Afgiftekantoor: 2570 Duffel 1 Jaargang 5
België-Belgique P.B. 2570 Duffel 1 8/4948
februari—april 2002
Nummer 17
Van Nete tot Fort 5 Is nu:
Van Nete tot Vuile Plas
Driemaandelijks tijdschrift van afdeling Edegem Kontich Duffel van Natuurreservaten vzw
Is nu:
Driemaandelijks tijdschrift van afdeling ‘Oude Spoorweg’ van Natuurpunt vzw
Vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen
Natuurreservaten / De Wielewaal vzw
en Netevallei-jongeren! 1
Redactieadres ad interim: Dirk Costrop Waarloossteenweg 10B, 2570 Duffel 015/31 93 75 Inhoud
pagina
Voorwoord
3
Afdelingswerking
4-5
Natuur– en Milieueducatie: - Voorjaarsbloeiers - Over sla en boomkikkers - Over een ringmuslegsel
6-7 8-9 9
Reservaten
10
Activiteitenkalender
11-13
Afdelingsbestuur
14
Infopagina
15
Natuurbeleid: Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan
16
Natuurstudie: - Paddenoverzet en Inventarisaties - Botanische parels in de regio Beneden-Netevallei - Oproep: Onderzoek naar marterachtigen
17-18 19-20 20
Nufige Fips voor de Ecologische Fuin: Vossen in onze regio?
21-22
2
Voorwoord Beste Natuurvrienden, Met een bijzonder geslaagde Algemene Vergadering van 8 december ll. Van Natuurpunt vzw stomen we met rasse schreden naar een nieuw begin. Een nieuwe vereniging, nieuwe missies, nieuwe uitdagingen… en een nieuw jaar. Een Gelukkig Nieuwjaar, en ik wens u allen zeer veel natuur in uw omgeving, waar uw gezondheid wel bij vaart. Ongetwijfeld heeft u ons jaarlijks minisymposium niet gemist over amfibieën en poelen. Weldra is er ook een studiedag over eekhoorns. Meer weten? Komen hé! Vindt u uw gading dan nog niet, kijk gerust over onze afdelingsgrenzen heen, en volg daar uw uitverkoren cursus. In ieder geval kunt u er bij het bestuur meer over vernemen. Beheerswerken in de Oude Spoorwegberm trekken ondertussen almaar meer werklustigen. Wat de Mosterdpot betreft, blijft het wachten op de officiële erkenning van het reservaat, vooraleer men de geplande werken volgens het beheersplan mag uitvoeren. Totnogtoe beperken beheerswerken door ons zich daardoor tot extern natuurbeheer. Wel wordt er ondertussen één klein perceeltje als nat ruig hooiland beheerd. Andere beheerscontracten met bijhorende beheersplannen moeten nog gefinaliseerd worden. Ook onze andere reservaten zullen binnenkort ook aangepakt worden. Kom gerust eens een handje toesteken op onze werkdagen: vele handen maken het werk licht. Positief het voorbije jaar was de vreemde muntenactie, die ondertussen ongeveer afgesloten is. De kalenderverkoop liep misschien iets moeilijker, maar de 500 kalenders zijn ondertussen toch de deur uit. Het Torfs-schoenenproject lijkt nog moeilijk uit de startblokken te komen, maar dit is een kwestie van activeren, en klaar is kees! Rest mij nog om jullie alvast van harte te verwelkomen op onze activiteiten. Vele natuurgroeten van
Jan 3
Afdelingswerking Vacature!!!!
GEZOCHT: HOOFDREDACTEUR VOOR DIT TIJDSCHRIFT Wie wil zich inzetten om dit tijdschrift in elkaar te steken? Dit is heus niet moeilijk, en neemt zeker niet al je vrije tijd in beslag. De teksten worden immers toegeleverd en er is een redactieteam voor extra ondersteuning Kennis van tekstverwerking en gebruik van pc is nuttig, maar indien nodig kunnen we altijd voor extra opleiding zorgen. Je hebt als redacteur voor jezelf de voldoening dat je iets mee kan creëren, en dat je de spreekbuis van onze afdeling beheert en kan bijsturen. Zie je dit zitten of wil je het eerst eens proberen? Neem gerust contact op met Dirk Costrop (015/31.93.75) Doen!
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
Voorzitterweetjes
☺
Onze voorzitter Jan Holsters heeft de droomjob van zijn leven gevonden: binnenkort waart hij als boswachter rond in de Lommelse bossen.
