Uitwerking Stappenplan Arbitrage. Koninklijke Nederlandse Voetbalbond

Koninklijke Nederlandse Voetbalbond

Uitwerking Stappenplan Arbitrage // VOETBAL IS ONS LEVEN // VOETBAL IS ONS LEVEN // VOETBAL IS ONS LEVEN // VOETBAL IS ONS LEVEN //

Januari 2006

Uitwerking Stappenplan Arbitrage Inleiding

2

1.

Structuur 1a. Organogram 1b. Profielschetsen

3 4 6

2.

Werving verenigingsscheidsrechters 2a. Profielschets verenigingsscheidsrechter 2b. Faciliteiten 2c. Doelgroepen 2d. Informatie ten behoeve van kandidaat-verenigingsscheidsrechters 2e. Benaderen kandidaat-verenigingsscheidsrechters 2f. Factoren die van invloed zijn op het resultaat van de werving

11 11 12 13 14 14 16

3.

Nieuwe verenigingsscheidsrechters op weg naar de eerste wedstrijd 3a. Introductie in de vereniging 3b. Basisinformatie voor nieuwe verenigingsscheidsrechters 3c. Voorbereiding op de eerste wedstrijd

18 18 18 18

4.

Organisatie 4a. Aanstellen verenigingsscheidsrechters 4b. Aanstellen praktijkbegeleiders scheidsrechters 4c. Communicatie aanstelling 4d. Afmelden verenigingsscheidsrechters 4e. Heraanstellen verenigingsscheidsrechters 4f. Organisatie rond wedstrijden

20 20 20 21 22 22 23

5.

Deskundigheidsbevo rdering / opleiding 5a. Intern 5b. Extern

24 24 28

6.

Carrièremogelijkheden 6a. Van F-pupillen tot… 6b. Van verenigingsscheidsrechter tot KNVB-scheidsrechter

30 31 34

7.

Rol van de KNVB

36

8.

Rol van de COVS

37

9.

Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4

38 39 45 48 52 54 56 58 59 63 63

Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage

5 6 7 8

Junioren en vrijwilligerswerk Organisatie Richtlijnen 4 tegen 4 en 7 tegen 7 Begeleidingsrapport F- en E-pupillen Begeleidingsrapport D-pupillen en C-junioren Begeleidingsrapport B-junioren en A-junioren Praktijkerslag verenigingsscheidsrechter Opleidingen Adressen KNVB Adressen COVS

Uitwerking Stappenplan Arbitrage

// 1

Inleiding In de uitwerking van het stappenplan arbitrage is in chronologische volgorde aangegeven welke stappen een vereniging kan zetten te komen tot beleid inzake verenigingsscheidsrechters. Het is ook mogelijk het reeds bestaande verenigingsbeleid te spiegelen aan hetgeen is aangegeven en het vervolgens, daar waar nodig, bij te stellen. Bij iedere stap wordt in het kort vermeld waarom deze stap moet worden gezet en wat de kern van de stap is. Vervolgens volgt de uitwerking. Ook vindt u formulieren die, al dan niet aangepast aan uw situatie, te gebruiken zijn om de stappen in de praktijk uit te voeren. Naast dit document bestaat er ook een brondocument, welke in bedrukte vorm binnen uw organisatie aanwezig dient te zijn. Dit document heeft de naam: Aandacht voor verenigingsscheidsrechters

2 \\


Stap 1

Structuur

Binnen een vereniging zijn allerlei individuele, maar ook groepjes mensen druk bezig de zaak draaiende te houden. Per week dienen tal van (kleinere en grotere) zaken te worden geregeld. Eén van de zaken die elke week weer geregeld moet worden, is het aanstellen van verenigingsscheidsrechters bij wedstrijden waarvoor de KNVB geen scheidsrechters aanstelt. Zo gesteld lijkt dit een relatief eenvoudige opgave. Nader beschouwt zit er echter nogal het een en ander aan vast als je dit goed wilt doen. Voordat er verenigingsscheidsrechters kunnen worden aangesteld, moeten er bijvoorbeeld eerst verenigingsscheidsrechters worden geworven en vervolgens opgeleid. Nagedacht moet worden over de wijze waarop de verenigingsscheidsrechters worden voorbereid op hun eerste wedstrijd, wie hun aanspreekpunt (begeleiding) is, waar en op welke wijze men zich kan afmelden, etc. Met wat hiervoor is genoemd, is hopelijk duidelijk geworden dat het aanstellen van verenigingsscheidsrechters nogal het een en ander vraagt van verenigingen die dit onderwerp serieus nemen. De vraag welke iedere vereniging die echt met verenigingsscheidsrechters aan de slag wil zich moet stellen is, of men dit onderdeel van de verenigingsorganisatie gaat bouwen op een fundering van drijfzand of van beton. Wij raden een fundering van beton aan. Een betonnen fundering (de basis) kenmerkt zich namelijk door: een duidelijke plaats in de totale verenigingsorganisatie, een goed doordachte organisatie, een breed draagvlak, duidelijkheid voor alle betrokkenen, schriftelijk vastgelegde taken en verantwoordelijkheden, afspraken en procedures én, niet in het minst door, duurzaamheid. Elementen van die betonnen fundering zijn: een goed organogram (schematisch overzicht organisatie), profielschetsen van alle in het organogram genoemde functies en duidelijk omschreven taken en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen. Daarnaast dient er een heldere visie te zijn op arbitrage binnen de vereniging. Om tot deze visie te komen kunnen een aantal vragen vooraf worden gesteld zoals: -

Wat is de huidige situatie rondom arbitrage binnen onze vereniging

-

Wat is de plaats van arbitrage binnen onze vereniging

-

Welke faciliteiten/financiële middelen stellen wij beschikbaar voor arbitrage

-

Waar willen wij ons in de toekomst op gaan richten met arbitrage en wat zijn daarbij de doelstellingen

-

Wat willen we onze verenigingsscheidsrechters bieden

Met deze (hulp)vragen kan de visie op papier worden gezet. Het voordeel van een visie is, dat het voor een ieder duidelijk is wat het startpunt is en waar men als vereniging naar toe wil werken. Met andere woorden: de herkenning en erkenning voor arbitrage binnen de vereniging.


// 3

1a. Organogram Een organogram is een schematische weergave van de organisatie van een vereniging. Het maakt in één oogopslag een aantal zaken duidelijk. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan: de omvang van de organisatie, de positie van alle betrokkenen binnen de organisatie, de verantwoordelijkheden ten opzichte van elkaar en de communicatielijnen. Verenigingen die serieus werk willen maken van verenigingsscheidsrechters doen er goed aan te beginnen met het samenstellen van een organogram van dit deel van de verenigingsorganisatie (‘organogram verenigingsscheidsrechters’). Uiteraard moet dit wel worden ingepast in het organogram van de totale vereniging. Om tot een goed ‘organogram verenigingsscheidsrechters’ te komen zijn de volgende stappen noodzakelijk: 1. Bepalen welke functies nodig zijn om tot een goed functionerende organisatie te komen. Naar ons idee gaat het daarbij om de volgende functies: a. Verenigingsscheidsrechters b. Praktijkbegeleiders scheidsrechters c. Scheidsrechterscoördinator 2. Bepalen welke positie de verschillende functies ten opzichte van elkaar innemen binnen het ‘organogram verenigingsscheidsrechters’. Doel daarvan is duidelijkheid te verschaffen ten aanzien van de volgende vragen: wie is aanspreekpunt voor wie?, wie is verantwoordelijk voor wie? en: hoe moet er gecommuniceerd gaan worden? Bijvoorbeeld:

Scheidsrechterscoördinator

Praktijkbegeleider(s) s cheidsrechters

4 \\

Verenigingsscheidsrechters


3. Bepalen op welke plaats het ‘organogram verenigingsscheidsrechters’ in de totale verenigingsorganisatie moet worden ingepast. Daarmee wordt ook meteen duidelijk onder wiens verantwoordelijkheid de totale organisatie rond de verenigingsscheidsrechter valt. Bijvoorbeeld:

Hoofdbestuur

Wedstrijdsecretaris senioren

Koppeling aan verenigingsorganogram

Scheidsrechterscoördinator

Praktijkbegeleider(s) s cheidsrechters

Verenigingsscheidsrechters

Organogram verenigingsscheidsrechters

Opmerking: Het verenigingsorganogram ziet er per vereniging waarschijnlijk net iets anders uit. Iedere vereniging kan het ‘organogram verenigingsscheidsrechters’ dus naar eigen inzicht koppelen aan het verenigingsorganogram.


// 5

1b. Profielschetsen Op het moment dat duidelijk is hoe de organisatie er uit komt te zien en welke functies noodzakelijk zijn om de organisatie te laten draaien, kan worden begonnen met het samenstellen van de profielschetsen van de benodigde functies. Middels het samenstellen van profielschetsen kan duidelijk worden gemaakt welke kenmerken/kwaliteiten men van belang acht voor de verschillende functies. In de profielschetsen worden de taken en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen omschreven. Vervolgens kunnen deze profielschetsen een hulpmiddel zijn bij het werven van de meest geschikte personen voor deze functies. Wellicht is het in dit stadium verstandig eerst de functies van scheidsrechterscoördinator en praktijkbegeleider(s) scheidsrechters arbitrage in te vullen, alvorens de profielschets voor de verenigingsscheidsrechters samen te stellen. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om de direct bij de verenigingsscheidsrechters betrokkenen mee te laten praten over de profielschets van de verenigingsscheidsrechter. Voordelen daarvan zijn: betrokkenheid, draagvlak en inbreng van de aanwezige deskundigheid. Als voorbeeld zijn hierna profielschetsen van genoemde functies weergegeven. 1. Scheidsrechterscoördinator

Functieomschrijving Het werkveld van de scheidsrechterscoördinator is de arbitrage van een voetbalvereniging. De scheidsrechterscoördinator werkt (afhankelijk van de gekozen organisatie) in overleg met de jeugdcommissie, de seniorencommissie en het hoofdbestuur. Vanuit deze functie is het mogelijk dat de scheidsrechterscoördinator de portefeuille scheidsrechterszaken in het bestuur onder zijn hoede heeft. De scheidsrechterscoördinator stuurt de verenigingsscheidsrechters en Praktijkbegeleiders scheidsrechters aan (regelt onder andere de aanstellingen).

Rol en verantwoordelijkheden De scheidsrechterscoördinator is verantwoordelijk voor de uitvoering van het arbitragebeleid van de vereniging. Hij vervult een belangrijke rol als kwaliteitbewaker van de arbitrage-activiteiten van de vereniging. De scheidsrechterscoördinator onderhoudt een relatie met de KNVB op het gebied van arbitrage. De scheidsrechterscoördinator staat voor de uitdaging de kwaliteit van de arbitrage van de vereniging (verder) te ontwikkelen en te bewaken.

Typerende houding De scheidsrechterscoördinator is gericht op de verdere ontwikkeling van arbitrage in de vereniging en heeft oog voor de belangen van arbitragekader en die van de vereniging.

Taken - Uitdragen van arbitragebeleid/visie; - Informeren van arbitragekader; - Begeleiden van arbitragekader; - Stimuleren tot het volgen van (bij)scholingen.

Concreet betekent dit dat de scheidsrechterscoördinator: - verenigingsscheidsrechters en Praktijkbegeleiders scheidsrechters informeert over hun taken - arbitrage-activiteiten evalueert met betrokkenen (scheidsrechters, Praktijkbegeleiders en de verschillende commissies) - vrijwillig kader (verenigingsscheidsrechters, Praktijkbegeleiders scheidsrechters etc.) stimuleert tot het volgen van (bij)scholingen - (bij)scholingen organiseert voor vrijwillig kader (verenigingsscheidsrechters, Praktijkbegeleiders

6 \\


scheidsrechters, etc.) - verenigingsscheidsrechters en praktijkbegeleiders scheidsrechters zoekt - overlegt met de commissies en rapporteert aan het hoofdbestuur - de belangen van het arbitragekader in de vereniging behartigt - het arbitragebeleid uitdraagt - de kwaliteit van de arbitrage bewaakt - contact onderhoudt met de KNVB - een voorbeeldfunctie vervult.

Met name personen met de volgende kenmerken komen in aanmerking voor de functie van scheidsrechterscoördinator: - onderschrijft de doelstelling van de vereniging - heeft organisatorische kwaliteiten - is bereid de verantwoordelijkheid te dragen voor de kwaliteit en de organisatie van de arbitrage van de vereniging - kan goed omgaan met de doelgroepen - beschikt over goede communicatieve vaardigheden - is bereid regelmatig overleg te plegen met betrokkenen.

Mensen die in aanmerking komen voor de functie van scheidsrechterscoördinator kunnen uit diverse geledingen van de vereniging komen. Voorbeelden daarvan zijn: - (Oud-)KNVB- scheidsrechters - (Oud-)Verenigingsscheidsrechters - Ouders - Leden zonder kaderfunctie - Leden met kaderfunctie. Om te voorkomen dat mensen teveel taken op hun bordje krijgen, verdient het de voorkeur nieuwe mensen voor deze functie te interesseren. 2. Praktijkbegeleider scheidsrechters

Functieomschrijving De praktijkbegeleider begeleidt verenigingsscheidsrechters die niet zijn opgeleid, scheidsrechters die in opleiding zijn en gekwalificeerde scheidsrechters. De begeleiding kan structureel plaatsvinden en op verzoek. Ook kan een scheidsrechter worden begeleid als daar, om wat voor een reden dan ook, aanleiding voor is. De praktijkbegeleider kan voor de eigen vereniging en voor het district werken.

Rol en verantwoordelijkheden De praktijkbegeleider is bevoegd tot het begeleiden van: de club assistent-scheidsrechter, pupillenscheidsrechter, juniorscheidsrechter en verenigingsscheidsrechters (BOS). De begeleiding bestaat uit het voeren van begeleidingsgesprekken, waarin feedback (terugkoppeling) een belangrijke rol speelt, en het geven van adviezen. De praktijkbegeleider vervult een voorbeeldfunctie. De praktijkbegeleider staat voor de uitdaging scheidsrechters (in opleiding) te stimuleren, te motiveren en de feedback te geven die bijdraagt tot een (verdere) verbetering van het prestatieniveau.

Typerende houding De praktijkbegeleider tracht door te luisteren, het stellen van (open) vragen en doorvragen de scheidsrechter terug te laten kijken op het eigen handelen.


// 7

Taken - informeren, adviseren en ondersteunen van de scheidsrechter; - observeren en analyseren van de scheidsrechter; - coachen en begeleiden voor, tijdens en na de wedstrijd; - communiceren op passende wijze; - voeren van kennismakingsgesprek; - voeren van begeleidingsgesprekken; - vragen, ontvangen en geven van feedback; - stimuleren van zelfstandigheid; - opstellen van begeleidingsrapport.

Concreet betekent dit dat de praktijkbegeleider scheidsrechters: - al dan niet opgeleide verenigingsscheidsrechters begeleidt.; - kennismakingsgesprekken voert; - begeleidingsgesprekken op basis van observaties voert; - feedback vraagt, ontvangt en geeft; - scheidsrechters informeert, adviseert en ondersteunt; - scheidsrechters van verschillende leeftijden begeleidt en coacht; - open staat voor vragen; - een voorbeeldfunctie vervult voor scheidsrechters en (andere) praktijkbegeleiders; - een begeleidingsrapport opstelt; - contact onderhoudt met de scheidsrechterscoördinator; - terugkijkt op eigen handelen.

Vooral personen met de volgende kenmerken komen in aanmerking voor de functie van praktijkbegeleider: - gekwalificeerd (BOS-, SO II- of verenigings)scheidsrechter is, en; - minimaal 25 jaar bij aanvang van de opleiding is, en; - goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid heeft, en; - gemotiveerd en beschikbaar is, en; - bereid is de cursus ‘Praktijkbegeleider scheidsrechters veldvoetbal’ te volgen.

Daarnaast kunnen ook de volgende punten worden meegenomen in de zoektocht naar praktijkbegeleiders: - onderschrijft de doelstelling van de vereniging; - heeft fair play hoog in het vaandel staan; - kan goed omgaan met de doelgroepen; - is bereid regelmatig overleg te plegen met de scheidsrechterscoördinator en, indien nodig, de scheidsrechterscoördinator te assisteren en/of te vervangen.

Zoals uit de profielschets blijkt, verdient het de voorkeur kandidaat-praktijkbegeleiders scheidsrechters te werven onder de volgende groepen mensen: - (Oud-)KNVB-scheidsrechters - (Oud-)Verenigingsscheidsrechters - Mensen die vanuit een andere discipline hiervoor vaardigheden hebben. Afhankelijk van de grootte van de vereniging én het aantal verenigingsscheidsrechters kunnen meerdere Praktijkbegeleiders scheidsrechters nodig zijn. In dat geval is het handig iedere Praktijkbegeleider scheidsrechters een aantal vaste verenigingsscheidsrechters te laten begeleiden. Hierdoor wordt voorkomen dat een verenigingsscheidsrechter steeds door een andere Praktijkbegeleider scheidsrechters wordt begeleid.

8 \\


3. Verenigingsscheidsrechter

Functieomschrijving De verenigingsscheidsrechter treedt op als scheidsrechter bij de jeugd (pupillenscheidsrechter, juniorscheidsrechter) en/of scheidsrechter bij de senioren.

Rol en verantwoordelijkheden De verenigingsscheidsrechter is verantwoordelijk voor het handhaven van de regels. De verenigingsscheidsrechter heeft een beslissende rol als het om uitleg gaat en werkt samen met de assistentscheidsrechters. De verenigingsscheidsrechter staat voor de taak om wedstrijden op een zodanige manier te leiden dat de spelers het spel met plezier spelen, beleven en leren (het laatste geldt met name voor de jeugd).

De verenigingsscheidsrechter heeft vier taken: - volgen van het spel en toepassen van de spelregels; - optreden bij beslismomenten; - communiceren met spelers; - afhandelen formaliteiten (administratie).

Om deze taken goed te kunnen uitvoeren moet de verenigingsscheidsrechter in staat zijn om op juiste wijze: - waar te nemen, te interpreteren, spelregels toe te passen en te beslissen; - een bijdrage aan de sportieve sfeer te leveren; - formaliteiten van wedstrijden af te handelen.

