Vastgoed & Makelaardij (V&M)

Bachelor HBO

Vastgoed & Makelaardij (V&M) Landelijk Beroeps- en Opleidingsprofiel

Landelijk overleg Opleidingen Vastgoed & Makelaardij (LOO-VM) Fontys Hogescholen Eindhoven Hanzehogeschool Groningen Hogeschool Rotterdam Saxion Hogeschool Enschede april 2012

1

Bacheloropleiding HBO Vastgoed & Makelaardij

Voorwoord Voor u ligt het Landelijke Beroeps- en Opleidingsprofiel Vastgoed & Makelaardij (V&M) van de bacheloropleiding Vastgoed & Makelaardij. Het beroepsen opleidingsprofiel is geactualiseerd. Het is tot stand gekomen in 2012 na overleg tussen vertegenwoordigers van de vier hogescholen, beroepenveldcommissies, adviesraden van de opleidingen en internationale partnerinstellingen1. De feedback die is gegeven betrof vooral een aantal waardevolle aanvullingen op de ontwikkelingen in het werkveld. Deze input heeft geleid tot een actualisatie van het beroepsprofiel. Het Beroeps- en opleidingsprofiel is gevalideerd door een brede werkveldconferentie op 5 oktober 2011. Daarbij waren vertegenwoordigers van de volgende brancheorganisaties aanwezig: IVBN, Neprom, NeVap, NVB, NVM en RICS Nederland en VastgoedCert. Het profiel is in maart 2012 ter vaststelling aangeboden aan het bestuur van de HBO-raad. De vier opleidingen leiden ruim 20 jaar vastgoedprofessionals op, waarvan de laatste 10 jaar gezamenlijk onder één CROHO nummer (39203). De opleiding V&M, die nu door vier hogescholen wordt aangeboden, is voortgekomen uit de afstudeerrichting Onroerend Goed & Makelaardij van de opleiding Management, Economie en Recht van Fontys Hogescholen en de Hanzehogeschool Groningen. Sinds 2002 bestaat de opleiding V&M als volwaardige en bloeiende bacheloropleiding, die zich ruimschoots heeft bewezen door middel van continue aanwas van nieuwe studenten, voldoende structurele werkgelegenheid, vele contacten in het beroepenveld en een gedegen voorbereiding voor de jonge professionals om goed te kunnen functioneren in de beroepspraktijk. Door de ontwikkelingen in de (vastgoed)markt en de zeer recente ontwikkelingen in het onderwijsbeleid hebben de hogescholen het Beroeps- en Opleidingsprofiel geactualiseerd. De context waarin de vastgoedprofessional werkzaam is, zal ook in de toekomst blijven veranderen. Het landelijke opleidingsoverleg Vastgoed & Makelaardij blijft nauwgezet de maatschappelijke ontwikkelingen volgen en speelt daar proactief op in. De belangrijkste verandering ten opzichte van het voorgaande Beroepsen Opleidingsprofiel is dat de kennis- en onderzoekcomponent een prominentere plaats heeft gekregen. Het Opleidingsprofiel is in termen van kernvakgebieden en competenties geformuleerd. Voorafgaand worden in het beroepenveld van de opleiding de belangrijkste ontwikkelingen binnen de branche opgesomd en worden de meest kenmerkende functies genoemd. De hogescholen zijn ervan overtuigd dat dit document een waardevol middel is voor de vormgeving van de curricula. Enerzijds biedt het voldoende garantie voor een gezamenlijke herkenbaarheid, anderzijds biedt het de afzonderlijke hogescholen voldoende ruimte om een eigen inkleuring te geven. Landelijk Opleidingsoverleg Vastgoed & Makelaardij Sander van der Geest Jorien Helmink Corina Punte Ruud Schunselaar Rinus Verberne april 2012

1

Zie voor een overzicht van geraadpleegde organisaties bijlage 2

2


Inhoudsopgave

1

Het Beroepsprofiel ..................................................................................................................... 4 1.1 Ontwikkelingen in de branche ............................................................................................ 4 1.2 Ontwikkelingen in de branche ............................................................................................ 4 1.3 De vastgoedcyclus ............................................................................................................... 5 1.4 Vastgoedorganisaties en kernactiviteiten ........................................................................... 7 1.5 Vastgoedfuncties ................................................................................................................. 9

2

Het Opleidingsprofiel ............................................................................................................... 10 2.1 Inleiding ............................................................................................................................. 10 2.2 Algemene kaders en randvoorwaarden ............................................................................ 10 2.3 De ontwikkeling van kernvakgebieden en competenties ................................................. 11 2.4 De V&M-kernvakgebieden en de V&M-competenties ..................................................... 13 2.5 De V&M-kernvakgebieden in competenties uitgewerkt .................................................. 13

3

Het kennisdomein .................................................................................................................... 19

4

De profilering van de individuele hogescholen .......................................................................... 20

Bijlage 1

De Dublindescriptoren ...................................................................................................... I

Bijlage 2

Totstandkoming Beroeps- en Opleidingsprofiel ................................................................. II

Bijlage 3

Overzicht geraadpleegde organisaties ............................................................................. III

3


1 Het Beroepsprofiel 1.1

Ontwikkelingen in de branche

Het Beroepsprofiel sluit aan bij de verwachtingen die gesteld kunnen worden aan de afgestudeerden die hun loopbaan starten in het beroepenveld. Het beschrijft de beroepsactiviteiten zoals die in de praktijk worden uitgevoerd en maakt duidelijk wat de jonge professional moet kennen en kunnen. Een beroepsprofiel geeft zo de informatie over zowel de taakinhoud als de functie-inhoud. Doordat de markt in beweging is, de professionalisering verder gaat en nieuwe vraagstukken een rol spelen, stelt het beroepenveld nieuwe eisen aan de werkzaamheden van jonge vastgoedprofessionals. Na de schets van de ontwikkelingen in de branche worden achtereenvolgens de activiteiten binnen de vastgoedcyclus, de vastgoedorganisaties en de vastgoedfuncties weergegeven. 1.2

Ontwikkelingen in de branche

De vastgoedmarkt is en blijft in beweging. We zien een verschuiving in macrotrends in het vastgoed sinds 2003 toen de laatste versie van het Beroeps- en Opleidingsprofiel werd opgesteld. Naast schaalvergroting, internationalisering, diversificatie, specialisatie, samenwerking, markttransparantie en professionalisering, die ook al in 2003 een rol speelden, zien we nu daarnaast de volgende ontwikkelingen:  De beroepen in het vastgoed professionaliseren in toenemende mate.  Het risicomanagement van bedrijven zal als gevolg van de crisis opnieuw ingericht moeten worden.  De externe druk ten aanzien van transparantie van de procesvoering neemt toe.  De krediet- en eurocrisis zijn de aanleiding geweest voor de nieuwe (internationale) regelgeving waardoor steeds hogere eisen worden gesteld aan het financieren met vreemd vermogen van onroerend goed en aan het taxeren van vastgoed.  Door de vastgoedfraudegevallen zal het ethisch handelen nog belangrijker worden. De beroepsorganisaties scherpen de ethische regels aan. Vastgoedorganisatie hebben ethiek hoog op de agenda staan.  Duurzaamheid wordt door het schaarser worden van de grondstoffen, stijgende exploitatiekosten en de global warming-problematiek een vast onderwerp bij vastgoedbesluiten. Voor vastgoedorganisaties zijn duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord handelen vanzelfsprekend geworden.  In projectontwikkeling is in toenemende mate sprake van herontwikkeling in plaats van ontwikkeling.  Het overschot op de kantoren- en winkelmarkt en, meer in het algemeen, de verschuiving van een aanbodgerichte markt naar een vraaggerichte markt, dwingt publieke en private partijen tot meer samenwerking en afstemming.