Jammer genoeg zal hij daarvoor moeten verhuizen, zodat hier binnenkort een vacature zal verschijnen: ‘voorzitter gezocht’. ☺ We wensen Jan alleszins veel succes toe in zijn nieuwe job en zetten hem stevig in de bloemetjes voor zijn jarenlange inzet binnen de afdeling. Als oprichter van onze afdeling zal hij altijd een speciaal plaatsje krijgen. We zijn er van overtuigd dat Jan niet helemaal uit het oog zal verdwijnen, en nog veel minder uit het hart. Een ‘officieel’ afscheid is nog niet gepland, maar alvast heel erg bedankt Jan, en dit niet alleen als voorzitter, maar ook als vriend, natuurliefhebber en genieter van alle mooie dingen des levens... 4
Afdelingswerking Fondsenwervingsactie: Vreemde Munten voor Natuur De munteninzameling loopt ondertussen als een trein: met wat meeval is ons reservatenfonds binnenkort ongeveer 2500 € rijker! Vermits we sinds de aankoop van de Mosterdpot nog steeds in de rode cijfers zitten, zal dit bedrag vooral daarvoor gebruikt worden. Alvast onze dank aan al de milde schenkers, de meewerkende handelaars en een speciale vermelding voor volgende basisscholen die ook aan de actie meewerkten (of binnenkort nog meewerken): In Kontich werd voor ongeveer 375 €) aan vreemde munten opgehaald door de Gemeentelijke Basisschool Abraham Hans en de Kleuter- en Basisschool van het Altena Instituut. Fantastisch!! Een pluim voor alle leerlingen. In Duffel wordt de actie opgestart ism de Gemeentelijke lagere school Duffel-Oost ‘t Kofschip en de Gemengde Basisschool-Oost. Nogmaals: iedereen bedankt voor de medewerking, de natuur in onze regio vaart er wel bij. Als je nog wat vreemde munten vindt, kan je ze nog altijd aan onze bestuursleden bezorgen. Verzamelaars van munten kunnen ook contact opnemen met Dirk Costrop (015/31.93.75): Er zijn namelijk ook wat eigenaardige munten van de ganse wereld verzameld in onze spaarpotjes...
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
Kalenderverkoop Hoewel de kalenders dit jaar blijkbaar toch wat moeilijker aan de man gebracht werden, zijn ze toch weeral bijna allemaal de deur uit. Topverkoper is natuurlijk onze voorzitter Jan Holsters, die er in zijn eentje niet minder als 140 stuks verkocht! Eigenaardig genoeg slaagde de ondervoorzitter er dan nog in om nog een kalender aan de voorzitter zelf te verkopen…? 5
Natuur– en Milieueducatie Voorjaarsbloeiers: Het bos ontluikt uit een diepe winterslaap Vanaf maart ondergaat het nog kale loofbos een snelle verandering. Doorheen de bruine strooisellaag priemen dan al allerlei groene puntjes. Dit zijn de ontluikende voorjaarsbloeiers. Deze kruiden groeien snel en bloeien voordat de bladeren aan struiken en bomen uitlopen. Ze kunnen maximaal gebruik maken van het zonlicht, dat op dat moment nog tot op de bosbodem geraakt. De eerste bloeiers zijn er reeds begin maart. De schitterende gele sterretjes van het Speenkruid toveren op sommige plaatsen het bos om tot een geel tapijt. Even later komen soorten als Bosanemoon, Bosviooltjes, Muskuskruid en Slanke sleutelbloem. Hierdoor ontstaat er enorme bloemenpracht. Half april komt er nog de Gevlekte aronskelk en Lelietje der dalen erbij. De meeste voorjaarskruiden zijn dan al aan hun zaadverspreiding toe.
