UITVOERINGSPLAN VITALE COALITIES GEMEENTE HAAKSBERGEN

UITVOERINGSPLAN ‘VITALE COALITIES’ GEMEENTE HAAKSBERGEN

2014 – 2016

LOKAAL Gezondheidsbeleid

Uitvoeringsplan ‘Vitale Coalities’ gemeente Haaksbergen

2014 – 2016

INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING ...................................................................................................................................... 3

2. KADERS VOOR BELEID .................................................................................................................... 5 2.1 RIJKSBELEID ......................................................................................................................... 5 2.2 REGIONAAL BELEID .............................................................................................................. 5 2.3 GEMEENTELIJK BELEID ......................................................................................................... 6

3. KERNBOODSCHAPPEN TWENTSE GEZONDHEIDS VERKENNING ...................................................... 7

4. UITVOERINGSPLAN: BESTAANDE ACTIVITEITEN GEZONDHEIDSBELEID ........................................... 9 4.1 INLEIDING ............................................................................................................................ 9 4.2 OVERZICHT GEMEENTELIJKE ACTIVITEITEN GEZONDHEIDSBELEID........................................ 9 4.3 OVERZICHT PROJECTEN EERSTELIJNSZORG HAAKSBERGEN ................................................10

5. UITVOERINGSPLAN: VITALE COALITIES ..........................................................................................12 5.1 INLEIDING ...........................................................................................................................12 5.2 BESTAANDE VITALE COALITIES (‘VITALE MUUR’) ................................................................12 5.3 NIEUWE/POTENTIËLE VITALE COALITIES (VRAGEN-/WENSENMUUR) .................................14 5.4 DE DECENTRALISATIES SOCIAAL DOMEIN EN REGIONALE THEMA'S ....................................15

6. FINANCIËLE KADERS ......................................................................................................................16

7. EVALUATIE ....................................................................................................................................17

BIJLAGEN ..........................................................................................................................................18

Pagina 2 van 22


1

2014 – 2016

INLEIDING

Een goede gezondheid is zowel waardevol voor het individu als voor de samenleving als geheel. Mensen met een goede gezondheid kunnen zich optimaal ontwikkelen en zo lang mogelijk actief deelnemen aan de maatschappij. Gemeenten zijn wettelijk verplicht om binnen twee jaar na het verschijnen van de rijksgezondheidsnota een lokale gezondheidsnota vast te stellen. De Wet Publieke Gezondheid (WPG) geeft de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van publieke gezondheidszorg aan de gemeenten. In de WPG is opgenomen dat elke gemeente een gezondheidsbeleid en uitvoering voor een periode van vier jaar moet vastleggen in een gemeentelijke nota. In 2012 is in regionaal verband de regionale nota gezondheidsbeleid “Vitale coalities” opgesteld. Deze vormt de basis voor het lokaal gezondheidsbeleid. De (regionale) nota en dit (lokale) uitvoeringsplan vormen samen het lokaal gezondheidsbeleid (LGB). Regionale nota “Vitale coalities” De visie achter de regionale nota “Vitale coalities” is dat gezondheidswinst niet alleen vanuit het gezondheidsdomein wordt bereikt maar dat ook andere gemeentelijke beleidsterreinen een bijdrage leveren aan gezondheidswinst. Tegelijkertijd kan gezondheid ook veel betekenen voor andere beleidsterreinen. Wanneer mensen gezond(er) zijn, zijn er minder zorgvragen. Vitale coalities streven dus gemeenschappelijke doelen en/of onderling afhankelijke doelen na. In de regionale nota zijn thema’s benoemd die vooral regionaal opgepakt worden. Het gaat om de doorontwikkeling van de JGZ in het licht van de nieuwe jeugdtaken die gemeenten krijgen. Het beter benutten van de JGZcontactmomenten voor vroegsignalering door meer risico-gestuurd te gaan werken en de afstemming van de JGZ-artsen met de huisartsen. Ook de verbinding 0e - 1e lijn wordt, waar dat nodig en of wenselijk is, regionaal opgepakt omdat organisaties regionaal werkzaam zijn (GGD, Roset, LHV-kring Twente). Lokale uitvoeringsplan “Vitale coalities” Dit lokale uitvoeringsplan geeft een inventarisatie van vitale coalities voor Haaksbergen weer. Dit uitvoeringsplan beoogt niet een compleet overzicht van alle vitale coalities te geven. Het uitvoeringsplan is ook een momentopname. De samenleving is immers zeer divers en voortdurend in ontwikkeling. Afhankelijk van ontwikkelingen in de maatschappij en de wisselende behoeften bij onze inwoners zullen continu bestaande coalities verdwijnen en nieuwe vitale coalities ontstaan. Decentralisaties Gemeenten krijgen met ingang van 2015 de verantwoordelijkheid voor een groot aantal zorgtaken (Participatiewet, AWBZ en Jeugdzorg) terwijl hiervoor minder middelen beschikbaar zijn. Hierdoor neemt het belang van gezondheid(sbeleid) nog verder toe. In de beleidsplannen voor de decentralisaties zal daarom nadrukkelijk aandacht geschonken worden aan, elementen van, gezondheidsbeleid. Gemeentelijke inspanningen en vitale coalities met de Haaksbergse samenleving zullen daar concreet worden uitgewerkt. Totstandkoming Het Uitvoeringsplan Vitale Coalities is tot stand gekomen na een gemeentelijke verkenningssessie met medewerkers vanuit verschillende beleidsterreinen. De resultaten van de verkenningssessie zijn opgenomen in hoofdstuk 5. Verder is met een vertegenwoordiging van de Stichting EerstelijnsZorg Haaksbergen (EZH) over dit uitvoeringsplan gesproken. In de EZH werken huisartsenpraktijken, apotheken, fysiotherapiepraktijken, logopediepraktijken, maatschappelijk werk, ergotherapie, osteopatiepraktijken, oefentherapiepraktijken, podotherapiepraktijken, psychologiepraktijken, thuiszorgorganisatie en verloskundigenpraktijken samen aan de eerstelijnszorg in Haaksbergen. In hoofdstuk 4 wordt nader ingegaan op de visie van en samenwerking binnen de EZH. Leeswijzer Hoofdstuk 2 geeft een korte schets van het rijksbeleid en geeft de doelstellingen uit de regionale nota ‘Vitale coalities’ weer. Tevens wordt de verbinding met de door de Regioraad vastgestelde bestuursagenda van de GGD Twente gelegd. Dit is het kader voor het lokale uitvoeringsprogramma.

Pagina 3 van 22


2014 – 2016

Gezondheid bestaat uit diverse aspecten of onderdelen. In het derde hoofdstuk wordt kort ingegaan op de kernboodschappen voor Haaksbergen uit de Twentse Gezondheids Verkenning (TGV). Per aspect zijn de belangrijkste bevindingen weergegeven. Haaksbergen scoort over het algemeen goed op deze aspecten van gezondheid. In hoofdstuk 4 staat een overzicht van de (bestaande) activiteiten die de gemeente reeds subsidieert c.q. laat uitvoeren op het gebied van gezondheidsbeleid. Ook wordt hier de verbinding gemaakt met, de (gezondheid gerelateerde) activiteiten in, het Wmo-uitvoeringsplan. Tevens zijn hier de bestaande projecten van de eerstelijnszorg in Haaksbergen vermeld. In hoofdstuk 5 volgt het uitvoeringsplan waarbij een onderscheid wordt gemaakt in bestaande en nieuwe vitale coalities. In hoofdstuk 6 wordt kort op de financiële kaders van het lokaal gezondheidsbeleid ingegaan. Ten slotte staat in hoofdstuk 7 hoe het uitvoeringsplan geëvalueerd zal worden.

