Vaisha Dev
Juli 2009 nr 6
Deelnemers Dental Camp voorjaar 2009 1. Suze An van den Belt, TA, Barneveld 2. Ginger Bousché, MZK, Nieuwegein 3. Marijn Breuklander, TA, Amersfoort 4. Anne Bronold, TA, Amsterdam 5. Anky Brouwer, MZK, Den Haag 6. Angela Bugel, Ta Ass, Drongen, Belgie 7. Léonie Dumoulin, MH, Groningen 8. Eefje van Egmond, TA, Utrecht 9. Cees Engels, Teamleider, Arnhem 10. Annemarie Engels, Ta Ass, Arnhem 11. Ru-shan Goey, Student THK, Amstelveen 12. Eline Greving, TA, Nijmegen 13. Ilse Hilgenkamp, MZK, Zwolle 14. Maike Huisman, Student THK, Nijmegen 15. Theo Jetten, Teamleider, Arnhem 16. Christel Kranendonk, TA, Amsterdam 17. Carolien Lampe, TA, Nijmegen 18. Madeleen Langeloo, Student THK, Amsterdam 19. Willem de Lint, TA, Peize 20. Jan van Lokven, TandTech, Milsbeek 21. Leonoor van Marrewijk, TA, Amsterdam 22. Ingrid Omlo, MZK, Groningen 23. Sandra van Schooten, TA, Nijmegen 24. Ewout Schuringa, TA, Amsterdam 25. Kirsten Slagter, TA, Groningen 26. Emmy Steenbekke, MH, Zwolle 27. Danielle Stolk, Tandprotheticus, Amsterdam 28. Judith van Uchelen, Student THK, Nijmegen 29. Steffanie Veldhuis, Student THK, Groningen 30. Cindy Verdegaal, Student THK, Amsterdam 31. Connie Verdonk, TA, Dordrecht 32. Martin ter Wee, TA, Nijmegen 33. Theo Willemsen, TandTech, Angeren 34. Myriam van Zomeren, MH, Groningen 35. Pim Bink 36. Saraswoti Timilsina 37. Keshav Pandey 2
Colofon Dit Nieuwsbulletin wordt uitgegeven door de Netherlands Oral Health Society en verschijnt twee keer per jaar in een oplage van 1200 exemplaren. Het Nieuwsbulletin wordt kosteloos toegezonden aan donateurs, belangstellenden en deelnemers. Uw financiële bijdrage blijft onontbeerlijk om al ons werk ook voor de komende jaren te kunnen blijven voortzetten. Adreswijzigingen of wijzigingen kunt u doorgeven aan
[email protected] of per post: NOHS p/a Wilhelminastraat 49, 6812 CT Arnhem.
15
Bestuur NOHS Theo Jetten, voorzitter Olivier van Vlijmen, secretaris Dick Beumer, penningmeester Gerjen Winkeler, public relations Pim Bink, bestuurslid Angela Bugel, webmaster/Vaisha Dev Joost van Vlijmen, adviseur
3
26
32
30
11
18
9 20
25
8
13
22
34
5
19
7
37
12
6
21 33
2 31
hs.nl o n . w w w 10
17
14
29 23
16
1
36
24
28
35
27
Redactie Edith Bekking,
[email protected] Angela Bugel,
[email protected] Gerjen Winkeler,
[email protected] Eindredactie Angela Bugel,
[email protected] Donaties Rekeningnummer Rabobank 3229 34 877 t.n.v. NOHS te Gorredijk; www.nohs.nl
4
Productie Vormgeving en lay-out: Angela Bugel Druk: Rikken Print, Gendt
l n . s h o n . www
Dit nummer is weer mogelijk gemaakt door onze sponsors. Met dank daarvoor. 3
Redactioneel: R\ 3 dd Nepal De laatste jaren was ik altijd erg enthousiast bezig met het maken van het nieuwsbulletin over het voorjaarscamp, logisch, want dat ging altijd over de groep waarmee ik mee naar Nepal was geweest. Alleen dit jaar voelde het allemaal wat afstandelijker want ik was er zelf dit keer niet bij, helaas. We waren natuurlijk wel betrokken bij alle voorbereidingen en sliepen de weken van het dental camp met de noodoproepenlijst naast ons bed. Als onze test-SMS-jes beantwoord werden dan wisten we dat we in ieder geval contact hadden met de satelliettelefoon. Edith en ik rekenden de dagen uit waarop we weer een mail van Angela konden verwachten want op afstand waren we in Arnhem wel erg benieuwd hoe alles ging. Van Cees Engels kregen we uitgebreid verslag over de fietstocht die de deelnemers moesten maken om op de camplocatie te komen; we zagen het helemaal voor ons en de gedachte alleen al maakte ons aan het lachen. Ook hadden we via de mail contact met Keshav, dus we waren op de hoogte van veel gebeurtenissen. Na het camp kregen we een prachtige DVD van Willem de Lint over de dental camps en als je die hebt gezien dan zit je er zo weer in. Leuk om op kennismakingsbijeenkomsten te laten zien. Tenslotte nog wat ongecensureerde foto’s op Picasaweb en dan is de voorstelling compleet. Nou moet ik eerlijk toegeven dat ik ondanks dat ik dit camp heb overgeslagen toch bijna dagelijks met ‘Nepal dingen’ bezig ben. Mijn mailbox zit vol met mail4