4


 De klant / gebruiker wordt steeds meer co-maker.  Demografische ontwikkelingen als krimp, het groeiend aantal 65-plussers en de toename van het aantal alleenstaanden in Nederland leiden tot steeds meer maatwerk in alle provincies. Ook het nieuwe werken en winkelen via internet hebben grote gevolgen voor de vastgoedmarkt.  Het internationaal zakendoen neemt in belang toe waardoor buitenlandse regelgeving, cultuur en kennis van buitenlandse talen belangrijker worden.  De grafische en digitale ontwikkelingen blijven elkaar opvolgen en vormen voor de toekomstige studenten een onmisbaar stuk gereedschap. Denk o.a. aan het gebruik van sociale media in de marketing.  Maatschappelijk vastgoed, gemeentelijk vastgoed en zorgvastgoed nemen een grote vlucht.  Soft skills worden voor vastgoedprofessionals steeds belangrijker.  In toenemende mate zal sprake zijn van integrale gebiedsontwikkeling in plaats van een objectgerichte vastgoedbenadering.  De snel veranderende weten regelgeving en kwaliteitsaspecten domineren de context waarin de vastgoedprofessional werkt. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de vereiste bekwaamheden van afgestudeerden en daarmee voor de opleidingen die deze als kwalificatie op professioneel startniveau tot ontwikkeling moeten brengen. De branche heeft nog steeds behoefte aan breed opgeleide mensen die zowel over algemene competenties beschikken als ook specialistische kennis op één of meer specifieke gebieden van het vastgoed. De kwalificaties die worden gesteld betreffen de diverse kennisgebieden uit het economische domein. Grenzen kennen van eigen expertise en (interdisciplinair) samenwerken met andere deskundigen blijven een noodzaak. De opleidingen staan midden in de praktijk en worden er voortdurend door gevoed. Het onderwijs is zo ingericht dat nieuwe ontwikkelingen in de markt kunnen worden opgenomen in de curricula. Zo kan het onderwijs worden aanpast aan en anticiperen op ontwikkelingen. In hoofdstuk 2 worden de gevolgen van de ontwikkelingen uitgewerkt in een herzien Opleidingsprofiel. 1.3

De vastgoedcyclus

Bij de beschrijving van het beroepsprofiel van een vastgoeddeskundige wordt gebruik gemaakt van de vastgoedcyclus. Binnen deze cyclus valt een aantal activiteiten te onderscheiden: Vastgoedonderzoek en conceptontwikkeling (VOC) Onderzoeken en analyseren van marktsituaties, behoeften, demografische en locationele factoren, weten regelgeving en andere factoren in het kader van initiële planontwikkeling met behulp van economische, juridische en sociaal-wetenschappelijke technieken; opstellen van een onderbouwd en

5


haalbaar globaal concept en plan van eisen voor ontwikkeling van een vastgoedobject; ter besluitvorming voorleggen aan investeerder, belegger of overheidsinstantie. Vastgoedplanning en –ontwikkeling (VPO) Opstellen van een plan voor realisatie van een vastgoedobject op basis van een concept met plan van eisen met behulp van passende technieken, juridische procedures en het realiseren van noodzakelijke voorwaarden voor het kunnen beginnen aan de uitvoering, zoals verwerving van grond, vergunningen (niet als activiteit geformuleerd, verwerving van grond wel) , organisatie en personeel (idem), met inbegrip van het overleg met alle betrokken instanties, waarbij de relevante procedures in acht zijn genomen. Vastgoedrealisatie en –bouw (VRB) Opstellen of laten opstellen van detailplannen en documenten voor de financiële, logistieke, technische, materiaal- en andere aspecten die nodig zijn voor de realisatie en aanbesteding van de bouw van een vastgoedobject, inclusief de contractafsluitingen, evenals het afleggen van verantwoording aan de opdrachtgever. Vastgoedmanagement en –exploitatie (VME) Begeleiden en beoordelen van beheeren onderhoudsplannen voor een vastgoedobject met behulp van economische, technische en managementtechnieken, rekening houdend met weten regelgeving, beleid van beleggers en eisen van gebruikers en gebruik (prestatiebeheer van een object), evenals het uitvoeren of laten uitvoeren onder regie van de plannen met behulp van een organisatie en bedrijfsadministratie en ICT-ondersteunende gegevens en het verantwoorden van plannen, budgetten en resultatenrekeningen naar beleggers en belastingen. Vastgoedbemiddeling en –diensten (VBD) Adviseren en bemiddelen (makelen) bij marktpartijen over transacties met vastgoedobjecten op basis van een analyse van de actuele en verwachte economische en technische waarde met behulp van economische en technische waardebepalingstechnieken, rekening houdend met gebruikerswensen en andere factoren als locatie, gebruik, mogelijkheden en beperkingen voor aanpassingen, voor financiering en belegging, en het afsluiten van overeenkomsten voor koop en verkoop, huur, verhuur en lease, financiering en verzekering voor opdrachtgevers. Vastgoedrenovatie en herontwikkeling (VRH) Analyseren van de waarde van een bestaand vastgoedobject naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling met behulp van waardebepalingsmodellen en –technieken, rekening houdend met het bestemmingsplan en bedrijfskundige, commerciële, demografische, bouwkundige, locationele, stedenbouwkundige en duurzaamheidaspecten en overleg met huidige gebruikers, en het adviseren van beleggers en overheden over de mogelijkheden en voorwaarden voor realisatie. Vastgoedbelegging en -advisering (VBA) Analyseren en adviseren omtrent belegging in en ontwikkeling van vastgoedobjecten met behulp van financieel-economische modellen en technieken voor waardebepaling, vermogensbeheer, rendementen van investeringen, ramingen van risico’s, en het beheren van vastgoedbeleggingen en -portfolio’s in financieel-economisch en fiscaal opzicht voor beleggers en overheden, daarmee rekening houdend in analyses, adviezen en beheer met overheidsbeleid en wetgeving en strategisch beleid van de belegger, maar ook met andere aspecten, zoals invloeden op de natuurlijke en sociale omgeving.

6


Vastgoedwaardebepaling en –taxatie (VWT) Bepalen van de actuele en toekomstige waarde van een bestaand vastgoedobject of ontworpen maar nog te ontwikkelen vastgoedobject met behulp van taxatiemodellen en -methoden en op basis van analyses van economische en technische aspecten, situatie- en locatiefactoren, financieringsaspecten en overige waardebepalende factoren, rekening houdend met (inter)nationale ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn en hierover rapporteren aan institutionele en individuele opdrachtgevers vanuit een beroepsrol waarin onafhankelijke oordeelsvorming, integriteit en objectiviteit centraal staan.