Pagina 4 van 22


2

KADERS VOOR BELEID

2.1

Rijksbelei d

2014 – 2016

Het rijk heeft in 2011 met de “Landelijke nota gezondheidsbeleid, Gezondheid dichtbij” het nieuwe rijksbeleid vastgesteld. Met deze nota is gekozen voor een meer integrale benadering van gezondheid. Wel blijft de aanpak van de vijf prioriteiten uit de vorige landelijke nota (2006) belangrijk om de volksgezondheid te verbeteren. Deze vijf prioriteiten zijn: schadelijk alcoholgebruik, tegengaan van roken, overgewicht, depressie, en diabetes. De drie thema’s in de nota uit 2011 zijn: 1. Vertrouwen in gezondheidsbescherming. Mensen kunnen sommige risicofactoren voor de gezondheid niet of moeilijk zelf beïnvloeden. Op dit terrein kan de Nederlander op de overheid rekenen. Heldere wet- en regelgeving en toezicht op de naleving hiervan blijven noodzakelijk. 2. Zorg en sport in de buurt. Het kabinet gaat de ontwikkeling van basiszorg vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw), de AWBZ en Wmo in de wijk stimuleren. Dit moet de afstemming tussen zorg en preventie verbeteren. Concrete voorbeelden zijn de terugkeer van de wijkverpleegkundige in 2015 en de invoering van de basis-GGZ bij de huisarts. Sport staat centraal in deze nota. Sport en bewegen is zowel goed voor de lichamelijke als geestelijke gezondheid. Daarom geeft het rijk prioriteit aan het stimuleren van sport en bewegen nabij in de wijk. Voorbeeld is de regeling sportbuurtcoach. 3. Zelf beslissen over leefstijl. Mensen zijn zelf verantwoordelijk voor hun gezondheid. Het rijk investeert extra in jeugd. Het gaat om bevordering van een gezonde leefstijl, vroege signalering van risico’s en om het stellen van grenzen en het stimuleren van een gezonde basis bij de jeugd. Een voorbeeld hiervan is het extra JGZ-contactmoment adolescenten dat per schooljaar 2013/2014 wordt ingevoerd.

2.2

Regionaal bel eid

In de regionale “Nota ‘Vitale coalities’ Betere gezondheid, meer participatie” zijn de volgende doelstelling en subdoelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen zijn leidend voor het uitvoeringsprogramma Haaksbergen. Hoofddoelstelling: Het bevorderen van de gezondheid en vitaliteit van de Twentse burger. Subdoelstellingen: 1. 2. 3. 4.

Het beperken van gezondheidsrisico’s in het gedrag van onze inwoners; Het bevorderen van bewegen en het leveren van fysieke inspanning van onze inwoners; Het benutten van de mogelijkheden die de fysieke omgeving ons biedt om te komen tot gezondheidsbevorderend gedrag; Het verbinden van de 0e en 1e lijn waardoor we de samenhang in de hulp en zorgstructuur in de wijk versterken.

De geformuleerde doelstellingen sluiten naadloos aan bij de ambities die geformuleerd zijn in de in juni 2012 door de regioraad vastgestelde bestuursagenda van GGD Twente1. Deze ambities luiden: 1. Inwoners van Twente leven minimaal net zo lang in gezondheid als in de rest van Nederland; 2. De Twentse jeugd is in staat om een gezond leven te leiden; 3. Ouderen zijn in de gelegenheid om gezond oud te worden;

1

Bestuursagenda Publieke Gezondheid, Opdracht aan de GGD, 2012 - 2015

Pagina 5 van 22


2014 – 2016

4. In Twente heeft iedereen gelijke kansen op gezondheid; 5. Nieuwe ontwikkelingen en bedreigingen worden tijdig gesignaleerd; 6. Infectieziekten en andere bedreigingen uit de omgeving worden voorkomen en gereduceerd; 7. Inwoners die buiten de reguliere hulpverlening vallen, worden actief beschermd.

2.3

Gemeentelijk belei d

De doelstellingen die in het regionale gezondheidsbeleid zijn vastgelegd sluiten aan op de strategische uitgangspunten van “SamenSterk in meedoen, Wmo-beleidsnota 2012-2016”. De strategische uitgangspunten van de Wmo-beleidsnota zijn: 1. De burger centraal: Aandacht voor de vragen/behoeften op alle levensterreinen van de burger en recht doen aan verschillen hierin. 2. Uitgaan van de eigen kracht van inwoners: Denken en werken vanuit de mogelijkheden en talenten van mensen en stimuleren, ondersteunen en vertrouwen stellen in particuliere initiatieven. 3. Meer aandacht voor voorkomen van problemen: Meer preventie door meer welzijn en gezond leven leidt tot minder zorg en ziekte. 4. Uitgaan van de kracht van kernen en wijken: Benutten van de kracht van de kern of de wijk voor de ontwikkeling van leefbare en levensloopbestendige wijken en dorpen.

Ook sluit het gezondheidsbeleid aan op de inhoudelijke uitgangspunten die gehanteerd worden voor het ontwikkelen van beleid ten aanzien van de drie decentralisaties (AWBZ – Wmo, Participatiewet en Jeugdzorg): • De inwoner centraal • Deelnemen naar vermogen (participatiemaatschappij) • Eigen kracht en verantwoordelijkheid • Voorkomen is beter dan genezen Deze uitgangspunten zijn opgenomen in de “Startnotitie decentralisaties Sociale Domein”.

Pagina 6 van 22


2014 – 2016

3 KERNBOODSCHAPPEN TWENTSE GEZONDHEIDS VERKENNING De GGD Twente verzamelt in de Twentse Gezondheids Verkenning (TGV) epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop van invloed zijn. De GGD heeft hierbij onder meer gebruik gemaakt van de uitkomsten van het E-MOVO (Elektronische MOnitor VOlksgezondheid) onderzoek dat in 2011 is uitgevoerd onder leerlingen van de klassen 2 en 4 van het voortgezet onderwijs. En verder van diverse andere bronnen waaronder de volwassenenmonitor, het rapport “Gezond ouder worden in Twente”, en het onderzoek “Fit en Gezond in Overijssel” (uitgevoerd door Sportservice Overijssel). De cijfers tonen het aan: in Twente zijn we ongezonder dan in de rest van Nederland. De levensverwachting is lager, er is meer sterfte aan hart- en vaatziekten, kanker, psychische stoornissen, COPD18 en diabetes. Er wordt in Twente meer gerookt, er zijn meer overmatige en zware drinkers en het percentage mensen met overgewicht is hoger dan het Nederlands gemiddelde. Voor iedere gemeente in Twente heeft de GGD Twente een vertaalslag gemaakt van de “Twentse Gezondheidsverkenning” naar de lokale situatie. Zo ook voor de gemeente Haaksbergen. Hieronder staat een samenvatting van de belangrijkste uitkomsten. Het TGV rapport “Gezondheid op de rails, gemeente Haaksbergen” is ter informatie bijgevoegd.

Be v o l k in g sk r im p e n v e r g r i jz in g p u n t v a n a a n d a c h t in H a a k sb e r g e n • In Haaksbergen stijgt het percentage ouderen van 20% in 2013 naar 31% in 2040.

Ge zo n d h e id in H a a k sb e r g e n v e r g e li jk b a a r m e t T w e n t e • De gemiddelde levensverwachting bij geboorte in Haaksbergen is 80,1 jaar en hiermee vergelijkbaar met Nederland. • Hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage aan heupen en knieën en diabetes zijn de meest voorkomende chronische aandoeningen en beperkingen bij ouderen. • Ervaren gezondheid in Haaksbergen is vergelijkbaar met Twente.

