Uitkomsten Streekagenda avonden op de Waddeneilanden In dit overzicht presenteren de provincie Fryslân en de Waddengemeenten de belangrijkste resultaten die ingebracht zijn tijdens de avonden over de streekagenda op Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Per thema wordt een algemeen beeld geschetst van de reacties van de aanwezigen. Hier komen onderwerpen aan de orde die tijdens de avonden meerdere keren aangedragen zijn of in het oog springen. Daarnaast bevat dit overzicht onderwerpen die op elk eiland aangedragen zijn.
Demografische ontwikkeling en leefbaarheid Vlieland Woningmarkt is een knelpunt (zorg voor voldoende huurwoningen/te dure koopwoningen), realiseren van een nieuwe zorgvoorziening/ zorgcentrum - multifunctioneel, verbreden van de werkgelegenheid – wees inventief. Realiseren van een dorpshuis functie in de nieuwe school. Bevolkingsontwikkeling is helemaal geen probleem. Ameland Dit thema levert niet heel veel (vergelijkbare) reacties op. Werkgelegenheid die verdwenen is weer terug halen (permanente vertegenwoordiging van het Rijk op het eiland). Zorgen voor betaalbare woningen, continuïteit in de zorg (met verschillende aanbieders onder één dak), ophouden met dubbele voorzieningen (we zijn één eiland) Ontwikkelingen woningmarkt en op afstand werken zijn onzin, verbreding werkgelegenheid is een dooddoener alle energie aan toerisme spenderen, specialisatie is prima. Terschelling Woningmarkt is aandachtspunt. Betere mogelijkheden voor jonge gezinnen, vergrijzing, mobiliteitsonderzoek. Sport/congres accommodatie (mf-hal), breder (digitaal) onderwijs (VMBO, HAVO, VWO), Herinrichting Oosterburen (veiligheid), upgrade/vergroting jachthaven (verwijderen oesterbank). Markt reguleert. Stilstand particuliere woningbouw en alleen sociale woningbouw is een slechte zaak. Schiermonnikoog Bij demografische ontwikkeling en leefbaarheid leverden vergrijzing, woningmarkt, werkgelegenheid en voorzieningen (scholen en zorg) de meeste reacties op. Deze reacties zijn van verschillende strekking en variëren van: ‘bevolkingsdaling is géén probleem, is een feit’ tot ‘Bevolkingsdaling is een probleem in verband met kosten en
onderhouden voorzieningen, mensen moeten zich gemakkelijker kunnen vestigen op Schiermonnikoog’. Men ziet verbanden tussen werkgelegenheid en de beschikbaarheid van woningen. Enkele uitspraken:’ Het is voor werkgevers heel moeilijk om horeca personeel te krijgen, het volgende probleem is meteen het onderdak voor dit personeel’. ‘Voor het meeste personeel zijn géén betaalbare woningen (koop) beschikbaar. Vandaar steeds meer heen en weer reizend personeel’. ‘Prioriteit nummer 1 is beeldvorming, wat houdt het in om op een eiland te wonen? Nieuwe doelgroep voor eiland wonen; werken vanuit huis of aan de wal, jonge gezinnen aantrekken’.’Werken/wonen verbeteren, op de huidige manier kunnen weinig jongeren iets opbouwen. Inkomsten en lasten liggen te dicht bij elkaar’. Ouderen moeten op Schiermonnikoog de juiste zorg kunnen ontvangen. Enkele uitspraken: ‘Uitgebreide dagopvang voor ouderen, dependance verzorgingshuis’, ‘Organisatie zorgvoorzieningen. Dat mensen hier kunnen blijven als ze ouder worden, een verzorgingshuis voor eilanders’. ‘Vanwege toenemende vergrijzing uitbreiding in de bestaande zorg voor ouderen. Een faciliteit scheppen om te voorkomen dat eilanders hun laatste jaren aan de wal in een verzorgingshuis moeten doorbrengen. Kleinschalig met de formule ‘de Herbergier’’. Kinderopvang wordt als een belangrijke voorziening gezien. ‘Naschoolse opvang, kinderopvang voor het aantrekken van nieuwe bewoners’. ‘Het continueren van de kinderopvang dat nu nog een proefproject is, zodat er een voorziening is, als extra stimulans voor jonge gezinnen om naar Schiermonnikoog te komen’. Inzicht in wat de jeugd wil met Schiermonnikoog. Opgemerkt wordt: ‘De jeugd is hier niet aanwezig. Ga eens inventariseren wat er leeft bij de jeugd, ze hebben nergens een stem’. ‘Inventarisatie, wat wil de jeugd en hoe ziet de jeugd de toekomst van het eiland. Komen ze na hun studie terug naar Schier?’
Plattelandseconomie en toerisme Vlieland Zorg voor seizoensverlenging/verbreding, meer bedden beschikbaar (beddenboekhouding), opzetten van een evenementen buro, Gehele jaar 3x daags een sneldienst. We moeten ons richten op breed publiek (ook met de kleine portemonnee). GSM dekking over het hele eiland is belangrijker dan WiFi. Maak van Vlieland geen Landal Park. Terschelling Hou de toeristische infrastructuur op orde. Uitgebreider museum, Multifunctionele (sport)hal/ slechtweervoorzieningen, diversiteit geen specialisatie (doelgroepbreed houden) (golfbaan), Jachthaven uitbreiden/upgraden, gezamenlijke marketing en promotie, kleinschaligheid (houd het eiland rustig), prijs-kwaliteitsverhouding, nautische werkgelegenheid (behouden). Banen ontstaan uit een behoefte.
