VAN ECHTEN
personeelsmagazine Roelof van Echten College
30
voorjaar 2014
Albert
Van krijtbord naar Smart TV, van werkboek naar laptop en van iPad-klas naar Steve Jobs school. De digitalisering doet zijn intrede in het onderwijs. Of we nou willen of niet. De discussies in hoeverre dat wenselijk is, worden volop gevoerd in den lande. Is het wel gezond, gaat het niet ten koste van het leerrendement van de leerling en van de autoriteit van de docent?
ALBERT
Terechte vragen, waar we zeker met elkaar over moeten
gesneden onderwijs bieden. Er is een wereld aan online
nadenken. Maar terwijl wij druk met elkaar in gesprek zijn,
methodes en educatieve apps beschikbaar, waarmee we onze
volgen de technologische ontwikkelingen elkaar steeds sneller
lesstof aantrekkelijker kunnen vormgeven. Via software zoals
op. Ook onze samenleving verandert voortdurend. Dat
iBooks-author (waarmee ook dit magazine is gemaakt)
betekent dat we als onderwijs een taak hebben. De taak om
ontwikkel je als docent zelf je eigen lesmethodes. Je maakt een
leerlingen de vaardigheden mee te geven die de 21e eeuw van
lesboek over het thema dat je behandelt in de klas. Die vul je
ze vraagt. ICT is daarbij een even noodzakelijk als prachtig
aan met links naar interessante achtergrondinformatie, video-
hulpmiddel.
en fotomateriaal en discussiefora. Zo breng je leerlingen in aanraking met de wereld achter het thema.
En de docent, verdwijnt die naar de achtergrond? Natuurlijk niet! Want het vraagt ook om nieuwe onderwijsmethoden,
Natuurlijk kost het tijd om dit soort zaken te leren en te
praktijkopdrachten en feedbacktechnieken. Die kunnen alleen
ontwikkelen. Maar het kan je werk ook op verschillende
maar ontwikkeld worden door de docent. Daar komt bij dat wij
vlakken gemakkelijker maken. En bedenk wel dat de
meer doen dan kinderen leren rekenen en schrijven. Wij
hoeveelheid technologie alleen maar toeneemt, ook in het
vormen mensen. En juist die mensvorming is een proces dat
onderwijs. Dat vraagt als docent dus iets van je ICT-
nooit gedigitaliseerd kan worden. Want om jezelf als mens te
vaardigheden. En zeg nou zelf: wat is nu mooier dan leerlingen
ontwikkelen, heb je per definitie andere mensen nodig. De
enthousiast maken voor jouw prachtige vak, op een manier die
docent zal ook in dat proces altijd een sleutelrol blijven spelen.
aansluit bij de belevingswereld van de jeugd?
Dat neemt niet weg dat de digitale ontwikkelingen volop kansen bieden om ons onderwijs te verrijken. Via ICT kunnen we gemakkelijker differentiëren en leerlingen op maat
2
Van Echten bouwt Nieuwbouw Eduwiek op de tekentafel
Terwijl er in het Bentinckspark hard gebouwd wordt, neemt ook onze nieuwbouw aan de Voltastraat serieuze vormen. Letterlijk, wel te verstaan. De voorlopig ontwerpfase is in volle gang. Een hele uitdaging voor architectenbureau Liag. Want niet alleen onze locaties Park Dwingeland, Nicolaas Beetsstraat en Griendtsveenweg komen daar samen, de nieuwe school biedt ook onderdak aan onze partners van het speciaal onderwijs. Remco Bresser, projectmanager nieuwbouw, praat ons bij.
VAN ECHTEN BOUWT
Het ontwerpproces aan de Voltastraat ziet er in grote lijnen
de architect te spiegelen bij hun clustercollega’s en ze te
hetzelfde uit als voor het Bentinckspark. “Alleen dan
informeren en mee te nemen in het proces.
ingewikkelder”, voegt Remco lachend toe. “Er is een aantal
Een extra complicerende factor is dat er een school ontworpen
factoren dat het project complexer maakt. In de eerste plaats
wordt voor een onderwijsconcept dat nog in ontwikkeling is.
komen daar alleen al van het RvEC het vmbo en
Remco: “Voor de klankbordgroep is het moeilijk voor te stellen
praktijkonderwijs vanaf drie locaties samen. Daarnaast biedt
hoe het straks in de praktijk zal gaan. Hoe ga je samen het
de school ook onderdak aan de leerlingen van RENN4, en
onderwijs organiseren en wat betekent dat voor je ruimtes? Je
Legato (VSO De Windroos en G.J. van der Ploegschool). Al die
moet nadenken over je eigen plekje, maar ook over de
verschillende onderwijsvormen krijgen hun eigen plekje in het
gemeenschappelijke onderwijsruimten en faciliteiten. Neem
gebouw met hun eigen wensen en eisen. En dan hebben we
bijvoorbeeld de grootkeuken. Als je nu aan de deelnemers
het nog niet gehad over de gemeenschappelijke ruimtes en de
vraagt welke voorzieningen daar nodig zijn, krijg je vier
faciliteiten die we willen delen. Een gebouw ontwerpen voor
verschillende antwoorden. En we krijgen toch echt maar één
één partij is al best lastig, nu doen we het voor vier.”
keuken. Dat maakt het voor iedereen best lastig en ook
Grootkeuken
spannend.”
In het ontwerpproces speelt de klankbordgroep een
Goede sfeer
belangrijke rol. Afdelings- en clusterleiders van het RvEC en
Toch heeft Remco alle vertrouwen in een goed resultaat. “De
een aantal teamleiders van de partners vormen het klankbord
discussies binnen de klankbordgroep verlopen in een goede
voor het ontwerpteam. Zij voorzien de ontwerpers van
sfeer. Iedereen staat positief in de ontwikkelingen en ziet het
informatie die verwerkt moet worden in concrete tekeningen.
zitten om samen gehuisvest te worden. Dat is de basis. Juist in
Daarnaast hebben ze de taak om de ontwerpen en ideeën van 4
VAN ECHTEN BOUWT
Impressie Voorlopig Ontwerp Eduwiek
Een impressie van hoe de nieuwbouw Eduwiek er in grote lijnen uit zou kunnen zien. De indeling in vleugels is goed zichtbaar is. Let op! Het gaat hier om een voorlopig ontwerp. Het uiteindelijke aanzicht van het gebouw kan nog veranderen.
5
VAN ECHTEN BOUWT
deze fase vraagt het veel passen, meten en schuiven met
Eduwiek: Klankbord-, stuur- of projectgroep?
ruimtes en functies. Maar uiteindelijk komt er een ontwerp waar iedereen blij van wordt.”
Rondom het project Eduwiek wemelt het van de
In die zin was het ontwerpproces in het Bentinckspark
stuurgroepen, projectgroepen en klankbordgroepen.
eenvoudiger. Daar bouwen we 1-op-1 een nieuwe school voor
Wie zich daar niet dagelijks mee bezig houdt, raakt
een afgebakende groep gebruikers, namelijk leerlingen voor
wellicht het overzicht kwijt. Dit komt omdat binnen
mavo, havo en vwo. Daar was dus veel sneller duidelijk welke
Eduwiek twee processen parallel aan elkaar lopen: de
functies waar in het gebouw moesten komen. In de
inhoudelijke onderwijsontwikkeling en de realisatie van
klankbordgroepen konden we ons sneller focussen op de
de nieuwbouw. Beide processen kennen een eigen
indeling en ontwerp van de verschillende clusters.”
projectstructuur. De projectgroep onderwijs en de klankbordgroep nieuwbouw zijn daarbij
Pragmatische aanpak
verantwoordelijk voor de uitvoering. Deze groepen
Architect Liag staat dus voor een pittige uitdaging. Het bureau
bestaan uit mensen van de werkvloer en zorgen ervoor
werkt pragmatischer dan architect RAU bij het Bentinckspark.
dat er een onderwijsconcept wordt ontwikkeld en dat
“Gezien de complexiteit van het project is dat niet erg,
er nieuwbouw wordt gerealiseerd. De stuurgroep
daarmee houden we de snelheid in het ontwerpproces en de
bestaat uit de besturen van de partners. Zij bewaken de
focus op het eindresultaat. RAU begon de ontwerpfase heel
visie zoals die is ontwikkeld voor Eduwiek en hebben
abstract, onder meer met een variantenstudie”, blikt Remco
een besluitvormende rol.
terug. “Voor Eduwiek kwam de architect meteen met een voorstel voor het gebouw en een globale ruimte-indeling. Al
6
VAN ECHTEN BOUWT
vrij snel ontstond het plan voor een school met verschillende
Nieuwbouw Bentinckspark in beeld
vleugels met centraal in het gebouw de gezamenlijke voorzieningen. Zowel de stuurgroep als de klankbordgroep was al snel van mening dat dit het uitgangspunt moest worden.”
