Vallen en valreductie

3 juni 2014

Vallen en valreductie Inhoudelijke nascholing in kader ouderen module 3 juni 2014

Opzet avond • Uitleg vallen en gevolgen • Interactief verschillende items: zie verder • Plenaire terugkoppeling – Wie doet wat: patient, mantelzorger, ha. Wvk poh – Welke interventies zijn mogelijk

• Aanvullende informatie • Handout

RCH Ouderenzorg: Vallen en Valreductie

1

3 juni 2014

Variaties in vallen!

De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.

Doel • Hoe meer interventies hoe kleiner de kans op recidief vallen. • Maar ook een enkelvoudige interventie geeft reductie van recidief.


2

3 juni 2014

Gevolgen vallen • WHO: zijn letsels als gevolg van een valpartij, de derde belangrijkste oorzaak van ongezonde levensjaren bij ouderen. • Vallen heeft grote consequentie op kwaliteit van leven.

Incidentie • 30% van zelfstandig wonende 65+ valt 1x per jaar • 50% van de 80+ valt 1 x per jaar


3

3 juni 2014

Incidentie vallen 65+ peildatum

Aantal 65+

valincidenten

2007

2,4 miljoen

800.000

2030

3,9 miljoen

1.300.000

Cijfers • 10% van vallen -> serieus letstel : – Heupfractuur 1-2% – Andere fractuur 3-5% – Letsel weke en hoofdletsel 5%


4

3 juni 2014

Heupfractuur • 15-25% overlijdt binnen een jaar • 25% blijvende invalide • 50% valt in huiselijke omgeving. • Kosten agv vallen 460 miljoen euro per jaar (2008)

Uit de praktijk • 2013 aantal “nieuwe” kwetsbare ouderen geïncludeerden

Valincident(en)

Mannen

7

3

vrouwen

12

7

totaal

19

10

• Meer dan 50% • 30% van valincidenten bekend.


5

3 juni 2014

Relevantie onderwerp • Gevolgen – Fracturen – Sociaal isolement – Angst

• Uiting van acute ziekte of decompensatie • Uiting van kwetsbaarheid – Recidiverend vallen

• Preventieve maatregelen – Osteoporose – Vit D, calcium en bisfosfanaten


6

3 juni 2014

Casus ter illustratie • Uit boek geriatrie

Groepen aan het werk • Delen van de casus worden door de groepen behandeld


7

3 juni 2014

Verschillende benaderingen • Duizeligheid: Koos Jansen, huisarts • Voetproblemen: Monique van der Kaa, podotherapeut

• • • • •

Medicatie: Annemarie van Gorp, apotheek ADL/ IADL: Judith Hamers, ergotherapeut Mobiliteit: Patricia Bonants, Fysiotherpeut Visus: Marcel de Haas, Opticien/orthoptist Veilgheid in en om huis: Dorien Korthout, ledenservice thebe thuis

Antwoord op • A: oorzaak vallen en testen: risicofactoren en inventarisatie • B: wie onderzoekt • C: welke interventies • D: verwijzen


8

3 juni 2014

Judith Hamers, ergotherapeute

Judith Hamers, ergotherapeute • ADL • IADL


9

3 juni 2014

Adviezen aan huisartspraktijken • In kaart brengen van valrisico door checklist in te vullen. • Na valincident oorzaak achterhalen om tot oplossing te komen. • Vragen naar belasting/belastbaarheid tijdens uitvoering adl/iadl.

Duizeligheid • Koos Jansen


10

3 juni 2014

Duizeligheid is een syndroom • Goede anamnese belangrijkste! • •

Aard van de duizeligheid, onderscheid vertigo en andere typen Vaak multifactorieel bepaald! : zijn alle factoren duidelijk?