6
Natuur– en Milieueducatie In juni is er al niets meer te bekennen van deze prachtbloemen. Deze korte ontwikkelingstijd is slechts mogelijk door de aanwezigheid van ondergrondse organen met voedselreserves in wortelstokken, (wortel)knolletjes of bollen. Het kan jaren duren voordat de plant voldoende reservevoedsel heeft om tot bloei te komen. Een kiemplant van de bosanemoon doet er ongeveer 10 jaar over. Ook als het nog zou vriezen én de voorjaarsbloeiers wat vertraging oplopen, is het bos al boeiend. Je leert de bomen op een andere manier kennen. Wie dacht dat bomen slapen in de winter heeft het mis. Sommige bomen bloeien zelfs in de winter. In de zomer herkennen we bomen vooral aan hun bladeren en vruchten, maar je kan ook bomen herkennen aan de hand van de takstand, silhouetten, houtkleur en vooral de knoppen. In de winter blijven de knoppen in rust om dan in de lente te ontluiken. Kort voor het uitlopen worden ze opvallend groen en vallen ze voor velen pas op. Dat knoppen in de lente verschijnen is dus een wijd verspreid misverstand. Er bestaan verschillende knoppen. Sommige knoppen zijn bedekt met schubben, behaard of kleverig, anderen maken antivries aan, omdat ze vroeger ontluiken, enz. Wil je het bos en de bomen eens anders ontdekken, kom dan op 17 maart naar de excursie (zie kalender) en ontdek al deze verrassingen zelf. Niet te missen dus. Johan
7
Natuur– en Milieueducatie Over sla en boomkikkers Op 19 december staat een eigenaardig bericht, afkomstig van de BIOSHOP aan de Berlaarlei 47 te Lier, op de voice-mail van Johan. Er was een kikkertje tussen de franse biologisch geteelde sla gevonden. Aangekomen ter plaatse, blijkt het om een jonge boomkikker te gaan. Op basis van het etiket op de sla-bak, weten we dat het dier vermoedelijk uit Frankrijk afkomstig is. Er blijven dus nog twee mogelijkheden: is het een Europese boomkikker (bij ons een met uitsterven bedreigde soort) of de mediterane boomkikker. Na contact met een specialist terzake blijkt het om de Europese soort, Hyla arborea, te gaan. Momenteel hebben we het beestje voorlopig een nieuwe thuis gegeven in een terrarium en het op een koele plaats gezet, zodat het zijn winterslaap kan overdoen. Wat in de lente met het beestje zal gebeuren wordt bekeken op de volgende Hylavergadering van Natuurpunt. Wordt ongetwijfeld vervolgd…. Portret van de Hyla arborea, Europese boomkikker: De boomkikker is een kleine kikker, die ten hoogste 5 cm groot wordt. Hij heeft een gladde huid en slanke achterpoten. Zeer kenmerkend zijn de hechtschijfjes aan de uiteinden van de tenen. Het is onze enige boombewonende kikkersoort, al moeten we dit vel nuanceren. De kikker kruipt vooral in struiken en braambosjes, rietvelden en moerasbosjes. De rugkleur van het kikkertje is meestal heldergroen, maar deze kan in enkele minuten veranderen van fletsgeel tot donkerbruin. Rug en buik worden door een zwarte streep gescheiden, wat hem onderscheid van zijn mediterane collega’s in o.a. de Camargue (Zuid-Frankrijk). Het vrouwtje wordt iets groter dan het mannetje, maar deze laatste heeft wel een opvallende uitwendige kaakblaas. 8
Natuur– en Milieueducatie Europese verspreiding: De boomkikker komt voor over grote delen van Midden- en ZuidEuropa. De lage landen en het uiterste zuiden van Skandinavië zijn de meest noordelijke grens. Belgische verspreiding: In Wallonië zijn er maar enkele vindplaatsen van de boomkikker en blijven de waarnemingen beperkt tot enkele individuen. Vermoed wordt dat deze kikkersoort voor 1960 ook de Netevallei bevolkte, maar is nu wel verdwenen. In Vlaanderen zijn er nog 3 plaatsen waar je boomkikkers kan vinden, verspreid over 2 provincies (West-Vlaanderen en Limburg). De soort is in België met uitsterven bedreigd. Johan