Wat betekent het voorafgaande nu voor de verenigingsscheidsrechter? De volgende vijf onderdelen zijn uitgewerkt in handelingen van de verenigingsscheidsrechter. I

Leiding

- zich voorbereidt op wedstrijd - beslissingen non-verbaal verduidelijkt (middels gebaren en gezichtsuitdrukkingen) - samenwerkt met assistent-scheidsrechters - zich correct kleedt.

II Spelregels - spel waarneemt, waarneming interpreteert en beslist - de diagonaal functioneel toepast - het spel niet hindert - anticipeert op de richting waarin het spel zich beweegt - de regels en reglementen correct toepast.

III Formaliteiten - het speelveld met toebehoren controleert - de administratie tijdens wedstrijd bijhoudt - het wedstrijdformulier invult, controleert en aftekent - indien nodig, het strafrapportformulier invult.


// 9

IV Sportieve sfeer - waarden en normen respecteert - optreedt bij incorrect gedrag - voorbeeldgedrag vertoont - op correcte wijze met betrokkenen communiceert.

V Ontwikkeling - eigen handelen evalueert - zich op hoogte houdt van spelregelwijzigingen - open staat voor begeleiding. Afhankelijk van leeftijd, ervaring, opleiding, etc. komen deze punten in mindere of meerdere mate voor. Het is duidelijk dat een scheidsrechtersopleiding hieraan een grote bijdrage kan leveren. Tijdens de opleiding wordt er gericht gewerkt aan de ontwikkeling van genoemde onderdelen. De volgende punten kunnen worden meegenomen in de zoektocht naar verenigingsscheidsrechters: - is bereid zich de spelregels eigen te maken; - is bereid de cursus ‘pupillenscheidsrechter’/ ‘juniorscheidsrechter’/BOS (basisopleiding scheidsrechter)’ te volgen; - is beschikbaar om regelmatig een wedstrijd te fluiten; - heeft een positieve instelling en voelt zich betrokken bij het wel en wee van de vereniging; - heeft fair play hoog in het vaandel staan; - staat open voor begeleiding door een Praktijkbegeleider scheidsrechters. Voor alle duidelijkheid: iedere vereniging bepaalt zelf welke van de hier genoemde vaardigheden/kwaliteiten men wel of niet opneemt in de desbetreffende profielschets.

10 \\


Stap 2

Werving verenigingsscheidsrechters

Als de betonnen fundering (de basis) voldoende is uitgehard kan er verder worden gebouwd. Om uiteindelijk een zo goed mogelijk bouwwerk neer te kunnen zetten is het nadenken over de wijze, waarop de werving van verenigingsscheidsrechters binnen de vereniging ter hand genomen gaat worden, wellicht de meest belangrijke stap. Het is belangrijk alle elementen die van invloed zijn op de werving te benoemen en daarin zodanige keuzes te maken dat de kans op succes zo groot mogelijk wordt. 2a. Profielschets verenigingsscheidsrechter Een belangrijk gegeven met betrekking tot werving is de profielschets (datgene wat een verenigingsscheidsrechter op voorhand aan kenmerken/kwaliteiten zou moeten hebben) die door de vereniging wordt samengesteld. De profielschets is in hoge mate bepalend voor de werving. Afhankelijk van de eisen die via de profielschets aan de verenigingsscheidsrechters worden gesteld, wordt de groep kandidaatverenigingsscheidsrechters groter of kleiner. Daarmee zit men ook direct in de discussie ten aanzien van de kwaliteit die men zoekt. Profielschetsen kunnen daarbij een leidraad zijn.

Voor de volledigheid is hier nog een keer een profielschets van een (beginnende) verenigingsscheidsrechter opgenomen: - is bereid de spelregels te leren en op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen - is bereid de cursus ‘Pupillenscheidsrechter’/ ‘Juniorscheidsrechter’/ BOS (Basisopleiding Scheidsrechter) te volgen - is beschikbaar om regelmatig een wedstrijd te fluiten - is bereid mee te draaien in het aanstellingsbeleid van de club. - heeft een positieve instelling en voelt zich betrokken bij het wel en wee van de vereniging - heeft fair play (waarden en normen) hoog in het vaandel staan. - staat open voor begeleiding door een Praktijkbegeleider scheidsrechters. Iedereen die wordt benaderd voor de functie van verenigingsscheidsrechter wil op de eerste plaats weten wat er van hem/haar wordt verwacht. De vastgestelde taken en verantwoordelijkheden bieden daartoe duidelijkheid.

De verenigingsscheidsrechter heeft vier taken: - volgen van het spel en toepassen van de spelregels; - optreden bij beslismomenten; - communiceren met spelers; - afhandelen formaliteiten (administratie).

Om deze taken goed te kunnen uitvoeren moet de verenigingsscheidsrechter in staat zijn om op adequate wijze: - waar te nemen, te interpreteren, spelregels toe te passen en te beslissen; - een bijdrage aan de sportieve sfeer te leveren; - formaliteiten van wedstrijden af te handelen; - hulp/begeleiding te vragen.

Wat betekent het voorafgaande nu voor de verenigingsscheidsrechter? De volgende vijf onderdelen zijn uitgewerkt in handelingen van de verenigingsscheidsrechter.


// 11

I

Leiding

- zich voorbereidt op wedstrijd - beslissingen non-verbaal verduidelijkt (middels gebaren en gezichtsuitdrukkingen) - samenwerkt met assistent-scheidsrechters - zich correct kleedt.

II Spelregels - spel waarneemt, waarneming interpreteert en beslist - de diagonaal functioneel toepast - het spel niet hindert - anticipeert op de richting waarin het spel zich beweegt - de regels en reglementen correct toepast.

III Formaliteiten - het speelveld met toebehoren controleert - de administratie tijdens wedstrijd bijhoudt - het wedstrijdformulier invult, controleert en aftekent - indien nodig, het strafrapportformulier invult.

IV Sportieve sfeer - waarden en normen respecteren - optreedt bij incorrect gedrag - voorbeeldgedrag vertoont - op correcte wijze met betrokkenen communiceert.

V Ontwikkeling - eigen handelen evalueert - zich op hoogte houdt van spelregelwijzigingen - open staat voor begeleiding. Nogmaals, om zijn functie met succes te kunnen vervullen is het voor hem en de club van belang om te weten wat er concreet wordt verwacht van de verenigingsscheidsrechter. Afhankelijk van de leeftijd, ervaring, opleiding, etc. komen genoemde punten in mindere of meerdere mate voor. 2b. Faciliteiten Naast nadenken over de taken en verantwoordelijkheden die gelden voor een verenigingsscheidsrechter moeten eventuele faciliteiten niet worden vergeten. Verenigingen wordt aanbevolen alle leden te stimuleren (zowel spelende leden als kaderleden) de mogelijkheden aan te reiken die ertoe bijdragen dat men zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen. Als het gaat om jeugdige spelende leden en jeugdige kaderleden is die stimulering nog groter. Een deel van de eventuele faciliteiten die verenigingsscheidsrechters krijgen aangeboden, kan bijdragen aan de mogelijkheid tot optimale ontwikkeling. Het andere deel van de faciliteiten zou bedoeld kunnen zijn als een vorm van waardering, beloning, tegemoetkoming of iets dergelijks. Binnen een vereniging moet er over worden nagedacht of, en zo ja welke, faciliteiten verenigingsscheidsrechters krijgen aangeboden. Op het moment dat er ten aanzien van die faciliteiten duidelijkheid is, is het goed richting kandidaat-verenigingsscheidsrechters aan te geven, welke faciliteiten men aangeboden krijgt op het moment dat men daadwerkelijk verenigingsscheidsrechter wordt.

12 \\


Voorbeelden van mogelijke faciliteiten zijn: - beschikbaar stellen van notitieblokjes voor standen e.d. (verkrijgbaar bij KNVB); - beschikbaar stellen van een fluit; - beschikbaar stellen van een gele en rode kaart; - beschikbaar stellen (eventueel in bruikleen geven) van een scheidsrechtertenue (shirt, broekje, kousen); - beschikbaar stellen van een trainingspak; - korting op contributie; - korting op aanschaf sportkleding (in samenwerking met sportzaak); - vrijstelling van andere (verplichte) vrijwilligerstaken; - beschikbaar stellen van een aantal consumptiebonnen per te leiden wedstrijd; - aanbieden van gratis (bij)scholing; - bezoek BVO-wedstrijd; - waardering in de zin van: - met alle junioren die een vrijwilligerstaak vervullen regelmatig een wedstrijd van een BVO bezoeken - met junioren bijeenkomsten bezoeken (KNVB, VVON en COVS) - vrijwilligersavonden dusdanig inrichten dat het leuk is voor junioren. 2c. Doelgroepen Het is van belang te bepalen wat de doelgroepen zijn als het gaat om het werven van verenigingsscheidsrechters. Uiteraard kan dit per vereniging verschillen. Een en ander kan namelijk samenhangen met de cultuur van de vereniging, de mate waarin junioren al actief zijn binnen de vereniging, de opgedane ervaringen met junioren in vrijwilligerstaken, de visie die men heeft ten aanzien van de leeftijd waarop junioren als verenigingsscheidsrechter zouden kunnen beginnen, etc. Uit het voorgaande moet niet de conclusie worden getrokken dat men zich alleen op jeugdigen moet richten als het gaat om werving. Ook onder de volwassenen of senioren zijn vele potentiële verenigingsscheidsrechters te vinden. Iedere vereniging moet bepalen welke groepen men ziet als doelgroep voor het werven van kandidaat verenigingsscheidsrechters.

Mogelijke doelgroepen: - Intern: - C-junioren (jongens en meisjes) - B-junioren (jongens en meisjes) - A-junioren (jongens en meisjes) - Senioren (mannen en vrouwen, spelend en niet-spelend) - Ouders - Extern: - Junioren die gaan stoppen/gestopt zijn met voetballen - Broers - Zussen - Vrienden - Vriendinnen - Jongens/meisjes die een bepaalde studie volgen (bijvoorbeeld Sport en Bewegen) - Oud-leden


// 13

2d. Informatie ten behoeve van kandidaat-verenigingsscheidsrechters Op het moment dat een kandidaat-verenigingsscheidsrechter wordt benaderd, is het van het grootste belang hem of haar de informatie te verschaffen die noodzakelijk is om te komen tot een weloverwogen besluit. Informatie die van belang is voor de kandidaat-scheidsrechter zal in de meeste gevallen mondeling worden verstrekt. Het is echter goed de desbetreffende informatie ook op papier uit te reiken. De kandidaatverenigingsscheidsrechter kan de verkregen informatie dan immers nog eens rustig doorlezen en eventuele onduidelijkheden door middel van het stellen van vragen helder proberen te krijgen. De volgende informatie is voor de kandidaat-verenigingsscheidsrechter van belang: - opsomming van de positieve kanten van het vervullen van vrijwilligerstaken - organisatie - taken en verantwoordelijkheden verenigingsscheidsrechter - beschikbaarheid / tijdsbesteding - introductie in de vereniging - basisinformatie voor beginnende verenigingsscheidsrechters - voorbereiding op eerste wedstrijd - begeleiding - (bij)scholingsmogelijkheden - faciliteiten. 2e. Benaderen kandidaat-verenigingsscheidsrechters Als besloten is de doelgroep(en) te gaan benaderen voor de functie van verenigingsscheidsrechter, is het zaak na te denken over een manier van benaderen die leidt tot een zo hoog mogelijk rendement. Eén factor die daarbij een rol speelt is de situatie / het moment waarop bijvoorbeeld de doelgroep wordt benaderd. Hoewel er vele situaties zijn waarin mensen geïnformeerd/ benaderd kunnen worden voor een vrijwilligerstaak, zijn er een aantal mogelijkheden die de kans op succes groter maken: - Bijeenkomst voor de hele groep junioren - beroep doen op groepsgevoel. - Individuele benadering waarvan men weet/ denkt dat de junior een bepaalde taak kan/wil uitvoeren. - Bijeenkomst in plaats van of na een training - het kost de junioren geen extra avond. - Bijeenkomst waarin informatie wordt verschaft, de belangstelling wordt gepeild en vervolgens individuele gesprekken plaatsvinden met belangstellenden. - Via clubblad. - Via website. - Individuele gesprekken - in de kantine - in de bestuurskamer - thuis Daarnaast moet worden voorkomen dat een vrijwilligerstaak volledig is ‘dichtgetimmerd’. Daarmee wordt bedoeld dat er geen enkele flexibiliteit meer zit in de invulling. De kans om vrijwilligerstaken in te laten vullen is groter als de vrijwilligerstaken zodanig geformuleerd zijn, dat er ruimte zit in de invulling. Daardoor kan de taak worden aangepast aan de vrijwilliger. In de praktijk betekent dit dat de presentatie van de verschillende taken dusdanig is, dat met de uiteindelijke invulling flexibel kan worden omgegaan. De derde factor die van belang is heeft te maken met de winstkansen die er zijn voor de kandidaat-vrijwilligers op het moment dat zij een vrijwilligerstaak gaan uitvoeren. In het geval van junioren dient te worden benadrukt dat het vervullen van vrijwilligerstaken tal van verdere ontplooiingsmogelijkheden biedt. Zie hiervoor ook de bijlage ‘Junioren en vrijwilligerswerk’. Vanuit het oogpunt van de junioren zijn die winstkansen de belangrijkste redenen om al dan niet een taak op zich te nemen. De winstkansen voor de vereniging zijn uiteraard ook van belang, maar komen op de tweede plaats.

14 \\


Vierde factor is het verschaffen van duidelijke informatie. Zie 2.d. ‘Informatie t.b.v. kandidaatverenigingsscheidsrechters’. Als vijfde is ook ‘veiligheid’ een belangrijke factor. Vrijwilligers, en zeker als het junioren betreft, moeten van begin tot eind het gevoel hebben dat zij hun taak in een veilige omgeving kunnen uitoefenen. Ze moeten nooit het idee hebben het veld te worden opgestuurd, zonder dat er een Praktijkbegeleider aanwezig is. Constant moet er de mogelijkheid zijn op iemand terug te vallen. Bijvoorbeeld: de junior als verenigingsscheidsrechter die na de wedstrijd de Praktijkbegeleider scheidsrechters kan raadplegen. Ten aanzien van bepaalde vrijwilligerstaken dienen extra ‘veiligheidsmaatregelen’ te worden genomen. De functie van verenigingsscheidsrechter is daarvan een duidelijk voorbeeld. Trainers, begeleiders en ouders van zowel het eigen team alsook van de gasten dienen op de hoogte te worden gebracht van het feit dat junioren de rol van (beginnende) verenigingsscheidsrechter vervullen. Als er toch klachten zijn, kan men contact opnemen met de Praktijkbegeleider Scheidsrechters of de scheidsrechtercoördinator. Een factor die eigenlijk enigszins los staat van voorgaande factoren, maar wellicht de allerbelangrijkste is, is de PR ten aanzien van vrijwilligers. Verenigingen waar naar buiten toe veel positieve aandacht is voor vrijwilligers, zijn gemakkelijker in staat nieuwe vrijwilligers te werven. Er kan dan binnen de vereniging een sfeer ontstaan van ‘Er bij willen horen.’, ‘Vrijwilligerswerk bij deze vereniging is leuk!’, ‘Het is normaal om vrijwilligerswerk te doen!’, ‘Vrijwilligerswerk, daar word je beter van!’. ‘De voetbalmaatschappij, dat ben jij!’, etc. Op het moment dat vrijwilligers uitstralen en zelf uitspreken dat het als vrijwilliger leuk is binnen de vereniging, is de meest optimale vorm van PR bereikt. Naast de wijze van benaderen is het ook van belang na te denken over wie de kandidaatverenigingsscheidsrechters benadert. Hoewel dit in dit stappenplan is omschreven als taak en verantwoordelijkheid van de scheidsrechterscoördinator, hoeft dit niet direct te betekenen dat hij/zij dit ook (alleen) doet. Ook hier geldt weer dat de werkwijze die het hoogste rendement oplevert de beste is. Als andere mensen daartoe een positieve bijdrage kunnen leveren, is dat zeker aan te raden. Het kan voor bijvoorbeeld junioren namelijk nogal verschil maken als dat gebeurt door een voor de junioren ‘vreemde’ of iemand die dicht bij de junioren staat en door de junioren als ‘maatje’ wordt gezien. Zo kan er dus een groepje mensen ontstaan dat, onder aanvoering van de scheidsrechterscoördinator, zich hiermee bezig gaat houden. Van die groep kunnen dan bijvoorbeeld de trainer en begeleider van de junioren deel uitmaken.

De volgende mensen zouden daarbij, naast de scheidsrechterscoördinator, een rol kunnen spelen: - Vrijwilligerscoördinator - Een ouder met kwaliteiten op dit gebied - Trainer - Begeleider - Coördinator van een bepaalde leeftijdsgroep - Jeugdcoördinator - Hoofdjeugdtrainer - Lid jeugdbestuur/-commissie - Lid hoofdbestuur - Regiocoaches KNVB Voor verenigingen is het te overwegen het benaderen van verenigingsscheidsrechters onderdeel te laten zijn of worden van vrijwilligersbeleid. Ten aanzien (van) van jeugdleden en met name junioren is het wellicht handig na te denken over het voorbereiden van junioren op het eventueel gaan vervullen van een vrijwilligerstaak binnen de vereniging. Daartoe zou het doorlopen van de volgende fases kunnen helpen:


// 15

1. Junioren betrekken bij de vereniging: binding verhogen. - mening vragen van junioren - samen met junioren het activiteitenpakket bespreken - samen met junioren komen tot een profiel van de nieuwe trainer - junioren betrekken bij de sollicitatieprocedure - junioren mee laten denken over de inrichting van de accommodatie

2. Junioren inschakelen bij incidentele taken. - meehelpen bij de uitvoering van de jaarlijkse pupillendag - meehelpen bij het ontwikkelen van een affiche - fluiten van een F-toernooi - kantinedienst draaien op de voetbaldag voor ‘effies’ in de herfstvakantie - de muziek verzorgen tijdens de jaarlijkse pupillendisco - om de beurt speaker zijn bij wedstrijden van pupillen/junioren op het hoofdveld

3. Junioren warm maken voor meer structurele taken. Het voorafgaande is deels ook van toepassing op volwassenen (senioren). 2f. Factoren die van invloed zijn op het resultaat van de werving De hiervoor genoemde aspecten zijn direct van invloed op het resultaat van de werving van verenigingsscheidsrechters. Er zijn echter ook een aantal factoren te bedenken die, hoewel niet direct, wel degelijk van invloed op het resultaat van de werving.