Eind 2016 Daarmee is een flinke stap gezet richting het voorlopig ontwerp. Eind april moet dat klaar zijn. “Daarmee verandert ook de inhoud van de discussies binnen de klankbordgroep”, blikt Remco vooruit. “Nu hebben we het vooral over de grote lijnen, de vorm van het gebouw en wie waar komt te zitten. In de definitieve ontwerpfase zoomen we steeds meer op de details in. We praten dan over zaken als de materialisatie en afwerking van de wanden, vloeren en gevel. Maar ook de plaats van de stopcontacten en de kleur van muren. Het gaat steeds meer over details. Hoe verder het ontwerpproces vordert, hoe minder de invloed van de klankbordgroep en hun Klik op de afbeelding om meer foto’s te bekijken
achterban. Als keuzes eenmaal vastliggen, komen we er niet meer op terug. Dat kan ook niet, want eind 2016 moet het gebouw klaar zijn.” 7
Wie is Van Echten Leerlingen RvEC in campagnefilm Hartstichting De Hartstichting is een petitie gestart die ervoor moet zorgen dat op iedere school voor voortgezet onderwijs in Nederland reanimatieonderwijs wordt gegeven. Leerlingen Hans Zomer, Mike van Rijzewijk (beiden locatie Griendtsveenweg) en Ingrid Verheul (locatie Park Dwingeland) vertellen in de bijbehorende campagnefilm Klik op de afbeelding om de campagnefilm te bekijken
waarom zij reanimatielessen op school zo belangrijk vinden.
WIE IS VAN ECHTEN
Mooie film en een goede oproep! Zijn jullie zelf ook tevreden? Mike: "Jawel, maar ik heb de film inmiddels wel 1000 keer gezien. Ik ben er wel een keertje zat van. Maar ik krijg leuke reacties." Ingrid: "Ik ook. Mensen zeggen dat ze echt respect hebben dat ik dit heb gedaan. Ze vinden het knap dat ik mijn verhaal voor de camera durf te vertellen."
Ja, daar zeg je wat. Jullie hebben helaas van dichtbij meegemaakt waarom het belangrijk is dat je kunt reanimeren. Ingrid: "Dat klopt. Mijn vader heeft een hartinfarct gehad terwijl ik naast hem zat. Gelukkig is het goed afgelopen, maar ik ben toen echt geschrokken. Ik hoop dat het nooit weer gebeurt, maar als dat wel zo is wil ik gewoon kunnen reanimeren."
Ik zat het eigenlijk met een big smile te vertellen
9
Ingrid Verheul
WIE IS VAN ECHTEN
Hans: “Vijf jaar geleden ben ik mijn vader verloren aan een hartstilstand. Daarom vind ik het belangrijk dat zoveel mogelijk mensen leren reanimeren, omdat het levens kan redden." Mike: "Dat geldt voor mij eigenlijk ook. Mijn moeder heeft een hartstilstand gehad. Als de ambulance 2 minuten later was geweest, had het ook fout af kunnen lopen. Dat is voor mij een van de redenen geweest dat ik wilde leren reanimeren."
Hoe gingen de opnames in z'n werk? Mike: "Er kwam een hele crew naar onze school met onder meer een cameraman, een regisseur, iemand voor het script, een geluidsman, enzovoort. Eerst werden we individueel gefilmd en vertelden we waarom we het belangrijk vinden dat je leert reanimeren." Hans: "Daarna werden nog opnames gemaakt van een reanimatieles. Daarbij mocht ik een pop reanimeren. Dat was best zwaar, want ik moest het vaak opnieuw doen."
10
Mike van Rijzewijk
WIE IS VAN ECHTEN
Was het niet moeilijk om dat verhaal voor een camera te vertellen? Hans: “Ik vond het wel spannend. In het begin dacht ik ‘dat doe ik wel even’, maar toen de opnames dichterbij kwamen werd ik wel een beetje zenuwachtig. Uiteindelijk vond ik het niet zo moeilijk om mijn verhaal te vertellen. Thuis praten we er veel over dus dat lukte voor de camera ook wel goed." Ingrid: "Ik vond het meevallen. Eigenlijk zat ik het met een big smile te vertellen. Het idee dat veel mensen dit zien is toch leuk. En het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen leren reanimeren. Ik hoop dat ons filmpje helpt om veel handtekeningen te verzamelen."
Teken hier de petitie
11
Hans Zomer
Beleid en zo...
em Ipsum dolor amet, consectetur
Bedrijfsvoering & Beheer boekt resultaat
Ze vervullen een rol op de achtergrond, maar als school kun je er niet zonder. De medewerkers van P&O, Facilitair, ICT, Financiën en Communicatie. Ze komen samen in de afdeling Bedrijfsvoering & Beheer. Onder het motto ‘Voortborduren, voorbereiden en vernieuwen’ werkt men iedere dag aan ontwikkelingen die het primaire proces ondersteunen. En er is nogal wat werk verzet de afgelopen jaren. Soms heel zichtbaar, soms ook helemaal niet. Onze stafmedewerkers zetten een aantal ontwikkelingen voor je op een rijtje.
BELEID EN ZO...
Hetty Minnes en Arjan Wilken over Financiën en Personeel & Organisatie Raet Online Sinds kort werken we met een nieuw HR-systeem: Raet Online. Vooral richting de toekomst biedt dit pakket onze school enkele belangrijke voordelen. Zo kunnen we op termijn nieuwe functionaliteiten openstellen voor medewerkers. Denk aan het krijgen van een digitale loonstrook, zelf mutaties doorgeven (bijvoorbeeld een verhuizing), verlof aanvragen, declaraties invoeren of clusterleiders die zelf de ziekmeldingen registreren. Daarnaast kunnen docenten straks hun eigen bekwaamheidsdossier beheren. Ook zijn we met Raet Online in staat om interne administratieve processen efficiënter in te richten. De kosten die we jaarlijks kwijt zijn aan ons administratiekantoor zullen daardoor lager worden. Implementatie WKR Op het Roelof van Echten College hebben we ervoor gekozen om de werkkostenregeling (WKR) per direct te implementeren. Hoewel de invoering wettelijk nog niet verplicht is, hebben wij
13
BELEID EN ZO...
ervoor gekozen de nieuwe regeling nu alvast in te voeren. Dit zorgt ervoor dat we bepaalde kosten die een werknemer maakt, netto kunnen vergoeden. En dat zie je terug op je salarisstrook. Daarnaast levert het de school financiële en fiscale voordelen op. Zo hebben we bijvoorbeeld de iPads onbelast kunnen verstrekken aan het personeel. Fiscale mogelijkheden voor het RvEC We blijven even bij de fiscale ontwikkelingen. Alles wat we als school aanschaffen, betalen we in principe altijd inclusief BTW. Via een aantal regelingen kunnen we in sommige gevallen die BTW terugvragen. Samen met een extern adviesbureau zijn we daar ingedoken en hebben we plannen doorberekend en
Digitalisering
uitgevoerd om met terugwerkende kracht de BTW terug te
Op het gebied van de administratie hebben we een grote
vragen. Dat heeft ons over de afgelopen 5 jaar een groot
efficiencyslag gemaakt door de digitalisering van processen.
belastingvoordeel opgeleverd. Ook in relatie met de
Zo hebben we de ouderbijdrage gedigitaliseerd met WIS-
nieuwbouw zorgt dit voor een extra besparing. En de
collect. Ouders ontvangen per e-mail een link waarmee ze de
verwachting is dat we ook in de toekomst voordelen blijven
ouderbijdrage online betalen. En met de invoering van SOM
boeken met betrekking tot de BTW.