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
☺☺
Over een ringmuslegsel Aan mijn huis hangt al meerdere jaren een stenen broedpot (te koop bij afdeling de Wielewaal). Totnogtoe zonder succes, ook dit voorjaar. Edoch, begin december merk ik enkele wapperende pluimpjes aan deze broedpot. Wat blijkt na controle: door het prachtige herfstweer in oktober, was blijkbaar een koppeltje ringmussen van slag geraakt, en toch nog een legsel begonnen. Dit was natuurlijk gedoemd om te mislukken, het nest was dan ook verlaten in december. Typisch aan een ringmusnest zijn de massa’s pluisjes en pluimpjes, alles is nogal warrig opgebouwd. Er waren 6 kleine eitjes aanwezig: deze hadden een bleke achtergrond met veel donkere vlekken (variërend van grijs tot donkerbruin). Er was ook een licht gekleurd ei bij. Dit blijkt zeer typisch te zijn in het legsel van een ringmus. Het aantal ringmussen gaat in Vlaanderen sterk achteruit. De exacte reden hiervoor is niet bekend, en eigenaardig genoeg wordt er ook geen of amper onderzoek naar gedaan… Dirk 9
Reservaten De aanleg van 3 poelen in de Oude Spoorwegberm te Kontich kwam uitgebreid in de pers:
10
Activiteitenkalender zaterdag 26 januari
Informatieavond: paddenoverzet voor vrijwilligers
Om 20u in de benedenzaal van de bibliotheek te Duffel. Einde omstreeks 22u Verantwoordelijken: Johan Asselberghs 015/31 64 56 en Danny Dewelde 015/31 50 93 zaterdag 2 februari
Wintergasten in Noordwest-Vlaanderen: kijken naar ganzen, watervogels, … in de streek rond Damme
7u30: kerk Waarloos, vandaar rijden we met zo weinig mogelijk wagens in karavaan verder. Einde voorzien rond 17u ter plaatse. Picknick, verrekijker en warme kleren niet vergeten! Verantwoordelijke: Dirk Costrop, 015/31 93 75 zaterdag 9 en zondag 10 februari
Beheerswerken in de Mosterdpot te Duffel: Hakhoutbeheer
Vanaf 9u30: Parking aan de ingang van het reservaat: Mechelbaan (baan Lier-Mechelen), vlak achter de spoorwegbrug. Einde rond 17u. Verantwoordelijke: Jan Holsters, 015/31 52 89 van 14 februari tot 31 maart
Paddenoverzet in het Senthout en de Varestraat te Duffel
Van zonsondergang tot 22u30 (de trekactiviteit is sterk afhankelijk van het weer, intense trek tijdens zachte avonden. Bij vriesweer valt trek stil : lees ook artikel in dit tijdschrift) Verantwoordelijken: Johan Asselberghs 015/31 64 56 en Danny Dewelde 015/31 50 93 Verantwoordelijke actie Senthout: Wim Dries: 015/31 53 73 vrijdag 22 februari
Infoavond over eekhoorns door Goedele Verbeylen, coördinator van het eekhoornproject
Om 20u in de benedenzaal van de bibliotheek te Duffel. Einde om 23u. Verantwoordelijke: Jan Holsters, 015/31 52 89 11
Activiteitenkalender zaterdag 23 februari
Initiatie in eekhoorninventarisatie door Goedele Verbeylen aan de hand van een bezoek aan de Brede Zijp
Om 14u aan café Kruisbaan, Beukheuvel te Koningshooikt. Einde om 17u Verantwoordelijke: Jan Holsters, 015/31 52 89 Beheer 'Oude Spoorwegberm': aanleg zaterdag 2 en zondag wandelpad en werken aan plaatselijke wa3 maart terhuishouding Vanaf 9u30 aan Beekboshoek te Waarloos-Kontich. Einde rond 17u. Verantwoordelijken: Wim Annaert, 03/457 28 03 of Luc Giglot, 03/289 89 14 zondag 17 maart
Voorjaarsbloeiers aan de Brede Zijp
Om 14u aan café Kruisbaan, Beukheuvel te Koningshooikt. Einde rond 17u. (lees ook artikel in dit tijdschrift) Verantwoordelijke: Johan Asselberghs 015/31 64 56 zondag 24 maart
Poelentocht: op zoek naar amfibieën
Om 9u30 aan het Vanderlindenplein te Duffel (carpooling). Einde om 17u. Zeker meebrengen : laarzen, eventueel lieslaarzen ! Picknick Verantwoordelijke: Johan Asselberghs 015/31 64 56 zondag ? 24 ? maart
Opruimactie Netebermen, georganiseerd door de Gemeente Duffel
