Boerenbond in de kering. Tussen 1990 en 2015

Boerenbond in de kering Tussen 1990 en 2015


Voorwoord Geachte lezer, Weinig Vlaamse organisaties kunnen zo’n lange staat van dienst voorleggen

medewerkers van de organisatie. Dit samenspel komt tot uiting tot in het

als Boerenbond. Gegroeid vanuit de solidariteit tussen de landen

hoogste orgaan van Boerenbond, het Hoofdbestuur, waar verkozen landen

tuinbouwers onder het motto ‘Ieder voor allen, allen voor ieder’ trekt

tuinbouwers samen standpunten formuleren.

Boerenbond al 125 jaar de rode draad door van de coöperatieve belangenbehartiging ten dienste van de sector. Bleef het gedachtengoed behouden,

Ik houd eraan om de honderden bestuursleden op wie wij de voorbije 25 jaar

de manier waarop het concreet vorm kreeg evolueerde mee met de socio-

op één of andere manier konden rekenen van harte te danken. Zij zijn de

economische omgeving waarin de sector zich ontwikkelde. Vanuit een

stuwende krachten die ervoor zorgen dat wij de belangen van de landen

periode waarin op het platteland alles draaide rond de landbouw zijn we

tuinbouwsector, in Straatsburg zowel als Brussel en in het hele Vlaamse

geëvolueerd naar een platteland waar de landbouwer zijn aanwezigheid

land, kunnen behartigen. Mijn appreciatie gaat ook uit naar de vele

dient te verantwoorden; van het paardengespan evolueerden we naar de

medewerkers en naar de leiding van de organisatie die de voorbije 25 jaar,

gps-gestuurde tractor. Het hoeft geen betoog dat zowel de leden als de

elk binnen hun eigen opdracht in Leuven of in de provincies, door hun

buitenwereld vandaag andere verwachtingen koesteren ten overstaan van

deskundigheid, gedrevenheid en enthousiasme hun bijdrage leverden. Ik ben

de organisatie.

er mij goed van bewust dat het niet steeds even dankbaar is om zich in een complex maatschappelijk spanningsveld staande te houden in het belang

In deze publicatie willen wij geen historisch overzicht brengen van alle

van de globale sector.

activiteiten die Boerenbond de voorbije 25 jaar ontwikkelde. Wij willen wel een beeld schetsen van de gewijzigde omstandigheden waarbinnen de

Boerenbond blijft vast geloven in de toekomst van de landen tuinbouw-

organisatie haar taak binnen de landen tuinbouwsector in die periode heeft

sector. Ondernemen in een tijd van verandering is een uitdaging en een

opgenomen. Vertrekkend vanuit het familiale landen tuinbouwbedrijf

opgave. Meer dan ooit staat Boerenbond klaar om in onderlinge solidariteit

zijn syndicale belangenbehartiging, dienstverlening en vorming al die jaren

de belangen van zijn leden te behartigen.

de pijlers van onze werking gebleven.

PIET VANTHEMSCHE Als lezer kom je ongetwijfeld tot de vaststelling dat de werking van

Voorzitter

Boerenbond berust op een voortdurend samenspel tussen de leden, en vooral de bestuursleden-boeren en tuinders, en de professionele

Leuven, 7 november 2014

3

Inhoud Boerenbond in de kering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

Openheid Innoveren voor markt en maatschappij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Verbrede landbouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

Belangenbehartiging

Wees goed en zeg het . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

Van MacSharry tot Hogan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Ontdek hoe het echt werkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Vlaams en federaal landbouwbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Landbouw en platteland in de boekentas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Sociaal beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Solidariteit met het Zuiden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Geen ruimtelijke orde op zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Met natuur als buur? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Van mestdecreet tot MAP5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Boerenbond in beweging

Milieuzorg en waterbeleid: een voortschrijdend verhaal . . . . . . . . . . 34

Structuren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Boer, geen beul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Kruispunten van nieuwe wegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Plattelandsgezind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Ledencommunicatie op maat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Gilden op de bres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Vorming werkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 Dienstbetoon weet raad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 Beurzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88

Crisissen

Van de Dijle naar de Vest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90

Wel en wee op de nationale boerderij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Boerenbond en partners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

Sanitaire crisissen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 Dioxinecrisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Met alle schakels in de keten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Veelsoortige coöperatieve samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Weer of geen weer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

5

Boerenbond in de kering Tijdens de voorbije 25 jaar is er heel wat veranderd in de omgeving waar

zowel de haalbaarheid voor de werkgever als de sociale aanvaardbaarheid

Boerenbond de belangenbehartiging van de Vlaamse landen tuinbouw

voor de werknemer voor ogen.

opneemt. De maatschappij is razendsnel geëvolueerd naar een digitale maatschappij. Europa gooide zijn landbouwbeleid over een andere boeg door de

Hoe meer er gespecialiseerd werd, hoe minder er sprake was van één land-

inkomenssteun te koppelen aan grond in plaats van aan productie. De indivi-

en tuinbouwsector. Meer en meer kwamen specifieke belangen van sectoren

duele bedrijfsleider kreeg te maken met meer volatiele prijzen. Maar de

aan de oppervlakte. Dit bleek onder andere in het mestdossier, bij de prijs-

grootste verandering was misschien wel het einde van het ‘alleenzegging

schommelingen in de grondstoffen voor de veevoeding of bij het verstrekken

schap’ van de landbouw in zijn werkgebied. Boerenbond heeft deze evoluties

van groenestroomcertificaten aan tuinbouwbedrijven.

voor een deel ondergaan, voor een deel – waar we de gelegenheid hadden – mee vorm gegeven. Om haar rol als verdediger van de Vlaamse landen

Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de sectorale werking binnen

tuinbouw te kunnen blijven opnemen in dialoog met beleid en maatschappij,

Boerenbond de voorbije decennia aan belang won. De acht sectorvakgroepen

moest de organisatie op gepaste manier inspelen op de gewijzigde en zich

werden steeds meer betrokken bij het bepalen van beleidsvoorstellen en

wijzigende omstandigheden.

-standpunten. Bij de herstructurering van de organisatie in 2010 werd statutair vastgelegd dat elke sectorvakgroep recht heeft op één vertegenwoordiger in

Een sector in de kering

het Hoofdbestuur, het hoogste bestuursorgaan van Boerenbond. Meer dan voorheen kwam en komt het er voor Boerenbond op aan eerst intern de violen goed af te stemmen alvorens met één standpunt naar buiten te treden. Dit

Verder specialiseren

vraagt overleg en dus meer voorbereidingstijd. De overheid van haar kant

De verdere ontmenging van de landen tuinbouwbedrijven was niet alleen

weet dat een Boerenbondstandpunt gedragen is door de volledige sector.

bedrijfstechnisch een grote uitdaging. Verdere specialisatie had ook schaal-

Anders ligt het bij sectorale belangenverenigingen die de voorbije decennia de

vergroting tot gevolg. Die uitte zich in grotere bedrijfsconstructies maar ook in

kop op staken (Milkboard, Veva, Landsbond …). Zij komen op voor één sector,

de vraag naar grond en de nood aan financiële middelen. De maatschappij

zonder rekening te houden met de gevolgen voor andere agrarische sectoren.

keek met een dosis argwaan naar de groei van de landen tuinbouwbedrijven.

Groeiende diversificatie Met de verdere specialisatie en groei ging in de loop der jaren, eerst in de

Eerder los van de Boerenbondwerking groeiden in de jaren negentig heel wat

tuinbouw maar later ook in de veehouderij, een stijgende vraag naar externe

nieuwe initiatieven die aansloten bij een aantal maatschappelijke vragen. De

arbeidskrachten gepaard. Dit bracht op zowel sociaal als administratief vlak

biologische landbouw is daar het meest sprekende voorbeeld van. In eerste

een hele reeks dossiers in beweging zoals huisvesting, arbeidsregistratie,

instantie werd de bioland- en tuinbouw vanuit de organisatie met enige

controles en ziekteverzekering. In al deze aangelegenheden had Boerenbond

reserves bekeken. Vandaag ondersteunt Boerenbond via een bioconsulent de

1990–2015 | Inleiding 7

biobedrijven en is de Werkgroep Bio actief. Daarnaast participeert Boeren-

Gewijzigde economische omgeving

bond nadrukkelijk in het project ‘Bio zoekt boer’, dat zich richt op bedrijven

Vooral in de eerste helft van de jaren negentig waren Brussel en Straatsburg

die willen omschakelen.

het (straat)toneel van grote betogingen. Tijdens de GATT-besprekingen werd de landbouwsector voor het eerst met zijn neus op de gevolgen van een

In de loop van de voorbije 25 jaar werd duidelijk dat groei en specialisatie niet

groeiende vrije wereldmarkt gedrukt. Fort Europa werd langzaam gesloopt.

de enige mogelijkheden zijn voor landen tuinbouwbedrijven. Bedrijven die

Eerst door de Verenigde Staten, later door de nieuwe groeilanden en de groep

inzetten op een grotere diversificatie, die inspelen op de kansen die de

van ontwikkelingslanden. Het stelselmatig wegvallen van de beschermende

omgeving hen biedt én die economisch rendabel uitgebaat worden, hebben

importheffingen en van de exportsteun onder zijn meest diverse vormen had

een plaats in de hedendaagse landen tuinbouw.

tot gevolg dat de situatie op de wereldmarkt steeds sterker haar stempel op onze markt ging drukken. De landbouwsector werd hierdoor nog afhankelijker

In 2009 bracht de ‘Boerenbondleerstoel landbouw en samenleving’ de publi-

van de vrije (wereld)markt, zowel voor de aankoop van de grondstoffen als

catie Landbouw 6.F, grenzen verleggen uit. Deze publicatie was het resultaat

voor de verkoop van de producten. Dat werd pijnlijk duidelijk bij de handels

van vruchtbare discussies tussen medewerkers van Boerenbond en het

oorlog tussen Europa en Rusland n.a.v. de Oekraïnecrisis in 2014.

Centrum voor Wetenschap, Techniek en Ethiek van de KU Leuven. De verschillende opdrachten die de maatschappij van de landbouw verwacht,

De al maar stijgende grondstofprijzen en de grote wispelturigheid van de

vatte de brochure samen onder de 6F’en (Food, Feed, Fuel, Fiber, Fun en

marktprijzen hebben in bijna alle landen tuinbouwsectoren crisissen veroor-

Flower). Het is meteen een uitdaging om te zoeken naar nieuwe evenwichten,

zaakt. Geen enkele sector wist eraan te ontsnappen. Toch waren het vooral de

die variëren van ‘meer met minder’ tot ‘minder met meer’.

vleesvee-, varkens- en pluimveehouderij die de voorbije 25 jaar met lang aanslepende crisissen geconfronteerd werden. Tuinbouwsectoren zoals de

Het Innovatiesteunpunt begeleidt al 15 jaar bedrijven die individueel of in

champignon- en witloofteelt en een aantal sierteeltsectoren verkeerden bijna

samenwerkingsverband nieuwe initiatieven willen uitbouwen, die gericht zijn

continu in crisis, met een zeer sterke terugloop van het aantal bedrijven tot

op markt en maatschappij. Hierbij gaat het Steunpunt ook zelf op zoek naar

gevolg. De groeiende prijswisselvalligheid bracht een zoektocht naar een

nieuwe, toekomstgerichte mogelijkheden. Met het Steunpunt Groene Zorg,

ander en beter risico- en crisismanagement op gang. In 2003 gooide Europa,

een spin-off van het Innovatiesteunpunt, ondersteunt Boerenbond bedrijfslei-

als reactie op het wereldmarktgebeuren, het Gemeenschappelijk Landbouw-

ders die een sociale meerwaarde willen geven aan hun bedrijfsuitbating.

beleid (GLB) over een andere boeg door de inkomenssteun aan landbouwers

Agro|aanneming en het Agrobeheercentrum Eco² zijn in het leven geroepen

te koppelen aan de grond in plaats van aan de productie. De bedrijfstoeslag

om landbouwers de mogelijkheid te bieden een economische meerwaarde te

regeling, die inging in 2005, zette de landbouwers aan tot meer marktgericht

halen uit groene (natuuronderhoud) en blauwe (waterbeheer) maatschappe-

produceren. Waar de sector in de jaren tachtig van de vorige eeuw nog

lijke diensten.

betoogde tegen de invoering van melk- en suikerquota, vonden er de voorbije jaren acties plaats tegen de afschaffing van diezelfde quota. Het GLB hield

8

Al deze initiatieven tonen aan dat Boerenbond niet alleen oog heeft voor

steeds meer rekening met de consument. Het economisch landbouwbeleid

bedrijven die inzetten op groei, intensivering en specialisatie. Het feit dat

werd een consumentenbeleid, waar toenemende aandacht ging naar het

Boerenbond kansen ziet voor randstedelijke boeren in de huidige belang

plattelandsbeleid en de maatschappelijke opdrachten van de landbouw inzake

stelling rond ‘Stadslandbouw’ is hier het meest recente voorbeeld van.

het klimaat- en natuurbeleid.

1990–2015 | Inleiding

Via uiteenlopende Europese programma’s (5b, PDPO, Doelstelling 2,

en voor concrete afspraken binnen de agrovoedingsketen. De gedragscode

Interreg …) en de daaruit voortkomende projecten ontpopte Europa zich

voor faire relaties tussen aanbieders en kopers in de agrovoedingsketen van

binnen en buiten het GLB als motor voor de ontwikkeling en vernieuwing van

mei 2010 was een eerste resultaat. Het ketenoverleg heeft ondertussen

het platteland. Het plattelandsbeleid werd, zeker in de 21ste eeuw, een

dankzij verschillende concrete initiatieven, zoals de lastenboeken, zijn

stevige tweede pijler van het Europees landbouwbeleid. Boerenbond ijvert er

bestaansrecht verworven.

nog steeds voor dat ook in deze tweede pijler landbouw een centrale rol blijft vervullen, onder andere door daar de middelen te betrekken voor het Vlaams

De vakgroepen namen de voorbije jaren initiatieven om individuele bedrijfs

Landbouwinvesteringsfonds (VLIF).

leiders beter te ondersteunen bij het verhandelen van hun producten, onder andere door duidelijker en sneller te informeren over de actuele prijzen

Los van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid ging Europa steeds meer

(aardappelen, rundvlees, varkens, biggen …). Het continu up-to-date houden

impact hebben op het globale bedrijfsgebeuren via de invoering van allerlei

van de marktberichten via de nieuwe website van Boerenbond is hiervan een

richtlijnen (nitraat, water, IPM …) die door de lidstaten in wetgeving omgezet

uitvloeisel.

moeten worden. Telkens weer leidde dit tot bijkomende beperkingen en in veel gevallen bijkomende investeringen voor de landbouwer, die hij zelden via

Niet alle bedrijven weten zich echter even sterk door de crisissen heen te

de verkoopprijs van zijn producten kan recupereren. Daar kwam nog bij dat

slaan. Omdat zij op specifieke hulp moeten kunnen rekenen, richtte Boeren-

op wereldniveau de strengere Europese normen niet werden gevolgd,

bond eind jaren negentig de dienst ‘Crisis en armoede’ op. In 2007 werd deze

waardoor de concurrentie scheefgetrokken werd.

taak overgenomen door de nieuwe vzw ‘Boeren op een Kruispunt’, waarvan Boerenbond één van de oprichters was. In 2013 startte Boerenbond met het

Positie in de keten versterken

project ‘Uitzicht door inzicht’, om bedrijfsleiders preventief inzicht te geven in

Als eerste en zwakste schakel in de hele voedingsketen kwam de grote

hun bedrijfsvoering en in mogelijke verbeterpunten.

volatiliteit in de verkoopprijzen voor de individuele bedrijven bijzonder hard aan. De sector werd in de loop der jaren steeds duidelijker het eerste slacht-

Crisissen werken zelfreinigend

offer van de zware prijzenslag tussen de grote retailers. De strijd om de

Varkenskoorts, brucellose, gekkekoeienziekte, vogelgriep, mond-en-klauw-

consument werd, vooral in het voorbije decennium, gevoerd op kap van de

zeer, blauwtong … Het zijn ziektes die vooral in de jaren negentig voor heel

agrarische producent. Sensibiliseren van de burger/consument deed Boeren-

wat drama’s op de Vlaamse veebedrijven zorgden. Op de massale vernieti-

bond via het project www.voedselprijzen.be, een website waarop de organi-

gingen van de getroffen dieren na, kon de landbouwsector op het begrip van

satie sinds april 2008 duidelijk maakt welk aandeel van de consumentenprijs

de maatschappij rekenen. Door het hoge nieuwsgehalte zorgden deze

naar de producent gaat. In het crisisjaar 2009, waaraan een bankencrisis

crisissen ervoor dat de burger geïnformeerd kon worden over hoe goed land-

voorafging, bundelde Boerenbond 39 maatregelen in een ‘herstelplan voor de

bouwers voor hun dieren zorgen en hoe zij er zelf zwaar onder lijden als hun

landen tuinbouw’. Hierin pleitte Boerenbond voor meer inspraak van de

dieren opgeruimd moeten worden. Grote media-aandacht heeft ook een

primaire sector in de hele voedingsketen. Daarom nam Boerenbond dat-

keerzijde. Verkeerde, onduidelijke of eenzijdige informatie leidde vaak tot

zelfde jaar nog het initiatief tot oprichting van het ketenoverleg. De organi-

initiatieven buiten proportie, met zeer zware economische gevolgen voor de

satie was er zich goed van bewust dat dit initiatief niet meteen zou leiden tot

sector, zoals bij de dioxine- en EHEC-crisis.

betere prijzen. Maar het zorgde wel voor een beter begrip voor ieders situatie

1990–2015 | Inleiding 9

Opruimingen, blokkeringen of aanslepend lage marktprijzen wegen zwaar op

Dé landen tuinbouwer is eveneens veranderd. De huidige bedrijfsleider is

een land- of tuinbouwbedrijf. Boerenbond stelde telkens alles in het werk om

zakelijk, beter opgeleid, technisch onderlegd, meer ondernemer dan

de getroffen bedrijven volwaardig te laten vergoeden. Wanneer de uitbeta-

uitvoerder. Hij is meer individualistisch, minder solidair, mondiger, heeft

lingen te lang uitbleven, aarzelde de organisatie niet om actie te voeren.

minder tijd om zich als vrijwilliger in te zetten en is positief kritisch tegenover

Boerenbond had ook oog voor de familiedrama’s die zich op de getroffen

zijn belangenorganisatie. Hij beschikt ook over veel meer informatiebronnen.

bedrijven afspeelden. Zo werden naar aanleiding van de varkenskoorts begin

Tegelijkertijd erkent hij de waarde van een belangenorganisatie als Boeren-

jaren negentig lokale gespreksgroepen georganiseerd. Crisissen kunnen ook

bond en wil hij zich ervoor inzetten. Dat tonen de ledencijfers en de vijfjaar-

zelfreinigend werken. Zo zag in 1991 Sanitel het levenslicht. Na de dioxine-

lijkse bestuursverkiezingen. Vorming en voorlichting weet hij naar waarde te

crisis werd in 2001 het FAVV opgericht. Het zijn initiatieven die zowel voor de

schatten. Zowel naar inhoud als naar vorm speelt Boerenbond met zijn

consument als voor de sector vrucht hebben gedragen. Denken wij maar aan

aanbod in op de gewijzigde omstandigheden. Naast de vrij traditionele vormen

de fraude met het vervangen van runds- door paardenvlees in bereide maal-

van informatieverstrekking (vakbladen en infovergaderingen) wordt de laatste

tijden die in 2013 aan het licht kwam.

jaren meer gebruik gemaakt van e-nieuwsbrieven, website, Twitter en Facebook.

Uiteindelijk hebben de crisissen ertoe geleid dat het vertrouwen van de doorsneeconsument in de veiligheid van zijn voedsel is gegroeid. Hij beseft dat de Vlaamse landen tuinbouwers zeer veilig voedsel produceren.

Nieuwe aandachtspunten

Minder en andere boeren

MAP en natuur als twee rode draden

De voorbije 25 jaar liep het aantal landen tuinbouwers in Vlaanderen gestaag

Twee dossiers lopen als een rode draad doorheen de recente Boerenbondge-

terug, met gemiddeld zo’n 3% per jaar: van 57.900 in 1990 tot minder dan

schiedenis: het mestdossier en de natuurinrichting. Het zijn dossiers waarvan

25.000 bedrijven in 2014. De blijvers vullen echter de plaats in van de wijkers.

in de jaren tachtig nagenoeg geen sprake was.

De schaalvergroting zette zich dus verder door. Belangrijke vaststelling is dat het aantal boeren en tuinders die lid zijn van Boerenbond zich beter wist te

In 2015 zal het mestactieplan aan zijn vijfde editie toe zijn, met steeds

handhaven dan de gemiddelde terugloop, waardoor de representatiegraad

striktere bemestingsnormen en maatregelen. Het is opvallend hoe maat

van de organisatie stelselmatig toenam.

regelen die in het eerste en tweede MAP nog volop werden gecontesteerd, vandaag ingeburgerd en algemeen aanvaard zijn. Denk aan het injecteren van

Boerenbond is in al die jaren voorvechter van het familiale bedrijf gebleven.

mest of aan de eerste bemestingsnormen, die vandaag in dank aanvaard

Waar de organisatie er in 1990 nog naar streefde zo veel mogelijk landen

zouden worden. De strijd om een werkbaar MAP werd bij de eerste edities, in

tuinbouwbedrijven in leven te houden, is ze zich in de loop van de voorbije

het bijzonder MAP3, op straat gevoerd. MAP4 en 5 werden vooral rond de tafel

25 jaar gaan richten op het in stand houden van zo veel mogelijk toekomstge-

bediscussieerd, met telkens een grote betrokkenheid van de achterban.

richte, leefbare bedrijven. De bedrijfsopvolging speelt hierbij een cruciale rol.

Het MAP-dossier groeide uit tot een mooi voorbeeld van de manier waarop

De sector heeft meer dan ooit nood aan jong bloed. Daarom besloot Boeren-

Boerenbond overstapte van een strijdsyndicalisme naar een overleg

bond in 2013 tot de oprichting van een ‘kenniscentrum bedrijfsovername’ in

syndicalisme.

samenwerking met partners van binnen en buiten de sector.

10


De gewonnen strijd om de Groene Hoofdstructuur, begin jaren negentig,

beloofd in de ruimtebalans van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

leidde uiteindelijk in 2014, onder druk van Europa, tot een afgeslankte versie.

(RSV), zijn nog lang niet afgebakend, maar de 35.000 ha extra natuurgebied

Die zit vervat in 34 instandhoudingsrapporten voor evenveel aan Europa

ook niet …

aangemelde ‘Speciale Beschermingszones’ (SBZ-gebieden). In de tussenperiode evolueerde ‘natuurbehoud’ naar ‘natuurontwikkeling’. Deze meer offen-

Duurzaamheid is een werkwoord

sieve filosofie uit zich in termen als aanspraakgebieden, buffergebieden en

In 1991 pakte Boerenbond uit met een publicatie onder de titel Streven naar

verbindingsgebieden. Het natuurdossier ontwikkelde zich in de eerste plaats

duurzaamheid. Medio 2014 stelde de organisatie haar visienota Duurzaam

tot een ruimtelijk dossier. In de natuurlobby vond de organisatie in de loop der

groeien voor. Was de eerste publicatie nog de vrucht van het denkwerk van

jaren een bondgenoot als het erop aankwam de open ruimte open te

enkele vooruitstrevende medewerkers van de organisatie, dan was de

behouden. Het bondgenootschap verviel echter in veel gevallen bij de invulling

visienota het resultaat van een twee jaar durend denkproces binnen de gele-

van die open ruimte. Gronden in landbouwgebruik werden door natuurbewe-

dingen van Boerenbond. Dit toont aan dat duurzaam produceren een gegeven

gingen aangekocht en omgevormd of bebost. Duizenden op de gewestplannen

geworden is voor elk individueel bedrijf.

geel ingekleurde hectaren werden groen als compensatie voor werken van algemeen belang, zoals havenuitbreidingen, aanleg van wegeninfrastructuur,

Duurzaam produceren was lang synoniem voor ecologisch produceren.

uitbreiding van industrie- en woonzones. Andere landbouwgronden verloren

Boerenbond bracht de economische en sociale dimensies onder de

hun bestemming door oneigenlijk gebruik. ‘Verpaarding’ en ‘vertuining’

aandacht. Ook buiten de landbouwsector is men er zich bewust van

werden nieuwe realiteiten.

geworden dat duurzaamheid een meervoudig gegeven is. Dit neemt niet weg dat Boerenbond ook op het vlak van ecologische duurzaamheid heel wat

De discussies rond het Sigmaplan leidden in 2005 onder zware druk van

initiatieven nam inzake vorming, voorlichting en ondersteuning. Het

Boerenbond tot het uitwerken van een flankerend beleid voor de betrokken

ontwerpen en uitvoeren van water- en energieaudits op de bedrijven is hier

bedrijven. Het zijn maatregelen die later in andere grote dossiers en recent

een goed voorbeeld van. De positieve evolutie van de eco-efficiëntie van

ook in het decreet Landinrichting werden overgenomen. In veel gevallen blijft

de sector, jaarlijks gepubliceerd door VMM, is het beste bewijs dat de

het echter een doekje voor het bloeden.

inspanningen resultaat opleveren.