tjes van deelnemers met vragen over zeer uiteenlopende zaken van: “Hoe hard zijn de bedden? tot: “Wat kost een reisverzekering?... Een oud studiegenootje belde en was ook enthousiast geworden om met haar hele praktijk naar Nepal te gaan; toch niet voor niets een stukje geschreven voor een reünistenblad... Een enthousiaste Ingrid Omlo heeft een mooi voorlichtingsboekje gemaakt en dat heeft veel gezellige mailtjes en telefoontjes opgeleverd... We lamineren nog even wat poetsplaten voor de komende camps tussen de patiëntenbehandelingen door; allemaal even meehelpen dan is het zo klaar... Regelmatig mail- en telefooncontact met Cees Engels die aan de zijlijn allemaal ingenieuze dingen bedenkt en ons voorziet van goede adviezen waar we ook echt iets aan hebben... Pim Bink die regelmatig mailt en ook wat Nepalnieuws naar Nederland stuurt samen met wat prachtige kiekjes... Een patiënt uit mijn eigen praktijk die een kledingverkoop organiseert voor de NOHS... Een familiefeest met opbrengst voor Nepal... Inspirerende telefoongesprekken met Trees van Rijsewijk (tamsarya. nl) en Ron Knevel (buddhibangara.org) om bij elkaar te komen en te spreken over een samenwerking in Nepal... Ik maak een afspraak met Trees om met nog twee bestuursleden bij elkaar te komen... Ik beloof Ron om na de vakantie een afspraak te maken... Karin Mertens, die met Joost van Vlijmen naar Nepal gaat, wipt nog even langs om wat voorlichtingsboekjes te halen; ondertussen weer veel gebabbel over Nepal en ik weet haar te strikken voor een artikel voor de volgende Vaisha Dev... Ondertussen probeer ik een teamleiderprotocol op te stellen aan de hand van de evaluatie met de teamleiders, dat blijkt toch lastiger dan verwacht... Website-overleg met Angela... Toch nog maar een brief naar ons hele adressenbestand om te kijken of er meer mensen donateur willen worden en al die oude adressen nu toch echt eens uit het bestand te halen... Mail: waarom krijg ik geen boekje meer, ik ga ieder jaar mee? het boekje komt
hs.nl
Het ‘T-shirtmannetje’ en zijn vrouw foto: Ginger Bousché later dan gepland maar je krijgt er echt wel een paar opgestuurd... Olivier studeert af; wat geven we hem cadeau? Al snel een passend cadeau gevonden: alle Vaisha Dev’s want hij had ze nog niet gelezen... te druk met studeren hoop ik dan maar... Mail van het T-shirtmannetje uit Kathmandu; shirts bestellen; ik denk dat ik hem heel blij ga maken want we gaan 4 shirts per deelnemer bestellen... Mail naar Keshav: kun je tandenborstels in Nepal regelen, natuurlijk niet te duur? Binnen een paar dagen kan ik uit een aantal modellen kiezen en Keshav regelt met de directeur dat we ze voor inkoopsprijs kunnen krijgen... De kunstenares van de etsen van de voorkant van Vaisha Dev nr. 5 stuurt nog even een kaartje dat ze het een mooie cover vond... Natuurlijk de nodige bestuursmail en evaluatie en enquête-uitslagen; dus de PowerPoint voor de kennismakingsbijeenkomst moet aangepast worden... Ondertussen zie ik op de website dat Joke Engels volgend jaar gelukkig ook weer van de partij is; in ieder geval lekkere koffie... Edith print alvast de adresstickers uit voor Vaisha Dev nr. 6, we controleren nogmaals de adressenlijst, dit moeten ze dan zijn... Een nieuw probleem: wat doen we met al die leuke foto’s bij het beeld van Vaisha Dev???? We besluiten ze op de website te zetten... En waar zit mijn mailbox vol van? Juist... Vaisha Dev mail van en naar Angela, met als resultaat: Vaisha Dev, nummer 6, opnieuw op het glanzende papier, ook dit keer weer mogelijk gemaakt door onze sponsors. Veel leesplezier! Gerjen Winkeler
[email protected] Pim en Keshav, foto: Angela Bugel
5
Van de voorzitter
De ‘communicatie’ begint al op Schiphol...we mogen de behandelstoelen niet meenemen vanwege overgewicht...