Om 14u aan de brandweerkazerne van Duffel Contacteer Dirk Costrop voor precieze gegevens: 015/31 93 75
12
Activiteitenkalender zaterdag 6 april
Afbraak amfibieënbarrière in de Missestraat te Duffel
Vanaf 9u30 totdat het gedaan is (maximaal 17u) Verantwoordelijke: Wim Dries, 015/31 53 73 zaterdag 13 april
Bezoek aan Itegem: de Averegten, de Netevallei en aansluitend bezoek aan microbrouwerij Serafijn in Itegem
Kerk Waarloos om 13u, Kerk Itegem om 14u. Einde rond 17u30 ter plaatse. Verantwoordelijke: Dirk Costrop, 015/31 93 75 zondag 21 april
Poelentocht: op zoek naar amfibieën
Afspraak: zie zondag 24 maart dinsdag 23 en 30 april
Planteninventarisatie
Om 19u30 aan het Vanderlindenplein te Duffel, vandaar wordt met de wagen naar het te inventariseren gebied gereden. Meebrengen : Waterdichte schoenen, loepe, plantengids. Voor meer informatie: contacteer Johan Asselberghs: 015/31 64 56 zondag 5 mei
Open natuurdag: vroegochtendwandeling aan de Vuile Plas te Kontich
Om 6u aan de Dikke Eik, Groeningenlei te Kontich. Einde rond 9u. Verantwoordelijke: Dirk Costrop, 015/31 93 75 zondag 5 mei
Open natuurdag: wandeling in reservaat de Mosterdpot
Om 13u30: aan het station van Duffel, 14u: Parking aan de ingang van het reservaat: Mechelbaan (baan Lier-Mechelen), vlak achter de spoorwegbrug. Einde rond 17u. Verantwoordelijke: Jan Holsters, 015/31 52 89
13
Afdelingsbestuur Indien je meer informatie wenst over onze afdelingswerking, over Natuurpunt v.z.w., of over wat dan ook, contacteer gerust onze bestuursleden: Jan Holsters
Vic Michiels
Voorzitter, conservator De Mosterdpot NME-verantwoordelijke Kruisstraat 91, 2570 Duffel (015) 31 52 89
conservator ‘De Mosterdpot’
Koning Albertstraat 68, 2800 Walem (015) 20 38 08
[email protected] Guido Vandevelde
Verantwoordelijke plantenwerkgroep
Dirk Costrop
Ondervoorzitter, promotie Voorzitter Mina-raad Duffel Waarloossteenweg 10B, 2570 Duffel (015) 31 93 75
[email protected]
Vekenveld 11, 2550 Kontich (03) 457 78 64
[email protected]
Danny Dewelde
Beukendreef 25, 2550 Kontich (03) 458 26 87
Nicky Winand
Feestverantwoordelijke
Secretaris
Kapelstraat 41/3, 2570 Duffel (015) 31 50 93
[email protected]
Peter Braeckmans
Voorzitter VMPA Pentadactyla
Grote Steenweg 139, 2550 Waarloos (015) 31 28 14
Ludwig Gladines
Penningmeester
Wim Dries
Rauwaart 23, 2550 Waarloos (03) 458 41 35
[email protected]
Jeugdverantwoordelijke
Senthout 17, 2570 Duffel (015) 31 53 73
[email protected]
Johan Asselberghs
Natuurstudiesecretaris, beleidsverantwoordelijke Conservator Babbelbeekse beemden Leopoldstraat 90, 2570 Duffel (015) 31 64 56
Ludgarde Van Driessche
bestuurslid
Zandstraat 15, 2570 Duffel (015) 32.01.66
Wim Annaert
Redactieteam Jan Holsters, Dirk Costrop, Danny Dewelde, Johan Asselberghs, Nicky Winand
conservator Oude Spoorwegberm Montfortstraat 75, 2550 Kontich (03) 457 28 03 Luc Giglot
conservator Oude Spoorwegberm Afgevaardigde Mina-raad Kontich Vitsenveld 30, 2550 Kontich
14
Infopagina Natuurlijk ben/word ik lid van Natuurpunt v.z.w.:
Natuurpunt v.z.w. heeft als natuurbehoudvereniging veel leden nodig, waardoor dynamisch en krachtig optreden mogelijk wordt. Met uw steun kan de vereniging natuurgebieden aankopen en aangepast beheren om planten en dieren optimale overlevingskansen te bieden. Door 17,50 EUR (706 BEF) te storten op rekeningnummer 2300044233-21 van Natuurpunt, Kon. St.-Mariastraat 105, 1030 Brussel, met vermelding "nieuw lid afdeling Oude Spoorweg", ben je automatisch aangesloten. Indien je ons wil helpen om de natuur in onze streek te beschermen, kan je een bedrag storten ten voordele van onze aankoopprojecten. Dit op het reservatenfonds van Natuurpunt v.z.w., rekeningnummer 293-0212075-88. Met als vermelding:Nr. 7713 Oude Spoorwegberm of Nr. 7749 Mosterdpot