Le e f s t ij l in H a a k sb e r g e n k a n o p e e n a a n ta l a sp e c te n b e t e r • De helft van de volwassenen en 60% van de ouderen heeft overgewicht. Overgewicht komt in alle leeftijdsklassen vaker voor bij laagopgeleiden. • Veertien procent van de jongeren uit Haaksbergen geeft aan wel eens te roken, lager dan in de rest van Twente. Van de volwassenen rapporteert 21% te roken, lager dan in de rest van Twente en van de ouderen geeft 12% aan te roken, vergelijkbaar met Twente. • Bijna een derde van de leerlingen uit klas 2 en klas 4 in Haaksbergen geeft aan de afgelopen vier weken aan binge-drinken (vijf of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid) te hebben gedaan. Van de volwassen rapporteert 9% overmatig alcoholgebruik, vergelijkbaar met Twente. • Van alle leerlingen uit klas 2 en klas 4 uit Haaksbergen die hebben deelgenomen aan EMOVO, geeft 10% aan wel eens softdrugs te gebruiken, vergelijkbaar met Twente.

A a n d a c h t v o o r s o c ia le o m g e v in g b l ij f t b e la n g r i jk • Drie procent van de volwassen in Haaksbergen geeft aan zich (zeer) ernstig eenzaam te voelen, lager dan in de rest van Twente. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd.

Pagina 7 van 22


2014 – 2016

• Van de volwassenen in Haaksbergen geeft 19% aan het afgelopen jaar mantelzorg te hebben gegeven, vergelijkbaar met de rest van Twente. Bij ouderen in Haaksbergen is dit 14%. Een groot deel van de volwassenen (38%) ziet het geven van mantelzorg niet of nauwelijks als belasting, bij ouderen was dit 50%. • Van de leerlingen uit Haaksbergen geeft 14% aan de laatste 3 maanden wel eens gepest te zijn, in Twente is dit 12%. Vier procent van de leerlingen in Haaksbergen geeft aan meerdere keren per week te zijn gepest.

Fy s ie k e o m g e v in g i n H a a k sb e r g e n g o e d Haaksbergen scoort positief op belangrijke onderdelen van de fysieke omgeving; • In Nederland is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 2,1 kilometer. Voor inwoners van Haaksbergen is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 1,6 kilometer. • De leefbaarheid in de buurt en de woonomgeving in Haaksbergen wordt beoordeeld met een 7,6; dit is vergelijkbaar met de rest van Twente.

Z o r g - e n v o o r zi e n i n g e n g e b r u i k in H a a k s b e r g e n v e r g e li jk b a a r m e t T w e n te • In Haaksbergen is de zorgvraag voor chronische aandoeningen het hoogst, net als in de rest van Twente en Nederland. Toekomstramingen laten zien dat de zorgvraag voor chronische aandoeningen in 2015 met ongeveer 7% zal stijgen in Haaksbergen. • Het medicijngebruik in Haaksbergen is hoger dan gemiddeld in Twente. • De bekendheid van het Wmo/zorgloket is hoog onder ouderen in Haaksbergen; 84% geeft aan bekend te zijn met deze voorziening, in Twente is dit 82%.

Pagina 8 van 22


2014 – 2016

4 UITVOERINGSPLAN: BESTAANDE ACTIVITEITEN GEZONDHEIDSBELEID 4.1

Inleiding

Ten aanzien van het lokale uitvoeringsplan moet rekening worden gehouden met de beperkte (gemeentelijke) middelen. Daarom richten wij ons vooral op de ‘vitale coalities’ die lokaal gelegd kunnen (blijven) worden en de daaruit voortkomende kansen voor gezondheidsbeleid. Dit betekent voor het uitvoeringsplan dat teruggevallen wordt op de activiteiten die al uitgevoerd worden en op de vele goede voorbeelden van ‘vitale coalities’. Het lokale uitvoeringsplan bestaat daarom uit twee delen. Enerzijds staat in dit hoofdstuk een overzicht van activiteiten en projecten die momenteel spelen in onze gemeente op het brede terrein van gezondheid. Anderzijds wordt in hoofdstuk 5 een, niet uitputtend, overzicht van lokale vitale coalities gegeven. De vitale coalities bieden kansen; door ‘slim te verbinden’ worden de kansen voor de lokale uitvoering op het brede terrein van gezondheid beter benut. Gezondheidsbeleid is al lang een gemeentelijke taak. Er zijn reeds de nodige activiteiten die de gemeente laat uitvoeren c.q. subsidieert. Vooral de GGD Twente voert veel taken op het gebied van gezondheidsbeleid voor de gemeenten in Twente uit. In dit hoofdstuk wordt in vogelvlucht een overzicht gegeven van de bestaande activiteiten op het (brede) gebied van gezondheidzorg. In Bijlage 1 staat een uitgebreidere beschrijving van deze activiteiten. Opgemerkt wordt dat ook onderstaande overzicht evenmin beoogt uitputtend te zijn. De opgenomen activiteiten worden echter allemaal in 2014 (weer) gesubsidieerd en uitgevoerd.

4.2

Overzicht gemeentelijke activiteiten g ezondheids bel eid

GGD Twente In opdracht van de 14 Twentse gemeenten werkt GGD Twente aan een gezonde(re) Twentse samenleving. De GGD Twente voert hier verschillende taken voor uit waaronder infectieziektebestrijding, jeugdgezondheidszorg, inspecties op het gebied van hygiënezorg, medische milieukunde, initiatief bij incidenten en crisis en onderzoek naar ziekten, ongevallen en sterfte in de regio. Maatschappelijk werk; Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede - Haaksbergen De Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede – Haaksbergen (SMD E-H) voert algemeen maatschappelijk werk, schoolmaatschappelijk werk en opvoedingsondersteuning via “Loes” uit. Het Maatschappelijk Werk biedt psychosociale hulpverlening en helpt mensen zelfstandig verder te kunnen met allerlei vragen en problemen. Maatschappelijk werk bij een huisverbod wordt met ingang van 2014 verzorgd door Carint Reggeland. Project vrijwillige seniorenvoorlichting door Scala Het ouderenwerk voert diverse activiteiten uit, zoals: huisbezoeken, seniorenvoorlichting, deelname werkgroep Alzheimercafé, ondersteuning ouderenbonden, ontmoetingsactiviteiten en het zondagmiddagarrangement. Er worden (preventieve) huisbezoeken (door de ouderenadviseur) en seniorenvoorlichting (door vrijwilligers) uitgevoerd. Tijdens de huisbezoeken wordt enerzijds gesignaleerd en anderzijds voorlichting en advies gegeven. Collectieve preventie GGZ (CP GGZ) In het kader van de collectieve preventie Geestelijke gezondheidszorg (CP GGZ) neemt de gemeente diensten af van Mediant. Het betreft Collectieve preventie Jeugd en Volwassenen / Ouderen, Collectieve dienstverlening en Intensieve vrijwillige begeleiding. Preventieprogramma basisonderwijs In afstemming met het basisonderwijs voeren Tactus verslavingszorg en Halt Twente jaarlijks een preventieprogramma in het basisonderwijs in Haaksbergen uit. a. Tactus: “Op tijd voorbereid” Op tijd voorbereid (OTV) is een digitaal leerproject dat leerlingen van de basisschool voorbereidt op het omgaan met alcohol en roken.