6
Communicatie is in onze moderne wereld een sleutelwoord geworden. Zeker daar waar het wel eens mis gaat; of dat nu zaken tussen tandarts - tandtechnieker zijn of zaken bij grote moderne organisaties betreft. De communicatie moet verbeterd worden zodat er bij voorbaat al minder storende factoren zijn en er meer begrip voor elkaar is. Dit toverwoord wordt als de oplossing voor problemen en/of verbeteringen gezien.
en in bepaalde gevallen mailen mogelijk is maar dan moet er wel stroom en geduld zijn. Immers, de computers daar zijn niet zo snel als wij gewend zijn. Maar nog steeds zijn er gebieden waar geen contact mogelijk is. Wij hebben daarom, omdat we in de bergen zaten, een satelliettelefoon meegenomen. Maar óók dan moet er stroom zijn om de batterij weer op te laden. Het tijdsverschil van 6 uur speelt ook nog eens parten bij contact naar Nederland.
In onze stichting is dit iets wat al jaren aan de orde is en dan hebben we nu ook nog te maken met een groei van vrijwilligers die mee willen naar Nepal. Communicatie in een land dat zoveel verschilt van Nederland waarbij je niet zeker weet of men elkaar begrijpt en vaak in gebrekkig Engels. De mensen zijn zo vriendelijk dat ze niet snel nee verkopen en je liever met een ja tegemoet komen, ondanks dat het niet is begrepen. En dan niet te vergeten de bureaucratie die over heel veel schijven loopt; waarbij iedereen zichzelf heel belangrijk vindt en zijn stempel ergens op wil zetten.
Wij hebben in Nepal een betrouwbaar contactpersoon: Keshav Panday. Keshav runt een reisbureau (Mountain Leaders), werkt al jaren mee aan onze projecten en regelt van alles daar waar nodig. Hij gaat mee op Camps en is onze steun en toeverlaat bij calamiteiten. Alles wordt door ons met Keshav en niet te vergeten Pim Bink (tandarts en wonend in Nepal) van te voren besproken maar wij moeten niet vergeten dat de uitspraak ‘You Never Know’ in Nepal altijd weer van toepassing is.
Dan de zo belangrijk gebleken noodoproeplijst. Men kan zich vaak niet voorstellen dat men in gebieden zit waar echt geen mogelijkheden zijn voor contact (communicatie). Dat zomaar bellen niet tot de mogelijkheid behoort
Zo is ook communicatie met de deelnemers heel belangrijk. Wij verwachten dat de deelnemers eerst naar onze prachtige en informatieve website kijken om daar al informatie op te doen. Door ons wordt alles zoveel mogelijk duidelijk uitgelegd en toch komen er naderhand allerlei vragen die wel zijn behandeld maar niet zijn doorgedrongen.
Binnen het bestuur hebben we een aanzet gegeven voor duidelijke taakverdelingen: - Dick Beumer: financiën en aankoop tickets. - Olivier van Vlijmen: administratieve afhandeling met Nepal, notulist. - Gerjen Winkeler: Public Relations, verzekeringen, redactie Vaisha Dev, voorlichting, overleg met andere Nepalorganisaties, contact met teamleiders, regelt allerlei zaken rondom de organisatie van de camps. - Angela Bugel: webmaster, inschrijving deelnemers dental camps, samenstelling van de groepen, redactie Vaisha Dev en verdere hand- en spandiensten. - Pim Bink: voor een groot deel actief in Nepal, beheert onze voorraad materialen en legt contacten met de plaatselijke autoriteiten, regelt in Nepal de werkvergunningen. - Joost van Vlijmen: onderzoekt de opleidingscapaciteiten in Nepal.
