Uitkeringen van het ziekenfonds zijn vervangingsinkomens en HOSPITALIA VERNIEUWT. Bedrijfsvoorheffing op uitkeringen vanaf 1 januari 2004 PANORAMA

PANORAMA

Garantie zware ziektes: Hospitalia+

Voorschotten voor ziekenhuizen

K

lanten van Hospitalia en Hospitalia+ die regelmatig bijdragen betalen en de wachttijd hebben doorlopen, krijgen voortaan op voorlegging van het reçu de voorschotten teruggestort die ze aan het ziekenhuis betaalden voor hun verblijf. Zij hoeven niet meer op de factuur te wachten.

HOSPITALIA Die voorschotten worden nadien afgetrokken van het bedrag dat u krijgt terugbetaald op basis van de ziekenhuisfactuur. Als het voorschot hoger is dan de terugbetaling van de factuur, kan het achteraf gerecupereerd worden. Voor- en nazorg en ambulante verzorging Sinds 1 januari 2004 zijn er meer verstrekkingen voor- en nazorg waarvan het remgeld wordt terugbetaald op voorlegging van het reçu. Hospitalia komt tegemoet tot 30 dagen na het ziekenhuisverblijf, Hospitalia+ tijdens de 30 dagen vóór en 90 dagen na het ziekenhuisverblijf. De lijst met gedekte verstrekkingen van Hospitalia Ambulant werd eveneens uitgebreid.

Hospitalia+ betaalt de verzorging terug van 16 zware ziektes. U krijgt 50% remgeld terugbetaald voor: • raadplegingen, huisbezoeken en technische verstrekkingen van artsen, verpleegkundigen, kinesitherapeuten, enzoGETTY IMAGES voort; • onderzoeken en analyses; VERNIEUWT • de prijs van geneesmiddelen en de kosten voor de huur van medisch materiaal. De Medisch Adviseur van Hospitalia kan een tegemoetkoming toekennen van 5.000 euro per zware ziekte en per periode van maximaal twee keer zes maanden, op basis van een schriftelijke aanvraag gericht aan de Medisch Adviseur en een medisch getuigschrift met de diagnose van de zware ziekte die is vastgesteld na 1 januari 2004.

Hospitalia ‘Continuïteit’ Hospitalia Continuïteit is een nieuw product dat u het bedrag terugbetaalt dat te uwen laste blijft na de tegemoetkoming van de groepsverzekering van uw werkgever. Die terugbetaling bedraagt maximaal 50 euro per dag. U kunt zonder wachttijd en medische vragenlijst aansluiten bij Hospitalia of Hospitalia+ zodra uw groepsverzekering stopt. Jean Vigneron

MEER INFO Neem een kijkje op www.hospitalia.be, neem de algemene voorwaarden van Hospitalia even door of contacteer de Hospitalia-adviseur van uw ziekenfonds.

Bedrijfsvoorheffing op uitkeringen vanaf 1 januari 2004

U

itkeringen van het ziekenfonds zijn vervangingsinkomens en belastbaar net zoals beroepsinkomsten. Tot eind 2003 betaalde het ziekenfonds brutobedragen, zonder inhouding aan de bron. Voortaan vermindert het ziekenfonds de meeste uitkeringen met een bedrijfsvoorheffing. Die bedrijfsvoorheffing is niet van toepassing op lopende uitkeringen en evenmin op alle uitkeringen. De heffing gebeurt op een arbeidsongeschiktheid die aanvangt na 1 januari 2004.

tage. Voor hen bedraagt die bedrijfsvoorheffing 10,09% gedurende de eerste 6 maanden arbeidsongeschikheid.

Drempelbedragen in primaire arbeidsongeschiktheid Behoudens enkele uitzonderingen mag de voorheffing er niet toe leiden dat de uitkering primaire arbeidsongeschiktheid lager is dan het leefloon (vroegere bestaansminimum) :

Uitkeringen waarop bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden • • • •

primaire arbeidsongeschiktheid, dwz gedurende het eerste jaar; moederschapsuitkeringen : bevallingsrust, werkverwijdering en borstvoedingsverlof; vaderschaps- en adoptieverlof; borstvoedingspauzes.

Percentage van de bedrijfsvoorheffing De bedrijfsvoorheffing bedraagt in alle gevallen 11,11%. Voor de werklozen waarvoor eveneens bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden op hun werkloosheidsuitkering geldt een ander percen-

4

Profiel - Nr 80 Maart-April 2004

Statuut

Bedragen in euro/dag

Gerechtigde met gezinslast

30,74

Alleenstaande of samenwonende gerechtigden

23,05

Uitkeringen waarop geen bedrijfsvoorheffing wordt ingehouden • •

invaliditeitsuitkeringen, dwz na een jaar arbeidsongeschiktheid; forfaitaire uitkeringen voor hulp van derden (niet belastbaar). Nico Schoofs

PANORAMA

Preventieve tandverzorging vanaf 1 januari 2004 Volgens Test Gezondheid gaat 20 tot 30% van de Belgen pas naar de tandarts als hij met helse pijnen kampt. Preventie vermijdt kostelijke en langdurige behandelingen.

Tandsteenverwijdering Tandsteen is een laagje verkalkte afzetting waarin zich bacteriën nestelen. Dat leidt tot schade aan het tandvlees en tandverlies. Poetsen voorkomt tandsteen. Gevormd tandsteen laat u verwijderen. Terugbetaling ziekenfonds Verbintenistarief (*)

Gewone verzekerde

Verzekerde met verhoogde tegemoetkoming

11,33 euro 8,50 euro 11,33 euro

Remgeld dat u betaalt per kwadrant

Gewone verzekerde


2,83 euro

IMAGE BANK

niets

Preventief mondonderzoek Het ziekenfonds betaalt tandsteenverwijdering alleen terug vanaf de 18de verjaardag behoudens enkele uitzonderingen. De terugbetaling is beperkt tot één tandsteenverwijdering per kwadrant (de mond wordt verdeeld in 4 delen of ‘kwadranten’) per kalenderjaar. U moet bovendien al in 2003 een terugbetaling tandzorg gekregen hebben: bijvoorbeeld een raadpleging, een preventief mondonderzoek of conserverende zorg. Is dat niet zo, dan betaalt het ziekenfonds slechts 0,85 euro of 1,13 euro (verhoogde tegemoetkoming) terug per kwadrant.

Verzegelen van putjes en groeven tot de 14de verjaardag De tandarts brengt een beschermlaagje aan waar de tandenborstel moeilijk bij kan. Zo beschermt u uw tanden beter tegen gaatjes. Remgeld dat u betaalt per Terugbetaling ziekenfonds kwadrant Verbintenistarief (*)

Gewone verzekerde


11,33 euro 10,20 euro 11,33 euro

Gewone verzekerde


1,13 euro

niets

Het ziekenfonds betaalt het verzegelen van putjes en groeven terug tot de 14de verjaardag, uitgezonderd tanden die laattijdig doorbreken. De terugbetaling gebeurt éénmaal per tand.

De tandarts maakt een balans op van uw gebit en vertelt u welke verzorging nodig is. Terugbetaling ziekenfonds (in euro) Leeftijd

Tot 18 jaar Van 18 tot 50 jaar

Verbintenis tarief (*)

Remgeld dat u betaalt (in euro)

Verzekerde Verzekerde met met Gewone Gewone verhoogde verhoogde verzekerde verzekerde tegemoettegemoetkoming koming

18,89

15,38

18,89

3,51

niets

50,49

47,36

50,49

3,13

niets

Het ziekenfonds betaalt één onderzoek terug per semester voor kinderen tot 18 jaar en een onderzoek per jaar voor volwassenen in de leeftijdscategorie 18 - 50 jaar. De aanvullende verzekering van uw ziekenfonds heeft mogelijk een extra tegemoetkoming preventieve tandverzorging. Vraag naar de voorwaarden en bedragen en hoe u er aan komt. (*)Bij een verbonden tandarts betaalt u het verbintenistarief. Een niet-verbonden tandarts mag een hoger ereloon aanrekenen. Nico Schoofs

Nieuwe tarieven dringend ziekenvervoer 2004

A

ls u voor dringende geneeskundige hulp de 100 belt (112 voor een gsm), gelden er vaste tarieven. Voor alle andere types van ambulancevervoer zijn de tarieven vrij.