Pagina 9 van 22


2014 – 2016

b. Halt: “Goed met de groep” en “Criminaliteit en Halt” Halt verzorgt net als Tactus voorlichtingen in het basisonderwijs. De voorlichting gaat niet specifiek over gezondheid maar stipt elementen hiervan wel aan (groepsdruk; wel of niet bier drinken om er bij te horen). Naast inzet in het basisonderwijs geeft Halt ook voorlichting op het Assink Lyceum. De inhoud wordt in overleg met het Assink bepaald. Happy Fris?! Happy Fris is een project van de Twentse gemeenten om het preventieve beleid van gemeenten te versterken. Happy Fris?! geeft in alle Twentse gemeenten de krachtige boodschap af dat jeugd en alcohol niet bij elkaar horen. Happy Fris?! heeft tussen 2008 en 2012 op basis van een provinciale subsidie gedraaid. Het project is formeel per 31 december 2012 beëindigd. In 2013 is echter gewerkt aan een doorstart. In 2014 zal naar verwachting opnieuw een subsidieverzoek bij de provincie worden ingediend. In de tussentijd wordt het project draaiende gehouden met financiële bijdragen van gemeenten, waaronder de gemeente Haaksbergen. Bemoeizorg door Tactus verslavingszorg en Mediant Bemoeizorg richt zich op inwoners die: • Zelf geen hulpvraag (kunnen) stellen; • Slecht contact kunnen leggen of onderhouden met reguliere hulpverleners (zorgmijding); • In het bestaande ondersteuningsaanbod tussen wal en schip vallen (zorghiaten). In Haaksbergen voeren zowel Tactus verslavingszorg als Mediant bemoeizorg uit. Voordat bemoeizorg wordt ingezet vindt screening van de casus plaats via de Ketenunit Zorg & Veiligheid. Noaberpoort Medewerkers van de Noaberpoort helpen inwoners van Haaksbergen om maatschappelijk actief te blijven. Met vrijblijvend advies en praktische ondersteuning op het gebied van vrijwilligerswerk, mantelzorg, opvoeden, opgroeien, welzijn en zorg. Onderzocht wordt of de Noaberpoort, in het kader van de decentralisaties, doorontwikkeld kan worden tot de toegang tot de voorzieningen in het sociale domein in Haaksbergen. Ketenunit Zorg & Veiligheid De Ketenunit Zorg & Veiligheid (KZV) is een ketensamenwerking tussen de gemeente Haaksbergen en meer dan 25 (hulp- en dienstverlenings) organisaties die het Convenant Zorg en Veiligheid hebben ondertekend. Zij werken samen aan de gecoördineerde aanpak van multi-problematiek van inwoners, gezinnen en jongerengroepen in Haaksbergen. Overige gemeentelijke activiteiten Naast bovengenoemde activiteiten vinden er uiteraard nog meer gemeentelijk gesubsidieerde activiteiten plaats die een bijdrage leveren aan gezondheidsbeleid. Het betreft onder meer diverse activiteiten op het gebied van sport en bewegen. Sporten en bewegen is goed voor de gezondheid: mensen die voldoende sporten en bewegen zijn minder vaak ziek. Voor kinderen is sport goed voor hun leerprestaties, weerbaarheid en psychische en motorische ontwikkeling. De kans dat zij later voldoende bewegen, is groot als zij daar al jong mee beginnen. Op het gebied van gezinsondersteuning met behulp van vrijwilligers voert bijvoorbeeld Humanitas met Homestart, Begeleide OmgangsRegeling (BOR en Maatjes Jongeren (in het kader van de experimenten jeugdzorg) activiteiten uit. In het Wmo-uitvoeringsplan 2013 wordt benadrukt dat het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers essentieel is en prioriteit krijgt. Deels is dit geborgd omdat de Stichting Informele Zorg en het team participatie van Scala deel uit maken van de Noaberpoort. In het Wmo-uitvoeringsplan zijn onder “impuls vrijwilligerswerk & mantelzorg” diverse projecten en activiteiten genoemd om het vrijwilligerswerk en mantelzorg te versterken. Het betreft onder meer het project “We helpen” en homestart van Humanitas. Tevens heeft de gemeente Haaksbergen Arcon gevraagd om te adviseren hoe het vrijwilligerswerk in Haaksbergen een flinke impuls kan krijgen.

4.3

Overzicht pr ojecten EerstelijnsZorg Haaksbergen

EerstelijnsZorg Haaksbergen (EZH) De eerstelijnszorgverleners in Haaksbergen streven door middel van samenwerking naar een compleet en geïntegreerd zorgaanbod in de eerste lijn dat is afgestemd op de vraag van de bewoners van Haaksbergen. Uitgangspunt is dat de zorg toegankelijk en laagdrempelig is, 'dicht bij huis' en dat de patiënt hierin centraal staat. Deze zorg wordt waar mogelijk in de eerste lijn aangeboden, door de lokaal gevestigde zorgverleners. Er wordt gestreefd naar een actieve opstelling van de patiënt in het

Pagina 10 van 22


2014 – 2016

zorgproces. Hiertoe wordt het zelfmanagement ondersteund en bevorderd. De professionals zijn gericht op innovatie en op verbetering van de kwaliteit en doelmatigheid van de multidisciplinaire zorg en preventie. De verschillende disciplines maken daarbij gebruik van elkaars complementaire expertise en middelen. De visie van de EZH sluit aan op de gemeentelijke visie in het kader van de Wmo en de decentralisaties (bijvoorbeeld eigen kracht, uitgaan van de vraag, innovatie van de zorg). Zorgprogramma's EZH De zorg voor chronische aandoeningen zoals Diabetes (Suikerziekte), Hart- en vaatziekten en COPD (Chronische longaandoening) wordt steeds complexer. Dit komt omdat mensen gemiddeld ouder worden en daardoor vaker meerdere aandoeningen tegelijk hebben. Hierdoor zijn er steeds vaker meerdere zorgverleners betrokken bij de zorg voor deze patiëntengroepen. Daarom wordt het steeds belangrijker dat de verschillende zorgverleners, die betrokken zijn bij de zorg voor een patiënt, de zorg goed op elkaar afstemmen en elkaar op de hoogte houden van de voortgang. De EerstelijnsZorg Haaksbergen (EZH) zet zich hiervoor in. De EZH ontwikkelt voor de belangrijkste chronische aandoeningen zorgprogramma's. Hierin wordt de samenwerking tussen de verschillende zorgverleners beschreven om de zorg/behandeling zo goed en efficiënt mogelijk te laten verlopen. Vastgelegd wordt wie welke zorg verleent, hoe dat gebeurt, hoe de zorgverleners elkaar daarvan op de hoogte houden en welke zorgverlener eindverantwoordelijk is voor het monitoren van de gehele behandeling. Doel is de kwaliteit van de zorg voor de patiënten in Haaksbergen te verbeteren. De volgende zorgprogramma's zijn ontwikkeld •Diabetes Mellitus type 2 (Suikerziekte); •Cardio Vasculair Risico Management (Hart- en vaatziekten); •COPD (Chronische longaandoening); •Valpreventie; •Fit & Fun (voor kinderen met overgewicht). •Hartfalen; •Angst & Depressie. Voor een nadere toelichting op bovengenoemde zorgprogramma’s wordt kortheidshalve verwezen naar de website van de EZH: http://ezh.praktijkinfo.nl. Gebaseerd op de zorgvraaganalyse uitgevoerd in 2013 wordt er in 2014 door de EZH ingezet op de zorg voor ouderen en de preventie van alcohol gebruik. Voor deze projecten wordt waar nodig samenwerking geïnitieerd met derden zoals de Gemeente, GGD, scholen, etc.

Pagina 11 van 22


5

UITVOERINGSPLAN: VITALE COALITIES

5.1

Inleiding

2014 – 2016

Voor vitale coalities zijn bestaande activiteiten geïnventariseerd waarmee de doelstellingen van publieke gezondheid gerealiseerd worden. Daarnaast is gekeken naar kansrijke nieuwe activiteiten door het vormen van vitale coalities. Gebleken is dat er een groot aantal bestaande vitale coalities is die een (grote) bijdrage leveren aan, de doelstellingen van het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Een groot aantal van deze coalities is bovendien het initiatief van (groepen) burgers (bijvoorbeeld de belangengemeenschappen) en/of bedrijven. De bestaande vitale coalities willen wij zoveel mogelijk borgen. Zowel de bestaande als de nieuwe / potentiële vitale coalities zijn hieronder gerangschikt in de categorieën “sport, bewegen en gezondheid”, “groen en gezondheid”, “gezond meedoen” en “sociale veiligheid”. In “Uit in Haaksbergen! Informatie over de activiteiten en ontmoetingsmogelijkheden in Haaksbergen” staat een overzicht van de ontmoetingsmogelijkheden en activiteiten die georganiseerd worden in Haaksbergen, Buurse en Sint Isidorushoeve. “Uit in Haaksbergen!” is deels overlappend en deels aanvullend op de hieronder geïnventariseerde vitale coalities.