Na veel onderhandelen aan de balie mogen de stoelen toch mee; Danielle Stolk, Leonoor van Marrewijk en Theo Willemsen ontfermen zich in Kathmandu... foto’s: Theo Jetten
U begrijpt dat iedereen achter de schermen druk doende is om alles zo goed mogelijk te laten verlopen, verwachtingen uit te laten komen en iedereen weer veilig in Nederland te laten terug keren. Met natuurlijk een tevreden en goed gevoel na afloop. Door de jaren heen weten we dat wij echter niet alles in de hand hebben in een land als Nepal en improvisatie vaak aan de orde komt. Theo Jetten Voorzitter NOHS
[email protected] 7
Van de penningmeester Voor u ligt al weer een nieuwe Vaisha Dev welke wij toezenden naar al onze donateurs en nieuwe deelnemers aan de Dental Camps. Van de donaties hebben wij alle oude tandartsstoelen vervangen, een noodaggregaat -en zonnecollector aangeschaft en zijn er diverse instrumenten vervangen. Giften en donaties blijven echter van harte welkom en zijn ook noodzakelijk om deze Camps te organiseren en daar waar mogelijk te verbeteren en uit te breiden. Dit ondanks de eigen bijdrage van € 1.600,-- per deelnemer voor de reis- en verblijfskosten. Er komen regelmatig leuke giften binnen welke bijeengebracht zijn middels acties zoals donaties bij een geboorte, huwelijk, een sponsorloop door een school, een collecte in een kerk, een bingoavond. Zelf hou ik lezingen in het Noorden van het land. Naast een lezing toon ik een dvd van ons vrijwilligerswerk en heb materialen bij mij die gemaakt zijn in Nepal. De gemiddelde opbrengst is € 250,-- die in zijn geheel naar onze Stichting gaat. Op dit moment oriënteren wij ons op nieuwe werklocaties in Nepal. Sjoukje Lania, Ineke Schaafsma en Agnes Kruiper, hebben namens de Stichting Studenten en Masaharprojecten Nepal in november 2008 een werkbezoek gebracht aan Nepal. Tijdens dit werkbezoek is er een bijeenkomst geweest met het bestuur en medewerkers van het gezondheidscentrum in Deurali en is er op verzoek van de NOHS een voorbereidingsgesprek geweest in het kader van een mogelijk Dental Camp in dit bergdorp. Het bergdorp Deurali ligt in het Ghorka-district en behoort tot één van de meest afgelegen gebieden in deze omgeving. Het Ghorkha-district ligt ten noordoosten van Kathmandu. De reistijd vanuit Kathmandu is ongeveer 9 uur met de bus. De bevolking van Deurali is erg arm en behoort tot de laagste 8
Rectificatie kaste. Het leven in deze omgeving is zeer eenvoudig. De mensen wonen vaak in eigen gemaakte hutjes, zonder stromend water en zonder elektriciteit; er is geen werk en ze leven van de rijst en de groenten van hun eigen kleine stukjes land. De begaanbaarheid van de weg (zandpad) is afhankelijk van de weersomstandigheden; door de moesson ontstaan er regelmatig gaten in de weg of aardverschuivingen. Mocht dat het geval zijn dan is doorreizen met een ossenkar een mogelijke oplossing. Het laatste stuk is bergopwaarts en zal te voet gaan. Er komen mannen uit het dorp om te assisteren v.w.b. bagage, materialen, stoelen, kisten etc. Tijdens het Dental Camp kan er gebruik worden gemaakt van de school. Eén schoollokaal zal worden ingericht als slaapzaal voor allen. Er zijn geen bedden dus de deelnemers moeten zelf een slaapmatje en slaapzak meenemen. Een beetje improviseren dus. Er is geen stromend water of elektriciteit en er is geen communicatie mogelijk middels telefoon of internet. Er zal een satelliettelefoon met de groep mee gaan in geval van nood. We vermoeden dat het erg druk gaat worden. De mensen zullen van heinde en ver komen; ze willen graag een dag lopen om zich te laten behandelen. De mensen in het Ghorkha-district zijn nog nooit bij een tandarts geweest en meer dan 50 % heeft problemen met het gebit. In de volgende Vaisha Dev zullen wij zeker een verslag kunnen lezen van dit team over hoe ze dit hebben ervaren en beleefd.
Bij het citaat wat Herna de Boer in haar artikel in Vaisha Dev nummer 5 heeft aangehaald is vergeten de bron te vermelden. Uit: OVIDIUS, Metamorphoses
Ilse en Emmy kunnen tandsteen verwijderen dankzij de gesponsorde zonnepanelen, foto’s: Angela Bugel
En het deel van die stenen, dat met een of ander vocht nat en kleiachtig was, werd gebruikt voor het lichaam; wat stevig is en niet kan worden gebogen, verandert in botten, wat zojuist ader was, bleef onder dezelfde naam, en in een korte periode, door de wil van de goden, namen de stenen, die gegooid waren door de handen van de man, het uiterlijk aan van mannen, en de vrouw is hersteld door het werpen van de vrouw. Daarom zijn wij een harde soort en bestand tegen inspanningen, en geven wij de bewijzen, uit welke oorsprong wij geboren zijn.