Via de oprichting van het Agrobeheercentrum Eco² en de verdere uitbouw van

Werken vanuit een duurzaamheidsstreven betekent ook het afwegen van

Agro|aanneming nemen landbouwers steeds meer zelf initiatieven vanuit de

mogelijkheden en het maken van keuzes zoals voor of tegen ggo’s of bio-

idee ‘Wat wij in het agrarisch gebied moeten doen, doen wij beter zelf’.

brandstoffen in Vlaanderen. Tijdens het Toekomstcongres van 2006 werd nog

Meer en meer moesten wij ervaren dat de impact van het natuurbeleid zich

duidelijk gestemd vóór ggo’s. In de visienota Duurzaam groeien van acht jaar

niet beperkt tot de grondinname zelf. Ook landbouwbedrijven in de ruime

later klinkt het al heel wat genuanceerder: er moet rekening gehouden worden

omgeving dreigen in toenemende mate het slachtoffer te worden, onder

met de maatschappelijke aanvaardbaarheid. Ten overstaan van de productie

andere als gevolg van het gevoerde vergunningenbeleid.

van biobrandstoffen bleef de houding van Boerenbond gereserveerd. De strijd om voldoende landbouwgrond op bedrijfsniveau, het belang van voldoende en

Anno 2014 is de afbakening van de open ruimte in een Agrarische en Natuur

betaalbaar voedsel én voeder en van een veelsoortig aanbod van sierteelt

structuur (AGNAS) hopeloos vastgelopen. De 750.000 ha agrarisch gebied

producten zijn daarbij de voornaamste drijfveren.

1990–2015 | Inleiding 11

Dit alles neemt niet weg dat Boerenbond de (bio)technologische ontwikke-

Het klimaatverhaal stimuleerde de Vlaamse overheid, al dan niet onder druk

lingen alle kansen wil geven en zowel de vorming als de begeleiding van de

van Europa, om het voortouw te nemen inzake het ‘ecologiseren’ van de

bedrijven hierop de voorbije jaren heeft afgestemd. Het gaat niet over techno-

economie. Zij stuurt via een strakke, normerende milieuwetgeving geflan-

logie om de technologie, wel om ontwikkelingen die hun steentje bijdragen tot

keerd door financiële taksen en stimuli. Verregaande milieu- en dierenwel-

de duurzame economische ontwikkeling en die rekening houden met de

zijnsreglementeringen, ruimtelijke beperkingen en natuurbeschermings-

ecologisch en maatschappelijk aanvaardbare en noodzakelijke randvoor-

maatregelen bepalen in veel gevallen het potentieel voor de verdere

waarden.

ontwikkeling van individuele landen tuinbouwbedrijven.

Werken aan duurzaamheid vergt een degelijke kennis op basis van goed uitge-

Over complexiteit en inspraak

bouwd fundamenteel en praktijkgericht onderzoek. Boerenbond liet daarom

De regelgeving wordt alsmaar complexer. Voor de betrokkenen is het nog

niet na waar nodig, in samenspraak met bestaande onderzoekscentra, zelf

moeilijk door de bomen het bos te zien. Deze complexiteit verhoogt de macht

onderzoeksprojecten uit te besteden en te financieren, al dan niet met bijko-

van de administratie, die zich in een sterkere positie voelt. Het streven vanuit

mende overheidssteun. Omdat de organisatie veel belang hecht aan het in de

Boerenbond om landbouw zo lang mogelijk federaal te houden bleek achteraf

praktijk brengen van de onderzoeksresultaten, voorziet ze in een financiële

misschien wel een verkeerde keuze te zijn. Immers, toen landbouw begin

ondersteuning van de provinciale praktijkcentra.

deze eeuw uiteindelijk geregionaliseerd werd, kreeg de beginnende landbouwadministratie te maken met reeds goed uitgebouwde administraties voor

Klimaatdiscussie

ruimtelijke ordening en leefmilieu.

Geen enkele sector is zo afhankelijk van de weersomstandigheden als de landen tuinbouw. Extreme droogtes zoals in 2010 of zware overstromingen

De dossiers worden ook steeds technischer en meer gespecialiseerd,

zoals in de Westhoek of in het Maasland in 1994 en 1995 zijn van alle tijden,

waardoor zelfs Boerenbond, met een goed uitgebouwde studiedienst,

inclusief de ingrijpende gevolgen voor de getroffen bedrijven. Wel nieuw is

geregeld een beroep moet doen op extern advies, zoals bij de bespreking van

dat in het voorbije decennium steeds meer hevige lokale onweders en

de natuurdoelstellingen. Het wordt dan ook steeds moeilijker om op een

stormen grote schade veroorzaakten op een relatief beperkt aantal

gefundeerde basis standpunten te weerleggen of te waarschuwen voor de

bedrijven. Het vernietigend spoor dat de ‘Pukkelpopstorm’ in augustus 2011

gevolgen van een of andere aangekondigde maatregel. Daarom liet Boeren-

door Limburg en Vlaams-Brabant trok, was hier een voorbeeld van. Bij elke

bond de voorbije jaren zelf studies uitvoeren, zoals in 2013 voor de berekening

weercrisis ijverde Boerenbond voor een adequate schadeloosstelling,

van de gevolgen van het PAS in het kader van de IHD's door VITO.

al dan niet via het Landbouwrampenfonds of het Algemeen Rampenfonds. De dienstbetoonconsulenten adviseerden de leden bij het samenstellen van

Anderzijds neemt de inspraak alsmaar toe. Zo werd met de introductie van de

hun schadedossier.

erfgoedlandschappen in het landschapsdecreet van 1996 erfgoed, naast landbouw en natuur, de derde partner bij de afbakening en inrichting van de

12

De lokale weercalamiteiten lijken een gevolg van de klimaatverandering

open ruimte. De mogelijkheden van de burger om te interveniëren worden

waarmee de sector steeds meer rekening zal moeten houden. Het zoeken

ook groter. In die mate zelfs dat een individu of een groepering dossiers kan

naar duurzame oplossingen om deze nieuwe risico’s op te vangen is een

tegenhouden of voor jaren stilleggen, met soms zware economische gevolgen

uitdaging voor de toekomst.

voor de bedrijfsleider.


Bedrijfszekerheid onder druk

waakhond meegegeven. Dit geldt evenzeer voor de regioraden, die de land-

De versnippering van het platteland is de voorbije 25 jaar niet gestopt.

en tuinbouwbelangen op regionaal niveau behartigen en, indien nodig,

Bedrijfszekerheid is de voorbije decennia dan ook uitgegroeid tot het kern

bedrijfsgilden mee ondersteunen.

probleem voor duizenden landbouwbedrijven in Vlaanderen. Hierbij dient Boerenbond er rekening mee te houden dat het platteland vandaag niet alleen meer draait rond landbouw. Bovendien vormt de tewerkstelling in de

Een veranderende maatschappij

landbouw voor onze gesprekspartners nagenoeg geen argument meer in de discussies rond economische dossiers (havens, kmo’s) of rond andere

Mondigere burgers en een nieuw middenveld

sectorale bestemmingen (bewoning, recreatie, ja zelfs groen).

Boerenbond werd de voorbije decennia geconfronteerd met een groeiende impact van de burger-consument. Het is een twee-eenheid die dikwijls

De 750.000 ha agrarisch gebied, beloofd in de ruimtebalans van het Ruimtelijk

contradictorisch reageert.

Structuurplan Vlaanderen van 1997, zijn nog lang niet allemaal afgebakend. De herbevestiging, die rechtszekerheid zou moeten bieden, is voor driekwart

De burger is mondiger geworden, maar ook meer individualistisch. Het

gerealiseerd. Maar ook al is een agrarisch gebied herbevestigd, dan nog is

nimbysyndroom (not in my backyard) viert hoogtij. Daarbij komt dat zowel

waakzaamheid geboden, want er blijven altijd kapers op de kust. De eerlijk-

politici als administraties dit nimbysyndroom vanuit andere overwegingen

heid gebiedt erop te wijzen dat ook binnen de sector zelf niet alles in het werk

bijkomend voeding geven. De mondige burger laat veelal zijn stem horen rond

gesteld wordt om ervoor te zorgen dat landbouwers die de grond toekomstge-

één thema, dat in de eerste plaats zijn eigen situatie aanbelangt. Worden

richt nodig hebben hem ook kunnen gebruiken. Denk maar aan de discussie

daarbij de sociale media ingezet, dan kan een eenmansactie al snel

met betrekking tot 'pensioenboeren' en tot 'verpaarding'.

overkomen als een stevig uit de kluiten gewassen actiegroep.

In de belangenbehartiging krijgt Boerenbond te maken met zeer uiteenlo-

Het klassieke middenveld heeft aan kracht verloren. Er zijn veel meer spelers

pende situaties. Het gaat van grootschalige projecten die zich zelfs over

komen opdagen. Sinds de jaren tachtig is langzamerhand een nieuw midden-

meerdere provincies uitstrekken en waar de organisatie geconfronteerd

veld gevormd. Verschillende groeperingen hebben begrepen dat de macht van

worden met een beslist beleid (Sigma, Rivierherstel Leie) tot individuele

het getal het realiseren van hun idealen ten goede kan komen. Steeds meer

vergunningsdossiers. In steeds meer gevallen beperkt de discussie over een

groeperingen menen dan ook een deel van de publieke opinie te vertegen-

bepaald gebied zich niet tot één plan, maar tot een reeks van plannen, die als

woordigen. Niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die zich vroeger alleen

een lasagne over het gebied liggen, waarin niemand zijn weg nog vindt en

op de Derde Wereld richtten, zijn aan het debat rond landbouw in het Noorden

waarbij er met allerlei groene directieven gezwaaid wordt (gebied van de

gaan deelnemen zonder dat zij hier een ledengroep van landbouwers verte-

Grote en Kleine Nete).

genwoordigen (Vredeseilanden, Oxfam …). Verder is er een groeiende groep van burgers-consumenten die zich meer verbonden willen weten met de

Bij dit alles spelen de bedrijfsgilden als lokale syndicale belangenbehartiger

manier waarop hun voedsel wordt voortgebracht. De groeiende interesse voor

een belangrijke rol. Waar in de jaren negentig de bedrijfsgilden in de eerste

korteketenproducten, community supported agriculture (CSA), bio … maar ook

plaats een vormende en daarnaast een syndicale opdracht hadden, werd hen

voor stadslandbouw in al zijn vormen valt niet te negeren. Boerenbond heeft

bij de herstructurering in 2010 als prioritaire opdracht de rol van syndicale

oog voor deze trends en groepen en gaat de dialoog met hen aan.

1990–2015 | Inleiding 13

Ten slotte kan men niet om de vaststelling heen dat een belangrijk deel van de

landen tuinbouwdossiers vaak raakpunten hebben met ruimtelijke ordening,

maatschappij kritisch blijft ten overstaan van de verdere groei van individuele

leefmilieu, mobiliteit, natuur, erfgoed … Dit zijn bevoegdheden die meestal

landen tuinbouwbedrijven. Meer dan ooit zal bij de inplanting en uitbreiding

onder diverse ministers vallen en die bijgevolg vanuit andere betrokken

van bedrijven rekening gehouden moeten worden met deze gevoeligheid.

actoren en administraties benaderd worden.

Imago landbouwer in de lift

De parlementaire vertegenwoordiging van de landbouw, met politici die echt

De vijfjaarlijkse VILT-enquêtes tonen aan dat het imago van de landbouwer,

de sector kenden en ermee verbonden zijn, is de voorbije decennia sterk

meer nog dan dat van de sector, in de lift zit. Het beeld van de vervuilende,

teruggelopen. Toen de toenmalige CVP in de nasleep van de dioxinecrisis in

domme boer behoort definitief tot het verleden. De media kregen meer oog

1999 in de oppositiebanken belandde, betekende dit voor Boerenbond een

voor de mens achter de boer en voor zijn zorgen. Ook in de Boerenbond

belangrijk keerpunt. Niet langer was er een direct politiek aanspreekpunt.

communicatie staat de bedrijfsleider vandaag meer centraal. Niet ‘Leuven’,

Er dienden contacten opgebouwd te worden met andere partijen, zonder de

maar de leden-boeren en -tuinders nemen het woord.

‘roots’ te vergeten en te verloochenen. In de aanloop naar de verkiezingen van 2014 trok Boerenbond met zijn politiek memorandum naar de hoofdkwar-

Van de diverse LandbouwActiePlannen (LAP-acties) in de jaren negentig over

tieren van alle democratische partijen.

de meest uiteenlopende landbouwroutes tot het ‘Boerenburenplan’ (samen met Cera) en de badgecampagne rond het Europees landbouwbeleid, alle

Ook na 125 jaar blijft Boerenbond de eerste gesprekspartner wanneer het

hadden zij maar één doel: de burger-consument wijzen waar het echt om

over de Vlaamse landen tuinbouw gaat. Met een sterke studiedienst, met

gaat. De Dag van de Landbouw, gestart als een Week van de Landbouw, is

een consulentenkorps dat dicht bij de leden staat en met gemotiveerde

dé imago-actie die als een rode draad door de voorbije 25 jaar loopt. De derde

bestuursleden kon de organisatie een landen tuinbouwkenniscentrum

zondag van september is in Vlaanderen uitgegroeid tot Landbouwzondag,

uitbouwen waarmee zij de dialoog met alle andere geïnteresseerde actoren

waarop telkens weer duizenden niet-landen tuinbouwers de kans krijgen

kan aangaan. Dat houdt in dat Boerenbond openstaat voor de standpunten van

om te ontdekken hoe het er op de landen tuinbouwbedrijven toegaat. De

de andere gesprekspartners, er open over durft te discussiëren en bereid is

landbouwer zelf is zich bewust geworden van het belang van een goed imago.

om te zoeken naar een afgewogen compromis.

Er is nog een weg te gaan, maar de voorbije 25 jaar is met succes al een lange afstand afgelegd, vanuit de wetenschap dat de Vlaamse landen tuinbouw

Vroeger was er in Boerenbond weinig nood om met andere actoren binnen de

maar toekomst heeft op voorwaarde dat de sector zich maatschappelijk

open ruimte contact te hebben. Niet voor niets werd de organisatie verweten

gedragen weet. Met lokale en regionale publieksvriendelijke acties wil

een ivoren toren te zijn. Natuurlijk blijft wel het feit dat Boerenbond met de

Boerenbond het draagvlak bij de consument-burger vergroten.

oprichting van de Landelijke Gilden in 1972 zelf een forum creëerde waar hij ideeën op maatschappelijke aanvaardbaarheid kan toetsen. Een van de meest

14

Met de trein of de tractor naar Brussel?

besproken beleidslijnen die in het Toekomstcongres in 2006 werden goedge-

De periode waarin Boerenbond op Vlaams niveau en het Agrofront (Boeren-

keurd, spoorde Boerenbond aan contact op te nemen met minder vanzelf-

bond, ABS, FWA) op Belgisch niveau bij landbouwdossiers het laatste woord

sprekende gesprekspartners. Zo onderhoudt Boerenbond vandaag contacten

hadden, behoort al een tijdje tot het verleden. De tijd van het ‘grote gelijk’ is

met Landelijk Vlaanderen, BBL, Natuurpunt, GAIA, Vredeseilanden, Oxfam,

voorbij. De situatie is gewijzigd: er is het dictaat van Europa én het feit dat

11.11.11 …


Deze werkwijze biedt de mogelijkheid om in een vroeg stadium standpunten te toetsen en na te gaan waar de raakpunten en waar de tegenstellingen zitten, zonder dat de overheidsadministratie of de beleidsmakers daarbij betrokken worden. Het houdt kansen in om samen actie te voeren. De participatie aan het Platform Buitengebied (koepel van een hele reeks organisaties actief op het platteland en met Boerenbond als trekker) tegen de overregulering op het platteland, mondde op Moederdag 2003 uit in een massabetoging met 20.000 deelnemers door het centrum van Gent. Alleen wanneer de nood erg hoog is wordt de tractor nog uit de loods gehaald om op een gedisciplineerde wijze actie te voeren. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de bezetting van de sluis in Doel in 2013, naar aanleiding van de discussies rond de natuurcompensaties in de haven van Antwerpen. Als besluit mag men stellen dat de stap van strijd- naar beleidssyndicalisme vruchtbaar is geweest. Al zal het altijd de vraag blijven of het glas nu halfvol is of halfleeg. Beleidssyndicalisme is minder sexy, minder zichtbaar, maar daarom zeker niet minder doeltreffend.

1990–2015 | Inleiding 15

Belangenbehartiging

Van MacSharry tot Hogan Begin jaren negentig luiden de hervormingen van het Europees landbouwbeleid (het MacSharryplan) en het GATT-akkoord (het internationaal handelsakkoord) de loskoppeling in van landbouwsubsidies en landbouwproductie. De subsidies worden ook verminderd. De trend tot afbouw van de prijs- en marktondersteuning zet zich door. Onder impuls van landbouwcommissaris Fischler om budgettaire redenen en onder druk van de WTO (Wereldhandels-

2 ●

1 ●

organisatie) ziet het Europees landbouwbeleid er vanaf 2000 anders uit. Termen uit het Europees jargon als Agenda 2000, MTR (Midterm Review) en health check vinden in de loop van de jaren ingang in het taalgebruik van boeren en tuinders. Op 1 januari 2005 wordt de steun losgekoppeld van de productie. Geleidelijk aan worden begrotingsmiddelen van het landbouwbudget (pijler 1) overgeheveld naar het plattelandsbeleid (pijler 2). Boerenbond pleit constant voor een sterk Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Met de campagne www. defamiliepeeters.be maakt Boerenbond in 2009 en de volgende jaren duidelijk wat het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid voor elke Vlaming betekent. Via de buttonactie www.stEUnGLB.be nodigt de organisatie zo veel mogelijk bekende en andere Vlamingen uit om met een fotopetitie hun steun aan een sterk Europees landbouwbeleid te betuigen. Voor Boerenbond is een combinatie van marktcorrigerende maatregelen, directe overheidssteun en een stabiliserend en stimulerend beleid nodig om de doelstellingen van het landbouwbeleid (een aanvaardbaar inkomen voor de boer en voedselzekerheid voor de consument voor een redelijke prijs) te realiseren. Midden december 2013 wordt op voorstel van landbouwcommissaris Ciolos ˛ de hervorming van het GLB voor de periode 2015-2019 formeel goedgekeurd door de Raad van Europese ministers van Landbouw. Vlaanderen stemt er zijn beleid op af. Vanaf 1 november 2014 is het aan de nieuwe landbouwcommissaris Hogan om het ten velde te concretiseren.

18

1990–2015 | Belangenbehartiging

5 ● 9 ●

6 ●

1-6-7 Op 22 februari 1999 organiseert Copa-Cogeca een internationale manifestatie in Brussel tegen Agenda 2000. Een wending van het landbouwbeleid in de richting van een plattelandsbeleid ligt in het verschiet.

3 ●

4 ●

2 Op 10 december 1992 wordt met verspreide tractorenacties betoogd tegen het GATTakkoord, dat een maand eerder was afgesloten tussen Europa en de Verenigde Staten. 3 Op 6 april 1992 betogen 60.000 boeren in Straatsburg tegen het plan MacSharry en de GATT-voorstellen. Boerenbondvoorzitter Eecklo spreekt de betogers toe tijdens de slotmeeting. 4 Terwijl de landbouwministers zich beraden over het landbouwbeleid voor de komende vijf jaar, voert Boerenbond op 21 maart 2013 samen met Sneeuwwitje actie aan het Centraal Station in Brussel. 5 Op 3 december 1990 protesteren in Brussel bijna 25.000 Europese boeren tegen de vooropgestelde afbouw van de landbouwsubsidies.

7 ●

8 In de aanloop naar de besprekingen over een vernieuwd landbouwbeleid ontvangt het Hoofdbestuur begin december 2010 Europees landbouwcommissaris Ciolos ˛.

8 ●

9 In het najaar 2011 raken de eerste voorstellen voor het Europees landbouwbeleid na 2013 bekend. Boerenbond voert actie op het Martelarenplein.

10 ●

11 ●

10 Op 18 juli 2005 manifesteren de Europese suikerbietplanters in Brussel tegen het Europees suikervoorstel dat de leefbaarheid van de sector sterk zou ondermijnen. 11 Boerenbond lanceert in 2009 een actie om de Vlaming ervan te overtuigen dat ook hij belang heeft bij een goed landbouwbeleid.


19

Vlaams en federaal landbouwbeleid Als gevolg van de voortschrijdende regionalisering verschuift de klemtoon in het Belgisch landbouwbeleid van het federaal naar het regionaal niveau. De voorbije 25 jaar worden diverse fases in de staatshervorming afgerond. Door het akkoord van 29 september 1992 worden de gewesten bevoegd voor het Landbouwinvesteringsfonds, de steun aan de landbouw in probleemgebieden, de plattelandsontwikkeling en het promotiebeleid. Boerenbond heeft hierbij geijverd voor het behoud van een voldoende relevant nationaal landbouwdepartement, een departement met een volwaardige titularis, een efficiënte overlegregeling tussen de gewesten en de federale

1 ●

overheid met betrekking tot het Europese landbouwbeleid, een rechtvaardige verdeling van de gelden. Boerenbond pleit tevens voor de uitbouw van een degelijke landbouwadministratie op het Vlaamse niveau. Als gevolg van dit akkoord heeft Boerenbond voortaan overleg met een Vlaamse en een federale minister van Landbouw. Natuur en ruimtelijke ordening zijn dan al volledig Vlaamse bevoegdheden, met goed uitgebouwde administraties. Het Lambermontakkoord (2001-2003), brengt een diepgaande regionalisering, met de overdracht van nagenoeg alle landbouw- en plattelandsbevoegdheden. Vlaanderen is voortaan bevoegd voor markten prijsbeleid, visserijbeleid, structuur- en plattelandsbeleid, ontwikkeling en vorming, marketing en promotie en internationaal landbouwbeleid. In 2004 kan Boerenbond een oude droom waarmaken: een Vlaamse minister die zowel voor de landbouwmateries als voor het plattelandsbeleid bevoegd is. In 2011 verschuift bij een volgend akkoord over de staatshervorming (het Vlinderakkoord), het zwaartepunt nog meer naar het regionaal niveau. Het BIRB (Belgisch Interventie- en Restitiutiebureau), de pachtwet, het Landbouwrampenfonds en het algemeen Rampenfonds, de onteigeningen met de aankoopcomités en het dierenwelzijn zijn vanaf 1 juli 2014 Vlaamse bevoegdheden.

20


4 ● 7 ●

8 ●

1 Op 1 juli 2001 ziet federaal minister van Landbouw Gabriëls het leeuwenaandeel van zijn bevoegdheden overgaan naar de Vlaamse (Vera Dua) en de Waalse (José Happart) minister van Landbouw. 2 Onder meer vanwege de administratieve overlast zet Boerenbond in het najaar van 2000 diverse acties op onder het motto 'Boeren zijn het beu'.

2 ●

3 ●

3 Vlaams minister van Landbouw Van Rompuy wordt in het najaar van 1997, tijdens een actie van Groene Kring, getrakteerd op een sappige boerenworst. 4 Op 10 december 2008 is minister-president Peeters, ook bevoegd voor Landbouw, te gast op het Hoofdbestuur. 5 In Boer&Tuinder van 29 oktober 1993 pleit minister-president Van den Brande, tevens de eerste Vlaamse landbouwminister, voor een eigen Vlaams landen tuinbouwbeleid. 6 Op 1 maart 1994 gaat de eerste Vlaamse Landbouwconferentie van start.

5 ● 9 ●

7 Tijdens de regeringsvorming van eind 1992 vraagt voorzitter Hinnekens aan koninklijk onderhandelaar Dehaene een volwaardig (federaal) ministerie van Landbouw, Visserij en Voeding.

6 ● 10 ●

8 Bart Somers, in 2004 Vlaams ministerpresident, wordt op het varkensbedrijf van de familie Nauwelaerts in Heindonk geconfronteerd met de administratieve overlast. 9 In januari 1996 bepleiten de siertelers bij premier Dehaene een btw-verlaging op sierteeltproducten tot 6%. 10 In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 pakt de Landelijke Beweging uit met de campagne ‘Gemeend landelijk’ en een politiek memorandum.


21

Sociaal beleid Eén krachtlijn is ongetwijfeld de tewerkstelling in landen tuinbouw. Voldoende arbeidskrachten, beheersbare loonkosten, seizoen- en gelegenheidswerk, administratieve vereenvoudiging, huisvesting voor vreemde arbeidskrachten, overheidscontroles en sanctionering vragen met de regelmaat van de klok aandacht. In 1994 komt een

● 1

nieuwe reglementering voor seizoen- en gelegenheidswerkers tot stand, waardoor zij gedurende 65 dagen tewerkgesteld kunnen worden tegen betaling van een vaste RSZ-bijdrage. Op 31 december 2004 wordt de regeling gedurende het hele kalenderjaar van toepassing. Vanaf 2005 is Dimona, de onmiddellijke aangifte van werknemers aan de RSZ, een vaak terugkerend thema. De invoering ervan in 2006 via pc en gsm ondervindt heel wat praktische problemen. Wanneer in 2011 Dimona New in werking treedt, heeft Boerenbond via een uitgebreide voorlichtingscampagne in overleg met de RSZ de telers voorbereid.