Wandelpad Oude Spoorwegberm Door de laatste beheerswerken is het wandelpad langsheen de Oude Spoorwegberm sterk verbeterd en uitgebreid. Het is nu mogelijk om te wandelen vanaf de Antwerpsesteenweg (carwash Magic) tot aan de Lage Vosbergstraat. Dit betekent 4 km wandelen doorheen een prachtig groen natuurlint. Let wel, laarzen zijn toch steeds nuttig, het pad is niet geschikt voor kinderwagens, en loslopende honden zijn zoals in elk natuurgebied niet toegestaan. We spelen met het idee om binnenkort een wandelbrochure uit te geven. We houden jullie op de hoogte. Het is alleszins de bedoeling om dit wandelpad in de toekomst uit te breiden tot aan Notmeir. Hopelijk kunnen we her en der ook nog een zijtakje aansluiten, zoals aan het Hessepoelbos in Waarloos. Hierdoor moet men dan niet noodzakelijk heen en terug wandelen langs de berm, maar kan er een echt wandelcircuit gerealiseerd worden. 15
Natuurbeleid Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) Het GNOP in Kontich heeft na een lijdensweg, dan toch een mooie groene invulling gekregen. Dit is o.a. dankzij Wim, die hier heel wat tijd en energie in gestoken heeft. Indien het GNOP in Duffel herwerkt wordt met gelijkaardige groene accenten, staat het behoud van het leefmilieu ook in Duffel een stapje verder. Wij zijn alvast vragende partij!
16
Natuurstudie Vrijwilligers gezocht voor paddenoverzet! Vanaf half februari (toevallig of niet samenvallend met valentijn) ontwaken de meeste amfibieën uit hun winterrust. Gedreven door liefdeskriebels beginnen ze onmiddellijk aan hun trek naar de voortplantingspoel. De trek is sterk afhankelijk van het weer. Wanneer het aantal avonden zacht en vochtig weer is, verloopt de paddentrek massaal en kan dan snel voltooid zijn. Bij winderig en koud weer zoeken de dieren een schuilplaats. De trek valt dan quasi stil tot de weersomstandigheden opnieuw gunstiger worden. Reeds tijdens de trek proberen de mannetjes een wijfje te vinden. Hebben ze geluk, dan omklemmen ze het wijfje achter de oksels en laten zich als echte patrons door het vrouwtje naar het water voeren. De grootste bedreiging vormt echter het drukke autoverkeer. Padden trekken meestal allemaal op hetzelfde tijdstip massaal naar hun voortplantingspoel. In het prille voorjaar begint de trek al om 18u. Omdat ze zich ook nog eens traag voortbewegen, worden jaarlijks duizenden padden overreden bij het kruisen van de drukke en minder drukke verkeerswegen.
Netevallei-jongeren organiseert al 11 jaar paddenoverzetacties. Op de oversteekplaats ter hoogte van de Missestraat werd evenwijdig met de weg een zeil gespannen, waarlangs emmers in de grond worden ingegraven. De padden kruipen langs de afsluiting en komen in een emmer terecht. De gevangen dieren worden door de vrijwilligers eruitgehaald en naar de voortplantingspoel gebracht. Dit is echter slechts een fractie van de gevonden dieren.De overige dieren hebben dit opvangzeil niet en komen bijgevolg wel op een voor hen levensgevaarlijke rijweg terecht. Het lot van de dieren is dan ook afhankelijk een tikkeltje geluk, maar wij, vrijwilligers, kunnen ervoor zorgen dat veel meer dieren de overtocht overleven. De cijfers in voorgaande editie bewijzen het. Help Netevallei-jongeren en Natuurpunt! Maar vooral de amfibieën! Meer praktische informatie ivm de paddenoverzet vind je in het 17
Natuurstudie midden van het jeugdkatern via het inschrijvingsformulier en het inlichtingenblad. Bij interesse, gelieve het inschrijvingsformulier zo volledig mogelijk ingevuld op te sturen (evt. via e-mail) naar Danny Dewelde (zie bestuur). Dan laten we je zeker weten wanneer het zover is via een telefoontje!