hebben we een slag gemaakt op het gebied van de leerlingadministratie. Ook in de nabije toekomst verwachten we vergelijkbare stappen te maken. Denk daarbij aan het 14
BELEID EN ZO...
digitaliseren van inkoopfacturen en digitaal contractenbeheer. Ook dit levert weer besparingen op in tijd en geld. Arbo in eigen beheer Ons beleid op het gebied van bedrijfshulpverlening en veiligheid heeft zich onder aanvoering van Françie Sprakel enorm ontwikkeld. Alle veiligheidsactiviteiten voeren we in eigen beheer uit. Trainingen en cursussen worden door eigen
van de oorzaken daarvan is dat de school zich niet herkenbaar
instructeurs gegeven op de eigen locatie. Dit zorgt ervoor dat
profileert, passend bij de gewenste identiteit.’
oefeningen en cursussen zo dicht mogelijk de praktijk benaderen, rekening houdend met de specifieke
Het is een van de conclusies uit het imago-onderzoek dat in
eigenschappen van de locatie. Zo werken we samen aan een
2009 werd uitgevoerd. In de jaren daarna hebben we diverse
veilige school voor iedereen.
activiteiten ondernomen om daar verandering in te brengen. We zijn begonnen met de herformulering van onze missie &
Martin Wering over de invoering van de huisstijl
visie en hebben dat vertaald in een concrete boodschap: ‘Een
5 jaar PR en Communicatie – huisstijl als kers op de taart
succesvolle leerloopbaan voor ieder kind’. We hebben de contacten met het basisonderwijs verbeterd en onze externe
‘Het Roelof van Echten College slaagt er niet in om haar
communicatie geprofessionaliseerd. Denk daarbij aan de
boodschap aan de belangrijkste stakeholders (ouders,
ontwikkeling van onze magazines, een nieuwe brochurelijn,
leerlingen, personeel en basisonderwijs) over te brengen. Een
kindgerichte open avonden en een actiever persbeleid.
15
BELEID EN ZO...
De invoering van de nieuwe huisstijl in januari 2014 vormde de kers op de taart. Die huisstijl zorgt ervoor dat we op een moderne, frisse en herkenbare manier onze boodschap uit kunnen dragen. Op een manier die past bij het RvEC van vandaag en van morgen. Digitale communicatie Als het gaat om de communicatie met ouders en leerlingen hebben we ook flink gedigitaliseerd. Via het ouder- en eduweb kunnen gebruikers iedere dag hun cijfers, rooster en absentie-
De complete ICT-omgeving van het RvEC draait op de
en presentiegegevens inzien. Het ouderweb dient daarbij als
apparaten tussen de vingers van Erik Kuiper.
informatiebron over schoolaangelegenheden. Via SOM en de leerlingen e-mail kunnen we ouders en leerlingen nu ook per
als we niets doen, houden bepaalde systemen gewoon op met
e-mail benaderen. Het is sneller, effectiever en scheelt een
draaien. We hebben grote stappen gezet de afgelopen jaren.
hoop ‘verdwenen’ briefjes in de schooltas van leerlingen.
Onze infrastructuur is dusdanig ingericht dat we het onderwijs veel beter kunnen bedienen dan voorheen. Daarvoor hebben
Erik Kuiper over ICT ontwikkelingen:
we veel veranderingen ondergaan:
Mensen vragen me wel eens: ‘Erik, waarom verander je
Virtualisering serverpark
zoveel?’ Het antwoord is simpel: ‘Omdat de technologische ontwikkelingen zo snel gaan.’ Dat is soms best lastig, want
We hebben ons serverpark gevirtualiseerd. Servers zijn de
onze werkzaamheden gaan nooit onopgemerkt voorbij. Maar
computers waar alle systemen van onze school op draaien.
16
BELEID EN ZO...
Dat zijn nu veel minder fysieke apparaten, maar virtuele
printer. Ervaringen van vergelijkbare organisaties als de onze
servers. En dat levert grote voordelen op. Ten eerste hebben
met dit systeem leren dat het gemiddeld 10 procent
we veel meer rekenkracht tot onze beschikking, waardoor we
papierverbruik scheelt. Helaas zien we nog wel dat het aantal
ook de nieuwste applicaties kunnen draaien. Daarnaast is het
storingen met de printers relatief hoog is. Een probleem waar
veel groener en milieuvriendelijker. Alleen al in het
veel grote organisaties mee kampen overigens.
stroomverbruik verdient deze investering zich in 5 jaar terug.
E-mail voor leerlingen
Introductie iPads leerlingen
Onlangs zijn we overgestapt naar een nieuwe e-mailomgeving.
Na de introductie van WiFi en de iPads voor docenten hebben
Alle leerlingen hebben nu een @myrvec e-mailadres.
nu ook 200 brugklasleerlingen een iPad. Daarmee hebben we
Daarnaast maken ook medewerkers gebruik van de nieuwe
400 extra apparaten erbij gekregen om te beheren binnen het
omgeving. Een belangrijke toevoeging is dat je als docent
netwerk. Hoewel het aantal vaste PC’s op termijn zal afnemen,
adreslijsten kunt gebruiken. Daarmee kun je op klasniveau e-
legt dit op dit moment wel een grote druk op de afdeling. Zo’n
mailberichten versturen. We zijn overgestapt van ‘versie 2007’
2000 leerlingen en 300 personeelsleden maken iedere dag
naar ‘versie 2012’ omdat de oude software op steeds minder
vrijwel probleemloos gebruik van een stabiel netwerk.
apparaten goed zal worden weergegeven.
Vervanging printers
Toekomst: Bentinckspark, data-ontsluiting en digiborden
Het nieuwe printerbeheersysteem, Uniflow, is
De technologische ontwikkelingen volgen elkaar snel op. Onze
geïmplementeerd. De nieuwe printers hebben twee
ICT-omgeving zal zich ook de komende jaren blijven
belangrijke voordelen. Het is veiliger: door het gebruik van de
ontwikkelen. Zo zijn we bijvoorbeeld bezig met het zoeken
pincode ligt er nooit meer zomaar een documentje op de
naar een oplossing om documenten van onze werkpc’s te
17
BELEID EN ZO...
Ronnie Geuzinge: directeur B&B
koppelen aan je mobiele apparaten. Dat betekent dat die documenten beschikbaar zijn op elk gewenst apparaat: thuis
Eindverantwoordelijke voor al deze ontwikkelingen is Ronnie
op je pc, op de iPad, je telefoon, waar en wanneer je maar wilt.
Geuzinge, directeur Bedrijfsvoering & Beheer.
Daarnaast denken we samen met docenten na over de toekomst van de digiborden. Willen we die houden of
Hoe kijk jij naar deze ontwikkelingen?
vervangen we ze door bijvoorbeeld een smart-TV en
“Als je het zo allemaal achter elkaar zet, dan is er de afgelopen
whitebord? Tot slot werken we op dit moment hard aan de
jaren nogal wat gebeurd. We maken steeds meer gebruik van
inrichting van de ICT infrastructuur in het Bentinckspark. Ons
de technieken van vandaag. Dat zorgt dat je als organisatie
complete netwerk wordt daar opnieuw ingericht en
flexibeler bent en het biedt volop mogelijkheden.”
opgebouwd, zodat we op de juiste plek de juiste prestaties kunnen leveren.
Zoals? “Kijk naar alle online versies van de softwarepakketten die we hebben gekregen: Raet, AFAS, SOM, maar ook de upgrade van onze e-mail. Tel daar straks de ontsluiting van onze bestanden bij en we kunnen altijd en overal aan het werk. We zijn, onafhankelijk van keuzes die we nog gaan maken, voorbereid op de toekomst. Als we morgen besluiten dat alle leerlingen met een eigen laptop of iPad gaan werken, dan kan dat. Ik zeg niet dat dit gebeurt, maar we zijn er wel klaar voor. Daar komt nog bij dat we ons op een goede manier voorbereiden op de nieuwbouw.” 18
BELEID EN ZO...