1.4

Vastgoedorganisaties en kernactiviteiten

Bovenstaande activiteiten worden uitgevoerd in (vastgoed)organisaties. Een overzicht van de omgevingen waarin de werkzaamheden plaatsvinden met een korte karakteristiek geeft een beeld van de mogelijke beroepstaken en de wijze van uitvoering (contextaspecten van competenties). 1. Overheid - nationaal niveau De overheid heeft een publiekrechtelijke rol (regelgeving en handhaving van regels) maar is daarnaast steeds vaker ook een privaatrechtelijke contractpartner van marktpartijen om resultaten in de publieke sector van ruimtelijke inrichting en milieuwetgeving te realiseren (publiekprivate samenwerkingsvormen). 2. Overheid – gemeentelijk/ regionaal niveau Idem. Het ruimtelijke wetgevingskader is richtinggevend in plaats van een dwingende norm; samenwerking met diverse private partijen; het voortouw nemen bij plannen en projectontwikkeling; het coördineren van activiteiten; verwerven en uitgeven van grond; medeverantwoordelijkheid voor realisatie; beheer en in stand houden of afstoten van gemeentelijk vastgoed. 3. Projectontwikkeling Nieuwbouw en herontwikkeling voor de diverse markten van werken, wonen, revitalisering van bestaande gebouwen en gebieden, rekening houdend met duurzaamheidfactoren en stedenbouwkundige aspecten, recreëren, voorzieningen, infrastructuur en combinaties hiervan (integrale gebiedsontwikkeling); het vertalen van ontwikkelingen van de markt in strategisch beleid. 4. Vastgoedbeleggingen Vastgoed als middel tot vermogensbeheer en fondsvorming vanwege verplichtingen naar derden (kennis van rendementen en risico’s); zorgen voor continuïteit van cash flow en ontwikkeling van de waarde van het vastgoed en kwaliteiten (technisch, locationeel, commercieel); ontwikkeling van gebieden, projecten, producten in samenwerking met andere partijen; internationalisering van vastgoedinvesteringen. 5. Woningcorporaties Verbreding of verenging van functies (beleidsmatige en strategische naast beheersmatige); strategisch voorraadbeheer met onder meer als gevolg verkoop en realisering van woningen in de sociale en vrije sector; het samenwerken met diverse partijen; het overnemen van taken van andere marktpartijen om kosten te besparen en rendement te realiseren.

7


6. Woningmakelaardij De rol/functie van makelaar is door de opkomst van het internet, de social media en de hogere algemene ontwikkeling van de consument gewijzigd. De makelaar nieuwe stijl ontwikkelt zich meer tot een vastgoedconsultant die allerlei deeldiensten biedt. De aankoopmakelaar en de specialisatiemakelaar worden belangrijker. De makelaar nieuwe stijl moet dus over een hbo-werken denkniveau beschikken om zijn functie behoorlijk te kunnen uitoefenen. De woningmarktmakelaardij heeft overlap met de hieronder genoemde woningmarktconsultancy. 7. Vastgoedconsultancy De vertaling van vastgoed naar de bedrijfsvoering en vice versa; professionalisme op het gebied op het gebied van volkhuisvesting; brede en onderbouwde advisering aan klanten zoals projectontwikkelaars, gemeenten en particulieren; een partner van professionele partijen zoals beleggers, woningcorporaties en gemeenten. 8.

Bedrijfsonroerend goed De adviseur bedrijfsonroerendgoed2 maakt gebruik van een netwerk van verschillende stakeholders zoals fiscalisten, milieudeskundigen en architecten; adviseur bij nieuwbouw van commercieel vastgoed in het gehele traject van grondverwerving tot projectrealisatie; adviseur en partner van diverse betrokkenen van commercieel onroerend goed voor beslissingen over corporate real estate; beheer en instandhouding van bedrijventerreinen en intermediair voor collectieve voorzieningen; de bedrijfsmakelaar heeft oog voor economische en maatschappelijke ontwikkelingen en kan daarop anticiperen.

9. Agrarisch onroerend goed Agrarisch onroerend goed is een specialisatie vanwege de complexiteit van de materie met steeds nieuwe specialistische regelgeving (milieu, fiscaal, quota, ruilverkaveling, onteigening) en veranderende eisen van de consument aan agrarische producten met gevolgen voor bedrijfsvoering en dus het onroerend goed; regisseur in het gehele proces van aan- of verkoop (signaleert, adviseert, legt contacten), onderhandelen en verenigen van uiteenlopende belangen; advisering over bedrijfsverplaatsing naar buitenland. 10. Vastgoedmanagement (beheer) De taken en bevoegdheden m.b.t. vastgoedmanagement zijn toegenomen: verhuur, administratie en technisch onderhoud; asset en property management, winkelcentrum- en kantorenmanagement; positioneren van complexen in relatie tot rendementsoptimalisatie; strategisch beheer, marktrapportages, bepalen van de marketingstrategie, acquisitie, juridische en sociale aangelegenheden; overleg met huurdersverenigingen.

2

Een bedrijfsmakelaar heeft een bemiddelingsrol tussen aanbieders en vragers van bedrijfsmatig onroerend goed. De bedrijfsmakelaar opereert steeds meer vanuit een pro-actieve adviesrol. Hij /zij kent de regio en de vermoedelijke ontwikkelingen en geeft op basis daarvan een huisvestingsadvies. De bedrijfsmakelaar is steeds meer een specialist. Denk hierbij o.a. aan retail, logistiek, kantoren, leisure, zorgvastgoed, bedrijventerreinen (campussen). De bedrijfsmakelaar in deze betekenis is niet tevens taxateur.

8


11. Waardebepaling en taxaties Waardebepaling staat centraal bij alle voorgaande punten, maar is hier bedoeld als specialisatie als gevolg van de hoge eisen die door financiële instellingen worden gesteld aan de waardering van vastgoed, beleggers en overheden. Het waarderen van vastgoed gebeurt ook in aparte organisaties die losstaan van bestaande makelaarskantoren. De positie van vastgoed binnen ondernemingen is aan het veranderen. Het eigendom en het gebruik van vastgoed komt steeds meer in verschillende handen. Het wordt lastiger voor ondernemingen om een meerjarenplanning te maken met als gevolg een andere kijk op de rol en functie van het vastgoed. Onder invloed van (internationale) regelgeving komen er nieuwe waarderingsnormen en worden er hogere eisen gesteld aan de onderbouwing van taxatierapporten.