● 2

Een tweede evergreen is het sociaal statuut van de zelfstandigen. De organisatie ijvert voor verbeteringen, samen met andere organisaties van zelfstandigen, in de geëigende kanalen zoals de Nationale Arbeidsraad of de Sociaaleconomische Raad voor Vlaanderen (SERV). Zo komt er vanaf 1 juli 1997 in het sociaal statuut van de zelfstandigen een faillissementsverzekering, wordt de regeling inzake het gewaarborgd inkomen voor bejaarden gemoderniseerd, is er een lichte verhoging van de kinderbijslag en komt er een verkorting van de periode waarin de arbeidsongeschikte zelfstandige geen uitkering krijgt. Op 1 januari 2003 start het ministatuut (ziekte-uitkering en moederschapsbescherming) en per 1 juli 2005 het maxistatuut (alle deeltakken van de sociale zekerheid) voor de meewerkende echtgenote. In 2007 is er een akkoord over de integratie van de verzekering ‘kleine risico’s’ in het sociaal statuut van de zelfstandigen. In november 2013 wordt voor de meewerkende echtgenote een nevenactiviteit toegelaten, komt er een aangepaste pensioenberekening en worden de mogelijkheden voor stortingen voor het aanvullend pensioen verruimd.

22


● 7

● 8

● 3

1 Het succes van de VUT-regeling zal zwaar doorwegen op het landbouwbudget. Ze is dan ook van korte duur. 2 In juli 1992 uit het Hoofdbestuur zijn ongenoegen bij minister van Tewerkstelling Smet over de aanpak van de arbeidsinspectie.

● 4

3 Bijsturingen in het statuut van de meewerkende echtgenote dienen zich mondjesmaat aan. Pas in november 2013 is er een akkoord over een aangepaste pensioenberekening. 4 Boerenbond speelt een vooraanstaande rol in het Paritair Comité voor het Tuinbouwbedrijf en de Landbouw. 5 In 2007 wordt een akkoord gesloten voor de integratie van de bijdragen voor de kleine risico’s in het sociaal statuut van de zelfstandigen.

●

●

5

● 9

6

● 10

6-9 Met een kwaliteitsvolle huisvesting, met taalcursussen Pools op de werkvloer en met aandacht voor diversiteits- en cultuurfactoren vergroten bedrijfsleiders het ‘menselijk kapitaal’ van hun bedrijf. 7 In 1994 komt, na vele acties vanuit de vakgroepen Tuinbouw en Fruit, een nieuwe reglementering voor seizoen- en gelegenheidswerk tot stand die onder meer leidt tot Dimona, de elektronische aangifte van werknemers. 8 Op 31 maart 1994 beluistert een Boerenbonddelegatie het voorstel van minister Smet om in het kader van de lokale jobdiensten een regeling te treffen voor het seizoen- en gelegenheidswerk. 10 2014 is door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het jaar van de familiale landbouw. Overal ter wereld zijn familiale boerenbedrijven efficiënt, duurzaam, flexibel en veerkrachtig.

1990–2015 | Belangenbehartiging 23

Geen ruimtelijke orde op zaken In 1991 verwerpt de organisatie het onderscheid tussen grondgebonden en niet-grondgebonden landbouw in de agrarische gebieden en ook de richtnota ‘Een Groene Hoofdstructuur’, die beperkingen voorstelt voor de landbouw in de dichte of verre nabijheid van natuurgebieden. In 1994 duikt het Ontwerp Structuurplan Vlaanderen op. De Gele Hoofdstructuur of de sectorstudie Landbouw toont aan dat landbouw de belangrijkste ruimtelijke drager is van het platteland.

● 1

De bedrijfsgilden starten met de inventaris van het landbouwgrondgebruik om de verschillen tussen de planmatige en de reële toestand in beeld te brengen. Heel wat geïnventariseerde percelen blijken

● 3

zonevreemd te zijn. De eerste ideeën rond planologische ruil krijgen vorm. De organisatie investeert in een GIS-systeem om de ruimte-

●

lijke ontwikkelingen beter te kunnen opvolgen. Onder druk van

8

Boerenbond worden in 1997, in de ruimtebalans van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (1997), 750.000 ha bestemd voor de beroepslandbouw. 56.000 ha agrarisch gebied dient een andere bestemming te krijgen (natuur, bos, recreatie, industrie). Vanaf nu komt het erop aan deze hectaren daadwerkelijk af te bakenen.

● 2

Nieuwe beleidsintenties op Vlaams niveau zoals bebossingsplannen, Natura 2000-gebieden en het uitblijven van de afbakening van de nieuwe agrarische hectaren scheppen onzekerheid en onrust. Temeer daar men in 2002 al bezig is met groene ruimtelijke uitvoeringsplannen. Verder blijkt dat de Vlaamse regering via het systeem van de erfgoedlandschappen bijkomend 200.000 ha als landschap wil beschermen. Omdat er in 2004 nog altijd geen afbakening is en de 750.000 ha al in vraag gesteld worden, maken de bestuursleden een tweede inventaris van het landbouwgebruik op. Vanaf 2005 staat de herbevestiging van het agrarisch gebied hoog op de politieke agenda. Het proces blijft echter bij mondjesmaat verlopen. Boerenbond verwerpt de aanzet naar een tweede Ruimtelijk Structuurplan tot het eerste is afgewerkt. Daarnaast blijft de organisatie ervoor ijveren om het recht op planschade bij bestemmingswijziging van ‘geel’ naar t

24


● 6

● 7

1 Bij een gedeeltelijke wijziging van het Gewestplan Oudenaarde dreigen 778 ha hun landbouwbestemming te verliezen. De bedrijfs-

● 4

gilden van de betrokken gemeenten bezoeken gouverneur Balthazar. 2 In september 1996 verschijnen 2300 duidelijke boodschappen in het Vlaamse landschap. Het woord ‘gratis’ zorgt voor enige beroering. 3 De inventaris van het landbouwgrondgebruik door de bedrijfsgilden in 1994 toont het verschil tussen de planmatige en de reële toestand bij de opmaak van de Gele Hoofdstructuur.

● 5

● 9

4 Begin april 1999 toont de bedrijfsgilde van Bocholt minister van Ruimtelijke Ordening Stevaert de problematiek van de zonevreemde bedrijven en percelen. 5 20 mei 2010 wordt het Hoofdbestuur uitgenodigd bij minister-president Peeters. De klemtoon van het bezoek ligt bij de problematiek van de ruimtelijke ordening. 6 In volle einddiscussie rond het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen spreekt deze sticker voor zich. 7 In 2004 doen de bedrijfsgilden hun inventaris over. 94.000 ha zonevreemd grondgebruik komt aan het licht. 8 De verdergaande versnippering van het platteland brengt mee dat steeds meer landbouwers geconfronteerd worden met het nimby syndroom.

● 10

9 De bedrijfsgilde van Neerpelt werkt in het voorjaar 1996 een gemeentelijk landbouwontwikkelingsplan (LOP) uit ter voorbereiding van het gemeentelijk structuurplan. 10 Stadslandbouw en stadsrandlandbouw genieten sinds enkele jaren van een groeiende belangstelling.


‘groen’ decretaal te verankeren. Dit laatste gebeurt op 5 december 2008. In 2010 komen de instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) van de diverse vogel- en habitatrichtlijngebieden de ruimtelijke ordening nog complexer maken. Het wordt een belangrijk aandachtspunt om

● 11

ervoor te zorgen dat de instandhoudingsdoelstellingen en de daaruit voortvloeiende inrichtingsmaatregelen goed afgestemd worden met het al lopend afbakeningsproces, om te vermijden dat de landbouwsector twee keer moet inleveren. Met de introductie van erfgoedlandschappen wordt de eerste stap gezet in de integratie van het landschapsbeleid en de Ruimtelijke Ordening. Erfgoed wordt naast natuur en landbouw de derde speler in het afbakeningsproces. Ten aanzien van het decreet Onroerend Erfgoed blijft Boerenbond in 2013 hameren op een meer realistische aanpak, zodat bedrijven die

● 12

● 13

hiermee geconfronteerd worden grotere rechtszekerheid krijgen. De verdere verstedelijking en de economische ontwikkeling van Vlaanderen, met de daaraan gekoppelde natuurcompensatie, kostten in de voorbije 25 jaar duizenden hectaren vruchtbare landbouwgrond. De homerische strijd van de polderboeren op de Antwerpse Linkeroever staat symbool voor de tientallen grote en kleine compensatiedossiers waarbij landbouw twee keer moet inleveren.

● 16

● 19

26


● 20

11 Op 28 februari 1997 wordt het openbaar onderzoek van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) afgesloten met 30.000 bezwaarschriften. 12 Na de goedkeuring van het RSV maakt de Bondsraad zich eind 1997 zorgen over de landbouwgronden binnen het afgebakend stedelijk gebied. Terecht zo blijkt later. 13 In 1998 geeft Boerenbond een handleiding uit om de bedrijfsgilden te helpen bij discussies rond de afbakening en inrichting van het agrarisch gebied. 14 Op 20 maart 2013 bezetten boze polderboeren twee uur lang de Kallosluis als ultiem protest tegen de uitbreidingsplannen van de Antwerpse haven en de eraan gekoppelde natuurcompensaties.

● 14

● 15

15 Boeren uit Kruibeke krijgen in 2001 de steun van de plaatselijke bevolking in hun strijd tegen de potpolder. 16 De landbouwers uit het GRUP Kleine Nete en Aa uiten in mei 2011 aan het Provinciehuis hun ongenoegen over de bijkomende overstromingsen natuurgebieden. 17 Op 26 oktober 2013 onderschrijven burgemeesters de boereneisen voor een meer haalbare aanpak van het ‘Rivierherstel Leie’ in Oost- en WestVlaanderen. 18 In 1990 verzet Boerenbond Limburg zich tegen het nieuwe grindplan, dat de Vlaamse Executieve had goedgekeurd.

●

●

17

18

● 21

19 De bedrijfsgilden uit het gebied van de Grote Nete organiseren op 4 september 2012 een ontbijtactie want ‘Landbouwproducten stillen beter de honger dan Sigmaproducten’. 20 In maart 1993 lanceert Vlaams minister Kelchtermans het Ontwerp Structuurplan Vlaanderen. 21 De bever voelt zich opnieuw thuis in Vlaanderen, maar de beverburchten creëren een toenemende wateroverlast.


Met natuur als buur? In 1992 verklaart Boerenbond dat een duurzaam natuurontwikkelingsplan niet tegen maar met de landen tuinbouwsector uitgewerkt

● 2

moet worden. De organisatie verzet zich tegen de opname van agra rische gebieden in verwevingsgebieden, die hierdoor deel zouden uitmaken van de Groene Hoofdstructuur. De afbakening van de natuurgebieden (VEN: Vlaams Ecologisch Netwerk en IVON: Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk) wordt gekoppeld aan de bestemmingen op het gewestplan. Zodra landbouwers de mogelijkheid krijgen om op vrijwillige basis met Europese steun beheerovereenkomsten af te sluiten, richt Boerenbond vzw De Groene Ruimte op om hen te begeleiden. Na de eeuwwisseling zorgen de bebossingsplannen, de Nitraatrichtlijn, de Natura 2000-richtlijn en de verscher-

●

●

1

3

ping van het Natuurbehoudsdecreet en het Landschapsdecreet voor onrust. In 2002 worden ongeveer 9000 bezwaarschriften tegen het VEN ingediend, waarvan 1500 door boeren. Het Boerenbondcongres van 2006 doet uitspraak over de verweving tussen landbouw en natuur: ‘Scheiden waar kan, verweven waar moet’. Deze verweving kan op vrijwillige basis tot stand komen, zodat het afbakenen van natuurverwevingsgebieden overbodig is. In juli 2008 leidt overleg tussen Boerenbond en Natuurpunt tot afspraken rond nulbemesting in natuurgebieden en gezamenlijke basisprincipes met betrekking tot landbouw en natuur. In datzelfde jaar gaat het EC0²-project van start, waarmee samenwerkingsverbanden tussen boeren op het vlak van agrarisch landschaps- en natuurbeheer ondersteund worden. Regioconsulenten en bestuursleden investeren tussen 2010 en 2012 veel tijd in moeilijke overlegprocessen rond gebiedsspecifieke natuurdoelen in de habitatrichtlijngebieden. Boerenbond pleit bij de overheid voor het principe van ‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’. Via een decreetswijziging wordt dat principe ook in het natuurdecreet opgenomen. De goedkeuring op 23 april 2014 van de IHD’s en de bijhorende Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) houdt rekening met de bekommernissen van de organisatie.

28


● 8

● 12

● 13

1 Oost-Vlaamse boeren bezoeken op 14 maart 2002 minister Dua naar aanleiding van haar plan om de kwetsbare gebieden uit de nitraatrichtlijn sterk uit te breiden. 2 In 1996 en 1997 roept De Boer & de Tuinder – in samenwerking met De Wielewaal – op om de boerenzwaluw goed te onthalen.

4 ●

3 De boeren uit de Gentse Kanaalzone worden in 2010 door VLM intensief betrokken bij de inrichting van de eerste koppelingsgebieden.

6 ●

4 Bloemen kleuren het Krekengebied. Het is een initiatief van de plaatselijke akkerbouwers, dat start in 2006. 5 Cartoon van Joris Snaet uit De Boer & de Tuinder van 9 augustus 1996.

5 ●

9 ●

6 Midden 2008 onthult voorzitter Vanthemsche in de Uitkerkse polders een bord dat wandelaars en fietsers eraan herinnert dat er plaats is voor natuur én landbouw.

7 ● 10 ●

Der Bauer Wochenschrift • 86. Jahrgang • aufgabestelle Gent X - P 608046

18. Januar 2013

7 Op 25 oktober 2013 bespreken Limburgse en West-Vlaamse landbouwers met minister Schauvliege de toenemende schade door everzwijnen.

03

8 De uitbreiding van het Zwin met 120 ha stuit op jarenlange weerstand van de akkerbouwers uit Knokke-Heist. 9-10-11 De inrichting van de Natura 2000-gebieden wordt een van de meest complexe syndicale dossiers waarmee Boerenbond ooit af te rekenen kreeg.

Im Blickpunkt ©©Twan wiermans

Natura 2000 verlangt vollen Einsatz Natura 2000 verlangt uns seit Wochen fast unsere gesamte Zeit und energie ab. Die angelegenheit ist äußerst komplex und die Problemsituationen sind je nach Betrieb sehr unterschiedlich. Zurzeit konzentrieren wir uns auf die Beratung der Mitglieder, die Interessenvertretung und die erstellung des einspruchs des Verbandes. Das ist

auch der Grund, weshalb die letzten ausgaben von der Bauer ziemlich dürftig ausgefallen sind. Diese Situation wird noch bis zum ende der öffentlichen untersuchung, also bis ende dieses Monats, anhalten. Wir bitten um Verständnis. Wir stellen fest, dass viele Verpächter nicht persönlich und schriftlich über

Natura 2000 informiert worden sind. unterdessen macht Minister Di antonio sein Versprechen wahr, die Natura-2000-Problematik mit den Betroffenen zu besprechen. er wird am Mittwoch, 23. Januar, mit einem expertenstab nach St. Vith kommen.

12 Via een betere jachtwetgeving stelt Boerenbond alles in het werk om de wildschade binnen de perken te houden.

Nähere Informationen > Seite 4.

11 ● DB1303_8blz.indd 1

● 14

17/01/13 12:53

13 Begin van de jaren 90 verzet Boerenbond zich met succes tegen de Groene Hoofdstructuur. 14 In 2009 wordt meer dan 500 ha rond de Blankaart in Diksmuide groen ingekleurd. De arrondissementsraad voert actie onder de slogan ‘Geen nulbemesting zonder vergoeding’.


29

Van mestdecreet tot MAP5 In 1991 wordt de Europese Nitraatrichtlijn van kracht voor alle lidstaten van de Europese Unie. Geen enkel syndicaal dossier heeft de voorbije kwart eeuw voor zoveel acties gezorgd als het mestdossier. Reeds in 1990 krijgt minister van Leefmilieu Theo Kelchtermans zware kritiek op zijn eerste voorontwerp van decreet. Vooral de ware papierslag die het decreet, dat goedgekeurd wordt in 1991, met zich meebrengt wordt op zware acties onthaald. Zijn opvolger Norbert De Batselier meent in 1993 orde op zaken te kunnen stellen. De minister gaat ervan uit dat de veehouderij (lees varkens en pluimvee) moet worden afgebouwd. Boerenbond introduceert het begrip gezinsbe-

● 1

drijf om zo opnieuw vat te krijgen op de discussies. Er volgen twee jaren die bol staan van allerhande soorten syndicale acties in het Vlaamse land. Nadat meer dan 4000 leden in januari 1994 op de Heizel hun ongenoegen laten horen, valt in maart 1994 de Vlaamse regering over het mestdecreet. De voorstellen worden bijgestuurd, en in december 1994 wakkert de Bondsraad de ‘vlam van de hoop’ aan met een symbolische actie op het Martelarenplein. Tot dan heeft Europa zich nog maar weinig met de discussies in Vlaanderen gemoeid. De bom barst pas echt wanneer Europa in februari 1998 heel Vlaanderen uitroept tot nitraatgevoelig gebied, en eist dat vanaf 1999 Vlaanderen elke vier jaar een actieplan (MAP) voorlegt. Na harde (tractoren)acties wordt in maart 1999 het mestdecreet, dat aan MAP1 uitvoering moet geven, in het Vlaams Parlement goedgekeurd. Met de introductie van een mestquotum in MAP2 denkt Vera Dua, tegen de vele Boerenbondacties in, de problematiek in goed banen te leiden. Het kost uiteindelijk de veehouders alleen veel geld. In MAP3 plaatst Boerenbond er met succes het systeem van ‘groeien mits mestverwerking’ tegenover. In de opeenvolgende MAP’s komen de rundvee- en tuinbouwsector meer en meer in beeld. De klemtoon die aanvankelijk op de productie lag verschuift hierdoor naar het gebruik. Begin 2015 zal met MAP5 het mestdecreet nog eens worden bijgestuurd. t

30


● 4

● 8

● 5

● 2

1 Minister Dua wordt op zondag 24 februari 2002 aan de VRT opgewacht door een dichte menigte veehouders. Zij eisen een aanpassing van het lopende MAP. 2 De voorpagina van De Boer & de Tuinder van 16 december 1994 toont foto’s van de waakvlamactie die in de voorbije week bij de politici gevoerd werd. 3 Op dinsdag 20 december 1994, in de langste nacht van het jaar, verlichten 2000 kaarsen het Martelarenplein. ‘MAP neen’ is echter tevergeefs, zo blijkt een dag later. 4 In februari 2001 organiseert Boerenbond gedurende een week filterblokkades. Aan de automobilisten wordt uitgelegd waarom het lopende MAP onwerkbaar is.

● 3

5 Op 12 februari 2001 krijgt minister Dua onverwacht thuis bezoek van een ruime delegatie Oost-Vlaamse veehouders. Zij uiten hun ongenoegen over de besprekingen over de beheerovereenkomsten Water. 6 Met tractorenkolonnes door Vlaanderen dringt Boerenbond begin maart 1999 aan op een opschorting van de MAP-besprekingen. 7 Tijdens een spontane manifestatie aan de Mestbank in Herentals op 3 november 1993 betogen 200 Kempense landbouwers tegen de plannen van minister De Batselier.

●

●

6

● 9

7

● 10

8 In januari 2000 worden vijf partijhoofd kwartieren bezocht om aan te dringen op een bijsturing van het lopende MAP. 9 Zaterdag 19 juni 1993 wordt uitgeroepen tot Zwarte Zaterdag. 10 Elk nieuw MAP is voor de boer een uitdaging om zich aan te passen. Het emissie-arm toedienen van drijfmest zorgt voor een hele omwenteling, Boerenbond organiseert druk bijgewoonde demo’s.


Bij elk MAP stelt Boerenbond dat met de opgelegde normen niet te boeren is. Telkens zorgen verfijnde bemestingsmethodes en een betere timing ervoor dat het bemesten efficiënter kan. De sector leert leven met het emissie-arm toedienen van dierlijke mest en het langer stockeren. Waar Nederland zich vergaloppeerde in grootschalige mestverwerking, wordt eind jaren negentig in Vlaanderen, met resultaat, de mestverwerking op coöperatieve basis uitgebouwd. Het zijn vooral de administratieve rompslomp en de controles die aanleiding geven tot grote wrevel en acties: uitrijregelingen gecontroleerd per helikopter, mestregisters beboet vanwege details die niet in orde zijn, residumetingen die grote verschillen vertonen … Gelukkig komt er met MAP4 een kentering en zet de Mestbank voor een deel haar controlerende taak om in een begeleidende taak. Met de uitbouw van

● 11

het CVBB , het Coördinatiecentrum Voorlichting en Begeleiding duurzame Bemesting, creëert de Mestbank een onafhankelijke groep voorlichters die samen met de landbouwers één doel heeft: meetpunten met overschrijdingen terugdringen. Boerenbond speelt in de geschiedenis van het mestdecreet een belangrijke rol in de bewustwording van de boer voor deze problematiek. Tot eind jaren negentig staat de organisatie alleen bij het bespreekbaar maken, het voorlichten en het zoeken naar oplossingen die voor de boer haalbaar en betaalbaar zijn. Samen met de leden worden acties opgezet als 'Meten is weten' en later 'Weet wat je meet'. De zware inspanningen waarvoor de sector zich geplaatst zag, hebben uiteindelijk hun vruchten afgeworpen. De rode meetpunten, in de jaren negentig ruim boven de 60%, zijn bij MAP4 tot 26% gedaald en blijven in een dalende lijn gaan. Hiermee heeft Vlaanderen de EU-doelstelling voor 2015, 16% overschrijdingen, binnen handbereik. Sommige regio’s zullen wel nog meer dan andere een tandje moeten bij schakelen om tegen 2018 de overschrijding van 5%, die Europa vooropstelt, te halen.

32


● 16

● 20

● 17

12 Tijdens Agribex 2005 loopt op de Boerenbondstand een petitieactie voor een werkbaar MAP. De bezwaarschriften worden daarna aan minister-president Leterme en leefmilieuminister Peeters overhandigd.

● 12

● 13

● 14

●

13 Met de actie ‘Proper water zonder kater’ informeert Boerenbond in 2003 zijn leden over de manier waarop zij op bedrijfsniveau kunnen inspelen op MAP2 met het oog op een optimale opbrengst.

15

cove

estdec eet 008

0

0

008

:33

ag

14 Een varkentje met constipatie …

a

Wegwijs in de nieuwe mestwetgeving In ’91 legde Europa aan alle lidstaten de uitvoering van de nitraatrichtlijn op, het kader ter bescherming van het water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen. Het Vlaamse mestdecreet van ’91 gaf hieraan invulling, zowel voor nitraten als voor fosfaten en dit zowel voor productie als gebruik. Bij de herziening in ’96 werden kwetsbare gebieden, de eerste regels voor mestverwerking en een Vlaamse productiestop opgelegd. Vanaf 2000 werden de normen verstrengd en de productiestop geïndividualiseerd. Een driesporenbeleid op productie, verwerking en afbouw reduceerde deels het mestoverschot. In september 2005 werd Vlaanderen veroordeeld voor onvoldoende uitvoering van de nitraatrichtlijn, de aanzet voor een nieuw decreet. Vanaf 1 januari 2007 laat deze mestwetgeving meer keuzevrijheid in de oplossing van bedrijfsproblemen en nieuwe dynamiek in bedrijfsontwikkeling. De handhaving is versterkt door bijkomende controles en superheffingen zijn vervangen door boetes. De Mestbank kreeg bijkomende sensibiliseringsopdrachten.

● ●

tiek volgt hij deze laatste in zijn diverse aspecten van beleid tot voorlichting en dit over de sectoren heen.

CAHIER 2000 | EEN UITGAVE VAN STUDIEDIENST BOERENBOND

● 22

av e He ru itg ke ur in g na go ed de ro ga tie

15 De beperking van de uitrijperiodes verplicht heel wat bedrijven tot bijkomende mestopslag, tot mestverwerking of mestexport. 16 Midden juni 1993 wordt met een zwartevlaggen actie geprotesteerd tegen het ontwerp-MAP van minister De Batselier. 17 In het najaar van 2001 nemen de bedrijfsgilden het initiatief om de MAP-meetpunten zelf op te volgen, want ‘Meten is weten’. De bestuursleden van Hoogstraten controleren de meetpunten in hun gemeente.

hoofdbestuur voor de varkenshouderij en de mestproblema-

18

21

Wegwijs in de nieuwe mestwetgeving

Vanaf 1991 volgde hij voor Boerenbond mede de nitraatproblematiek op en is sinds de oprichting lid van de Stuurgroep mestproblematiek, het adviesorgaan voor de Vlaamse overheid. Sinds ’97 maakt hij deel uit van de Studiedienst van Boerenbond. Als adviseur

Boerenbond

Deze brochure tracht inzicht en verduidelijking te verschaffen over deze nieuwe regelgeving. Opdracht blijft om de waterkwaliteit verder te verbeteren.