salamandervisje
Inventarisaties Hylawerkgroep Beneden-Nete Voor de mensen die nog een stapje verder willen gaan, organiseert de hylawerkgroep ’s avonds, zeg maar ’s nachts inventarisaties. De zachte vochtige voorjaarsnachten en -avonden zijn immers het ideale moment om amfibieën te observeren en te horen. Kikkers, padden en salamanders zijn dan talrijk aanwezig in de poelen en je kan ze eitjes zien leggen. Vermits deze excursies enkel plaatsvinden bij gunstige weersomstandigheden valt er moeilijk op voorhand een datum op te plakken. Meestal vallen deze inventarisatieavonden samen met de drukste overzetavonden. Om deel te nemen aan deze excursies is geen kennis over amfibieën verreist, maar wel interesse. Een zaklamp is onmisbaar zowel om uw weg te vinden als voor dieren te observeren. Laarzen en regenkledij zijn sterk aan te raden. Tenslotte zijn er ook dagexcursies. Deze vindt u terug in de kalender. De dagexcursies dienen voornamelijk om eieren en larven (tellingen en schattingen) in de poelen op te sporen, De kans om volwassen dieren te zien is veel kleiner. Inlichtingen bij Johan tel 0479 65 29 07 18
Natuurstudie Botanische parels in de regio Beneden-Netevallei - vervolg In het vorig tijdschrift werden de gebieden van onze afdeling reeds besproken (zie blz. 7-9) Toch zijn er nog een aantal interessante gebieden buiten onze afdeling.
Bundeling van de gegevens in een document
Zoals vorige keer vermeld werden de resultaten van de inventarisaties gebundeld in een document. Dit document geeft op basis van wetenschappelijk gefundeerde gegevens een duidelijk overzicht, welke interessante gebieden er in de regio voorkomen. Doel van dit document is duidelijk maken dat er NOG waardevolle flora te vinden is enerzijds en anderzijds willen we alle overheden en instanties duidelijk op hun verantwoordelijk wijzen. Zeker voor de afbakening van het Vlaams Ecologisch netwerk in het verschiet. Alle instanties kregen ondertussen een document toegestuurd.
Korte bespreking van de belangrijkste gebieden (vervolg) Hieronder vindt u kort de meest waardevolle gebieden in de regio buiten de afdelingsgrenzen:
9. Stenengoot(St-Katelijne-Waver – afdeling Mechels Rivierengebied) De stenengoot is een complex van natte graslanden met zuivere slootjes naast de Oude Spoorwegberm, waarvan een aantal schralere met o.a een fameuze populatie van de zeldzame Zwarte zegge. Verder komt ook de zeldzame Kleine ratelaar er nog voor. In de slootjes worden tal van fonteinkruiden gevonden. De oevers worden bekleed met de Grote egelskop en de uitermate zeldzame Schildereprijs. 10.
Graslandjes aan Nete (Rumst – afdeling Rupelstreek)
De graslandjes aan de Nete zijn eveneens dottergraslanden, bloemrijke graslanden. Rechtover de AWW huisvesten o.a.een grote populatie Adderwortel.
19
Natuurstudie 11. Bemortel (St-Katelijne-Waver – afdeling Mechels Rivierengebied) In Bemortel te St-Katelijne-Waver werd een blauwgraslandje gevonden met verscheidene zeldzame, zelfs bijna in Vlaanderen uitgestorven soorten zoals de prachtige Parnassia, Vlozegge, Muggenorchis, enz …. Vele soorten zijn europees beschermd. Dit gebiedje is beslist het meest unieke in de streek en is gelukkig in beheer van Natuurpunt afdeling Mechels Rivierengebied. Toch blijft het graslandje hiermee uitermate kwetsbaar, omdat het een kleine oppervlakte is en er dus tal van invloeden kunnen zijn van de gebieden er rond. De AWW-bekkens en Netevallei werd de vorige keer reeds besproken (gedeeltelijk afd. De Wielewaal). Nu de instanties het document gekregen hebben., kunnen we alleen maar hopen dat onze gegevens au serieus genomen worden en niet in de schuif belanden, maar wel degelijk in hun beleid gebruikt worden.
