van :20

Nieuwsbrief NTvT

1 van 9

http://www.mijn-ntvt.nl/tandAdmin/nieuwsbrief/nwsbrf_ntvt_Feb2011....

Aflevering 39, 25 februari 2011

Behandeling trigeminusneuralgie met botulinetoxine Oral and maxillofacial surgery In een onderzoek is het effect onderzocht van een behandeling met botulinetoxine type-A (BTX-A) bij patiënten met trigeminusneuralgie die niet reageren op andere medicatie. De onderzoeksgroep betrof 15 patiënten (8 mannen en 7 vrouwen) in leeftijd variërend van 28 tot 67 jaar en de onderzoeksperiode was tussen februari 2008 en januari 2010. Symptomen, waaronder duur van de pijn, factoren die een aanval uitlokken, aangedane zenuwtak, frequentie van aanvallen en ernst van de pijn kort voor het toedienen van botulinetoxine-injecties werden geëvalueerd 1 week, 1 maand en 6 maanden na toedienen. Een verbetering werd geconstateerd bij 8 mannen en 7 vrouwen wat de frequentie betreft van de aanvallen en de ernst van de pijn. Bij 7 patiënten verdween de pijn volledig en was medicatie niet langer noodzakelijk. Bij 5 patiënten volstond het gebruik van non-steroïde anti-inflammatoire drugs (NSAIDS) voor pijnverlichting en 3 patiënten reageerden op anti-epileptica na de injectie. Na behandelen met botulinetoxine hadden alle patiënten een verhoogde pijndrempel. Het onderzoek bevestigt de resultaten van vergelijkbare onderzoeken en toont aan dat toediening van BTX-A een minimaal invasieve behandelingsmethode is die een rol kan spelen bij de behandeling van trigeminusneuralgie, voordat wordt overgegaan tot meer invasieve behandelingen zoals radiotherapie en chirurgie. Abstract Objective: Botulinum toxin type A (BTX-A) has been used to treat migraine and occipital neuralgia. We report preliminary results of an ongoing study that assesses the efficacy of BTX-A on trigeminal neuralgia (TN) patients refractory to medical treatment. Study design: We treated 15 patients (8 men and 7 women) between 28 and 67 years of age who were suffering from drug-refractory TN from February 2008 to January 2010. Symptoms, including pain duration, provoking factors, affected nerve branch, frequency of TN attacks, and severity of pain just before injections, were evaluated 1 week, 1 month, and 6 months after injection. We injected 50 U reconstituted BTX-A solution at the trigger zones. The overall response to treatment was assessed via a 9-point patient global assessment scale and compared with values at baseline. Statistical analysis was performed by the analysis of variance (ANOVA) test for frequency of TN attacks, the Friedman test for severity of pain, and the Wilcoxon signed-rank test for PGA, and all with the use of SPSS software. Results: Eight men and 7 women aged 28-67 years (mean 48.9 y) suffering from TN from 6 months to 24 years all improved regarding frequency and severity of pain attacks; in 7 patients, pain was completely eradicated and there was no need for further medication. In 5 patients, nonsteroidal antiinflammatory drugs were enough to alleviate pain attacks, and 3 patients again responded to anticonvulsive drugs after injection. All patients developed higher pain thresholds after injections. The ANOVA test showed a significant difference in frequency of attacks before injection and at 1 week, 1 month, and 6 months after injection (P < .001). Friedman test and pair comparison of pain severity scores with Bonferroni correction adjustment showed a significant difference (P < .001) between severity of pain before and after injection. Wilcoxon signed-rank test showed significant improvement in all patients up to 6 months after injection (P < .001). Complications included transient paresis of the buccal branch of the facial nerve in 3 patients. Conclusion: This study supports other similar studies and shows that BTX-A is a minimally invasive method that can play a role in treating TN before other more invasive therapies, i.e., radiofrequency and surgery. Bron Bohluli B, Motamedi MH, Bagheri SC, et al. Use of botulinum toxin A for drug-refractory trigeminal neuralgia: preliminary report. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiolog Endod 2011; 111: 47-50. doi:10.1016/j.tripleo.2010.04.043.

Geen blijvende gevolgen na oncologische behandeling

De volgende uitgave De volgende uitgave van het Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde verschijnt 12 maart 2011 met ondermeer Redactioneel artikel: Levenskwaliteit en mondgezondheid Nieuwsrubriek oa: Online gids behandelopties.Stamcellen uit de pulpa geschikt voor weefselregeneratie. Thema: Mondgezondheid en levenskwaliteit 1.Levenskwaliteit is een dynamisch concept.Levenskwaliteiten en geluk.Oral Health Impact Profile. Meetinstrument voor de invloed van de mondgezondheid op de levenskwaliteit.De complexiteit van het concept mondgezondheidgerelateerde levenskwaliteit. Excerpten oa: Effectiviteit van een tin-fluoride mondspoelmiddel tegen erosie. Breuksterkte verlaagd door incompleet excaveren. Media: Speekselklieren. Jaarboek esthetische tandheelkunde 2010. Kennistoets en agenda.

Agenda uitgelicht Symposium ‘Wanneer wat te doen bij ernstige gebitsslijtage?’ informatie

Kennistoets Maak een Kennistoets, abonnees kunnen hieronder inloggen. Inloggen

NTVT links Home Agenda Links

Overige links Banen Boeken Uitgeverij

Radiotherapie Welke factoren zijn van invloed op de spraak en slikfuncties van patiënten met hoofd-halstumoren die hiervoor chemotherapie en radiotherapie hebben ondergaan? Deze vraag lag ten grondslag aan een onderzoek onder 184 patiënten, waarin de deelnemers een spraak- en slikscore van 1-4 konden aangeven gedurende een langere periode na voltooiing van de behandeling. Het merendeel van de patiënten had geen blijvende problemen en kreeg score 1 toegewezen. Factoren die werden geassocieerd met minder goede spraakscores waren van het vrouwelijk geslacht, hadden een rokersverleden, primaire hypofarynx- en larynxtumoren en een slechte respons op de inductiechemotherapie.