Bert Bohnen (°Maaseik, 1955) is landbouwkundig ingenieur (KUL 1979). Na een IWONLproject was hij sinds 1982 werkzaam bij Boerenbond als consulent varkenshouderij.

We g w i j s i n d e n i e u w e m e s t w e t g e v i n g | Fe b r u a r i 2 0 0 8

11 In maart 2000 voeren Oost- en West-Vlaamse boeren aan de Poekebeek met succes actie tegen de voorgestelde uitbreiding van de kwetsbare gebieden.

● 19

Bert Bohnen

Februari 2008

18 Een staaltje van MAP-poëzie … 19 Boerenbond voorziet in een ruime voorlichting bij elk nieuw MAP. 20 Leefmilieuminister Schauvliege luistert eind februari 2011 naar de eisen van de OostVlaamse veehouders in Evergem. 21 Sinds MAP4 besteedt de overheid via het CVBB met zijn waterkwaliteitsgroepen ook aandacht aan de begeleiding. 22 Op 6 november 2006 heeft het Hoofdbestuur nog een ultiem overleg met leefmilieuminister Peeters.


Milieuzorg en waterbeleid: een voortschrijdend verhaal Bij de uitbouw van een Vlaams milieubeleid, begin jaren negentig, is Boerenbond waakzaam ten aanzien van Vlarem I (procedures voor de milieuvergunning) en Vlarem II (exploitatievoorwaarden). Gedurende een paar jaar werkt de overheid een vloedgolf aan milieu-initiatieven uit die de organisatie beoordeelt aan de hand van vier toetsstenen: afweging tussen economische en milieubelangen, geen wetgeving die verder gaat dan nodig, geleidelijkheid en inpasbaarheid. Mildi, een gespecialiseerde dienst voor milieu-advies, wordt opgericht om de leden bij te staan in milieuvergunningsdossiers. Midden jaren negentig wordt de impact van waterheffingen en vergunningen in de Boerenbondvoorlichting opgenomen. De waterthematiek krijgt nog

● 1

meer aandacht door het overheidsstreven naar een ‘integraal waterbeheer’. In 2001 stelt de organisatie een uitvoerig dossier samen rond hernieuwbare energie. Boerenbond werkt mee aan de voorbereiding van een Vlaams klimaatbeleidsplan 2006-2012. Het uitblijven van de uitvoeringsbesluiten van het decreet Integraal Waterbeleid resulteert in 2005 in een chaotische opmaak van de bekken- en deelbekkenplannen. Boerenbond dringt aan op een grotere betrokkenheid van de landbouw bij het waterbeheer. Bij de uitwerking van het Sigmaplan en de ontwikkelingsschets Schelde-estuarium leunt de organisatie zwaar op de realisatie van het meest wenselijke alternatief, op het flankerend beleid voor landbouw en op een gefaseerde aanpak. In 2006 start de organisatie de opmaak van een actieplan en een eerste communicatie ten behoeve van de meer dan 10.000 bedrijven die in de periode 2007-2011 hun milieuvergunning moeten hernieuwen. In Minaraad en SERV zet Boerenbond zich in voor een realistische Vlarem-wetgeving en voor een maximale administratieve vereenvoudiging. Het krijgen van een milieuvergunning wordt aan steeds meer voorwaarden gekoppeld. Natuur (passende beoordeling), waterbeheer (wateraudit, overstromingsplannen), geur … worden steeds meer in rekening gebracht, met soms zware t

34


●

●

5

● 9

6

● 10

1 Op 12 september 2005 leggen 200 tuinbouwers en siertelers een bloementapijt op het Martelarenplein als SOS vanuit hun sector. 2 Het voorbije decennium is het aantal wkkinstallaties in de glastuinbouw spectaculair gegroeid.

● 3

3 Voldoende landbouwgrond, betaalbaar voedsel en voeder zijn dé aandachtspunten van Boerenbond in de discussie over energiegewassen in Vlaanderen. 4 Zonder commentaar … 5 Op 4 december 2002 ondertekenen landbouwers in Gelinden (Sint-Truiden) een voortrekkersverklaring inzake erosiebestrijding.

4 ●

2 ●

6 Van bij de start van Phytofar-Recover zet Boerenbond zijn schouders onder het project voor de selectieve ophaling van fytoverpakkingen. 7 In oktober 2012 leiden de gesprekken tussen Boerenbond, OVAM en Recytyre tot de start van het afvalbandenophalingsinitiatief. 8 Begin 2009 informeert Boerenbond alle Vlaamse Europarlementsleden over de dreigende impact van de IPC-richtlijn. 9 De balans van Vlarem 1 is een lange lijst van willekeur, paraplubeslissingen, discriminatie, rechtsweigering … 10 In de fruitteelt is de feromoonverwarringstechniek helemaal ingeburgerd geraakt.

7 ● 11 ●

8 ● 12 ●

…>

13 ●

Innovatiesteunpunt voor de glastuinbouw

Hoe inventief is uw energiebeheer? Energie-InfoDag Katholieke Hogeschool Kempen, Geel

In één dag krijgt u een glasheldere kijk op de nieuwste ontwikkelingen in energiebeheer. Op infostands geven bedrijven en instanties u alle inlichtingen over hun producten en diensten. Tijdens infosessies komt u alles te weten over energiebesparende technieken, energieproductie en -voorziening en over serrebelichting. Maar ook uw vragen inzake (milieu)wetgeving, subsidies, vergunningen en certificaten krijgen een concreet antwoord tijdens de Energie-InfoDag.

15/10/2004 Van 10 tot 18 uur

Surf naar onze

11 Vanaf begin jaren 2000 krijgt energieproductie op landbouwbedrijven vorm, onder meer via biogasinstallaties. 12 Met info-avonden, infodagen en energiescans besteedt het Innovatiesteunpunt veel aandacht aan efficiënt energiegebruik op bedrijfsniveau. 13 Met een geurscan wil het ADLO-project 'Hoe geuremissies beheersen' bedrijfsleiders inzicht geven in de eventuele geurhinder en mogelijke verbeterpunten aangeven.

website of bel 016 24 20 72 voor programma en inschrijving. www.innovatiesteunpunt.be

EEN GLASHELDERE KIJK OP ENERGIEBEHEER IN DE GLASTUINBOUW


35

financiële inspanningen voor de betrokken bedrijven tot gevolg. In 2009 blijkt dat de gevolgen van de Europese richtlijn inzake het duurzaam gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de verordening voor het op de markt brengen van nieuwe middelen, dankzij de inspanningen in het kader van COPA, beperkt blijven voor de grote akkerbouwteelten. Eind oktober 2012 komt er een akkoord om op een wettelijke en betaalbare wijze silobanden in te ruilen of te verwijderen. En in 2013 start Boerenbond de voorlichting over de fyto licentie naar aanleiding van de invoering van de op Europese leest geschoeide geïntegreerde gewasbescherming. De regering keurt in

● 14

dat jaar ook het Vlaams Klimaatbeleidsplan 2013-2020 goed.

● 17

● 20

36

● 21

Waarheen met je huishoudelijk afvalwater?

1990–2015 | Belangenbehartiging Marleen Van der Velden & Peter Van Bossuyt

Wegwijs in het wereldje van de waterzuivering

14-20 Tegen de verbreding van het Schipdonkkanaal tussen Zeebrugge en Merendree wordt in het voorjaar 2009 een historisch front gevormd. Boerenbond, Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt zeggen “Neen”. 15 Op 20 juli 006 beslist de Vlaamse regering dat alle vergunningsaanvragen een watertoets moeten ondergaan. Boerenbond reageert scherp en met succes.

●

●

15

16

16-21 Via vorming en voorlichting tracht Boerenbond zijn leden wegwijs te maken in het complexe Vlaamse waterbeleid. 17 De bedrijfsgilde van Deerlijk laat in het voorjaar van 2009 milieuminister Crevits kennismaken met de gevolgen van ondoordachte ommetjes van grachten en beken voor de aanleg van natuur-, recreatie- en woongebieden. 18 Op 17 februari 2012 maken geïnteresseerde boeren kennis met de waterbeheerwerken van de agrobeheergroep van Wuustwezel. 19 Bij de opmaak van het Sigmaplan2 en de start van de eerste projecten probeert Boerenbond de belangen van de betrokken landbouwers maximaal te vrijwaren.

● 18

● 22

22 In de omzendbrief Waterfactuur (2010) wordt de Boerenbondeis erkend dat landen tuinbouwbedrijven die geen afvalwater lozen in rioleringen of grachten geen gemeentelijke vergoeding hoeven te betalen.

● 19

● 23

23 Het Innovatiesteunpunt besteedt heel wat aandacht aan efficiënt waterbeheer, onder meer met een Water-Infodag en een wateraudit.


Boer, geen beul De ethiek van de veehouderij komt op de agenda van de vakgroepen naar aanleiding van de start van de Centrale Raad voor het Dierlijk Welzijn in 1989. De dierlijke sectoren worden geconfronteerd met kritische vragen rond de huisvesting, de selectie en de ziektebestrijding. De oorsprong van de kritiek zoekt de landbouwsector in de vervreemding t.o.v. de agrarische sector. Allerlei initiatieven worden

● 1

● 2

opgezet om de kloof te dichten en aan te tonen dat een boer geen beul is. Hij is immers gebaat bij gezonde dieren, die in goede omstandigheden gehouden worden. Naarmate de biotechnologie meer toepassing vindt in de landen tuinbouw stijgt de bezorgdheid bij het brede publiek. Wanneer GAIA de opvatting dat mensen superieur zijn aan dieren meer en meer publiekelijk verwerpt, wordt de veehouderij in de verdediging gedrongen. Het houden van dieren om econo mische motieven komt onder druk. De producenten willen inspelen op de maatschappelijke verwachtingen maar vragen dat de normen die men wil opleggen technisch en financieel haalbaar zijn en niet tot concurrentievervalsing zouden leiden. Het welzijn van de landbouwdieren kan maar echt verbeteren als er normen op wereldschaal komen. Beleidsmakers in de EU komen meer en meer onder druk van de publieke opinie en dierenwelzijnsorganisaties. De gevoeligheid bij de consument en de retail leidt ertoe dat vanaf het begin van de 21ste eeuw de productiemethoden in toenemende mate onderdeel worden van de kwaliteitsnotie en opgenomen worden in lastenboeken. In 2005 worden de welzijnsnormen voor de varkenshouderij wettelijk vastgelegd en in 2012 is de verplichte groepshuisvesting een feit. Het streven naar een verbod op de onverdoofd fysische castratie blijft de gemoederen van de varkenshouders beroeren. Het wordt opgenomen in de lastenboeken van verschillende retailers,

● 5

● 8

●Gids voor de goede omgang 9

met landbouwdieren

maar een wettelijk verbod is er niet. De discussie over de verrijkte kooien in de pluimveesector wordt positief afgesloten met een overgangsperiode tot 2012, waardoor bedrijfsleiders weten waar ze aan toe zijn en de investeringen kunnen hernemen.

38

1990–2015 | Belangenbehartiging Paul De Winter

1 In het voorjaar van 1999 vraagt Boerenbond voorzorgsmaatregelen tegen een dreiging van mond-en-klauwzeer. Vanaf 1 juli moet elk rundveebedrijf beschikken over een bedrijfsdierenarts. 2 Al in de jaren negentig waarschuwt Boerenbond voor overmatig antibioticumgebruik. De organisatie steunt alle initiatieven gericht op een daling van het antibioticumgebruik.

● 3

3 Samen met LTO Nederland pleit Boerenbond voor noodvaccinaties om het nodeloos doden van dieren bij een besmettelijke ziekte te beperken.

● 4

4 Op 1 januari 2012 gaat de Europese verplichting tot het houden van leghennen in verrijkte of alternatieve kooisystemen in. 5 Op 14 oktober 2009 brengt GAIA een blitsbezoek aan Boerenbond. De (pingpong)balletjes vliegen in het rond … 6 Vanaf 1 juli 2014 krijgen konijnen meer levensruimte. Boerenbond dwingt een aanvaardbare overgangsregeling af. 7 Inzake het transport over lange afstand van levende dieren liggen de standpunten van Boerenbond en GAIA dicht bij elkaar.

● 7

● 6

● 10

● 11

8 Bij de start van een vrijwillig kwaliteitssysteem voor dierenartsen midden 2001, wijst Boerenbond de veehouders erop dat zij baat hebben bij goede veterinaire praktijken. 9 De gids met een overzicht van de wettelijke bepalingen en richtlijnen over het welzijn van de landbouwhuisdieren verschijnt eind 2003. 10 GAIA is een van de niet-vanzelfsprekende partners waarmee Boerenbond na het Toekomstcongres van december 2006 in gesprek gaat. 11 In samenwerking met de zuivelindustrie werkt Boerenbond in 2012 aan duurzaamheidsindicatoren in het kader van IKM.


Plattelandsgezind ‘Duurzame landbouw, levenskrachtig platteland’ loopt als een rode draad doorheen de geschiedenis van Boerenbond & Landelijke Gilden sinds 1990. Landelijke Gilden neemt het in talrijke activiteiten en projecten op voor de landen tuinbouw als dragende kracht op het platteland. Via het aanbod van initiatieven als de recreatieve tochten (de eerste Gentse Buitenband gaat van start in 1991 en wordt weldra gevolgd door soortgelijke tochten in andere regio’s), de sneukeltochten en landbouwleerpaden krijgen veel Vlamingen de kans om het platteland met zijn agrarische bedrijven te ontdekken. Het totale aanbod wordt sinds 2008 ‘in de markt gezet’ onder de naam ‘De zomer van de Landelijke Gilden’. De Plattelandsklassen en het aanbod rond hoeve- en plattelandstoerisme groeien uit tot zelfstan-

● 1

dige werkingen. Eind van de jaren negentig zet Landelijke Gilden mee zijn schouders onder de acties in het kader van het LandbouwActiePlan (LAP). Met het meerjarenprogramma ‘Gastvrij platteland’ (19992000-2001) wordt het recreatief medegebruik door stedelingen, toeristen en dagrecreanten op de agenda geplaatst als een uitdaging voor de autochtone plattelandsbewoner en plattelandsgebruiker. Als deelnemer aan het Platform Buitengebied verzetten Boerenbond en Landelijke Gilden zich tijdens een betoging op 11 mei 2003 met 20.000 deelnemers tegen de betutteling op het platteland. Tussen 2002 en 2004 brengt Landelijke Gilden consumenten samen onder de noemer ‘Met 100 aan de boerentafel’. Landelijke Gilden bevordert via de Plattelandsacademies de opinievorming rond het platteland. Deskundigen, beleidsmakers en betrokkenen krijgen daar thema’s aangeboden als mobiliteit, rurale woonvormen, landbouw en verstedelijking, ontspanning, boerderijen en ruraal erfgoed, stadsnabije landbouw en plattelandseducatie. Met de start van het Plattelandsfonds in 2013 beschikken de plattelandsgemeenten over een waardige tegenhanger van het Stedenfonds. Het is het resultaat van een jarenlang pleidooi van Landelijke Gilden voor meer mogelijkheden voor de plattelandsgemeenten.

40


● 5

● 9

● 6

1 Op 11 mei 2003 laten 20.000 boeren, grond eigenaars, jagers, vissers, recreanten … in Gent hun ongenoegen blijken over de betutteling van het platteland.

● 2

2 Onder de noemer Plezant Platteland worden in de periode 2005 tot 2010 initiatieven inzake plattelandsbeleving gebundeld en bekend gemaakt. 3 Achttien organisaties uit Vlaanderen en Nederland, met Boerenbond en Landelijke Gilden als gangmakers, zetten hun schouders onder het Interregproject Innoverende Plattelandseconomie (2005-2008). 4 Samen met de Koning Boudewijnstichting lanceert Boerenbond in 2002 het project 'Met 100 aan de boerentafel'. Tien landbouw bedrijven ontvangen gedurende twee jaar enkele keren dezelfde groep consumenten.

● 3

●

4

5 Vier plattelandsburgemeesters met een lege gemeentekas delen op 30 januari 2001 samen met voorzitter Devisch hun laatste centen uit op het Brusselse Muntplein.

6 Een goed gebruik van de trage wegen is een belangrijk actiepunt voor verschillende bedrijfsgilden en landelijke gilden. 7 In 1999 ligt een Vlaams plattelandsbeleid nog niet zo voor de hand.

7

8 Tijdens de Zomer van Landelijke Gilden kunnen de recreanten genieten van al het moois van het Vlaamse platteland.

●

9 In het voorjaar van 2002 wordt op het Muntplein actie gevoerd tegen de aangekondigde sluiting van een honderdtal plattelandspostkantoortjes.

● 10

● 8

● 11

10 De actie van Welzijnszorg loopt in 2013 onder het motto 'Armoede (op de) buiten'. 11 Bij de begrotingscontrole in 2013 trekt de Vlaamse regering voor het eerst geld (8 miljoen euro) uit voor het Plattelandsfonds.


Gilden op de bres In 1890 was de boerengilde van Heist-Goor de kiemcel van Boerenbond. De 212 gemeentelijke of (inter)fusiegemeentelijke bedrijfsgilden zijn 125 jaar later nog altijd het kloppend hart van lokale belangenbehartiging en beroepsvorming. In tijden van onafgebroken

● 1

specialisatie en diversificatie en een algemeen maatschappelijke trend naar individualisering zijn de bedrijfsgilden een plek waar bedrijfsleiders verbondenheid en solidariteit kunnen ervaren. De bedrijfsgilden sturen vertegenwoordigers naar de gemeentelijke Gecoro, Mina- en landbouwraden. De gilden voeren actie rond verlies van landbouwgrond, rond ruimtelijke ordening en milieuproblemen en volgen het gemeentelijk beleid en de impact van bovengemeentelijke beslissingen op de lokale landbouwgemeenschap op. Een greep

2

●

3

●

●

7

uit de dossiers: polders en wateringen, ruilverkaveling, grind- en zandwinningen, aanleg van golfterreinen, BPA’s, erfgoedlandschappen, Sigmaplan, uitbreiding natuurgebied of kmo-zone, ruimtelijke uitvoeringsplannen, havenuitbreiding … Uiteraard worden de plaatselijke gilden ook betrokken bij syndicale dossiers die op een ‘hoger’ echelon spelen. Zo wordt begin 2003 de start gegeven voor de actie ‘Proper water zonder kater’, waarbij de bedrijfsgilden zelf de MAP-meetpunten opvolgen en via een bijkomend aantal meetpunten, los van de officiële meetpunten, bepaalde hoger gemeten waarden beter duiden. In het kader van de afbakening van het agrarisch gebied door de Vlaamse regering brengen de gilden twee keer – in 1999 en 2004 – alle landbouwpercelen in hun gemeente in kaart. In 2007 wordt voor het opmaken van bezwaarschriften tegen de deelbekkenbeheerplannen een beroep gedaan op de veldkennis van de plaatselijke besturen. De gilden beantwoorden ook massaal de diverse affichecampagnes, onder meer in de aanloop naar het Toekomstcongres van december 2006: ‘2016, nog een boer gezien?’ In de democratisch opgebouwde organisatie die Boerenbond is, sturen vertegenwoordigers vanuit de bedrijfsgilden via de regio- t

42


6

● 10

●

1 In mei 2012 komt een krachtige actie op gang tegen het plan om een deel van de Westhoek te laten erkennen als werelderfgoed. 2 In het najaar van 1996 zet de Vlaamse regering 100 ha landbouwgrond in de Uitkerkse Polder om in natuurgebied. Een kaakslag voor de boeren! 3-10 Bij het planten van de eerste boom van het parkbos in De Pinte stuiten prins Laurent en minister Dua op zwaar protest van de boeren.

●

●

4

5

4 De bestuursleden van de bedrijfsgilden Deinze en Schelde-Leie drukken tegenover ministerpresident Leterme in het najaar 2006 hun ongerustheid uit over de geplande ruilverkaveling Scheldekant. 5 Op het einde van het grinddecreet in 2007 bespreken de bedrijfsgilden van Kinrooi en Kempen en Maasland een consensustekst met alle betrokkenen. 6 Op sinterklaasdag 2001 stappen de landbouwers uit Grimbergen naar het gemeentehuis voor meer uitleg over het nieuwe Lintbos op het vliegveld. 7 In de loop van 2010 werken de Brakelse boeren, burgers en buitenlui aan een gezamenlijk standpunt over het gemeentelijk structuurplan.

● 8

● 11

8 Ook in Helchteren wil men meer weten over het Structuurplan Vlaanderen.

● 9

● 12

9 200 landbouwers blokkeren in december 1990 de autostrade Antwerpen-Breda. Zij zijn misnoegd over de uitbreiding van de transportzone in Meer en van het recreatiedomein De Mossen. 11 In december 2008 steunen 1000 inwoners van Kontich en Reet de plaatselijke landbouwers in hun verzet tegen een nieuwe industriezone langs de E19. 12 Landbouwers uit het Antwerpse uiten hun ongenoegen over het GATT-akkoord bij de start van de koopjesperiode in 1993.


raden en het provinciaal bestuur mee de besluitvorming in het Hoofdbestuur. De vijfjaarlijkse verkiezingen zorgen voor verjonging en doorstroming. Dankzij hun lidmaatschap bij de plaatselijke Landelijke Gilden onderhouden leden-boeren en -tuinders spontaan het contact en de dialoog met de andere dorps- en plattelandsbewoners, met andere woorden met de consumenten van landbouwproducten en de medegebruikers van de open ruimte. De complementariteit met Landelijke Gilden maakt heel wat gezamenlijke initiatieven mogelijk. Die komen het imago van de sector zeker ten goede, zoals blijkt bij de Dag van de Landbouw en de ontwikkeling van landbouwleerpaden.

● 13

● 16

● 20

44


● 14

13 De landelijke beweging van Bree voert op 20 december 2002 actie tegen de oorverdovende stilte over een aantal zandwinningen. 14 Met het begoniatapijt op de Grote Markt in Brussel geeft het AVBS elke twee jaar het visitekaartje van de sector af. 15 Op initiatief van de regioraden Brabantse Kouters en Pajottenland engageren 26 gemeenten uit de rand rond Brussel zich samen met de provincie Vlaams-Brabant op 9 december 2013 voor een Tienpuntenplan voor de Vlaamse rand, 'Landbouw de Ring rond'.

● 15

16 In januari 1992 kreeg de bestendige deputatie van Limburg bezoek van de boeren vanwege haar stroeve vergunningspolitiek. 17 Midden 1994 lekt uit dat Amel op de lijst staat van kandidaat-gemeenten om licht radio-actief afval te stockeren. De leden in Oost-België komen meteen in actie.

● 18

● 17

● 21

18 ‘Weg met het delfstoffenplan in Volkegem’ is een actie van de arrondissementsraad van Oudenaarde tegen mogelijke leemontginning in de streek. 19 In april 2013 trekt de bedrijfsgilde van SintGillis-Waas met het nieuwe gemeentebestuur de boer op. Ook andere gilden nemen een soortgelijk initiatief.

● 19

● 22

20 De Kempense landbouwers gaan niet akkoord met de locatie van de overstromingsgebieden in het GRUP Kleine Nete en Aa. 21 Met spandoeken zetten de landbouwers van Boutersem in 2013 het belang van de landbouw in de ruilverkaveling van Willebringen in de verf. 22 Inderdaad, voor de Kortrijkse boeren is het standpunt duidelijk!


Crisissen

Wel en wee op de nationale boerderij Om een beeld te krijgen van de economische toestand in de landen tuinbouw wordt gebruik gemaakt van het begrip ‘nationale boerderij’. De inkomensontwikkeling op de individuele bedrijven kan in de praktijk uiteraard duidelijk afwijken van de evolutie op de nationale boerderij. In 1990, 1991 en 1992 zakte het landbouwinkomen jaar na jaar met ongeveer 10%. In 1994 bleef de daling beperkt tot 7%, vooral als gevolg van de hoge graanprijzen en de groei van de tuinbouw. Het jaar nadien volgt echter een nooit gekende crisis in de glasgroenten en het witloof en storten de rundvleesprijzen in. De BSE-crisis eist haar tol in 1996. De verlaging van het btw-tarief voor sierteeltproducten van 21% naar 6% geeft in 1997 een impuls aan de sierteeltsector. De

● 1

prijzen in de varkenssector blijven goed als gevolg van de varkenskoorts in Nederland. De rundvleessector kent in 1998 een herstel, maar de varkens- en pluimveesector raken in ernstige crisis als gevolg van een Europese productiestijging in combinatie met afzetproblemen in Zuidoost-Azië en Rusland. Een jaar later worden deze sectoren ook nog eens getroffen door de dioxinecrisis. Zelfs de export van aardbeien raakt ontredderd. 2000 is een gunstig jaar: nijverheidsgewassen, groenten en de dierlijke sectoren realiseren

PROVINCIALE DEBATAVONDEN VOOR LEDEN

een stijging van de productiewaarde met 8%. De glastuinbouw wordt echter geconfronteerd met een toename van de energiekosten met 40%. In 2001 wordt de nationale boerderij getroffen door slechte prijzen voor varkens, melk, braadkippen, granen, aardappelen en appelen. 2002 is een goed jaar, met prijsstijgingen voor aardappelen,

Wat doet de Boerenbond in de crisis?