1.5

Vastgoedfuncties

Een functie is vooral bepaald door de plaats in een organisatie of een (tijdelijk) project. Functies zijn onder meer:  (Vastgoed)Managementfuncties bij organisaties die woningen, kantoren, winkels, recreatiecentra en overig vastgoed en gronden beheren om het gebruiksgenot te maximaliseren teneinde het rendement op het geïnvesteerd kapitaal te optimaliseren, bijvoorbeeld als portefeuillemanager, planner, financieel manager, beheerder, enz.  Staffuncties voor onteigening, aan- en verkoop van gronden bij (semi-)overheden en profitorganisaties.  Beleidsfuncties op kaderniveau bij professionele en institutionele beleggers, om een financieel en/of maatschappelijk optimaal rendement te realiseren met de belegging van de gelden in vastgoed.  Beleidsfuncties bij gemeenten, provincies en woningcorporaties.  Acquisitiefuncties, accountmanagementfuncties of projectmedewerkerfuncties bij projectontwikkelaars en projectontwikkelingsafdelingen van bouwbedrijven.  Adviesfuncties bij organisaties waar vastgoed op de economische en juridische merites wordt beoordeeld.  Makelaarsfuncties in onroerende goederen: als zelfstandig ondernemer of als makelaar in loondienst bij een makelaarskantoor; bij de algemene makelaardij of bij kantoren gespecialiseerd in bijvoorbeeld de woningmakelaardij, bedrijfsonroerend goed, vastgoedmanagement of agrarisch onroerend goed.  Taxatiefuncties van onroerende goederen en bij rijksoverheid, provinciale en gemeentelijke overheden, banken, taxatiekantoren.

9


2 Het Opleidingsprofiel 2.1 Inleiding De vier opleidingen leiden nu al ruim 20 jaar vastgoedprofessionals op, waarvan de laatste 10 jaar gezamenlijk onder een CROHO-nummer. Studenten worden niet meer alleen opgeleid voor functies in de makelaardij maar ook voor brede vastgoedfuncties in de branches beleggingen, vastgoedmanagement en projectontwikkeling. In het Opleidingsprofiel uit 2003 werden 10 competenties onderscheiden. Door accentverschuivingen in de vastgoedcyclus en de zeer recente ontwikkelingen in het onderwijsbeleid is besloten het Opleidingsprofiel herzien. Er zijn nu 12 kernvakgebieden gedefinieerd en drie algemene competenties. In dit hoofdstuk worden de kernvakgebieden benoemd en worden de competenties beschreven waarover een bachelorstudent Vastgoed & Makelaardij aan het einde van de opleiding moet voldoen. De BBA noemt weliswaar een aantal kernvakgebieden en competenties maar die zijn voor de opleiding Vastgoed &Makelaardij niet specifiek genoeg. Vandaar de noodzaak deze te vertalen naar V&Mspecifieke competenties. De vier opleidingen kunnen binnen een beperkte bandbreedte zelf nog differentiëren. De opleidingen zijn competentiegericht3 gebleven, maar de kenniscomponent heeft een prominentere plaats gekregen.

2.2

Algemene kaders en randvoorwaarden

De bacheloropleiding Vastgoed & Makelaardij is een hbo-opleiding. Het niveau van deze opleiding alsook de competenties zijn gebaseerd op de eisen van de Dublin-descriptoren. Daarnaast stelt de HBO-Raad aanvullende eisen die beschreven zijn in de HBO-standaard4 en, voor de sector economie specifiek, in de zeer recente landelijke BBA-standaard5. De HBO-Standaard houdt rekening met de zogenoemde Dublin-descriptoren (bijlage 1), die het hboniveau aanduiden, en met de criteria die ten grondslag liggen aan de accreditatie6. De HBO-standaard houdt in dat een opleiding er zorg voor dient te dragen dat studenten, zowel in een nationale als internationale context: 1. een gedegen theoretische basis verkrijgen; 2. het onderzoekend vermogen verwerven dat hen in staat stelt om bij te kunnen dragen aan de ontwikkeling van het beroep; 3. over voldoende professioneel vakmanschap beschikken;

3

Een competentie is het vermogen om adequaat taken te verrichten die een belangrijk bestanddeel uitmaken van een functie, rol of verantwoordelijkheid. Een competentie is enerzijds verworven door integratie van elementen van samenhangende kennis, vaardigheden en houdingen, nodig om een professionele taak uit te voeren (de inputkant) en anderzijds alleen waar te nemen en te beoordelen door een prestatie (resultaat, product, opbrengst) die het gevolg is van een professionele taakuitvoering en die voldoet aan criteria of kwaliteitseisen (de outputkant). 4 Zie de door de Algemene Vergadering van de HBO-raad in 2009 vastgestelde standaard voor alle bachelor-opleidingen in het HBO: http://www.hbo-raad.nl/hbo-raad/kwaliteitsagenda/509 5 Zie: advies over de inhoud van de landelijke BBA-standaard, d.d. 2 mei 2011 van het DB van de Sectorraad HEO en het Sectoraal Adviescollege HEO aan het bestuur van de HBO-Raad. 6 Zie: http://www.nvao.net/toelichting_accreditatiestelsel

10


4. de beroepsethiek en maatschappelijke oriëntatie ontwikkelen die past bij een verantwoordelijke professional. De BBA-standaard is een nadere concretisering van de HBO-standaard, waarbij de vier elementen zijn toegespitst op de BBA-omgeving. Het element ‘gedegen theoretische basis’ is vertaald door de benoeming van de volgende tien kernvakgebieden. 1. accounting; 2. business law and ethics; 3. economics; 4. finance; 5. management information systems; 6. marketing; 7. organisational behavior; 8. quantative techniques; 9. strategic management; 10. operations management. Hieronder is weergegeven hoe de Dublin-descriptoren corresponderen met de BBA- en HBO-standaard: Dublindescriptoren Kennis en inzicht Toepassen kennis en inzicht Oordeelsvorming

Communicatie

Leervaardigheden

2.3

HBO- en BBA-standaard Gedegen theoretische basis bestaande uit de tien internationale kernvakgebieden. Combinatie van gedegen theoretische kennis, onderzoekend vermogen, professioneel vakmanschap en verantwoord handelen. Combinatie van gedegen theoretische kennis, onderzoekend vermogen, professioneel vakmanschap en maatschappelijk verantwoord handelen. Professioneel vakmanschap (beschikt over goede mondelinge en schriftelijke communicatieve vaardigheden; houdt rekening met (internationale) cultuurverschillen; is gericht op (multidisciplinaire) samenwerking; fungeert als sparringpartner zowel binnen als buiten de eigen werkorganisatie. Onderzoekend vermogen en professioneel vakmanschap.