Reageren? Uw reacties zijn van harte welkom. Stuur deze naar de redactie van de nieuwsbrief. (advertenties)

Factoren die werden geassocieerd met minder goede slikscores waren de hoge leeftijd van de patiënt, slechte lichamelijke conditie, plaats van de primaire tumor en halsklierdissectie. De uitkomsten van het onderzoek laten zien dat de slik- en spraakscores corresponderen met succesvol verlopen behandelingen van deze patiënten. Door de verbeterde behandelmogelijkheden zijn de overlevingskansen van de

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

2 van 9


patiënten met tumoren in het hoof-halsgebied toegenomen. Onderzoek naar een verdere beheersing van de negatieve gevolgen van de behandeling van deze patiënten blijft echter geboden. Abstract Objective: To identify factors that influence patient-centered measures of speech and swallowing function after successful use of chemoradiotherapy to treat cancers of the head and neck. Design: Patients previously enrolled in a phase 2 trial using induction chemotherapy consisting of carboplatin and paclitaxel followed by chemoradiotherapy with paclitaxel, fluorouracil, hydroxyurea, and 1 of 3 radiation dose levels were assigned speaking and swallowing scores at follow-up ranging from 1 to 4, with 1 representing normal speech or swallowing and 4 representing significant sustained deficits. Patients: One hundred eighty-four patients with locoregionally advanced head and neck cancer. Main outcome measures: Speech and swallowing function after chemoradiotherapy. Results: Of the 222 patients originally enrolled in the trial, 184 were alive and free of locoregional recurrence at the outset of this study. Of these eligible patients, 163 (88.6%) were assigned a speaking score of 1 through 4 at an average of 34.8 (range, 1.5-76.4) months after completion of treatment, whereas 166 patients (90.2%) were assigned a swallowing score of 1 through 4 at an average of 34.5 (range, 1.0-76.4) months after completion of treatment. Most patients (84.7% with speaking scores and 63.3% with swallowing scores) had no residual deficit and were assigned scores of 1. Factors that were associated with worse speaking outcomes included female sex, smoking history, hypopharyngeal or laryngeal primary sites, and poor response to induction chemotherapy; factors associated with worse swallowing outcomes included advanced patient age, poor performance status, primary site, and neck dissection. Conclusions: Among patients successfully treated for locoregionally advanced cancers of the head and neck, several factors correlate with speaking and swallowing outcomes. Because advances in therapy have led to improved survival in these patients, understanding and controlling adverse effects of treatment should continue to be an active area of investigation. Bron Mouw KW, MD, Haraf DJ, Stenson KM, et al. Factors associated with long-term speech and swallowing outcomes after chemoradiotherapy for locoregionally advanced eead and neck cancer. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2010; 136: 1226-1234. doi:10.1001/archoto.2010.218.

Zwarte haartong Oral medicine Een moeder consulteerde voor haar dochter van 10 maanden de Spoedeisende hulp. Het was de moeder eerder die dag opgevallen dat het achterste gedeelte van haar tong van haar dochter zwart was. De zwarte verkleuring leek zich in de loop van de dag naar voren uit te breiden. Het meisje had geen last van de zwarte tong en eten en drinken verliepen zonder problemen. Zij had geen koorts en was niet ziek. Een week eerder had het meisje vanwege een urineweginfectie een orale kuur amoxicilline-clavulaanzuur gekregen. Hiermee was zij goed opgeknapt. Bij lichamelijk onderzoek werd op de dorsale helft van de tong een zwart, moeilijk weg te schrapen korrelig beslag gezien (zie afb.). Overig lichamelijk onderzoek toonde geen afwijkingen. De diagnose luidde ‘zwarte haartong’. De antibiotica werden gestaakt. Verder werd een afwachtend beleid gevoerd. Een uitstrijk van de tong toonde Candida albicans, Candida guilliermondii en Candida parapsilosis. Drie weken later was de zwarte verkleuring van de tong verdwenen. Een zwarte haartong, ook wel lingua villosa nigra genoemd, is een benigne pijnloze aandoening die wordt gekenmerkt door een bruin of zwart beslag op het dorsale deel van de tong. Dit beslag ontstaat door hypertrofie van de filiforme papillen en een toegenomen desquamatie. Bij forse hypertrofie van de papillen kan het beslag een harig aspect krijgen. Predisponerende factoren zijn antibioticagebruik, gebruik van psychotrope medicatie, slechte mondhygiëne, roken, alcohol- en koffiegebruik. Deze factoren kunnen bijdragen aan een verandering van de orale microflora, met overgroei van bacteriën of schimmels. Hoewel er soms een Candida wordt gekweekt, is het geen primaire Candidainfectie en zal de zwarte haartong niet reageren op antimycotica. De behandeling bestaat uit het elimineren van predisponerende factoren en een goede mondhygiëne. Eventueel kan het beslag met een zachte tandenborstel worden weggepoetst. Bron Hoekstra F, Verlaak R. Medisch Contact 2010; 42: 2189.

Nieuwe plasmastraal lost problemen met tanden en kiezen pijnloos op Experimentele tandheelkunde Over 3 tot 5 jaar zitten we onder de plasmastraal om carieuze gebitselementen te laten genezen. Althans, dat is wat onderzoekers aankondigen in het vakblad Journal of Medical Microbiology. Angst voor de boor is nu voor 1 op de 7 mensen dé reden om een dringend bezoek aan de tandarts tegen beter weten in uit te stellen. Stefan Rupf van de Homburg-Universiteit in Saarland (Duitsland) voorspelt dat de plasmastraal op korte termijn de boormachine zal vervangen. “Koud plasma doet hetzelfde als een boor, maar is helemaal niet pijnlijk. Over 3 tot 5 jaar wordt dit de standaardmethode bij tandartsen.”