● 4

●

Vlaams-Brabant: maandag 19 oktober, Boerenbondkantoor, Diestsevest 40 in Leuven Limburg: dinsdag 20 oktober, Parochiecentrum Godsheide, Kiezelstraat in Hasselt r Oost-Vlaanderen: woensdag 21 oktober, zaal Melac, Dorpsstraat 31 in Zwijnaarde r Antwerpen: donderdag 22 oktober, zaal Mollenhof, Lichtaartsesteenweg 1 in Poederlee r West-Vlaanderen: vrijdag 23 oktober, zaal Rolarius, Ardooisesteenweg 250 in Roeselare r

8

r

groenten en fruit en sommige sierteeltgewassen. De crisis in de varkenssector blijft echter duren. Ondanks de vogelpest stijgt de productiewaarde van de pluimveesector. In 2004 is er een daling van het nationaal landbouwinkomen met 15% als gevolg van lagere prijzen in akkerbouw, groente- en fruitteelt, chrysanten- en snijbloementeelt en eieren. Het jaar daarop neemt het inkomen toe met 6% door prijsstijgingen voor groenten en fruit en productiedalingen in t

48

1990–2015 | Crisissen

Voorzitter Piet Vanthemsche en ondervoorzitter Peter Broeckx gaan in debat met bestuursleden uit jouw provincie en luisteren naar jouw vragen en bemerkingen.

Start telkens om 20 uur.

● 5

● 9

D E

B O E R E N B O N D ,

D A A R

H E B

EN KEL EN . VO OR LED ER BRE NG ZEK RT JE LID KAA ME E!

J E

W A T

A A N !

1 Meer dan 1000 groentetelers voeren op 4 december 2001 in Roeselare actie tegen de onredelijke contractprijzen voor de industriegroenten. 2 Antwerpse boeren uiten medio 1994 hun ongenoegen over meer dan één dossier.

● 2

● 3

3 Als aanloop naar de protestacties op 6 april 1992 in Straatsburg worden in maart in heel Vlaanderen diverse acties georganiseerd tegen de plannen van landbouwcommissaris MacSharry. 4 Vanwege het uitblijven van compensaties voor de hoge energieprijzen voeren siertelers en glasgroentetelers actie aan het kabinet van landbouwminister Dua. 5 In oktober 2009 gaan voorzitter Vanthemsche en ondervoorzitter Broeckx in gesprek met de bestuursleden over de crisis. 6 Tijdens een crisismeeting die Boerenbond in juni 1995 in de veiling van Sint-Katelijne-Waver organiseert, laten 1300 tuinders een wanhoopskreet horen.

● 6

● 10

● 7

7 Op 17 mei 1995 ontmoet premier Dehaene een ruime delegatie fruittelers rond de acute tewerkstellingsproblematiek in de fruitteelt. 8 Onder het motto 'Boeren betogen voor een beter bestaan' wordt op 21 september 1995 actie gevoerd over heel het Vlaamse land. 9 Na een actie van de tuinders aan de ingang van Hertoginnendal op 10 november 1996 keert Elio Di Rupo met een groentepakket terug naar huis. 10 ‘Vlaamse landbouw eist toekomst’ verschijnt in de jaren negentig meermaals aan de kop van een betoging voor een betere economische situatie.

1990–2015 | Crisissen 49

de dierlijke sectoren. Het inkomen in 2006 blijft nagenoeg status-quo, bij een globale stijging van de energiefactuur met 10%. In 2007 stijgt de eindproductiewaarde met 6% terwijl de directe uitgaven een stijging van 10% laten optekenen. Er is in dat jaar een goede prijsvorming voor granen en melk. De plotse daling van de melkprijs en de snelle stijging van de voederkosten zorgen ervoor dat eind 2008 de melkveebedrijven verlieslatend zijn. De vleesveesector voelt de naweeën van de blauwtonguitbraak van 2007, terwijl in de varkenssector de torenhoge voederprijzen de betere varkensprijzen opeten. De volgende jaren blijft de dierlijke sector geklemd tussen het aambeeld van de hoge grondstoffenprijzen voor veevoeders en de

● 11

hamer van de prijsvorming op de markt, die met deze stijging geen rekening houdt. Ondanks een daling van de directe kosten met 13% brengt 2009 geen beterschap. In 2010 komt er een gedeeltelijk herstel maar de varkenshouderij blijft in diepe crisis. In 2011 gaat het landbouwinkomen opnieuw kopje onder, vooral als gevolg van eenmalige gebeurtenissen: de dioxinecrisis in Duitsland, de droogte en de EHEC-crisis. 2012 brengt een globale omzetstijging met 10%, terwijl de directe kosten stijgen met 4%. In 2013 bedraagt de omzetstijging 4,5% en de kostenstijging 5,4%. De handelsoorlog met Rusland ten gevolge van de oorlog in Oekraïne stort in 2014 een hele reeks sectoren in zware crisis. Wereldwijd is er nood aan voorraadbeheer en aan economische en sociale correcties. In het voorbije anderhalve decennium moesten de boeren vooral in de sectoren die voorheen via het Europees landbouwbeleid beschermd waren, leren leven met alsmaar meer volatiele prijzen. Europa heeft zich teruggetrokken uit de markt. Boeren en tuinders kampen met structureel te lage prijzen. Om daar iets aan te veranderen zet Boerenbond in op marktregeling via ketenoverleg en op de ontwikkeling van producenten- en branche- organisaties.

50


● 14

● 18

● 15

11 Akkerbouwers trekken op 18 juli 2005 door Brussel uit protest tegen de hervorming van het Europees suikerbeleid.

● 13

12 Op 18 juni 2008 voert Boerenbond een lekkere actie op het Muntplein voor een eerlijke prijs vorming voor landbouwproducten. 13 In Vlaanderen en Oost-België, overal is landen tuinbouw broodnodig! 14 Net wanneer de Vlaamse regering de varkenssector in vraag stelt, opent federaal landbouw minister Pinxten begin 1998 het debat over de toekomst van de sector.

● 12

15 Dit is een duidelijke oproep gericht aan de provinciale overheden in januari 1992.

Hoeveel heeft u voor deze producten betaald?

16 In het voorjaar van 2008 lanceert Boerenbond de website www.voedselprijzen.be.

● 17

Surf naar www.voedselprijzen.be

●

17 Varkenshouders uit het Waasland bespreken met voorzitter Vanthemsche de crisissituatie in hun sector tijdens de Dag van de Landbouw van 21 september 2014. 18 Misnoegd over de slechte prijsvorming van de landen tuinbouwproducten bezetten OostVlaamse Boerenbondleden op 5 september 2009 het historisch hart van Gent.

16

19 Als antwoord op de stunt met extreem lage maaltijdprijzen deelt Boerenbond op 10 april 2011 speelgoedmeubeltjes uit op de parking van IKEA in Zaventem.

19

●

20

●

22

21

● ●

20 Op 17 september 2009 spoelt een blauwe golf door Brussel onder het motto ‘Voor een leefbare landbouw’. Een deftig inkomen is natuurlijk ook de wens en de zorg van elke boerin. 21 In Oost-België – net zoals in Vlaanderen – willen boeren niet werken voor een aalmoes. 22 In juni 2009 onthalen de melkveehouders de deelnemers aan de algemene vergadering van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie met de vraag ‘Wat kan water dat melk niet kan?’

1990–2015 | Crisissen 51

Sanitaire crisissen In de voorbije kwart eeuw heeft vooral de veehouderij regelmatig af te rekenen gehad met ernstige sanitaire crisissen: varkenskoorts, mond-en-klauwzeer, blauwtongziekte … Ook de pluimveesector

● 1

(vogelpest) en de tuinbouw (EHEC-crisis) worden getroffen. Crisismaatregelen zoals schutkringen, bedrijfsblokkades en opruimingen zijn een traumatische ervaring voor de getroffen bedrijfsleider en zijn gezin. Daling van de consumptie en stopzetting van de export brengen telkens zwaar inkomensverlies. De toekomst en de bedrijfsstructuren in de getroffen sectoren staan na het uitwoeden van de crisis op losse schroeven. Bij elke crisis richt Boerenbond zich op een efficiënte opvang en begeleiding van de getroffen bedrijven en gaat hij de discussies aan rond de economisch verantwoorde vergoedingen en de snelle uitbe-

2

●

3

●

●

11

taling van de schadedossiers. In de communicatie gaat veel aandacht naar de houding van de publieke opinie tegenover de stamping out die onderdeel is van de bestrijdingsstrategie. Crisissen zijn echter ook de aanleiding om preventieve structurele maatregelen te nemen. Sanitel komt tot stand op 9 maart 1991 in de nasleep van de varkenskoortsepidemie, het FAVV na de dioxinecrisis. Er worden uiteenlopende sanitaire verplichtingen opgelegd en bestrijdingsplannen opgesteld. Boerenbond pleit voor een lastenboek met herkomstetikettering en voor een geneesmiddelenregister. De Integrale Kwaliteitszorg en voedselveiligheid komen vooraan op de agenda en in oktober 1999 pakt VLAM uit met het Certus-label voor kwaliteitsvarkensvlees. Enkele jaren later volgen soortgelijke certificieringslabels en -systemen zoals Vega- en Codiplan, IKM, Belplume en Meritus.

52


10

● 12

● ● 13

1-2 Na uitbraken van varkenskoorts in het voorjaar 1997 in Duitsland en Nederland doet Boerenbond een oproep. Uiteindelijk wordt één bedrijf getroffen.

5 ●

6 ●

3 Omdat de onduidelijkheid rond de vergoeding voor de BSE-tests blijft duren, trekken de veehouders op 19 december 2003 de wacht op aan het kabinet van premier Verhofstadt. 4 In april 2003 wordt in Meeuwen-Gruitrode het eerste geval van vogelgriep vastgesteld.

4 ●

5 Ook de slagers hebben te lijden onder de BSE-crisis. 6 Na elke crisis is het zaak het consumentenvertrouwen te herwinnen. 7 De moord op veearts Van Noppen is de aanleiding tot een zwartevlaggenactie op 28 februari 1995 als uiting van de ongerustheid binnen de familiale veehouderij. 8 De EHEC-crisis van eind mei 2011 in Duitsland ondermijnt in heel Europa de prijzen van de tuinbouwproducten. 7 ●

● 14

8 ●

9 ●

9 In 2008 start een massale en verplichte vaccinatie-actie tegen blauwtong. 10 Op 30 maart 2001 brandt overal in Vlaanderen stro uit protest tegen de opruiming van veestapels in de strijd tegen mond-en-klauwzeer. 11 In 2001 nemen de bedrijfsleiders uitgebreide voorzorgsmaatregelen tegen de mond-enklauwzeerbesmetting. 12 Tijdens de hevige varkenskoortsepidemie van 1990 voelen de vele getroffen varkenshouders zich in de steek gelaten door de overheid. 13 Bij elke crisis blijft het bang en lang afwachten op de beloofde vergoeding. 14 Op 22 februari 2008 roepen boze rundveehouders de ministers van Landbouw ter verantwoording voor het uitblijven van de blauwtongcompensaties.


53

Dioxinecrisis De dioxinebesmetting in veevoeder die eind mei 1999 bekend raakt, luidt een ware crisis in voor de veredelingssector. Zowel in de varkenshouderij als in de pluimveehouderij worden bedrijven geblok-

● 2

keerd; de markt en de export raken ontregeld en een groot deel van de productie wordt vernietigd. Boerenbond installeert voor de leden een noodtelefoon om hen in de eerste dagen van de crisis op juridisch en emotioneel vlak bij te staan. Later worden grote inspanningen gedaan om – in overleg met de regering – een afdoende schaderegeling uit te werken. In zes weken tijd maken de Boerenbondconsulenten een vijfduizendtal individuele schadedossiers op. Om de uitbetaling te bespoedigen, moet actie ondernomen worden.

● 1

Er worden bijna 20.000 petities aan de koning overhandigd en er is een nationale betoging met 18 deelnemende organisaties. Eind augustus komt de eerste regeling voor de getroffen boeren tot stand, maar een jaar later moet er nog steeds actie gevoerd worden omdat de dioxinevergoedingen uitblijven. Eind 2000 zijn nog niet alle dossiers door de overheid afgerond … De dioxinecrisis brengt ook het denkproces over de kwaliteitsproblematiek in het hele productieproces op gang. Met de oprichting van het FAVV (Federale Agentschap voor de Voedselveiligheid) wil de overheid het geheel in goede banen leiden en opvolgen. Het FAVV heeft de voorbije jaren zijn nut bewezen en geldt als voorbeeld bij de oprichting van voedselagentschappen in andere lidstaten van de

● 5

● 6

Europese Unie. Einde januari 2006 wordt Vlaanderen opgeschrikt door een dioxinecontaminatie in veevoeder die wordt toegeschreven aan Tessenderlo Chemie. 445 bedrijven worden geblokkeerd. Vrijwel onmiddellijk gaat Boerenbond met Tessenderlo Chemie rond de tafel zitten om de schadevergoedingen te regelen. Een week later kunnen

● 7

320 geblokkeerde bedrijven vrijgegeven worden. Uiteindelijk moeten 11 pluimveebedrijven geruimd worden.

54


● 8

1-7 Op 18 juni 1999 worden 19.522 petities afgegeven aan het koninklijk paleis. Daarna stappen 4000 landbouwers door Brussel. 2 De federale landbouwadministratie krijgt 28.680 schadedossiers te verwerken. Wanneer een aantal opslagrekken het begeven is de verwarring compleet.

● 3

3 Na de dioxinecrisis wordt werk gemaakt van een degelijke tracering van het voedsel. Het Federale Agentschap voor de Voedselveiligheid moet dit in goede banen leiden.

● 4

4 Onder het motto ‘Boeren zijn het wachten beu’ wordt op 21 september 2000 opnieuw actie gevoerd in alle provincies. 5 Eind augustus 2000 bezoekt een Groene Kringdelegatie de ambassadeurs van Groot-Brittannië (foto), Frankrijk en Nederland om steun en begrip te vragen.

● 9

6-8-9-11 Op zondag 4 juli 1999 zijn 8000 betogers uit de hele voedselkolom in Brussel present om de regering aan te zetten tot snelle concrete maatregelen. 10 Tijdens de dioxinecrisis wordt een delegatie onder leiding van voorzitter Devisch ontvangen door minister van Landbouw Pinxten en zijn kabinetschef.

● 10

● 12

● 11

12 Regelmatig krijgt premier Verhofstadt bestuursleden van Boerenbond over de vloer om de diverse dioxinemaatregelen te bespreken.

1990–2015 | Crisissen 55

Met alle schakels in de keten In het eerste decennium van de 21ste eeuw raken verschillende landen tuinbouwsectoren in crisis als gevolg van hoge grondstoffen- en energieprijzen. Daarbij komt dat – terwijl de prijs aan de boer daalt – de consument meer moet betalen. Om het tij te keren start Boerenbond in het voorjaar van 2008 de voedselprijzenactie en opent de organisatie het overleg met andere schakels in de voedselketen zoals de zuivelindustrie, Fevia (de voedingsindustrie) en Comeos (de distributie). Bij zijn acties kiest Boerenbond voor overleg, vermijdt blokkades van bedrijven en distributiecentra en beperkt de overlast voor de burger. Boerenbond ontpopt zich als gangmaker in het ketenoverleg en verdedigt de eerlijke prijs voor een eerlijk product. Het overleg resulteert in een gedragscode inzake faire relaties

● 1

tussen aanbieders en kopers, die alle partners in het ketenoverleg op 20 mei 2010 ondertekenen. Ook later blijft de organisatie waakzaam. Zo pleit ze in 2011 voor een systeem voor het temperen van extreme grondstofprijsschommelingen in de varkenshouderij. Die zouden tijdelijk doorgerekend moeten worden aan de consument. Dat het ketenoverleg zaken in beweging brengt, blijkt in 2013 met initiatieven die voor meer transparantie in de prijsvorming zorgen: het meldpunt voor vleesveeprijzen op de Boerenbondwebsite, het nieuw prijsinformatiesysteem voor aardappelen, het generiek lastenboek voor rundvlees dat door diverse grootdistributeurs wordt erkend en – sinds 2014 – de actuele marktberichten met toelichting en periodieke overzichten op de Boerenbondwebsite. Ook de beleidsverantwoordelijken krijgen aandacht voor het overleg

● 6

● 9

● 7

● 10

tussen de diverse schakels. Het ketenoverleg wordt steeds meer een Europees verhaal. Immers, de ene sector richt zich vooral op de inlandse markt en heeft overleg op Belgisch niveau nodig, de andere sector is meer gebaat bij Europese afspraken. Hierbij wordt het Vlaamse model als voorbeeld naar voren geschoven.

56


● 11

2 ●

3 ●

1 Boerenbond steunt Ingro, de nieuwe telersvereniging industriegroenten, die op 24 mei 2005 door premier Leterme boven de doopvont wordt gehouden. 2 Begin 2013 bereikt de werkgroep rundvlees van het ketenoverleg een akkoord waardoor de voederkosten beter in de prijs kunnen worden doorgerekend. Meteen start Boerenbond op zijn website het meldpunt vleesveeprijzen. 3-6-7-10-11-13 Labels met een lastenboek dat in overleg met de sector uitgewerkt is, ondersteunen het imago van de Vlaamse landen tuinbouwproducten.

4 ●

4 In het kader van het ketenoverleg nodigt Boerenbond eind augustus 2009 de inkoopdirecteurs van de Belgische grootdistributie uit voor een kennismaking met de Vlaamse en Waalse landbouw op bedrijfsniveau.

5 ●

5 Een delegatie van de sectorvakgroep Varkens heeft op 6 juli 2010 een overleg met de directie van Colruyt over hun beslissing om alleen nog met Improvac gecastreerde varkens aan te kopen. 8 Boerenbond pleegt regelmatig overleg met de andere schakels in de voedselketen om de problemen van de landen tuinbouwers onder de aandacht te brengen en om oplossingen te zoeken, met oog voor ieders belang.

8 ●

● 12

● 13

9 In 2009 wordt in samenspraak met alle actoren werk gemaakt van de uitbouw van de sectorgidsen Vegaplan en Codiplan. In 2010 en 2011 genieten de Boerenbondleden tot 75 euro korting bij toetreding tot een van deze autocontrolesystemen. 12 In het kader van het herstelplan dat Boerenbond in 2009 uitwerkt, wordt een akkoord gesloten met Fedis om een verdere afkalving van de melkprijzen een halt toe te roepen.


57

Veelsoortige coöperatieve samenwerking Eind van de 20ste eeuw zijn het vooral de zuivelcoöperaties en de groente- en fruitveilingen die van essentieel belang zijn voor een grote meerderheid van tuinbouwers en melkveehouders. Boerenbond begroet – telkens wanneer het zich voordoet – een hechtere samenwerking tussen of binnen coöperaties en moedigt leden aan om er bestuursverantwoordelijkheid op te nemen. De ‘traditionele’ afzetcoöperaties met hun vele honderden leden bieden met hun geconcentreerde aanbod antwoord op de geconcentreerde vraag vanuit de retail. Maar Boerenbond heeft niet enkel oog voor de grote coöperaties.

●

●

1

2

Zo begeleidt agro|bedrijfshulp startende machinecoöperaties (machineringen) en mestverwerkingscoöperaties. Vanaf het midden van het eerste decennium van de 21ste eeuw ontstaan er ‘nieuwe’, kleinschalige coöperaties. Ze starten veelal als een slim en innoverend samenwerkingsverband tussen enkele producenten om kosten te drukken door gezamenlijk gronden hulpstoffen aan te kopen,

●

gezamenlijk te investeren in grote machines en installaties of

7

gespecialiseerd teelttechnisch advies in te schakelen. Ook in de afzet kan samenwerking winst opleveren door een efficiëntere distributie of betere communicatie met de eindgebruiker. Te velde speelt het Innovatiesteunpunt hierbij een ondersteunende rol. Soms blijft zo’n samenwerkingsverband op informele basis werken, soms wordt de stap gezet naar een heuse juridische – en dus meer duurzame – coöperatiestructuur. In 2004 richt agro|bedrijfshulp de coöperatieve

●

●

6

8

vennootschap agro|aanneming op, die geregistreerd is als aannemer in verschillende rubrieken. Boeren en tuinders die een neven activiteit in de publieke dienstverlening willen vervullen, kunnen – door vennoot te worden – deze registratie en administratieve en organisatorische ondersteuning genieten. Regelmatig organiseert Boerenbond opleiding voor coöperatiebestuurders. In recente jaren gebeurt dit vaak in samenwerking met Coopburo, de coöperatieve dienstverlener van Cera.

58


● 11

● 12

1 De landbouwers die in de winter van 1995 in het Maasland slachtoffer worden van de zware overstromingen kunnen rekenen op de plaatselijke afdelingen van Onderlinge Bedrijfshulp.

● 4

2 cvba Mmm…eetjesland groepeert meer dan 30 producenten van hoeve- en streekproducten. Een groot deel van hen neemt ook deel aan de distributie aan restaurants en buurtwinkels. 3 Eind 2007 geeft het Innovatiesteunpunt een brochure uit over vernieuwende samenwerkingsverbanden in landen tuinbouw. 4 Op 20 oktober 2005 stichten 29 boeren in Bocholt samen met een loonwerker de machinecoöperatie Agrico-Bocholt.

● 3

Samen kiezen voor coöperatieve slagkracht

Sleep de Coop Award in de wacht en win 3500 euro!*

De Coop Award 2012 is een initiatief van:

Wil je starten met een coöperatie? Of de coöperatieve principes in jouw organisatie brengen? Doe mee en dien je initiatief in tot 15 juli 2012 via www.coopburo.be.

● 5

* Adviescheque van 2000 euro + projectpremie van 1500 euro. In samenwerking met:

5 Vijf Wetterse boomkwekers en een exportboomkwekerij richten in 2006 de coöperatie Boweco op, die zich vooral richt op de Engelse markt. 6 ‘Speciale’ is een producentengroep van acht siertelers die door hun samenwerking een effectieve meerwaarde voor elk lid realiseren. 7 In het project ‘Duurzaam behoud Haspengouws landschap’ (2009-2011) nemen de vennoten van agro|aanneming het onderhoud van de hagen voor hun rekening. 8 Sinds 1966 zorgt Covavee voor de coöperatieve afzet van varkens en varkensvlees.

AWARD 2012

●

●

10

9

● 13

● 14

9 Om het coöperatief ondernemen in de landen tuinbouw te stimuleren werkt Boerenbond samen met Coopburo, de coöperatieve dienstverlener van Cera. 10-12 Boerenbond stimuleert zijn leden om bestuursverantwoordelijkheid op te nemen in samenwerkingsverbanden en coöperaties. 11 Op 1 september 2014 telt agro|aanneming 820 vennoten. In opdracht van onder meer gemeentebesturen maaien ze grasbermen, leggen ze sportvelden aan en ruimen ze sneeuw. 13-14 Samenwerking is ook troef bij waterbeheer en agrarisch natuurbeheer.

1990–2015 | Crisissen 59

Weer of geen weer Boeren of tuinieren is ondernemen met de grillen van de natuur. Boeren en tuinders weten daarmee om te gaan en hebben investeringen gedaan om hun afhankelijkheid van het weer te verkleinen. Maar regelmatig is het al te bar geweest. Streken of teelten worden getroffen door overstromingen, buitenmatige neerslag, vorst of droogte, stormen en windhozen. De Pukkelpopstorm van 18 augustus 2011 en de Pinksterstorm van 2014 zijn wellicht de meest tragische voorbeelden, omdat ook andere burgers getroffen worden. Bij elke weercrisis ijvert Boerenbond voor een adequate schadeloos-

● 1

stelling, al dan niet vanuit het Landbouwrampenfonds of het

● 2

Algemeen Rampenfonds. De dienstbetoonconsulenten adviseren de leden telkens bij het samenstellen van hun schadedossier. Keerzijde van de medaille is dat uitzonderlijke weersomstandigheden zoals periodes van langdurige droogte of neerslag hogere prijzen tot gevolg hebben, waardoor het leed van de lage opbrengsten gemilderd wordt voor de producenten die toch kunnen oogsten. Opvallend is dat ons land steeds meer getroffen wordt door lokale weercalamiteiten die een kleine groep telers heel zwaar treffen. Ze zijn een gevolg van de klimaatverandering waarmee de sector in de toekomst steeds meer rekening zal moeten houden. Vochtigere winters en drogere zomers met lokaal hevig onweders liggen in de lijn der verwachtingen. Verder zullen er nieuwe ziektes en plagen opduiken. Een sprekend voorbeeld daarvan is de blauwtongziekte. Duurzame oplossingen vinden is een uitdaging voor de toekomst.