Ziekenwagenvervoer na oproep van de 100 - Tarieven voor 2004 Forfait eerste 10 km Vanaf de 11de tot en met de 20ste km Vanaf de 21ste km

49,08 EUR 4,96 EUR 3,72 EUR

De verplichte ziekteverzekering betaalt de vervoerskosten na een oproep van de 100 niet terug. Het ziekenfonds voorziet wel een vergoeding via de aanvullende verzekering en de hospitalisatieverzekering Hospitalia+. Bert Corremans Profiel - Nr 80 Maart-April 2004

5

GEZONDHEID

Eerste hulp voor vergiftigingen bij kinderen

JO PAUWELS

5.000 ziekenhuisopnames per jaar behandelen vergiftigingen bij kinderen van één tot vier jaar. Door bepaalde voorzorgsmaatregelen te nemen, verkleint de kans op vergiftiging.

In elk huis staan er wel tientallen flessen en bussen met scheikundige producten. Sommige zijn van nature schadelijk, andere worden foutief bewaard of verkeerd gebruikt. Deze producten liggen aan de basis van heel veel ongevallen. In de helft van de gevallen is het slachtoffer een kind van minder dan vijf jaar oud. Met ongeveer 60.000 oproepen per jaar rinkelt de telefoon van de urgentielijn van het Antigifcentrum dan ook ononderbroken, dag en nacht. Een team van twaalf artsen verzekert al meer dan dertig jaar een telefonische permanentie voor alle vragen van toxicologische aard. Dagelijks worden zo’n 150 à 200 oproepen behandeld. Dokter Bart De Coninck is één van de artsen die telkens paraat staan met deskundig medisch advies.

Gevaarlijke producten zien er onschuldig uit Kleine kinderen tussen één en vier jaar verkennen hun omgeving door alles aan te raken en te proeven. Daarin schuilt een groot gevaar. Ongevallen met kinderen maken meer dan de helft van de oproepen uit die het Antigifcentrum ontvangt. Kinderen vormen de grootste risicogroep. “45.000 à 50.000 oproepen gaan over echte vergiftigingsgevallen, de helft bij kinderen,” vertelt dokter De Coninck. “10% sturen wij rechtstreeks door naar het ziekenhuis, een kwart naar de huisarts en driekwart van de gevallen kunnen wij zelf oplossen. Meer dan een derde van de oproepen handelt over geneesmiddelen. In 32% van de gevallen zorgen huishoudelijke producten voor problemen en pesticiden veroorzaken 9% van de ongevallen. Andere producten (paddestoelen, planten, alcohol, cosmetica) zijn goed voor minder dan 5 % van de oproepen. De overige oproepen zijn van preventieve aard.”

6


Vergiftiging voorkomen De aantrekkelijke vorm en leuke kleuren maken vele producten erg interessant voor kinderen. Zo lijken pillen op snoepjes en afwasmiddel op limonade. Kleine kinderen beseffen niet wat gevaarlijk is en wat niet. “Ouders zijn niet roekeloos, ongevallen gebeuren nu eenmaal,” legt dokter De Coninck uit. “Het is moeilijk om constant toezicht te houden op een kind. We worden immers omringd door producten en planten. De kans is groot dat een kind iets in zijn mond steekt. In één onbewaakt ogenblik kan er toch iets misgaan. Er zijn natuurlijk wel altijd producten die u beter niet in huis haalt. Maar meer en meer producten die vroeger enkel voor professionelen bestemd waren, kunnen we nu ook verkrijgen in de ‘doe-het-zelf zaken’. Die producten mag u gebruiken als u veiligheidsmaatregelen neemt, zoals een masker opzetten of handschoenen aandoen. Bij producten moet een gebruiksvoorschrift zitten. De verpakking moet een waarschuwende tekst bevatten. Een kinderveilige sluiting kan nog beter zijn. De bijtende producten die brandwonden veroorzaken zijn het gevaarlijkst, zoals ontstoppers, zoutzuur en industriële ontkalkers. Wanneer u zo’n product inslikt, krijgt u ook inwendige brandwonden. De gevolgen kunnen dan echt ernstig zijn.”

Raadpleeg het Antigifcentrum bij een ongeval Als uw kind ondanks alle maatregelen toch een gevaarlijke stof heeft binnengekregen, is het goed om weten wat u wel, en vooral, niet moet doen. Bel onmiddellijk het Antigifcentrum op het noodnummer 070 245 245. De arts die u te woord staat, stelt dan een aantal vragen om de ernst van de intoxicatie te evalueren. Afhankelijk van de ernst, stelt hij een eenvoudige behan-

deling thuis voor, beveelt hij de tussenkomst van een ziekenhuis aan of raadt hij de onmiddellijke verwijzing naar een spoedgevallendienst aan. Dokter De Coninck: “De arts vult voor elke oproep een fiche in. Hij vermeldt de naam, leeftijd, oorzaak, omstandigheden, symptomen en merknaam van het product (houd de verpakking bij de hand). Alle samenstellingen van de in België verkochte producten zijn bij ons gedeponeerd.

Eerste hulp moet goede hulp zijn •

Dien geen melk toe: melk is geen tegengif

•

Laat uw kind niet braken. Een bijtende stof kan dan voor de tweede keer de slokdarm en mond beschadigen. Vraag eerst advies aan uw arts of aan het Antigifcentrum.

Bij een ongeval kijken we welke stoffen het product bevat. Bijvoorbeeld, de samenstelling van een wasmiddel nu kan verschillen van de producten die drie jaar geleden te koop waren. Fabrikanten kunnen hun samenstelling veranderen. Vervolgens maken we ook een inschatting van de ingenomen hoeveelheid. Dat is altijd zeer belangrijk. Ik geef het volgende vreemde voorbeeld: water kan giftig zijn. Psychisch gestoorde mensen, die bijvoorbeeld op een uur tijd 20 liter water drinken, sterven. Dit om een idee te geven dat alles giftig kan zijn, al naargelang de omstandigheden en de ingenomen hoeveelheid. Wij stellen veel vragen, meer dan de mensen zich dikwijls realiseren. We moeten immers het risico inschatten en een berekening maken van de mogelijke gevolgen.”

•

JO PAUWELS

Spoel overvloedig met zuiver water wanneer een gevaarlijke stof in de ogen of op de huid terechtkomt.

Meer info: Militair Hospitaal Koningin Astrid Bruynsstraat 1120 Neder-Over-Heembeek tel. 02 264 96 36

Sophie Destrait

Antigifcentrum noodnummer: 070 245 245 http://www.poisoncentre.be

Win een CD-rom ‘Veilig en gezond de klok rond !’ De dienst Gezondheidspromotie van de Onafhankelijke Ziekenfondsen bekommert zich om de veiligheid van onze kleintjes. Daarom ontwikkelde zij in samenwerking met Beeldtaal een cd-rom over veiligheid en gezondheid, getiteld ‘Veilig en gezond de klok rond’voor jonge gezinnen. De cd-rom bestaat uit drie onderdelen. In ‘Een veilige woning’ kan je een virtuele wandeling maken doorheen een woonhuis, gezien door de ogen van een kind. Zo maak je kennis met mogelijke gevaren voor een baby, peuter of kleuter. Bij ‘Mijn kind is ziek’ leer je wat je moet doen als je kind ziek wordt. Tot slot demonstreert ‘Eerste hulp bij ongevallen’ hoe je hulp kan bieden in tal van situaties. Normale kostprijs 23,60 euro. Maar leden van het Onafhankelijk Ziekenfonds krijgen een korting van 20% en kunnen deze leuke cd-rom verkrijgen voor de prijs van 19,38 euro (2,5 euro verzendingskosten inbegrepen). Stort 19,38 euro op rekeningnummer 442-7664931-21 met vermelding van Profielactie, Beeldtaal, Casselry 28, 9800 Deinze. Info: 09-281 21 08. e-mail : [email protected] 20 Profiellezers maken ook kans op deze cd-rom. U stuurt gewoon een briefkaart met vermelding van naam en adres naar: Dienst Gezondheidspromotie Sint-Huibrechtsstraat 19, 1150 Brussel. De winnaars worden persoonlijk verwittigd. Aanbod geldig tot uiterlijk 15 april 2004

Tips om vergiftigingen te voorkomen •

Hang het nummer van het Antigifcentrum bij uw telefoon.

•

Bewaar geneesmiddelen en huishoudproducten buiten het bereik van kinderen: hoog in een kast met een kinderveilige sluiting.

•

Houd sigaretten(peuken), cosmetica en alcoholische dranken uit de buurt van kleine kinderen.