Wat heeft dat ermee te maken? “Door de digitalisering van bestaande pakketten en het terugbrengen van het aantal fysieke servers, hoeven we niet zoveel mee te slepen naar het Bentinckspark. De infrastructuur komt pas in een later stadium achter ons aan. Maar alle systemen draaien straks ‘gewoon zoals het hoort’ in de nieuwbouw. Ik zeg gewoon, maar zo gewoon is het niet.” Nee? “Ik vind het best bijzonder. Niet alleen de ontwikkelingen op het gebied van ICT, maar alle voorbeelden die hier worden genoemd. Die zorgen er niet alleen voor dat we het onderwijs beter kunnen ondersteunen, maar ook dat we als organisatie steeds flexibeler worden. Daar komt bij dat het ons extra financiële middelen oplevert, die we weer in het primaire proces kunnen stoppen. Dit alles doen we met een steeds kleiner wordende bezetting. Natuurlijk brengt dat soms ook hobbeltjes met zich mee, maar ik denk dat we als ondersteuning grote stappen hebben gemaakt. Daar mogen we best trots op zijn.”
19
Van Echten ontwikkelt Vruchtbare samenwerking RvEC en bibliotheek Zorgen dat leerlingen de techniek van het lezen beter beheersen, maar ze vooral ook laten zien dat lezen heel plezierig is. Dat zijn twee belangrijke doelen waarin het Roelof van Echten College en de Bibliotheek Hoogeveen elkaar gevonden hebben. Na drie jaar intensieve samenwerking is het tijd om de balans op te maken. Een gesprek met Klaas Blanksma, clusterleider Maatschappij en docent Nederlands op locatie Julianastraat en Evelien Op 20 maart werd de schoolwinnaar van het landelijke leesproject De Jonge Jury bekend gemaakt op locatie Dwingeland. Een van de favoriete boeken van de leerlingen daar is ‘Slagveld’ van rapper 50 Cent. Leerlingen schreven die ochtend een eigen rap onder begeleiding van een echte rapper.
Leenders, domeinspecialist Educatie bij de bieb.
VAN ECHTEN ONTWIKKELT
“In Hoogeveen hebben we een dubbel probleem”, valt Klaas
persoonlijke ontwikkeling van leerlingen en
meteen maar met de deur in huis. “Allereerst is er sprake van
ouderbetrokkenheid.”
algemene ontlezing in onze maatschappij. Met de hoeveelheid internet en sociale media zijn we steeds vluchtiger geworden
Lange lijst
en minder gaan lezen. Daar komt bij dat er in onze regio
Vanuit die pijlers is een lange lijst aan activiteiten ontwikkeld:
sowieso weinig leestraditie is. Dat zie je terug in de lees- en
alle brugklassers van het RvEC krijgen een rondleiding door de
schrijfvaardigheden van leerlingen. En die zijn zo belangrijk
bibliotheek, er zijn schrijversbezoeken en voorleesprojecten
voor het succes van hun leerloopbaan. Als school hebben we
georganiseerd, er is een wisselcollectie Engels voor het vmbo
daar een taak.”
samengesteld, leerlingen van het Technasium hebben een aangepaste les zoekvaardigheden gekregen en voor leerlingen
De bieb als verlengstuk
uit 4 havo en vwo is een schrijversadvies opgesteld. Docenten
“Dat is precies het punt waarop we elkaar gevonden hebben”,
konden deelnemen aan een cursus internetvaardigheden en in
reageert Evelien. “Als bibliotheek willen wij een bijdrage
februari organiseerde de bibliotheek een workshop
leveren aan de taal- en leesontwikkeling van jongeren in
jeugdliteratuur voor docenten van het RvEC en leerkrachten
Hoogeveen en omgeving. Daarvoor hebben we faciliteiten in
groep 8 van de PricoH-scholen. En dat is nog maar een greep
huis die iets kunnen toevoegen aan het onderwijs. Toen we
uit het enorme aanbod.
elkaar in het najaar van 2010 vonden hadden we als doelstelling om van de bibliotheek een verlengstuk te maken van de school. In samenspraak met het onderwijs hebben we een actieplan opgesteld met vier speerpunten: een internetcursus voor docenten, taal- en leesbevordering, 21
VAN ECHTEN ONTWIKKELT
Klaas Blanksma - clusterleider Maatschappij
Evelien Leenders - domeinspecialist Educatie
Ook Klaas kijkt tevreden terug op die reeks activiteiten.
Onderwijs als uitgangspunt
“Projecten zoals de schrijversbezoeken vind ik echt geweldig.
“Het belangrijkste vind ik dat al deze activiteiten tot stand zijn
Dat zijn ook de dingen die ik me herinner uit mijn schooltijd.
gekomen op initiatief van het onderwijs”, vertelt Evelien.
Maar nog belangrijker vind ik dat alle leerlingen in de eerste
“Activiteiten zijn steeds inhoudelijk afgestemd op de wensen
drie leerjaren wegwijs zijn gemaakt in de bibliotheek.
van de docent, aansluitend bij zijn of haar lessen. Het
Leerlingen hebben klassikaal een rondleiding gekregen en zijn
onderwijs is steeds ons uitgangspunt geweest.”
automatisch lid. Het is belangrijk, en niet alleen voor het vak Nederlands, dat leerlingen daar hun weg weten te vinden.” 22
VAN ECHTEN ONTWIKKELT
Diataal
differentiëren en de leerling werkt op een leuke manier aan zijn leestechniek. Dat is precies wat we willen.”
Hoewel de ontlezing voor een belangrijk deel veroorzaakt wordt door de digitalisering van onze samenleving biedt die
Lezen in de nieuwbouw
ontwikkeling ook kansen. Klaas: “Als cluster zetten wij in op twee sporen. We willen leerlingen de techniek van het lezen
Klaas: “Ook in de inrichting van ons cluster in de nieuwbouw
bijbrengen, maar minstens zo belangrijk is dat we ze het
koppelen we de pijlers lees- en schrijftechniek en plezier aan
plezier van lezen en schrijven laten ontdekken. De moderne
elkaar. Ons cluster bestaat uit twee open ruimtes, met daarom
middelen bieden daartoe allerlei mogelijkheden. Een mooi
heen een aantal theorielokalen. Een van die open ruimtes
voorbeeld daarvan is de methode TiO (Taalonderwijs in
gebruiken we voor de lessen TiO, de ander richten we in als
Ontwikkeling), die we sinds dit schooljaar gebruiken in de
leeslokaal. De samenwerking met de bibliotheek komt ook hier
brugklassen havo/vwo. Via een online programma werken
om de hoek kijken. We vragen ze om mee te denken over hoe
leerlingen aan hun schrijfvaardigheid. En die kinderen vinden
we zo’n lokaal kunnen inrichten. Maar bijvoorbeeld ook hoe
het hartstikke leuk. Daarnaast gaan we binnen ons cluster met
we kunnen omgaan met het gebruik van de mediatheek. Wat
ingang van het schooljaar 2014-2015 werken met Diataal, een
willen we zelf nog in huis hebben en op welke gebieden
leerlingvolgsysteem dat de leesvaardigheid van een leerling
kunnen we gebruik maken van de bieb? Ook op die vlakken
vaststelt. Via landelijk genormeerde toetsen wordt de
kunnen we samenwerken en elkaar versterken.”
woordenschat van een leerling in kaart gebracht en kunnen we
Alle docenten zijn taaldocenten
eventuele leesproblemen opsporen. De methode biedt ook op maat gesneden oplossingen om aan de vaardigheden te
Klaas en Evelien benadrukken nog maar eens het belang om
werken. Dat betekent dat we makkelijker kunnen
leerlingen te blijven stimuleren veel te lezen. “Omdat het aantoonbaar goed is voor de ontwikkeling van een kind”, 23
VAN ECHTEN ONTWIKKELT
vertelt Klaas. “Veel lezen vergroot je woordenschat en het helpt leerlingen om te begrijpen wat ze lezen. Dat laatste is essentieel voor het succes van de leerloopbaan van onze leerlingen, omdat het ze helpt om kennis te verwerven uit teksten. En dat heb je niet alleen nodig bij het vak Nederlands, maar bij alle vakken. Ik roep ook wel eens dat eigenlijk alle docenten taaldocenten zijn. Kijk maar eens hoeveel tekst er staat in een examen wiskunde. Goed kunnen lezen is dus een belangrijk instrument om je taalvaardigheid voor scheikunde, biologie of geschiedenis te ontwikkelen.”