Voorbeelden daarvan zijn: - De betrokkenheid van (jeugd)leden bij de vereniging. Het is een belangrijk gegeven dat (jeugd)leden zich meer verantwoordelijk voelen voor de vereniging als ze het idee hebben dat die vereniging ook van hen is. Iedereen wil namelijk worden gewaardeerd en het gevoel hebben erbij te horen. Zolang (jeugd)leden alleen worden gezien als deelnemer van een (voor hen georganiseerde) activiteit en ze geacht worden tevreden te zijn met het bestaande aanbod, dan is een passieve houding een natuurlijk gevolg.

- Het is dus zaak (jeugd)leden te betrekken bij de vereniging. Daartoe zijn diverse mogelijkheden: - (Jeugd)leden vragen naar hun ervaringen binnen de vereniging. - (Jeugd)leden vragen naar hun ideeën. - (Jeugd)leden betrekken bij ontwikkelen beleidszaken. - Samen met de groep spelers/ teams komen tot gezamenlijke doelstellingen, werkwijze en bijbehorende afspraken. Doel daarvan is de (jeugd)leden mede verantwoordelijk te maken voor het geheel. Belangrijk daarbij is gedurende het seizoen een aantal momenten stil te staan bij de oorspronkelijk vastgestelde doelstelling, gekozen werkwijze en bijbehorende afspraken teneinde de gekozen route te bewaken en/of bij te stellen. - Met een groep omgaan binnen de club op een wijze die overeenkomt met hun leeftijd. Concreet betekent dit: - Junioren niet “kinderachtig” benaderen. Het zijn oudere kinderen tot jonge volwassenen met eigen ideeën en meningen; - Op de hoogte zijn van hun ideeën en mening door te luisteren en, indien mogelijk en passend binnen het clubbeleid, dienovereenkomstig te handelen. Met en niet over de (jeugd)leden; - ze die verantwoordelijkheid geven die ze willen en aankunnen; - duidelijk grenzen aangeven/ afspraken maken. (Jeugd)spelers willen graag duidelijkheid; - jaarlijks evaluatiegesprek (knelpunten, wensen);

16 \\


- jeugdhonk/-hoek in de kantine. - Naast de voetbalactiviteiten zorgen voor een zo aantrekkelijk mogelijk pakket aan nevenactiviteiten. Uiteraard dient dit afgestemd te zijn op de leeftijdsgroep en dient de groep zelf daarbij de nodige verantwoordelijkheid te worden gegeven / te nemen als het gaat om het aandragen van ideeën en het (mee) organiseren van de activiteiten.

- Flexibiliteit van de organisatie. - Omdat kandidaat-verenigingsscheidsrechters allemaal hun eigen bezigheden (trainen, studie, werk, gezinssituatie (thuis), andere hobby’s, etc.) hebben, is het van belang binnen de organisatie ruimte te bieden die het voor (jeugd)leden mogelijk maakt ook nog verenigingsscheidsrechter te worden.

- Positieve ervaringen van/met verenigingsscheidsrechters. - Om de beeldvorming ten aanzien van verenigingsscheidsrechters positief te beïnvloeden, is het goed positieve ervaringen van en/of met verenigingsscheidsrechter op te nemen in het clubblad. Naast het feit dat dit voor de desbetreffende verenigingsscheidsrechters leuk is, is het ook van belang voor kandidaatverenigingsscheidsrechters.

- PR - Een club die beschikt over een goed beleid op het gebied van PR en op dergelijke wijze regelmatig positief naar buiten kan treden via de diverse media, kan er zeker van zijn dat een bepaalde groep mensen wel bij een dergelijke club wil gaan behoren. Voor een groot deel kan dit door mensen vanuit de club worden beïnvloed. Vooral via de vele, goed gelezen, plaatselijke en regionale kranten/bladen die er momenteel zijn. Hierbij valt ook te denken aan de lokale omroepen. - Daarnaast kunnen diverse groepen die zich binnen de club op enigerlei wijze verdienstelijk maken op dezelfde wijze in het zonnetje worden gezet. De kans is groot dat de betrokkenen dit positief waarderen en bij een dergelijke club willen blijven horen. - Interviews in clubblad/vragen aan….Hierbij een afwisseling van scheidsrechter per uitgave. - Verkiezing scheidsrechter van de maand; publiceren in clubblad. Is positieve aandacht.

- Waardering - In het bijzonder is het goed op gezette tijden waardering te uiten naar alle vrijwilligers. Dit kan bijvoorbeeld via het clubblad, tijdens bijeenkomsten, gewoon langs de lijn op een persoonlijke manier. Naar kandidaatverenigingsscheidsrechters (en andere kandidaat-vrijwilligers) wordt daarmee aangegeven hoezeer het uitvoeren van vrijwilligerstaken wordt gewaardeerd.

ZORG IN IEDER GEVAL VOOR POSITIEVE AANDACHT VOOR SCHEIDSRECHTERS!


// 17

Stap 3 Nieuwe verenigingsscheidsrechters op weg naar de eerste wedstrijd Als de werving succes heeft gehad begint een nieuwe fase. De kandidaat-verenigingsscheidsrechters zijn verenigingsscheidsrechter geworden. Uiteraard wil dit niet zeggen dat zij er dan ook direct klaar voor zijn. Er zal het nodige moeten gebeuren om er voor te zorgen dat zij zo goed mogelijk aan hun eerste wedstrijd kunnen beginnen. 3a. Introductie in de vereniging Iedere nieuwe vrijwilliger, dus ook de verenigingsscheidsrechter, dient op een goede wijze binnen de vereniging te worden geïntroduceerd. Enerzijds gaat het er daarbij om dat bekend wordt wie de nieuwe verenigingsscheidsrechters zijn. Anderzijds is het goed dat de nieuwe verenigingsscheidsrechter wordt voorgesteld aan de direct-betrokkenen zoals scheidsrechterscoördinator, praktijkbegeleiders scheidsrechters en collega-verenigingsscheidsrechters.

Mogelijkheden om verenigingsscheidsrechters in de vereniging te introduceren zijn: - Via het clubblad. - Via de site van de vereniging. - Introductie tijdens bijeenkomst met verenigingsscheidsrechters. - Kennismakingsgesprekje met scheidsrechterscoördinator, praktijkbegeleiders scheidsrechters en eventueel collega-verenigingsscheidsrechters. 3b. Basisinformatie voor nieuwe verenigingsscheidsrechters Omdat een goed begin nog steeds het halve werk is, is het de verantwoordelijkheid van de vereniging de verenigingsscheidsrechter van informatie te voorzien die noodzakelijk is om de rol van verenigingsscheidsrechter goed te kunnen vervullen.

Dit betekent dat de verenigingsscheidsrechter minimaal de volgende basisinformatie moet hebben: - Organisatie met betrekking tot verenigingsscheidsrechters - Namen, adressen, telefoonnummers, e-mailadressen van de betrokkenen (Praktijkbegeleiders scheidsrechters en scheidsrechterscoördinator) - Spelregels 7 tegen 7/ 11 tegen 11 - Fluit, tossmunt, notitieblokje, kaarten en schrijfgerei - Kleding - Draaiboekje van de gang van zaken rond wedstrijden Voor voorbeelden van genoemde informatie wordt verwezen naar de diverse bijlagen. 3c. Voorbereiding op en begeleiding tijdens de eerste wedstrijd Een goed begin is het halve werk. Een verenigingsscheidsrechter die binnenkort de eerste wedstrijd gaat fluiten dient een zodanige begeleiding te krijgen, dat met een goed gevoel aan de wedstrijd kan worden begonnen. In de praktijk betekent dit dat er vanuit de scheidsrechterscoördinator, de Praktijkbegeleiders scheidsrechters en de collega-scheidsrechters moet worden gestreefd naar een optimale voorbereiding. Daarbij valt te denken aan zaken als: - Eén of meerdere wedstrijden meelopen (over de schouder meekijken) met een ervaren verenigingsscheidsrechter om de gehele gang van zaken rond wedstrijden een keer mee te beleven en daar waar nodig vragen te stellen.

18 \\


- Begeleiding voor, tijdens en na de eerste wedstrijd(en) door de Praktijkbegeleider scheidsrechters en/of een meer ervaren verenigingsscheidsrechter. - Informeren van de teambegeleiders van de eigen vereniging (en bezoekende vereniging) omtrent het gegeven dat de aangestelde scheidsrechter de eerste wedstrijd gaat fluiten. Resultaat van het voorgaande moet zijn dat de beginnende verenigingsscheidsrechter na afloop van de wedstrijd met een goed gevoel terugkijkt op de eerste wedstrijd. Het is goed de afspraken die er ten aanzien van de voorbereiding op en de begeleiding tijdens de eerste wedstrijd worden gemaakt schriftelijk vast te leggen. Daarmee wordt bereikt dat niet iedere keer, wanneer een nieuwe verenigingsscheidsrechter z’n eerste wedstrijd gaat fluiten, moet worden nagedacht over de te nemen stappen. Met betrekking tot de begeleiding speelt de praktijkbegeleider een cruciale rol. Vooral voor deze persoon wordt dan ook extra aandacht gevraagd. Elke vereniging moet er naar streven om één of meerdere gekwalificeerde praktijkbegeleiders te hebben. Dit is afhankelijk van de grootte van de vereniging. Zie voor de opleiding Praktijkbegeleider Scheidsrechters het hoofdstuk deskundigheidsbevordering.


// 19

Stap 4 Organisatie De stappen 1, 2 en 3 hadden betrekking op de structuur, de werving van nieuwe verenigings-scheidsrechters en de voorbereiding van verenigingsscheidsrechters op hun eerste wedstrijd. Stap 4 gaat over de organisatie die moet worden neergezet om alles goed te laten verlopen tussen het moment dat de wedstrijdkalenders/-programma’s bekend zijn en het moment dat de taak van de verenigingsscheidsrechters op zaterdag of zondag er op zit. 4a. Aanstellen verenigingsscheidsrechters Voordat de verenigingsscheidsrechters kunnen worden aangesteld zijn de volgende gegevens bekend: - Wedstrijdprogramma: - Voor de lange termijn. Dit kan met behulp van de speeldagenkalender, zoals die aan het begin van het seizoen door de KNVB wordt verspreid. - Voor de korte termijn. Dit naar aanleiding van het wedstrijdprogramma, zoals in de Officiële Mededelingen is aangegeven. - Aantal wedstrijden waarvoor verenigingsscheidsrechters moeten worden aangesteld. - Aanvangstijden wedstrijden, waarvoor verenigingsscheidsrechters moeten worden aangesteld. - Soort wedstrijden (leeftijdsgroepen, niveau, etc.) waarvoor verenigingsscheidsrechters moeten worden aangesteld. - Aantal beschikbare verenigingsscheidsrechters. - Wedstrijdpakketten verenigingsscheidsrechters. Voor degene die de scheidsrechters aanstelt, is het van belang te weten welke wedstrijden (leeftijdsgroep en niveau in die leeftijdsgroep) door wie gefloten kunnen worden. - (Voetbal)activiteiten verenigingsscheidsrechters (eigen wedstrijden inclusief vertrektijden en voorbereidingstijd, werk, etc.). - Aantal wedstrijden dat men reeds heeft gefloten. Op basis van voorgaande gegevens kan de scheidsrechtercoördinator een jaarplanning en een weekplanning (één tot twee weken vooruit) maken. 4b. Aanstellen Praktijkbegeleider scheidsrechters Om de Praktijkbegeleider scheidsrechters te kunnen aanstellen beschikt de scheidsrechtercoördinator onder meer over de volgende gegevens: - Wedstrijdprogramma: - Voor de lange termijn. Dit kan met behulp van de speeldagenkalender, zoals die aan het begin van het seizoen door de KNVB wordt verspreid. - Voor de korte termijn. Dit naar aanleiding van het wedstrijdprogramma, zoals in de Officiële Mededelingen is aangegeven. - Aantal keren dat verenigingsscheidsrechters moeten worden begeleid. - Aantal beschikbare Praktijkbegeleider scheidsrechters. - Voorkeur van de Praktijkbegeleider scheidsrechters voor een bepaalde leeftijdsgroep. - Keuzes maken ten aanzien van: - Verenigingsscheidsrechters laten begeleiden door vaste Praktijkbegeleiders scheidsrechters, of - Verenigingsscheidsrechters laten begeleiden door meerdere praktijkbegeleiders. - Momenten waarop de Praktijkbegeleider scheidsrechters beschikbaar zijn. - Overzicht van de inzet van alle Praktijkbegeleider scheidsrechters. Dit om tot een goede verdeling van de inzet van de Praktijkbegeleider scheidsrechters te komen. Op basis van voorgaande gegevens kan de scheidsrechtercoördinator een jaarplanning en een weekplanning (bijvoorbeeld één tot twee weken vooruit, afhankelijk van de frequentie waarmee het clubblad uitkomt) maken.

20 \\


4c. Communicatie aanstelling Nadat de planning is gemaakt, moet dit tijdig met alle betrokkenen worden gecommuniceerd.

Daarbij is het van belang na te denken over de volgende vragen: - Wie zijn de betrokkenen? - Op welke wijze kan er worden gecommuniceerd? - Op welk moment dient te worden gecommuniceerd?

Betrokkenen: Op de verzendlijst zouden bijvoorbeeld de volgende groepen mensen kunnen worden vermeld: - Alle verenigingsscheidsrechters. - Alle Praktijkbegeleider scheidsrechters. - Alle wedstrijdsecretarissen. - Alle begeleiders van de thuisspelende teams. - Het bestuurslid van dienst. - De redactie van het clubblad.

Communicatie: Met betrokkenen kan onder meer op de volgende manieren worden gecommuniceerd: - Via e-mail. - Via de website van de club. - Via het clubblad. - Via de teletekstpagina’s van de club. - Via de post. - Via de telefoon. Door gebruik te maken van verschillende manieren van communiceren wordt de arbitrage enerzijds breed onder de aandacht gebracht en anderzijds worden betrokkenen op meerdere manieren geïnformeerd.

Moment van communiceren: Binnen de vereniging dient voor alle betrokkenen duidelijk te zijn op welke momenten er over het aanstellen van scheidsrechters wordt gecommuniceerd. De volgende momenten zouden daartoe kunnen worden gekozen:

- Begin van het seizoen. Op het moment dat de speeldagenkalender voor het komende seizoen vanuit de KNVB bekend is, kan een jaarplanning per verenigingsscheidsrechter worden gemaakt. Daarbij dienen uiteraard alle benodigde gegevens, zoals bij 4b. aangegeven, te worden betrokken. Voor de scheidsrechters die reeksen fluiten kan de jaarplanning worden beperkt tot een najaarsplanning, terwijl voor scheidsrechters die teams fluiten met een complete competitie een jaarplanning kan worden gemaakt. Daarnaast dient rekening te worden gehouden met oefenwedstrijden en toernooien aan het begin van het seizoen.

- Na ontvangst Officiële Mededelingen. Op het moment dat de scheidsrechtercoördinator de Officiële Mededelingen heeft ontvangen, kan hij de aanstellingen voor de in die Officiële Mededelingen genoemde wedstrijden gereedmaken en verspreiden.

- Tegelijk met plaatsing wedstrijdprogramma in clubblad. Iedere vereniging kent een eigen schema als het gaat om het verschijnen van het clubblad. In het clubblad wordt ook regelmatig het wedstrijdprogramma vermeld. Veelal wordt een wedstrijdprogramma wel twee keer vermeld. De eerste keer als een soort van ‘vooraankondiging’ en de tweede keer als definitieve aankondiging waarbij dan ook de noodzakelijke gegevens worden vermeld zoals: aanvangstijd, vertrektijd, tijdstip waarop


// 21

men aanwezig moet zijn, uitgenodigde spelers, begeleiding, etc. Dan kunnen ook de aangestelde verenigingsscheidsrechters worden meegenomen. Dit kan via het clubblad én rechtstreeks naar alle betrokkenen worden gecommuniceerd.

- Begin van de futsalcompetitie/-toernooien. In diverse districten van de KNVB worden futsalcompetities/-toernooien georganiseerd, waarbij wedstrijden door verenigingsscheidsrechters moeten worden geleid. Op het moment dat het wedstrijdprogramma bekend is, kan de scheidsrechtercoördinator ook voor deze competities/toernooien een planning maken en verspreiden onder alle betrokkenen.

- Begin van de voorjaarsreeks. Scheidsrechters die wedstrijden in reeksen fluiten, kunnen aan het begin van de voorjaarsreeks een nieuwe voorjaarsplanning ontvangen. Dit is van belang omdat er veranderingen (kunnen) zijn voor wat betreft het aantal teams (er kunnen extra teams in een bepaalde leeftijdsgroep bijgekomen zijn), aanvangstijden en de poule-indeling kunnen wijzigen, alsook het aantal verenigingsscheidsrechters, etc. Ook toernooien die de vereniging zelf organiseert en waarvoor dus scheidsrechters moeten worden aangesteld dienen in deze planning te worden opgenomen. 4d. Afmelden verenigingsscheidsrechters Indien een verenigingsscheidsrechter niet in staat is een bepaalde wedstrijd te leiden, is het van belang dat hij dit zo snel mogelijk doorgeeft aan de scheidsrechtercoördinator. Deze kan dan op een zo kort mogelijke termijn een vervanger aanstellen. Aan betrokken verenigingsscheidsrechters dient dus goed duidelijk te worden gemaakt welke verantwoordelijkheid men heeft. Het vervangen van aangestelde scheidsrechters valt of staat uiteraard met de discipline om, in voorkomende gevallen, zich tijdig af te melden. De afspraken hieromtrent moeten voor iedereen duidelijk zijn. Het jaarlijks invullen door de verenigingsscheidsrechter van een jaarkalender met verhinderingen (verjaardagen, jubilea, uitjes, etc.) voorkomt veel onnodig werk. In de praktijk kan daarvoor een soort van afsprakenlijst worden opgesteld, zodat het duidelijk is wat ieders verantwoordelijkheid is en welke stappen dienen te worden genomen. Daarnaast staan ook alle daartoe benodigde telefoonnummer en e-mailadressen op de afsprakenlijst. Deze afsprakenlijst kan bij elke nieuwe start (najaarsreeks, futsalcompetitie, voorjaarsreeks) worden uitgereikt. 4e. Heraanstellen verenigingsscheidsrechters Als de scheidsrechtercoördinator een nieuwe scheidsrechter heeft aangesteld voor een bepaalde wedstrijd is het belangrijk dat alle betrokkenen hiervan op de hoogte worden gesteld. In die gevallen waarbij de heraanstelling vroegtijdig heeft plaatsgevonden, kan de verzendlijst zoals die is vastgesteld, worden gehanteerd en de afgesproken communicatiemogelijkheden worden gebruikt. Iedereen ontvangt dan eigenlijk een soort van ‘update’ van de oorspronkelijke aanstelling. Op het moment dat de heraanstelling op het laatste moment plaatsvindt, dient de scheidsrechtercoördinator alleen de direct bij die wedstrijd betrokkenen te informeren. In de praktijk zijn dat de volgende personen: - Praktijkbegeleider scheidsrechters. - Begeleider(s) van het thuisspelende team. - Desbetreffende wedstrijdsecretaris. - Het bestuurslid van dienst. Als communicatiemiddel zal in dergelijke gevallen vaak voor de telefoon worden gekozen. Voor de penningmeester kan eventueel worden gekozen voor e-mail, omdat de penningmeester op die manier toch weer een volledig overzicht heeft van scheidsrechters die op die bewuste dag een wedstrijd hebben gefloten.