•

Let op als u een product gebruikt: de meeste ongevallen gebeuren dan.

•

Lees voor het gebruik altijd eerst de bijsluiter en het etiket: u treft er nuttige informatie aan.

•

Giet nooit producten over in een andere verpakking.

•

Ken je kamer- en tuinplanten bij naam en koop bij voorkeur niet-giftige planten.

•

Laat kachels en gasgeisers regelmatig nazien; voorzie permanente verluchting in de ruimten waar deze toestellen staan.

•

Laat uw schoorsteen regelmatig vegen.

•

Het is nuttig om altijd een kleine voorraad actieve houtskool in poedervorm bij de hand te hebben. In bepaalde gevallen kan houtskool het gif absorberen en zo verhinderen dat het gif in de bloedbaan terechtkomt. Dien het enkel toe na advies van een arts.


7

GEZONDHEID

Energiek of hyperactief ? Als ouder bent u vast en zeker trots op uw kleine woelwater: rusteloos, voortdurend in beweging, druk bezig met allerhande activiteiten, soms ondeugend, maar nooit echt stout. Achter die drukte kan echter een dieperliggend probleem schuilen dat een gepaste aanpak vergt: hyperactiviteit. IMAGE BANK

Een hyperactief kind kan onmogelijk stilzitten (zelfs voor enkele seconden) of zijn aandacht toespitsen op één enkele activiteit. Is uw kind nogal nerveus? Gehoorzaamt het maar matig? Ondervindt het tijdelijke moeilijkheden op school? Al die elementen wijzen niet noodzakelijk op hyperactiviteit.

Hyperactiviteit herkennen

Behandeling

Hyperactieve kinderen vertonen vaak de volgende neigingen: • ze zijn impulsief en denken meestal niet na alvorens ze tot actie overgaan. Ze beantwoorden een vraag nog vóór ze helemaal gesteld is en reageren snel en buiten proportie; • ze kampen met een laag zelfbeeld en zijn prikkelbaar, angstig en wantrouwig; • ze hebben leerproblemen op school. Hyperactiviteit wordt vaak opgespoord zodra kinderen de leeftijd bereiken om naar school te gaan: hyperactieve kinderen kampen vaak met taalproblemen, dyslexie, lage productiviteit, moeilijkheden om ideeën en emoties uit te drukken; • ze trekken geen lessen uit vroegere ervaringen en maken steeds opnieuw dezelfde fouten; • ze lijden aan slaapstoornissen (moeilijk inslapen, 's nachts wakker worden, slaapwandelen); • ze hebben het moeilijk om zich te integreren in de samenleving.

U kan terecht bij een psycholoog, bij de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB) op school of bij een huisarts. Eens de diagnose gesteld, schrijft de arts uw kind een aangepaste behandeling voor. Daarbij wordt de (beperkte) medicatie aangevuld met individuele psychotherapie of gezinstherapie en een aangepaste opvoeding (aanleren, luisteren, begrip opbrengen, begeleiden). Uw liefde doet de rest. Uw kind heeft zichzelf niet altijd in de hand. Dat zorgt ervoor dat ook u uit evenwicht geraakt. Het valt voor dat ouders hun kind met de vinger wijzen. Ze kunnen hun emoties moeilijk onder controle houden en moeilijk grenzen stellen waaraan hun kind zich moet houden. Houd altijd voor ogen dat uw kind een probleem heeft, niet dat uw kind een probleem is.

De ernst van de symptomen varieert van kind tot kind. Maar elk hyperactief kind ondervindt de gevolgen van zijn probleem thuis, op school, in zijn vrije tijd, in zijn sociale relaties, zelfs ten opzichte van vriendjes.

Kinderen hebben behoefte aan evenwicht. Vroeg of laat worden ze echter geconfronteerd met momenten van spanning, waardoor het evenwicht verstoord geraakt: de meeste kinderen leren daarmee om te gaan op hun eigen manier. Kinderen uiten sterke emoties niet uitsluitend verbaal, soms gebruiken ze hun lichaam. Daarom gaat de nieuwe brochure van de dienst Gezondheidspromotie dieper in op die «psychosomatische» aandoeningen (zoals buik- en hoofdpijn, eetstoornissen). Als ouder is het belangrijk om de signalen te herkennen en op de juiste manier te interpreteren. Door te luisteren kunt u het probleem oplossen en het evenwicht in het gezin behouden. De brochure is gratis te verkrijgen in uw ziekenfondskantoor of bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen, SintHuibrechtsstraat 19, 1150 Brussel, tel. 02 778 92 11, fax 02 778 94 04, e-mail: [email protected].

Oorzaken Hyperactiviteit werd lange tijd herleid tot een slechte opvoeding, waarbij een "onrustig" meisje op minder begrip kan rekenen dan een "actieve" jongen. Maar hyperactiviteit stoelt wel degelijk op fysieke kenmerken: • Het hersenvolume bij hyperactieve kinderen is zo'n 10% klei ner dan bij kinderen van dezelfde leeftijd en hetzelfde geslacht (dat kan worden vastgesteld tijdens een radiologisch onderzoek). Kleinere hersenen wijzen echter niet noodzakelijk op hyperactiviteit of een intellectuele afwijking. • Hyperactieve kinderen hebben 2 neurotransmitters (dopamine en noradrenaline, die impulsen tussen zenuwcellen of neuro-

8

•

nen regelen) die niet naar behoren werken in welbepaalde delen van de hersenen, waardoor de impulsen tussen neuronen verstoord raken. Hyperactieve kinderen zitten met een erfelijke belasting als het gaat om sociale stoornissen.


Sandrine Vandermaesbrugge

Nieuwe gratis brochure 'Psychosomatische aandoeningen bij kinderen'

EUROPESE UNIE

Europa van 25 hertekent landschap gezondheidszorg IMAGE BANK

Zaterdag 1 mei 2004 zal niet onopgemerkt aan ons voorbijgaan. De Europese familie breidt uit met 10 landen (en 8 nieuwe talen): Polen, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Estland, Letland, Litouwen, Malta en Cyprus. De Europese Unie (EU) telt dan 25 lidstaten. Vanaf 2007 zouden Bulgarije en Roemenië toetreden, terwijl ook Turkije steeds nadrukkelijker op de Europese voordeur klopt. Economische logica Onnodig om te zeggen dat de impact van deze uitbreiding enorm is. De bevolking van de EU neemt toe met 105 miljoen inwoners (470 miljoen Europese burgers in totaal), de oppervlakte met 34%. Achter die uitbreiding schuilt een economische logica. De interne Europese markt vergroot. De afschaffing van invoerrechten, de toepassing van een uniforme reglementering en op termijn ook het gebruik van eenzelfde munt, de euro, stimuleert de groei van de Europese economie. Verschillende nieuwe lidstaten worstelen met een werkloosheidsgraad van bijna 20% en wachten met veel ongeduld op de vernieuwde economische dynamiek.

Veranderingen in de ziekteverzekering De uitbreiding brengt ook sociale veranderingen met zich mee. Sommige landen zoals Polen en Slowakije kampen met grote problemen in hun ziekteverzekering: een onaangepaste medische infrastructuur, een tekort aan medisch personeel, problemen met de financiering van de ziekteverzekering enzovoort. Corruptie vormt één van de grootste problemen in enkele nieuwe lidstaten. Om goede medische verzorging te krijgen of om niet op een wachtlijst te staan, moet de patiënt een bijkomend bedrag betalen aan het ziekenhuis of de arts. Zo geeft 61 % van de ondervraagden in een Poolse enquête toe dat zij ooit eens een bedrag onder tafel hebben betaald om bepaalde medische verzorging te genieten. De Europese Commissie heeft daarom een aantal dwingende aanbevelingen geformuleerd zodat die landen eveneens voor iedereen een toegankelijke medische infrastructuur en betaalbare ziekteverzekering garanderen. Anderzijds leunt de ziekteverzekering in Malta, Cyprus en Slovenië zeer nauw aan bij deze van de 15 huidige lidstaten. Opvallend is dat er vandaag al een patiëntenstroom bestaat tussen nieuwe en oude lidstaten. Jaarlijks trekken bijvoorbeeld meer dan 50.000

Oostenrijkers naar Hongarije voor medische verzorging (veelal voor tandverzorging). Finnen vertoeven graag in Estland voor plastische chirurgie of verblijven in veel goedkopere kuuroorden.