De ontwikkeling van kernvakgebieden en competenties m.b.t. Vastgoed & Makelaardij

Voor de beschrijving van de V&M-specifieke kernvakgebieden en competenties is de BBA-standaard als uitgangspunt gekozen in combinatie met de vier elementen van de HBO-standaard. De gedegen theoretische kennis, het eerste element van de HBO-standaard, is getransponeerd in de tien algemene BBA-kernvakgebieden. De overige drie elementen van de HBO-standaard zijn vertaald in drie algemene competenties voor V&M. Ontwikkeling kernvakgebieden De V&M-opleiding heeft een heel duidelijke eigen profilering zoals ook in het Beroepsprofiel omschreven staat. De tien kernvakgebieden (uitwerking van het eerste onderdeel van de HBO-standaard), dienen weliswaar als uitgangspunt voor het beschrijven van de kernvakgebieden van V&M maar worden voor 11


het V&M-domein in- en aangevuld met de kennis en vaardigheden/attitude die ontleend worden aan de gehele vastgoedcyclus. Hieronder een illustratie van de verbijzondering van de kernvakgebieden uit het curriculum van V&M. Kernvakgebieden BBA accounting business law and ethics economics finance management information systems marketing organizational behaviour quantitative techniques strategic management operations management

Voorbeelden vakgebieden curriculum V&M vastgoedbeslissingscalculaties privaat-, publiek-, en belastingrecht, vastgoedethiek vastgoedeconomie financiering van vastgoed makelaardijleer vastgoedmarketing vastgoedethiek onderzoeksmethoden en technieken vastgoedmanagement management, vastgoedactualiteiten en projectontwikkeling

Daarmee wordt de theoretische basis nog niet voldoende afgedekt. Naast deze kernvakgebieden wordt nog een aantal extra vakgebieden onderscheiden bij de opleiding V&M. Het gaat hier om bouwkunde, taxatieleer en planologie. Deze vakgebieden zijn noodzakelijk voor een student Vastgoed & Makelaardij omdat zij onderdeel uitmaken van de vastgoedcyclus. Zo komen we tot de beroepsspecifieke kernvakgebieden. Ontwikkeling competenties De jonge beroepsbeoefenaar in het vastgoed heeft deze gedegen theoretisch nodig om de werkzaamheden zoals beschreven in de vastgoedcyclus uit te kunnen oefenen. Deze werkzaamheden zijn meestal integratief van aard en strekken zich uit over meerdere kernvakgebieden. De overige drie elementen van de HBO-standaard, te weten:  professioneel vakmanschap,  onderzoekend vermogen en  maatschappelijk verantwoord handelen zijn de competenties die de jonge beroepsbeoefenaar in staat stellen om de opgedane kennis toe te passen in de beroepscontext. In de curricula van de vier opleidingen komen de integratieve, vakoverstijgende kennis, vaardigheden en attitude vooral tot uiting bij de beroepsproducten, de stages en de afstudeerwerkstukken. Domeinspecifieke keuzes De ontwikkelingen in de markt, zoals geschetst in het beroepsprofiel, hebben gevolgen voor de invulling van de V&M- kernvakgebieden en -competenties. Bij de uitwerking hiervan zijn de brancheorganisaties en de beroepsbeoefenaars (middels de beroepenveldcommissies) geraadpleegd. Zij herkennen zich in het beschreven beroepsprofiel. De vastgoedmarkt bestaat nog steeds uit de vastgoedcyclus die ook in de eerdere versie (2003) van het Beroeps- en Opleidingsprofiel is beschreven. Binnen deze vastgoedcyclus komen bepaalde accenten nadrukkelijk of minder nadrukkelijk aan de orde vanwege de ontwikkelingen op de markt. Dit impliceert ook een verschuiving voor de invulling van de V&M-kernvakgebieden en – competenties.

12


 Gekozen is om ‘accounting en finance’ als één kernvakgebied te omschrijven omdat deze twee vakgebieden overlappend zijn.7  De opleidingen hebben gezamenlijk besloten om het onderdeel Vastgoedrealisatie en –bouw uit de vastgoedcyclus niet specifiek mee te nemen in het Opleidingsprofiel. Dit onderdeel behoort immers tot het vakgebied van de bouwkundige. De vastgoeddeskundige van de opleiding Vastgoed en Makelaardij is vooral werkzaam in de fasen voor en na de bouw van de vastgoedcyclus. Echter, aan het begrippenkader van Vastgoedrealisatie en -bouw (materialisatie, constructie, technische installaties en financiële aspecten) wordt wel uitdrukkelijk aandacht besteed.  Daarnaast richten de opleidingen zich niet op agrarisch onroerend goed omdat dit specialisme te ver verwijderd is van het curriculum. 2.4

De V&M-kernvakgebieden en de V&M-competenties

Dit leidt aldus tot twaalf beroepsspecifieke kernvakgebieden (KV’s 1 t/m 12) en de drie algemene competenties (AC’s).

2.5

Gedegen theoretische basis V&M

Kernvakgebieden V&M KV1 accounting & finance KV2 business law & ethics KV3 economics KV4 management information systems KV5 marketing KV6 organizational behaviour KV7 quantitative techniques KV8 strategic management KV9 operations management KV10 bouwkunde KV11 taxatieleer KV12 planologie Algemene competenties V&M AC1 professioneel vakmanschap AC2 onderzoekend vermogen AC3 maatschappelijk verantwoord handelen

De V&M-kernvakgebieden in competenties uitgewerkt

De V&M kernvakgebieden zijn in drie niveaus ingedeeld: basis, midden en corebusiness. Zo positioneert de V&M opleiding zich ten opzichte van andere BBA opleidingen. Dit is gedaan voor zowel de tien BBA kernvakgebieden (vetgedrukt) als voor de drie voor V&M specifieke kernvakgebieden. Voor de opleiding V&M wordt er per BBA kernvakgebied een domeinspeciefieke invulling gegeven. 7

Bij de uitwerking van de verschillende kernvakgebieden is te zien dat ze overlappen. Aangezien het een cyclus is waarbij de verschillende kernvakgebieden een nadrukkelijk verband met elkaar hebben is een strikte afbakening niet mogelijk.

13


De beginnende beroepsbeoefenaar demonstreert in staat te zijn tot8: KV1

Accounting & finance (niveau 2/3) Onderzoeken naar de haalbaarheid van een (globaal) concept voor de (her)ontwikkeling van een vastgoedobject dat ter besluitvorming voorgelegd kan worden aan investeerder/ belegger of overheidsinstantie. Het opstellen van detailplannen voor de financiële aspecten die nodig zijn voor de realisatie en bouw van een vastgoedobject. Het begeleiden en beoordelen van beheeren onderhoudsplannen voor een vastgoedobject bij beheer en exploitatie met behulp van economische technieken rekening houdend met weten regelgeving, beleid van beleggers en eisen van gebruikers en gebruik (prestatiebeheer van een object), evenals het uitvoeren of laten uitvoeren onder regie van de plannen met behulp van een organisatie en bedrijfsadministratie en ICT-ondersteunde gegevens en het verantwoorden van plannen, budgetten en resultatenrekeningen naar beleggers en belastingen. Het analyseren en formuleren van de financieringstechnische aspecten bij het adviseren en bemiddelen (makelen) van marktpartijen over transacties met vastgoedobjecten. Analyseren en adviseren betreffende beleggen in en ontwikkeling van vastgoedobjecten met behulp van financieel-economische modellen en technieken voor waardebepaling, vermogensbeheer, rendementen van investeringen, ramingen van risico’s, en het beheren van vastgoedbeleggingen en -portfolio’s in financieel-economisch en fiscaal opzicht voor beleggers en overheden, rekening houdend in analyses, adviezen en beheer met overheidsbeleid en wetgeving en strategisch beleid van de belegger, maar ook met andere aspecten, zoals invloeden op de natuurlijke en sociale omgeving.