5.2

Bestaande vital e coalities (‘vitale muur’)

a. Sport, bewegen en gezondheid -

Het (toeristisch) wandelpaden- (waaronder de oude kerkenpaden), fietsroute- en ruiterpadennetwerk in de gemeente Haaksbergen en omgeving is niet alleen interessant voor toeristen maar ook voor de eigen inwoners, bovendien zorgen deze netwerken voor een grotere toegankelijkheid van het openbaar groen;

-

Hetzelfde geldt voor de mountainbikeroutes, in aanvulling op de bestaande fietspaden, die vooral ook veel jeugd aantrekken;

-

Daarnaast zijn er diverse themaroutes (zoals Kiekeboer’n, industrieel erfgoed, flamingoroute etc.);

-

De ouderenwandelgroep van DIO, waar op donderdagochtend twee groepen van 40 personen samen gaan wandelen;

-

Dorpswandeling Historische Kring Haaksbergen, waaraan naast toeristen door veel Haaksbergenaren wordt deelgenomen;

-

De ‘Ommetjes’ in de kerkdorpen (wandelingen van 5 km), waar landschapsonderhoud, recreatie, bewegen en gezondheid samen op gaan;

-

Op verschillende plekken, onder meer in Buurse, werken recreatie ondernemers samen aan bijvoorbeeld een trimroute langs het ‘ommetje’;

-

Activiteiten voor de jeugd zoals: straatspeeldag, streetdance en een speelmiddag;

-

Kanotochten in combinatie met trimpaden (Captain Jack);

-

De Kennedymars; veel inwoners wandelen de halve marathon;

-

In dit verband kunnen de talrijke sportverenigingen die Haaksbergen kent, niet onvermeld blijven.

Pagina 12 van 22


2014 – 2016

b. Groen en gezondheid (‘doegroen’) -

Haaksbergen is een ‘groene’ gemeente, met veel groen in de wijken;

-

Het groenadoptieplan en de adoptie van speelvoorzieningen; waarbij groen of een speelvoorziening door de buurt/buurtbewoners wordt onderhouden zodat buurtbewoners elkaar ontmoeten en soms gezamenlijk activiteiten ondernemen;

-

Sport- en recreatiepark Groot Scholtenhagen;

-

Wandelpaden en ruim 70 km aan fietspaden voor jong en oud;

-

Educatief park Grintenbosch, waar vrijwilligers voorlichting geven aan kinderen die zo op jonge leeftijd met groen in contact komen.

c. Gezond meedoen -

In Sint Isidorushoeve komt een groep ouderen wekelijks bijeen voor ontmoeting, gymnastiek en een gezonde warme maaltijd;

-

Buurse: groep die gezamenlijk eet;

-

Samen eten in buurtcafé de Veldmaat in samenwerking met Livio;

-

Het wijkcafé van Livio in het Wiedenbroek;

-

Vrijwilligerswerkgroep ‘Loat goan’ in Buurse die in samenwerking met het jongerenwerk ontmoeting en activiteiten voor jongeren in combinatie met sport/bewegen organiseert;

-

In Sint Isidorushoeve is eveneens een vrijwilligerswerkgroep die ontmoeting en activiteiten voor jongeren organiseert.

d. Sociale Veiligheid en gezondheid -

Samenwerking tussen Halt, Tactus, gemeenten en scholen om preventie programma’s af te stemmen;

-

Roken in clubhuizen is verboden (dit leidde na verloop van tijd juist tot meer bezoekers van de clubhuizen), bovendien is er een alcoholmatigingsbeleid op vrijwillige basis (dit houdt onder meer in dat er op zaterdag helemaal geen of tot 16.00 uur geen alcohol wordt geschonken in de clubhuizen);

-

Samenwerking tussen een supermarkt, het Assink Lyceum, politie, toezichthouders en gemeente om overlast, vooral achterlaten van rommel bij de supermarkt en op de route naar school, terug te dringen en te voorkomen;

-

Afspraken tussen bedrijven die reclamedrukwerk bezorgen, politie, toezichthouders en gemeente om het dumpen van reclamefolders terug te dringen en te voorkomen;

-

Brief burgemeester aan ouders i.v.m. overlast door jeugd voor een supermarkt, waarna de overlast verdwenen is;

-

Bijeenkomsten op het Assink met ouders en leerkrachten om pesten aan te pakken.

Pagina 13 van 22


5.3

2014 – 2016

Nieuwe/potentiële vitale coalities (vragen-/ wensenmuur)

Van onderstaande nieuwe/potentiële vitale coalities zal in 2014 worden onderzocht of ze realistisch en haalbaar zijn. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeente een stimulerende, faciliterende en regisserende rol heeft. a. Sport, bewegen en gezondheid -

Mogelijkheid bespreken met biologische boeren en horecaexploitanten om op de routes van fiets- en wandelpaden een gezond fietsers- / wandelaarsmenu (arrangement) op te nemen;

Voor dit onderwerp stimuleert de gemeente het particulier initiatief. De rol van de wijkcoördinator hierin is evident. -

Bewegingstoestellen voor ouderen. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar geschikte locaties.

Dit project bevindt zich in de onderzoeksfase en valt binnen de kaders van het Wmo uitvoeringsplan (project 2.5 Wijkgericht werken en ontwikkeling woonservicegebieden). -

Onderzoeken of er animo is voor een moestuin in één of meer wijken.

Het initiatief voor dit onderwerp wordt vanuit het project woonservicegebieden genomen (2014).

-

Deelname jeugdsportfonds.

Eind november 2013 heeft de gemeente Haaksbergen een samenwerkingsovereenkomst getekend met het jeugdsportfonds Overijssel. Het Jeugdsportfonds maakt het mogelijk dat kinderen en jongeren van weinig draagkrachtige gezinnen kunnen sporten in verenigingsverband.

-

Buurtsportcoach: dit is een initiatief in het kader van meer bewegen en betreft een samenwerking tussen diverse organisaties.

Een haalbaarheidsstudie en de voorbereidingen zijn reeds gestart in 2013. De daadwerkelijke aanstelling en uitvoering vindt plaats vanaf 2014; begin 2014 wordt gestart met een pilot.

-

Actief Betrokken Clubs (ABC).

De gemeente streeft in haar beleid steeds meer naar maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is daarbij van belang dat ook de sportverenigingen die binnen de gemeente vallen, aansluiten op dit maatschappelijk verantwoord beleid van de gemeente. De sportverenigingen vervullen een belangrijke rol bij die maatschappelijke verantwoordelijkheid zoals het gelegenheid bieden voor sportdeelname door jeugd, ouderen, gehandicapten en zorgjongeren. In 2014 wordt met dit project gestart.

b. Groen en gezondheid (‘doegroen’) -

De wandelroutes in het buitengebied uitbreiden. Het betreft vaak routes over particuliere grond waar dus afspraken over moeten worden gemaakt met particulieren

Dit onderwerp wordt, op grond van de subsidieafspraken, door de VVV uitgevoerd. Daarnaast nemen belangengemeenschappen of recreatiebedrijven hiervoor ook het initiatief.

-

Haaksbergen heeft bovendien in het Structuurplan 2030 de ambitie geformuleerd in 2030 het groenste dorp van Twente te zijn.

Pagina 14 van 22


2014 – 2016

c. Gezond meedoen -

Jeu de boules banen worden veelal slecht gebruikt. Onderzocht zal worden hoe hier een impuls aan kan worden gegeven;

-

Wijkraden organiseren ontmoetingsbijeenkomsten. Dit kan nog verder worden versterkt. Wellicht kunnen andere activiteiten zoals samen eten (de eetkamer) of bewegen hier aan gekoppeld worden.