Vrij verkeer van personen en gelijkheidsbeginsel De Europese reglementering die de nationale wetgevingen ziekte- en invaliditeitsverzekering coördineert, wordt vanaf 1 mei 2004 ook in de nieuwe lidstaten toegepast. Niet alleen de nieuwe Europeanen, maar ook de Belgische verzekerden profiteren hiervan omdat voortaan ook principes als vrij verkeer van personen en het gelijkheidsbeginsel gelden in de landen die toetreden. Enkele voorbeelden: •

Belgische verzekerden kunnen voortaan het document E111 ook in de 10 nieuwe lidstaten gebruiken indien zij tijdens een verblijf in deze landen dringende verzorging nodig hebben;

•

Belgische verzekerden die naar één van deze landen gedetacheerd worden, kunnen zonder problemen hun rechten in de ziekteverzekering transfereren naar het buitenland;

•

De periodes waarin Belgen in één van deze landen gewerkt hebben, kunnen ingeroepen worden voor het openen van een recht op geneeskundige verzorging of uitkeringen in een ander EU-land;

•

De in deze landen gewerkte jaren komen voortaan ook in aanmerking voor de bepaling van de pensioenen.

De uitbreiding van de Europese Unie is een indrukwekkend project. De vlotte integratie van de nieuwe landen op economisch, politiek en sociaal vlak vormt een grote uitdaging. De Onafhankelijke Ziekenfondsen volgen deze evoluties op de voet omdat de "europeanisering" ook in de gezondheidszorg een steeds grotere rol speelt. Christian Horemans


9

FLAGS COURTESY of www.theodora.com/flags used with permission

Patrimonium en ongerepte natuur trekken aan in Polen

IMAGE BANK

IMAGE BANK

Warschau

Met meer dan 300.000 km2 en bijna 39 miljoen inwoners is Polen het meest uitgestrekte en het dichtst bevolkte land van de nieuwe EU-lidstaten. De Poolse bevolking vertegenwoordigt meer dan de helft van de 'nieuwe Europeanen'. Zo dichtbij en toch zo veraf. Polen grenst aan Duitsland, maar vormt tezelfdertijd de oostgrens van de Europese Unie, aan de poorten van Rusland, Oekraïne en Wit-Rusland.

Een driestedentocht Ondanks haar landelijke traditie telt Polen een 40-tal steden van meer dan 100.000 inwoners. We nemen er drie onder de loep: Warschau, Krakau en Gdansk. De hoofdstad Warschau slingert zich rond de rivier Vistula en nodigt u uit voor een verkennende tocht langsheen de Koninklijke Weg, de route die de plaatselijke vorsten gebruikten om de stad te doorkruisen. We vertrekken in de oude stad en passeren achtereenvolgens langs het koninklijke kasteel, de Gothische kathedraal van Johannes de Doper en talloze nauwe straatjes met huizen die soms dateren uit de 15de eeuw. We verlaten de Koninklijke Weg en dwalen even af naar het Lazienki-park met het bijbehorende paleis, de verblijfplaats van de laatste Poolse koning. De wandeling eindigt aan het somptueuze Wilanowpaleis met de opmerkelijke Italiaanse tuinen. Op naar Krakau, de voormalige hoofdstad. De oude binnenstad is een van de twaalf sites op de lijst van het UNESCO-wereldpatrimonium. Het koninklijke kasteel staat bekend om zijn weelderige Vlaamse tapijten; de Wawel-kathedraal fungeert als nationaal pantheon, waar vele illustere Polen een laatste rustplaats vinden. We houden halt op de Markt van Krakau, de grootste van Europa, met de beroemde Lakenhal en rondom het plein tal van historische gebouwen. In het noorden van Polen gaan we op verkenning in Gdansk. De stad was de belangrijkste Baltische handelshaven en vormt een uiterst belangwekkend architecturaal geheel van burchten,

10


religieuze gebouwen, omwallingen en paleizen. De Onze-LieveVrouwbasiliek is de grootste bakstenen kerk ter wereld. Gdansk staat symbool voor vrijheid: in 1980 werd «Solidarnosc» er opgericht, de beweging die streefde naar een beter leven voor het Poolse volk.

Voor elk wat wils Bossen, meren, rivieren...: Polen biedt zijn bezoekers een opmerkelijk ongerepte natuur en een verbazingwekkende diversiteit aan landschappen. Het Baltische noorden is het land van stranden, duinen, meren en drijfzand. Iets oostelijker liggen de duizend meren, waar absolute rust heerst. Het westen van Polen kenmerkt zich door uitgestrekte vlakten die grenzen aan buurland Duitsland. Het centrum van Polen is het terrein van eeuwenoude bossen met herten, elanden, otters en bevers. Hier droomt de aarde van hoogtes en spelen de vlaktes verstoppertje met de plateaus. Zuidwaarts worden de hellingen steeds steiler tot aan de voet van de Karpaten. Het is het land van de hoogplateaus en de bergen, de Tatras, waarvan de hoogste top piekt op ongeveer 2500 meter. Dit is het geliefkoosde terrein van de wolf, de beer en de bizon. Al die streken beschikken stuk voor stuk over een wondermooie natuur die zich uitstekend leent tot actieve vakanties: wandelen, paardrijden, mountainbiken, kayak, zeilen, deltavliegen, bergbeklimmen of skiën. In Polen kan het allemaal. Pierre Lété

Met dank aan de Poolse dienst voor toerisme Louis Schmidtlaan 119 bus 5 in 1040 Brussel. Meer info: tel.02-740 06 20 of op de website www.polska-be.com

Meerderheid Polen sceptisch over gevolgen toetreding tot EU Polen behoort vanaf 1 mei 2004 tot de uitgebreide Europese Unie (EU). Met bijna 39 miljoen inwoners en een uitgestrekt grondgebied is het een zwaargewicht in de Europese familie.

Polen beleeft echter moeilijke tijden. De toetreding moet nieuwe impulsen geven aan haar economie. Waarschijnlijk verloopt de integratie niet pijnloos. Zo dringt een inkrimping van het aantal landbouwers zich op. Ook de ziekteverzekering ontsnapt niet aan herstructureringen.

Hervormingen in Poolse ziekteverzekering

IMAGE BANK

kader, een chaotische organisatie en manke communicatie met de verstrekkers en de patiënten blijven die doelstellingen in de praktijk dode letter. Meer dan de helft van de Polen geeft aan dat zij ooit een bedrag onder tafel betaalden om sneller of beter verzorgd te worden. Daarnaast kampen de meeste instellingen met wachtlijsten. In een dergelijke context is het moeilijk de patiënt te overtuigen van de noodzaak om remgelden uit te breiden om het financiële evenwicht van het systeem te beschermen.

Die ziekteverzekering verandert ingrijpend vanaf 1999. De oude staatscontrole over de ziekteverzekering verdwijnt. Ziekenfondsen staan sindsdien in voor de Het budget van de ziekteverzekering organisatie van het aanbod door het onder6,6% van het BNP (Bruto Nationaal handelen van contracten met verstrekkers. Product) - staat onder druk door het grote Vandaag zijn bijna alle Polen aangesloten aantal werklozen (minder inkomsten) en bij één van de 17 ziekenfondsen die een een steeds ouder wordende samenleving. De Wawel-kathedraal van Krakau bepaald deel van het grondgebied bestrijDe Poolse overheid besteedt bovendien ken. Een aanzienlijk aantal verstrekkers van ambulante zorg werkt weinig aandacht aan gezondheidspreventie, terwijl alcohol een privé, terwijl de ziekenhuizen overwegend publieke instellingen probleem vormt en een groot gedeelte van de bevolking rookt. zijn. Van de ongeveer 800 ziekenhuizen in Polen zijn er slechts 30 privé. De Polen zijn er niet van overtuigd dat zij bij de toetreding aan Die hervormingen beïnvloeden ook de ziekenhuissector. Het aantal bedden vermindert. Er worden instellingen opgericht die de kwaliteit van de verzorging en dienstverlening nagaan. Indien aan hun voorwaarden wordt voldaan, krijgt het ziekenhuis een accreditering. De patiënt kan op die manier perfect de kwaliteit van het ziekenhuis inschatten. De accreditering is echter niet verplicht voor de ziekenhuizen, waardoor het probleem van de kwaliteit van de verzorging blijft.