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

3 van 9


Plasma is in de natuurkunde een hoog energetische toestand van materie: de alles overtreffende trap van vast naar vloeibaar naar gas, waarbij gas onder zo een hoge druk en temperaturen staat dat elektronen ‘wegkoken’ van hun atomaire kernen zodat een elektrisch geladen gas overblijft. Rupf spuit heliumgas door haarfijne buisjes en bestookt ze met microgolven en laserlicht, waardoor het gas bij kamertemperatuur in zogenoemde plasmatoestand geraakt. Als dat plasma op carieuze laesies wordt gericht, doodt de straal alle bacteriën onder het glazuur van de aangetaste gebitselementen, zonder de structuur ervan aan te tasten. De nieuwe behandelwijze is tot nog alleen toegepast bij geëxcaveerde cuspidaten. In een vervolgonderzoek vindt de toepassing op gebitselementen in vivo plaats. Experimenteren met plasmastralen om beschadigde spierweefsels van topsporters te herstellen en brandletsels te behandelen laten vooralsnog bemoedigende resultaten zien. Bron Rupf S, Lehmann A, Hannig M, et al. Killing of adherent microbes by a non-thermal atmospheric plasma jet. J Med Microbiol 2010; 59: 206, doi: 10.1099/jmm.0.013714-0. Klik hier voor het artikel http://jmm.sgmjournals.org/cgi/reprint/59/2/206

Sluiting tandartsenpraktijken in Noord-Holland verlengd Nieuws De minister van VWS heeft het bevel tot sluiten van 3 tandartsenpraktijken in Noord-Holland verlengd. Het gaat om vestigingen van Accres Tandartspraktijken in Purmerend, Den Helder en Medemblik. De minister van VWS acht het noodzakelijk en gerechtvaardigd om op grond van de Kwaliteitswet zorginstellingen het bevel tot sluiting te verlengen. De praktijken blijven gesloten tot het moment dat deze naar het oordeel van de Inspectie voor de Gezondheidszorg weer verantwoorde zorg kunnen leveren. Ook de eerder gesloten tandartsenpraktijken De Purmer A.W. van Veen en Accres P.T.J. Bakker blijven dicht. Deze praktijken kregen vorige week van de inspectie een bevel op grond van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG). Dit bevel geldt tot het moment dat de praktijk naar het oordeel van de inspectie weer verantwoorde zorg kan leveren. De inspectie toetst dit ter plaatse voordat er weer patiënten mogen worden behandeld. De inspectie sloot deze tandartspraktijken omdat deze onder meer de richtlijnen voor infectiepreventie niet volgden, waardoor de patiëntveiligheid in het geding was. In nagenoeg alle praktijken was de röntgenapparatuur niet aangemeld bij het ministerie van SZW. Daarmee werd niet voldaan aan de Kernenergiewet. De Accres praktijken in Anna Paulowna en in Hippolytushoef blijven eveneens gesloten totdat naar het oordeel van de inspectie weer verantwoorde zorg kan worden geleverd. Bron Inspectie Gezondheidszorg Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. http://www.igz.nl/actueel/nieuws /bevelentandartsenpraktijkeninnoordhollandverlengd.aspx

COMPOSIET 2011 in de RAI Congressen en symposia Alle aspecten van het werken met composietmaterialen kwamen aan de orde op het congres ‘COMPOSIET 2011’, dat op 4 februari 2011 in de RAI te Amsterdam plaatsvond. Coryfeeën in de composietwereld zoals Joost Roeters, Paul Lambrechts, Roberto Spreafico en Niek Opdam verzorgden een programma waar meer dan 1.200 tandartsen op afkwamen. Uiteraard kwam de isolatie van het werkterrein en de bescherming van patiënt en behandelaar in verband met aerosolen, oogletsel, aspiratie en contactallergieën aan de orde. Vervolgens ging het congres meer in op de techniek. Zo werden de voordelen van de directe en indirecte techniek behandeld, waarbij duidelijk werd dat er volgens de literatuur geen verschil in levensduur bestaat tussen direct en indirect aangebrachte restauraties. Restauratievorm, bevel, preparatietechnieken en het gebruik van verschillende matrixen, banden en wiggen voor een goed interdentaal contactpunt passeerden de revue. Tevens werd veel aandacht besteed aan het voorkomen van beschadiging aan buurelementen. Zo zou de nieuwe sonic system®techniek een methode zijn die iatrogene beschadiging voorkomt. Zandstralen heeft daarentegen een beperkte indicatie en blijkt vooral geïndiceerd bij het bewerken van metaal- en porseleinoppervlakken voor een betere hechting. Vervolgens kwamen de voor-, maar vooral de nadelen van laserpreparatietechnieken aan de orde, gevolgd door het handmatig excaveren met gebruik van Carisolv®, dat minder invasief maar wel tijdrovend is. De conclusie luidde dat roterend instrumentarium nog steeds onmisbaar is. Op het congres werden als belangrijkste redenen voor het falen van composietrestauraties genoemd: verkeerde materiaalkeuze (volume vulstof), verkeerde ets-spoel-primercombinaties en het niet aanbrengen van lagen om de krimp te reduceren. Het belang van nanopartikels in composiet blijkt nog niet voldoende aangetoond. Meer stappen bij ets-spoel-primercombinaties verdienen in het algemeen de voorkeur, omdat ze leiden tot betere hechting. Daarnaast spelen patiënt- en behandelaargebonden factoren een belangrijke rol bij de duurzaamheid van restauraties. Zo is de duurzaamheid van restauraties bij patiënten met een hoog risico (cariës, bruxisme, parafuncties) korter dan bij patiënten met een laag risico. Na 12 jaar blijkt de overlevingskans van amalgaam- en composietrestauraties bij hoogrisicopatiënten gelijk. Bij laagrisicopatiënten is de overlevingskans van composiet groter dan van amalgaam. Bij lage en hoge risicopatiënten zijn de

