is VVV Ameland het eerste gebouw dat je ziet (Bureweg 2, Nes). Loop even binnen. Kijk eerst thuis voor meer informatie op www.vvvameland.nl. Je kunt op deze website online een geschikte accommodatie boeken. Heb je geen internet? Bel één van de medewerkers: telefoon 0519-546546. Vraag dan meteen naar de nieuwe VVV-gids die is verschenen.

Vervangend scenario

Maak van tevoren een lijstje met bezienswaardigheden die je wilt filmen. Hou de lengte van ieder shot beperkt. De kijker een halve minuut een beeld van het strand voorschotelen, is niet in-

Richard Helwig

5

END