Voor meer informatie en foto’s over deze locatie zie onze website: www.nohs.nl/locaties.
.nl s h o n . w ww
Dick Beumer, penningmeester
9
Behandelkamer Kumarischool Pim en Thuladai aan het werk
Samenwerking NOHS en Tamsarya foundation
boven: Kumarischool onder: opslag materiaal
In 1999 organiseerde de Nederlandse consul voor Nepal, Cas de Stoppelaar, een bijeenkomst in Amsterdam voor de toenmalig bekende stichtingen in Nederland die in Nepal werkzaam waren met het doel kennis en ervaringen te delen zodat niet iedere stichting opnieuw het wiel hoefde uit te vinden. Iedere stichting kreeg de gelegenheid om te vertellen wat hun werkzaamheden waren. Voor de NOHS was dat simpel. Eenvoudige Tandheelkunde voor de armen en kennisoverdracht met opleiding. In 1995 waren er welgeteld 50 Nepalese tandartsen in Kathmandu. Nu zijn het er al meer dan 300 en het aantal zal snel groeien omdat ook het aantal opleidingsmogelijkheden toeneemt. Alleen blijft het buiten de Kathmanduvallei behelpen wat tandheelkunde betreft zodat onze hulp nog steeds noodzakelijk en zinvol is. Ruwweg één tandarts op de 87.000 mensen. Tijdens deze bijeenkomst vroeg Trees van Rijsewijk (oprichtster van de Stichting Tamsarya, www.tamsarya.nl) of het ook mogelijk was om de kinderen van de Kumarischool te behandelen. In 2000 bezocht ik voor het eerst de Kumarischool en onderzocht de kinderen liggend op een bank zoals het in de derde wereldgebieden gebruikelijk is. Een opgerolde handdoek als hoofdsteun. Al gauw had ik oud instrumentarium verzameld dat ter plekke achter kon blijven.
10
Veel steun had ik aan helpers van het eerste uur zoals Joost van Vlijmen, Marcel Mol en Henk Kinders. Joost deed zijn eerste dental camp in een huisje waar wij haast niet rechtop konden staan. Dit huisje blijft als aandenken bestaan op het terrein van de Kumarischool. In 2003 doneerde Henk Kinders een complete unit met afzuiginstallatie. In eerste instantie werd de installatie in het ziekenhuis ‘Shree Himkiran’ op de eerste verdieping gezet maar daar was het naarmate de zomer vorderde, qua temperatuur, niet meer uit te houden. Later werd de installatie naar beneden verhuisd in de koelste kamer van het ziekenhuis waar het nog steeds staat. De kamer is inmiddels uitgebreid met röntgen, operatie lamp en autoclaaf. Een goede stoel ontbrak nog en Trees en ik hebben een behandelstoel van Indiase makelij gekocht in Kathmandu. Deze stoel heeft voor het op en neer gaan een hydraulische pompmogelijkheid. We moesten zelf de stoel ophalen. Groot was onze verbazing dat wij na enig zoekwerk op een autosloperij terecht kwamen waar de stoel gedemonteerd en onder een zeil in de modder op ons stond te wachten. Ik had geen idee hoe de stoel eruit zag zodat we alles wat maar een beetje op een onderdeel leek hebben meegenomen. Aangekomen op de Kumarischool had ik na een paar uur sleutelen de stoel in
elkaar en gelukkig ontbrak er niets. Nog sterker, er zaten nog extra onderdelen bij. En de stoel voldoet prima alleen sommige patiënten hebben geen idee hoe ze erop moeten gaan zitten en gaan met gekruiste benen met het gezicht naar de rugleuning op de stoel zitten. De behandelkamer is nu van alle gemakken voorzien zoals een röntgenscanner en ultrasoon apparatuur om kanaalbehandelingen te doen. Alleen is het de NOHS nooit gelukt voor langere tijd tandartsen op de Kumarischool te krijgen. Per behandeldag komen er gemiddeld 5 patiënten waarvan 95% extractie is. Over een heel jaar genomen zijn het toch aardig wat behandelingen. Na een dental camp wordt aangeraden om voor uitgebreide behandeling naar het gezondheids centrum van de Kumarischool te komen. De meeste patiënten geven daar gehoor aan en zo voorziet dit centrum in een behoefte. Na tien jaar kunnen we terug kijken op een succesvolle samenwerking. Er ligt een meerjarenplan in de kast waarbij het accent op de preventie komt te liggen. Ook de komende tien jaar hopen we nog vele arme Nepalezen te kunnen helpen. Pim Bink Henk Kinders
l n . s h o n . www
11