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

4 van 9


jaarlijkse faalpercentages van grote composietrestauraties 1-2% en 3%. De introductie van voortdurend nieuwe materialen kan de behandelaar onzeker maken op het gebied van de juiste materiaalkeuze. In deze context werd erop gewezen dat de duurzaamheid van composietrestauraties sterk afhankelijk is van de bekwaamheid van de behandelaar. De duurzaamheid van zijn restauraties is dus een optelsom van de kwaliteiten van het materiaal en van zijn ervaring en bekwaamheid bij het verwerken van dat materiaal. Daarbij komt dat composieten die decennia geleden op de markt zijn gekomen en er nog steeds zijn, zich hebben bewezen. Door te vaak over te stappen op de laatste hype in de composietwereld gaat de behandelaar voorbij aan het bovenstaande gegeven. (W. van Palenstein Helderman, redactiemedewerker)

Onder Professoren V Congressen en symposia Het symposium ‘Onder Professoren V’, op 28 januari 2011 in Apeldoorn georganiseerd door de Dr. G.J. van Hoytema Stichting, was een bijzonder boeiende aangelegenheid. Het doel van dit jaarlijkse symposium, dat zijn eerste lustrum beleefde, is kortgeleden bij de opleidingen tandheelkunde aangestelde hoogleraren de gelegenheid te bieden voor een gehoor van tandartsen hun onderzoeksbelangstelling te bespreken. Een uitzondering op deze regel was de eerste spreker Professor Erik Scherder, een bijzonder ervaren hoogleraar in de klinische neuropsychologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De titel van zijn lezing was ‘(Orale) pijn en bewegen bij dementie’. In een onderhoudend en boeiend betoog maakte hij aan de hand van onderzoeksresultaten zijn gehoor duidelijk dat de pijnbeleving bij dementen veeleer centraal dan lateraal plaatsvindt en dat daardoor het vaststellen van de aanwezigheid van pijn veel lastiger is. Dementen uiten hun pijn vaak in onrustig, geagiteerd en agressief gedrag. Aangetoond is zelfs dat bestrijding van vermoede pijn, ook al is de oorzaak van de pijn niet direct bekend, dit gedrag in gunstige zin kan beïnvloeden. Een andere wijze les was dat adequate lichaamsbeweging niet alleen goed is voor de fysieke, maar ook voor de cognitieve conditie. Professor Frank Lobbezoo, die op onderzoeksgebied intensief samenwerkt met Scherder, zoemde daarna in op dementie en orofaciale pijn, het werkterrein van tandartsen. Hij presenteerde een door hem en zijn medewerkers uitgevoerd systematisch literatuuroverzicht naar de diagnostiek van orofaciale pijn bij dementen. Voor de toehoorders werd duidelijk dat er voor een dergelijk onderzoek meer komt kijken dan het opzoeken van een aantal artikelen. In grote lijnen kwam het resultaat hierop neer dat er geen bruikbaar instrument is, maar dat wel suggesties zijn gedaan hoe een dergelijk instrument kan worden ontwikkeld. De presentatie van professor Marco Cune was didactisch van uitstekende kwaliteit, al moet gezegd dat er wel erg veel beelden langsflitsten. Op bewonderenswaardige wijze slaagde hij erin in de korte beschikbare tijd zijn visie op nagenoeg de gehele restauratieve tandheelkunde neer te leggen, van eenvoudige etsbrug tot implantaten en indirecte restauraties van zirkonia. Vooral over de mogelijkheden met zirkonia was collega Cune erg enthousiast. Echt verrassend en eigenlijk een beetje ontluisterend voor de boodschap die de meeste aanwezigen dagelijks verkondigen, was de presentatie van professor Fridus van der Weijden. In een aantal systematische literatuuronderzoeken heeft hij gezocht naar wetenschappelijk bewijs voor een aantal hulpmiddelen bij de interdentale reiniging, zoals flos, tandenstokers, ragers, borsteltjes en waterpik. Bij een goede reiniging van een gezonde mond met een hand- of elektrische tandenborstel blijken de interdentale hulpmiddelen maar zeer beperkte tot geen enkele waarde te hebben. Niet gebruiken dus zou de conclusie kunnen luiden. Echter, men dient zich goed te realiseren dat niet alle monden gezond zijn en dat veel monden al een verleden hebben met onvoldoende mondverzorging. De uitsmijter: als interdentale ruimten aanwezig zijn, is voor de verwijdering van plaque een interdentaal borsteltje effectiever dan flos. Professor Joost Roeters mocht het symposium als slagroom op de taart afsluiten. De titel van zijn presentatie was: ‘Adhesieve tandheelkunde: wat valt er te beleven?’. Zijn boodschap was dat de technieken en materialen al zo zijn doorontwikkeld dat het lijkt alsof alle technische wensen zijn vervuld, met de nadruk op ‘lijkt’. Hij bood een overzicht van de ontwikkeling in de kwaliteit en eigenschappen van composieten. Aan de hand hiervan kwam hij tot een paar conclusies, waarvan de belangrijkste 2 waren: het ideale universeel toepasbare composiet bestaat niet en voor een optimaal resultaat in het front en de zijdelingse delen moet men over ten minste 2 verschillende composieten beschikken. Degenen die hebben getwijfeld dit symposium te bezoeken, maar uiteindelijk hebben besloten dit niet te doen, hebben ongelijk gekregen. Naar ik begrijp, is echter ‘Onder Professoren VI’ al in overleg met moderator professor Michiel Eijkman in voorbereiding. Volgend jaar krijgen zij dus een herkansing. (C. de Baat, hoofdredacteur)