Johan
Oproep: Onderzoek naar marterachtigen Voor het onderzoek naar de verspreiding en de ecologie van marterachtigen in Vlaanderen is het inzamelen van verkeersslachtoffers een belangrijke bron van informatie. Ook jij kunt daarbij helpen. Heb je ergens een dode Bunzing (fis), Hermelijn, Wezel (muishond), Steenmarter (fluwijn), Boommarter, Das of Otter gezien, dan kan je dit melden aan een van onderstaande personen die dan het dier zal komen ophalen: Chris Boomaars, Leuvensesteenweg 407, 2800 Mechelen 015/43.06.48 Peter Hofman, Hoofdboslaan 56, 2620 Hemiksem 03/887.86.99 Je kan ook Dirk Costrop verwittigen (015/31.93.75), die dan wel voor de verdere afhandeling en opvolging zorgt. 20
Nufige Fips voor de Ecologische Fuin Vossen in onze regio ? In gans Vlaanderen komt de vos meer en meer voor. Ook in onze streek zijn er ondertussen gesignalizeerd. Gezien de uitbreiding van zijn verspreidingsareaal, is dit niet onlogisch : in onze dichtbewoonde regio blijken toch nog voldoende rustige hoekjes voor vossen om zich voort te planten. Bovendien blijken de vossen meer en meer cultuurvolgers te worden, waarbij ze minder schuw worden tov menselijke aanwezigheid en bewoning. Zelfs in grootsteden als Brussel en Londen worden vossen waargenomen ! Jammer genoeg heeft de vos ook een zeer controversieel imago : kippendief, overbrenger van hondsdolheid of kleine vossenlintworm, sluw, … Dit leidt dan ook dikwijls tot hoogoplopende polemieken. Dit artikeltje is niet van plan om een discussie op te rakelen. Wie geïnteresseerd is in een zeer goede tekst (uit : mededelingen van het Instituut voor Bosbouw en Wildbeheer) over deze problematiek, geeft me maar een seintje (015/31.93.75) zodat ik een kopie kan doorspelen. Feit is alleszins dat door de bijzonder grote aanpassingscapaciteit van de vos, de spontane, natuurlijke herovering van Vlaanderen door de vos een zeer logisch gebeuren wordt. De toename van het aantal vossen zal natuurlijk niet blijven duren : de aangroei gaat door totdat er een natuurlijk evenwicht bereikt wordt. De bereikte populatiedichtheid wordt vooral bepaald door het voedselaanbod en de geschikte leefruimte. Vossen hebben een veelzijdig menu : Het hoofdvoedsel voor vossen bestaat vooral uit muizen en regenwormen, en ook wilde konijnen. Daarnaast lusten ze af en toe ook hazen en pluimvee. Let wel : Kippen en ander kleinvee spelen geen belangrijke rol in het totale voedselaanbod van de vos over het jaar heen. Een vos is eigenlijk een voedselopportunist : zij eten wat zij aantreffen. Vermits regenwormen en muizen minder bereikbaar zijn bij vriesweer, noteert men dan de meeste schadegevallen bij pluimvee. Voor de 21
Nufige Fips voor de Ecologische Fuin eigenaars van kippen is het hoe dan ook aangewezen om een degelijk kippenhok of kippenren te maken, met een goed sluitende deur, de draad voldoende hoog (minimum 1.5m) en de draad bovenaan omgebogen naar buiten. Zeer belangrijk is ook dat de draad beneden is omgeplooid naar buiten over een 30tal cm en vastgelegd met stenen of haken. Blijkbaar zijn de huidige vossen nog niet voldoende slim om op een halve meter afstand van de draad beginnen te graven. Dit is de beste oplossing om eventuele schade te voorkomen. ’s Nachts de kippen opsluiten in een afgesloten hok is natuurlijk nog efficiënter. Een ‘agressieve’ ram in de kippenweide zou ook zeer effectief zijn volgens ons lid Luc Cuvelier (alhoewel dit voor de eigen schenen ook pijnlijk kan zijn…) Ook wij als groene jongens betreuren eventueel aangerichte schade, de natuur kan soms hard zijn… Minder schade door muizenvraat is een positief effect door de aanwezigheid van vossen, maar jammer genoeg niet zichtbaar. Wat hondsdolheid betreft : dit is in Vlaanderen geen probleem, in België is zelfs (gelukkig) nog niemand gestorven ten gevolge van een besmetting van het hondsdolheidvirus. Wat de kleine vossenlintworm betreft : dit is geen nieuwe ziekte en volgens de mededelingen van het IBW is paniek zaaien hierover op zijn minst voorbarig te noemen. Besluit van het IBW: voor de volksgezondheid is er in Vlaanderen geen enkel probleem met de vossen, en het ligt niet direct in de verwachting dat daar snel verandering in zal komen. Dirk
22
BELEGGINGEN KREDIETEN BANKVERRICHTINGEN
Bacob Edegem Centrum Hovestraat 53 2650 Edegem Tel.: 03/457 38 98 Fax: 03/458 53 18
23
24