Waterkoeling Roeien met de riemen die je hebt staat vaak op gespannen voet met proberen kwaliteit te leveren... Vrijwilligerswerk in den vreemde brengt je vaak in die spagaat. Al kom je in Nepal helaas alleen maar toe aan extraheren en tandsteen verwijderen, toch wil je dat dan wel goed doen. Een paar jaar geleden werden er micromotoren aangeschaft die op oplaadbare batterijen werken. Compleet met nieuwe hoekstukken, dat wel. Maar het euvel was natuurlijk dat er geen waterkoeling mogelijk was. Goede raad was nu eens niet duur maar goedkoop. Een paar plantenspuiten die onder druk gezet konden worden boden soelaas. Van Adse, de monteur die zevenentwintig jaar lang mijn apparatuur in de praktijk gaande heeft gehouden, kreeg ik een paar hele kleine metalen tules om slangetjes op aan te sluiten. Deze monteerde ik met kunsthars in de uitgangen van de plantenspuiten. Tot zover zou het goed kunnen functioneren, ware het niet dat de moderne hoekstukken alleen maar de mogelijkheid hebben van interne koeling. Uit de studietijd had ik zelf nog een rood hoekstuk met een spraykoelingaansluiting aan het kopje; en mijn eigen tandarts had er ook nog twee. De siliconen-slangetjes regelde mijn buurman die hoofd sterilisatie is in een 12
ziekenhuis. Inclusief plastic klemmetjes zoals verpleegsters bedienen om de uitstroom van de infuuszakken te regelen. En een en ander functioneert nu al een paar jaar vooral bij het wortelsplitsen en de enkele vullingen die gelegd worden. Het volgende hoofdstuk is het bedenken van een oplossing voor het afzuigen van het vocht uit de mond van de patiënt. Maar daar word hevig over nagedacht. Een heel klein formaat stofzuigertje met een grote plastic fles met een ingang- en een uitgangtule? Verleden jaar begaf een van de gele drukcontainers het die de tandsteenverwijderapparatuur van koelwater voorzien. Het overdrukventiel ging stuk en de afsluitrubbers hadden ook hun beste tijd gehad. Daartoe heb ik weer een aantal plantenspuiten gekocht doe ik ga voorzien van tules met een wat grotere uitgang voor de slangetjes van deze apparaten. Ieder tandsteenapparaat z’n eigen koelwatervoorziening, dus geen wirwar van slangetjes meer op de grond. Het najaarscamp 2009 heeft de primeur. Het blijft behelpen, maar steeds minder behelpen. Cees Engels
.nl s h o n . w ww
De plantenspuit hangt aan de behandelstoel in Chtiwan, foto: Ingrid Omlo 13
Festival: Happy Holi Nepal is een land van de kleurrijke festivals. Geen maan zonder een festival lijkt het motto te zijn. Festivals volgen namelijk de maankalender, welke verdeeld is in twee ‘forthnights’ of te wel, twee maal ‘fourteen nights’. De lichte forthnight is de periode van twee weken van de toenemende maan tot volle maan (purnima). De donkere forthnight is de periode van twee weken van de afnemende maan tot de nieuwe maan (aunsi). Sommige festivals hebben een nationaal karakter, anderen worden alleen lokaal gevierd. Vooral in de vallei van Kathmandu lijkt elke gelegenheid een excuus voor een feestje. De meeste festivals vinden hun oorsprong in het Hindoeïsme of Boeddhisme en omdat de gelovigen elkaars feesten vieren, bewijzen zij hiermee hoezeer de twee religies in Nepal met elkaar verweven zijn. Reden voor een festival is meestal de verering van goden en heiligen maar ook het offeren voor overleden familieleden, het inluiden van een nieuw seizoen en het afsluiten van een goede oogst zijn reden temeer voor een feestje. Holi, het festival van de kleur wordt tussen eind februari en begin april gevierd, en duurt een week. Op de eerste dag wordt op het Basantapurplein, voor het Dhoka Paleis in Kathmandu, een versierde chir geplaatst. De gekleurde ‘good luck’ wimpels representeren de kleren van de melkmeisjes die in een ver verleden in Noord India dachten ongezien een bad in de Jamuna 14
Danielle Stolk en Anne Bronold