60


● 5

● 9

● 6

1 In de nachten van 19 en 20 april 1991 worden de Limburgse fruittelers getroffen door zware nachtvorst. Minister van Landbouw De Keersmaecker komt zich vergewissen van de schade. 2 Voorzitter Eeckloo brengt op 4 januari 1994 een bezoek aan de overstroomde IJzervlakte. 3 Na de Pukkelpopstorm van 18 augustus 2011 ontmoeten minister-president Peeters en voorzitter Vanthemsche de getroffen telers van Hageland en Zuid-Limburg.

●

●

3

4

4-10 Tijdens de zomer van 1995 zien sommige veehouders zich verplicht om de dieren op stal te houden. 5 In februari 1995 treedt de Maas buiten zijn oevers. Uit de ondergelopen boerderijen moet het vee geëvacueerd worden. 6 In juli 2005 wordt de fruitoogst ernstig beschadigd door hevige hagel. 7 Bij extreme droogte of een natuurramp dringt Boerenbond bij de overheid erop aan om het Rampenfonds in werking te stellen. 8 Samen met minister-president Peeters en minister Crevits vergewist voorzitter Vanthemsche zich van de schade van de Pinksterstorm (2014) in Wingene.

● 7

● 10

9 West-Vlaamse akkerbouwers gaan met de schattingscommissie de schade na van de natte maand oktober 2012.

● 8

● 11

11 Voor de media zijn de gevolgen van alle extreme weersomstandigheden een dankbaar onderwerp.

1990–2015 | Crisissen 61

Openheid

64

1990–2015 | Openheid

● 11

innovatiecampagne voor landen tuinbouw 2012 …>

Innovatiesteunpunt voor landen tuinbouw

● 12 Het Innovatiesteunpunt is een initiatief van de Boerenbond in partnerschap met Cera

● 8

Tuinaanleg Hoe Garden creëerde een mestkorrel met graszaadje in. Die zorgt ervoor dat het gras sneller groeit en de

● 7

meststoffen niet uitspoelen bij regenweer. Ludwig en Andreas Heinen construeerden op hun melkveebedrijf zelf een voederrobot, die het voer eerst mengt en het daarna naar de voederkarren blaast. Zo worden veel arbeidsuren gespaard en krijgen de koeien toch meerdere keren per dag vers voeder aangeboden. André en Dries Janssens produceren op hun akkerbouwbedrijf hoevebier en gebruiken hiervoor eigen, ecologisch geteelde gerst en hop. De energie voor het productieproces halen ze uit koolzaad van de eigen akkers. Op het aardbeienbedrijf van Guy Herrijgers wordt het eerste hijssysteem in de glastuinbouw toegepast. Hierbij worden, bij het begin van het seizoen, de goten van de ene zijde van de serre tussen de goten van de andere zijde gereden, waardoor slechts de helft van de serre in gebruik is. Dit levert een behoorlijke energiebesparing op. Luc Nouwen, melkveehouder op de Sint-Jozefhoeve in Balen, ontwikkelde een nieuw professioneel teambuildingsconcept gericht op het bedrijfsleven. Sierteeltbedrijf Gediflora uit Oostnieuwkerke zal met behulp van een regensensor het regenwater en het geconcentreerd drainwater met meststoffen van containervelden apart opvangen. Het voordeel hiervan is een efficiëntere inzet van water en meststoffen. Drie bioboeren kwamen op het idee om samen sterrenrestaurants te beleveren met een uniek aanbod van speciale groenten, kruiden, verwerkte hoeveproducten en andere authentieke boerenproducten. Local Food Express centraliseert en coördineert het transport van de verschillende boerderijen naar de sterrenrestaurants. Zo wordt tijd en energie bespaard. Tien jaar onderzoek heeft ertoe geleid dat een sierteler een totaal nieuw assortiment bloeiende kamerplanten op de markt brengt. Met ‘Bicajoux’ commercialiseert René Denis van Denis-Plants in Lochristi de eerste bloeiende Calathea. Peter Vermeiren van varkensbedrijf Pekri uit Loenhout heeft door middel van het sluiten van de kringloop een oplossing bedacht voor zijn mestprobleem. Hij gebruikt de restwarmte van een aanpalend serrebedrijf om de dikke fractie van de mest te drogen. Dit levert een droge, gehygiëniseerde bodemverbeteraar op. Een gezuiverde dunne fractie en verrijkt condenswater van de luchtwasser kunnen als gietwater dienen voor de serre.

Verantwoordelijke uitgever: Peter Bruggen, Diestsevest 40, 3000 Leuven • 8883

Voor de meest vernieuwende ideeën is er een prijzenpot van 30.000 euro

verdere ontwikkeling van de sector extra kansen geven. uitbouw van innoverende private initiatieven, wil Boerenbond de steunen van innovererend wetenschappelijk onderzoek en de Niet alleen via het Innovatiesteunpunt maar ook via het onderlandsontwikkeling. die bijdragen aan de sociale component van een duurzame plattenoemer ‘platteland en samenleving’ worden projecten gegroepeerd duurzame ontwikkeling van platteland en samenleving. Onder de logie en omgeving’ richt zich op de versterking van de ecologisch economie en het agrarisch ondernemerschap. De cluster ‘technowerkt aan een slimme maar duurzame ontwikkeling van de rurale activiteitengroepen. De cluster ‘ondernemerschap en samenwerking’ dienstverlening, vorming en innovatiebemiddeling zich binnen drie Vijftien jaar na de start van het Innovatiesteunpunt ontplooit de ling naar bio … werking rond energie- en watermanagement, landschap, omschakestart van het later verzelfstandigde Steunpunt Groene Zorg, de voornamelijk rond afzet in de korte keten gewerkt, daarna volgt de bedrijven geleidelijk aan in de werking te integreren. Eerst wordt er heeft er altijd voor gekozen om ontwikkelingen op innoverende

●

●

2

3

bleek een sterke hefboom voor de werking. Het Innovatiesteunpunt steunpunt vanaf 2000 een tweejaarlijkse innovatiecampagne. Die Na een eerste innovatiecampagne in 1999 organiseert het Innovatie partners. Boerenbond en Landelijke Gilden, met Cera en KBC als structurele samenwerking. Vandaag is het Innovatiesteunpunt een realisatie van klemtonen die Cera legt op sociale aspecten, duurzaamheid en Boerenbond voor technische innovatie wordt aangevuld met de welzijn' in de landbouwsector wil realiseren. De aandacht van Cera, dat zijn coöperatieve missie 'Samen investeren in welvaart en Op zoek naar nieuwe perspectieven vindt Boerenbond een partner in

● 1

Op het einde van de jaren negentig zit de landbouw in het defensief.

Innoveren voor markt en maatschappij

1 Sinds 2002 participeert Boerenbond via de nv B3F in de fruitteeltvernieuwing. 2 Voor de teelt van ggo-gewassen is een sluitende co-existentieregeling en een stevig maatschappelijk draagvlak nodig. 3 Het Innovatiesteunpunt introduceert de basis inzichten van de marketing bij thuisverkopers. 4 Sinds 2000 draaien heel veel innovatie en voorlichting rond energieproductie en -besparing. 5 Dankzij initiatieven als ‘Achter de schermen’ en ‘Aan tafel met’ kunnen boeren en tuinders inspirerende ideeën opdoen bij bedrijven en ondernemers buiten de agrarische sector.

● 4

Aan tafel met Wouter De Geest, ceo BASF

Milieuvervuiler of milieuweldoener?

6 Gepassioneerde bedrijfsleiders omarmen de spitstechnologische innovatie om hun bedrijfsvoering te optimaliseren.

Woensdag 30 mei 2012 11.30 –13.30 uur BASF Antwerpen Scheldelaan 600 Antwerpen

7 De Werktuigendagen zijn een hoogmis van de innovatie op het vlak van mechanisatie.

Vijftien actieve landen tuinbouwers krijgen de kans om in dialoog te gaan met een topmanager. Deze lunchafspraak wordt georganiseerd samen met BASF Antwerpen. Tijdens de lunch zal ceo Wouter De Geest het verduurzamen van BASF toelichten en gaan we in dialoog over hoe je als bedrijf je maatschappelijke draagvlak kan vergroten. Deelnemen kost 30 euro voor Boerenbondleden (50 euro voor niet-leden), inclusief warme lunch. Bij de inschrijving mag je een vraag indienen waarover je het met Wouter De Geest wilt hebben.

8 In zijn essay uit 1997 beschouwt Renaat Tijskens het Westers landbouwmodel als een ecosysteem dat zijn draagkracht overschreden heeft en door de mens bijgestuurd moet worden.

Inschrijven kan via www.innovatiesteunpunt.be of bij Diane Goris ([email protected]).

● 5

Het Innovatiesteunpunt is een initiatief van Boerenbond in partnerschap met Cera

● 9

● 6

● 10

9 Met zijn perenbladvlovanger is Marc Jacobs een van de laureaten van de Innovatie campagne van 2008. 10 Bij het tienjarig bestaan in 2009 maakt het Innovatiesteunpunt de balans op: lang voor de roep naar innovatie gemeengoed werd, was Boerenbond er al aan begonnen. 11 Niet-kerend ploegen of hoe mechanische innovatie bijdraagt tot een duurzamere landbouw.

● 13

12 Gestart met 40 deelnemers in 1999 klokt de negende innovatiecampagne in 2014 af op 150 deelnemers. 13 In 1990 is de melkrobot nog een technologische rariteit, vandaag is hij een vast onderdeel van steeds meer melkveebedrijven.

1990–2015 | Openheid 65

Verbrede landbouw In 1998 wordt in de afdeling Beroepswerking van Boerenbond een doelgroepenwerking gestart, die in de loop van 1999 verder uitgediept wordt, rond hoeveverwerking, thuisverkoop en biolandbouw. Binnen Landelijke Gilden is er aandacht voor hoeve- en plattelandstoerisme. In 1999 verschijnt ook de publicatie ‘Vindingrijk vakmanschap’, waarin dertig boeren en tuinders een getuigenis brengen van de rijke en groeiende verscheidenheid op de landen tuinbouwbedrijven. Vanaf het begin van de 21ste eeuw neemt de verbreding een hoge vlucht, onder impuls van initiatieven die Boerenbond opricht of van bij de start mee ondersteunt, zoals het Innovatiesteunpunt, de Vlaamse Federatie voor Hoeve- en Plattelandstoerisme, het Steunpunt Groene

● 1

Zorg, het Steunpunt Hoeveproducten, agro|aanneming en Eco². Naast bedrijven die mikken op schaalvergroting en productiemaximalisatie, komen er meer en meer bedrijven die gebruik maken van specifieke opportuniteiten (ligging in een toeristische omgeving, in de nabijheid van een stad …) of van talenten of vaardigheden bij de bedrijfsleider of zijn gezinsleden (recreatieve of educatieve voorzieningen, thuisverwerking, zorg …). Nieuwe bedrijfsvormen en afzetkanalen komen tot stand (zelfplukboerderijen, groente- abonnementen, hoevewinkels …). In een tijd van afbouw van subsidies en grotere prijsonzekerheid zorgt verbreding voor een andersoortige inkomensstroom en een hogere maatschappelijke waardering voor de landbouwer. Via het Innovatiesteunpunt en via allerlei projecten doet Boerenbond aan individuele begeleiding, aan vorming in zeer uiteenlopende disciplines en aan steun bij de start van samenwerkingsverbanden.

66


● 4

● 8

● 5

1 In mei 2006 is landbouwminister Leterme in Zwevegem op hoevekoopjesjacht met een terreinwinkelkarretje. 2-3 De verkooppunten van de thuisverkopende boeren en tuinders hebben een professionele inrichting gekregen.

●

●

2

3

4-6 De groene zorg is de pioniersfase ontgroeid. Tien jaar na de start van het Steunpunt Groene Zorg in 2004 telt Vlaanderen bijna 800 zorgboerderijen. 5-10 Door vennoot te worden van agro|aanneming kunnen boeren en tuinders diverse aannemingswerkzaamheden uitvoeren, gaande van het onderhoud van houtkanten tot het sneeuwvrij houden van de luchthaven van Zaventem. 7 Voor kinderen is een vakantie op de boerderij reuzespannend, want er is altijd iets te beleven. En de ouders … die waarderen vooral de rust van de landelijke omgeving. 8 Naar aanleiding van de derde 'Week van de biologische landbouw' in juni 2001 wordt door Boerenbond aan de bezoekers een biopannenkoek aangeboden.

● 6

● 9

9 Recreatie op de boerderij, onder meer een partijtje boerengolf, is al voor veel groepen een plezante ervaring geweest.

● 7

● 10

1990–2015 | Openheid 67

Wees goed en zeg het Op 2 februari 1991 begint Boerenbond met de affiche-actie 'Landbouw: zeker weten', een publicrelationscampagne naar boeren, burgers en buitenlui. Nieuwe affichecampagnes volgen elkaar de volgende jaren op: ‘Wat zou u doen zonder landbouwgroen?’ (1994), ‘Dit landschap wordt u gratis aangeboden door landen tuinbouw’ (1996), ‘Hier groeien uw frieten’, ‘Hier groeien uw ijsjes’ (1997), ‘Land- en tuinbouw broodnodig’ (2009). Met een brochure en een vormingsaanbod onder het motto ‘Wees goed en zeg het’ spoort Boerenbond vanaf 1992 zijn leden aan om ambassadeurs van de sector te worden. Voor velen is dit op dat moment een ongewoon initiatief waarvan ze de noodzaak nauwelijks inzien. De LAP-man, het

● 1

symbool van het LandbouwActiePlan, is jarenlang het uithangbord van diverse acties. Andere initiatieven zoals ‘De boer in de stad’, kijkboerderijen, fiets- en wandelroutes, melkwegen en kustacties zien het licht en vullen bestaande activiteiten met publicrelationswaarde zoals de Dag van de Landbouw en de Plattelandsklassen aan. Vooral na de dioxinecrisis van 1999 besteedt Boerenbond veel aandacht aan het imago van landen tuinbouw. De organisatie gelooft hierbij sterk in de inzet van de leden als ambassadeurs van de landen tuinbouw. In 2002 start in Boerenbond de afdeling Communicatie, als een bundeling van alle diensten die instaan voor communicatie. De organisatie participeert actief in VILT, het Vlaams Informatiecentrum voor Land- en Tuinbouw. De vijfjaarlijkse imago-onderzoeken van VILT sinds 1992 leren dat er bij de publieke opinie geleidelijk aan een beter imago is ontstaan van de boer als een goed opgeleide ondernemer die oog heeft voor de uiteenlopende maatschappelijke verzuchtingen van de 21ste eeuw. Het valt op dat landen tuinbouwers zelfbewuster en mondiger geworden zijn in hun ontmoeting met de buitenwereld. Boerenbond vormt zijn bestuursleden hierin, net als in communicatie met de media. Steeds meer zijn het bestuursleden zelf die het Boerenbondstandpunt of de boodschap van de sector in de media brengen.

68


4

●

5

●

10

9

● ●

2 In het verlengd weekend van 15 augustus 2000 fleurt het begoniatapijt van de Oost-Vlaamse begoniatelers de Grote Markt van Brussel op. 3 Landbouw brengt wel degelijk ‘leven’ in het landschap! 4 In 2005 delen leden van de vakgroep Vleesveehouders Vlaams-Brabant versgeroosterde biefstukjes uit aan de deelnemers van de Gordel.

●

● ● 11

5 De Gentse Floraliën zijn het vijfjaarlijks mekka van de sierteelt.

●

2

6

1 Onder het motto 'Landbouw: zeker weten' bezoeken West-Vlaamse bestuursleden medio 1991 gewapend met dikbelegde broden de gouverneur.

3

6 Tijdens de GLB-buttonactie spreken heel wat prominente Vlamingen zich uit voor een sterk Europees landbouwbeleid. 7 De wenskaartenactie ‘landbouw is lekker’ vormt de aanloop naar het LandbouwActiePlan van 1998. 8 In 2003 kunnen de leden een gepersonaliseerd promobord bestellen, dat ze als uithangbord voor hun bedrijf kunnen plaatsen. 9 Tijdens ‘De boer in de stad’ leren kinderen hoe de melk uit de uier van de koe komt.

● 7

Melkvee

● 8

● 12

10 Geleide bedrijfsbezoeken aan enkele landbouwbedrijven in de polders achter de kust (1993) brengen de toeristen dichter bij de landbouw. 11 Landbouw waardeert de open ruimte. Landbouw onderhoudt de open ruimte. Landbouw kleurt het landschap. Landbouw werkt met natuur als buur. Met andere woorden: "Wat zou u doen zonder landbouwgroen?" vraagt de LAP-man zich af. 12 De Dairy Management Award bekroont onder meer het bedrijf dat het sterkst scoort op het vlak van communicatie met de omwereld. .

1990–2015 | Openheid 69

● 1

Ontdek hoe het echt werkt Sinds september 1982 is de derde zondag van september de vaste afspraak tussen de leden-landen tuinbouwers en het grote publiek. Bedrijfsleiders, samen met hun plaatselijke landelijke gilde of bedrijfsgilde, stellen dan hun bedrijf open voor de buurt en verder. ‘Landbouw, ’n zorgzame buur’ was, bijvoorbeeld, het thema in 1990. Jaar na jaar wordt er gewerkt aan kwaliteitsverbetering. In 1999

● 2

komt er voor het eerst een contactdag voor alle deelnemende bedrijfsleiders, waar ze tips met elkaar uitwisselen over hoe ze bezoekers ontvangen en rondleiden op hun bedrijf. De Dag van de Landbouw haakt in op de veranderende maatschappelijke verwachtingen ten aanzien van de landen tuinbouw. Dat blijkt zowel uit de keuze van een veelsoortigheid aan bedrijven als uit de thema’s. Verder krijgt de idee vorm om met bedrijven die dicht bij elkaar liggen clusters te vormen, zodat bezoekers de kans krijgen om op één dag meerdere bedrijven te bezichtigen. Het initiatief wint hierdoor aan bovenlokale uitstraling. In 2006 en 2007 vaart de Dag van de Landbouw onder de slogan ‘Uw voedsel heeft een gezicht’. Het is de bedoeling de bezoekers te laten kennismaken met de

●

●

5

6

gedreven ondernemers en hun gezin, die dagelijks met de voedselproductie bezig zijn. In 2008 en 2009 stelt de slogan ‘Creatief van nature’ de vernieuwings- en innovatiedrang in de kijker. Van 2010 tot 2014 is de slogan ‘Ontdek hoe het echt werkt’. In de loop der jaren zijn de inspanningen toegenomen om de communicatie te professionaliseren, zowel inzake de bekendmaking (onder meer via samenwerking met Radio2 en De Zondagskrant) als inzake de infoverstrekking op de bedrijven zelf. Een bevraging tijdens de edities van 2012 en 2013 leert dat de Dag van de Landbouw gemiddeld 80.000 bezoekers telt, waarvan 60% geen land- of tuinbouwer of lid van Landelijke Gilden is. Twee op drie bezoekers komen met het gezin, een op vijf met de familie. Ruim 80% van de bezoekers waardeert de Dag van de Landbouw met een score van acht op tien en wil hem bij vrienden en kennissen aanbevelen.

70


● 11

● 13

● 12

● 14

1 De Week van de Landbouw 1998 benadrukt de kwaliteitszorg van boeren en tuinders. 2-13 De Dag van de Landbouw is ook een gelegenheid voor een ontspannen gesprek met beleidsverantwoordelijken, zoals landbouw minister Gabriëls. Of voor een stukje praktijkgerichte voorlichting, zoals voor minister Dua. 3 Verwondering is er over het verhaal van zaadje tot volwassen cactus.

●

● 4 Verantwoordelijke uitgever: Sonja De Becker, Diestsevest 40, 3000 Leuven • 8311

Verantwoordelijke uitgever: Peter Bruggen, Diestsevest 40, 3000 Leuven • 10360

3

www.dagvandelandbouw.be

DAG VAN DE

LANDBOUW ZONDAG 15 SEPTEMBER


Creatief van nature

7-8-9-10 Eén initiatief, veel beeldmerken …

Ontdek hoe het echt werkt! Zondag 20 september 2009 Ontdek van heel dichtbij hoe het écht werkt.

Zondag 18 september 2011

● 7

● 15

● 8 affiche_2009_versie2.indd 1

Een organisatie van de Boerenbond en Landelijke Gilden

● 9

Met de steun van

12-05-2009 17:16:27

Een organisatie van Een organisatie van de Boerenbond Landelijke en Landelijke Gilden Gilden en Boerenbond

5 Een aangename wandeling, meestal in gezinsof familieverband, is ook nooit ver weg tijdens de Dag van de Landbouw. 6 Hier kan men inderdaad van heel dichtbij ontdekken hoe het echt werkt!

Creatief van nature

Zondag 20 september 2009

4 Informatieborden en wist-je-datjes dragen ertoe bij dat de bezoekers werkelijk iets opsteken.

● 10

Met de steun van

Met de steun van


affiche_2009_versie2.indd 1 affiche_2011.indd 1

12-05-2009 20/05/11 10:13 17:16:27

● 16

W W W. D A G V A N D E L A N D B O U W. B E E E N I N I T I AT I E F VA N

IN SAMENWERKING MET

11 Na een ontbijtgesprek op het bedrijf van Leo en Rita Pluym-Van Gorp in Lille krijgt prins Filip op dinsdag 16 september 2003 een rondleiding. Bij het afscheid wordt getoost met een glas verse melk. 12 In Wervik kunnen de bezoekers kennismaken met de teelt en de verwerking van tabaks bladeren.

14 In 2001 staan bezoekers vol bewondering op het strand van Middelkerke voor een kaarsrecht geploegde voor.

15 Aardbeien op hydrocultuur: daar komt volk naar kijken tijdens de Dag van de Landbouw van 2010. 16 Een hoeve-ijsje is altijd fijn, maar tijdens de Dag van de Landbouw smaakt het dubbel zo lekker.

1990–2015 | Openheid 71

Landbouw en platteland in de boekentas De Plattelandsklassen profileren zich van bij de start, 27 jaar geleden, in het Bloso-centrum ‘De Boerekreek’ in St.-Jan-in-Eremo, als een alternatief voor bos-of zeeklassen. Vandaag zijn er veertien verblijfscentra in het aanbod opgenomen. Plattelandsklassen bouwt zijn didactische aanpak, gebaseerd op een integrale benadering van het platteland, verder uit. De nadruk ligt op de rol van de landen tuinbouw, maar er wordt ook aandacht besteed aan landschap en

●

●

1

2

natuur, geschiedenis, bewoning enz. Via ‘begeleide exploratie’ kunnen de kinderen het platteland beleven: horen, voelen, ruiken, zien en smaken. Voor de begeleiding van de klassen kan Plattelandsklassen een beroep doen op tientallen vrijwilligers uit het netwerk van de Landelijke Beweging. Naast deze basisactiviteit wordt Plattelandsklassen vzw het druk bevraagde aanspreekpunt voor landbouweducatie van Boerenbond. Het stelt werkvormen samen voor het onderwijs. In het schooljaar 1998-1999 loopt de eerste Grasspriet, een plattelandseducatief tijdschrift voor de basisscholen, van de persen. Vlekje op vier poten wordt het eerste landbouweducatieve product voor kleuterleid(st)ers.

● 5

Er worden dagarrangementen uitgewerkt en wandel- en fietsroutes (de ‘graskantpaden’) uitgestippeld. Plattelandsklassen neemt de vorming ter hand van bedrijfsleiders die groepen wensen te ontvangen, ondersteunt de kijkboerderijen en plaatselijke landelijke gilden die eigen educatieve activiteiten opzetten. ‘Linkeveld’ is een eerste educatief project om jongeren van de tweede en derde graad secundair onderwijs te laten kennismaken met de landbouw. In september 2009 opent Weidepoort.be zijn deuren, een portaalsite waar allerhande educatieve projecten rond landbouw en platteland gebundeld werden. Eind 2014 wordt in samenwerking met CAG (Centrum voor Agrarische Geschiedenis) een serious game over landbouw voor klassen uit het middelbaar onderwijs gelanceerd.

72


● 8

● 12

● 9

● 13

1-6-9 Het Plattelandseducatief Netwerk Kempen & Maasland neemt veelsoortige initiatieven om kinderen vertrouwd te maken met de hedendaagse landbouw. 2 Begin negentig geeft de 'Dienst Public Relations van de Belgische Boerenbond’ een informatieve spelkoffer uit over landbouw en milieu.

●

●

3

● 6

3 Bij haar bezoek aan het verblijfscentrum van de Plattelandsklassen in Sint-Laureins op 29 september 2011 helpt prinses Mathilde twee kinderen bij het formuleren van hun toekomstwensen.

4

4-10 Tijdens een dagje op de boerderij doen kinderen heel wat leuke en leerrijke ervaringen op. 5 De aardappel(fiets)route voert promotie voor de aardappelteelt en zet het Dijleland in de kijker. 7 Voorzitter Vanthemsche en Antwerps schepen Verbist openen op 20 juni 2012 de Gemeenschapstuin Luchtbal met kinderen van de wijkschool. 8 In 1997 worden melkroutes geopend in Peer, Drongen, Damme en de provincie Antwerpen.