Polen ontevreden over functioneren ziekteverzekering De Polen vinden dat die maatregelen niet ver genoeg gaan. 70% is van mening dat hun ziekteverzekering niet goed functioneert. De Polen hadden verwacht dat de hervormingen de toegang tot een kwalitatieve gezondheidszorg zou vergemakkelijken en de corruptie een halt zou toeroepen. Door een gebrekkig wettelijk

alle technische en sanitaire eisen van de Europese reglementering beantwoorden. Ze vrezen de stroom van Poolse patiënten naar de buurlanden. Aangezien de ziekteverzekering ook de kosten voor verzorging in het buitenland dekt, wegen die zwaar op het budget omdat de tarieven in de buurlanden hoger liggen.

Eurosceptici overtuigen harde dobber De Poolse overheid draait alvast de klok terug. Ze beheert opnieuw zelf de ziekteverzekering. Het gedecentraliseerde beheer door de ziekenfondsen is opgegeven. Een netwerk van openbare ziekenhuizen moet een toegankelijke medische infrastructuur garanderen. Niet iedereen is van mening dat die bocht een beter beheer van de ziekteverzekering garandeert. Lang niet alle Polen zijn overtuigd van de voordelen van hun toetreding tot de EU. Het land kampt vandaag met grote problemen. Polen kan wel rekenen op de steun van de andere EU-lidstaten om het leger eurosceptici met resultaten over de streep te trekken. Christian Horemans

Bron: Study on the social protections systems in the applicant countries – Poland, country study, Gesellschaft für Versicherungswissenschaft und – gestaltung e. V., gefinancierd door de Europese Commissie, januari 2003


11

RECHT

Sinds 1 januari 2004 ombudsdiensten in ziekenhuizen Sinds 1 januari 2004 verplicht de wet op de patiëntenrechten elk ziekenhuis aan klachtenbemiddeling te doen. Vele klachten zijn terug te brengen tot een manke communicatie. Bij de ombudspersoon in een ziekenhuis kunt u nu de dialoog aangaan. Voor belangenverdediging klopt u het best aan bij de juridische dienst van uw ziekenfonds (of familiale verzekering). De Onafhankelijke Ziekenfondsen lanceren in 1988 als eerste ziekenfonds een ombudsdienst. Zo’n dienst behandelt klachten over het ziekenfonds en instellingen uit de gezondheidszorg.

Het Universitair Ziekenhuis Gasthuisberg in Leuven geldt als één van de pioniers in klachtenbemiddeling in ziekenhuizen. Klachtenbemiddelaarster Agnes Van Herck legt uit wat u van een ombudsdienst in een ziekenhuis mag verwachten.

wet in werking trad. Daar hebben we niet echt een wet voor nodig. De zorgverlener moet er nu wel op letten dat hij zijn dossier helder verwoordt. Dat is een verbetering ten opzichte van de vaak cryptische omschrijvingen in het verleden. De patiënt heeft meer rechten, maar koestert soms te hoge verwachtingen van dossiers.”

Voorloper “In 1995 vond de directie het een noodzaak alle klachten te centraliseren. Vooral omdat de toename van het aantal klachten een algemene tendens blijkt. De media wijden steeds meer aandacht aan patiëntenrechten. Mensen horen bijvoorbeeld dat de spoorwegen en andere instellingen een ombudsdienst hebben en gaan ervan uit dat het ziekenhuis ook zo’n dienstverlening aanbiedt. Patiënten bellen sneller ons algemeen nummer. Onze informatiebrochure bevat een rubriek waar ze met hun bedenkingen, suggesties en klachten terechtkunnen. Die evoluties verlagen de drempel om een klacht in te dienen. Als mensen hun ongenoegen uiten binnen een instelling, kan een goede oplossing de vertrouwensrelatie met de zorgverlener herstellen.”

Heldere informatie “De patiënt heeft recht op inzage en - mits betaling - op een afschrift van zijn dossier. Bij ons bestond die openheid echter ook al voordat de IMAGE BANK

Neutrale positie en evaluatie “Ik ben als klachtenbemiddelaar stafmedewerker van de algemene directie. Dat is de meest neutrale positie: ik behoor niet tot het (para)medische of verplegende personeel. Als ombudsman of -vrouw is het heel belangrijk dat je het huis door en door kent. Je moet communicatief ingesteld zijn, goed kunnen luisteren en conflictbeheersende capaciteiten bezitten.” “Sinds het najaar van 1999 bestaat er een interne Klachtencommissie in ons ziekenhuis. Die multidisciplinaire commissie evalueert driemaandelijks het klachtenbeleid van de UZ Leuven. Samen streven we naar een structurele kwaliteitsverbetering. Al het (para) medisch personeel in opleiding leert bijvoorbeeld om te gaan met klachten. Klachtenbemiddeling gaat verder dan het uitklaren van individuele ongemakken. De uitbouw van een betere dienstverlening van het ziekenhuis is veel belangrijker.”

De soorten klachten “Klachten zijn vaak erg verscheiden. Een goede informatiedoorstroming kan al veel opvangen. Patiënten vinden bijvoorbeeld dat ze slecht behandeld worden. Soms zijn de klachten van organisatorische aard. Als de opname van een patiënt wordt uitgesteld, is dat psychologisch zwaar en dringen zich ook extra praktische problemen op, zoals vervoer en kinderopvang. Maar als we de patient duidelijk uitleggen dat dringende behandelingen voorrang krijgen, kan die zich daarin vinden. Over de medische behandelingen zelf ontvangen we niet zoveel negatieve echo’s. Een van de redenen zou kunnen zijn dat de patiënt zich niet in staat acht daar deskundig over te oordelen. Patiënten reageren ook vaak gevoelsmatig. Ze zijn niet altijd in staat alle informatie onmiddellijk te laten doordringen. Bovendien worden ze vaak overspoeld door de grote hoeveelheid informatie. Daarom is een heldere, duidelijke uitleg noodzakelijk om het onbegrip en ongenoegen uit te klaren. Het gebeurt dat de patiënt niet tevreden is met een welbepaald resultaat, maar dat wij daar anders over denken. Als een patiënt ontevreden is omdat een raadpleging maar 10 minuten duurde en er geen uitgebreide onderzoeken aan bod kwamen, is daar een logische medische reden voor. Het kan zijn dat onderzoeken op dat moment eenvoudigweg niet aangewezen waren voor die patiënt.”

Ik bezorg de aanklager een antwoord. Bij de betwisting van een factuur richten we ons schrijven aan de medische administratie. Als het gaat om een schadeclaim verwijzen we door naar de juridische dienst. Die dienst raadpleegt de verantwoordelijke verzekering, de medische administratie verschaft antwoord aan de aanklager. In dringende gevallen krijgt de aanklager de dag nadien al een antwoord. Een schriftelijk traject kan in twee tot drie weken worden afgelegd. Als ik na een maand niets hoor van de verantwoordelijke, neem ik terug contact op. Een vraag wordt uiterlijk binnen twee tot drie maanden verwerkt.”

Juridische dienst van uw ziekenfonds “Ik raad patiënten sterk aan contact op te nemen met de juridische dienst van hun ziekenfonds. De wet voorziet ook een ombudsman of -vrouw die klachten ontvangt en verzendt naar de ombudsdiensten in de ziekenhuizen. Die federale ombudspersoon behandelt ook klachten over de ombudsdiensten in de ziekenhuizen. De Federale Commissie voor Patiëntenrechten evalueert de werking van de ombudsdiensten in ziekenhuizen.” Nico Schoofs

“Alle klachten, ook anonieme klachten, worden behandeld. Sommige patiënten willen alleen een anonieme klacht indienen, omdat zij anders vrezen dat ze bij een terugkeer in het ziekenhuis met een scheef oog zouden bekeken worden door ons personeel. Ze vinden dat ze te afhankelijk zijn van ons ziekenhuis om het personeel tegen de schenen te schoppen.”