22 \\


4f. Organisatie rond wedstrijden Om de wedstrijddag voor iedereen zo plezierig mogelijk te laten verlopen is van belang in een soort van draaiboekje aan te geven wat men van elkaar mag verwachten.

Een dergelijk draaiboekje zou er als volgt uit kunnen zien: - 45 minuten

> scheidsrechter aanwezig; > melden bij bestuurslid van dienst in bestuurskamer/commissiekamer; > scheidsrechter krijgt koffie/thee/frisdrank aangeboden; > scheidsrechter ontvangt wedstrijdbal en, indien van toepassing,vlaggen voor de assistentscheidsrechters; > scheidsrechter neemt, indien van toepassing, wedstrijdformulier in ontvangst; > scheidsrechter krijgt sleutel van kleedkamer, > scheidsrechter gaat omkleden; > eventueel voorbespreking met Praktijkbegeleider scheidsrechters;

- 30 minuten

> scheidsrechter begint warming-up; > scheidsrechter controleert veld;

- 10 minuten

> scheidsrechter keert terug naar kleedkamer; > scheidsrechter doet laatste voorbereidingen; - tenue in orde?, fluit controleren?, pen en notieblokje in orde?, horloge/ stopwatch werkt?, tossmunt bij je?, kaarten bij de hand? > scheidsrechter levert sleutel kleedkamer in bij bestuurslid van dienst > scheidsrechter haalt teams uit de kleedkamer;

-0

> wedstrijd begint

- Rust

> kleedkamer scheidsrechter wordt geopend > scheidsrechter gaat naar kleedkamer > scheidsrechter krijgt thee > eventueel korte feedback van Praktijkbegeleider scheidsrechters, alleen noodzakelijk voor een goed verloop van de wedstrijd

- 2e helft

> scheidsrechter levert sleutel kleedkamer in > scheidsrechter haalt teams uit kleedkamer

- Na afloop

> scheidsrechter haalt sleutel kleedkamer > scheidsrechter gaat douchen > scheidsrechter gaat naar bestuurskamer/ commissiekamer > scheidsrechter krijgt consumptie aangeboden > scheidsrechter levert sleutel kleedkamer, wedstrijdbal en vlaggen assistent-scheidsrechters in > scheidsrechter handelt administratieve handelingen af - wedstrijdformulier, indien van toepassing - eventuele strafrapporten > nabespreking met Praktijkbegeleider scheidsrechters


// 23

Stap 5

Deskundigheidsbevordering / opleiding

Sport staat voor leren/ beter worden! Verenigingen nemen de verantwoordelijkheid op zich het voetballeerproces zo optimaal mogelijk gestalte te geven. Voor kaderleden geldt hetzelfde. Dus ook voor verenigingsscheidsrechters! Iedere vereniging is dus verplicht haar verenigingsscheidsrechters optimale mogelijkheden aan te reiken. Hierdoor kan een verenigingsscheidsrechter z’n taak goed vervullen. Ook in dat opzicht kan dan de eigen top worden bereikt. Bij deskundigheidsbevordering kan onderscheid worden gemaakt tussen interne en externe deskundigheidsbevordering. 5a. Intern

Binnen de vereniging kunnen de volgende vormen van deskundigheidsbevordering worden toegepast: 1. Begeleiden van verenigingsscheidsrechters Het begeleiden van verenigingsscheidsrechters is wellicht het meest efficiënte middel als het gaat om deskundigheidsbevordering. In de situatie waarin een verenigingsscheidsrechter namelijk wordt begeleid, is er sprake van een 1 op 1-situatie; één praktijkbegeleider scheidsrechters op één verenigingsscheidsrechter. In de praktijk betekent dit dat de verenigingsscheidsrechter gedurende de gehele wedstrijd, of een deel daarvan wordt begeleid door een Praktijkbegeleider Scheidsrechters. Het begeleiden gedurende de gehele wedstrijd heeft daarbij sterk de voorkeur. Bij het begeleiden gedurende een gedeelte van de wedstrijd kan namelijk óf het voorafgaande gedeelte óf het nog komende gedeelte niet in de begeleiding worden meegenomen. Vanuit praktische overwegingen kan er echter voor worden gekozen om verenigingsscheidsrechters gedurende een deel van een wedstrijd te begeleiden. In dezelfde tijd kunnen dan meer scheidsrechters worden begeleid.

Begeleiding kan op diverse manieren worden ingevuld. Factoren die daarbij een rol kunnen spelen zijn: - De leeftijd van de verenigingsscheidsrechter. - De ervaring van de verenigingsscheidsrechter. - De leeftijdsgroep die wordt gefloten. - Het niveau waarop de leeftijdsgroep voetbalt. - De ambitie van de verenigingsscheidsrechter. Door deze factoren bij de begeleiding te betrekken, kan de begeleiding van verenigingsscheidsrechters zodanig op maat worden gemaakt, dat iedere scheidsrechter een passende begeleiding krijgt.

Begeleiding van verenigingsscheidsrechters kan bestaan uit (combinaties van) de volgende vormen: - Voorbespreking De Praktijkbegeleider Scheidsrechters en de verenigingsscheidsrechter bespreken voorafgaande aan de wedstrijd een aantal zaken. De begeleider observeert de verenigingsscheidsrechter gedurende de wedstrijd en bespreekt de vooraf besproken, en eventueel andere, zaken vervolgens na. Zaken die daarbij aan de orde zouden kunnen komen zijn bijvoorbeeld: - Datgene wat in een vorige wedstrijd aan de orde is geweest. - Datgene wat van belang is bij de komende wedstrijd. - Datgene wat belangrijk is voor de verenigingsscheidsrechter om zich verder te kunnen ontwikkelen.

- Observatie tijdens de wedstrijd De Praktijkbegeleider scheidsrechters observeert de verenigingsscheidsrechter gedurende de wedstrijd en vult daarbij een begeleidingsrapport in. Hij zou daarbij op de volgende manieren te werk kunnen gaan: - Observatie uit de ‘losse pols’, waarbij achteraf datgene ter sprake wordt gebracht wat zich heeft voorgedaan en door de Praktijkbegeleider scheidsrechters belangrijk wordt gevonden. - Observatie aan de hand van een aantal vooraf vastgestelde observatiepunten.

24 \\


De te observeren punten zouden op de volgende wijze kunnen worden bepaald: -

Naar aanleiding van hetgeen vanuit een eerdere wedstrijd als belangrijk voor diezelfde verenigingsscheidsrechter wordt geacht.

-

Als resultaat van een vooraf gevoerde (interne) discussie die heeft geleid tot een (algemeen geldend) aantal observatiepunten voor verenigingsscheidsrechters van wedstrijden voor bepaalde leeftijdsgroepen.

-

Door het overnemen (en gebruikmaken) van begeleidingsrapporten zoals die door de KNVB zijn ontwikkeld.

- Bespreking in de rust De Praktijkbegeleider scheidsrechters en de verenigingsscheidsrechter bespreken in de rust kort datgene wat vooraf is aangegeven en/of hetgeen zich in de eerste helft heeft voorgedaan. Deze bespreking vindt alleen plaats als het noodzakelijk is voor een goed verloop van de wedstrijd. Anders moet de rust ook daadwerkelijk worden gezien als een rustmoment voor de scheidsrechter om zich voor te bereiden op de tweede helft.

- Nabespreking Na afloop van de wedstrijd wordt de wedstrijd nabesproken.

- Schriftelijke rapportage De Praktijkbegeleider scheidsrechters legt datgene wat hij heeft waargenomen schriftelijk vast en draagt er zorg voor dat de desbetreffende verenigingsscheidsrechter dit ontvangt. Deze begeleidingsrapporten kan de scheidsrechter bijhouden in zijn persoonlijk logboek (portfolio). Daarnaast is het belangrijk dat ook de scheidsrechterscoördinator een soort van dossier van de scheidsrechter bijhoudt. Dit wil zeggen alle begeleidingsrapporten en overige documenten bijhouden (als back-up). Voorgaande vormen van begeleiding kunnen in allerlei combinaties worden toegepast!

Binnen een vereniging kunnen er zich een aantal situaties voordoen die vragen om: - Ondersteuning gedurende rondom en tijdens de wedstrijden. Scheidsrechter en begeleider trekken samen op vanaf het moment dat men elkaar voorafgaand aan de wedstrijd op de accommodatie ontmoet tot het moment dat men afscheid van elkaar neemt. Situaties waarin een dergelijke vorm van begeleiding plaatsvindt, zijn bijvoorbeeld: - De situatie waarin een scheidsrechter zijn/haar eerste wedstrijd(en) fluit. - Na een minder positieve ervaring als scheidsrechter. - Op het moment dat een scheidsrechter op een ‘hoger niveau’ wedstrijd gaat fluiten.

Ten aanzien van de begeleiding kan een aantal mogelijke uitgangspunten worden benoemd: 1. Begeleiding geschiedt op basis van wederzijds vertrouwen. In de praktijk betekent dit dat de begeleiding plaatsvindt in een sfeer van veiligheid. Er is geen angst ervaringen, suggesties, meningen en overige van belang zijnde informatie uit te wisselen. 2. De bedoeling van de begeleiding dient voor beide partijen (Praktijkbegeleider scheidsrechters en verenigingsscheidsrechter) duidelijk te zijn. Die doelstelling zou als volgt kunnen worden omschreven: het zodanig begeleiden van verenigingsscheidsrechters dat het uiteindelijke doel (het bereiken van ieders individuele top als scheidsrechter) wordt bereikt. 3. Er dient altijd sprake te zijn van gelijkwaardigheid. Er is geen enkele reden te bedenken waarom de één zich ten opzichte van de ander verheven zou moeten voelen. Begeleiding dient dus zeker niet plaats te vinden in de sfeer van: “Ik ben Praktijkbegeleider scheidsrechters, dus…”. 4. Het begeleiden van verenigingsscheidsrechters leidt altijd tot een positieve ervaring.


// 25

Tips/suggesties ten aanzien van het begeleiden van verenigingsscheidsrechters: 1. Organiseer voorafgaand aan de daadwerkelijke begeleiding een kennismakingsgesprek. Met name in situaties waarin betrokkenen elkaar nog niet (zo goed) kennen is het verstandig met elkaar kennis te maken en een aantal zaken door te nemen. 2. Kies het juiste moment. Er zijn een aantal momenten/situaties te bedenken waarop/ waarom het niet zo gunstig is een wedstrijd voor- of na te bespreken. Probeer daarin zorgvuldig te zijn. 3. Zoek een rustige omgeving. 4. Zorg voor oogcontact, maar ga niet recht tegenover elkaar zitten. 5. Zorg voor de juiste hulpmiddelen. Voorwaarde voor een optimale voor- of nabespreking is dat de Praktijkbegeleider scheidsrechters de hulpmiddelen bij zich heeft die een bijdrage kunnen leveren aan het uiteindelijke resultaat. Hulpmiddelen die voor het begeleiden van verenigingsscheidsrechters gebruikt kunnen worden, zijn: - pen - spelregels - papier - begeleidingsformulieren 6. Vergeet niet ook complimenten te geven! Volgorde: complimenten (positieve feedback) gevolgd door (uiteraard ook positief bedoeld) commentaar (negatieve feedback). 7. Maak er geen preek van en voorkom “welles-nietesgesprekken”. 8. Laat het geen monoloog worden, maar een dialoog (inbreng van beide). 9. Luister en probeer te begrijpen. 10. Geef voorbeelden, alternatieven, suggesties, tips, etc. 11. Controleer of de verenigingsscheidsrechter het begrepen heeft door het stellen van vragen. 12. De verenigingsscheidsrechter moet altijd met een positief gevoel aan de volgende wedstrijd beginnen. 2. (Bij)scholen van verenigingsscheidsrechters Zoals al eerder in dit stappenplan is aangegeven, brengt het inzetten van jeugdige scheidsrechters voor de vereniging een extra verantwoordelijkheid met zich mee. De vereniging moet namelijk deze groep mensen mogelijkheden aanreiken zich als verenigingsscheidsrechters optimaal te kunnen ontwikkelen. Logische consequentie is dus dat een vereniging (bij)scholingen organiseert.

Daarbij zouden onder andere de volgende onderwerpen aan de orde kunnen komen: Spelregels

Spelregelkennis Toepassen spelregels - Beoordelen duels - Toepassen spelstraffen (direct/indirect) - Buitenspel - Voordeelregel - Vermaningen, straftijd, kaarten

Volgen en positie kiezen - Volgen van het spel (diagonaal) - Contact met assistent-scheidsrechters - Positie kiezen bij vrije trappen en hoekschoppen

Leiding geven - Fluitsignaal - Omgang met spelers - Aanvoelen wedstrijd - Kennis van doelgroep

26 \\


- Consequentheid - Presentatie/ uitrusting - Handelt kordaat - Voorbereiding - Afspraken met assistent-scheidsrechters

Formaliteiten - Administratieve handelingen

Intern zouden deze onderwerpen op de volgende manieren aan de orde kunnen worden gesteld: Bespreken van de spelregels - aan de hand van het boekje “Spelregels veldvoetbal” - aan de hand van het boek “Basisboek arbitrage veldvoetbal”

Oefenen met de spelregels - met behulp van oefentoetsen - via observatie wedstrijd - via observatie wedstrijdbeelden - ‘huiswerk’

Toetsen van de spelregels: - schriftelijk - mondeling - met behulp van wedstrijdbeelden - naar aanleiding van gefloten wedstrijd

Toepassen van de spelregels: - via individuele begeleiding - door middel van observatie en nabespreking van een wedstrijd die door een collega-scheidsrechter is gefloten - met behulp van wedstrijdbeelden die met behulp van een video vanaf de t.v. zijn opgenomen of zelf opgenomen tijdens een wedstrijd van een verenigingsscheidsrechter - combinaties van het voorafgaande

Volgen en positie kiezen - door middel van bespreking van dit onderwerp - via individuele begeleiding - door middel van observatie en nabespreking van een wedstrijd die door een collega-scheidsrechter is gefloten - met behulp van wedstrijdbeelden die met behulp van een video vanaf de tv opgenomen zijn of zelf opgenomen tijdens een wedstrijd van een verenigingsscheidsrechter - combinaties van het voorgaande

Leiding geven - door middel van bespreking van dit onderwerp - via ‘huiswerk’ - via individuele begeleiding - door middel van observatie en nabespreking van een wedstrijd die door een collega-scheidsrechter is gefloten - met behulp van wedstrijdbeelden die met behulp van een video vanaf de tv zijn opgenomen of zelf opgenomen tijdens een wedstrijd van een verenigingsscheidsrechter - combinaties van het voorafgaande

Formaliteiten - door middel van bespreking van dit onderwerp - via ‘huiswerk’ - via individuele begeleiding - combinaties van voorgaande


// 27

De volgende personen zouden hieraan leiding kunnen geven: - Scheidsrechtercoördinator - Praktijkbegeleider(s) scheidsrechters - Ervaren scheidsrechter uit de club - Ervaren scheidsrechter uit de regio - Scheidsrechter uit het betaalde voetbal - Lid regionale COVS-groep - Docent KNVB - Gastsprekers (scheidsrechter betaald voetbal)

Mogelijke hulpmiddelen: - Boek “Spelregels veldvoetbal” - Boek “Basisboek arbitrage veldvoetbal” - Spelregeltoetsen - Videobeelden - Videobanden Afhankelijk van het aantal verenigingsscheidsrechters, de leeftijd van de verenigingsscheidsrechters, de ervaring van de verenigingsscheidsrechters, de ambitie, en de leeftijdscategorieën die door de verschillende verenigingsscheidsrechters worden gefloten, kan voor (bij)scholing worden gekozen voor de volgende groepssamenstelling: - alle verenigingsscheidsrechters samen - verenigingsscheidsrechters die dezelfde leeftijdscategorie fluiten samen - verenigingsscheidsrechters van min of meer dezelfde leeftijd samen - verenigingsscheidsrechters met min of meer dezelfde ervaring samen - verenigingsscheidsrechters met min of meer dezelfde ambitie samen - individueel - combinaties Een laatste aspect dat van belang is voor het invullen van (bij)scholing is de planning van de (verschillende) (bij)scholingsbijeenkomst(en). Ten aanzien van die planning dient onder andere rekening te worden gehouden met de volgende factoren: - wijzigingen in de spelregels; - aantal gewenste (bij)scholingsbijeenkomsten; - planning (bij)scholingsbijeenkomsten gedurende het seizoen; - motivatie verenigingsscheidsrechters; - beschikbare tijd verenigingsscheidsrechters; - beschikbare tijd scheidsrechtercoördinator/praktijkbegeleider scheidsrechters; - (on)mogelijkheden vereniging. 5b. Extern Naast intern zijn er ook extern mogelijkheden tot deskundigheidsbevordering. Voor volledige informatie omtrent, opleidingen, organisatie en aanmeldingen surf naar: www.scheidsrechterswinnen.nl ➙ Academie ➙ Arbitrage

Hier volgt summiere informatie van de verschillende opleidingen op het gebied van de arbitrage: KNVB-opleidingen - Pupillenscheidsrechter - voor jongeren van 12-19 jaar die wedstrijden van E- en F-pupillen willen gaan leiden - twee bijeenkomsten van 2,5 uur of 1 bijeenkomst (in een schoolvakantie) van 5 uur - bij de eigen voetbalvereniging georganiseerd

28 \\


- Juniorscheidsrechter - voor jongeren vanaf 15-19 jaar die jeugdwedstrijden willen leiden (C- en D-junioren) - 4 lesdelen van 3 uur en een spelregeltoets + een terugkombijeenkomst - bijvoorkeur in schoolvakanties (2 hele dagen) of op avonden door de week - bij een voetbalvereniging georganiseerd

- Basisopleiding scheidsrechter veldvoetbal (BOS-veldvoetbal) - voor mensen vanaf 16 jaar die interesse hebben in het leiden van wedstrijden veldvoetbal - opleiding tot KNVB- en/of verenigingsscheidsrechter - 7 bijeenkomsten van 3 uur op avonden door de week. Of deels via on-line spelregelcursus (E-learning spelregels), gevolgd door vier bijeenkomsten bij een voetbalvereniging in de regio

- Verkorte Basisopleiding scheidsrechter veldvoetbal - voor mensen vanaf 16 jaar die interesse hebben in het leiden van wedstrijden veldvoetbal - opleiding tot KNVB- en/of verenigingsscheidsrechter - vier bijeenkomsten van 3 uur - toelating: certificaat spelregels veldvoetbal (via on-line spelregelcursus)

- E-learning spelregels - Het leren van de spelregels veldvoetbal via E-learning. - De cursus kan worden gevolgd door iedereen die geïnteresseerd is in spelregels. - Het is mogelijk om de cursus af te sluiten met een on-line examen. - Het examen wordt afgesloten met een certificaat ‘spelregels veldvoetbal/futsal’.