Een verloren studiejaar Praktijkperikel Ze is 18 jaar, studeert en werkt, en komt op mijn spreekuur. Ze heeft een basisbeurs, geen lening. Haar ouders zijn gescheiden en gebruiken haar al jaren als ‘wapen’. “Waarom kom je bij mij?” “De tandarts zegt dat mijn verstandskiezen onder ontstoken zijn.” Na onderzoek blijkt dat ook zo te zijn. Een indrukwekkende ontsteking in het tandvlees en de aanliggende keel. De verstandskiezen zijn niet eens te zien. “Dan moeten ze eruit, meid!” “Ja, dat weet ik, maar ik moet dan naar de kaakchirurg en ik kan het eigen risico niet betalen.” “Maar dat kan toch wel iemand voorschieten?” “Mijn moeder kan dat niet (klopt!) en mijn vader wil het niet, omdat ik weer bij mijn moeder woon.”“Mijn antibiotica gaan ook van je eigen risico af, ” voeg ik nog eens toe. “Ja, dat weet ik, maar dat is maar weinig en dat wordt pas later in rekening

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

5 van 9


gebracht.” “Maar hoe ga je dat doen met de kaakchirurg?” “Ik krijg een extra baantje en dan hoop ik over 2 maanden genoeg geld te hebben.” “En je studie dan?” “Tja, dit is een verloren jaar met al die pijn in mijn mond en nu dat extra baantje.” Bron Medisch Contact 2011; 66: 429.

Internetpillen Nieuws De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) waarschuwt voor het kopen van geneesmiddelen op internet, zonder recept van een arts en tussenkomst van een apotheek. “Zonder controleerbare herkomst kunnen consumenten niet vertrouwen op de veiligheid van de geneesmiddelen”, stelt de IGZ op de website. Om beter te kunnen optreden tegen illegale handel in receptgeneesmiddelen pleit de inspectie voor een aanscherping van de Geneesmiddelenwet. Die verbiedt het handelen in en op voorraad hebben van receptgeneesmiddelen, maar niet het te koop aanbieden daarvan. Met haar oproep steunt de IGZ de Consumentenbond. Die wil dat consumenten beter worden beschermd tegen het kopen van receptgeneesmiddelen zonder recept via internet. De bond bestelde eind 2010 zonder tussenkomst van een apotheker of arts receptgeneesmiddelen als Viagra bij 12 verschillende Nederlandstalige webwinkels. Ondanks het ontbreken van een recept werden de meeste bestellingen geleverd. In een enkel geval werden vervalste pillen aangeleverd, voorzien van een vervalste merknaam. Bijna alle leveranciers benadrukken dat ze samenwerken met erkende artsen en apotheken, maar slechts een enkeling komt met namen. 3,3 procent van de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder koopt geneesmiddelen via internet, buiten de huisarts om. De helft van die geneesmiddelen blijkt niet deugdelijk en geeft dus een risico op gezondheidsschade. Geïnterviewde huisartsen hebben weinig ervaring met patiënten die online geneesmiddelen bestellen, maar vragen er ook niet naar. De overheid is een publiekscampagne gestart. Meer voorlichting en actie is nodig. Bron Medisch Contact 201; 66: 427-429.

Mondgezondheid was hit op Nationale Onderwijs Tentoonstelling Nieuws Mondgezondheid is ‘hot’ in het onderwijs. Dat ondervonden de mondhygiënisten in de stand van het Ivoren Kruis op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT) in de Utrechtse Jaarbeurs. Tijdens de vijfdaagse NOT, dé beurs voor onderwijsgevend Nederland, werd het lesproject ‘Hou je mond gezond!’ van het Ivoren Kruis gepromoot. En met succes. Hou je mond gezond! vond gretig aftrek bij leerkrachten van de basisscholen. Alle docentenhandleidingen, lesideeën en posters zijn door de leerkrachten meegenomen. Het bijzondere is dat veel leerkrachten belangstelling hebben voor het bezoek van een tandarts of mondhygiënist in de klas. Ook valt het poetspakket met daarin gratis tandenborstels en tubetjes tandpasta, en de informatiefolders voor ouders van de leerlingen in de smaak. Leerkrachten die durfden, klommen op de echte tandartsstoel in de stand van Hou je mond gezond! om tandvlees te laten checken. Mondhygiënisten van de NVM, de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten, onderzochten zo’n 20 ‘patiënten’ en beoordeelden hun tandvlees. Dat leverde niet alleen deskundig advies op voor de leerkracht, maar ook veel bekijks van collega’s en aandacht voor het onderwijsproject Hou je mond gezond! Dental Union, de Nederlandse specialist in tandtechnische en tandheelkundige materialen en installaties voor de tandartspraktijk en het tandtechnisch laboratorium, leverde de tandartsstoel gratis voor dit doel.

Mondzorg op de agenda van de Gezondheidsraad Nieuws Eind vorig jaar is door de voorzitter van de Gezondheidsraad, prof. dr. L. Gunning-Schepers, de Commissie Mondzorg geïnstalleerd. De Gezondheidsraad heeft gesignaleerd dat de mondzorg aandacht verdient en het is voor het eerst dat de Raad de mondzorg in haar programma heeft opgenomen. De opdracht van de commissie is een analyse te maken van de problemen op het gebied van de mondzorg en mondgezondheid en de bijbehorende kennisinfrastructuur gebaseerd op de huidige stand van de wetenschap. Daarbij richt de aandacht zich vooral op wetenschappelijke achtergronden die van invloed zijn op de kwaliteit van zorg en kosteneffectiviteit van de mondzorg. Leden van de Commissie Mondzorg worden gevraagd op persoonlijke titel en expertise. Begin 2012 wordt de publicatie van het advies verwacht. Bron Scientific Institute for quality of healtcare, UMC St Radboud Nijmegen.