Beide onderwerpen worden door de wijkcoördinator voortdurend meegenomen in de gesprekken met de wijkraden.

d. Sociale Veiligheid en gezondheid -

Er zijn geen nieuwe vitale coalities geïnventariseerd. Sociale veiligheid (en gezondheid) komt echter aan de orde in het Veiligheidsprogramma Integrale Veiligheid 2013-2016 en de bijbehorende jaarplannen.

5.4

Decentr alisati es sociaal domein en regional e thema’s

De decentralisaties en gezondheid Per 1 januari 2015 wordt een groot aantal taken gedecentraliseerd naar gemeenten in het kader van de Jeugdzorg, Wmo/AWBZ en Participatiewet. Deze decentralisaties gaan gepaard met forse bezuinigingen. Budgetneutraliteit, inzet op eigen kracht en preventie zijn enkele van de uitgangspunten die in de gemeentelijke “Startnotitie Decentralisaties sociale domein” zijn weergegeven. De decentralisaties worden in samenhang opgepakt. Ook bij de aanpak van de drie decentralisaties is met andere woorden sprake van vitale coalities. Nadere uitwerking van deze vitale coalities vindt plaats bij de beleidsontwikkeling voor deze decentralisaties. In de beleidsplannen voor de decentralisaties zal nadrukkelijk aandacht geschonken worden aan, elementen van, gezondheidsbeleid. Gemeentelijke inspanningen en vitale coalities met de Haaksbergse samenleving zullen daar concreet worden uitgewerkt. Bijvoorbeeld waar het gaat om het verbinden van de 0e en 1e lijn. Zowel het Rijks- als het regionale- en gemeentelijke beleid zijn nog in ontwikkeling. Het Rijk heeft zowel over de wet- en regelgeving als over de beschikbare financiële middelen nog geen definitieve duidelijkheid gegeven. Vanzelfsprekend bereiden wij ons, met onze maatschappelijke partners en de andere gemeenten in Twente , op deze veranderingen voor. De resultaten daarvan zullen in de beleidsplannen worden opgenomen. Gezondheidswinst kan een resultaat zijn van het goed organiseren van de nieuwe taken. Werk en participatie in de maatschappij geeft mensen structuur en zingeving en bevordert het welzijn en de gezondheid. Regionale thema’s vitale coalities Naast bovengenoemde lokale vitale coalities worden op basis van de regionale nota thema’s regionaal opgepakt. Het betreft: a.

de doorontwikkeling van de JGZ in het licht van de nieuwe jeugdtaken die gemeenten krijgen;

b.

het beter benutten van de JGZ-contactmomenten voor vroegsignalering;

c.

de verbinding 0e - 1e lijn;

d.

de regionale activiteiten die in het kader van de collectieve preventie-GGZ worden uitgevoerd.

Waar mogelijk zal worden aangesloten bij de regionale opbrengsten. Dat betekent uiteraard niet dat er, indien gewenst of wanneer zich kansen voordoen, ook lokaal geen initiatieven (zullen) worden genomen. Zoals er bijvoorbeeld nu al met de huisartsen overleg wordt gevoerd over de toegang tot zorg en het verbinden van de 0e en 1e lijn.

Pagina 15 van 22


6

2014 – 2016

FINANCIËLE KADERS

Het financieel kader van dit uitvoeringsplan vindt zijn weerslag in diverse programma’s in de gemeentebegroting. Zorg valt anno 2013 in programma’s zoals: maatschappelijke ondersteuning, cultuur en ontspanning, onderwijs en jeugd en integrale veiligheid. Daar gaan in verhouding, gezien de vele taken, veel middelen in om en veel ligt ook vast. Het is daarbij niet gemakkelijk om te definiëren wat nu wel of niet onder zorg valt. Een groot deel van de middelen gaat bijvoorbeeld naar de Wmo-voorzieningen. Sociale zaken (bijstand, WSW, participatie, minimabeleid, inburgering) en onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang, sport en cultuur vormen ook een belangrijk deel van de begroting. Maar ook gezondheid (onder meer GGD Twente en jeugdgezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening), preventief jeugdbeleid (met daarbij inbegrepen het Centrum voor Jeugd en Gezin) en ouderen en gehandicapten zijn hierbij in beeld. Preventiebudgetten (naast de GGD Twente) zijn echter beperkt. doet ook recht aan het integrale karakter van de vitale coalities en daarmee van dit uitvoeringsplan. Steeds vaker wordt in beleid de link met gezondheid gelegd. Investeren in gezondheid wordt, nu de gemeente meer (gedecentraliseerde) zorgtaken Awbz, jeugdzorg en participatiewet krijgt in het sociale domein, ook steeds lonender. Zowel de samenleving als de gemeente zelf plukt hiervan dan de vruchten. Het lijkt daarom logisch om in de toekomst, onder meer door vitale verbindingen te leggen, meer financiële ruimte te creëren voor volksgezondheid en door preventie, danwel andere maatregelen, de verergering van gezondheidsproblematiek te voorkomen. De nieuwe taken die in het kader van de decentralisaties naar de gemeenten toekomen worden op termijn in de programma’s in de gemeentebegroting ondergebracht. De gemeente zit niet ruim in de financiële middelen. Het financiële kader voor deze nota wordt dus gevormd door de begroting voor 2014 en verder. Als er prioriteiten gesteld moeten worden, dan betekent dit vooral herschikken (nieuw voor oud) en uiteraard via de ‘vitale coalities’ inzet van middelen combineren c.q. verbinden met gezondheidsdoelen.

Pagina 16 van 22


7

2014 – 2016

EVALUATIE

De effecten van het lokale uitvoeringsplan zullen op verschillende manieren gemonitord worden, zoals: E-MOVO: sinds 2003 voert de GGD Twente onder jongeren in de 2e en 4e klas van het voortgezet onderwijs het elektronisch onderzoek EMOVO uit. Gezondheidsmonitor: de gezondheidsmonitor is een 4-jaarlijkse gezondheidsenquête onder inwoners van Twente van 20 tot 65 jaar, om informatie te verzamelen met betrekking tot de gezondheid, het zorggebruik en de zorgbehoefte. Het laten uitvoeren van een gezondheidsmonitor is een wettelijke verplichting voor de gemeente vanuit de Wet publieke Gezondheid. Ouderenonderzoek: periodiek vindt er een grootschalig onderzoek plaats naar de gezondheid van Twentse ouderen vanaf 65 jaar. Doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie van ouderen. Naast bovengenoemde gezondheidsonderzoeken worden (tenminste) jaarlijks evaluatiegesprekken met verschillende betrokken partners (zoals GGD Twente, SMD E-H, Mediant, Tactus, huisartsen etc.) gevoerd waarin de voortgang en effecten aan de orde zullen komen. Belangrijk om hierbij ten slotte op te merken is dat de gemeente Haaksbergen als regievoerder van het gezondheidsbeleid maar een beperkte invloed uit kan oefenen op de gezondheid en leefstijl van haar inwoners. In deze is de gezondheidsbevordering gericht op het bevorderen van het maken van een ‘gezonde keuze’. Onze inwoners zijn echter, zoals ook de rijksnota noemt, zelf verantwoordelijk voor de keuzes die ze maken.

Pagina 17 van 22


2014 – 2016

BIJLAGEN 1. 2. 3.