- Basisopleiding scheidsrechter futsal (BOS-futsal) - voor mensen vanaf 16 jaar die interesse hebben in het leiden van futsalwedstrijden - opleiding tot KNVB-scheidsrechter futsal - zeven bijeenkomsten van 3 uur op avonden - in een sporthal in de regio

- Assistent-scheidsrechter - voor assistent-scheidsrechters vanaf 16 jaar - twee bijeenkomsten van 2,5 uur - bij een voetbalvereniging in de regio

- Opleiding Praktijkbegeleider scheidsrechters - voor personen die gekwalificeerd BOS-, SO III of verenigingsscheidsrechter zijn - minimaal 25 jaar - drie bijeenkomsten van 3 uur

- Door de KNVB georganiseerde applicaties Regelmatig worden door de KNVB applicaties georganiseerd voor verschillende doelgroepen. Tijdens deze applicaties worden diverse thema’s aan de orde gesteld. Via diverse kanalen (Officiële Mededelingen, uitnodigingen via de verenigingen, persoonlijke uitnodigingen) worden deze applicaties onder de aandacht gebracht.


// 29

Stap 6 Carrièremogelijkheden verenigingsscheidsrechters Binnen een groep vrijwilligers heeft iedereen zo zijn eigen beweegredenen/ doelstellingen om een bepaalde rol op zich te nemen, zijn eigen wijze van invulling van de rol, eigen kwaliteiten/ talenten en eigen top.

Mogelijke beweegredenen/ doelstellingen voor (jeugd)leden om verenigingsscheidsrechter te worden: - gezelligheid - jezelf nuttig maken - ergens bij willen horen - gewaardeerd willen worden - nieuwe ervaringen opdoen - iets anders doen dan gebruikelijk is - mensen ontmoeten - interesse - nieuwsgierigheid - leerschool voor later - zinvolle vrijetijdsbesteding - taak zien als hobby - samen met vrienden iets doen - leuke taak - past bij studie - stage - eigen kwaliteiten en interesses ontdekken - verveling

Wijze waar op men met de functie van verenigingsscheidsrechter om kan gaan: - enthousiast - ambitieus - plichtmatig - slordig - punctueel

Mogelijke kwaliteiten / talenten als verenigingsscheidsrechter: - Goed/ minder goed inzicht in voetballen - Goede/ minder goede stijl van leiding geven - Goed/ minder goed inzicht in de techniek van het leiden van wedstrijden - Goede/ minder goede kennis van spelregels - Goed/ minder goed inzicht in het toepassen van spelregels - Voldoende/ geen zelfkritiek - Goed/ minder goed coachbaar - Goede/ minder goede presentatie - Goede/ minder goede fysieke kwaliteiten/ talenten Deze factoren zijn van invloed op en medebepalend voor het al dan niet bereiken van de eigen top. Gecombineerd met de verplichting die iedere vereniging heeft jongeren zodanig te begeleiden dat zij hun top kunnen bereiken, betekent dit dat de vereniging moet nadenken over de wijze waarop de vereniging een verenigingsscheidsrechter kan begeleiden op weg naar de persoonlijke top.

30 \\


6a. Van F- pupillen tot… Uitgangspunt in dit hoofdstuk is de verenigingsscheidsrechter die begint als scheidsrechter bij de F-pupillen en vervolgens doorgroeit naar oudere leeftijdscategorieën. Voor iedere verenigingsscheidsrechter die op een andere wijze instapt, kan het omschreven traject vanaf dat moment worden gevolgd. Ook kan worden gekozen om bij de F- pupillen te beginnen en daar waar mogelijk voor een versneld traject te kiezen. Om een (mogelijk) traject te kunnen omschrijven, zoals dat door verenigingsscheidsrechters kan worden doorlopen, dient antwoord te worden gegeven op de volgende vragen: 1. Welke leeftijd zou een verenigingsscheidsrechter moeten hebben om een bepaalde leeftijdscategorie te kunnen fluiten? 2. Waar moet een verenigingsscheidsrechter op worden beoordeeld bij het fluiten van bepaalde leeftijdscategorieën? 3. Welk traject van begeleiding en beoordeling zou kunnen worden toegepast om door te kunnen stromen naar een oudere leeftijdscategorie? Voor alle duidelijkheid: de antwoorden op de aangereikte mogelijkheden naar aanleiding van de gestelde vragen zijn zodanig omschreven, dat deze zouden kunnen gelden voor de ‘gemiddelde’ scheidsrechter. Er zijn waarschijnlijk altijd situaties en/of verenigingsscheidsrechters, waarbij dit anders verloopt. Bovenal is het belangrijk te weten wat de betrokken verenigingsscheidsrechters zelf willen en welke mogelijkheden de verenigingsscheidsrechters in zich hebben. Op basis van deze gegevens en de wijze waarop een en ander uiteindelijk binnen de vereniging wordt opgezet, kan een persoonlijke route worden uitgestippeld. Uitgangspunt: individuele ontwikkeling staat centraal! Dit betekent dat de verenigingsscheidsrechter die op basis van zijn ontwikkeling een stap vooruit kan maken hiertoe ook de gelegenheid moet krijgen. Dit onder het motto: ‘Stilstand is achteruitgang!’. Leeftijd verenigingsscheidsrechter ten opzichte van de leeftijdscategorie die hij/zij fluit: - F-pupillen : minimaal 12 jaar Dit sluit aan bij de minimumleeftijd die een verenigingsscheidsrechter moet hebben om de KNVB- cursus Pupillenscheidsrechter te volgen. - E-pupillen : 15 jaar Na één seizoen ervaring bij de F-pupillen zou een stap naar de E-pupillen kunnen worden gemaakt. - D-pupillen : 16 jaar Na één seizoen ervaring bij de E-pupillen zou een stap naar de D-pupillen kunnen worden gemaakt. Bij het fluiten van wedstrijden van D-pupillen zijn er een aantal facetten die er ten opzichte van het fluiten van Epupillen bijkomen; 11 tegen 11, buitenspel en de samenwerking met assistent-scheidsrechters zijn daarbij de belangrijkste. Daarnaast kan ook het belang van de wedstrijd (winnen/verliezen) dermate belangrijk worden, dat omstanders (trainers, leiders en/of ouders) ook meer richting de scheidsrechter gaan reageren. Vandaar dat het goed is twee seizoenen ervaring op te doen bij de D-pupillen en ook in die twee jaar een bepaalde opbouw te kiezen van de lagere D-teams naar de hogere D-teams. - C-junioren : 18 jaar Vooral omdat de mondigheid van de spelers toeneemt, is het aan te bevelen deze leeftijdsgroep te laten fluiten door scheidsrechters die zelf al de nodige ervaring in het voetballen hebben. Zij hebben te maken gehad met verschillende scheidsrechters en zijn een aantal jaren ouder dan de spelers die ze fluiten. Uiteraard is het goed de verenigingsscheidsrechter ook binnen deze leeftijdsgroep te laten groeien naar zijn top. - B-junioren : 20 jaar Idem. - A-junioren : 22 jaar Idem.


// 31

Voorbeeld van een carrièretraject als verenigingsscheidsrechter: - seizoen 1

4X4 / 7X7 wedstrijden bij de F- en E-pupillen

- seizoen 2

11X11 wedstrijden bij D-pupillen en C-junioren

- seizoen 3

11X11 wedstrijden bij B- en A-junioren

- seizoen 4

11X11 wedstrijden bij senioren

Bij elke stap zal de scheidsrechter beginnen bij een lager elftal (per speelniveau) en vervolgens na een aantal wedstrijden steeds hoger gaan fluiten. Voor alle duidelijkheid: het hier beschreven traject is niet meer dan een voorbeeld. Het zou als een soort van ‘basistraject’ kunnen dienen. Er zullen altijd verenigingsscheidsrechters zijn die dit traject sneller of langzamer zullen doorlopen, ergens blijven ‘hangen’ of onderweg afhaken als verenigingsscheidsrechter. Belangrijke factor om als verenigingsscheidsrechter wel of niet te kunnen doorstromen naar een oudere leeftijdsgroep is datgene wat de verenigingsscheidsrechter in de voorgaande leeftijdsgroep laat zien. Vraag is nu over welke kwaliteiten verenigingsscheidsrechters bij de verschillende leeftijdsgroepen dient te beschikken, alvorens over te gaan naar een volgende leeftijdsgroep. Met andere woorden: waar dient de begeleiding zich op te richten in de verschillende leeftijdsgroepen? Scheidsrechter F- en E-pupillen:

Volgen, positie kiezen - Neemt spel waar, interpreteert waarneming en beslist

Toepassing spelregels - Is op de hoogte van spelregels en reglementen die van toepassing zijn binnen 4 tegen 4 en 7 tegen 7. Bijvoorbeeld: - Beoordeling duels - Ingooi - Terugspeelbal - Hoekschop - Doelschop (- Straftijd)

Leiding geven (en communiceren met spelers) - Heeft een duidelijk fluitsignaal - Voelt de wedstrijd (leeftijdsgroep) aan - Geeft uitleg als speler een regel niet begrijpt - Is consequent - Handelt kordaat - Uitrusting is correct

Formaliteiten - Houdt administratie bij - Controleert speelveld (staan de doelen vast)

Ontwikkeling - Heeft zelfkritiek - Is coachbaar

Sportieve sfeer - Respecteert waarden en normen - Treedt op tegen incorrect gedrag - Vertoont voorbeeldgedrag - Op correcte wijze met betrokkenen communiceert In bijlage 4 (blz. 56) is het begeleidingsrapport voor scheidsrechters van F- en E-pupillen opgenomen.

32 \\


Scheidsrechter D-pupillen en C-junioren:

Spelregels - Neemt spel waar, interpreteert waarneming en beslist - Past diagonaal functioneel toe - Goede positie bij hoekschoppen en vrije trappen - Past regels en reglementen correct toe - Beoordeling duels - Spelstraffen (direct/indirect) - Strafbaar buitenspel - Aangeven indirecte - Vermaningen, straftijdregeling, kaarten

Leiding geven - Bereidt zich voor op wedstrijd - Werkt samen met assistent-scheidsrechters - Kleedt zich correct - Heeft een duidelijk fluitsignaal - Voelt wedstrijd (leeftijdsgroep) aan - Uitleg geven als speler regel niet begrijpt - Handelt kordaat - Is consequent

Sportieve sfeer - Respecteert waarden en normen - Communiceert op correcte wijze met betrokkenen - Vertoont voorbeeldgedrag - Treedt op bij incorrect gedrag

Formaliteiten - Controleert veld - Houdt administratie tijdens de wedstrijd bij - Controleert, vult in en tekent wedstrijdformulier af - Stelt, indien van toepassing, strafrapport op

Ontwikkeling - Evalueert eigen handelen - Houdt zich op hoogte van spelregelwijzigingen - Staat open voor begeleiding In de bijlage 4 (blz. 56) is het begeleidingsrapport voor scheidsrechters van D-pupillen en C-junioren opgenomen. Scheidsrechter B- , A-junioren en senioren:

Spelregels - Neemt spel waar, interpreteert waarneming en beslist - Past diagonaal functioneel toe - Goede positie bij hoekschoppen en vrije trappen - Anticipeert op richting waarin spel beweegt - Hindert het spel niet - Past regels en reglementen correct toe - Beoordeling duels - Spelstraffen (direct/indirect) - Strafbaar buitenspel - Voordeelregel


// 33

- Aangeven indirecte - Toepassen vermaningen, straftijd en kaarten

Leiding geven - Bereidt zich voor op wedstrijd - Voelt de wedstrijd (leeftijdsgroep) aan - Handelt kordaat - Is consequent - Werkt samen met assistent-scheidsrechters - Kleedt zich correct - Verduidelijkt beslissingen non-verbaal - duidelijk fluitsignaal - middels gebaren en gezichtsuitdrukkingen

Formaliteiten - Onderhoudt contact met KNVB - Controleert het speelveld met toebehoren - Houdt administratie tijdens wedstrijd bij - Controleert, vult in en tekent wedstrijdformulier af - Vult strafrapportformulier in

Sportieve sfeer - Respecteert waarden en normen - Treedt op bij incorrect gedrag - Vertoont voorbeeld gedrag - Communiceert op correcte wijze met betrokkene

Ontwikkeling - Evalueert eigen handelen - Houdt zich op hoogte van spelregelwijzigingen - Staat open voor begeleiding In de bijlage 4 (blz. 58 en 59) is het begeleidingsrapport voor scheidsrechters van B- , A-junioren en senioren opgenomen. 6b. Van verenigingsscheidsrechter tot KNVB-scheidsrechter Voor een aantal van de verenigingsscheidsrechters kan er een moment dat zij de stap om KNVBscheidsrechter te worden willen maken. Argumenten die ertoe bijdragen of zelfs bepalend zijn een dergelijke stap te maken zijn bijvoorbeeld: - de verenigingsscheidsrechter wil zelf voor de KNVB gaan fluiten; - de verenigingsscheidsrechter heeft binnen de vereniging zijn top bereikt; - de verenigingsscheidsrechter heeft een nieuwe uitdaging nodig; - de Praktijkbegeleider scheidsrechters is van mening dat hij wedstrijden met een hogere moeilijkheidsgraad nodig heeft om zich verder te ontwikkelen; - de Praktijkbegeleider scheidsrechters (in zijn rol als scout) vindt de verenigingsscheidsrechter zo talentvol dat hij moet gaan voor een scheidsrechterscarrière; Voorgaand lijstje van mogelijke argumenten is onder te verdelen in interne (vanuit de verenigingsscheidsrechters komende) en externe (van buiten de verenigingsscheidsrechter komende) argumenten. Het is van groot belang en de verantwoordelijkheid van iedere betrokkene om de verenigings-scheidsrechters die dermate talentvol en ambitieus zijn zodanig te informeren, stimuleren, begeleiden en eventueel te faciliteren, dat ze een volgende stap in hun carrière kunnen zetten.

34 \\


- Informeren Iedere vereniging (en dus ook de scheidsrechtercoördinator en praktijkbegeleider) ontvangt regelmatig informatie omtrent arbitrage. De verenigingen dienen alle voor verenigingsscheidsrechters relevante informatie door te spelen naar de verenigingsscheidsrechters. Voor de oudere, meer ervaren verenigingsscheidsrechter is de informatie die betrekking heeft op de wijze waarop de stap naar KNVB- scheidsrechter kan worden gemaakt zeker relevant.