• Onderzoek gericht op type duizeligheid • • • •

bloeddruk en pols altijd, altijd auscultatie (hartgeruis) op indicatie Onderzoek orthostase, postprandiaal op indicatie Dix-Hallpike, neurologisch onderzoek (coördinatie) bij vertigo Bij bewegingsonzekerheid : visus, kracht, balans, coordinatie, reflexen, gewrichten

• Meestal zijn anamnese en onderzoek voldoende

Wie doet wat? • Signaleren • Evaluatie • Actie


wvp/ass/poh/ha ha/wvp/poh ha/wvp/poh/ass

11

3 juni 2014

Beleid bij duizeligheid • • • • • •

Symptomatische behandeling? Medicatie beoordelen/bijstellen Leefstijladviezen Valrisico analyse Verwijzing Follow up

ha ha ha/poh/wvp poh/wvp ha ha/poh/wvp

Voorkom sociaal isolement en vallen

Leefstijladviezen • • • • • • • •

Neem de tijd met omhoog komen en draaien Slapen met hoofdeinde omhoog (bij orthostase) Eet kleinere maaltijden verspreid over de dag Matig het alcoholgebruik Drink voldoende vocht (uitdroging voorkomen) Blijf actief bewegen (met goede ondersteuning) Zorg voor een veilige omgeving Zoek afleiding en contact


12

3 juni 2014

Experts bij duizeligheid Medicatie beoordeling/sanering

apotheek, huisarts, specialist ouderen

Instructie Oefeningen BPPD

fysiotherapie

Leefstijladviezen/aanpassingen

ergotherapie

Visusverbetering

opticien, oogarts

Conditie, kracht

ouderenwerk (gymnastiek, eetclub) FT, diëtist

Bestrijden sociaal isolement

ouderenwerk

Psychologische ondersteuning

POH-GGZ, psycholoog

Verwijzing bijzondere problemen

KNO (Meniere) neurologie (CVA, Parkinson, MS), cardiologie (ritmestoornis, hartinfarct, klepgebrek) geriatrie (complexe problematiek, valpoli)

Take home messages • Duizeligheid bij ouderen is een geriatrisch syndroom. Vaak dragen meerdere oorzaken bij aan de duizeligheid. • Goede anamnese en gericht onderzoek bieden meestal voldoende basis voor beleid. Aanvullende diagnostiek is zelden nodig. Verwijzing is zelden nodig (3%), alleen bij alarmsymptomen (neurologisch, cardiaal). • Besteed altijd aandacht aan mogelijke cardiovasculaire aandoeningen (meer dan 50% van de oorzaken) • Beoordeel altijd de medicatiestatus (25 % bijdragend) • Denk aan valrisico en sociaal isolement


13

3 juni 2014

Veiligheid in en om het huis • Dorien Korthout Ledenvereniging Thebe Extra

Veiligheid in en om het huis • • • •

Gids in zorg & welzijn Denken in mogelijkheden Zelfstandig thuis blijven wonen Preventie


14

3 juni 2014

Mobiliteit • Patricia Bonants

Mobiliteit Test voor HA - POH - WV TGUGtest: indicatie over mobiliteit-spierkracht en balans: 3x herhalen en het gemiddelde telt ( bij >20 sec. oorzaak achterhalen evt. mbv expertise van de Fysio) Algemene mobiliteitstest : reiken met de armen naar een kastje hoog en laag 6 minuten wandel test (of 2 MWT bij slechte conditie/mobiliteit


15

3 juni 2014

Mobiliteit Testjes voor HA - POH - WV Rollator - Testen van de remmen-zitplankje en banden - Gebruik controleren op goed gebruik remmen en plaatsen van de rollator tov de stoel/bed

Mobiliteit Adviezen voor HA - POH - WV Uitleg/inzicht geven van het belang van bewegen voor de algemene gezondheid: beter bewegen met hulpmiddelen dan niet bewegen zonder hulpmiddel


16

3 juni 2014

Voetproblemen • Monique van der Kaa

Voetproblemen Anamnese • Hoe vaak bent u afgelopen jaar gevallen. • Draagt u schoenen in huis? • Heeft u pijnklachten aan uw voeten? • Heeft u een doof gevoel in de voeten?


17

3 juni 2014

Voetproblemen Onderzoek • Hallux valgus, hamertenen; inspectie • Pijn door eelt, ingegroeide nagels of overbelasting. • Verminderde gevoeligheid; sensibiliteitstest • Verminderde flexibiliteit van de enkel; functie onderzoek • Zwakte van de teenspieren; weerstandstest • Stabiliteit bepalen; drukmeetsysteem

Voetproblemen Risico factoren schoeisel: • Open aan de achterkant; • Instabiel door scheve hak; • Hoge hak, te smalle hak; • Gladde zool; • Antislipzool die te veel hecht aan de vloer • Op kousen lopen; • Op blote voeten lopen; • Instabiel lopen door geen goede afwikkeling.