rivier te kunnen nemen. Tijdens het baden stal de god Krishna hun kleren en verborg ze in een boom. Hij gaf ze pas terug nadat de meisjes zich naakt aan hem hadden getoond. De laatste dag van het festival ‘Holi Purnima’ valt op volle maan en wordt afgesloten met het verbranden van de chir. De uren daarvoor vormen echter de kleurrijkste dag van het jaar. Met name jongeren gaan de straat op, gewapend met waterballonnen en gekleurd poeder. Overal in de straten hoor je ze schreeuwen: ‘HAPPY HOLI’ en hoor je water kletteren, soms een kleine ballon die kapot klapt, soms een emmer die vanaf een balkon leeggegooid wordt. Nergens ben je veilig, zeker niet als toerist, niemand wordt gespaard... Wij dus ook niet... Omdat onze wegen die dag zouden scheiden wilden Danielle en ik nog even gezamenlijk ontbijten. Happy Holi zouden we op de koop toenemen. Het stuk de stad in ging prima, droog en ongekleurd konden we aan het ontbijt. Vanaf het dakterras waar we zaten konden we mooi de straten inkijken en ons voorbereiden op wat ons nog te wachten stond. Hoe erg kan het zijn, beetje water, beetje poeder, het is immers maar een minuut of vijf terug lopen naar het hotel. Zonder munitie zijn we aan de terugtocht begonnen... Onbegonnen werk! 2 stappen buiten het restaurant vlogen de eerste waterballonnen ons om de oren, niet veel later de eerste emmer vanaf een balkon. 10 meter van ons vandaan stond een meisje poeder te verkopen, en gewapend met munitie vervolgden we onze tocht. De beste verdediging is de aanval... 5 minuten, 20 waterballonnen, 10 keer Happy Holi inclusief poedersmeren en zeker een emmer of vijf later kwamen we terug in het hotel... met de foto links als resultaat. Het was een mooie afsluiter van wederom een prachtig kamp! NOHS bedankt! Anne Bronold
Ook Pim, Martin, Kirsten en Eefje ontkwamen niet aan de gekleurde poeder! Foto’s Angela Bugel
15
Op de fiets naar het werk...
Foto’s: Ginger Bousché
16
Afgelopen februari 2009 gingen we opnieuw naar Nepal om daar te werken. Het was voor mij de derde keer. Net als voorgaande jaren was dit een bijzondere ervaring; na een prachtige rit in de jeep een warm welkom op het dental camp met tika’s en bloemenkransen en vervolgens met een enthousiast team aan het werk. Het werk bestond vooral uit pijnbestrijding en gebitsreinigingen, dus er werden veel slechte elementen getrokken en erg veel tandsteen verwijderd. Ook waren er voor de 2e keer tandtechniekers mee die nieuwe (partiële) protheses hebben gemaakt. Daarnaast is het geven van voorlichting een belangrijk onderdeel. Maar Nepal zou Nepal niet zijn als niet alles op rolletjes zou lopen zoals we dat hier in Nederland gewend zijn. Tijdens een bezoek aan een lokaal schooltje bleek dat er geen schoolbussen reden i.v.m. proteststakingen. Dus geen kinderen om voorlichting aan te geven, helaas. De stakingen werden steeds serieuzer, er waren wegblokkades op steeds meer plaatsen en de winkels moesten dicht. De Nepalezen noemen dit ‘banda’. Deze banda werd georganiseerd door de Tharu, een bevolkingsgroep die al eeuwen in Nepal woont. Sinds de nieuw gevormde regering zijn er veel verschillende partijen die van alles willen bereiken. Hieronder ook de Modesi people, een grote groep van
oorsprong Indiërs, die sinds een jaar of 40 in Nepal wonen. Zij willen een eigen staat in de Terai (het laaggelegen gebied van Nepal). Maar de Tharu willen niet hun identiteit verliezen en gewoon Nepalees blijven in hun eigen gebied. Dus begonnen de Tharu banda om zo het dagelijks leven stil te leggen. Het leger riep dan een curfew af, zodat de situatie rustig zou blijven en de banda over zou gaan. Want een curfew betekent dat mensen niet op straat mogen komen zodat ze de ‘relschoppers’ gemakkelijk kunnen oppakken die wel op straat zijn tijdens hun acties met knuppels en stokken. Al met al een grimmige sfeer. En deze acties dien je wel serieus te nemen want als je een banda negeert, loop je de kans bij een gevecht betrokken te raken of dat je jeep in brand wordt gestoken. Er waren ook al twee doden gevallen bij fanatieke opstanden vlakbij ons camp. Maar... wat doe je als je met een grote groep tandheelkundige vrijwilligers voor een bepaalde periode in Nepal bent met alleen als doel mensen te helpen? Dan zoek je naar een alternatief! En hoe gaan de meeste Nederlanders thuis naar het werk? Juist; op de fiets! Dus er werden fietsen geregeld zodat wij aan konden geven de acties serieus te nemen, maar toch wel graag aan het
Op de fiets vlnr en vbno: Cindy, Danielle, Anne, Ewout, Léonie, Ginger, Eline, Maddeleen, Suze-An, Myriam, Christel en Leonoor.