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

6 van 9


Weinig bekend over nut van eHealth-programma’s eHealth Zorg via internet, oftewel eHealth, is aan een opmars bezig. Politici en beleidsmakers lopen er mee weg als ware het de nieuwe heilige graal van de gezondheidszorg. Zo gaf Engeland tot dusver 12,8 miljoen euro uit aan zijn ‘National program for information technology’ binnen de National Health Service, terwijl de Verenigde Staten 38 miljoen euro investeerde in een soortgelijk programma. Ook Nederland investeert gretig in zorg via internet, met het binnenkort te implementeren elektronisch patiëntendossier als voorlopig paradepaardje. Ondanks alle aandacht is er weinig bekend over het daadwerkelijke nut en de kwaliteit van eHealth-programma’s. Een consortium van Engelse wetenschappers ontwierp en analyseerde daarom een meta-analyse van 108 reviews waarin zorg via internet werd beoordeeld (PLoS Med. 2011;8:e1000387). In hun meta-analyse deelden ze eHealth op in dataopslagen managementsystemen aan de ene kant en aan de andere kant programma’s die dokters en patiënten helpen bij het online stellen van diagnoses, het aanbieden van zorg of bij het voorschrijven van medicijnen. Bron Ned Tijdschr Geneeskd 2011; 155: C826. Link: http://www.ntvg.nl/publicatie/Weinig-bewijs-voor-nut-zorg-internet /volledig

Late beslissing NZa orthodontietarieven benadeelt consumenten Nieuws De Consumentenbond en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) hebben in een gezamenlijke brief aan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) hun ongenoegen geuit over het besluit om de tariefsverlaging van 34% voor orthodontisten per 1 januari 2011 toch niet door te voeren. De NZa benadeelt hierdoor consumenten omdat op basis van gedegen onderzoek de tarieven veel lager konden worden vastgesteld en nu de maximale vergoeding voor orthodontiebehandelingen weer eerder zal worden bereikt. Consumenten draaien op voor de extra kosten. Pieter Hasekamp, directeur van Zorgverzekeraars Nederland: “Zorgverzekeraars hebben de 34% tariefsverlaging voor orthodontiebehandelingen verwerkt in hun premie en polis en die kunnen ze niet tussentijds aanpassen. Nu de NZa op het laatste moment terugkomt op haar besluit, bereiken verzekerden eerder hun maximale vergoeding.” Voor de Consumentenbond en de zorgverzekeraars is het van groot belang is dat het NZa-besluit om de orthodontietarieven te verlagen met 34% blijft staan. Ook dringen zij er op aan dat de verlaagde tarieven ook gelden voor tandartsen die orthodontiebehandelingen uitvoeren. Als er een markt met vrije prijzen komt, willen de Consumentenbond en de zorgverzekeraars dat eerst de volledige tariefsverlaging is doorgevoerd en er een passend tarief wordt bepaald voor een termijn van minimaal 6 maanden De NZa wil niet het risico lopen dat de orthodontisten zich massaal laten uitschrijven uit het specialistenregister (BIG-register) en zich als tandartsen registreren om hogere tarieven te kunnen hanteren. De Consumentenbond en ZN onderkennen deze mogelijke consequentie, maar willen dat de namen van orthodontisten die zich gaan voordoen als tandarts openbaar worden gemaakt. Beide partijen willen dat met het oog op eventuele vrije prijzen in de mondzorg de aanbieders aangesproken kunnen worden op hun maatschappelijke rol. Bron Zorgverzekeraars Nederland

Liever geen bijklussende studenten Nieuws Ongeveer 22% van de studenten tandheelkunde in Groningen werkt naast de studie in een tandartspraktijk. Van de opleidingen in Amsterdam en Nijmegen zijn geen cijfers beschikbaar, maar ook daar klust een aantal studenten bij. Frank Abbas, hoofd van de opleiding in Groningen, zou het liefst zien dat de studenten zich beperken tot stages en verder pas na hun afstuderen in een praktijk aan de slag gaan. “Een student tandheelkunde is niet bekwaam, tot het moment van afstuderen en pas bevoegd na inschrijving in het BIG-register”, zegt hij in het Nederlands tandartsenblad. Volgens de wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) moeten alle apothekers, artsen en verpleegkundigen zich in het BIG-register inschrijven om hun beroep te kunnen uitoefenen. Veel tandartsen denken volgens Abbas dat een student “al half bekwaam” is, als zij of hij een toets heeft gehaald en in de laatste jaren van de studie is. “Maar alleen een toets halen, zegt niets. Je moet niet alleen de vaardigheid beheersen, maar bijvoorbeeld ook de diagnostiek en het professioneel handelen onder de knie hebben”, meent hij. Studenten die in een praktijk werken, moeten naar zijn mening duidelijk aangeven dat ze student tandheelkunde zijn. Het is uit den boze als zij zich voordoen als mondhygiënist, tandartsmedewerker, assistent of tandarts in opleiding, omdat zulke titels misleidend zijn. Abbas wijst bovendien op het financiële aspect. Studenten die bijklussen, werken soms zoveel dat hun studie veel vertraging oploopt of dat zij hun studie zelfs niet afmaken. Dat maakt de studie onnodig duur, omdat de universiteit dan het geld mist dat zij voor elke afgestudeerde ontvangt. Omdat Abbas beseft dat er altijd studenten zullen zijn die voordat ze afstuderen bij een tandarts aan de slag gaan, heeft hij samen met docent Heert Zijlstra een notitie geschreven over de regels waaraan een student en

