Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen
Nota aan
Controlebeleid Directie Transformatie en Distributie van Voedingsmiddelen WTC III Simon Bolivarlaan, 30 B-1000 Brussel Tel. 02 208 34 11 Fax 02 208 47 43
FEVIA UNIZO UCM FEDIS FWA BOERENBOND ABS
Correspondent : Toestelnummer : E-mail : Uw brief van
Ir. Ariane Van der Stappen 02/208 47 38
[email protected] Uw kenmerk Ons Kenmerk PCCB/S3/AVDS/
Betreft :
Nota betreffende de waterkwaliteit in de voedingssector
[email protected]
Bijlagen
Datum 23/06/2005
Wateronderzoek bij bedrijven in de voedingssector Het koninklijk besluit dat van toepassing is, is het KB van 14 januari 2002 betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water dat in voedingsmiddeleninrichtingen verpakt wordt of dat voor de fabricage en/of het in de handel brengen van voedingsmiddelen wordt gebruikt. Dat KB is een omzetting van de richtlijn 98/83/EG van de Raad van 3 november 1998 betreffende de kwaliteit van het water bestemd voor menselijke consumptie. De richtlijn 80/778/EEG is opgeheven. Hierdoor is de omzendbrief (ex-IVK) van 18 juni 1991, ref. VE/8PII/Drinkwater/JVH/911280, niet meer van toepassing. Dit besluit is van toepassing op alle bedrijven in de levensmiddelen sector. Er is een duidelijk verband tussen dit KB en het KB van 7.02.1997 betreffende de hygiëne, waarin gesteld wordt dat voor de algemene hygiëne van levensmiddelen alleen drinkbaar water mag gebruikt worden (bijlage, hfst III, punt 3.3.2). Voor de definitie van ‘drinkbaar water’ wordt verwezen naar het KB van 14.1.2002. Dit betekent dat drinkbaar water moet voldoen aan de parameters opgenomen in dit besluit. 1. Bij gebruik van leidingwater 1.1. Er gebeurt geen behandeling bij de operator Hieronder wordt verstaan : opslag, verwarming, chloreren, ozonisatie, filtratie, ontkalking, verzachten, UV- behandeling, inverse osmose,…
Onze opdracht is te waken over de veiligheid van de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid van mens, dier en plant.
1.1.1. Volledig onderzoek Valt buiten de toepassing van het besluit (art. 2,§ 2, 1°). Het volstaat de analyseverslagen van de watermaatschappij op te vragen (bijlage, punt I, II + punt III). De modaliteiten betreffende het bekomen van dergelijke attesten van de distributiemaatschappij, zoals gevraagd door het FAVV, zijn opgenomen in de wetgevingen van de drie Regio’s : - Décret du Gouvernement Wallon du 12 décembre 2002 relatif à la qualité de l’eau destinée à la consommation humaine, section V. Informations – article 14 §1er. - Besluit van de Vlaamse regering van 13 december 2002 houdende reglementering inzake de kwaliteit en levering van water, bestemd voor menselijke consumptie, hoofdstuk V, informatie- en rapportageverplichtingen – artikel 15 §1. - Arrêté du Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale du 24 janvier 2002 relatif à la qualité de l’eau distribuée par réseau, Information et rapports – article 13 §1. 1.1.2. Bewakingsonderzoek (routine controle) Geen bewakingsonderzoek nodig. N.B. :
In het kader van goede hygiënische praktijken en HACCP moet men zich verzekeren dat geen enkele bijkomende verontreinigingen optreden en dat het water op het ogenblik van gebruik nog van drinkwaterkwaliteit is.
1.2. Er gebeurt een behandeling Hieronder wordt verstaan : opslag, verwarming, chloreren, ozonisatie, filtratie, ontkalking, verzachten, UV- behandeling, inverse osmose,… 1.2.1. Volledig onderzoek - te bepalen parameters : bijlage, punten I, II en III - aantal monsters per jaar : Verbruik Dagverbruik < 100 m3 Dagverbruik 100 – 1000 m3 Dagverbruik 1000 – 10.000 m3 Dagverbruik 10.000 – 100.000 m3 Dagverbruik > 100.000 m3
Aantal monsters/jaar 1 1 1 + 1 (per 3.300 m3 totaal verbruik/dag) 3 + 1(per 10.000 m3 totaal verbruik/dag) 10 + 1 (per 25.000 m3 totaal verbruik/dag)
2
Afwijking (niet opgenomen in KB) : Indien er zich geen wijzigingen voordoen in de behandelingswijze en indien de resultaten van de analyses voor de parameters van punt II voor twee opeenvolgende controles, conform zijn, kan een totale analyse voor de parameters van punt II, bij een dagverbruik van minder dan 10.000 m3, om de 3 jaar volstaan. Voor de parameters die niet voldoen wordt geen afwijking toegestaan. 1.2.2. Bewakingsonderzoek (routine controle) - parameters : (rekening houdend met opmerkingen in punt IV van de bijlage) - chemische : pH, geleidbaarheid, nitraat, nitriet, Aluminium, IJzer (indien gebruikt als vlokmiddel), vrije chloorresten (indien ontsmetting met natriumhypochloride of chloorgas), ammonium, kleur, geur, smaak, troebelheid ; - microbiologische : totaal kiemgetal 22°C, Colibacteriën, Escherichia coli ; - aantal monsters : Verbruik Dagverbruik < 100 m3 Dagverbruik 100 – 1000 m3 Dagverbruik > 1000 m3