Beschrijving gemeentelijke activiteiten gezondheidsbeleid GGD rapport “Gezondheid op de rails, gemeente Haaksbergen” Regionale Handreiking Vitale Coalities

Pagina 18 van 22


2014 – 2016

Bijlage 1 Beschrijving gemeentelijke activiteiten gezondheidsbeleid GGD Twente De gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid is geregeld in de Wet Publieke Gezondheid (Wpg). Een groot deel van de uitvoering hiervan ligt bij de instelling en instandhouding van een regionale gemeentelijke gezondheidsdienst: GGD Twente. In opdracht van de 14 Twentse gemeenten werkt GGD Twente aan een gezonde(re) Twentse samenleving. De GGD Twente voert hier verschillende taken voor uit waaronder infectieziektebestrijding, jeugdgezondheidszorg, inspecties op het gebied van hygiënezorg, medische milieukunde, initiatief bij incidenten en crisis en onderzoek naar ziekten, ongevallen en sterfte in de regio. Het aanbod in de jeugdgezondheidszorg is vastgelegd in een wettelijk basistakenpakket. Opvoeders kunnen bij de jeugdgezondheidszorg terecht voor informatie en advies over de gezondheid, ontwikkeling en opvoeding van hun kinderen. De jeugdgezondheidszorg volgt de ontwikkeling en opvoeding van kinderen tot de leeftijd van 23 jaar via vaste contactmomenten op het consultatiebureau, op basisscholen en in het voortgezet onderwijs. Daarnaast zijn er verschillende vormen van ondersteuning, inloopspreekuren, huisbezoeken door verpleegkundigen en cursussen. De GGD jeugdgezondheidszorg maakt onderdeel uit van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). “Loes” is het gezicht voor opvoedondersteuning binnen het CJG, waar ouders/verzorgers terecht kunnen met al hun vragen over opvoeden en opgroeien. Naast het basistakenpakket hebben gemeente de mogelijkheid om extra taken door de GGD te laten uitvoeren. Dit worden maatwerkafspraken genoemd. In het kader van de gemeentelijke maatwerkafspraken neemt de gemeente (extra) groepsgerichte voorlichting af (deze voorlichting wordt via “Loes” / de Noaberpoort aangeboden), kortdurende pedagogische gezinsbegeleiding (maximaal 8 trajecten) en de deelname van verpleegkundigen in de zorgadviesteams in het basisonderwijs. Ook de participatie van de GGD in Loes is via het maatwerk geregeld. Maatschappelijk werk; Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede - Haaksbergen De Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Enschede – Haaksbergen (SMD E-H) voert algemeen maatschappelijk werk, schoolmaatschappelijk werk en opvoedingsondersteuning via “Loes” uit. Het Maatschappelijk Werk biedt psychosociale hulpverlening en helpt mensen zelfstandig verder te kunnen met allerlei vragen en problemen op het gebied van: • Relaties met partner, ouders, kinderen; • Gedrag van kinderen op school, peuterspeelzaal of kinderdagverblijf; • Seksuele geaardheid; • Gevoel van eenzaamheid, stress, nervositeit; • Zelfvertrouwen; • Verwerking van rouw, echtscheiding, ziekte, • ouder worden, invaliditeit; • Verwerking van geweld of andere situaties • waarbij slachtoffer of dader hulp wil; • Werk, werkloosheid, arbeidsongeschiktheid; • Leren uitkomen met het inkomen of inkomensverwerving. De hulpverlening wordt geboden in persoonlijke gesprekken of online. Inwoners kunnen zonder verwijzing terecht bij de locaties van de SMD E-H. Dit kan tijdens de dagelijkse spreekuren, via de website of er kan telefonisch een afspraak gemaakt worden. Een maatschappelijk werker maakt binnen vijf werkdagen een afspraak met de cliënt voor een aanmeldgesprek. In dit gesprek wordt de situatie van de cliënt in kaart gebracht en komen vervolgstappen in beeld. Door de cliënt snel te zien, kan een reële inschatting gemaakt worden van de urgentie. Hierdoor wordt in veel gevallen verergering of escalatie van problemen voorkomen. Daarbij geeft de maatschappelijk werker aan wat de cliënt kan verwachten van de hulpverlening. Het doel is dat de cliënt leert omgaan met de vragen en problemen en daardoor weer zelfstandiger kan functioneren in de maatschappij. De SMD E-H neemt deel aan de zorgadviesteams en is daar tevens de linking pin met de Ketenunit Zorg & Veiligheid (KZV). Binnen de KZV vervult de SMD vaak de rol van casuscoördinator bij multiproblematiek. De SMD E-H neemt ook deel aan de samenwerking binnen de eerstelijsnzorg in Haaksbergen. Maatschappelijk werk bij een huisverbod wordt met ingang van 2014 verzorgd door Carint Reggeland.

Pagina 19 van 22


2014 – 2016

Project vrijwillige seniorenvoorlichting door Scala De gemeente subsidieert, met ingang van 1 januari 2014, het ouderenwerk van Scala om activiteiten uit te voeren. De doelstelling van het ouderenwerk is het bevorderen van het welzijn, de maatschappelijke participatie en de zelfstandigheid van ouderen. Hiertoe voert het ouderenwerk diverse activiteiten uit, zoals: huisbezoeken, seniorenvoorlichting, deelname werkgroep Alzheimercafé, ondersteuning ouderenbonden, ontmoetingsactiviteiten en het zondagmiddagarrangement. Er worden (preventieve) huisbezoeken (door de ouderenadviseur) en seniorenvoorlichting (door vrijwilligers) uitgevoerd. Tijdens de huisbezoeken wordt enerzijds gesignaleerd en anderzijds voorlichting en advies gegeven. Op basis van de signalen wordt, indien nodig, actie ondernomen. Er wordt gelet vooral op sociaal isolement en eenzaamheid dat wil zeggen (het wegvallen van) sociale contacten en (het verminderen van) participatie aan de orde zijn gesteld. Ook de mogelijkheid van het inzetten van een vrijwilliger als maatje en ter ondersteuning wordt door de seniorenvoorlichters toegelicht. Collectieve preventie GGZ (CP GGZ) In het kader van de collectieve preventie Geestelijke gezondheidszorg (CP GGZ) neemt de gemeente diensten af van Mediant. Collectieve preventie Jeugd en Volwassenen / Ouderen: bestaat uit activiteiten gericht op het voorkomen van depressie bij de inwoners van Haaksbergen. Het betreft vroegsignalering, adequate zorgtoeleiding en met lokale organisaties toewerken naar integraal aanbod voor bepaalde risicogroepen. In het licht van de decentralisatie jeugdzorg en de decentralisatie begeleiding wordt onderscheid gemaakt in een basispakket voor jeugd en een basispakket voor volwassenen en ouderen. Collectieve dienstverlening: houdt consultatie en advies in aan consultatiebureaus, Loesloketten, zorgadviesteams in het onderwijs en zorgloketten. In het kader van de decentralisaties wordt ingezet op het versterken van de eerste lijn met als doel minder vraag naar (duurdere) tweedelijnszorg en versterken van de lokale regie op preventie en begeleiding. Intensieve vrijwillige begeleiding: mensen met ernstige psychische of psychiatrische problemen wordt ondersteuning geboden bij deelname aan de samenleving, het versterken van zelfstandigheid en het doorbreken van sociaal isolement. Hierbij wordt aangesloten bij de vraag van de cliënt wordt met behulp van vrijwilligers en/of ervaringswerkers passende ondersteuning geboden bij het behouden of terugvinden van de regie over het eigen leven. In het Wmo-uitvoeringsplan is dit activiteit 4.2 Bijzondere groepen. Preventieprogramma basisonderwijs In afstemming met het basisonderwijs voeren Tactus verslavingszorg en Halt Twente jaarlijks een preventieprogramma in het basisonderwijs in Haaksbergen uit. a. Tactus: “Op tijd voorbereid” Op tijd voorbereid (OTV) is een digitaal leerproject dat leerlingen van de basisschool voorbereidt op het omgaan met alcohol en roken. In het project wordt ingegaan op de risico’s die zitten aan het onverantwoord gebruik van deze middelen. Het uitgangspunt is geen alcohol drinken onder de 18 jaar en niet beginnen met roken. Groep 8 van de basisschool is een goed moment om te starten met de voorlichting omtrent alcohol en roken. Een aantal kinderen experimenteert immers al met alcohol en anderen zullen misschien niet lang wachten met het proberen van een eerste sigaret. Dit blijkt ook uit de cijfers van de afgelopen jaren OTV in Haaksbergen. Alle reden dus om aandacht te besteden aan deze thema’s. In het schooljaar 2012 – 2013 hebben 12 van de 14 Haaksbergse basisscholen deelgenomen aan OTV. Opgemerkt wordt dat scholen soms een jaar deelname overslaan in verband met combinatieklassen. b. Halt: “Goed met de groep” en “Criminaliteit en Halt” Halt verzorgt net als Tactus voorlichtingen in het basisonderwijs. De voorlichting gaat niet specifiek over gezondheid maar stipt elementen hiervan wel aan (groepsdruk; wel of niet bier drinken om er bij te horen). Naast inzet in het basisonderwijs geeft Halt ook voorlichting op het Assink Lyceum. De inhoud wordt in overleg met het Assink bepaald. In de groepen 7 staan de onderwerpen criminaliteit en Halt centraal. Naast kennisoverdracht ligt het accent op het bespreken van ervaringen van de leerlingen. Tevens wordt aandacht besteed aan waarden en normen in relatie tot grensoverschrijdend gedrag, jeugdcriminaliteit en de thema’s waar Halt zich mee bezighoudt. In de groepen 8 staat “Goed met de groep” op het programma. Door de groepsinvloed maakt iemand soms een andere keuze dan wanneer hij alleen zou zijn. Wat is groepsinvloed en hoe werkt dat? Hoe kun je voor je eigen mening opkomen in een groep? En hoe kun je eigen verantwoordelijkheid nemen,