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

7 van 9


een tandarts zich in zo'n geval moeten houden. Bron Nu.nl

Vrije prijsvorming in de mondzorg Nieuws Minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Tweede Kamer ingelicht over haar voornemen tot vrije prijsvorming in de mondzorg per 2012 meldt een persbericht van het ministerie. "Bij brief van 29 april 2010 heeft de vorige minister van VWS u geïnformeerd over zijn visie op de vrije prijsvorming in de mondzorg. Vanwege de toentertijd demissionaire status van het kabinet heeft hij besloten om een definitief oordeel aan zijn opvolger over te laten. Inmiddels heb ik besloten om de invoering van de vrije prijsvorming voor de mondzorg per 2012 na te streven, mits voldaan is aan de noodzakelijke voorwaarden op het gebied van transparantie. Aanvullend aan de eisen die bij brief van 29 april 2010 aan uw Kamer zijn verwoord, is dat in de wachtkamer aan de patiënt duidelijk kenbaar wordt gemaakt wat de bevoegdheden en bekwaamheden zijn van degenen die in de praktijk werkzaam zijn. Het is voor mij essentieel dat patiënten, in een situatie van vrije prijsvorming, goed en helder worden geïnformeerd over prijs, kwaliteit en prestatie. Ik hecht daar met name aan, omdat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), tekortkomingen in deze transparantie heeft geconstateerd. Inmiddels is vanuit mijn ministerie met de Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde, als grootste koepel binnen de sector, overleg gevoerd over de transparantie die moet zijn bereikt, alvorens definitief over de invoering van de vrije prijsvorming te besluiten (zie bijgaande brief). Ik wil uiterlijk in juni 2011 de balans opmaken en op grond daarvan nader besluiten over de invoering van de vrije prijsvorming per 1 januari 2012 en in welke hoedanigheid (wel of niet proefsgewijze) dit gaat geschieden. Over dit besluit zal ik u dan nader inlichten." Bron Ministerie Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2012.

Deklaag verhoogt implantaatsucces Promotie Door de toegenomen levensverwachting van de wereldbevolking stijgt de vraag naar prothesechirurgie en implantologie. Deze nieuwe technieken kunnen een oplossing bieden in situaties waarin de kwaliteit van botweefsel onvoldoende is of tand- of gewrichtsfuncties verloren zijn gegaan. Corinne Schouten onderzocht het effect van verschillende implantaattypen en van verschillende geavanceerde biologisch actieve coatings op implantaten. Het doel hiervan is om ervoor te zorgen dat een implantaat sneller en beter verankert in het omliggende botweefsel. De onderzochte coatings bestonden uit zowel organische als niet-organische botcomponenten, alsook combinaties van beide. Het onderzoek toont aan dat deze nieuw ontwikkelde organische en/of anorganische coatings veel potentie hebben om de verankering van implantaten te bevorderen, en zo het implantaatsucces te vergroten. Corinne Schouten promoveerde 11 februari 2011 op het proefschrift Surface modification to modulate peri-implant bone response aan de faculteit Medische Wetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen. Promotoren waren prof. dr. G.J. Meijer, prof. dr. J.A. Jansen, de heer prof. dr. P.H.M. Spauwen. Copromotor was dr. ing. J.J.J. van den Beucken.

Model voor het bestuderen van effecten van tandenpoetsen en tandpasta Promotie De rol van tandplaque bij het ontstaan van cariës en gingivitus is welbekend, evenals het belang van het poetsen van het gebit. Toch valt er nog veel te verbeteren in het begrijpen van de relatie tussen tandplaque en de verwijdering ervan. Onderzoeker Marco Verkaik heeft bij het Kolff Instituut van het Universitair Medisch Centrum Groningen een model ontwikkeld waarmee poetstechnieken en tandpasta’s zijn bestudeerd. Voor het bestuderen van tandplaque, ook wel orale biofilm genoemd, is een model ontwikkeld dat gebruik maakt van 2 bacteriesoorten. Op deze manier wordt de complexe situatie in de mond benaderd, waarmee vervolgens mechanische (poetsen) en chemische (tandpasta) onderzoeken werden uitgevoerd. De prestaties van elektrische tandenborstels zijn veel beter dan die van de handtandenborstel, maar ook met de elektrische borstel wordt tandplaque niet volledig verwijderd. Tandpasta’s met natuurlijke ingrediënten zoals kruiden of chitosan bleken antimicrobieel effectief. De resultaten van deze in vitro-onderzoeken moeten een vervolg krijgen in onderzoek bij patiënten voor een ‘vertaling’ naar de dagelijkse tandartspraktijk. Marco Verkaik promoveerde 9 februari 2011 op het proefschrift Oral biofilms. Mechanical and chemical control measures aan de Rijksuniversiteit Groningen. Promotoren waren prof.dr. H.C. van der Mei, prof.dr.ir. H.J. Busscher en prof.dr. F. Abbas.