KV2

Business law & ethics (niveau 2/3) Onderzoeken van de weten regelgeving in het kader van initiële planontwikkeling met behulp van juridische technieken. Het opstellen van een plan voor realisatie van een vastgoedobject op basis van juridische procedures en het realiseren van noodzakelijke voorwaarden voor het kunnen beginnen aan de uitvoering, zoals verwerving van grond en vergunningen. Het opstellen van plannen voor de juridische aspecten die nodig zijn voor de realisatie en bouw van een vastgoedobject inclusief de contractafsluiting, evenals het afleggen van verantwoording aan de opdrachtgever. Het begeleiden en beoordelen van beheeren onderhoudsplannen voor een vastgoedobject bij beheer en exploitatie met in achtneming van de juridische weten regelgeving. Het kunnen afsluiten van overeenkomsten voor koop, verkoop, huur, verhuur en lease, financiering en verzekering voor opdrachtgevers. Ethisch handelen in alle fasen van de vastgoedcyclus. Dit is voor de beginnend vastgoedberoepsbeoefenaar integraal onderdeel van zijn vakmanschap en komt tot uiting in zijn gedrag ten aanzien van maatschappelijke dilemma’s en in zijn houding ten op zichte van andere (vastgoed)professionals. Ontwikkelen van een integere, kritische houding, waarbij transparantie en morele waarden leidend zijn. De beginnend vastgoedberoepsbeoefenaar onderkent welke dilemma’s er kunnen ontstaan in de vastgoedsector, kan een standpunt daarin bepalen en handelt als een betrouwbaar beroepsbeoefenaar.

8

De hoeveelheid tekst die staat bij de verschillende kernvakgebieden en competenties zegt niets over de mate waarin de verschillende competenties terugkomen in het opleidingsprofiel maar heeft enkel te maken met de formulering.

14


KV3

Economics (niveau 3) Onderzoeken van de (internationale) economische situatie en de te verwachten economische ontwikkelingen die van invloed is op de haalbaarheid van het te ontwikkelen concept. Bij het adviseren en bemiddelen (makelen) bij marktpartijen over transacties met vastgoedobjecten de actuele en verwachte economische ontwikkelingen mee kunnen nemen ten behoeve van de waardebepaling van objecten.

KV4

Management information systems (niveau 1/2) Onderzoeken en analyseren van marktsituaties, behoeften, demografische en locationele factoren, weten regelgeving en andere factoren in het kader van initiële planontwikkeling dan wel herontwikkeling (met behulp van economische, juridische en sociaal-wetenschappelijke technieken) ten behoeve van de vastgoedconceptontwikkeling. Analyseren van de waarde van een bestaand vastgoedobject naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling met behulp van waardebepalingsmodellen en –technieken, rekening houdend met het bestemmingsplan en bedrijfskundige, commerciële, demografische, bouwkundige, locationele, stedenbouwkundige en duurzaamheidaspecten en overleg met huidige gebruikers, en het adviseren van beleggers en overheden over de mogelijkheden en voorwaarden voor realisatie.

KV5

Marketing (niveau 1) Analyseren van een bestaand vastgoedobject naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling, rekening houdend met de commerciële aspecten die ingezet kunnen worden voorafgaand aan de realisatie bij het in de markt zetten van het product. Het gebruik maken van marketingtechnieken bij de verkoop en of verhuur van vastgoedobjecten.

KV6

Organizational behaviour (niveau 2) Onderzoeken en analyseren van de sociale gevolgen, zowel intern als extern, bij het mogelijk ontwikkelen van een vastgoedconcept en deze gevolgen meenemen in de afweging van het al dan niet doorvoeren van het concept en bij het opstellen van de vastgoedplanning.

KV7

Quantitative techniques (niveau 2) Het onderzoeken en analyseren van marktsituaties, behoeften, demografische en locationele factoren en andere factoren in het kader van initiële planontwikkeling met behulp van economische technieken; opstellen van een onderbouwd en haalbaar concept en plan van eisen voor de ontwikkeling van een vastgoedobject; ter besluitvorming voorleggen aan investeerder, belegger of overheidsinstantie.

KV8

Strategic management (niveau 3) Aan de hand van onderzoek opstellen, van een onderbouwd en haalbaar (globaal) concept en plan van eisen voor ontwikkeling van een vastgoedobject. Vormgeving en realisatie van een vastgoedstrategie dat ter besluitvorming voorgelegd dient te worden aan investeerder, belegger of overheidsinstantie. Het besluiten op basis van bovengenoemde factoren of er wordt verder gegaan met de uitvoering van het concept en het daarbij opstellen van een vastgoedplanning. Bij het beheer en de exploitatie van vastgoed lange-termijn beheeren onderhoudsplannen opstellen waarbij rekening gehouden dient te worden met alle stakeholders

15


KV9

Operations management (niveau 1/2) Is een deelgebied van het management dat gaat over de productie van goederen en diensten. Het is verantwoordelijk voor het effectief en efficiënt verloop van operaties binnen een bedrijf. De volgende thema’s binnen operations management hebben een vastgoedrelatie: operations performance, the design of products and services (ontwerp van onroerend goed i.c.m. exploitatiekosten), people, jobs and organization (bebouwde omgeving als economische factor), capacity planning en inventory planning (forecastingtechnieken naar woonbehoefte en wachtrijmodellen voor doorstroom), projectplanning (projectmanagement).

KV10

Bouwkunde (niveau 2) Analyseren en opstellen van een rapport over de bouwtechnische aspecten van een object ter ondersteuning van de vastgoedwaardebepaling en vastgoeddiensten. Analyseren van een bestaand vastgoedobject naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling, rekening houdend met de bouwkundige en duurzaamheidaspecten en overleg met huidige gebruikers, en het adviseren van beleggers en overheden over de mogelijkheden en voorwaarden voor realisatie. Het accent ligt niet zozeer op technische detailkennis, maar op begrip van ontwerp en realisatie in combinatie met financiële aspecten.

KV11

Taxatieleer (niveau 3) Adviseren en bemiddelen (makelen) bij marktpartijen over transacties met vastgoedobjecten op basis van een analyse van de actuele en verwachte economische en technische waarde met behulp van economische en technische waardebepalingstechnieken, rekening houdend met gebruikerswensen en andere factoren als locatie, gebruik, mogelijkheden en beperkingen voor aanpassingen, voor financiering en belegging, en het afsluiten van overeenkomsten voor koop en verkoop, huur, verhuur en lease, financiering en verzekering voor opdrachtgevers. Analyseren van de waarde van een bestaand vastgoedobject naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling met behulp van waardebepalingsmodellen en –technieken, rekening houdend met het bestemmingsplan en bedrijfskundige, commerciële, demografische, bouwkundige, locationele, stedenbouwkundige en duurzaamheidaspecten en overleg met huidige gebruikers, en het adviseren van beleggers en overheden over de mogelijkheden en voorwaarden voor realisatie. Bepalen van de actuele en toekomstige waarde van een bestaand vastgoedobject of ontworpen maar nog te ontwikkelen vastgoedobject met behulp van taxatiemodellen en -methoden en op basis van analyses van economische en technische aspecten, situatie- en locatiefactoren, financieringsaspecten en overige waardebepalende factoren, rekening houdend met (inter)nationale ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn en hierover rapporteren aan institutionele en individuele opdrachtgevers vanuit een beroepsrol waarin onafhankelijke oordeelsvorming, integriteit en objectiviteit centraal staan.