Pagina 20 van 22


2014 – 2016

ook binnen een groep. De leerlingen krijgen handvatten aangereikt hoe ze binnen bv het VO om kunnen gaan met een negatieve vorm van groepsinvloed. Hoe kunnen zij voor zichzelf alternatieven bedenken. Ook combinatiegroepen 7/8 worden bezocht met de les jeugdcriminaliteit waarbij er ook aandacht is voor groepsdruk en de overgang straks voor de groep 8 leerlingen naar het VO. Happy Fris?! Happy Fris is een project van de Twentse gemeenten om het preventieve beleid van gemeenten te versterken. De Twentse jeugd drinkt immers veel, vaak en vroeg. De gevolgen zijn bijvoorbeeld merkbaar in de gezondheidszorg en bij de veiligheid tijdens het uitgaan. Happy Fris?! geeft in alle Twentse gemeenten de krachtige boodschap af dat jeugd en alcohol niet bij elkaar horen. Onderdeel van Happy Fris?! is het project Alcohalt waarin het Openbaar Ministerie (OM), de politie Twente, Tactus verslavingszorg en Halt-team Twente nauw samen werken. Alcohalt heeft als doel om het alcoholgebruik onder jongeren een halt toe te roepen. De leerstraf Alcohalt wordt aangeboden aan jongeren van 12 tot 18 die zijn aangehouden voor een delict waarbij alcohol een rol speelde. In de leerstraf hebben de ouders ook een duidelijke rol. De trainingen bij Tactus verslavingszorg dienen als ondersteuning aan ouders en hun kind bij de zorg voor een goede toekomst. Bewust worden van wat alcohol met het jonge lichaam doet en met de hersens is het belangrijkste doel. Door deze bewustwording wordt een andere, gezondere kijk op alcoholgebruik nagestreefd. Uiteindelijk doel is om mensen ervan te doordringen dat alcoholgebruik op jonge leeftijd echt niet kan. Alcohalt wordt uit de financiële middelen voor Happy fris?! betaald. Happy Fris?! heeft tussen 2008 en 2012 op basis van een provinciale subsidie gedraaid. Het project is formeel per 31 december 2012 beëindigd. In 2013 is echter gewerkt aan een doorstart. In 2014 zal naar verwachting opnieuw een subsidieverzoek bij de provincie worden ingediend. In de tussentijd wordt het project draaiende gehouden met financiële bijdragen van gemeenten, waaronder de gemeente Haaksbergen. Bemoeizorg door Tactus verslavingszorg en Mediant De Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) is er, onder meer, op gericht om zogeheten zorgwekkende zorgmijders te helpen bij het onderkennen en stellen van hun hulpvraag, hen actief uit te nodigen zorg te accepteren, en het zorgaanbod op hun vragen en problemen af te stemmen. Dit wordt ook wel bemoeizorg genoemd. Bemoeizorg richt zich op inwoners die: • Zelf geen hulpvraag (kunnen) stellen; • Slecht contact kunnen leggen of onderhouden met reguliere hulpverleners (zorgmijding); • In het bestaande ondersteuningsaanbod tussen wal en schip vallen (zorghiaten). In Haaksbergen voeren zowel Tactus verslavingszorg als Mediant bemoeizorg uit. Voordat bemoeizorg wordt ingezet vindt screening van de casus plaats via de Ketenunit Zorg & Veiligheid. Noaberpoort De Noaberpoort is één centraal, herkenbaar fysiek punt dichtbij burgers georganiseerd én waar alle burgers van Haaksbergen terecht kunnen met (hulp)vragen. Medewerkers van de Noaberpoort helpen inwoners van Haaksbergen om maatschappelijk actief te blijven. Met vrijblijvend advies en praktische ondersteuning op het gebied van vrijwilligerswerk, mantelzorg, opvoeden, opgroeien, welzijn en zorg. In Noaberpoort werken vijf organisaties samen onder één dak: de gemeente Haaksbergen met haar Wmo-consulenten, MEE-Twente, het Loes-loket, team participatie van Scala en het Steunpunt Mantelzorg Haaksbergen. Onderzocht wordt of de Noaberpoort, in het kader van de decentralisaties, doorontwikkeld kan worden tot de toegang tot de voorzieningen in het sociale domein in Haaksbergen. Ketenunit Zorg & Veiligheid De Ketenunit Zorg & Veiligheid (KZV) is een ketensamenwerking tussen de gemeente Haaksbergen en meer dan 25 (hulp- en dienstverlenings) organisaties die het Convenant Zorg en Veiligheid hebben ondertekend. Zij werken samen aan de gecoördineerde aanpak van multi-problematiek van inwoners, gezinnen en jongerengroepen in Haaksbergen. De gemeente bekleedt in dit samenwerkingsverband een regierol door de deskundigheid van organisaties in de keten samen te brengen in multidisciplinaire overleggen om te komen tot een gedeelde visie over de aanpak van de problematiek van cliënten. Het cliëntsysteem wordt intensief betrokken bij deze aanpak en bij de verschillende overleggen die er zijn. Er kan een beroep gedaan worden op de KZV als er sprake is van problematiek op drie of meer leefgebieden waarbij sprake is van ontbrekende, onvoldoende of onduidelijke regie, van vastgelopen problematiek, van zorgmijders of van spoed. De KZV voegt onderzoek en regie toe aan de bestaande inspanningen en verantwoordelijkheden van instellingen. Het doel van de KZV is om te komen tot

Pagina 21 van 22


2014 – 2016

effectieve en efficiënte interventies (combinaties van ondersteuning en drang/dwang) waardoor meer grip ontstaat op hardnekkige problematiek en zorgmijders. De corebusiness van de KZV daarbij is een strak geregisseerde, probleemgerichte aanpak, daar waar het de mogelijkheden van instellingen te boven gaat of waar de instellingen onderling in gezamenlijkheid niet meer uitkomen. Binnen de coördinatie van zorg en veiligheid is tevens een duidelijke verbinding gemaakt met de Veiligheidshuis. Daarnaast is er verbinding gemaakt met scholen in de onderwijsketen, door middel van Zorg Advies Teams (ZAT’s) voor de voorschoolse periode, de basisscholen en voor het voortgezet onderwijs. De SMD E-H is de linking pin tussen de ZAT’s en de KZV. Op deze manier sluiten de drie ketens (zorg, veiligheid en onderwijs) op elkaar aan.

Pagina 22 van 22

UITVOERINGSPLAN VITALE COALITIES GEMEENTE HAAKSBERGEN

Recommend Documents