Het traject van een klacht “Als bemiddelaar verwijs ik mensen eerst naar de zorgverlener. Vele klachten worden zo al meteen opgehelderd. Soms uit de patiënt zijn klacht rechtstreeks bij die zorgverlener. Als hij ontevreden is over een factuur, meldt hij dat aan de medische administratie. Bij een schadeclaim stelt de aanklager de aansprakelijkheid van het ziekenhuis in vraag of eist hij een schadevergoeding bij vermeende medische fouten. Hij richt zich in dat geval tot de juridische dienst. We ontvangen zowel negatieve als positieve reacties. Het gebeurt dat mensen een dankbriefje versturen.” “Ik behandel in de centrale klachtendienst alle klachten die niet zuiver met de factuur of aansprakelijkheid te maken hebben en die centraal gemeld worden. De verschillende kanalen werken nauw samen omdat een klacht vaak verschillende diensten bestrijkt. Elke aanvrager ontvangt binnen de week een ontvangstmelding. Als het gaat om een dringende klacht, dan handel ik die mondeling zo snel mogelijk af. Heel wat klachten volgen een schriftelijk traject, onder andere via de formulieren in de onthaalbrochure. Als de patiënt problemen heeft om de klacht op papier te zetten, help ik hem met het uitschrijven. Afhankelijk van het soort klacht, volgt die aanvraag een ander parcours. Als de aanklager gewoon iets signaleert, bijvoorbeeld dat hij drie uur heeft moeten wachten voor een raadpleging, signaleren wij die boodschap aan de verantwoordelijke. Daar stopt de bemiddeling. Als er een oplossing voor een probleem gevonden moet worden, vragen we een antwoord aan de verantwoordelijke. Dat geldt ook voor de bemiddeling met de interne verantwoordelijke. De verantwoordelijke bezorgt mij een voorstel voor antwoord.

IMAGE BANK


13

REPORTAGE

Tegen 2050 wordt de gemiddelde Vlaming 100 jaar. Doembeelden van eivolle rusthuizen, dementerende bejaarden en sociaal isolement lijken onafwendbaar. Kleuterbezoek bij bejaarden in een rusten verzorgingstehuis toont dat jong en oud mekaar

IMAGE BANK

kunnen vinden.

Derde leeftijd beleeft tweede jeugd Donderdagnamiddag, klokslag twee uur. Vanuit de gang klinken een twintigtal opgewonden kinderstemmetjes. Jasjes, muts en sjaal vliegen netjes naar de kapstok. Drie nieuwsgierige hoofdjes verschijnen aarzelend van achter de deur. Eens ze ‘hun’ oma’s en opa’s al in een cirkel zien zitten, stormen de kleuters de zaal binnen. Ze geven hun oudere vrienden een hand, sommigen krijgen zelfs een kus of een knuffel. Vooral ‘Wiske’ is populair: het jonge geweld vecht voor een plekje rond haar stoel. Daarna kleven ze mekaar naamkaartjes op. In de volgende vijf minuten zwelt een enthousiast geroezemoes aan in de zaal. Kleuters en ouderen wisselen hun ervaringen uit van de afgelopen drie weken.

Donderdag, omadag Driewekelijks komt de tweede kleuterklas van de Stedelijke Basisschool van Kermt op donderdag over de vloer. De bezoeken verlopen volgens een vast stramien: de kleuters komen binnen en geven de ouderen een hand. Het bezoek duurt een uur. Ongeveer 30 à 40 minuten gaan naar een activiteit. Dat kan een bewegingsactiviteit zijn zoals volksdansen, parachutespelen, spelletjes met de bal of hoepel, enzovoort. Maar ook huiselijke activiteiten zoals pannenkoeken bakken, handvaardigheidsactiviteiten (tekenen, knutselen, knippen), gezelschapsspelen, muziek en poppenkast, stadswandelingen, behoren tot de mogelijkheden. Daarna is er tijd voor een tafelmoment: een informele babbel bij een koekje en een drankje. "In het begin van het jaar komen we samen met de begeleiders," vertelt juf Mireille ons. "We werken rond dezelfde thema’s als in de klas. Zo staat rond het einde van het jaar Kerstmis centraal.

14


Dingen die goed ‘marcheren’, nemen we het jaar nadien opnieuw op." Ondertussen is iedereen klaar voor de activiteit. Juf Mireille vertelt een verhaaltje waarbij jong en oud moeten meespelen. Aanstekelijke liedjes op een muziekcassette zetten kleuters en ouderen onmiddellijk in beweging. "Ik vind het leuk om te doen alsof!", roept Tom. "Ik ook!", valt Femke hem onmiddellijk bij.

Vier jaar is oud genoeg Psychologisch assistente Wendy vertelt ons hoe de kleuterbezoeken ontstaan zijn. "In februari 1999 namen we contact op met verschillende scholen in de buurt. Literatuurstudies hadden uitgewezen dat vooral kleuters van vier jaar geschikt zijn om bejaarden te bezoeken. Ze denken op dezelfde manier als dementerenden. Ze zijn spontaan, spreken over dingen die op dat moment gebeuren en zijn snel afgeleid. Kleuters van vijf jaar stellen zich al meer vragen: ‘waarom morst die oma koffie ?’ en ‘waarom zit die oma in een rolstoel?’. Ze zijn ook al meer schoolrijp. De Stedelijke Basisschool Kermt reageerde enthousiast." "Het is de bedoeling dat de kinderen kennismaken met de ouderen," vult juf Mireille haar aan. "Op die manier brengen zij respect op voor die generatie. Zo zullen ze bijvoorbeeld geen schrik meer hebben van een rolstoel." "Toen we het kleuterproject aan de ouders voorstelden, reageerden ze argwanend: ‘oei dementerenden’, was de reactie. Je moet ze dan duidelijk maken dat de kleuters dezelfde dingen doen als in de klas. Zo stel je de ouders gerust." "Wendy selecteert elke week ongeveer dezelfde groep ouderen, zodat de kleuters een band opbouwen. In het begin namen

alleen dementerenden deel. Als die onderling met elkaar praatten, viel dat goed mee. Maar als ze moesten knutselen, zagen we dat er geen reactie kwam. Vandaar dat er dus gewone bejaarden bijzitten." Ondertussen heeft de groep zich al rond de tafel geschaard. Bordjes, cacao en marsepein worden op tafel uitgestald, want ze gaan snoepjes rollen. In een mum van tijd verandert de zaal in rollende, met cacao bestrooide handjes, bruine smikkelende snoetjes en bordjes met de eerste snoepjes. "Wat vind je van mijn bolletjes, vind je ze niet mooi?" vraagt Lien. Deze vraag is meteen de aanleiding tot een ingewikkelde uiteenzetting over marsepein. Fernandine knikt bevestigend terwijl er af en toe een bolletje in haar mond verdwijnt. En dan is er fruitsap. Handjes en gezichtjes worden schoongemaakt. Het is tijd voor ‘fruitsapklets’.

Niets dan voordelen Psychologisch assistente Wendy is ervan overtuigd dat kleuters en bejaarden elkaar veel kunnen bijbrengen. "In Diest bezoeken we samen met de bejaarden een crèche. Dat is bij mijn weten uitzonderlijk. We willen de ouderen zo uit hun sociaal isolement halen. Voor hen is dat een echte uitstap, terwijl zij anders het bezoek ontvangen in het rusthuis. Een collega organiseert samen met leerlingen van een vijfde en zesde basisschool een ‘reminiscentie-project’: oude voorwerpen van bewoners worden tentoongesteld. De ouderen geven tekst en uitleg."

terug naar boven. We hebben een keer de activiteit ‘ziek zijn’ georganiseerd. De kleuters hadden rode stipjes gezet op hun lichaam. De ouderen waren erg begaan met hun gezondheid. Ze genieten echt van het contact. Ze kijken er altijd naar uit. Sommigen worden er erg rustig van, anderen dan weer onrustig. Daarom selecteren we altijd de ouderen die van kinderen houden. Hun gedrag mag ook niet storend of beangstigend werken voor de kleuters." Bewoonster Yvette Lambrechts nam al twee keer deel. Ook zij vindt het een heel goed initiatief: "Op die manier komen de kinderen eens onder de mensen. En ze worden wat mondiger. Vroeger was dat wel anders: ‘zitten en zwijgen!’. Gelukkig is dat nu veranderd. Maar ze mogen niet onbeschoft zijn!" De klok slaat drie uur. Het busje staat al klaar om terug naar school te gaan. De tijd vliegt als je je amuseert. Opnieuw de jasjes aan en de mutsjes op. Gauw nog een kus of een knuffel aan de ‘bomma’ en ‘bompa’. En dan sterven de kinderstemmetjes uit in de gang. De rust keert langzaam maar zeker terug in het bejaardentehuis. Tot drie weken later, althans, wanneer dezelfde stemmetjes weergalmen. Katrien De Meersman - Nico Schoofs

Op die manier houden de bejaarden voeling met het verleden en scherpen ze hun geheugen aan. En de jongeren krijgen toegang tot een verleden dat anders voorgoed zou verdwijnen. Het resultaat mag er zijn. Het kleuterproject draagt bij tot de pedagogische doelstellingen van een kleuterschool. De kleuters ontwikkelen sociale vaardigheden: ze leren verdelen, helpen en samenwerken. Door de bezoeken aan het rusthuis ontwikkelen ze een positieve houding tegenover ouderen. Tot slot stimuleert het contact met ouderen hun taalvaardigheid en sociale ontwikkeling. Maar ook de ouderen beleven hun tweede jeugd. De bewoners genieten van de aanwezigheid van de kleuters. Waar zij normaal zorgvragend zijn in het rusthuis, geven ze nu zelf zorg, zijn ze oplettender, aandachtiger en levendiger. Ze doen meer aan lichaamsbeweging en communiceren met de kleuters.

