Urologie
Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
Laparoscopische pelviene lymfeklierdissectie
Urologie
Inleiding U heeft prostaatkanker en bent onder behandeling van de afdeling Urologie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Om te beoordelen of de tumor beperkt is gebleven tot de prostaat is het nodig om de lymfeklieren te onderzoeken. Door middel van een kijkoperatie verwijdert de arts een aantal lymfeklieren in uw onderbuik. Deze worden opgestuurd naar het laboratorium en door de patholoog onderzocht. De ziekenhuis opname duurt meestal twee tot drie dagen. De arts en verpleegkundige hebben met u gesproken over deze operatie. In deze folder kunt u de gegeven informatie nalezen. Als u na het lezen nog vragen heeft, dan kunt u die met de uroloog of de verpleegkundige bespreken.
Voorbereiding op de operatie Bloedverdunners De uroloog heeft u op de polikliniek al gevraagd welke medicijnen u gebruikt. Als u bloedverdunners gebruikt stopt u, in overleg met de uroloog, een aantal dagen voor de operatie hiermee. In de opnamebrief staat hoeveel dagen u van tevoren moet stoppen met de bloedverdunners. Anesthesie U krijgt een afspraak thuisgestuurd voor het preoperatieve spreekuur. Tijdens dit spreekuur praat u met de anesthesioloog over uw gezondheid en eventuele medicijnen die u gebruikt. De anesthesioloog onderzoekt u en bespreekt met u de narcose. U kunt overleggen of u een slaaptablet mag gebruiken voor de operatie.
1
Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
Verpleegafdeling Aansluitend aan het preoperatieve spreekuur (ervoor of erna) heeft u een afspraak op de verpleegafdeling. Tijdens het opnamegesprek vertelt de verpleegkundige u welke voorbereidingen nodig zijn voor de operatie. Een zaalarts of coassistent doet een lichamelijk onderzoek. Soms worden er een longfoto en een hartfilmpje (ECG) gemaakt. U moet er rekening mee houden dat u een dagdeel in het ziekenhuis bent.
Opname De definitieve opnamedatum krijgt u thuis gestuurd. De opname datum kan de operatiedag zijn, of een dag van tevoren. U meldt zich op het afgesproken tijdstip bij de opnamebalie in de Centrale Hal. Een gastvrouw brengt u dan naar de verpleegafdeling. Voorbereiding op de operatie Op de avond voor de operatie mag u vanaf 24 uur niets meer eten of drinken. Als u wordt opgenomen krijgt u een injectie ter voorkoming van trombose. Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan doordat u stil ligt tijdens en na een operatie. De injectie krijgt u eenmaal daags totdat u weer naar huis gaat. De verpleegkundige geeft u operatiekleding die u kunt aantrekken. Als u sieraden draagt of een (gebits)prothese heeft, moet u deze verwijderen. Ter voorbereiding op de narcose krijgt u mogelijk medicijnen die de anesthesioloog heeft voorgeschreven. Dat kunnen pijnstillers zijn of rustgevende medicijnen. Een verpleegkundige brengt u op uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. Daar krijgt u een infuus. Vervolgens gaat u naar de operatiekamer waar het operatie team naar uw naam vraagt en een aantal gegevens over de operatie met u doorneemt. 2
Urologie
De operatie Bij een kijkoperatie wordt hetzelfde gedaan als bij een open operatie (operatie via een snede in de buik): een aantal lymfeklieren in uw onderbuik wordt verwijderd. Bij een kijkoperatie opereert de uroloog door vier kleine gaatjes. Via het eerste gaatje wordt de buik gevuld met onschadelijk koolzuurgas. Zo ontstaat ruimte in de buik om de verschillende organen en bloedvaten te zien. Daarna worden er drie buizen ingebracht. De uroloog schuift door één buis een camera zodat het operatiegebied zichtbaar wordt op een beeldscherm. Door de andere buizen wordt geopereerd. Het voordeel van een kijkoperatie is dat de uroloog met de camera (10x vergroting) heel goed alle details van het operatiegebied kan zien. Het gevolg is dat het bloedverlies meestal minder is. Soms lukt de operatie niet via een kijkoperatie. De uroloog besluit dan alsnog om via een buiksnede te opereren. Na een kijkoperatie heeft u minder wondpijn dan na een open operatie. Hierdoor is ook het verblijf in het ziekenhuis korter en gaat het herstel thuis doorgaans sneller. Wel duurt de operatie soms langer, zodat u langer onder narcose bent. De wondjes en dus de littekens zijn kleiner dan bij een open operatie.
Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer (recovery). Uw bloed druk, hartslag, temperatuur en urineproductie worden regelmatig gecontroleerd. Als u goed wakker bent en pijn en misselijkheid onder controle zijn, gaat u terug naar de verpleegafdeling.