- Stimuleren Zoals alle groepen bestaat ook de groep verenigingsscheidsrechters uit verschillende mensen. Het is de taak van de scheidsrechtercoördinator en de Praktijkbegeleider scheidsrechters iedereen die dat nodig heeft en over kwaliteiten beschikt die een aspirant KNVB-scheidsrechter dient te hebben, zodanig te stimuleren dat men gaat nadenken over die stap. Uiteraard bepaalt iedereen uiteindelijk zelf of men die stap al dan niet neemt. - Begeleiden Het al dan niet nadenken over een eventuele carrière als KNVB-scheidsrechter wordt in hoge mate bepaald door de wijze waarop een verenigingsscheidsrechter wordt begeleid. Begeleiding dient er immers op gericht te zijn het beste uit iedereen te halen. Uiteraard geldt dit voor alle verenigingsscheidsrechters die binnen de vereniging actief zijn. Verenigingsscheidsrechters die het in zich hebben wellicht een goede KNVBscheidsrechter te worden, dienen vanuit de vereniging begeleiding te krijgen die erop gericht is op een bepaald moment die stap te maken. Het volgende is daarbij onder andere van belang: - samen (verenigingsscheidsrechter, scheidsrechterscoördinator en praktijkbegeleider) het doel bepalen; - samen (verenigingsscheidsrechter, scheidsrechterscoördinator en praktijkbegeleider) de route uitstippelen; - samen bespreken welke eisen tijdens deze route aan de verenigingsscheidsrechter dienen te worden gesteld; - samen de vorm(en) van begeleiding bespreken; Eigenlijk komt het er op neer om samen met de verenigingsscheidsrechter te komen tot een persoonlijk traject op weg naar KNVB-scheidsrechter. - Faciliteren Naast het voorafgaande kan een vereniging er ook over nadenken welke extra faciliteiten men verenigingsscheidsrechters zou kunnen bieden om de carrière als verenigingsscheidsrechter een goed vervolg te geven. Voorbeelden van mogelijke extra faciliteiten zijn: - meer begeleidingsmomenten bieden; - extra begeleiding bieden in de zin van: - externe begeleiding door middel van bijvoorbeeld een KNVB-praktijkbegeleider scheidsrechters of een Praktijkbegeleider scheidsrechters vanuit de regionale COVS-vereniging of een ervaren scheidsrechter; - observatie KNVB-scheidsrechter onder begeleiding van de Praktijkbegeleider scheidsrechters; - begeleiding/ondersteuning tijdens de te volgen Basisopleiding scheidsrechter (BOS) veldvoetbal; - vervoer naar bijvoorbeeld de cursus BOS veldvoetbal; Voor volledige informatie over organisatie, opleidingen en aanmeldingen: www.academie.knvb.nl


// 35

Stap 7 Rol van de KNVB Tot dusver lag de bal bij de verenigingen, u dus. Logisch, omdat de doelgroep (verenigingsscheidsrechters) bestaat uit leden van uw vereniging en hun carrière als verenigingsscheidsrechter binnen de vereniging beginnen. Toch kan de KNVB een rol spelen met betrekking tot verenigingsscheidsrechters. Die rol zal echter vooral ondersteunend van aard zijn. Ondersteunend omdat de verenigingen een en ander uiteindelijk naar eigen inzicht moeten invullen en uitvoeren. Binnen de districten van de KNVB kan de afdeling scheidsrechterszaken ondersteuning bieden. Het eerste aanspreekpunt daarbij is de medewerker Masterplan arbitrage. Voorbeelden van ondersteuning zijn: - Bestand van verenigingsscheidsrechters aanleggen ten behoeve van het regelmatig verschaffen van informatie aan verenigingsscheidsrechters en het verkrijgen van statistische gegevens die gebruikt kunnen worden om ontwikkelingen te volgen (bijvoorbeeld: toename of afname); - Bestand verenigingsscheidsrechters jaarlijks actualiseren; - www.scheidsrechterswinnen.nl; - Inhoud: - Spelregels; - Spelregelwijzigingen; - Bespreking wedstrijdsituaties; - Prijsvraag; - Aankondigen van activiteiten; - Verstrekken van informatie over arbitrageopleidingen; - Nieuwsbrief Verenigingsscheidsrechters samenstellen en verspreiden onder geregistreerde verenigingsscheidsrechters; - Inhoud: - Spelregelwijzigingen; - Interviews; - Prijsvraag; - Aankondigen van activiteiten; - Verstrekken van informatie over arbitrageopleidingen; - Verenigingsscheidsrechters jaarlijks de volgende zaken doen toekomen: - Fluit; - Notitieblokjes; - Pen; - Gele en rode kaarten; - Begeleiding bij het opzetten van beleid ten behoeve van verenigingsscheidsrechters; - Begeleiding bij het uitvoeren van vastgesteld beleid ten behoeve van verenigingsscheidsrechters; - Organiseren van arbitrageopleidingen: - Pupillenscheidsrechter; - Juniorscheidsrechter; - Basisopleiding scheidsrechter (BOS) veldvoetbal/ futsal; - Organiseren van applicaties voor verenigingsscheidsrechters; - Organiseren van bijeenkomsten voor scheidsrechterscoördinatoren; - Organiseren van opleidingen voor Praktijkbegeleiders scheidsrechters; - Ondersteuning bieden bij organisatie van wervingsavonden voor (jeugd)leden; - Ondersteuning bieden bij het organiseren van spelregelavonden. Voor vragen met betrekking tot genoemde vormen van ondersteuning kunt u contact opnemen met uw districtskantoor. Adresgegevens van alle KNVB-districten vindt u in de bijlage 7 op bladzijde 63.

36 \\


Stap 8 Rol van de COVS Hoewel de COVS (Centrale Organisatie van Voetbal Scheidsrechters) als hoofdtaak het behartigen van de belangen van de aangesloten scheidsrechters heeft, zijn vele van deze COVS-groepen bereid, daar waar mogelijk, verenigingen en verenigingsscheidsrechters ondersteuning te bieden. Voorbeelden van mogelijke ondersteuning door de COVS zijn: - Thema-avonden verzorgen - Spelregelquizzen verzorgen - Spelregelavonden verzorgen - Spelregellopen organiseren - Ondersteunen van verenigingen voor bepaalde tijd - Adopteren van verenigingen voor bepaalde tijd - Trainingsmogelijkheden bieden - Informatie verstrekken - Ondersteunen / verzorgen van Praktijkbegeleiding Voor vragen met betrekking tot genoemde vormen van ondersteuning kunt u contact opnemen met de KNVB, afdeling scheidsrechterszaken. Deze kan u voorzien van de adresgegevens van de COVS-groep bij u in de buurt.


// 37

Bijlagen Junioren en vrijwilligerswerk

39

Organisatie

45

Richtlijnen 4 tegen 4 en 7 tegen 7

48

Begeleidingsrapport scheidsrechter F- en E-pupillen

52

Begeleidingsrapport scheidsrechter D- pupillen en C-junioren

54

Begeleidingsrapport scheidsrechter B- en A-junioren

56

Praktijkverslag verenigingsscheidsrechter

58

Opleidingen

59

Adressen KNVB-districten

63

Adressen COVS

63

38 \\


BIJLAGE 1 Junioren en vrijwilligerswerk

Jeugdparticipatie: luchtfietserij? “De jeugd van tegenwoordig doet niets voor niets. Jongeren zijn dus ook niet bereid de handen uit de mouwen te steken voor hun voetbalvereniging”, zo wordt nogal eens verondersteld door verenigingsbestuurders. Jeugdparticipatie doen zij dan ook af als luchtfietserij. Onterecht, zo blijkt uit een enquête van onderzoeksbureau NIPO. Een ruime meerderheid van de jongeren lijkt het juist leuk om zich in te zetten voor hun voetbalvereniging. Op de vraag waarom ze dat dan niet doen, antwoordt het gros van de jongeren: “Hoe pak je zoiets aan?” en vooral “De vereniging heeft het me nooit gevraagd”. Jeugdleden zijn dus best te porren voor verenigingstaken. Maar ze hebben wel een duwtje in de rug nodig. Zolang jongeren alleen gezien worden als deelnemer van een (voor hen georganiseerde) activiteit, cursus of sportwedstrijd en ze geacht worden tevreden te zijn met het aanbod dat er is, dan is een passieve houding een natuurlijk gevolg. Juist door bepaalde taken verantwoordelijkheden aan jongeren af te staan ontstaat er meer betrokkenheid, hetgeen mogelijkheden biedt ten aanzien van jeugdparticipatie. Het is wel zaak dat jongeren die mogelijkheden krijgen aangereikt. Door bijvoorbeeld met activiteiten te komen die ze zouden kunnen organiseren, door budget beschikbaar te stellen om hun eigen wensen te realiseren, door ze in de kantine zelf een jeugdhoek in te laten richten, door de openingstijden aan te passen en door gewoon met hen te praten over hun eventuele wensen. Er zijn veel motieven van jongeren om vrijwilligerswerk te doen. Hierna volgt een opsomming van motieven die (in combinatie) kunnen verklaren wat jongeren beweegt om vrijwilligerstaken op zich te nemen. Daarbij maken we onderscheid tussen vijf categorieën. - Relationele motieven - Gezelligheid - Mensen ontmoeten - Vrienden maken - Leeftijdsgenoten ontmoeten met dezelfde interesses - Met anderen samenwerken - Zelfontplooiings-motieven - Eigen kwaliteiten en interesses ontdekken - Leerschool voor later: verantwoordelijkheid leren dragen, organiseren, communiceren, etc. - Opstapje naar betaald werk: CV-building - Ontspannings-motieven - Anders dan gewoon - Nieuwe ervaring - Nieuwsgierigheid - Vrijwilligerswerk als leuke en zinvolle vrijetijdsbesteding - Negatieve keus: verveling - Inhoudelijke motieven - De aard van de werkzaamheden spreekt aan (bijvoorbeeld werken met kinderen blijkt onder jongeren heel populair; De Jagher, 1995) - Ideële motieven - Hobby (sport) wordt vrijwilligerswerk - Ligt in het verlengde van studie (eventueel voor studiepunten)


// 39

- Externe/ expressieve motieven - Status: nuttig zijn, vrijwilligerswerk als manier om betekenis aan het leven te geven - Identiteit ontlenen - Laten zien wat je kunt: gewaardeerd worden, bevestiging krijgen - Sociale druk: je als het ware verplicht voelen iets voor de vereniging te doen We kunnen dus stellen dat er zeer uiteenlopende redenen denkbaar zijn op grond waarvan jongeren kunnen besluiten om vrijwilligerswerk te gaan of blijven doen. Hier dien je als voetbalvereniging op in te spelen. Zo moet je een jeugdlid, dat vooral uit gezelligheidsoverwegingen iets voor de vereniging wil doen, niet opzadelen met het thuis opstellen van de jaarbegroting voor de jeugdcommissie. Voor een HEAO- student, die het vrijwilligerswerk in de voetbalvereniging vooral ziet als een manier om ervaring op te doen, is zo’n klus wellicht wel interessant.

Jeugd betrekken bij de voetbalvereniging: waarom zou je? Jeugdparticipatie gaat niet vanzelf. Het kost tijd en moeite. Zo is er iemand nodig die het initiatief neemt. En mensen om de jonge vrijwilligers te ondersteunen. Alsof voetbalverenigingen niet nog meer te doen hebben… Maar jeugdparticipatie is een investering die zichzelf terugverdient. Met wat goede wil en soms simpele ingrepen valt vaak al een hoop te bereiken. Enthousiaste jeugdleden bijvoorbeeld, die binding voelen met hun vereniging. Bovendien kunnen jongeren klussen uit handen nemen, nu en in de toekomst.

Door junioren te laten participeren kunnen verschillende kaderfuncties binnen de vereniging worden ingevuld, wordt de kans vergroot dat er meer binding met de vereniging is en de junioren voor de voetbalsport behouden blijven (niet afhaken). Bovendien kan jeugdparticipatie het antwoord vormen op diverse knelpunten waar veel voetbalverenigingen mee kampen: Knelpunten binnen voetbalverenigingen

Jeugdparticipatie als antwoord, want…

Veel uitvallers onder de jeugd vanaf 13/14 jaar

Jongeren weten wat jongeren willen

Sport- en nevenactiviteiten worden slecht bezocht Tekort aan vrijwilligers (korte termijn)

Jongeren vormen nieuw vrijwilligerspotentieel

Opvolging van huidige vrijwilligers (lange termijn)

Jong geleerd is oud gedaan

Het vrijwilligersbestand van de vereniging vergrijst

Jongeren zijn nog onbevangen en hebben vaak frisse ideeën

Tips: werving & behoud van jeugdkader!

- Neem jongeren (zichtbaar) serieus In de eerste plaats moet er sprake zijn van gedragsverandering in de voetbalvereniging. In de zin dat de mening van jongeren gehoord én gerespecteerd gaat worden. Ook als die mening afwijkt van wat in de vereniging gebruikelijk is. Alleen op die manier kan een gevoel van betrokkenheid en daarmee een actieve verenigingsinstelling bij de jeugd worden gecreëerd.

Concreet betekent dit: -

Taken en verantwoordelijkheden aan jeugdleden (durven) afstaan.

-

Zichtbaar iets doen met hun ideeën (niet alleen luisteren). Het werkt voor jongeren heel motiverend als ze

-

Stel bijvoorbeeld jaarlijks een budget beschikbaar, waaraan een jeugdafvaardiging een bestemming mag

zien dat zij daadwerkelijk invloed op hun voetbalvereniging hebben. geven.

40 \\


Werving van jongeren: meer dan een oproep in het verenigingsblaadje Op de één of andere manier dienen jongeren te gaan inzien dat vrijwilligerswerk in de voetbalvereniging een aantrekkelijk alternatief vormt voor andere vrijetijdsactiviteiten, zoals bijbaantjes, tv kijken, uitgaan, etc. Dat ze zo iets terug kunnen doen voor hun voetbalvereniging. Ten aanzien van de werving van jongeren voor verenigingstaken zijn de volgende randvoorwaarden van belang: -

Benader jongeren persoonlijk, zodat kan worden ingespeeld op individuele mogelijkheden en wensen. Een algemene oproep in het clubblad werkt niet. Ten eerste wordt dit orgaan doorgaans slecht gelezen door de jeugd. Ten tweede is de drempel om zelf te reageren voor de meeste jongeren te hoog.

-

Geef inzicht in motieven om verenigingstaken op zich te nemen. Leg daarbij, afhankelijk van de persoon, het accent op relationele (samenwerken, mensen ontmoeten), zelfontplooiings- (leerschool voor later, goed voor CV), inhoudelijke (taak sluit aan op eigen interesse) en/ of ontspannings- (leuke en zinvolle vrijetijdsbesteding) motieven.

-

Zorg voor een duidelijke en concreet afgebakende taakomschrijving (in overleg), zodat de jongere weet waar hij/ zij aan begint. Vragen of men ‘iets’ voor de vereniging wil doen kan afschrikken.

-

Jongeren hebben een voorkeur voor kortlopende, concrete activiteiten en willen zich liever niet op lange termijn vastleggen. Ook al omdat ze in een levensfase verkeren waarin periodes met veel en weinig tijd elkaar snel kunnen opvolgen. De activiteiten moeten in hun tijdschema kunnen worden ingepast.

-

Vraag jongeren met z’n tweeën. Dat verlaagt de drempel.

-

Benader ook de jonge jeugd voor (passende) verenigingstaken, ook al kost dit wellicht veel begeleiding. Dit kan mede worden gezien als een investering voor de toekomst. Gebleken is namelijk dat een vroege kennismaking met vrijwilligerswerk een positieve invloed heeft op de bereidheid om op latere leeftijd taken te verrichten.

-

Zeg nooit: je moet. Communiceer echter wel dat de voetbalvereniging haar (voort)bestaan vooral dankt aan

-

Geef duidelijk aan dat je niet eeuwig aan de taken vastzit. Maar: vrijwillig is niet hetzelfde als vrijblijvend. Aan

haar leden- voor -leden karakter. Hiervan zijn veel jongeren zich niet bewust. zowel de jeugdige vrijwilliger als de vereniging en begeleiders worden, na bijvoorbeeld een proefperiode, eisen gesteld. Afspraken scheppen duidelijkheid en binding. -

Organiseer eens een ‘omkeerdag’, waarbij jongeren en kader van rol wisselen. Dat biedt een laagdrempelige mogelijkheid voor jongeren om eens te ‘proeven’ aan het kaderwerk.

De juiste taak bij de juiste jongere: ga uit van wensen en interesses Vanzelfsprekend moet de aard van de taken aansluiten bij de leefwereld, levensfase, interessesfeer, motieven en capaciteiten van jongeren in het algemeen en van elk jeugdlid in het bijzonder. In principe is er ‘voor ieder wat wils’. Om jongeren aan te spreken is het dus de kunst om in eerste instantie van hun vraag uit te gaan en niet, zoals veelal gebruikelijk, vanuit de te verrichten taken en klussen).

Concreet betekent dit: -

Bied keuzemogelijkheden. Start met de vraag: ‘Wat zou jij leuk vinden om te doen?’

-

Participatie is ook een leerproces: de mate waarin en de wijze waarop jeugdigen (kunnen) participeren is afhankelijk van hun leeftijd en ontwikkelingsfase.

-

Het takenpakket moet aansluiten op individuele mogelijkheden en wensen. De ene jongere is de andere niet.

-

De voorkeur van het gros van de jongeren gaat uit naar praktische activiteiten met concrete producten en diensten. Het organiseren van een pupillentoernooi spreekt dus doorgaans meer aan dan het uitzetten van het verenigingsbeleid voor de lange termijn.

-

Zoals al eerder aangegeven: kortlopende activiteiten verdienen de voorkeur. Om die reden is het als voetbalvereniging nuttig om naast formele bestuurs- en verenigingsfuncties ook ruimte te bieden voor flexibele vormen van inzet. Dit kan in de vorm van commissies en werkgroepen (ten behoeve van een toernooi, feest, verenigingsuitje, etc.) of tijdelijke stageachtige taken (‘assistent functies’).


// 41

Maak het aantrekkelijk voor de jeugd om verenigingstaken te verrichten Veelal gaan jeugdleden met plezier naar de voetbalvereniging, ook buiten de wekelijkse trainingen en wedstrijden om. Wanneer een dergelijke binding tussen jongeren en verengingen eenmaal tot stand is gebracht, is er een goede basis aanwezig om jongeren te benaderen voor het verrichten van verenigingstaken. Bedenk daarbij echter wel dat het vrijwilligerswerk in de voetbalvereniging moet concurreren met andere vrijetijdsactiviteiten, die de jongeren ter beschikking staan. Er moet dan ook voor worden gezorgd dat het werk vooral leuk is.

De volgende zaken kunnen daaraan bijdragen: -

Uit alles moet blijken dat de vereniging ook van de jeugd is. Bied ruimte voor een jeugdhoek in de kantine (door de jeugd zelf in te richten), stem de openingstijden van de kantine en de sportaccommodatie af op het weekprogramma van de jeugd, stel speciale jeugdtarieven in voor consumpties en geef de jeugd de mogelijkheid op gezette tijden eigen muziek te draaien.

-

Houd voor ogen dat jongeren vooral gezelligheid in het vrijwilligerswerk zoeken. Kom daaraan als vereniging tegemoet door ook budget beschikbaar te stellen voor zaken als catering (tijdens de werkzaamheden) en uitjes (bijvoorbeeld naar een voetbalstadion).

-

Zorg voor een goede onkosten- en reisvergoeding.

-

Laat jongeren de taken bij voorkeur in koppels of in groepsverband doen. Enerzijds doet dat recht aan de sociale behoefte van jongeren, anderzijds kunnen de jongeren dan ook steun bij elkaar vinden (er niet alleen voor staan). Het biedt het de mogelijkheid om eens af te zeggen als het slecht uitkomt ( huiswerk, verjaardag, etc.).

-

Beloon jongeren voor hun inzet, bijvoorbeeld door het geven van een certificaat aan het eind van een project. Dat drukt niet alleen waardering uit, maar kan ook van pas komen bij het verkrijgen van stages, opleidingsplekken of banen (CV).