“Maar lezen is vooral ook erg leuk”, reageert Evelien. “Er wordt wel eens gezegd dat er kinderen zijn die lezen echt niet leuk vinden, maar ik geloof daar niet in. Voor iedereen is wel een boek te vinden die hem of haar interesseert. Het is ook leuk om te zien dat leerlingen dat ontdekken. Een aantal derdejaars leerlingen van het vmbo bijvoorbeeld heeft meegedaan aan een project waarbij ze kleuters voorlezen. Voor sommige leerlingen was dat de eerste positieve ervaring die ze hadden met lezen.”
24
VAN ECHTEN ONTWIKKELT
Taalontwikkeling begint thuis
Gratis bibliotheekabonnement
Ook ouders spelen daarbij een cruciale rol. “Een goede taalontwikkeling begint thuis”, vertelt Evelien. “Je ziet een grote kloof tussen de woordenschat van een kind die geletterd wordt opgevoed en van kinderen waarbij dat niet het geval is. En die kloof blijkt in de praktijk bijna niet meer te dichten. Het is heel belangrijk dat je als ouders kinderen voorleest en ze stimuleert om zelf te lezen. Maar ook praten over wat je hebt gelezen in de krant of een tijdschrift draagt bij aan de taalontwikkeling van kinderen. Die ouderbetrokkenheid is een onderdeel van onze samenwerking die we in de toekomst graag nog verder vorm en inhoud willen geven.”
Medewerkers van het Roelof van College kunnen via de afdeling personeelszaken een bibliotheekabonnement aanvragen. Personeelsleden hebben daarmee de mogelijkheid om tot 6 weken materialen te lenen bij de bibliotheek. Als het e-mailadres bekend is krijgen ze ook een inleverattendering. Aan het abonnement zijn geen kosten verbonden. Interesse? Stuur een e-mail naar Anita Gort:
[email protected]
25
Het onderwijs aan zet Ruimte voor de professional en de docent in de positie van onderwijskundig leider. Vanuit die gedachte werken we sinds dit schooljaar in een nieuwe organisatiestructuur. Maar hoe bevalt ons dat eigenlijk? In deze rubriek praten we telkens met een afdelings- of clusterleider over het werken in de matrix. In deze eerste editie: Guus Veldhuis, clusterleider Talen op het vmbo.
HET ONDERWIJS AAN ZET
“Lesgeven is al 35 jaar mijn passie. De voorbereiding, het
leerlingen en de vruchtbare samenwerking met collega’s krijg
lesgeven, je verdiepen in het wel en wee van de leerling. Voor
ik juist de nodige energie. En wil je het onderwijs ontwikkelen,
de klas staan is gewoon het mooiste dat er is. Toch heb ik -
dan is het belangrijk dat je middenin het primaire proces blijft
toen ik vorig jaar de gelegenheid kreeg om te solliciteren voor
staan. Dat kan niet vanachter een bureau alleen.
de functie van clusterleider - die kans met beide handen aangegrepen. Ik vind het namelijk een mooie uitdaging om
“Voorheen accepteerde je dit
samen met de docenten in het cluster het beleid uit te zetten
soort zaken, nu probeer je ook
en het onderwijs in ons cluster te ontwikkelen. In het
zelf mee te denken.”
Convenant Leerkracht wordt gepleit om meer managementtaken op de werkvloer neer te leggen. Een idee
Focus op lesgeven
dat me erg aanspreekt en waar ik me op het RvEC al sinds de
Binnen ons cluster is zeker ruimte ontstaan voor
Guiding Coalition mee bezighoudt.
onderwijsontwikkeling. Toch wil ik daar nog wel stappen
Midden in het primaire proces
maken. Ik merk dat ik me als clusterleider veel bezighoudt met randzaken, die overigens ook heel belangrijk zijn. Wat mij
Het eerste half jaar was wel heftig. Het is allemaal nog zoeken,
betreft mag de focus nog meer op onderwijs. Ik heb nu een
wennen en ontdekken. Zowel voor mijzelf als de collega’s in
begin gemaakt met het bundelen van vakwerkplannen voor
het cluster. Er zijn veel taken op me afgekomen die nieuw voor
Engels, Duits, Frans en Nederlands in een clusterjaarplan. Een
mij zijn. Denk aan de nog te voeren POP-, functionerings- en
jaarplan waar alle docenten zich in kunnen vinden en dat ze
beoordelingsgesprekken, clustervergaderingen organiseren en
houvast geeft in hun werk. Het is namelijk belangrijk dat de
uitval coördineren. Het vraagt veel tijd en energie. Daarom wil
docent zich kan focussen op het lesgeven en op de kwaliteit
ik het lesgeven ook voor geen goud missen. Want van de 27
HET ONDERWIJS AAN ZET
van onze lessen. Dat is het doel waar we met z’n allen aan
concrete zaken bij de kop en zorg je ervoor dat je stappen
moeten werken.
maakt. Nu komen er ad hoc zaken tussendoor en dat gaat ten koste van de effectiviteit.
Tijd en structuur
Wij verwachten structuur van de leerlingen, dan vind ik ook
Tijd en structuur zijn daarbij de essentiële factoren. Zelf ben ik
dat je in alles die structuur moet uitstralen en borgen. Samen
een groot voorstander van regelmatig overleg. Eén keer in de
met een aantal clusterleiders binnen het vmbo wordt er over
maand bijeenkomen voor een overleg in cluster- en/of
nagedacht hoe we dit volgend jaar eventueel anders zouden
afdelingsverband kan er toe bijdragen dat je, zoals zo mooi
kunnen organiseren. Die stap hebben we dus al gemaakt.
gezegd, up to date blijft met de ontwikkelingen in het
Voorheen accepteerde je dit soort zaken, nu probeer je ook
onderwijs.
zelf mee te denken en te zoeken naar constructieve oplossingen die acceptabel zijn voor een groot aantal collega’s.
Ik zie nu al mensen denken, ja dat wordt me teveel. De overlegmomenten zouden dan ook korter kunnen worden. Je ziet dan toe op de kwantiteit en bewaakt vervolgens de kwaliteit. Begrijp me niet verkeerd, ik ben geen voorstander van vergaderen om te vergaderen. Maar regelmatig overleg en afstemming is heel belangrijk. Je zou bijvoorbeeld de dinsdagen donderdagmiddag kunnen inplannen als overlegmiddagen. Dat zorgt voor duidelijkheid en structuur en zo zou, indien het roostertechnisch kan, ook iedereen binnen het cluster aanwezig kunnen zijn. Tijdens die overlegmomenten pak je
28
HET ONDERWIJS AAN ZET
Mijn maatje
Vooral doorgaan
Gelukkig krijg ik in dat proces veel steun van collega’s binnen
Kort samengevat is het dus allemaal nog een beetje zoeken.
mijn cluster, maar ik heb ook waardevolle gesprekken gehad
Ook voor de docenten is het een kwestie van gewenning. Maar
met Roland Baas over mijn nieuwe rol. Anita Gort en Hetty
ik vind het in ieder geval goed om te zien dat docenten binnen
Minnes helpen me met personele zaken en Erna Bork wil altijd
ons cluster bereid zijn om enthousiast en constructief mee te
wel administratieve ondersteuning bieden.
doen. Ik zie dit schooljaar als een ervaringsjaar. Ik hoop dat we als organisatie het geduld opbrengen er iets moois van te maken en vooral door te gaan op de ingeslagen weg. Het is soms moeilijk en het is een proces van vallen en opstaan.
Ik hoop dat we als organisatie het
Maar als we elkaar op blijven zoeken, met elkaar in gesprek
geduld opbrengen om door te
gaan en elkaar verder helpen dan ben ik ervan overtuigd dat
gaan op de ingeslagen weg.
onze organisatie en de kwaliteit van ons onderwijs straks staat als een huis.”
Maar vooral het contact met mijn maatje Hilbrand Bodewits (clusterleider Creatief vmbo) is van grote waarde. We praten over onze nieuwe rol, wisselen ideeën uit, filosoferen over de lange termijn en leren van elkaar. Dat is enorm waardevol en zou ik niet meer willen missen.