IMAGE BANK

Moederhart gaat sneller slaan

Meer info:

Ook Wendy Colman bevestigt deze bevindingen. "De dementerenden genieten vooral op het moment zelf. Een half uur na het bezoek zijn ze alles vergeten. In het rusthuis nemen ze een zorgvragende rol op: vaak hoor je ze zeggen dat ze iets niet kunnen of dat ze geholpen willen worden. Bij de kleuters vertolken ze een zorggevende rol. Ze zouden bij wijze van spreken zelfs de zakdoek van een kleuter oprapen. Interactie tussen kleuter en bejaarde staat centraal. In andere rusthuizen kijken de ouderen allemaal samen naar een voorstelling van de kinderen. Dat doen wij niet." "In het begin evalueerden we de bezoeken samen met de ouderen. De meesten waren laaiend enthousiast. Ze denken spontaan dat de kleuters hun kleinkinderen zijn. Hun moederhart komt

www.bejaardenzorg-ght.be


15

IN DE KIJKER

Bio’s doen het in het groen Groen is hip. Ga naar om het even welk grootwarenhuis en je vindt wel een afdeling bioproducten. De gespecialiseerde natuurwinkels rijzen als paddestoelen uit de grond. De mens van de 21ste eeuw wil een gezonde geest in een zuiver lichaam.

Jos Van Hoecke heeft geen problemen in ‘zijnen hof’. Alles groeit en bloeit er op natuurlijke wijze. Deze leraar elektronica kweekt zijn eigen groenten. Daarnaast geeft hij les bij Velt, de Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze. Hij legt ons graag enkele principes uit van groen tuinieren.

De drie geboden 1. Kies voor planten en bloemen die geschikt zijn voor onze klimaatsgordel en de grond waarin ze terechtkomen. Deze regel gaat vooral op voor de ecologische siertuin. "Veel mensen gebruiken bijvoorbeeld sparren als afsluiting. Dat zijn typische bomen voor Zweden, Oostenrijk of Noorwegen. Zet het best tros- of stekelbessen als afsluithaag, of een druivelaar. Paar het nuttige aan het aangename." 2. Gezonde voeding kweek je biologisch. Kweek groenten zonder gif te gebruiken zoals insecticiden, pesticiden (zoals onkruidbestrijders, nefast voor de bodem want slecht afbreekbaar) en fungiciden (tegen schimmels en botritis, beter gekend als de ‘aardappel- of tomatenplaag’.)

Giet rond mei-juni de emmers in een vat of in een met draad afgespannen cirkel, in verschillende laagjes uit: eerst keukenafval, dan groen, vervolgens bruin materiaal, keukenafval, groen, bruin,… Stamp niet te hard aan en laat er voldoende lucht tussen. Broes (gieten met de ‘sproeikop’ op je gieter) af en toe de laag met water. Je kan de composthoop verrijken met dierlijke mest. Laat zo acht à tien maanden staan. In het prille voorjaar bedek je de moestuin met humus. "De klassieke regel ‘alles wat organisch is, is composteerbaar’, mag je niet volledig doortrekken. Zo raad ik de mensen af om vers grasmaaisel op de composthoop te leggen, want dat wordt zuur. Strooi het in dunne lagen tussen de planten in de sier- en moestuin als bodembedekker. Ook het snoeihout dat veel olie en hars bevat, zoals paplaurier, taxus, spar- en denafval, hoort niet thuis op de composthoop, want het verteert niet. Gebruik het als bodembedekker in de siertuin."

Hansje Pansje Kevertje

3. Kweek sterke planten dankzij een goede teelttechniek De moestuin vormt de uitzondering op het eerste gebod. Alle groenten gedijen op om het even welke grond, als je ze maar sterk genoeg maakt. Hoe sterker de plant, hoe minder die wordt ‘aangevallen’. ‘Voorzaaien en verspenen’ is de oplossing: "Neem nu de bloemkool. Zaai de jonge plantjes in magere grond zodat ze verplicht zijn om naar voedsel te zoeken. Zo ontwikkelt de plant veel en stevige wortels. Als ze acht à tien centimeter zijn, verspeen je ze: zet ze in potten met goeie compost. Na tien dagen zet je ze in de volle grond. Giet ze op tijd en stond eens goed."

Hoe houd je al het ongedierte weg? Gebruik natuurlijke onkruidverdelgers. Plant gewassen die het ongedierte tegenhouden bij de groenten. Gebruik tuingordijnen die vooral preventief werken zoals koolkragen, netten, zwarte plastic matten, … of vergeld kwaad met kwaad: "De generatie van de jaren negentig maakt ook gebruik van natuurlijke vijanden. Zo zetten zij sluipwespen uit die de witte vlieg opeten. Die laatste is de grootste boosdoener in de tomatenteelt." Een combinatie van verschillende technieken geeft het beste resultaat.

Het zwarte goud

Levenswijze

Een gezonde bodem verkrijg je door kwaliteitsvolle kruimelige zwarte humus. En humus is op zijn beurt het eindproduct van een oordeelkundig opgezette composthoop of de welbekende ‘GFT-hoop’ (groenten-, fruit-, en tuinafval).

De sceptici onder ons vragen zich af of er in onze kant- en klaarmaatschappij nog wel tijd is voor uitgebreid en natuurlijk tuinieren. "Ik zou liegen als ik zeg dat ik er niet veel tijd instop. Niks is gemakkelijk. Maar op termijn heb ik wel een beter resultaat en een grotere oogst. Van de tien planten die ik plant, hou ik er negen over. Het is een manier van leven: dichter staan bij de natuur." Katrien De Meersman

Verzamel in aparte emmers: • groen materiaal: groenteafval zoals kolen, erwten, bonen, selder, … • bruin materiaal: snoeihout van kleine hagen zoals de ligusterlaag, forsythia,… eventueel aangevuld met stro • huis-, fruit- en keukenafval: schillen van citrusvruchten (kleine hoeveelheden), karton, papier (eveneens kleine hoeveelhe-

16

den en niet te veel bedrukt), doppen van noten, theezakjes, koffiegruis, afval van gekookte groenten…


Meer info : Surf naar www.velt.be

UNICEF doet meer dan alleen geld inzamelen (zie ook Profiel 79). De organisatie vecht vooral voor de rechten van het kind. Het Westerse jonge volkje bewust maken van de wereldproblemen hoort daar ook bij. Educatieverantwoordelijke van UNICEF België Herlinde De Vos vertelt ons hoe dat in zijn werk gaat.

IMAGE BANK

Kinderen voor kinderen Hoe maak je de kinderen van hier duidelijk dat de rechten die zij hebben niet altijd evident zijn voor hun leeftijdsgenootjes elders in de wereld? "Wereldklassen hebben bijzonder veel aandacht voor de leefwerelden van kinderen overal ter wereld en meer specifiek voor de rechten van de mens en van het kind. Een wereldklas gaat ook over tot actie door op een creatieve manier andere kinderen en volwassenen te informeren over schendingen van de kinderrechten of door zelf een actie op het getouw te zetten om UNICEF te steunen. In een wereldklas ontwikkelen kinderen en jongeren een standpunt over het bestudeerde thema. Zo krijgen ze begrip voor leeftijdsgenootjes in andere landen."

Je sprak daarnet over "een bestudeerd thema". Wat houdt dat precies in? "Elk schooljaar lanceert UNICEF België een educatieve campagne voor scholen. Dit jaar luidt het thema: kinderarbeid. Leerkrachten kunnen educatief materiaal aanvragen over het thema en beroep doen op een gastspreker van UNICEF. In een gastles gaan we dieper in op het Kinderrechtenverdrag, het thema van de campagne of andere thema’s zoals kinderhandel, kindsoldaten, water, enzovoort. De kinderen houden dan een klein debat of spelen een spel rond de rechten van het kind."