3
Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
Pijn Pijn na een operatie is normaal. Naast de pijn in de buik kunt u ook pijn voelen in uw flanken, schouders en rug. Dat komt omdat tijdens een kijkoperatie de buik gevuld wordt met gas. Met de voorgeschreven medicatie moet u de pijn goed kunnen verdragen. Een aantal keren per dag neemt de verpleegkundige een ‘pijnscore’ af. Dit betekent dat u aangeeft hoeveel pijn u heeft, hierop wordt de pijnstilling afgestemd. De verpleegkundige legt u uit hoe de pijnscore werkt. Een goede pijnbestrijding zorgt voor een beter herstel. Ook als u misselijk bent, kunt u om medicijnen vragen. Infuus U heeft een infuus in uw hand of arm. Het infuus wordt verwijderd als het eten en drinken weer goed gaat. Katheter Na de operatie heeft u een katheter. Dit is een soepele holle slang die door de plasbuis naar de blaas gaat. U kunt niet meer normaal plassen wanneer u een katheter heeft, de urine loopt weg door de katheter. Soms kan de katheter de blaas irriteren. Dit geeft het gevoel dat u moet plassen. De pijn kan uitstralen naar de top van de penis of de clitoris. Bespreek deze klachten met de verpleeg kundige. Zij kan u hiervoor medicijnen geven. De katheter wordt meestal de eerste dag na de operatie verwijderd als u weer uit bed gaat. Complicaties Het herstel verloopt moeizamer als u een complicatie krijgt. De kans op complicaties is groter als u een slechte conditie heeft, ouder bent of al eerder een buikbestraling heeft gehad. Complicaties kunnen zijn: wondinfecties, een nabloeding, een holte met lymfevocht in de buik met als gevolg pijn en koorts, vochtophoping in een been. Gelukkig komen complicaties niet zo vaak voor, maar ze kunnen de opnameduur wel verlengen. 4
Urologie
De eerste dagen na de operatie Beweging De eerste dag na de operatie helpt de verpleegkundige u even uit bed te komen. Hoe eerder u uit bed komt, hoe sneller het herstel gaat. Bovendien heeft u door te bewegen minder kans op het ontstaan van trombose en (luchtweg)infecties. Om de kans op luchtweginfecties te verkleinen stimuleren wij u ook om regel matig diep adem te halen.
Naar huis Naar verwachting gaat u twee of drie dagen na de operatie naar huis. U gaat naar huis als: • u geen koorts heeft; • u zichzelf goed kunt verzorgen; • u weer normaal eet; • u normale ontlasting heeft. Contact opnemen Neemt u contact op met de huisarts wanneer: • U aanhoudende (buik)pijn heeft die niet verdwijnt met gebruik van de voorgeschreven pijnstillers. • U koorts heeft boven de 38,5 C of langer dan 24 uur boven de 38 C. De huisarts kan u mogelijk direct helpen of contact opnemen met de dienstdoende uroloog van het UMCG. Pijnbestrijding Ook thuis kunt u nog last hebben van de wondjes. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Daarom is het raadzaam dat u, als het nodig is, de pijn met pijnstillers onderdrukt en dit vervolgens afbouwt. Dit doet u als volgt:
5
Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
• • •
De eerste twee dagen neemt u vier maal daags - om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500 mg. Dan neemt u twee dagen vier maal daags -om de zes uuréén tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u met het innemen van tabletten.
Wondverzorging Na 24 uur verwijdert de verpleegkundige de pleisters van de wondjes en kunt u weer douchen. De wondjes zijn dan voldoende dicht. Als het gaasje vastzit aan de wond kunt u het onder de douche losweken. Na het douchen kunt u de wondjes droogdeppen. Droog houden van de wondjes bevordert een goede wondgenezing. U kunt beter geen afsluitende pleisters op de wondjes plakken, deze maken de wond vochtig. Acht tot tien dagen na de operatie verwijdert de huisarts de hechtingen. Maakt u daarom na het ontslag een afspraak voor het verwijderen van de hechtingen. Activiteit / bewegen Om zo snel mogelijk op uw oude conditieniveau te komen, is het raadzaam dagelijks een stuk te wandelen. Langdurig op bed liggen of in de stoel zitten draagt niet bij aan het herstel en kan leiden tot trombose. De tijd tot volledig herstel (het moment waarop u alles weer kunt wat u voor de operatie ook kon) is ongeveer drie tot vier weken. Wij adviseren u dan ook de eerste vier weken na de operatie geen zwaar lichamelijk werk te doen of te sporten. Vermoeidheid Vermoeidheid na de operatie is normaal. Het verdwijnt meestal binnen enkele weken.
6
Urologie
Poliklinische controle / uitslag Na twee weken komt u terug op de polikliniek. De uroloog bespreekt met u de uitslag van de verwijderde lymfeklieren en het eventuele verdere behandelplan.
Vragen Een behandeling in verband met prostaatkanker is een ingrijpende gebeurtenis voor u en uw naasten. Het is dan ook vanzelfsprekend dat u vragen heeft over de operatie en de gevolgen ervan. Bespreek dit samen met uw partner (of directe naaste) met de uroloog of de verpleegkundige. Ook na de behandeling kunt u met uw vragen bij hen terecht. Telefonisch spreekuur De oncologieverpleegkundige heeft telefonisch spreekuur op vrijdagmiddag van 13.30 uur tot 15.30 uur. Het telefoonnummer is (050) 361 34 89. Algemene vragen Voor algemene vragen kunt u de polikliniek Urologie bellen. De polikliniek is bereikbaar op werkdagen tussen 8.30 - 12.00 en 13.00 - 16.00 uur. Het telefoonnummer is (050) 361 21 67. www.urologie.umcg.nl Het (web)adres voor informatie over de afdeling Urologie van het UMCG. Stichting Prostaatkanker De Stichting Prostaatkanker (voorheen Stichting Contactgroep Prostaatkanker) helpt mensen met prostaatkanker bij vragen en problemen als gevolg van hun ziekte. Ze geven zowel telefonische als schriftelijke informatie. De stichting komt op voor de belangen 7
Het verwijderen van lymfeklieren in het bekken via een kijkoperatie
van kankerpatiënten en stimuleert lotgenotencontact. Ook geeft de stichting voorlichting. Voor meer informatie kunt u de website www.prostaatkankerstichting.nl raadplegen. Of bellen met (0800)999 22 22. U kunt ook mailen: -
[email protected] (voor vragen aan de stichting); -
[email protected] (voor vragen aan een lotgenoot).
8
Patiënteninformatie vlc 140/1207