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

8 van 9


Minder risico bij transplantatie levend bot Promotie Na een ongeval, het falen van een prothese of door de behandeling van botkanker kan een belangrijke afwezigheid van bot ontstaan. Het herstellen van deze botdefecten kan op verschillende manieren: het gebruik van eigen bot, en prothese of met dood bot uit de botbank. Iedere methode heeft nadelen: er is weinig eigen bot voorhanden dat anders niet gemist zou worden en bovendien is er vrijwel altijd een groot verschil in grootte en structurele eigenschappen. Protheses en donorbot kunnen op de lange termijn falen. Een ideale vervanger van een botdefect zou levend bot zijn met dezelfde structurele dimensies en genezingstendens als het oorspronkelijke bot dat gereconstrueerd moet worden. Dit zou inhouden dat levend bot van een donor gebruikt zou moeten worden. Dit is technisch goed mogelijk maar het wordt nog zelden toegepast omdat daarvoor levenslang medicijnen tegen afstotingmoeten worden geslikt, die zelf een risico geven op kanker. Mikko Larsen vond een manier om het mogelijk te maken levend bot te transplanteren waarbij die medicijnen voor alleen heel korte duur nodig zijn. In een rattenmodel voerde hij dijbeenbottransplantaties uit, waarbij een bloedvat van de ontvanger in de mergholte werd gebracht. Dit nam de bloeddoorstroming van het bot over. Als daarna de anti-afstotingsmedicatie stopt, wordt de oorspronkelijke bloedvoorziening afgestoten, maar de nieuwe niet, en blijft het bot in leven. Mikko Larsen promoveerde 11 februari 2011 op het proefschrift Composite tissue allotransplantation by modulation of immunosuppression aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Promotor was prof.dr. M.J.P.F. Ritt.

Tandheelkundig zorgverleners meld u aan! Onderwijs Voor de uitvoering van het ambitieuze onderwijsproject ‘Hou je mond gezond!’ worden alle tandartsen (preventie) assistenten, jeugdtandverzorgenden, mondhygiënisten, tandartsen, studenten van de opleidingen mondzorg, tandheelkunde of assistentenopleiding en GGD-medewerkers opgeroepen vrijwillig hun steentje bij te dragen. Professionals (in opleiding) die het leuk vinden kinderen kennis bij te brengen over mondgezondheid worden van harte uitgenodigd aan dit project mee te werken. Wie graag zelf een keertje voor de klas staat, kan zich aanmelden via www.houjemondgezond.nl. Voor vragen: stuur een e-mail aan [email protected].

Symposium ‘Wanneer wat te doen bij ernstige gebitsslijtage?’ Agenda uitgelicht Op dit symposium zal vooral de praktische kant van de diagnostiek, de preventie en het restauratieve herstel van ernstige gebitsslijtage aan bod komen. Na 2 plenaire lezingen over diagnostiek en behandeling, kunnen deelnemers kiezen uit een aantal werkgroepen, waarin onderwerpen aan de orde komen die dicht bij de tandartspraktijk staan, zoals het gebruik van slijtage-indices in de algemene praktijk, mogelijkheden van de digitale scan bij de diagnostiek en het monitoren van gebitsslijtage, totale beetverhoging met directe en indirecte technieken, partiële beetverhoging volgens het Dahl-principe, materiaalkeuze bij het restauratieve herstel van gebitsslijtage, en preventie van erosie en attritie. Link voor inschrijven.

Googelen met de NTvT-website Webbespreking Op websites die veel informatie aanbieden is meestal een zoeksysteem aanwezig. De NTvT-website met voor de tandheelkundige professie belangrijke artikelen, nieuwsberichten en excerpten vormt hierop geen uitzondering. Het zoeken naar artikelen op de website gebeurt in een zoekvenster, enerzijds op auteursnaam of een zoekterm en anderzijds via het uitgebreide zoeken met filters in rubrieken, tandheelkundige categorieën en tijdvensters. Dit zoeksysteem is toegesneden op de titels en samenvattingen van alle op de website aanwezige artikelen. De bezoeker bevindt zich dan al op de NTvT website. Googelen is een algemeen bekende term geworden, hiermee zoekt men van uit de browser op de pc met de zoekmachine van Google via zoektermen naar de gewenste informatie op websites waar ook ter wereld. Met de juiste termen en parameters is op deze manier natuurlijk ook naar de inhoud op de NTvT-website te zoeken, en met verrassende resultaten. De kracht van Google overtreft nog altijd die van alle andere zoeksystemen en het is daarom nog steeds de meest gebruikte zoekmachine ter wereld. Hoewel bijna iedereen hiervan gebruikmaakt, worden de mogelijkheden door de meeste gebruikers nog onvoldoende benut. Voor het zoeken via Google op de NTvT-website gaan we uit van de Nederlandse versie en wordt gebruik gemaakt van de link ‘Geavanceerd zoeken’ die zich naast het standaardzoekvenster op de homepage van Google.nl bevindt. In het nieuw geopende venster staat bovenin een blauw vak met 4 invoervelden. Het eerste luidt ‘met alle woorden’ dit is het equivalent van het standaardzoekvenster. Het volgende venster ‘met de exacte

10-3-2011 17:20

Nieuwsbrief NTvT

9 van 9


woordcombinatie’ geeft een veel beter resultaat als men naar namen of naar combinaties van woorden zoekt. In het derde venster ‘een van deze woorden’ is weer veel minder specifiek te zoeken, maar in combinatie met het voorgaande kan het als een filter werken. Ook het vierde venster ‘zonder de woorden’ kan als een specifiek filter worden gebruikt. Via de volgende keuzevensters kan men de zoekactie nog verfijnen. Voor een zoekactie op de NTvT-website is het van belang in het vak domein: www.ntvt.nl in te vullen. Op deze manier wordt met alle opgegeven zoektermen in alle op deze site aanwezige teksten, inclusief die van de vrijgestelde volledige pdf-bestanden, gezocht. Een mooie uitbreiding van de zoekmogelijkheden! Link: http://www.google.nl/advanced_search?hl=nl

Nieuws of praktijktips sturen naar de Nieuwsbrief Redactioneel Heeft u interessant wetenschapsnieuws, opmerkingen naar aanleiding van deze Nieuwsbrief of goede praktijktips voor uw collega’s? Stuur deze dan per e-mail [email protected] naar de redacteur van de Nieuwsbrief.

Wilt u zich afmelden voor deze nieuwsbrief, klik dan hier. Onze voorwaarden vindt u in de disclaimer.

10-3-2011 17:20

van :20

Recommend Documents