Hoe kunnen kinderen nu actief iets doen? "Dat kan op verschillende manieren. Door inderrechtenkrantjes te maken, een tentoonstelling uit te bouwen, een kerstmarkt met geknutselde werkjes te organiseren, zich in te zetten voor een sponsorloop, spreekbeurten te houden over de schending van een kinderrecht, een fakkeltocht te organiseren of een creatief atelier op te zetten in de klas."

Er wordt steeds OVER kinderen gesproken. Hebben kinderen ook iets te zeggen? "Kinderen kunnen deelnemen aan het ‘What Do You Think?’project van UNICEF België. Daar kunnen ze hun mening kwijt over de kinderrechten hier in België. Die meningen verzamelen

we in een rapport dat bij de Commissie voor de Rechten van het Kind in Genève terechtkomt. Die Commissie ziet toe op de verwezenlijking van de Kinderrechten in de wereld. Om de vijf jaar maakt de Belgische overheid een rapport over aan diezelfde Commissie over de situatie van het kind in België. Ook is er een Speciale zitting van de Verenigde Naties over kinderen, zoals in 2002 van 8 tot 10 mei in New York, waarvan de Commissie ook een rapport krijgt. De Commissie kan echter alleen aanbevelingen doen bij de regeringen. Bestraffen is moeilijk, UNICEF zal eerder onderhandelen en zoeken naar een vreedzame oplossing."

Denken kinderen soms na over het lot van hun leeftijdsgenootjes? "Absoluut. We merken wel dat zij vaak een heel negatief beeld hebben over kinderen in de Derde Wereld. Zo denken ze wel eens dat alle mensen in India in grotten wonen en 10 kilometer moeten lopen om water te halen. Dan schrikken ze dat mensen ginds ook een gsm hebben. Ze beseffen niet dat de ontwikkelingslanden niet enkel moeten geholpen worden door het Westen maar dat die landen zelf ook een actieve bijdrage kunnen leveren tot hun eigen ontwikkeling via samenwerking met de regering en de lokale bevolking. Maar ze zijn wel superenthousiast, vooral de kinderen in de lagere school. Ze babbelen door elkaar en willen allemaal tegelijk iets vertellen. Twaalf- tot veertienjarigen zijn daar wat rustiger in. Maar allemaal willen ze helpen, elk op hun eigen manier." Katrien De Meersman

Meer info Surf naar www.unicef.be Of neem contact op met Herlinde De Vos: [email protected], tel. 02 233 37 94


17

AGENDA

■ SAMEN UIT

■ LEESHOEKJE Kwelduivels

De prehistorie leeft! Nog tot 19 september 2004 kunt u in het Gallo-Romeins Museum van Tongeren terecht om de sfeer van de prehistorie op te snuiven. De grenzen van tijd en ruimte vervagen wanneer u in de open steppe wandelt en kennismaakt met de Neanderthalers en tal van wonderlijke dieren zoals de mammoet, de muskusos, de holenbeer, de hyena, enz. Voor wie thuis alles nog eens opnieuw wil beleven, is er bovendien het fascinerende kijken leesboek “Neanderthalers in Europa”, dat een portret schetst van die mysterieuze wezens die ook vandaag nog tot de verbeelding spreken. De tentoonstelling loopt nog tot 19 september 2004. Meer info: Gallo-Romeins Museum Kielenstraat 15 in 3700 Tongeren, tel. 012 67 03 30, www.neanderthalers.be. Neanderthalers in Europa (van Peer, Aufferman & Orschiedt), Davidsfonds/Leuven, ISBN 90 5826 243 X.

■ BEURS

Iedereen vindt Hanne dom. In de klas en op de speelplaats wordt ze genadeloos gepest. Mama en papa hebben het veel te druk en zien niet wat er aan de hand is. Alleen Hannes knuffelkonijn weet hoe rot ze zich voelt. Een herkenbaar en aangrijpend verhaal dat niemand onverschillig laat. Didelez G., 'Kwelduivels', Davidsfonds/Infodok, ISBN 90 5908 072 6

Anders naar de bib Een bibliotheek herbergt een schat aan informatie en zorgt voor ontspanning en plezier. Helaas blijven de deuren al te vaak gesloten voor mensen met een handicap of een ontwikkelingsstoornis. Om daar iets aan te doen, werd het project "Anders naar de bib" op poten gezet door de vzw SIG in samenwerking met tal van bibliotheken, organisaties voor personen met een handicap, enz. Het is de bedoeling om de toegankelijkheid van de bibliotheken te bevorderen, zowel letterlijk als figuurlijk. Bibliotheekmedewerkers krijgen praktische tips hoe ze het beschikbare materiaal het beste kunnen structureren, hoe te communiceren met respect voor de eigenheid van personen met een handicap, met begrip voor hun beperkingen en met oog voor de mogelijkheden. Meer info op www.anders-naar-de-bib.be of bij de vzw SIG, Kerkham 1 bus 2 in 9070 Destelbergen, tel. 09 238 31 25

2e Diabetesbeurs Op 14 en 15 mei 2004 organiseren de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV) en de Association Belge du Diabète (ABD) voor de tweede keer een Diabetesbeurs in Brussels Expo. Paleis 7 wordt voor de gelegenheid omgetoverd tot een uitgebreid informatieplatform waar de verschillende facetten van diabetes onder de loep worden genomen. U vindt er infostands van patiëntenverenigingen, ziekenfondsen, bedrijven uit de medische en farmaceutische sector, enz. Er worden voordrachten gehouden, evenals praktische workshops, culinaire demonstraties, specifieke activiteiten voor jongeren en nog veel meer. Een must voor patiënten, hun familie, zorgverleners en iedereen die gezond wil leven. De 2e Diabetesbeurs vindt plaats op 14 en 15 mei 2004 in Paleis 7 van Brussels Expo. Meer info: www.diabetes-vdv.be.

Hebben meegewerkt aan dit nummer : Christophe Canon, Bert Corremans, Katrien De Meersman, Sophie Destrait, Christian Horemans, Gunter Kempeneers, Pierre Lété, Nico Schoofs, Brenda Schuddinck, Sandrine Vandermaesbrugge, Jean Vigneron Kernredactie : Katrien De Meersman, Nico Schoofs. Zetwerk : Marinella Cecaloni, Pascale Janssens, Francis Pauwels Cover : Image Bank e-mail : [email protected] Fotogravure en drukwerk : PrePress XTensions - Moderna Verantwoordelijke uitgever : Pascal Mertens - Sint-Huibrechtsstraat, 19 • 1150 Brussel • 02-778.92.11 Geen enkel in dit magazine gepubliceerd artikel mag (gedeeltelijk of volledig) overgenomen worden zonder voorafgaande toestemming van de redactie. “Profiel is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier in Vlaanderen” Aangesloten bij de uitgevers van de periodieke pers.

Engel in rood Senne is soms nogal opvliegend. Hij zal zijn agressieve buien in bedwang moeten houden als hij wil uitgaan met het nieuwe meisje in zijn klas, want zij heeft het niet zo begrepen op driftkikkers. Senne doet zijn uiterste best om zich te beheersen, maar de wereld stelt hem zwaar op de proef en soms is het bijzonder moeilijk om niet door het lint te gaan. Dit is een boek dat beklijft, een eigentijds liefdesverhaal waarin verlangen, hoop en doorzettingsvermogen zich met elkaar vervlechten. Van Erkel G., 'Engel in rood', Davidsfonds/Infodok, ISBN 90 5908 080 7

Ve c h t e n t e g e n v e r m o e i d h e i d Het leven raast voorbij in sneltreinvaart. Stress, slaaptekort en slechte voeding plegen roofbouw op ons lichaam. Het is dus niet verwonderlijk dat velen eronderdoor gaan. In haar boek 'Moe van het moe zijn' stelt Dr. Jesse Lynn Hanley een stappenplan voor met tien eenvoudige oplossingen voor burn-out, lusteloosheid en andere vormen van chronische vermoeidheid. Hanley J.L., 'Moe van het moe zijn', Lifetime, ISBN 90 215 3690 0 Katrien De Meersman

18


Uitkeringen van het ziekenfonds zijn vervangingsinkomens en HOSPITALIA VERNIEUWT. Bedrijfsvoorheffing op uitkeringen vanaf 1 januari 2004 PANORAMA

Recommend Documents