KV12

Planologie (niveau 1) Analyseren van een bestaand vastgoedobject en/of gebied naar de economische en technische toestand en het ontwikkelen van een globaal concept met een uitgewerkt plan voor renovatie (of eventueel sloop) of herontwikkeling, rekening houdend met de locationele, stedenbouwkundige en duurzaamheidaspecten en overleg met huidige gebruikers, en het adviseren van beleggers en overheden over de mogelijkheden en voorwaarden voor realisatie.

16


AC1

Professioneel vakmanschap Ontwikkelen tot een professional in het vastgoed door het beheersen van kennis en vaardigheden, die specifiek zijn voor de rol van de professional in de vastgoedcyclus. Deze praktijkgerichtheid kent een sociaal-communicatieve en een zelfsturende component. - Sociaal-communicatieve competentie. Samenwerken in een (internationale) beroepsomgeving en meedenken over doelen en inrichting van de organisatie, waaruit de eisen voortvloeien die betrekking hebben op de volgend kenmerken: multidisciplinariteit en interdisciplinariteit, klantgerichtheid, collegialiteit, leidinggeven; alsmede het kunnen spreken en schrijven (ook in een vreemde taal) over uitgevoerde taken en activiteiten, opgeleverde resultaten en producten voor klanten, opdrachtgevers en collega’s in de diverse disciplines. - Zelfsturende competentie. Sturen en reguleren van de eigen ontwikkeling ten aanzien van leven, resultaatgericht werken, initiatief nemen en zelfstandig optreden, flexibiliteit; alsmede het nadenken en reflecteren over en verantwoording nemen voor eigen handelen wat wijst op betrokkenheid en kritische zelfbeoordeling; alsmede het ontwikkelen van een beroepshouding met ruimte voor normatief-culturele aspecten, respect voor anderen, en het leveren van een bijdrage aan de verder professionalisering van de branche.

AC2

Onderzoekend vermogen Ontwikkelen van een onderzoekend vermogen om door reflectie en evidence based practice tot verbetering en innovatie van de beroepspraktijk te komen. Verwerven van onderzoeksvaardigheden voor praktijkgericht onderzoek in de concrete beroepspraktijk. Correct uitvoeren en interpreteren van onderzoek en dus een goede beheersing van methoden en technieken waarbij het ook gaat om een onderzoekende houding; creativiteit, probleemoplossend vermogen, analytisch vermogen, klantgerichtheid, adviesvaardigheden en projectvaardigheden. Deze onderzoekende houding moet gecombineerd zijn met een kritischreflectieve houding. Alle afstudeerproducten die met een voldoende zijn gewaardeerd voldoen aan de door de opleiding opgestelde beoordelingscriteria met betrekking tot:  niveau;  onderzoeksvaardigheden;  conclusies, aanbevelingen en adviezen gebaseerd op daadwerkelijke analyse;  aandacht voor originaliteit en creativiteit;  toepassing van actuele kennis uit relevante kennisgebieden;  vormen van een oordeel op basis van verzamelde gegevens;  afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke wetenschappelijke of ethische aspecten;  professioneel taalgebruik zowel mondeling als schriftelijk;  reflectievermogen en kritische houding en voldoen aan domeinrelevantie.

AC3

Maatschappelijk verantwoord handelen Ontwikkelen van bewustwording van de maatschappelijke context van de opgedane kennis en vaardigheden in de vastgoedberoepspraktijk. Inzicht verkrijgen in de maatschappelijke effecten van vastgoedontwikkeling in nationaal en internationaal perspectief. Oog hebben voor de gevolgen ervan voor de diverse stakeholders. Ontwikkelen, beoordelen en evalueren van vastgoedvraagstukken, rekeninghoudend met duurzame oplossingen. De beginnende vastgoedprofessional is in staat op basis van aan hem voorgelegde casuistiek te onderkennen welke ethische dilemma’s kunnen ontstaan in de beroepsvraagstukken en

17


individuele vraagstukken. Hij kan daarin zijn eigen positie bepalen, en treedt op als een betrouwbaar beroepsbeoefenaar.

18


3 Het kennisdomein De brancheorganisaties onderschrijven de noodzaak van een dominante positie van de kernvakgebieden zoals deze worden genoemd in de BBA- en HBO-standaard aangevuld met de hiervoor genoemde van belang zijnde niet BBA kernvakgebieden (planologie, taxatieleer en bouwkunde). Ook onderstrepen zij het belang van verantwoord handelen, zoals verwoord door de HBO-Raad (bedrijfsethiek, maatschappelijk verantwoord ondernemen en duurzaamheid). Meer samenwerking, zowel nationaal als internationaal, tussen de verschillende vastgoedpartijen maakt het noodzakelijk dat de opleidingen zich richten op breed inzetbare vastgoeddeskundigen. Het bezitten van competenties betekent een geïntegreerd gebruik van kennis-, vaardigheids- en houdingselementen afkomstig uit bekende disciplines en vakgebieden. De opleiding Vastgoed & Makelaardij is primair een economische opleiding met componenten uit het juridische, het (bouw)technische domein, de bedrijfskundige en sociale wetenschappen. Bij benadering is aan te geven wat de relatieve omvang is van de kennisdomeinen. De invulling zal variëren tussen verschillende hogescholen door het leggen van accenten op één of meer domeinen. Dit wordt in hoofdstuk vier beschreven, waar ook wordt aangegeven dat de invulling per student kan verschillen, uiteraard binnen de marges die de opleiding toestaat. De opleidingen hebben een vijftal kennisdomeinen onderscheiden waarbinnen de competenties zoals beschreven in het vorige hoofdstuk zijn gebundeld. De opleidingen hebben de mogelijkheid tot een eigen profilering, doordat per kennisdomein een bandbreedte is overeengekomen. Onderstaand het overzicht van de vijf kennisdomeinen, de hieraan gekoppelde kernvakgebieden en competenties met de bandbreedte waarbinnen de opleidingen zich kunnen profileren: Kennisdomein economie techniek rechten management

algemene vaardigheden

kernvakgebieden en competenties accounting & finance en economics bouwkunde, taxatieleer en planologie business law & ethics management information systems, marketing, organizational behaviour, quantitative techniques en strategic management, operations management professioneel vakmanschap, onderzoekend vermogen en maatschappelijk verantwoord handelen