Aantal monsters/jaar 2 4 4 + 3 (per 1000 m3)
Nota : frequentie maximum te halveren indien monsters over 2 jaren significant constant en resultaten ruim onder de normen. 2. Bij gebruik van putwater 2.1. Volledig onderzoek - te bepalen parameters : : bijlage, punten I, II en III (tenzij de uitbater kan aantonen dat het risico zeer laag is voor overschrijding van de parameterwaarde) - aantal monsters per jaar : Verbruik Dagverbruik < 100 m3 Dagverbruik 100 – 1000 m3 Dagverbruik 1000 – 10.000 m3 Dagverbruik 10.000 – 100.000 m3 Dagverbruik > 100.000 m3
Aantal monsters/jaar 1 1 1 + 1 (per 3.300 m3 totaal verbruik/dag) 3 + 1(per 10.000 m3 totaal verbruik/dag) 10 + 1 (per 25.000 m3 totaal verbruik/dag)
Afwijking (niet opgenomen in KB) : Indien er zich geen wijzigingen voordoen in de gebruikte put(ten) en eventueel in de behandelingswijze, en indien de resultaten van de analyses voor de parameters van punt II voor twee opeenvolgende controles, conform zijn, kan een totale analyse voor de parameters van punt II, bij een dagverbruik van minder dan 10.000 m3, om de 3 jaar volstaan. Voor de parameters die niet voldoen wordt geen afwijking toegestaan.
3
2.2. Bewakingsonderzoek (routine controle) - parameters : - chemische : pH, geleidbaarheid, nitraat, nitriet, Aluminium, IJzer (indien gebruikt als vlokmiddel), vrije chloorresten (indien ontsmetting met natriumhypochloride of chloorgas), ammonium, kleur, geur, smaak, troebelheid - microbiologische : totaal kiemgetal 22°C, Colibacteriën, Escherichia coli, Clostridium perfringens (sporen inbegrepen, enkel indien oppervlakte water of ondiepe putten) - aantal monsters : Verbruik Dagverbruik < 100 m3 Dagverbruik 100 – 1000 m3 Dagverbruik > 1000 m3
Aantal monsters/jaar 2 4 4 + 3 (per 1000 m3)
Nota : frequentie max. te halveren indien monsters over 2 jaren significant constant en ruim onder de normen. BEMERKINGEN 1. Eer moet een water controleplan opgesteld worden (artikel 7) en opgenomen zijn in het autocontrolesysteem. De resultaten van de analyses moeten 3 jaar bewaard worden (artikel 7, §5) behalve voor later volgende specifieke beschikkingen voor KMO’s. 2. Bij de beoordeling van de resultaten : rekening houden met de nota’s opgenomen in het besluit. 3. Bemonstering : - Ontsmetting van de kraanopening : afhankelijk van wat men wil onderzoeken (algemene hygiëne toestand of kwaliteit van het water). De ontsmetting is aangeraden voor de analyse van de waterkwaliteit. - Mengmonsters of niet : in functie van het objectief kunnen mengmonsters of puntbemonstering gebeuren. Belangrijk is dat tappunten die rechtstreeks gebruikt worden in levensmiddelen zo veel mogelijk individueel bemonsterd worden. Tappunten die dienen om bv. te reinigen kunnen als mengmonster worden ontleed. 4. Proceswater en gerecycleerd water (bv. in de suikerfabrieken) gebruikt als ingrediënt in de levensmiddelen, mag geen contaminatie risico inhouden. Het moet voldoen aan de vastgestelde normen van dit besluit voor drinkbaar water. N.B. : De sectoren kunnen via de projecten van sectoriele gidsen voorstellen indienen bij het FAVV betreffende het gebruik van water, waarvan de kwaliteit niet volledig beantwoordt aan de normen opgenomen in het KB van 14.01.2002, voor bepaalde proces activiteiten (bv reiniging, eerste spoeling, wassen van plantaardige producten,….)
4
Dit kan op basis van de verordening (EG)852/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 29 april 2004 betreffende de hygiëne van levensmiddelen,hoofdstuk VII, die van toepassing wordt op 1 januari 2006. Het FAVV kan toelatingen geven op basis van een advies van het Wetenschappelijk Comité over de ingediende dossiers. Het is slechts nadat DG Controlebeleid de nodige instructies heeft uitgeschreven dat de toelating kan gegeven wordt. Niet drinkbaar water Water dat niet van drinkwaterkwaliteit is mag enkel en alleen gebruikt worden voor het opwekken van stoom, koelen van koelinstallaties en brandbestrijding. Dit water moet verspreid worden via een afzonderlijk systeem, duidelijk geïdentificeerd. Het mag zeker niet verbonden zijn of mogelijk terugvloeien naar leidingen met drinkbaar water.
Ir. Gil Houins, Directeur-generaal. Cc : Dr. Jean-Marie Dochy
5