29
Succesvolle leerloopbaan 10 vragen... ...over passend onderwijs
Met ingang van 1 augustus 2014 wordt de nieuwe Wet op Passend Onderwijs van kracht. Wat gaat er veranderen in augustus en zijn we daar als Roelof van Echten College wel klaar voor? En hoe verhoudt dat alles zich tot onze Eduwiekplannen aan de Voltastraat? Kortom, een heleboel vragen. Carla van der Spek, onze projectleider passend onderwijs, zet de belangrijkste voor je op een rijtje.
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
1.
Wat en voor wie is passend onderwijs?
hebben schoolbesturen een zorgplicht. Dit betekent dat we er als school voor moeten zorgen dat iedere leerling een
Passend onderwijs is voor alle leerlingen in het speciaal en
passende onderwijsplaats krijgt aangeboden. De zorgplicht
regulier onderwijs. Het doel is om leerlingen op maat
vraagt van ons dat we zorgvuldig onderzoeken wat een kind
gesneden onderwijs aan te bieden. Daarbij geldt het
nodig heeft en dat we dit zoveel mogelijk proberen zelf te
uitgangspunt: regulier als het kan, speciaal als het moet. Met
realiseren. Onze school mag dus nooit leerlingen weigeren. Als
andere woorden, we gaan uit van wat leerlingen wél kunnen in
we een leerling niet zelf een passend arrangement kunnen
plaats van focussen op de tekortkomingen. Als school is het
bieden, dan moeten we een passend arrangement bij een
onze plicht om passende onderwijsarrangementen aan te
andere school inkopen.
bieden, uitgaande van de mogelijkheden van de kinderen en onze eigen mogelijkheden. Dat kan dus regulier of speciaal
‘Sorry, maar we kunnen uw kind
onderwijs zijn, maar ook gemengde arrangementen of
niet helpen’ bestaat straks niet
schakeltrajecten vallen daaronder. Dat alles moeten we
meer.
thuisnabij aanbieden, dus zonder dat leerlingen ver hoeven te reizen. Daarmee voorkomen we dat kinderen onnodig thuis
Voor de meeste leerlingen geldt dat plaatsing in het regulier of
blijven zitten.
2.
speciaal onderwijs het beste past, maar voor sommige leerlingen zullen ook gecombineerde trajecten goed mogelijk
Wat verandert er precies per 1 augustus 2014?
zijn. Ook zullen we gedurende de hele schoolloopbaan blijven
De belangrijkste veranderingen zitten in de invoering van de
monitoren wat een leerling nodig heeft. Dat betekent dus ook
zorgplicht voor scholen en de afschaffing van het
dat we kunnen schakelen in ons aanbod. Als een leerling in het
leerlinggebonden budget (de rugzakjes). Vanaf 1 augustus
praktijkonderwijs zich bijvoorbeeld goed ontwikkelt en hij/zij
31
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
(delen van) het vmbo kan doen, dan is het onze taak om dat
leren differentiëren in klassen in een positief pedagogisch
ook mogelijk te maken. Om die zorgplicht waar te kunnen
klimaat. ‘Sorry, maar we kunnen uw kind niet helpen’ bestaat
maken, is het noodzakelijk dat scholen samenwerken met het
straks niet meer. Van docenten wordt verwacht dat ze zichzelf
speciaal onderwijs. Die samenwerking krijgt vorm in regionale
afvragen wat ze moeten doen om die leerling wel te helpen en
samenwerkingsverbanden. Ons regionale
(indien mogelijk) in het regulier onderwijs te houden. Dat
samenwerkingsverband bestaat uit alle scholen voor
vraagt om bereidheid om jezelf te ontwikkelen en veranderen,
voortgezet onderwijs in Hoogeveen, Meppel en Steenwijk. In
zodat je optimaal kunt inspelen op de onderwijsbehoefte van
Hoogeveen zelf geven we het passend onderwijs natuurlijk
de leerling. En het vraagt om de durf om hulp te vragen als het
vorm met onze samenwerkingspartners in Eduwiek.
even niet lukt met een leerling. Kan de school echt niet aan de onderwijsondersteuningsbehoefte van de leerling voldoen,
3.
Wat verandert voor de docent?
dan moeten we vanuit de zorgplicht een plek zoeken waar aan die behoefte kan worden voldaan.
Passend onderwijs vraagt van de docent vooral een denkomslag. Het gaat erom dat je de mogelijkheden gaat zien
4. Dus het probleem wordt bij de docent neergelegd?
van leerlingen. Daarmee zeg ik niet dat dit nu niet het geval is. Integendeel, ik denk juist dat wij op het RvEC over een docentenkorps beschikken dat bereid is te investeren in
Nee, de docent staat er echt niet alleen voor. Het verschil is
kansen voor kinderen.
wel dat je als docent zelf de verantwoordelijkheid hebt om hulp te zoeken als je er niet uitkomt met een leerling. De
Toch verandert er wel iets. Er vindt een verschuiving plaats,
docent kan zijn ondersteuningsbehoefte kenbaar maken.
waarbij de mogelijkheden van een kind centraal komen te
Daarvoor hebben we allerlei deskundigen binnen onze
staan. Dat vraagt van docenten leren kijken naar kinderen en
organisatie die daarbij kunnen ondersteunen. Denk aan de 32
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
ambulant begeleider of de gedragsdeskundigen van ons
Praktijkvoorbeeld: Groenhorst Velp
Expertisecentrum. Ook kun je als docent cursussen volgen via
Een voorbeeld van hoe kan worden omgegaan met ondersteuning in de klas. Kijk voor meer voorbeelden op www.passend onderwijs.nl
de Eduwiek Academie. Hoe die ondersteuning precies vorm krijgt, moet zich nog uitkristalliseren. Daarvoor zijn talloze mogelijkheden. Daarom is het ook belangrijk dat docenten meepraten over passend onderwijs.
5.
Hoe ziet zo’n passend leerarrangement eruit?
Belangrijk om te weten is dat vanaf 1 augustus iedere leerling wordt aangemeld bij het regulier voortgezet onderwijs. Tijdens de intake wordt gekeken waar de leerling het best geplaatst kan worden. In de meeste gevallen zal dat ‘gewoon’ regulier zijn, in een aantal gevallen zal dat speciaal onderwijs zijn. Maar het kan ook zo zijn dat een leerling een aangepast traject volgt, Groenhorst Velp biedt naast vmbo ook lwoo. Toen er
bijvoorbeeld een paar vakken op het VSO en een paar vakken
steeds meer leerlingen met specifieke vragen op school
in het reguliere onderwijs.
kwamen, hadden leraren behoefte aan extra
Voor leerlingen die gecombineerde trajecten volgen wordt in
ondersteuning. Nu is er iedere dag een ambulant
samenspraak met de zorgcoördinator, gedragsdeskundigen
begeleider op school aanwezig.
van het expertisecentrum en de afdelingsleider (samen
Klik op de afbeelding om het filmpje te bekijken.
vormen zij de Commissie Arrangeren) in overleg met de
33
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
ouders een Individueel Ontwikkelingsplan (IOP) opgesteld.
is te downloaden op het
Daarin staat welke faciliteiten de leerling nodig heeft en wat de
personeelsweb.
uitstroompotentie is. Een voorbeeld: een leerling die een hij na de klassikale uitleg in rust mag werken in een ander
6. Welke rol speelt de afdelingsleider hierbij?
lokaal, of een time-out mag nemen als dat nodig is. Deze
De afdelingsleider is in de eerste plaats
leerlingen komen in alle afdelingen van onze school voor.
betrokken bij de intake, zoals dat ook
storing heeft in het autistisch spectrum kun je aanbieden dat
nu het geval is. Wat wel nieuw is, is dat ze meedenken over de
We hebben absoluut een
leerarrangementen voor leerlingen die extra zorg nodig
voorsprong door Eduwiek
hebben. Een afdelingsleider weet wat er aan basiszorg beschikbaar is binnen zijn afdeling en kan aangeven waar
Ik vind de dyslexie-pas zoals we die nu gebruiken wel een
extra expertise nodig is. Nadat het Individuele
mooie vergelijking. Afhankelijk van de mate waarin de leerling
Ontwikkelingsplan van de leerling is vastgesteld ziet de
dyslexie heeft, staat op zijn pas welke faciliteiten hij mag
afdelingsleider erop toe dat de gemaakte afspraken ook
gebruiken. Een groter lettertype, meer tijd voor een toets,
worden nageleefd. Afstemming met de clusters is hierbij
werken met Kurzweil, enzovoort. Op dezelfde manier kunnen
natuurlijk van groot belang.”
we (gaan we) straks ook met andere zorgvragen omgaan.”