Begeleiding: uitdagen, prikkelen, ondersteunen en waardering tonen Een voetbalvereniging die serieus werk maakt van jeugdparticipatie durft taken en verantwoordelijkheden uit handen te geven. Dat betekent echter niet dat jongeren daarbij volledig de vrije hand moet worden gegeven. Voor henzelf is het meestal ook prettiger om eerst enige begeleiding te krijgen, dan om direct in het diepe te worden gegooid. Beter is het dan ook om bij jeugdparticipatie te spreken over meedenken, meebeslissen en mede verantwoordelijkheid dragen. Het gaat om een samenspel tussen actieve jongeren en één of meer ervaren begeleiders of coördinatoren, die vooral in de voorwaardenscheppende sfeer (ruimte, geld, informatie) kunnen worden ingeschakeld.

Ten aanzien van de begeleiding verdient het aanbeveling de volgende zaken in acht te nemen: -

Zorg voor een duidelijk aanspreekpunt in de vereniging, waar de jonge vrijwilligers terecht kunnen met vragen en problemen. Vanzelfsprekend moet hier serieus werk van worden gemaakt door (zo mogelijk gezamenlijk) te komen tot oplossingen.

-

Het is zaak dat de begeleider/ coördinator naast en niet boven de jeugd gaat staan. Er moet sprake zijn van een gelijkwaardige relatie, die zich kenmerkt door samenwerking. Dus niet: als begeleider snel grijpen naar regels en in de controlerol schieten.

-

Zo’n gelijkwaardige relatie wordt makkelijker bereikt door begeleiders, die letterlijk (jongvolwassenen) en

-

Begeleiders dienen evenwicht te bewaren tussen ‘betutteling’ en voorkomen van ‘verzuipen’. Onderzoek

figuurlijk (jonge geest) dichtbij de jongeren staan. (De Jagher, 1995) wijst uit dat jonge vrijwilligers zelf de voorkeur geven aan een begeleider die slechts op afstand toekijkt en pas bijstuurt wanneer dat echt nodig is. Daardoor voelen jongeren zich meer verantwoordelijk, hetgeen de band met de vereniging verstevigt. -

De begeleider/ coördinator heeft tevens een uitdagende en prikkelende rol, die de deelnemers het gevoel geeft dat de jongeren mogen zijn wie ze zijn. Dat ze meer kunnen dan ze vaak zelf denken en dat extra inspanning voor de groep en de organisatie wordt gewaardeerd.

-

Zorg voor korte lijnen in de organisatie, zodat nieuwe ideeën niet verzanden in bureaucratie. Al eerder is opgemerkt dat het actieve jeugdleden motiveert als zij hun inzet beloond zien met concreet resultaat (en het demotiveert als dat resultaat uitblijft).

42 \\


-

Vergroot de deskundigheid van het verenigingskader ten aanzien van jeugdbeleid door middel van workshops, cursussen, etc. Dit verhoogt de kwaliteit van de begeleiding en ook het draagvlak voor jeugdparticipatie in de voetbalvereniging.

-

Leg als begeleider eventueel contact met de school van actieve jeugdleden: onderwijs en vrijwilligerswerk zouden elkaar structureel meer kunnen bieden.

Jeugdigen als verenigingsscheidsrechter! De rol als scheidsrechter “Als speler was ik een ettertje. De scheidsrechter deed het in mijn ogen nooit goed. Ik informeerde regelmatig of hij zijn bril had vergeten. Totdat mijn coach me uitdaagde zelf te gaan fluiten. ‘Laat dan maar eens zien hoe het wel moet’, zei hij. Zo gezegd, zo gedaan, dacht ik. Maar het bleek lastiger dan ik dacht. Je kunt niet alles zien. Iedereen maakt fouten. Zelfs ik. Nu ben ik niet meer zo aan het mekkeren tegen scheidsrechters. Ik weet inmiddels, na drie jaar fluiten, hoe moeilijk het is.” (Junior scheidsrechter)

Zet ze aan het denken Als coach of leider van een juniorenvoetbalteam kunt u veel doen om spelers bewust te maken van de moeilijke positie van de scheidsrechter. Het gaat er vooral hen aan het denken te zetten en vervolgens feedback te geven. Niet door een oordeel te geven over de kwaliteit van het antwoord, maar door een open discussie aan te gaan… - Organiseer een bijeenkomst over fluiten na de training of op een afgelaste wedstrijddag. Werk aan de hand van praktijksituaties (praktijkvoorbeelden, videobeelden) en ga de discussie met de spelers aan. Was het buitenspel? Indirecte of directe vrije schop? Terechte strafschop? - Analyseer samen met de spelers na afloop van een wedstrijd kort het optreden van de scheidsrechter. - Spreek samen met het team af welke sanctie er staat op mekkeren op de scheidsrechter (bijvoorbeeld wisselen). - En vooral: geef zelf het goede voorbeeld. Niet: vloeken en tieren bij foute beslissingen. Wel: de scheidsrechter na afloop bedanken.

Laat ze zelf (eens) fluiten Vaak werkt het nog het beste om jongeren zelf aan den lijve te laten ondervinden hoe moeilijk, maar ook hoe leuk het is om te fluiten. - Laat spelers om beurten fluiten tijdens het afsluitend partijtje van de training. - Wijd een training volledig aan het fluiten. Opbouw: 1. een kort inleidend praatje; 2. diverse partijvormen wisselende scheidsrechters; 3. tussentijds positieve feedback en aanwijzingen geven; 4. een nabespreking (Hoe vonden jullie het? Wat viel op? Wat heb je geleerd?). Zie bijvoorbeeld werkblad 6. - Zet junioren in als scheidsrechter bij verenigingstoernooitjes voor de D-, E- en F-pupillen. Veel jongeren vinden het leuk om met jonge kinderen om te gaan. - Misschien worden de junioren wel zo enthousiast dat ze vaker (bijvoorbeeld om de week) willen fluiten. Zorg in dat geval voor een aanspreekpunt (iemand die dichtbij de jongeren staat) waar ze met hun vragen terecht kunnen. Toon waardering, door ze bijvoorbeeld een scheidsrechtersshirt te geven.

Welke aanwijzingen kun je ze geven? Geef vooral positieve feedback, maar zeg dan wel concreet wat er goed ging. Natuurlijk kun je zo nu en dan wel wat aanwijzingen geven, maar het gaat in de eerste plaats om jongeren enthousiast te maken voor de rol van scheidsrechter. Aanwijzingen hebben het meeste effect wanneer zij concreet zijn en direct gekoppeld worden aan praktijksituaties. Daarbij kan het gaan om de volgende items: - Spelregels (bijvoorbeeld Wanneer is er sprake van een directe en wanneer van een indirecte vrije trap?); - Spelregeltoepassing (“Waarom gaf je in deze situatie geen voordeel?”);


// 43

- Houding in het veld (“Sta achter je beslissingen. Straal altijd overtuiging uit”); - Beslissingen toelichten (“Vaak helpt het als je even kort uitlegt waarom je fluit”); - Omgang met ‘lastige’ spelers (“Ga luchtig om met kritiek door bijvoorbeeld een grapje te maken), geef een keer een waarschuwing, maar treed daarna op”).

44 \\


BIJLAGE 2 Organisatie Onderstaand schema is bedoeld als hulpmiddel voor iedereen die bij de verenigingsscheidsrechters is betrokken. Het geeft in het kort aan wat er zoal dient te gebeuren. 1. Aanstellen verenigingsscheidsrechters Wie?

Wat?

Wanneer?

Hoe?

Scheidsrechtercoördinator

Gegevens beschikbare

Eind (vorig) seizoen

Via invulformulier

verenigingsscheids-

‘Beschikbaarheid

rechters verzamelen Scheidsrechtercoördinator

Wedstrijdpakketten

verenigingsscheidsrechters’ Eind (vorig) seizoen

vaststellen Scheidsrechtercoördinator

Gegevens aan te stellen

In overleg met begeleiders en verenigingsscheidsrechter


Via wedstrijdsecretariaat

Gegevens eigen

Voor aanvang


voetbalactiviteiten

seizoen

wedstrijden (oefen-, bekeren competitiewedstrijden) verzamelen Scheidsrechtercoördinator

verenigingsscheidsrechters verzamelen Scheidsrechtercoördinator

Seizoensplanning maken

Voor aanvang

In excelbestand

seizoen

‘seizoenplanning verenigingsscheidsrechter’



Planning voor de komende Iedere periode

Selectie uit excelbestand

week/weken maken

(afhankelijk van

‘seizoenplanning

uitkomen clubblad)

verenigingsscheidsrechter’

Na ieder weekend

Via excelbestand

Bijhouden aantal gefloten wedstrijden



// 45

2. Aanstellen Praktijkbegeleider Scheidsrechters Wie?

Wat?

Wanneer?

Hoe?


Gegevens beschikbare


Via invulformulier

begeleiders verzamelen

‘Beschikbaarheid scheidsrechter-begeleiders’


Gegevens aan te stellen



wedstrijden (oefen-, bekeren competitiewedstrijden) verzamelen Scheidsrechtercoördinator

Keuze maken voor vaste of Eind (vorig) seizoen

Via overleg

wisselende begeleiders Scheidsrechtercoördinator

Seizoensplanning maken

Voor aanvang

In excelbestand

seizoen




Planning voor de komende Iedere periode

Selectie uit excelbestand

week/weken maken

(afhankelijk van

‘seizoenplanning

uitkomen clubblad)


Na ieder weekend

Via excelbestand

Bijhouden aantal begeleidde

‘seizoenplanning

verenigingsscheids-


rechters

3. Aanstellen Praktijkbegeleider Scheidsrechters Wie?

Wat?

Wanneer?

Hoe?


Seizoensplanning

Voor aanvang

Via door betrokkenen

communiceren

seizoen

aangegeven kanalen

Periodeplanning

Voor aanvang


(voorjaarsreeks,

periode

aangegeven kanalen

Korte termijnplanning

Afhankelijk van


(wekelijks/

uitkomen clubblad

aangegeven kanalen

Hoe?


futsalcompetitie, najaarsreeks) communiceren Scheidsrechtercoördinator

tweewekelijks) communiceren

4. Afmelden verenigingsscheidsrechters Wie?

Wat?

Wanneer?

Verenigingsscheidsrechter

Afmelden

Zo spoedig mogelijk Via aangegeven kanalen

46 \\


5. Heraanstellen verenigingsscheidsrechters Wie?

Wat?

Wanneer?

Hoe?


Heraanstellen



Heraanstelling



communiceren

Na ieder weekend

Via excelbestand

Bijhouden aantal gefloten

‘seizoenplanning

wedstrijden


6. Organisatie rond wedstrijden Wie?

Wat?

Wanneer?

Scheidsrechter

- Aanwezig

- 45 minuten

Hoe?

- Melden - Wedstrijdbal/vlaggen - Wedstrijdformulier - Sleutel kleedkamer - Omkleden Scheidsrechter

- Aanvang warming-up

- 30 minuten

- Veld controleren Scheidsrechter

- Naar kleedkamer

- 10 minuten

- Laatste voorbereidingen - Sleutel kleedkamer inleveren - Teams halen Scheidsrechter

- Wedstrijd begint

0

Scheidsrechter

- Naar kleedkamer

Rust

- Thee Scheidsrechter

- Sleutel inleveren

2e helft

- Teams halen Scheidsrechter

- Sleutel halen

Na afloop

- Douchen - Naar bestuurskamer - Materiaal inleveren - Administratie


// 47

BIJLAGE 3 Richtlijnen vier tegen vier Afmetingen Het speelveld heeft een minimale lengte van 30 meter en een maximale lengte van 40 meter. De breedte is minimaal 20 meter en maximaal 30 meter. Geadviseerd wordt om op een half voetbalveld twee veldjes uit te zetten in de hoeken. Doel Het doel heeft een breedte van 3 meter en een hoogte van 1 meter. De breedte (dikte) van doelpalen en doellat mag niet meer dan 8 cm en niet minder dan 6 cm bedragen. De doelpalen en doellat moeten dezelfde breedte hebben. Doelpaal en doellat mogen vierkant, rechthoekig, rond of ovaal van vorm zijn. De hoeken moeten afgerond zijn. Aan doelpalen en doellat moeten netten kunnen worden aangebracht. Het doel mag geen scherpe of uitstekende delen hebben. Belijning Het speelveldje moet in overeenstemming met de plattegrond zijn, afgebakend door duidelijke lijnen of markeringshoedjes/pilonnen die maximaal 10 meter uit elkaar staan. De breedte van de lijnen bedraagt maximaal 12 centimeter. Bal Bij mini- F-pupillen wordt met balmaat nummer 5 gespeeld, met een maximaal gewicht van 320 gram. Het aantal spelers en wissels Een complete ploeg in het veld bestaat uit vier spelers. Gespeeld wordt zonder doelman. Wissels zijn onbeperkt toegestaan. Bijzondere spelregels Spelbegin Het spel begint of wordt hervat, na een doelpunt, in het midden van het veld. De tegenpartij moet hierbij een afstand van 5 meter in acht nemen. Buitenspel De buitenspelregel is niet van toepassing. Strafschop Een strafschop wordt slechts bij hoge uitzondering gegeven: de afstand doellijn - penaltystip is 8 meter (bij het nemen van een strafschop wordt het doel niet door een speler verdedigd). Keeper Vier tegen vier wordt gespeeld zonder keeper.

48 \\


Richtlijnen 7 tegen 7 De afmetingen Het speelveld moet rechthoekig zijn. De lengte mag variëren tussen 50 en 70 meter. De breedte tussen 35 en 52,5 meter. Toelichting Geadviseerd wordt om op een normaal voetbalveld (100 x 64 meter tot 105 x 69 meter) een veldje uit te zetten. Dit veld heeft dan de afmetingen van circa 64 x 50 meter (half voetbalveld). De lengte en de breedte verhouden zich bij voorkeur van 7:5. Het doel Het doel moet een breedte hebben van 5 meter en een hoogte van 2 meter (binnenwerkse maten). De breedte (dikte) van doelpalen en doellat mag niet meer dan 8 cm en niet minder dan 6 cm bedragen. De doelpalen en doellat moeten dezelfde breedte hebben. Doelpaal en doellat mogen vierkant, rechthoekig, rond of ovaal van vorm zijn. De hoeken moeten afgerond zijn. Achter de doelpalen moeten aan doelpalen en doellat netten kunnen worden aangebracht. Het doel mag geen scherpe of uitstekende delen hebben. Toelichting - Uit veiligheidsoverwegingen verdienen doelen die in kokers in de grond op een vaste plaats worden geplaatst de nadrukkelijke voorkeur. Na gebruik kunnen deze doelen in zijn geheel worden verwijderd of in delen worden gedemonteerd en afgevoerd. De kokers moeten daarna worden afgesloten. - Verplaatsbare doelen mogen worden toegepast mits deze op doelmatige wijze aan de grond worden verankerd. Uit oogpunt van stabiliteit dienen verplaatsbare doelen voldoende draagvlak te hebben (liefst 1,50 tot 2 meter). Doelen kunnen worden verankerd met speciale wartels of doelankers. - De doelnetten moeten zodanig worden aangebracht dat zij de doelverdediger behoorlijke ruimte laten. Voorkeur hebben doelen waarbij het doelnet door middel van stangen wordt ondersteund. - Hockey- of handbaldoelen zijn NIET toegestaan. - Bestaande 7 tegen 7-doelen met een doelhoogte van tenminste 1,75 meter zijn toegestaan. De belijning. Het speelveld moet in overeenstemming met de plattegrond zijn afgebakend door duidelijke lijnen. De breedte van de lijnen bedraagt 10 tot 12 cm. De lijnen die de verschillende gebieden begrenzen, behoren tot deze gebieden. Toelichting Het is de bedoeling dat alleen op speciale 7 tegen 7-veldjes de complete belijning wordt aangebracht als hiervoor aangegeven. Wordt gebruik gemaakt van normale velden, dan kan worden volstaan met het aanbrengen van een strafschoppunt. De oorspronkelijke zijlijnen, doellijn en middenlijn functioneren als begrenzing van het 7 tegen 7-veld. De bal Bij F- en E-pupillen wordt gespeeld met een bal maat nummer 5, met een maximaal gewicht van 320 gram. Bij D-pupillen met een bal nummer 5 met een maximaal gewicht van 370 gram.


// 49

Wedstrijdduur en teamgrootte Jongens

categorie

Meisjes

teamgrootte

wedstrijdduur

E-pupillen

7:7

2 X 25 minuten

F-pupillen

7:7

2 X 20 minuten

F-pupillen

4:4

afhankelijk van organisatie

categorie

teamgrootte

wedstrijdduur

pupillen 9/12 jaar

7:7

2 X 30 minuten

pupillen 5/8 jaar

7:7

2 X 30 minuten

Een complete ploeg in het veld bestaat uit een doelman en zes veldspelers. Het minimum aantal spelers inclusief doelman is vijf. Wissels Wissels zijn onbeperkt toegestaan. Dit betekent dat het aantal door te wisselen spelers en het aantal malen dat men doorwisselt onbeperkt is. Opmerking Aanbevolen wordt om maximaal 7 tegen 7 te spelen en slechts bij extreme weersomstandigheden dit aantal uit te breiden tot 8 tegen 8 of maximaal 9 tegen 9. De praktijk heeft geleerd dat het spelen van 7 tegen 7 door spelers en coaches het meest waardevol wordt geacht. Bij 8 tegen 8, 9 tegen 9 of meer worden voetbalweerstanden (ruimten, tegenstanders, etc.) voor spelers groter en dit komt het jeugdvoetballeerproces niet ten goede. Bijzondere spelregels Spelbegin:

Het spel begint of wordt hervat in het midden van het veld. De tegenpartij moet een afstand van 5 meter in acht nemen.

Buitenspel:

De buitenspelregel is niet van toepassing.

Strafschop:

Slechts bij hoge uitzondering: de afstand is acht meter. (F-pupillen gebruiken hun handen ter bescherming: niet bestraffen). Indien een werkelijke doelkans door overtreding (opzet) wordt ontnomen, dan kan een strafschop worden gegeven.