● 7

11 De koetjes en varkentjes dansen van vreugd en plezier bij de viering van 25 jaar Plattelandsklassen. 12 De vorming van landbouwgidsen is erop gericht het brede publiek met kennis van zaken te kunnen vertellen over de Vlaamse landen tuinbouw.

●

13 De raad van bestuur en de medewerkers van Plattelandsklassen poseren fier bij het verschijnen van het eerste nummer van Grasspriet, het landbouweducatieve tijdschrift.

●

14 Landbouwminister Peeters gaat in gesprek met leergierige jongelui.

10

14

● 15

● 16

● 11

15 Uit sympathie met de fruitkwekers eten deze schoolkinderen met smaak een Belgische peer. 16 Weidepoort.be was google voor alle informatie over landbouweducatie.

1990–2015 | Openheid 73

Solidariteit met het Zuiden In 1994 bestaat de organisatie voor ontwikkelingssamenwerking van de Landelijke Beweging, Ieder voor Allen (IVA), 30 jaar. IVA streeft ernaar zijn educatie- en sensibiliseringswerk zo veel mogelijk te integreren in de werking en de structuren van Landelijke Gilden. Eind van de jaren negentig wordt de Wereldvoedseldag aangegrepen

Boerenbond in 2001 een standpunt in rond wereldvoedsel en wereldhandel. Er wordt gewerkt aan de uitbouw van een internationaal netwerk van ‘agri-agencies’ (Agricord), gericht op samenwerkingsverbanden met niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) die in eigen land structurele banden hebben met landbouw- en plattelands organisaties. IVA bouwt aan een Zuidwerking (steun aan projecten rond bestaanszekerheid en ondernemerschap) en aan een Noordwerking (bewustmaking rond thema’s die impact hebben op de platte landsbevolking van het Zuiden en het Noorden). In eigen land komt een dialoog met andere organisaties (Broederlijk Delen, Wervel …) op gang. In 2003 maken voor ’t eerst boerenleiders uit het Zuiden kennis met de Vlaamse landen tuinbouw en de Landelijke Beweging. In 2006 trekken 12 leden van Landelijke Gilden op

● _

Ieder Voor Allen is de organisatie voor ontwikkelingssamenwerking van de Boerenbond en de Landelijke Beweging. Wereldwijd werken we samen aan een levend platteland.

● 5

_

g

Draag jij ook je graantje bij? 736-4036841-56

Zo steun je Ieder Voor Allen. Vanaf 30 euro krijg je een fiscaal attest voor belastingvermindering.

partner van Trias

markt

Een kip is in streken zonder spaarbank een spaarpotje op twee poten. En een spaarpotje eet je niet zomaar op. Alleen bij speciale gebeurtenissen, leuke en minder leuke, wordt het spaarpotje aangesproken: schoolgeld, hospitalisatie van een ziek kind, begrafenis van een oom of de komst van een hoge gast. Belangrijk is dat je een eerlijke prijs krijgt voor je kip wanneer omstandigheden je dwingen te verkopen. Goed georganiseerde lokale markten zijn dan levensnoodzakelijk. Binnen het programma van Trias versterkt Ieder Voor Allen de rol van boerenorganisaties in het proces van lokale economische ontwikkeling en stimuleert hen hun rol op te nemen als woordvoerder en belangenbehartiger van hun leden bij lokale overheden. Zoals Boerenbond reeds meer dan honderd jaar de belangen van de Vlaamse landen tuinbouwers verdedigt. Wereldwijd werken we samen aan een levend platteland. Solidariteit is als een kip met gouden eieren. Draag jij ook een graantje bij? www.iedervoorallen.be

Wat zegt de Land globalisering van landbouwproduc

1 Vrijhandel in landbouwproduc

Zonder een effectief landbouwbelei de diversiteit aan landbouwsysteme komt er geen afdoende oplossing vo De internationale markten van lan schotmarkten en de prijzen zijn ins centen en ook niet van consumente markten maakt deel uit van een du

2 Goed kijken aan wie vrijhande

Een economisch voordeel voor een l komsten uit de export van pluimve zakelijk in het belang van de famil meest kwetsbare delen van de bevol toegevoegde waarde? Wie heeft er b handelsstromen? Megapluimveecon Thailand zijn hiervan sprekende vo

3 Nood aan meer concurrentie e op internationale landbouwmar

In geliberaliseerde markten is er ee voor internationale concerns actief distributie van landbouwproducten greerde bedrijven staan een transpa weg. Boeren wereldwijd worden me van monopolies in toelevering en a distributiesector met de grote super centenprijs onder druk. Er is nood

● 6

● 11

Melk en suiker voor

en de ondernemersbewegingen (Neos, Markant en Unizo).

● 9

De krachtenbundeling binnen Trias draagt bij tot de emancipatie en


op de

door globalisering?

verankering in de Landelijke Beweging (Landelijke Gilden, KVLV, KLJ)

74

familiale

kansloos

door christelijke-humanistische waarden en heeft een sterke

landsbewoners in het Zuiden.

_

kippenboeren

samengaan, onder de naam Trias, een feit. Trias wordt geïnspireerd

de economische zelfredzaamheid van lokale ondernemers en platte-

g

Worden

van drie organisaties: Form, Ieder voor Allen en ACT. In 2008 is het

rond familiale landbouw en kleinschalig ondernemerschap.

2 _

help! onze spaarpot wordt gepluimd

inleefreis naar Honduras. Vanaf 2007 is er een geleidelijk samengaan

Met Trias begint een nieuw hoofdstuk. De werking wordt opgebouwd

●

1

Ieder Voor Allen, Postbus 247, 3000 Leuven, tel. 016 28 60 55 of e-mail: [email protected] | Medegefinancieerd door DGOS, Directie-Generaal Ontwikkelings-

voedselproblematiek in de Derde Wereld. Onder impuls van IVA neemt

samenwerking, België | Vormgeving: Kris Thielemans, Grafische Pro ducties Bo erenb ond <04921> Verantwo ordelijke uitgever: Sonja De Becker, Diestsevest 40, 3000 Leuven

voor een publieksactie in de Brusselse Marollen over de jeugd- en

● 10

Kosovo

1+1=2

Boerenbond solidair met getroffen boeren in Zuidoost-Azië 1 De provinciale werkgroep Ieder voor Allen van West-Vlaanderen verkoopt in 1999 zaadzakjes voor landbouwprojecten in Afrika en Azië.

736-0010852-52

2 In 1992 wordt bij het vernieuwen van het lid maatschap een sticker van Ieder voor Allen aangeboden. 3 Het bezoek aan Repam, een boerenorganisatie in Bas-Congo, is de start van een animatiecampagne in de gilden in de loop van 2009 en 2010.

● 3

● 4

_

_

g

4-11 In 2005 organiseert Boerenbond een geldinzamelactie voor de boeren die getroffen zijn door de tsunami in Zuidoost-Azië. Enkele jaren voordien was er een solidariteitsactie voor de verdreven Kosovaren.

Vlaamse wortels doen boer groeien Solidariteit bloeit van Zuid-Amerika

dankzij de inzet

5 Het GATT-akkoord doet het bewustzijn groeien dat de familiale boeren in Noord en Zuid slachtoffers zullen worden van de globalisering.

tot Afrika

van vele leden.

Landelijke Gilden zijn solidair met kleine en arme boeren in Honduras. Dat werpt vruchten af. Met kleine leningen breiden zij hun bedrijf uit en verbeteren zo de toekomst van hun gezin en hun regio. www.iedervoorallen.be / 736–4036841–56

● 7

● 12

6 Drie jonge boeren uit Zambia, Brazilië en ZuidAfrika brengen in oktober 2003 een bezoek aan de West-Vlaamse landbouw. 7 Landelijke Gilden doet een oproep om kleine boeren in Honduras te steunen zodat ze microkredieten kunnen aangaan.

● 8

● 13

Gelukkig staan we er niet alleen voor ...

8 Van 24 februari tot 1 maart 2014 bezoekt voorzitter Vanthemsche de projecten van Trias in Congo. 9 Op rondreis in Zuid-Afrika brengt premier Dehaene een bezoek aan het Ieder voor Allen-project Goedgedacht. 10 De vastenactie 2003 van Broederlijk Delen kan rekenen op een ruime schare partners, waaronder Boerenbond en Landelijke Gilden.

Ieder Voor Allen groeit. Ieder Voor Allen wordt Trias!

12 Op 10 oktober 2002 zitten zeven voorzitters van landbouworganisaties uit ontwikkelingslanden aan tafel met vijf vertegenwoordigers van landbouworganisaties uit de EU. 13 Zeven partners vinden elkaar om samen het ondernemerschap in het Zuiden meer ademruimte te geven.

Vanaf 1 januari 2008 zet Ieder Voor Allen haar activiteiten verder onder de naam Trias! Net als Ieder Voor Allen ondersteunt Trias familiale boeren en hun organisaties in het Zuiden en doet Trias mensen in het Noorden bewegen tot solidaire Noord-Zuidacties. Dit alles kan nu in een grotere organisatie met meer partners en een lokale aanwezigheid in 14 ontwikkelingslanden. Samen met de Landelijke Beweging en de Boerenbond kan Trias wereldwijd nog beter werken aan een leefbaar en zorgzaam platteland, met een duurzame landbouwsector. www.triasngo.be

1990–2015 | Openheid 75

Boerenbond in beweging

Structuren De afgelopen 25 jaar heeft Boerenbond enkele keren zijn ledenstructuur aangepast, onder invloed van de evoluties in de sector, de complexiteit in weten regelgeving, de toenemende maatschappelijke verwachtingen ten opzichte van landen tuinbouw en het dalend aantal bedrijfsleiders, die een stijgende nood aan bedrijfsspecifieke begeleiding ondervinden. Op 1 mei 1994 treedt een nieuwe structuur met een geactualiseerde Grondkeure in werking. Als basisbeginselen worden aangehaald: de christelijke inspiratie, het gezin en gezinsbedrijf en de solidariteit vanwaaruit bijgedragen wordt tot de bevordering van de economische belangen en de geestelijke, socioculturele en maatschappelijke ontwikkeling van de leden. In 1997 wordt een herstructurering doorgevoerd, om vanuit een sterkere regionale

● 1

opstelling te komen tot meer homogene en gespecialiseerde kennisprofielen bij de consulenten. Er wordt geopteerd voor bedrijfseconomische consulenten, organisatieconsulenten en dienstbetoonconsulenten. Een bijzondere datum is 27 maart 1998, wanneer meer dan 1300 aanwezigen in Gent 25 jaar vakgroepwerking vieren. In de loop der jaren worden diverse diensten opgericht en verzelfstandigd: agro|aanneming, agro|services, Eco², Innovatiesteunpunt … De rode

● 5

draad bij de structuurwijziging van 2010 is dat besturen in Boerenbond in de eerste plaats gericht moeten zijn op belangenbehartiging en een doeltreffende besluitvorming. Er wordt meer aandacht besteed aan een goede wisselwerking tussen provinciale vakgroepen en sectorvakgroepen enerzijds en provinciale besturen en Hoofd bestuur anderzijds. Regioraden krijgen de opdracht om streek gebonden dossiers aan te pakken en om de gemeentelijke bedrijfsgilden te ondersteunen. Kringen worden studiekringen, die zich toeleggen op vorming en voorlichting binnen hun sector. De acht sectorvakgroepen zijn voortaan het hoogste orgaan voor hun sector. Dossiers die één sector aanbelangen krijgen daar hun beslag. In het Hoofdbestuur worden de sectoroverschrijdende dossiers opgevolgd.

78

1990–2015 | Boerenbond in beweging

● 8

● 2

● 3

1-8 Twee foto’s van het Hoofdbestuur, met een tussenperiode van bijna 25 jaar (1990-2014). Het aantal vertegenwoordigers van de sectoren is sinds de hervorming van 2010 gestegen. Ook vertegenwoordigers van KVLV-Agra en Groene Kring maken nu deel uit van het Hoofdbestuur. 2 Een zetelende, twee ere- en een toekomstige voorzitter zijn in gesprek na de viering van 25 jaar vakgroepwerking op vrijdag 27 maart 1998. 3 De bestuursleden van de bedrijfsgilden bezoeken in de winterperiode van 2007-2008 de hoofdzetel in Leuven. Zij maken er onder meer kennis met de redactie van Boer&Tuinder.

● 4

4 In volle discussie rond MAP4 worden de bestuursleden van alle sectorvakgroepen samen uitgenodigd om tot een aantal gemeenschappelijke standpunten te komen. 5 De Belgische Boerenbond wordt op 1 april 1997 Boerenbond (met Boerenbond ook als over koepelende naam voor zowel de beroeps organisatie als de plattelandsbeweging); in 2012 wordt Boerenbond de naam van de beroepsorganisatie (met Boerenbond&Landelijke Gilden als familienaam).

● 6

● 9

● 7

6-9 De Bondsraad van Boerenbond komt samen in de Minderbroedersstraat 8 (vergadering van 25 november 1996) en later in de nieuwe gebouwen aan de Diestsevest 40 (vergadering van 27 juni 2005). 7 Bij de ledenwerving van 1997 worden nieuwe leden geworven onder het motto ‘Kom erbij, de helft betalen wij’.

1990–2015 | Boerenbond in beweging 79

Kruispunten van nieuwe wegen Op 30 januari 1990 wordt een nationale Boerenbonddag gehouden over de verhouding landbouw en milieu, landbouw en consument. De opdracht voor de landbouw wordt omschreven als ‘het nauwgezet opvolgen van alle technische ontwikkelingen met als doel het milieu te beschermen en de consument het gevraagde kwaliteitsvoedsel te leveren’. Het Boerenbondcongres van 6 december 1994 situeert de

●

●

2

1

positie van boer en tuinder ‘Tussen markt en maatschappij’. De boer mag niet blind zijn voor nieuwe vragen van de maatschappij zoals de non-food. Twee jaar later – 6 december 1996 – doet de Boerenbonddag een beroep op het zelfstandig ondernemerschap van boeren en tuinders onder het motto ‘Met moed en ondernemersbloed’. Op 11 december 1999 vindt het Millenniumcongres plaats. Meer dan 700 bestuursleden bespreken stellingen die na een brede consultatieronde tot stand waren gekomen. Ook de resultaten van een schriftelijke enquête bij 3200 (bestuurs)leden worden verwerkt. Het resultaat is een toekomstvisie voor elk van de verschillende sectoren op het vlak van bedrijfsstructuren, commercialisatie en afzet, landschap, milieu, natuur, diergezondheid en voedselveiligheid. Na een jaar van denk-dagen en werkvergaderingen met leden en bestuursleden, een uitgebreide schriftelijke enquête in Boer&Tuinder, een tele-enquête bij het brede publiek en dialoogdagen met diverse maatschappelijke en sociaaleconomische gesprekpartners liggen er op het Toekomstcongres van 2 december 2006 189 beleidslijnen voor. Op enkele na worden ze door 900 congresgangers goedgekeurd. Doorheen de beleidslijnen lopen twee rode draden: de vaststelling dat zowel leden als burgers geloven in een toekomst voor de Vlaamse landen tuinbouw waarvoor ze ontwikkelingsruimte vragen én het streven naar een breed maatschappelijk draagvlak. Op 27 mei 2014 stelt Boerenbond de visienota ‘Duurzaam groeien’ voor. Speciale aandachtspunten zijn de groeiende diversificatie, de aantrekkingskracht voor jongeren, de gebiedsgerichte invulling van het agrarisch gebied en een betere integratie van de primaire sector in de voedingsketen.

80


● 5

● 8

● 9

1-2 Op 6 december 1994 congresseert Boerenbond in het cultureel centrum van Hasselt rond het thema ‘Tussen markt en maatschappij’. In vijf werkgroepen worden de congresresoluties besproken. 3 Meer dan 800 leden spreken zich op 2 december 2006 tijdens het Toekomstcongres uit over 189 beleidslijnen voor de toekomst. 4 In de aanloop naar het Toekomstcongres wordt de publieke opinie geprikkeld met de vraag of er in 2016 nog wel boeren zullen zijn. Het antwoord komt pas de dag van het congres.

●

●

4

5 Tijdens de nationale Boerenbonddag van 30 januari 1990 staat het thema 'Landbouw- milieu-voeding’ centraal. De Nederlandse professor Winsemius brengt er een toespraak over de verhouding tussen landbouw en maatschappij die nog lang zou nazinderen.

Visienota

11087

3

Inzetten op duurzame groei Toekomst van de Vlaamse landen tuinbouw in Europees en mondiaal perspectief

www.boerenbond.be

● 6

11088_DuurzameGroei_cover.indd 1

● 10

● 11

● 7

9/05/14 13:47

6 Op het Toekomstcongres (2006) kijken ook panelgasten van buiten de sector (Frieda Van Wijck, Yves Leterme, kardinaal Danneels en Jef Colruyt) vooruit.

7 Na een intern proces van meer dan twee jaar, met betrokkenheid van de diverse geledingen van de organisatie, presenteert Boerenbond in mei 2014 zijn visie over de duurzame ontwikkeling van de Vlaamse landen tuinbouw in Europees en mondiaal perspectief. 8-9 Aan het Millenniumcongres van 11 december 1999 gaat een lange voorbereiding in de vakgroepen en een individuele bevraging van de leden vooraf. Boer&Tuinder titelt na afloop: 'Met veel vragen het volgend millennium in.' 10 Op de Boerenbondstand van Agribex 2006 krijgen de bezoekers de kans om een blik in de toekomst te werpen. 11 In Gent vieren op 27 maart 1998 1300 bestuursleden en hun echtgenotes 25 jaar vakgroepwerking.


● 2

Ledencommunicatie op maat De Boer & de Tuinder is in de jaren negentig het communicatiekanaal bij uitstek naar de leden. Belangenbehartiging, dienstbetoon, teelttechnische en economische informatie en bewegingsnieuws zijn de vaste ingrediënten. Vanaf het midden van de jaren negentig wordt De Boer & de Tuinder bezorgd aan media, politici en opinion leaders om

Landbouw&Techniek 14

Boerenbondstandpunten een ruimere verspreiding te geven. In 1996 splitst het ledenblad in een vernieuwd weekblad De Boer & de TuinderActueel (voor alle leden) en een tweewekelijks vakblad Landbouw&-

t Klassieke grondbewerking vergeleken met ploegloze teelttechnieken t Hoe scoorden de wintergerstrassen dit teeltseizoen? t Veepeiler Varken onderzocht oorzaken van diarree bij zuigende biggen

●

t Focus op de werking van Phytofar

1

Halfmaandelijks • jaargang 15 • 13 augustus 2010 • afgiftekantoor Gent x

LT1014_7781.indd 1

Techniek in magazineformaat (voor wie de specialistenbijdrage

10/08/10 10:48

betaalt). De vernieuwde Boer&Tuinder pakt regelmatig uit met extra bijlagen en geeft meer ruimte aan interviews en bedrijfsreportages. Landbouw&Techniek heeft in elk nummer een ‘Focus op …’ en publiceert diverse themanummers. In de eerste jaren van de 21ste eeuw komt de ledencommunicatie via mail, elektronische nieuwsbrieven en website op gang. In navolging van de structuurwijzigingen van 2010 wordt de ledencommunicatie onder de loep genomen. Op basis van een onderzoek naar de communicatiekanalen beslist Boerenbond tot een crossmediale aanpak, waarbij de gedrukte media de leden ertoe aanzetten om de website te bezoeken. De vormgeving van de bladen ondergaat een ingrijpende wijziging bij de invoering van de nieuwe huisstijl van de organisatie in 2012. Management&Techniek, dat nu alle leden ontvangen, neemt voortaan ook de glasgroente- en fruitsector voor zijn rekening. Boer&Tuinder wordt nog meer gefocust op thema’s die alle sectoren

● 5

● 11

● 6

●

Duurzaam boeren in hamont-achel

12

aanbelangen en op informatie die snel gecommuniceerd moet worden. De leden van het AVBS krijgen het nieuwe Sierteelt&Groenvoorziening. Met de lancering van de nieuwe website op 5 november 2013 rondt Boerenbond heel wat vernieuwingen in de ledencommunicatie af: betere afstemming van de ledenbladen op elkaar en op de behoeften

Informatiekrant van het Plattelandseducatief Netwerk Kempen & Maasland

Beste inwoner van HamontAchel, Als burgemeester en schepen van Landbouw, zijn wij bijzonder blij om deze

van de leden, snelle nieuwsoverdracht vanuit de sectoren via

krant aan u voor te stellen. HamontAchel heeft een grote verscheidenheid aan landbouw, bestaande uit onder meer: melk en vleesvee, vlees en fok varkens, groenten en fruit, paardenhouderij en akker en tuinbouw. Vanuit het stadsbestuur geven wij onze volle steun aan het project Platte

e-nieuwsbrieven, een afgesloten ledengedeelte op de website met dienstverlening en ondersteunende ‘tools’.

landseducatief Netwerk Kempen & Maasland. Een van de door ons gesteunde projecten is ‘BazaarKastaar’, een educatieve tentoonstelling waarin bezoe kers op een actieve manier kennismaken met de landbouw en het platte land in de regio. Deelnemers kunnen kiezen uit vier thema’s: zuivel, vlees, groenten en fruit en paarden. Als stadsbestuur geven wij onze onderwijsinstellingen de kans en steun om dit project te bezoeken. Belangrijk is dat kinderen weten waarvan ons dagelijks voedsel afkomstig is. Ook willen wij de nabijheidsboeren in onze stad bedanken en feliciteren voor het open stellen van hun landbouwbedrijven. De stad heeft de laatste jaren een beleid gevoerd om vrijgekomen landbouwgronden, in overleg met milieu en landbouw, toe te wijzen aan de actieve landbouwer. Op milieuvlak zijn er ook de uit dagingen waarbij we onder meer werken aan de beek en bosrandenprojecten. Verder zal in 2012 de aanzet gegeven worden om in samenwerking met de Landelijke Gilden van HamontAchel een nieuw educatief landbouwleerpad tot stand te brengen. Als Fairtradegemeente ondersteunt de stad ook elke actie die bijdraagt tot de fairtradefilosofie, bijvoorbeeld de stimulering van thuisverkoop het geen tevens een bijdrage is aan het milieu omdat de keten verkort wordt. Verder wensen wij namens het stadsbestuur ieder te bedanken die bijgedragen heeft tot het tot stand komen van deze krant. Theo Schuurmans, burgemeester Daisy Winters, schepen van Landbouw

82


HamontAchel, 20 juli 2011

8732_boerenkrant_HamontAchel.indd 1

Kinderen op de boerderij Zondag 10 juli, van 11 tot 18 uur Elke land en tuinbouwer is op zijn manier een crea tieve ondernemer. Hoe slaagt hij erin om kwaliteits volle producten, zoals fruit en groenten, vlees, melk en granen, te produceren? Hoe creatief is hij in zijn productie, terwijl hij toch voldoet aan de strenge eisen inzake milieu, dierenwelzijn, voedselveilig heid…? Hoe drukt hij zijn energie en waterfactuur? Hoe speelt hij in op nieuwe trends zoals recreatie op het platteland? Ontdek het op onze opendag met als thema ‘Kinderen op de boerderij’ (van 11 tot 18 uur) en bezoek het gemengd bedrijf van Maurice Kauffmann, Kleine Kluizerdijk 9 in Achel. Waar hij de afdeling melkvee openstelt voor het publiek en waar kinderen een ruim aanbod aan landbouw educatie aangeboden krijgen. Gelegenheidsadres: het bedrijf van Maurice Kauffmann, Kleine Kluizerdijk 9, Achel

10/06/11 10:41

1 Het vertalen van de resultaten van een eindverhandeling naar de sector in een artikel is niet eenvoudig. Sommige afgestudeerden, zoals deze laureaten van de Agricom-prijzen 2002, slagen er wonderwel in.

● 4

Studie-avond

Communiceren via Facebook en Twitter

Woensdag 18 april 2012 19–22 uur Provinciaal Boerenbondkantoor Kiezelstraat 56 Hasselt-Godsheide

● 3

DER BAUER Wochenschrift • 85. Jahrgang • aufgabestelle Gent X - P 608046

7. September 2012

3 De meeste Boerenbondmagazines worden gedrukt op de persen van drukkerij Geers Offset in Oostakker.

Steeds meer kleine en grote bedrijven communiceren tegenwoordig via nieuwe kanalen zoals Facebook en Twitter. Ook binnen de landen tuinbouw zijn al enkele bedrijven erg actief op deze platformen. We bekijken hoe deze nieuwe ontwikkelingen kunnen bijdragen aan jouw promotie, verkoop en klantenbinding

36

4 De herstructurering van Boerenbond vormt in 2012 de aanleiding voor een nieuwe huisstijl.

en gaan in op de verschillende voordelen en kansen. Kunnen deze kanalen ook interessant zijn voor jou? Kom langs op 18 april in Hasselt-Godsheide en ontdek het zelf!

5 Verbondsnieuws, het vertrouwde vakblad voor de sierteelt, krijgt in 2010 een nieuw uitzicht en een nieuwe naam.

Programma en inschrijven? Surf naar www.innovatiesteunpunt.be of bel Lisette Beelen 011 30 37 00 (enkel voormiddag).