7.
Er zijn ook leerlingen die alleen basiszorg nodig hebben. Dat is
Over hoeveel leerlingen praten we?
de zorg die we zelf in huis hebben, bijvoorbeeld de begeleiding
Vooral in het eerste jaar zal de instroom niet zo groot zijn,
van een leerling met dyslexie. Wat we als RvEC precies
omdat leerlingen zich tot 1 augustus gewoon nog bij het VSO
aanbieden staat beschreven in ons ondersteuningsprofiel. Dit
aanmelden. Als je sec kijkt naar het aantal leerlingen dat nu 34
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
nog in het VSO geplaatst wordt en straks in het regulier onderwijs dan hebben we het maar over een enkeling. Voor een aantal leerlingen is meteen duidelijk dat ze beter op hun plaats zijn in het speciaal onderwijs. Maar onder het motto ‘regulier als het kan, speciaal als het moet’ zal het aantal leerlingen dat een passend leerarrangement of een schakeltraject volgt de komende jaren wel toenemen. Als kinderen een groei doormaken en we kansen zien om ze in het regulier onderwijs te plaatsen, dan zullen we ze die kansen geven.
8. Mogen we leerlingen nog wel doorverwijzen naar het VSO? Ja, dat mag. Maar dat betekent ook dat we de bijbehorende gelden van die leerling mee moeten geven. Het ‘rugzakje’, ofwel de leerlinggebonden financiering, verdwijnt namelijk per 1 augustus. Het geld van de rugzakjes komt bij de schoolbesturen in een regio (het samenwerkingsverband). Bij ons is dat dus het Samenwerkingsverband Hoogeveen – Meppel – Steenwijk. Als school bepalen we hoe we het geld zo doeltreffend mogelijk inzetten in de klas. De school kan er 35
SUCCESVOLLE LEERLOOPBAAN
extra begeleiding van leerkrachten en leerlingen mee betalen.
zijn eenvoudig op te lossen, je moet het alleen willen. Die wil is
Of de school kan er het VSO mee bekostigen. Voor leerlingen
bij ons zeker aanwezig. Gecombineerde arrangementen zijn op
die doorverwezen worden naar het VSO stelt de Commissie
al onze locaties mogelijk. De gezamenlijke nieuwbouw aan de
Arrangeren een advies op. De ‘Commissie Toelaatbaarheid’ van
Voltastraat levert voor alle leerlingen voordelen op. Wij
het samenwerkingsverband geeft de definitieve
hebben straks alle expertise en onderwijs binnen handbereik,
toelaatbaarheidsverklaring voor VSO af.
zonder fysieke grenzen.
9. Hebben wij een voorsprong door onze Eduwiekplannen?
10. Wat kan ik als docent doen om me hierop voor te bereiden?
Ja, daar ben ik van overtuigd. Waar veel scholen voor regulier
In de eerste plaats is het belangrijk om te weten wat er op je af
en speciaal onderwijs elkaar nog maar net leren kennen, zijn
komt. Passend onderwijs komt snel dichterbij, maar dat is
wij al jaren bezig met onze samenwerking. We hebben al
geen reden voor paniek. Verdiep je in het onderwerp. Lees
ervaring met elkaar opgedaan en hebben de komende 2,5 jaar
bijvoorbeeld de lerarenbrochure van passend onderwijs.nl en
tot de nieuwbouw om elkaar nog beter te leren kennen. De
denk na over wat dit voor jou betekent. Misschien wil je wel
gedragsdeskundigen van RENN4, Legato, Ambiq en RvEC
extra scholing volgen bijvoorbeeld. Dat kan via de Eduwiek
nemen al samen leerlingdossiers door, om te leren hoe het
Academie. De expertise en ervaring van docenten is van groot
straks in de praktijk gaat. En in het praktijkonderwijs en locatie
belang. Heb je vragen of ideeën over hoe wij met passend
Park Dwingeland hebben we al ervaring opgedaan met
onderwijs omgaan, laat het dan weten. Het is belangrijk dat we
gecombineerde arrangementen. De problemen die we daar
erover met elkaar in gesprek gaan.
tegen het lijf liepen, waren praktisch van aard. Geen boeken beschikbaar, lessen dubbel geroosterd, dat soort zaken. Die 36
Beleid en zo... Spectaculaire daling ziekteverzuim personeel RvEC Het Roelof van Echten College behoort tot de 25 procent scholen met het laagste ziekteverzuim van Nederland, zo blijkt uit cijfers van de Benchmark VO. In het schooljaar 2012-2013 daalde het ziekteverzuim van personeelsleden naar 4,11 procent. Het landelijk gemiddelde ligt op 5,09 De verzuimtrend op het RvEC: (links MHV, rechts vmbo):
de blauwe lijn geeft het twaalfmaands gemiddelde weer. De groene lijn het verzuimpercentage per maand.
procent.
BELEID EN ZO...
Ook uit de gegevens van OSG, ons administratiekantoor, blijkt
goed voelen. Daarvoor verdient iedereen een groot
de dalende trend. Lag het percentage in het kalenderjaar 2009
compliment wat mij betreft.”
nog op 7,19, in 2012 is dat percentage nog maar 6,48. En kijken we naar het kalenderjaar 2013 dan blijkt het verzuim
Preventie
nog verder afgenomen. Binnen het vmbo is het
Deze cijfers zorgen vanzelfsprekend voor grote tevredenheid.
verzuimpercentage onder het onderwijzend personeel gezakt
“De impact van verzuim is namelijk enorm”, zegt Hetty.
van 5,37 procent in januari 2013 naar 2,79 procent in
“Lessen vervallen, er vallen gaten in het rooster en het
december. Voor MHV is dat percentage in dezelfde periode
jaarprogramma komt onder druk te staan. Het inzetten van
gedaald van 3,99 naar 1,29 procent.
vervangende docenten is bovendien een tijdrovende en kostbare klus. Die middelen kunnen we nu op een reguliere
Matrixorganisatie
manier inzetten in het onderwijs.”
De daling van het ziekteverzuim is niet helemaal los te zien van
Hetty hoopt dat we de trend voort kunnen zetten en het lage
de invoering van de matrixorganisatie. “Met de invoering van
ziekteverzuim vast weten te houden. Inzetten op preventie is
de matrix is de personele zorg, en dus ook het
daarbij een van de speerpunten. “In december hebben alle
verzuimmanagement, een taak geworden van de
clusterleiders een training gevolgd om zo goed mogelijk te
clusterleiders”, zegt Hetty Minnes, staffunctionaris P&O. “De
anticiperen op ziekte-uitval van collega’s. Onze bedrijfsarts
verwachting was dat de clustervorming in de matrix ruimte
Luuk Haze adviseert daarnaast om te overwegen of zieke
zou bieden om werkzaamheden tijdelijk van elkaar over te
collega’s nog wel een gedeelte van hun werk kunnen doen, dat
nemen. Het is goed om te zien dat collega’s er alles aan doen
past bij hun beperkingen op dat moment. Ziek worden kun je
om uitval te voorkomen, ook op dagen waarop zij zich niet zo
immers niet voorkomen, maar lesuitval proberen we wel met z’n allen te bestrijden.” 38
Wie is Van Echten
Lorem Ipsum dolor amet, consectetur
Minder kanker, meer genezing en een betere kwaliteit van leven. Dat is het doel van het Alp d’huZes. Onder het motto "Opgeven is geen optie" wordt op één dag de legendarische Alpe d'Huez tot maximaal 6 keer beklommen op de fiets of te voet. Daarmee zamelen deelnemers zoveel mogelijk geld in voor de strijd tegen kanker. Dit jaar staat collega Klazien Schonewille aan de start.
Klazien Schonewille: Doet mee aan de Alp D’huzes
Wie is Van Echten Al volop in training?
kan bijdragen en dat we van kanker geen dodelijke, maar een levensbedreigende ziekte kunnen maken.”