Terugspeelbal: In het pupillenvoetbal is het voor 7-tallen toegestaan dat de keeper een terugspeelbal in de handen mag nemen. A chterballen en hoekschoppen Achterballen mogen door de doelman in het spel worden gebracht door middel van werpen of uit de handen schieten. Het hinderen van de doelman is niet toegestaan. Hoekschoppen worden als ‘halve corners’ genomen. Dat wil zeggen: vanaf een door de scheidsrechter te bepalen punt halverwege de hoekvlag en de dichtstbijzijnde doelpaal. Vrije schop Bij F- en E-pupillen worden alle overtredingen bestraft met een directe vrije schop, waarbij de tegenstanders op een minimale afstand van vijf meter staan. Bij de D-pupillen gelden de normale spelregels voor vrije schoppen. Inworp Deze wordt op normale wijze genomen. Foutief genomen inworpen moeten worden overgenomen (voor de duidelijkheid: door dezelfde partij). Laat diegene die foutief ingooide de inworp overnemen en leg uit hoe het wel moet.

50 \\


Scheidsrechtersbal Wanneer de scheidsrechter per ongeluk fluit tijdens het spel kan hij dit alleen maar herstellen door het spel te hervatten met een scheidsrechtersbal op de plaats waar de bal was op het moment toen de scheidsrechter floot. De bal moet dan wel in het spel zijn. Ook wanneer hij het spel stillegt vanwege een blessure, weersgesteldheid of andere calamiteiten. Spelbederf, onbehoorlijk gedrag of commentaar op de leiding kan worden bestraft met een straftijd van 5 minuten. Zware overtredingen, zoals het trappen naar of van een tegenstander, spuwen, moet worden bestraft met een veldverwijdering. Gele en rode kaarten worden niet gebruikt bij zeventallenvoetbal. Wedstrijdformulieren Vanaf de D-pupillen wordt er gewerkt met wedstrijdformulieren. De E- en F-pupillen hebben geen wedstrijdformulieren. Hier wordt gewerkt met zogenaamde uitslagenlijsten die door de thuisspelende vereniging worden verzorgd. Bij iedere wedstrijd waarbij een wedstrijdformulier noodzakelijk is, levert de thuisspelende vereniging dit formulier. Beide leiders/aanvoerders voorzien dit formulier van relatienummers en spelersnamen van degene die aan de betreffende wedstrijd meedoen. Dit formulier dient voor aanvang van de wedstrijd te zijn ingevuld, ondertekend en aangeboden aan de scheidsrechter. De thuisspelende vereniging zorgt voor de officiële wedstrijdgegevens op het formulier. Ten slotte Het toepassen van de spelregels is in handen van de spelleider c.q. scheidsrechter. Deze kan maar één bedoeling hebben en dat is de jongens of meisjes zoveel mogelijk laten voetballen. Op het speelveld mogen zich alleen de spelers en de scheidsrechter bevinden. Coaches, begeleiders en anderen mogen zich dus niet tijdens de wedstrijd tussen de spelers begeven.


// 51

BIJLAGE 4 Begeleidingsrapport scheidsrechter (in opleiding) voor wedstrijden E en F pupillen Naam scheidsrechter :

Uitslag :

Wedstrijd :

Aantal geel :

Karakter van de wedstrijd :

Aantal rood :

Datum :

Per regel aankruisen of het een plus- of kluspunt is. Kluspunten beschrijven in concreet waarneembaar gedrag. Pluspunten

Kluspunten

1. Volgen & positie kiezen ❏ Volgt het spel dichtbij met goed overzicht

❏

❏ Kiest goed positie bij m.n. hoekschop/vrije schop

❏

2. Toepassing spelregels ❏ Beoordeelt duels voldoende

❏

❏ Handelt op juiste wijze bij ‘foute’ ingooi

❏

❏ Past regels mbt terugspeelbal juist toe

❏

❏ Past regels mbt hoekschop juist toe

❏

❏ Past regels mbt doelschop juist toe

❏

❏ Past regels mbt straftijd correct toe

❏

3. Leiding geven ❏ Geeft duidelijk fluitsignaal met goede intonatie

❏

❏ Voelt de wedstrijd aan

❏

❏ Past de spelregels consequent toe

❏

❏ Geeft daar waar nodig uitleg

❏

❏ Treedt kordaat op

❏

❏ Heeft uitrusting in orde

❏

4. Sportieve sfeer ❏ Respecteert waarden en normen

❏

❏ Treedt op tegen incorrect gedrag

❏

❏ Vertoont voorbeeldgedrag

❏

❏ Praat op correcte wijze met spelers

❏

5. Persoonlijke ontwikkeling ❏ Heeft voldoende zelfkritiek

❏

❏ Toont begrip, is goed te coachen

❏

Ko rte toelichting/tips/adviezen

Naam begeleider:

52 \\

Handtekening begeleider:


Registratie (markeer de registraties waaraan u aandacht wilt geven in het begeleidingsgesprek) De scheidsrechter (in opleiding) is in staat op adequate wijze waar te nemen, te interpreteren, spelregels toe te passen en te beslissen: 1. Volgen & positie kiezen

2. Toepassing spelregels

De scheidsrechter (in opleiding) is in staat op adequate wijze een bijdrage aan de sportieve sfeer te leveren: 3. Leiding geven

4. Sportieve sfeer

De scheidsrechter (in opleiding) is in staat op adequate wijze de formaliteiten van de wedstrijd af te handelen: 5. Formaliteiten

De scheidsrechter (in opleiding) is in staat om op adequate wijze deskundigen of kennisbronnen te raadplegen: 6. Persoonlijke ontwikkeling


// 53

Begeleidingsrapport scheidsrechter (in opleiding) voor wedstrijden C-junioren en D-pupillen Naam scheidsrechter :

Uitslag :

Wedstrijd :

Aantal geel :


Aantal rood :

Datum :


Kluspunten


❏

❏ Houdt oogcontact met assistent-scheidsrechters

❏


❏

2. Toepassing spelregels ❏ Beoordeelt duels correct

❏

❏ Past juiste spelstraffen (direct/indirect) toe

❏

❏ Neemt strafbaar buitenspel waar

❏

❏ Geeft indirecte goed aan

❏

❏ Past vermaningen, straftijd en kaarten correct toe

❏

3. Leiding geven ❏ Geeft duidelijk fluitsignaal met goede intonatie

❏


❏


❏

❏ Geeft daar waar nodig uitleg

❏


❏

❏ Werkt goed samen met assistent-scheidsrechter

❏


❏


❏


❏


❏


❏

5. Formaliteiten ❏ Handelt administratie juist af

❏

❏ Controleert speelveld

❏


❏


❏


Naam begeleider:

54 \\






4. Sportieve sfeer




// 55

Begeleidingsrapport scheidsrechter (in opleiding) voor wedstrijden A- en B-junioren en senioren Naam scheidsrechter :

Uitslag :

Wedstrijd :

Aantal geel :


Aantal rood :

Datum :


Kluspunten


❏

❏ Hindert het spel niet

❏

❏ Anticipeert op richting waarin spel beweegt

❏

❏ Houdt oogcontact met assistent-scheidsrechters

❏


❏

2. Toepassing spelregels ❏ Beoordeelt duels correct

❏

❏ Past juiste spelstraffen (direct/indirect) toe

❏

❏ Neemt strafbaar buitenspel waar

❏

❏ Past voordeelregel correct toe

❏

❏ Geeft indirecte goed aan

❏

❏ Past vermaningen, straftijd en kaarten correct toe

❏

3. Leiding geven ❏ Bereidt zich goed voor op de wedstrijd

❏

❏ Geeft duidelijk fluitsignaal met goede intonatie

❏


❏


❏

❏ Verduidelijkt beslissingen non-verbaal

❏


❏

❏ Werkt goed samen met assistent-scheidsrechter

❏


❏


❏


❏


❏


❏

5. Formaliteiten ❏ Handelt administratie juist af

❏

❏ Controleert speelveld

❏

❏ Vult strafrapport correct in

❏


❏


❏


Naam begeleider:

56 \\






4. Sportieve sfeer




// 57

BIJLAGE 6 Praktijkverslag verenigingsscheidsrechters Naam Cursist: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Datum: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wedstrijd: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uitslag: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Naam Praktijkbegeleider: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Algemeen beeld eerste helft . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Algemeen beeld tweede helft

................................................................

......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Wat ging er goed? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Wat ging er minder goed? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Wat kan ik verbeteren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Hoe ga ik mezelf verbeteren?

................................................................

......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... Opmerkingen nav contact met praktijkbegeleider scheidsrechters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... ......................................................................................... .........................................................................................

58 \\


BIJLAGE 7 Opleidingen BASISOPLEIDING SCHEIDSRECHTER VELDVOETBAL (BOS-VELD) Doel en inhoud: Opleiding voor diegenen die interesse hebben in het leiden van wedstrijden veldvoetbal. De deelnemers worden opgeleid tot KNVB- en/of verenigingsscheidsrechter. De scheidsrechterscursussen gaan uit van de praktijk. Op het veld wordt geoefend in het leiding geven aan 22 spelers en het toepassen van de spelregels daarbij. Onderwerpen in de cursus zijn: - de 17 voetbalspelregels - organisatie en administratie - kennis van voetballen en voetballers - leiding geven - blessurepreventie - en de praktische toepassing van deze onderwerpen. De cursus richt zich met name op het leiden van B- en A-junioren en senioren. Organisatie:

De cursus omvat zeven bijeenkomsten van 3 uur en wordt op avonden gegeven, in de regel op een accommodatie van een voetbalvereniging. De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het diploma “Basisopleiding Scheidsrechter Veldvoetbal”. Zij kunnen vervolgens worden aangesteld bij jeugdwedstrijden en/of wedstrijden in het lagere seniorenvoetbal.

Toelating:

Vanaf de leeftijd van 16 jaar. Het is mogelijk dat vooraf een toelatingsgesprek wordt gehouden.

VERKORTE BASISOPLEIDING SCHEIDSRECHTER VELDVOETBAL Doel en inhoud: Opleiding voor diegenen die interesse hebben in het leiden van wedstrijden veldvoetbal. De deelnemers worden opgeleid tot KNVB- en/of verenigingsscheidsrechter. De scheidsrechterscursussen gaan uit van de praktijk. Op het veld wordt geoefend in het leiding geven aan 22 spelers en het toepassen van de spelregels daarbij. Onderwerpen in de cursus zijn: - de 17 voetbalspelregels - organisatie en administratie - kennis van voetballen en voetballers - leiding geven - blessurepreventie - en de praktische toepassing van deze onderwerpen. Met name de praktijk van het fluiten staat centraal tijdens de verkorte BOS. Organisatie:

De cursus omvat vier bijeenkomsten van 3 uur en wordt op avonden gegeven, in de regel op een accommodatie van een voetbalvereniging. De verkorte BOS-opleiding wordt georganiseerd vanaf het voorjaar 2005.

Toelating:

Kandidaten dienen in het bezit te zijn van het certificaat spelregels. Het certificaat spelregels kan worden behaald via de on-line spelregelcursus (zie E-learning spelregels) welke is te vinden onder www.academie.knvb.nl


// 59

E-LEARNING SPELREGELS Doel en inhoud: Het leren van de spelregels veldvoetbal via E-learning. De cursus kan worden gevolgd door iedereen die geïnteresseerd is in spelregels. Het is mogelijk om de cursus af te sluiten met een on-line examen. Organisatie:

Van achter de computer kan de cursist in eigen tempo deze cursus doen. De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het certificaat "Spelregels Veldvoetbal". Dit certificaat geeft de mogelijkheid tot het volgen van de scheidsrechtersopleiding "Verkorte Basisopleiding Scheids-rechter Veldvoetbal". De cursus is te volgen vanaf 1 augustus 2005 en is te bezoeken op het volgende adres: www.academie.knvb.nl

Toelating:

De cursus is voor iedereen toegankelijk.

PUPILLENSCHEIDSRECHTER Doel en inhoud: Deze cursus is bestemd voor jongeren vanaf 12 jaar die binnen de eigen vereniging wedstrijden van pupillen willen gaan leiden. In deze korte cursus wordt ingegaan op: - spelregels 7 tegen 7 - leiden van wedstrijden 4 tegen 4 en 7 tegen 7 - in de praktijk oefenen. De cursus richt zich met name op het leiden van E- en F-pupillen. Organisatie:

De cursus bestaat uit twee bijeenkomsten van 2,5 uur of 1 bijeenkomst (bijvoorbeeld op een dag in de schoolvakantie) van 5 uur en wordt bij een voetbalvereniging georganiseerd.

Toelating:

Jongeren in de leeftijd van 12 tot 19 jaar.

JUNIORSCHEIDSRECHTER Doel en inhoud: Deze cursus is bestemd voor jongeren vanaf 15 jaar die binnen de eigen vereniging jeugdwedstrijden willen gaan leiden. Bij de voetballende junioren bestaat ook belangstelling andere taken bij de vereniging uit te voeren. Het scheidsrechter zijn bij een pupillen- of juniorenwedstrijd staat tijdens de cursus centraal. Onderwerpen in de cursus zijn: - de 17 voetbalspelregels (11 tegen 11) - organisatie en administratie - leiding geven aan voetballers - en de praktische toepassing van deze onderwerpen. De cursus richt zich met name op het leiden van wedstrijden van D-pupillen en C-junioren. Organisatie:

De cursus bestaat uit vijf bijeenkomsten van 3 uur en een spelregeltoets en wordt op avonden of in schoolvakanties georganiseerd bij een voetbal-vereniging. De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het certificaat Juniorscheidsrechter.

Toelating:

60 \\

Jongeren in de leeftijd van 15 tot 19 jaar.


BASIS OPLEIDING SCHEIDSRECHTER FUTSAL (BOS-FUTSAL) Doel en inhoud: Opleiding voor diegenen die interesse hebben in het leiden van futsal-wedstrijden waarvoor de scheidsrechter door de KNVB wordt aangesteld. De praktijk staat centraal. In de sporthal wordt geoefend in het leiding geven aan 10 spelers en het toepassen van de spelregels daarbij. Onderwerpen in de cursus zijn: - spelregels futsal - organisatie en administratie - leiding geven aan voetballers - blessurepreventie - en de praktische toepassing van deze onderwerpen. Organisatie:

De cursus omvat zeven bijeenkomsten van 3 uur en wordt op avonden gegeven in een sporthalaccommodatie. De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het diploma “Basis Opleiding Scheidsrechter - Futsal”. Zij kunnen vervolgens door de KNVB worden aangesteld bij futsalwedstrijden.

Toelating:

Vanaf de leeftijd van 16 jaar.

ASSISTENT-SCHEIDSRECHTER Doel en inhoud: Cursus om assistent-scheidsrechters van verenigingen inzicht in en kennis te geven van de spelregels en de samenwerking met de scheidsrechter. Organisatie:

De cursus bestaat uit twee bijeenkomsten van 2,5 uur en wordt in de regel georganiseerd bij een voetbalvereniging. Na de tweede avond ontvangen de deelnemers een certificaat.

Toelating:

Vanaf de leeftijd van 16 jaar.

RAPPORTEUR VELDVOETBAL/FUTSAL Doel en inhoud: De cursus is bedoeld voor (oud-)scheidsrechters veldvoetbal of futsal die belangstelling hebben om scheidsrechters te beoordelen. De beoordelingen (rapporten) van de scheidsrechters vormen de uitgangspunten voor begeleiding, selectie en doorstroming van de scheidsrechter. Onderwerpen in de cursus zijn: - het functioneren van de scheidsrechter en de rapporteur - waarnemen/beoordelen/waarderen - het invullen van het rapportageformulier - techniek van het scheidsrechteren - spelen spelregelkennis in relatie tot rapportage - beïnvloedingsfactoren - analyseren van een stagewedstrijd. Organisatie:

De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van 3 uur en een introductiebijeenkomst van 2 uur (totaal 20 uur). De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het certificaat “Rapporteur veldvoetbal of futsal”.

Toelating:

Vanaf de leeftijd van 25 jaar en scheidsrechterservaring hebben.


// 61

PRAKTIJKBEGELEIDER SCHEIDSRECHTERS VELDVOETBA L Doel en inhoud: De cursus is bedoeld voor (oud-)scheidsrechters veldvoetbal die belangstelling hebben om scheidsrechters (in opleiding) te begeleiden. Onderwerpen in de cursus zijn: - informeren, adviseren en ondersteunen van de scheidsrechter - observeren en analyseren van de scheidsrechter - coachen en begeleiden van de scheidsrechter - voeren van begeleidingsgesprekken - opstellen van een begeleidingsrapport - de competenties van de scheidsrechter en het arbitraal proces. Organisatie:

De cursus bestaat uit drie bijeenkomsten van 3 uur. De deelnemers die aan de gestelde voorwaarden voldoen, ontvangen het certificaat "Praktijkbegeleider Scheidsrechters Veldvoetbal".

Toelating:

Men wordt tot de cursus toegelaten als men: - gekwalificeerd BOS-, SO III of Verenigingsscheidsrechter is; - minimaal 25 jaar bij aanvang van de opleiding is; - goede schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden heeft; - gemotiveerd en beschikbaar is op wedstrijdmomenten.

62 \\


BIJLAGE 8 Adressen KNVB

District Noord

District West II

Postbus 675

Postbus 8200

8440 AR Heerenveen

3009 AE Rotterdam

Abe Lenstrastadion - Huismanstraat 3

Leningradplaats 13-15

8448 GZ Heerenveen

3066 SG Rotterdam

T 0513 - 618920

T 010 - 2862119

F 0513 - 618908

F 010 - 2862112

E [email protected]

E [email protected]

District Oost

District Zuid I

Postbus 618

Postbus 5504

7400 AP Deventer

4801 DE Breda

Keulenstraat 14

Takkebijsters 3

7418 ET Deventer

4817 BL Breda

T 0570 - 664213

T 076 - 5728313

F 0570 - 677266

F 076 - 5728358

E [email protected]

E [email protected]

District West I

District Zuid II

Postbus 9202

Postbus 100

1006 AE Amsterdam

6118 ZJ Nieuwstadt

Overschiestraat 194 - Sportpark Riekerhaven

Susterderweg 31

1062 XK Amsterdam

6118 CP Nieuwstadt

T 020 - 4879163

T 046 - 4819424

F 020 - 4879133

F 046 - 4819429

E [email protected]

E [email protected]

KNVB Academie Postbus 515 3700 AM Zeist I www.academie.knvb.nl E [email protected]

BIJLAGE 9 Adressen COVS

www.covs.nl of neem hiervoor contact op uw districtskantoor.


// 63

Uitwerking Stappenplan Arbitrage. Koninklijke Nederlandse Voetbalbond

Recommend Documents