● 9

Het Innovatiesteunpunt is een initiatief van Boerenbond in partnerschap met Cera

6 In de loop van 1995 en 1996 wordt onder impuls van De Financieel Economische Tijd gewerkt aan de lancering van een elektronische krant voor landen tuinbouw. De sector is er echter nog niet rijp voor.

Im Blickpunkt ©©TWAN WIerMANs

Ein neuer Bauer Werte Mitglieder, der Bauer startet mit einer neuen aufmachung in das neue Winterarbeitsjahr. Wir sind überzeugt, dass wir damit die attraktivität und die Lesbarkeit unserer Verbandszeitschrift verbessern. Das neue Outfit ist Bestandteil einer umfangreichen umstrukturierung unserer Kommunikation mit den Mitgliedern. In Zukunft werden wir ne-

ben dem Printmaterial verstärkt die elektronischen Medien nutzen, um Informationen zu verbreiten. In Zeiten, in denen Internet und soziale Medien einen steilen aufstieg erleben, liegt es auf der Hand, dass auch der Bauernbund mehr auf die elektronischen Kommunikationsmittel Internet und e-Mail setzt. Das bedeutet aber nicht, dass Drucksachen

aufs abstellgleis gestellt werden, denn der Bauer wird weiterhin wöchentlich über die lokale, regionale, nationale und internationale landwirtschaftliche aktualität informieren. ab dieser Woche können die Mitglieder die neueste ausgabe von der Bauer bereits ab Donnerstagnachmittag online auf unserer neu gestalteten Homepage lesen.

●

●

8

7 DB1236.indd 1

2 Op 5 januari 1996 verschijnt het eerste nummer van het nieuwe technische magazine Landbouw&Techniek op meer dan 10.000 exemplaren. Het magazine vervangt de sectorgerichte bijdragen uit De Boer & de Tuinder.

7 Elke week ontvangen de leden in Oost-België hun eigen ledenblad, Der Bauer.

● 10

6/09/12 12:00

● 13

● 14

8 In september 2002 verschijnt het eerste nummer van Nest. Vijf jaar later verandert Levend Land in Buiten. 9-10-14 Sinds 2013 maakt Boerenbond gebruik van de meest eigentijdse communicatiemedia (Twitter, Facebook, elektronische nieuwsbrieven …). 11 Boer&Tuinder is de vertrouwde wekelijkse informatiebron voor de leden. Inhoud zowel als vormgeving worden regelmatig bijgestuurd. 12 De communicatiedienst van Boerenbond ondersteunt lokale communicatie-initiatieven. 13 De vernieuwde website van Boerenbond richt zich sinds 2013 in eerste instantie op de leden; maar ook op de niet-leden.


Vorming werkt Boerenbond heeft de beroepsvorming voor de leden altijd sterk ter harte genomen. Zowel qua structuur als qua aanbod is er sprake van continuïteit en evolutie. Gebleven zijn het Nationaal Centrum voor Beroepsvorming in de Landbouw (NCBL) als overkoepelende structuur en de bedrijfsgilden als motor in het plaatselijk vormingsaanbod. Verdwenen in de nieuwe Boerenbondstructuur sinds 2010 zijn de kringen. Zij worden vervangen door studiekringen en door

● 1

provinciale vakgroepen die de sectorgerichte vormingen behartigen. Al sinds 2003 vullen centrale en provinciale initiatieven de vorming ter plekke aan. Vanaf de jaren negentig nemen onderwerpen inzake wetgeving (milieuwetgeving, vergunningen …) een belangrijke plaats in het aanbod in. De aandacht voor technische thema’s en vaardigheden (selectie, mechanisatie, veevoeding, teelttechniek, gewasbescherming, klauwverzorging …) en voor economische thema’s (bedrijfs beheer, boekhouding …) blijft constant. Vanaf het einde van de jaren negentig biedt Boerenbond gedurende enkele jaren op grote schaal computeropleidingen aan. Vanaf 2003 komt er een stijgende aandacht voor bedrijfsmanagement. In dat kader worden zowel basisopleidingen als opleidingen voor gevorderden met hooggekwalificeerde lesgevers georganiseerd. Scharnierjaren in het Europees landbouwbeleid of het Vlaams milieu- en natuurbeleid (MAP, Vlarem, VEN …) worden telkenmale gevolgd door een intense voorlichtingscampagne. Nog steeds is het zo dat de wetgever de opleidingsnoden en dus de vormingskalender mee bepaalt (erkend vervoer van dieren, vakbekwaamheid, rijbewijs G, fytolicentie). Dit geldt ook voor het sociaal beleid (Dimona, tewerkstelling van vreemde arbeidskrachten …). Recent is er veel belangstelling voor vormingsinitiatieven rond duurzaam e nergiegebruik en ondernemersvaardigheden. Een succesvol vormingsinitiatief van Boerenbond dat tot bij het algemene publiek bekend raakte zijn de cursussen ‘Pools op de werkvloer’.

84


● 2

● 9

● 3

1 De proefvelden van Aveve in Neerhespen zijn in juni 2003 het trefpunt voor akkerbouwers die willen kennismaken met de snelle evolutie in rassen en teelttechnieken. 2-9 Vorming in kleine of grote groep blijft een van de voornaamste pijlers in de werking van bedrijfsgilden en studiekringen. 3 Op 17 april 2014 nodigt Boerenbond Antwerpen de Vlaamse ambtenaren die in de provincie werkzaam zijn uit om kennis te maken met de tuinbouw in hun provincie. Ook hun collega’s in andere provincies krijgen regelmatig die kans.

Deze brochure is een initiatief van

landbouw-service Agro-service

De inhoud van deze brochure werd gevalideerd door

SIGNALISATIE OP LANDBOUWVOERTUIGEN Een praktische handleiding

●

●

5

6

Een initiatief van ABS, Agoria, Boerenbond, Fedagrim, FWA en Landbouw-Service Gevalideerd door Centrex wegverkeer en FOD Mobiliteit en Vervoer

10820_Uitzonderlijkvervoer_2013 24P.indd 3-5

4/12/13 15:20

4 Begin 2011 lanceert de overheid Dimona New. Boerenbond organiseert een reeks praktische opleidingssessie voor werkgevers-tuinders. 5-10 Het NCBL tracht in te spelen op de vormingsbehoeften bij de leden. De cursussen ‘Pools voor beginners’ en ‘Veiligheid in de tuinbouw’ zijn hiervan voorbeelden.

● 4

6 Een degelijke handleiding vormt een waardevolle aanvulling bij de gesproken voorlichting. Ze biedt de mogelijkheid om thuis alles nog eens rustig na te lezen. 7 Al hebben de meeste praktijkcursussen tijdens het voorbije decennium aan belangstelling ingeboet, de vraag naar specifieke vorming zoals klauwverzorging en KI is gebleven.

● 7

● 10

8 De evolutie van de mechanisatie gaat zo snel dat permanente vorming aangewezen blijft.

● 8

● 11

11 Rond de eeuwwisseling toert een mobiele computerklas door het Vlaamse land. Een gezamenlijk initiatief van NCBL en PCLT.


Dienstbetoon weet raad De ‘zitdagen’ van Boerenbond zijn van oudsher een begrip op het platteland. Dat is de voorbije 25 jaar niet anders geweest. De leden

1

●

2

●

●

4

kunnen er met de meest diverse vragen terecht. Klassieke onderwerpen zijn fiscaliteit, wetgeving inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw en pacht, bedrijfsovername- en beëindiging. Tegelijkertijd weerspiegelen de adviesvragen de toenemende complexiteit van de regelgeving. Onderwerpen die een tijdlang aan de orde zijn, deemsteren soms weg of steken periodiek de kop op: melkquotaregeling, VUT (vervroegde uittredingsregeling), schadedossiers (watersnood, dioxinecrisis …), mest- en milieuwetgeving, toeslagrechten, Mestbankaangifte, opkoopregelingen, tewerkstelling, vergoedingen in het kader van protocolakkoorden met nutsvoorzie-

3

●

ningsmaatschappijen … In 1995 en 1996 wordt het individueel dienstbetoon gestroomlijnd. Het wordt een fulltimejob voor een zestal ervaren consulenten. Zij nemen het gratis eerstelijnsdienstbetoon voor hun rekening. Voor uitvoerig advies of dossieropvolging verwijzen zij door naar SBB evenals voor bedrijfsovernames. Bedrijfsovernames zijn immers dossiers geworden die een grondige voorbereiding vragen waarbij heel wat aspecten bestudeerd moeten worden. De telefonische adviesvragen nemen sinds begin 21ste eeuw toe, net als de vraagstelling langs elektronische weg. In surplus op de vaste zitdagen worden steeds vaker specifieke zitdagen opgezet, zoals voor de verzamelaanvragen of voor de fytolicentie. Ook groeit de nood aan begeleiding voor bedrijven in moeilijkheden (als gevolg van slechte marktprijzen, zware financiële verplichtingen, familiale problemen). De individuele ondersteuning in het kader van ‘Crisis en armoede’

●

●

7

8

● 11

● 12

wordt in 2007 overgenomen door vzw ‘Boeren op een kruispunt’, waarvan Boerenbond een van de oprichters is. Met Tiber biedt Boerenbond al sinds 2000 een bedrijfseconomisch boekhoudingspakket op computer aan. De resultaten van de boekhouding blijven de basis voor de bedrijfseconomische analyses van de onderscheiden sectoren. 86


Als je job, als boer of tuinder een bron van zorgen is.

1 Wanneer in 2009 heel wat bedrijven hun milieuvergunning dienen te hernieuwen, lanceert Boerenbond, in samenwerking met SBB, een actie om de leden hierin bij te staan. 2 Het behoud van de barema’s is voor Boerenbond altijd een strijdpunt gebleven. De besprekingen met de fiscus zijn dikwijls hard en kunnen weken in beslag nemen. 3 Met de inzet van gespecialiseerde dienstbetoonconsulenten vangt Boerenbond de toename van de administratieve verplichtingen op. 4 De vergoedingen voor grondinname door nutsbedrijven worden in een protocolakkoord met de landbouworganisaties vastgelegd.

Boerenbond begeleidt je 5 ● in moeilijke dossiers

6 ●

5-7 Met Tiber registreert de bedrijfsleider sinds 2000 zijn boekhoudingsgegeven. Na verwerking in Leuven vormen deze gegevens de basis voor een vruchtbaar gesprek tussen consulent en bedrijfsleider. 6-10 De zitdagen die elke week in Boer&Tuinder worden aangekondigd, blijven een ankerpunt voor heel wat leden met grote en kleine vragen. 8 Na het Pinksterweekend 2014 wordt zeer snel een hulplijn geïnstalleerd voor leden die getroffen zijn door het noodweer. 9 Overnamedossiers kunnen heel complex zijn.

9 ●

10 ●

13 ●

14 ●

Zie je door het bos de bomen niet meer? Of sta je in je bedrijfsvoering voor belangrijke keuzes of beslisingen? Een uitgebreid consulentenkorps kan je daarbij adviseren. Hun jarenlange ervaring staat garant voor een uitstekende dossierkennis.

Leden voordelen

Bij SBB krijg je tot 50 euro korting (excl. btw) bij een klantenabonnement op de SBB-dienstverlening. Je krijgt een eenmalige korting van 20% (max. 150 euro, excl. btw) bij de begeleiding van een bedrijfsovername, onteigening, expertise of het schenken van een familiale onderneming. Bij de opmaak van een milieuvergunningsdossier krijg je 40 euro korting, terwijl bij een hernieuwing van een milieuvergunning je volledige lidgeld in mindering wordt gebracht.

11 In de loop van 1991 wordt de 5000ste aansluiting van een bedrijfseconomische boekhouding genoteerd. 12 Onder impuls van Boerenbond en de Vlaamse overheid wordt in 2007 ‘Boeren op een kruispunt’ opgericht. 13 Op 11 maart 2013 ondertekenen Boerenbond en Aquafin een aangepast verfijnd samenwerkingsprotocol. 14 Ook het protocol met Fluxus is in de loop der jaren regelmatig bijgestuurd en verfijnd.


87

Boerenbond licht je in! GRATIS ZAKLAMPJE SCHEUR DEZE PAGINA UIT EN BRENG ZE MEE NAAR AGRIFLANDERS

Beurzen In het kader van zijn voorlichtingsopdracht is Boerenbond van oudsher organisator van landen tuinbouwbeurzen. De Werktuigendagen geven de machinebouwers de kans om hun machines te tonen in praktijkomstandigheden. Tot 1993 doet deze tweejaarlijkse openluchtbeurs bij elke editie een andere provincie aan. Vanaf eind september 1995 vindt ze haar vaste stek in Oudenaarde. Van 8 tot 10 januari 1999 organiseert Boerenbond onder de naam Agriflora de eerste Vlaamse landen tuinbouwbeurs in Flanders

Wekelijks belichten we alles wat belangrijk is in jouw sector. Voor tips over bedrijfsmanagement kan je je licht opsteken tijdens onze professionele voorlichting. Bovendien heb je als lid toegang tot het exclusieve ledengedeelte van onze website en lichten we je op elk moment in over de actueelste informatie.

●

●

1

2

Ruil deze advertentie in op onze stand in Agriflanders (hal 1, nr. 1302) voor een zaklamp-sleutelhanger.

Expo. Deze beurs vervangt de Internationale Vakbeurs voor

15-18.01.2015

Veredelingslandbouw, die tot 1997 tweejaarlijks in Brussel plaats-

FLANDERS EXPO GENT

09.00–18.00 uur

vond. Agriflora, vanaf 2003 Agriflanders, richt zich tot alle sectoren in de Vlaamse landen tuinbouw. De beurs wil ook de consumenten dichter bij de landen tuinbouw betrekken. De eerste editie is al meteen een stevig succes en de beurs groeit uit tot een drukbezocht

nieuwe plannen starten hier

tweejaarlijks trefpunt voor boeren en tuinders, toeleverings- en verwerkingsbedrijven, onderwijsinstellingen, kenniscentra en geïnteresseerde consumenten. Boerenbond bouwt zijn stand uit als een plaats waar leiding, bestuursleden, beroepskrachten en leden elkaar ontmoeten. Het is een ‘hot spot’ waar leden persoonlijk advies krijgen bij actuele verplichtingen (i.v.m. de mestaangifte, de MacSharry-aangifte …) en een publiek gespreksforum waar de Boerenbondvoorzitter in gesprek gaat met diverse belanghebbenden bij de sector. Traditiegetrouw heeft Boerenbond ook een stand op Agribex, de tweejaarlijkse landbouwbeurs op de Heizel. Boerenbond is verder aanwezig op meerdere provinciale of sectorspecifieke beurzen, overal in Vlaanderen.

88


● 5

● 6

met jobbeurs op

● Agriflanders2015_afficheNL.indd 1

● 11

www.agriflanders.be

7zaterdag 17.01.2015

25/04/14 13:5

1 Voorzitter Hinnekens en ondervoorzitter Smeers openen met een rondgang de Werktuigendagen van 1991 in Maaseik. 2 Tijdens Agriflanders 2013 trekken de bezoekers van de Boerenbondstand met een zaklampje huiswaarts

● 3

● 4

niet te missen voor landen tuinbouwers én liefhebbers

Oudenaarde 24 & 25 september 2011

● 9

www.werktuigendagen.be

● 12

● 10

Werktuigendagen vzw Kortrijksesteenweg 1097 c, B 9051 Gent T 09 245 36 13 www.werktuigendagen.be [email protected] Van 01/05/2011 t.e.m. 01/10/2011: Axelwalle 14, B 9700 Oudenaarde, T 09 390 86 71

08594WTD2011_affiche.indd 1

3/05/11 14:40

● 13

5-6-7 Van de ‘Vakbeurs voor Veredelingslandbouw’ naar Agriflora (1991) en van Agriflora naar Agriflanders (2003). Het is een succesverhaal waarin Boerenbond de leiding nam.

10 Tijdens Agribex 2013 kunnen de leden op de Boerenbondstand een idee krijgen van de impact op hun bedrijf van het op handen zijnde nieuwe Europese landbouwbeleid.

30ste Internationale

●

4-13 Op de tweejaarlijkse Werktuigendagen is het elke keer op de koppen lopen. Verspreid over bijna 100 ha vindt men hier tientallen stands en velden voor machinedemonstraties. In de loop van de recente geschiedenis heeft de tuinbouwmechanisatie een meer prominente plaats verworven.

8-9 Oudenaarde is sinds september 1995 de vaste locatie van de Werktuigendagen.

Werktuigendagen

8

3 Voorzitter Devisch ontvangt prins Laurent op de Boerenbondstand tijdens Agribex 2005.

11 Er is grote belangstelling voor een tractorenshow tijdens de Werktuigendagen van 1993 in Zellik-Asse. 12 Tijdens Agriflanders 2011 tekent CD&V-voorzitter Beke de MAP-petitie op de Boerenbondstand.


Van de Dijle naar de Vest Bij zijn oprichting in 1890 vindt Boerenbond onderdak in het Huis van Ambachten en Neringen in de Minderbroedersstraat in Leuven. 115 jaar later verlaat de organisatie de historische stadskern en verhuist naar een nieuw gebouw aan de rand van de stad, de Diestsevest. Het is een ingrijpende verandering maar er zijn goede redenen voor: de afwezigheid van voldoende parkeerruimte, de verouderde uitrusting die niet meer tegemoetkomt aan de moderne kantoorconcepten en de zware investeringen aan bekabeling nodig om de onmisbare infor-

● 1

matica-infrastructuur aan te leggen. De nieuwe thuis voor Boerenbond bevindt zich in het Ontwikkelingsplan Spoorweggebied Leuven. In de stationsbuurt, met zijn concentratie van instanties (KBC, Acerta, SBB, stad Leuven, Vlaamse administratie, provincie Vlaams-Brabant), vindt Boerenbond veel gesprekspartners die betrokken zijn bij het vervullen van zijn kernopdrachten. De ambitie van de organisatie reikt echter verder dan een nieuw gebouw in een andere omgeving met een betere bereikbaarheid en meer werkcomfort. De architectuur van de nieuwbouw met zijn grote buitenramen, helder atrium, ruime open landschapskantoren en comfortabele vergaderzalen weerspiegelt de waarden die centraal staan in de operationele werking van Boerenbond&Landelijke Gilden: transparantie en

● 2

openheid, degelijkheid en kwaliteit, flexibiliteit en dynamiek, samenwerking en verbondenheid. Het nieuwe kantoor wordt in juni 2005 in gebruik genomen en op 29 september officieel ingehuldigd. Na elke vijfjaarlijkse bestuursverkiezing worden de bestuursleden uitgenodigd om kennis te maken met de hoofdzetel. In ‘living apart together’ met SBB heeft Boerenbond in elke provincie en in Oost-België een provinciaal kantoor (PK), dat naast het kantoor voor de consulenten ook een ontmoetingsplek is voor leden en bestuursleden. Zo zijn er PK’s in Leuven (Vlaams-Brabant), Geel (Antwerpen), Godsheide-Hasselt (Limburg), Roeselare (West-Vlaanderen), Lochristi (Oost-Vlaanderen) en Sankt Vith (Oost-België).

90


● 8

● 3

1 In het provinciaal kantoor (PK) Limburg in Godsheide-Hasselt vinden de leden, net als in de andere PK’s, de adviseurs van SBB en de consulenten van Boerenbond en van Landelijke Gilden. 2-7 De opening van een provinciaal kantoor zoals dat van de provincie Antwerpen in Geel, is de aanleiding tot een feestelijke ontmoeting tussen de bestuursleden, de beroepskrachten en de leiding van de organisatie.

● 4

3 Bij de stichting van Boerenbond vond de organisatie haar vestiging in de Minderbroedersstraat in Leuven. Op 25 februari 1995 wappert de zwarte vlag boven de toegangspoort naar aanleiding van de moord op veearts-keurder Van Noppen.

● 5

4 In Oost-België wordt het provinciaal kantoor overgebracht van Eupen naar Sankt Vith. Het nieuwe kantoor opent op 1 oktober 2007. 5 Langs de Ring van Roeselare en niet ver van de REO Veiling hebben de West-Vlaamse leden hun provinciaal kantoor.

● 6

● 7

6 Lochristi, in het hartje van de azaleastreek, is de thuisbasis voor de consulenten van AVBS, Boerenbond en Landelijke Gilden. 8 Sinds 2005 ligt de hoofdzetel van Boerenbond aan de Diestsevest in Leuven. Hier is ook het provinciaal kantoor van Vlaams-Brabant gelegen.


Boerenbond en partners Als gevolg van de trend naar branchevervaging in de financiële wereld sluiten ABB en CERA een samenwerkingsverband dat in 1991 operationeel wordt. Nadien volgt de fusie met de Almanij-Kredietbankgroep. Op 30 januari 1998 wordt de vorming van de geïntegreerde bankverzekeringsgroep KBC officieel bekendgemaakt. Agrireizen vindt een onderkomen bij KBC onder de naam Omnia Travel. Als gevolg van wijzigende marktomstandigheden en een sterkere focus op de kernactiviteiten gaan Stabo, ABIS en Covee hun eigen weg. Aveve groeit door opeenvolgende acquisities van een groep met een vijfendertigtal werkmaatschappijen in 1995 tot een groep met vijftig werkmaatschappijen die actief zijn in België en de omringende landen. Voor SBB is 2001 een historisch jaar. Boerenbond en het

● 1

Verbond van Kristelijke Werkgevers (VKW) smelten hun respectieve sociale secretariaten, socialeverzekeringsfondsen en kinderbijslagfondsen samen tot Acerta. SBB Accountants en Belastingsconsulenten en SBB Bedrijfsdiensten gaan daarna als zelfstandige entiteit

snor mee naar KLJ

door het leven. SBB is vandaag een ervaren accountants- en adviesbureau met 28 kantoren in Vlaanderen. In september 2014 opent SBB zijn nieuwe hoofdkantoor in de Diestsevest 32 naast de 'moederorganisatie' Boerenbond. Ook KLJ en Groene Kring vinden daar onderdak. LRV en BWP nemen hun stek in Oud-Heverlee over. In november 2007 wordt het Agri Investment Fund (AIF) opgericht. Doelstelling is te investeren in ondernemingsprojecten die rechtstreeks of onrechtstreeks, op korte of lange termijn, kunnen bijdragen aan de versterking van de competitiviteit van de landen tuinbouwsector in het werkgebied van Boerenbond. Aktiefinvest cvba is de vennootschap die het gebouwenpatrimonium van de Groep Boerenbond beheert. In 2013 kiest Groep KVLV een nieuwe naam: Ons. Ons is een netwerk van organisaties en verenigingen, dat een brede waaier aan dienstverlening ontwikkelt die vrouwen in hun dagelijkse zorg ondersteunt en hun welzijn bevordert.

92


● 3

● 7

● 4

Omslag_C5_162x229_liggend.indd 2

● 8

1 In 2013 kiest Groep KVLV een nieuwe naam: Ons. Dit netwerk ontwikkelt een brede waaier aan dienstverlening die vrouwen in hun dagelijkse zorg ondersteunt en hun welzijn bevordert. 2 Bij LRV staat het paardrijden in verenigings verband voorop. De groepsparade tijdens het Nationaal Ruitertornooi is er de symbolische uitdrukking van. 3 Acerta trekt starters en werkgevers over de streep met professionele steun inzake sociale en loonadministratie en personeelsbeleid. 4 Nieuwe leden zijn altijd welkom bij KLJ! 5-6 Naar aanleiding van de viering van 40 jaar Landelijke Gilden gaan 40 gilden in de loop van 2012 een bijzondere uitdaging aan.

● 2

7 Aveve is de grootste toeleverancier van goederen en diensten aan de landen tuinbouw en tevens specialist in basisproducten voor tuin, dier en bakplezier. 8 SBB biedt ondernemers uit alle sectoren een volledige begeleiding op het vlak van boekhouding, accountancy, fiscaliteit en milieureglementering in elke fase van hun activiteit. 9 Alleen wie goed kijkt merkt dat dit logo van KBC Bank & Verzekering gevormd wordt door tientallen personeelsleden in een fluohesje. 10 Groene Kringers geloven in hun toekomst in landen tuinbouw.

●

●

5

● 9

5/06/13 08:45

6

● 10


Colofon Werkgroep Peter Bruggen, Marc Demeyer, Freddy Robberecht Kris Thielemans, Peter Van Bossuyt, Anne Vandenborre

Redactie Peter Bruggen, Freddy Robberecht, Peter Van Bossuyt

Fotografie Archief Boerenbond, Marcel Bekken, Isabel Corthier, Toon Coussement, Jan Crab, Marco Mertens, Rien Van Rijthoven, Daniël Rys, Twan Wiermans Coverfoto: Agrarfoto

Logistiek Rik Loens, Agnes Robeyns, Laurens Vercauteren, Bea Van Beckhoven

Vormgeving Studio Boerenbond

Verantwoordelijke uitgever Peter Bruggen Diestsevest 40, 3000 Leuven

D/2014/0728/10 © 2014, Boerenbond

Met de steun van


www.boerenbond.be

Boerenbond in de kering. Tussen 1990 en 2015

Recommend Documents