18

3 juni 2014

Schoenadvies • Juiste pasmodel • Juiste lengte- en breedtemaat • Sluiting om de hiel • Hakhoogte mag maximaal 3 cm bedragen • Brede hak, niet afgesleten • Schoenen met veter of andere wreefsluiting • Koop aan het eind van de middag schoenen • Met uitneembaar voetbed indien er podozolen nodig zijn.

Voetproblemen - Medisch maatwerk podoschoeisel waarin de therapiezolen zijn verwerkt in het voetbed. - Schoenen voor onder de douche - Sluiting mediaal voor zelfredzaamheid - Sandalen en sloffen gemaakt door podotherapeuten.


19

3 juni 2014

Medicatie • Annemarie van Gorp

Medicatie • Stap 1: Farmacotherapeutische anamnese • Stap 2: Farmacotherapeutische analyse • Stap 3: Overleg tussen apotheker en HA • Stap 4: Overleg patient • Stap 5: Follow up en monitoring


20

3 juni 2014

Medicatie stap 1 • Ervaringen patient • Duizeligheid/vallen • Gebruik medicatie

Medicatie stap 2 • START criteria • STOP criteria • Alle antihypertensiva nodig • Middelen met centrale bijwerkingen (nog) geindiceerd


21

3 juni 2014

Medicatie stap 3 • In overleg medicatie optimaliseren – Antihypertensiva mogelijk dosering verlagen – Centrale middelen heroverwegen (benzodiazepines)

Medicatie stap 4 • Overleg met patient over mogelijke wijzigingen – Uitleg – Staat patient erachter


22

3 juni 2014

Medicatie Stap 5 • Follow up en monitoring – Hoe gaat met duizeligheid / vallen

Visus • Marcel de Haas


23

3 juni 2014

Visus • Alles wat plotseling komt is verdacht. • Wanneer je minder dan 50% ziet, kun je de krant niet meer lezen. • Optometristen zijn 1e lijns zorgverleners die kennis hebben van oog pathologie, brillen maken, lenzen aanmeten en low vision hulpmiddelen leveren.

Visus • Stenopeische opening en visustest. • Oogleeftijd


24

3 juni 2014

Visus • Amslerkaart

Visus • Blocnote met stenopeische bril en instructie


25

3 juni 2014

Samenvatting • Terugkoppeling vanuit groepen • Terug naar het kernteam, wie doet wat, afspraken maken.


26

3 juni 2014

Laat maar komen!

De afbeelding k an momenteel niet worden weergegev en.


27

3 juni 2014

Algemeen • • • • • • • •

Oefenprogramma’s (alleen of in groep) verminderen valrisico (fysiotherapeuten met aantekening ouderen) Loophulpmiddelen en schoeisel (adequaat gebruikt) Saneren medicatie (mn antipsychotica, antidepressiva, sedativa, morfinomimetica en cardiovasculaire medicatie) Orthostatische hypotensie (volume verlagende middelen en bloeddrukverlagend middelen) Advies mbt gaan staan, langzaam aan, eerst zitten, steunkousen, verhogen van lichamelijke activiteit (kuitspieren) Ergotherapie (niet louter ergotherapie!) Psychosociale gevolgen van valangst Osteoporose-behandeling

• VALINCIDENTEN, ZELDEN ERNSTIGE OORZAAK, • ALLE BEETJES HELPEN

Fysiotherapeuten met aantekening ouderen • www.gfn-tilburg.nl, Netwerk kaart, Aangesloten fysiotherapeuten


28

3 juni 2014

literatuur • Probleemgeorienteerd denken in de geriatrie. Olde Rikkert ea 2008 • Personalized primary care for older people, Nienke Bleijenberg. 2013 • Toolkit U-care, Nienke Bleijenberg, 2013 • Strategies in preventive care for older people, Yvonne Drewes, 2013 • NHG praktijkwijzer ouderenzorg.

Mededelingen • Vilans minisymposium 17 juni • Colorectaal carcinoom project • September juridsche aspecten.


29

3 juni 2014

Dank voor uw aandacht en samenwerking. vragen of opmerkingen


30

Vallen en valreductie

Recommend Documents