“Jazeker, ik sta twee keer per week in de sportschool op de loopband samen met mijn teamgenoten van Team T(h)alent.
De organisatie van Alp d’huZes is onlangs flink in opspraak
Dat doen we bij Move2Be in Hoogeveen, die ons gratis de
geraakt omdat er geld aan de strijkstok verdween. Heb jij
fitnessruimte en materialen ter beschikking stelt. Daarnaast
nog overwogen om daarom niet mee te doen?
lopen we ook regelmatig buiten. Ons team bestaat uit 5
“Nee, geen seconde! Ik heb die berichten ook gehoord en het
fietsers en 3 wandelaars. Daarnaast gaat een aantal
is natuurlijk heel kwalijk allemaal. Maar als wij achterover gaan
vrijwilligers mee die ons ondersteunen tijdens het
leunen, wordt er helemaal geen geld meer ingezameld, zo
evenement.”
helpen we die vreselijke ziekte nooit de wereld uit. En er zijn
Waarom doe jij mee?
teveel mensen in mijn omgeving waarvoor ik juist wel die berg wil oplopen.”
“Omdat ik – in het jaar dat ik 60 jaar word – een bijdrage wil leveren aan de bestrijding van die vreselijke ziekte. Ik kan
Wat kunnen collega’s doen om jou te steunen?
helaas veel te veel mensen opnoemen in mijn nabije omgeving
“Ik kan nog veel sponsoren gebruiken. Ik heb inmiddels ruim
die ermee te maken hebben. Mijn schoonzus is overleden aan
500 euro bij elkaar verzameld, maar heb in totaal 2500 euro
borstkanker, een neef van 32 aan een hersentumor. Afgelopen
nodig. Dus collega’s: sta ook op tegen kanker en steun mij
week is één van mijn vrienden geopereerd aan
tijdens de Alp d’huZes. Alle kleine beetjes helpen.”
alvleesklierkanker en ook op het werk hebben we helaas collega’s die niet gespaard blijven. Het zijn er simpelweg teveel
Klik hier om Klazien te steunen!
om op te noemen. Ik hoop dat ik op mijn manier een steentje
40
Wat er verder gebeurde Assessments in het praktijkonderwijs Hij heeft zijn sollicitatiegesprek net achter de rug. “En het ging best goed”, zegt Bjorn de Wit, leerling uit het tweede leerjaar van het praktijkonderwijs. “Maar het was geen echte sollicitatie hoor. Het was een oefengesprek met meneer Buijs om te kijken waar ik later stage kan gaan lopen. Als ik dan in het echt ga solliciteren, weet ik wat je wel moet doen en wat juist niet.”
WAT ER VERDER GEBEURDE
Proefjes doen
Het sollicitatiegesprek is onderdeel van het assessment dat onder alle leerlingen in leerjaar 2 wordt afgenomen. “Het doel
Terug naar Bjorn, die nog even terugdenkt aan zijn
ervan is om in te schatten in hoeverre een leerling
sollicitatiegesprek. “We deden net alsof meneer Buijs de baas
stagegeschikt is”, vertellen docenten Mike Buijs en Margreet
was van een bedrijf dat meubels opknapt en verkoopt. Hij
Froma. Margreet: “We testen leerlingen onder andere op hun
vroeg wat mijn hobby’s zijn en welke vakken ik leuk vind op
communicatieve vaardigheden, hun motivatie, sociale
school. Zo probeerde hij te ontdekken wat ik het leukst vind
vaardigheden en hun interesses. Ook een test die de affiniteit
om te doen. Want bij het bedrijf kun je meubels opknappen,
met bepaalde branches duidelijk maakt is onderdeel van het
dingen regelen en organiseren, maar ook meubels
assessment. Daarbij proberen we zo objectief mogelijk de
wegbrengen naar de klanten.”
vaardigheden van leerlingen in kaart te brengen.”
Het sollicitatiegesprek is niet het enige onderdeel van het
“En dat is nog best ingewikkeld”, vult Mike aan. “Wij kennen die
assessment, weet Bjorn te vertellen. “Eigenlijk zijn we er al het
leerlingen natuurlijk al door en door. We weten van een
hele jaar mee bezig. In de les moeten we allerlei proefjes
leerling of hij onzeker is en bepaalde vaardigheden wel of niet
doen. Dan moeten we bijvoorbeeld blokjes op een bepaalde
beheerst. Maar de bedoeling van het assessment is dat we dat
manier neerleggen en dan kijkt de leraar hoe snel je dat kunt.
objectief in kaart brengen. Dat doen we door feitelijk gedrag te
Of je moet van een aantal staven meten welke de kortste is.
meten. Ziet een leerling er verzorgd uit, werkt hij nauwkeurig
Dat laatste vond ik niet zo moeilijk, die had ik in één keer goed.
en hoe staat het met zijn taal- en rekenvaardigheden?”
Daarnaast werken we elke week aan een boekje met opdrachten. Dan zie je bijvoorbeeld foto’s van een kantoor en dan moet jij zeggen welke je het meest aanspreekt, een rommelig of juist een opgeruimd kantoor. Ik geloof dat
42
WAT ER VERDER GEBEURDE
belangstelling van de leerling uit gaat. Daarnaast onderzoeken we hun motivatie. Steekt een leerling graag de handen uit de mouwen en is hij dan ook trots op zijn werk? En hoe staat het met het doorzettingsvermogen? Dit soort zaken beïnvloedt het werktempo en de kwaliteit van het werk.” Margreet: “Ook kijken we naar de motorische vaardigheden. Via arbeidsproeven testen we de concentratie van leerlingen, hun tempo en nauwkeurigheid. Maar ook hoe leerlingen met behulp van hun fijne motoriek en inzicht iets in elkaar zetten. Verder toetsen we de taal- en rekenvaardigheden en hoe leerlingen op sociaal gebied functioneren. Durven ze om hulp te vragen, kunnen ze omgaan met kritiek en hoe goed kunnen
meneer Buijs dat boekje zelf heeft gemaakt, samen met
ze luisteren? En via een video-opdracht kijken we of leerlingen
mevrouw Hugen.”
in staat zijn om te observeren, te interpreteren en de essentie van zo’n video weer te geven. In de praktijk blijkt hoe
Arbeidsproeven
verschillend leerlingen eenzelfde video vertalen. Dat zegt veel
“Bjorn kan het mooi vertellen”, lacht Mike. “Het klopt
over hoe een leerling functioneert in bepaalde situaties.”
inderdaad dat we het gehele tweede leerjaar de tijd nemen voor het assessment. Het bestaat uit verschillende onderdelen die verspreid over het jaar worden afgenomen. Via een werkinteressetest kijken we naar welke branche de
43
WAT ER VERDER GEBEURDE
Individueel ontwikkelingsplan Aan het eind van het jaar leveren alle opdrachten een compleet beeld op van de vaardigheden van een leerling. Margreet: “De conclusies van het assessment verwerken we in het Individueel Ontwikkelingsplan (IOP) van de leerling. Daarin benoemen we de sterke en minder sterke eigenschappen van de leerlingen en doen we voorstellen hoe we daaraan kunnen werken. Maar ook of we denken dat een leerling juist veel of weinig uitdaging in zijn werk zoekt, sociaal contact leuk vindt of juist niet en hoeveel begeleiding gewenst is. Dat bepaalt wat voor type werk het beste bij ze past. Aan het begin van het derde leerjaar bespreken we dat met de leerling en de ouders. Zo stomen we leerlingen klaar voor een stageplaats die bij ze past.”
We deden net of meneer Buijs de
En Bjorn? Die vindt de keus helemaal niet zo moeilijk. “Ik zou
baas was van een bedrijf dat
in het echt ook wel meubels op willen knappen. Ik vind hout
meubels verkoopt.
namelijk echt het leukste vak op school. Groen gaat ook nog wel, maar metaal of textiel is niks voor mij. Laat mij maar lekker met hout bezig.”
44
Colofon Redactie en fotografie:Martin Wering
Ontwerp: BOP onderzoek en communicatie
Postbus 2152
7900 BD Hoogeveen
tel (0528) 358 658
T
F
W