19

Bandbreedte 30% - 50% 10% - 20% 10% - 30% 10 % - 25%

10% - 20%


4 De profilering van de individuele hogescholen Op verschillende manieren kunnen hogescholen zich binnen de kaders van het competentieprofiel profileren. Ten eerste kunnen zij binnen de eerder beschreven bandbreedten verschillende accenten leggen in de vijf kennisdomeinen. Binnen de vijf kennisdomeinen kan een aantal onderwerpen worden onderscheiden die werken aan de ontwikkeling van de overeengekomen kernvakgebieden en competenties. De opleidingen kunnen door middel van hun curricula aangeven voor welke kennisdomeinen en onderwerpen is gekozen. Door meer of minder accenten te leggen binnen de kennisdomeinen, is profilering mogelijk. Ten tweede kan er sprake zijn van een kwalitatieve profilering. Dat betekent geen verandering in aard en aantal van de kernvakgebieden en competenties, maar deze kan op verschillende andere manieren, doorgaans in de eindfase, vorm krijgen in een curriculum. Bijvoorbeeld door middel van de volgende drie opties.  Specialisering: verdieping op een aspect uit de vastgoedcyclus, een specifiek organisatietype, kernactiviteit of functie dat onderdeel uitmaakt van de opleiding. Een voorbeeld hiervan is vastgoedbeleggen of projectontwikkeling.  Generalisering: verbreding op meer aspecten die in de opleiding voorkomen of hieraan gelieerd zijn en een algemener bereik hebben. De student kiest een richting die opties opent buiten de branche. Een mogelijk voorbeeld hiervan is hypotheekadvisering.  Uitbreiding: toevoeging van een vastgoedaspect of -gebied (bijvoorbeeld agrarisch vastgoed) dat niet (of beperkt) voorkomt in de opleiding omdat het te specialistisch is. De student kiest voor uitbreiding binnen de vastgoedbranche. Tot slot kan een hogeschool een eigen inkleuring geven aan het curriculum door accenten te leggen op de specifieke lokale en regionale situatie en door een eigen invulling van de internationalisering van het curriculum.

20

Bijlage 1 De Dublindescriptoren Kennis en inzicht

Toepassen kennis en inzicht

Oordeelsvorming

Communicatie

Leervaardigheden

De student heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. De student is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. De student is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. De student is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of nietspecialisten. De student bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan.

I


Bijlage 2 Totstandkoming Beroeps- en Opleidingsprofiel Het Beroeps- en Opleidingsprofiel is op de volgende wijze tot stand gekomen. Studiejaar 2010-2011 heeft voor het landelijk Overleg Opleiding Vastgoed&Makelaardij (LOO-VM) grotendeels in het teken gestaan van de actualisatie van het Beroeps- en Opleidingsprofiel dat dateerde uit 2003. De beroepenveldcommissies, adviesraden van de opleidingen en de (internationale) partnerinstellingen van de opleidingen zijn hiervoor geraadpleegd (zie bijlage 3). Deze input heeft geleidt tot een actualisatie van het beroepsprofiel. Internationale benchmarks voor HBO-bachelor in het vastgoed zijn niet naar voren gekomen. De aard en omvang van de actualisatie van het Opleidingsprofiel is lang onderwerp van debat geweest tussen de opleidingen. Consensus is tot stand gekomen over een gehele herziening van het Opleidingsprofiel in plaats van een geringere aanpassing van het profiel. De recente beleidswijzigingen van de HBO-raad hebben hiervoor de doorslag gegeven. Het Beroeps- en Opleidingsprofiel is gevalideerd door een brede werkveldconferentie op 5 oktober 2011. Daarbij waren vertegenwoordigers van de volgende brancheorganisaties betrokken: IVBN, Neprom, NeVap, NVB, NVM en RICS Nederland, VGM Nederland en VastgoedCert(zie bijlage 3). Het profiel wordt in februari 2012 ter vaststelling aangeboden aan het bestuur van de HBO-raad.

II


Bijlage 3 Overzicht geraadpleegde organisaties Geconsulteerde branches Naam Dhr. Frank van Blokland Mevr. Mariëlle Wieman Dhr. Jan Fokkema Mevr. Margroet Schepman Dhr. Jo Goossens Mevr. Lydia van Dalen

Dhr. Maarten Vermeulen Mevr. Ilse Kaandorp Dhr. Jan Mes

Organisatie Directeur IVBN Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland Directeur NeVaP Nederlands Vastgoedexploitatie Platform directeur NEPROM beleidsmedewerker commercieel vastgoed NEPROM Verenioging van Nederlansdse Projectontwikkeling maatschappijen Voorzitter NVB Nederlandse Vereniging van Bouwondernemers Manager NVM SOM Het studiecentrum Opleidingen Makelaardij van de Nederlandse Vereniging van Makelaars Bestuurslid RICS Nederland Royal Institute of Chartered Surveyors Directeur VGM NL Vastgoedmanagement Nederland Directeur Stichting VastgoedCert

Beroepenveldcommissie V&M Hanzehogeschool Groningen Naam Dhr. Gert-Jan Alberts Dhr. Hans Koenders Dhr. Bert Pathuis Dhr. Ton Selten Dhr. Ad Meijwaard Dhr. Geert de Nekker Dhr. Gerke Jager † Dhr. Gerorge ten Have † Dhr. Frank van Genne

Organisatie Partner DTZ Zadelhoff Partner Dorhout advocaten Directer Coresta Noord Nederland Bestuursvoorzitter woningcorporatie Lefier Commercieel directeur Grontmij Internationaal Directeur bij Syntrus Achmea Real Estate Directeur stadsontwikkeling gemeente Assen Partner Boer Hartog Hooft; Directeur at Realty 4 you B.V. Lector Vastgoed Hanzehogeschool Groningen en leading lector Kenniscentrum NoorderRuimte

Beroepenveldcommissie V&M Hogeschool Rotterdam Naam Dhr. C. de Roode Dhr. E. van de Woestijne Dhr. L. Erkelens Mevr. L. Lagerweij Mevr. L. Tuininga-Muilwijk Dhr. G. van Wijhe Dhr. H. Kok Dhr. B. de Jonge

Organisatie Partner bij Procore Head Shopping Centre Management bij Wereldhave Adviseur vastgoedontwikkelingen bij Partners VastgoedManagement Manager verkoopdiensten en juridische zaken bij Woonbron Finance Manager Real Estate bij Shell Manager bijzonder vastgoed en plv. directeur vastgoed bij OBR Directeur afdeling Makelaardij en taxaties bij Ooms regiodirecteur bij ING RE Finance

III


Beroepenveldcommissie V&M Fontys Hogeschool Naam Mevr. lse Staals Dhr. Rene Klotz Dhr. Andre van der Veer † Dhr. Leopold Willemsen Dhr. Anton van de Water Dhr. Frans Verlinden Dhr. Cees Kortsmit Dhr. Robert Peters

Organisatie Focus Vastgoed Klotz makelaars Zelfstandig vastgoedadviseur Corporaties, gemeenten en makelaardij Taxateur DTZ Firmant RSP makelaars Notaris vde Boomen 3P netwerkpartners DTZ Den Bosch

Beroepenveldcommissie V&M Saxion Naam

Organisatie

Dhr. Ebbo Storm van Leeuwen

AWS Beter Wonen

Dhr. Harry Nijland

Gemeente Apeldoorn

Dhr. Evert van Kooten

Hegeman Bouwontwikkeling

Dhr. Michel ten Hag

Groep Ten Hag

Dhr. Pim Heurman

Haerzathe Investments

Dhr. ArnoudVlak

Aedex/IPD

IV

Vastgoed & Makelaardij (V&M)

Recommend Documents