l n . s h o n . www
17
voorgrond: Léonie achtergrond: tandtechnieker Jan van Lokven
werk wilden gaan. Daar ging een grote groep Nederlanders in witte kleding op de fiets, met daarachter een jeep voor de benodigde materialen op weg. Dankzij onze vertrouwde Nepalese gids Keshav, die voorop fietste, mochten we langs de blokkades fietsen en onze weg verder vervolgen naar de werklocatie. En daar waren genoeg patiënten om te behandelen, want de meeste patiënten komen te voet. Een hele belevenis dus! Gelukkig hebben we alle dagen kunnen werken, in 8 dagen hebben we meer dan 2000 mensen geholpen. Veel slechte elementen getrokken, gebitten schoongemaakt, adviezen en zelfs nieuwe tanden en kiezen gegeven! Het blijft heel bijzonder en dankbaar om deze arme mensen te helpen. De politieke situatie in Nepal blijft nog steeds onrustig en erg verwarrend. De situatie die ik beschreven heb is wat ik heb begrepen. Het is echter heel moeilijk om hier als buitenstaander een compleet beeld van te krijgen. Na het werk hebben veel deelnemers van de groep nog iets ondernomen in dit prachtige land. Zelf hebben we met zijn 6-en geraft en ook deze keer hadden we te maken met een banda, al ging deze banda over iets heel anders. Waarover werd niet helemaal duidelijk, maar onze gids vertelde dat er ook wel eens een banda wordt georganiseerd als een echtpaar ruzie heeft omdat bijvoorbeeld het beltegoed is opgemaakt... dus niet alle banda’s zijn even serieus. En gelukkig heeft Nepal meerdere mooi rivieren om op te raften, dus we hebben ons goed vermaakt. Onze reis hebben we met zijn vieren afgesloten met een trekking in de Rolwallingvalley. Witte bergtoppen, prachtige boerderijtjes, een nonnenklooster, watervallen, loopbruggen en nog veel meer moois om over na te dromen. De gids vroeg geregeld of het goed ging; Tiksa Willem Sir, Gineke Madam, Harmen Sir en Didi (zusje)? En telkens konden we zijn vraag beamen met Tiksa, erg goed! Léonie Dumoulin mondhygiëniste Groningen
18
Acties voor het goede doel Na de vorige Vaisha Dev hebben alle mensen die nog op onze verzendlijsten stonden maar geen jaarlijkse donatie meer overmaakten een brief gehad om alsnog donateur te worden van de NOHS. Als donateur ontvangt u twee maal per jaar ons magazine. We hebben veel positieve reacties mogen ontvangen. Naast individuele giften van onze donateurs ontplooiden zich nog een aantal initiatieven waarvan de opbrengst ten goede kwam aan de NOHS: - Kledingverkoopactie in Arnhem, deel opbrengst voor Nepal: € 250,-- Tandartsenpraktijk Vaadent en Mondhygiënistenpraktijk Probet in Vaassen (Ilse Hilgenkamp) € 113,70 voor voorlichtingsboeken - Deurmanstichting: € 1000,-- voor opleiding van 2 Nepalezen als dental therapist - Henry Schein: materialen Dental Camp - Vereniging Alpha Haarlem uit Volendam € 250,-- 6 dozen tandenborstels van Elmex - Arnhemse Tandartsen Vereniging: € 500,-- De inzamelingspot op de balie van de tandartspraktijk: € 140,-- en rupees - Gouden bruiloft: opbrengst voor Nepal: € 835,-- Opbrengst na lezingen van de penningmeester. Iedereen die een actie wil houden voor de NOHS kan contact opnemen met ons als men materialen nodig heeft.
[email protected] 19