Ameland Verbeteren/upgraden jachthaven (de entree ‘eerste indruk’ van het eiland), Vliegveld als bredere attractie (niet meer vliegbewegingen), verbreden en nieuwe markten aanboren (werelderfgoed vermarkten – leidende partij aanwijzen, samenwerken met Duitse en Deense eilanden in bredere marketing, golfbaan uitbreiden, seizoensverlenging). Beter, goedkoper en gevarieerder vervoer van en naar de eilanden, trouwen op Ameland goedkoper maken (op deze manier mensen trekken), streekpromotie en merkenstrategie. Liever 110 % toerisme dan met 10% andere vormen van werkgelegenheid. Concurrentie bij Wagenborg toestaan, eilander identiteit in het oog houden (bij grootschalige evenementen). Schiermonnikoog Belang van gezamenlijke promotie en marketing wordt benadrukt. Hierbij zien inwoners een belangrijke rol voor de Promenade, hoewel er ook kritiek is. Andere mogelijkheden die genoemd worden zijn: hippische sport, open wifi/glasvezel, evenementen buiten het seizoen, zwembad, verbreding toeristisch aanbod (golf, ander soort accommodaties, bezinning)
Cultuur en cultuurhistorie Vlieland Betrek ook de eilander jeugd, profileren op het gebied van cultuur is goed voor het imago, promotie Vlieland is belangrijk, doen herleven van oude ambachten (Scheepsbouw van de Pink, hout van het eialnd). Windenergie opwekken door middel van een replica van een oorspronkelijke molen (naar voorbeeld Schiedam). Wat is de eilander en toeristische identiteit? Bepalen wat het eiland aan evenementen kan hebben. Terschelling Groei kleinschalige evenementen, museaal aanbod verbreden, landschap en historie, authenticiteit, documentatie/beeldbank Behouden Huys, Werelderfgoed. Cultuur is belangrijk onderdeel van het toeristische product, maar maak van Terschelling géén openluchtmuseum.
Ameland Dit thema levert weinig vergelijkbare reacties op. Versterken historie met maritieme aspecten ook terug laten komen bij dorpsreconstructie wordt 2 keer genoemd. En versterken van de eilander taal (digitaliseren woordenboek en middels een app
beschikbaar stellen). Bunkers openstellen en jutten/vissen per fiets zijn andere concrete opmerkingen. Schiermonnikoog Evenementen, festivals (schullefeest), stilte, kunst, muziek, wandelen, nautisch.
Natuur, landschap, landbouw en duurzaamheid Vlieland Verduurzamen van de economie (balans evenementen en ecologie), haast maken met de duurzame wadden, wooncoöperaties moeten ook deelnemen aan energieproject, herbouw van de molen + informatiecentrum op molenduin. Collectief inkopen van zonnepanelen. Creëer geen voorwaarden maar kansen. Terschelling Duurzame energie/ zelfvoorzienendheid (Duurzame energie team nieuw leven inblazen), ganzenproblematiek/weidevogels/polder, streekproducten en haven (uitbaggeren). Multifunctionele hal (zelfvoorzienend), Ecologische Golfbaan Ontbreken van waddenvisserij in dit thema. Ameland Bij dit thema worden voornamelijk concrete voorstellen gedaan zoals: aanpakken van terrasverwarming, ontwikkeling agrarisch natuurbeheer (aanpak overzomerende ganzen), teelt van Amelander Rogge. Geen grootschalige ontwikkelingen – houdt eilander identiteit in het oog, versterken streekproduct. De balans tussen natuur en economie is zoek. Schiermonnikoog Verkweldering bij jachthaven, wind- en zonne-energie (energie coöperatie, zelfvoorzienendheid) , balans economie – natuur, streekproducten
Eilandbreed aangedragen Een aantal onderwerpen en projecten worden op ieder eiland (door meerdere personen) aangereikt. Deze worden hieronder kort beschreven. Het upgraden/verbeteren van de jachthaven, wordt op ieder eiland (meerdere malen) genoemd. Seizoensverbreding en verlenging worden ook meerdere malen genoemd, soms met concrete ideeën die daar volgens de bedenkers een bijdrage aan zouden kunnen leveren. In het verlengde hiervan liggen enkele opmerkingen over (betere/meer) gezamenlijke marketing en promotie en de rol van de VVV’s en verbreding van het toeristisch aanbod (diversificatie). Ook worden er veel opmerkingen geplaatst over duurzaamheid en zelfvoorzienendheid, veelal van positieve aard maar wel met enige tegenstrijdigheden. Zo wordt er meerdere malen aangedragen windmolens te plaatsen, maar ook om dat vooral niet te doen. De opmerkingen worden vaak geplaatst in een relatie met landschappelijke inpassing. Agrarisch natuurbeheer, weidevogelbeheer en de overzomerende ganzen problematiek wordt meerdere malen voor het voetlicht gebracht. Het uitbreiden van het aanbod en promoten van streekproducten wordt meerdere malen genoemd. Ouderenzorg is een veel aangedragen onderwerp, op alle eilanden maar in het bijzonder de kleinere eilanden Vlieland en Schiermonnikoog. Men zou graag zien dat zorgbehoevende ouderen op hun eigen eiland kunnen blijven wonen. Mogelijkheden scheppen voor jonge gezinnen en het zorgdragen voor voldoende betaalbare woningen en goede voorzieningen wordt ook meerdere malen genoemd. Wat daarnaast een aantal keren wordt genoemd is het feit dat er eigenlijk onderzocht zou moeten worden wat jongeren willen: ‘zij zijn de grote afwezigen’, zo wordt door een aantal personen gesteld.
