Uit het oog, in het hart 10 jaar samenwerking Vlaanderen-Chili

Uit het oog, in het hart 10 jaar samenwerking Vlaanderen-Chili



Inhoud Ten geleide ............................�

3

Even voorstellen… ...........�

4

Warm welkom in een koud land.............................................................................................................. 5 Uit de dop ..............................�

7

Bij nader inzien ....................�

8

Werelderfgoed in weer en wind ............................................................................................................11 Chili gidst Vlaanderen in Centraal-Amerika.....................................................................................13 2

Papas de Chiloé ................�

14

Bouwen aan Amberes ..�

16

De minifundistas van Araucanië ............................................................................................................18 Afvalberg in het paradijs .............................................................................................................................20 KMO’s kunnen meer .....�

21

Eerlijke handel ...................�

23

Groei, diversifiëring, integratie en partnerschap .........................................................................24 Economische dynamiek dankzij rijst en chicorei .........................................................................26 Basisdemocratie in de praktijk.................................................................................................................27 Water: bron van leven of conflicten? ..................................................................................................28 Vlaanderen stript in Valparaíso ................................................................................................................30 Van kolengruis en bloemblaadjes .........................................................................................................31 Huizen voor de Pehuenche ......................................................................................................................32 Santa Julia: eerste bejaardendagcentrum van Chili .................................................................34 GIS verlegt grenzen ........�

35

Latijns-Amerika op rijm�

36

Door het vuur voor de kleine brandweerkorpsen ......................................................................38 Wetenschappelijke samenwerking op hoog niveau ................................................................39 Projectenlijst .......................�

40

Colofon ..................................�

44


Ten geleide Op 2 oktober 1995 tekenden Chili en Vlaanderen een algemeen samenwerkingsverdrag. Daaruit groeide snel een brede en gevarieerde internationale samenwerking. Ngo’s, universiteiten, ministeries, belangengroepen en andere organisaties uit Chili en Vlaanderen vonden mekaar rond gezamenlijke projecten. Bij ons of aan de andere kant van de wereld. En gesteund door beide regeringen.

Dit boekje wil, na tien jaar, de Vlaams-Chileense samenwerking in beeld brengen. 3

Een eerste groep bijdragen schetst vooral de context. Met aandacht voor wat voorafging, en oog voor de plaats van Chili in het buitenlands beleid van de Vlaamse Regering. Ook de economische belangen en interacties krijgen hier een plaats.

Centraal in dit deel staat de rubriek met feiten en cijfers dat een overzicht biedt van alle vormen van samenwerking, betrokken partners en gemobiliseerde middelen - en probeert het geheel te vatten in tabellen en grafieken.

Vervolgens wordt een aantal Chileens-Vlaamse projecten tot leven gewekt. Dit luik draait rond de mensen, de motieven, de resultaten, en de verhalen achter de cijfers. Vanzelfsprekend nemen juist deze verhalen het leeuwendeel van dit boekje voor hun rekening. Want beter dan de helderste grafiek tonen zij de kracht, de essentie en de veelzijdigheid van het internationaal partnership dat de voorbije tien jaren werd opgebouwd.


4

Even voorstellen… Oppervlakte

Chili 756.626 km²

Vlaanderen 13,522 km²

(+1.250.000 km² Chileens Antarctica)

Bevolking Kindersterfte Fertiliteit Levensverwachting Bevolking boven de 65 jaar BBP Export Gemiddelde economische groei tussen 1990 en 2002 Inkomensongelijkheid

15.116.435 10/1000 2,4 75,2 jaar 7,5% 70,5 miljard euro 32,0 miljard euro 4,4%

6.016.024 4,9/1000 1,7 79,4 jaar 17,3% 160 miljard euro 145,8 miljard euro 1,8%

*8,3

4,1

37

9

4,3% 52 419

1% 20 3180

237,5

328,3

*interquintielratio (verhouding inkomen hoogste 20% t.o.v. laagste 20%)

Plaats op Human Development Index (cijfers 01-09-2005) Analfabetisme Aantal krantentitels Onderzoekers per 1 miljoen inwoners Internetgebruikers per 1000 inwoners Feiten en cijfers op 01/01/2004


Warm welkom in een koud land ©Wereldmediatheek

De Chileense ballingen in Vlaanderen Op 11 september 1973 kwam een groep militairen rond generaal Augusto Pinochet in opstand tegen de democratisch verkozen regering Allende. Vele Chilenen ontvluchtten hun land of werden in ballingschap gestuurd. Een verrassend groot aantal van hen belandde in Vlaanderen. Op de vlucht voor repressie Alle hervormingsgezinde krachten en sectoren die zich tijdens de jaren zestig en vooral tijdens de jaren van Allende’s bewind hadden ingezet voor sociale verandering werden beschouwd als binnenlandse vijand en konden worden vervolgd, opgesloten, vermoord of verbannen. Voor wie niet al te zeer verbrand was, was interne ballingschap een optie. Men schikte zich, trachtte niet op te vallen en beleefde zijn overtuigingen enkel in kleine kring. Maar niet iedereen kreeg die kans of wilde zich met dit leven verzoenen. Nog tijdens de coup zochten vele Chilenen een toevlucht in buitenlandse ambassades. In de Belgische ambassade kregen tussen september 1973 en juni 1974 85 Chilenen, 20 niet-Chilenen en 1 Belg onderdak.

1973: staatsgreep door militairen tegen regering Allende 1974: Pinochet benoemt zichzelf tot president 1980: nieuwe, beperkte grondwet aangenomen in volksraadpleging, Pinochet president tot 1989 1988: volk wijst in referendum verlenging van Pinochet’s presidentschap tot 1997 af 1989: Patricio Aylwin wordt democratisch verkozen tot president

Ze kregen zonder uitzondering politiek asiel. Steun voor een rechtvaardige zaak Later zou de stroom vluchtelingen nog veel grotere vormen aannemen en ontwikkelde zich een hele organisatie om de asielprocedure tot een goed einde te brengen. De Belgische regering stelde zich bijzonder gastvrij op voor de Chileense vluchtelingen. Dat hing samen met de sympathie en steun die de vluchtelingen en hun zaak bij brede lagen van de

bevolking genoten. Waar kwam die steun voor een land 15.000 km van ons verwijderd vandaan? Zeker was er een element van zelfherkenning en identificatie. Chili was een ontwikkeld land met een democratische traditie die al ver terugging. Het opkomen voor democratie en een rechtvaardige samenleving voor de Chilenen was tegelijk opkomen voor democratie en rechtvaardigheid bij ons. Op diverse manieren werd gepoogd om voor de vluchtelingen de schok met het onbekende te verzachten. De regering trof snel maatregelen om de

5


vluchtelingen van ziekteverzekering, werkloosheidsuitkering en andere sociale voorzieningen te laten genieten. Geen overbodige luxe want de vlucht en de daaraan voorafgaande problemen had de meesten berooid in ons land doen aankomen. Om ervoor te zorgen dat ze toch snel aan de slag zouden kunnen, organiseerde de RVA speciale taalcursussen.

den. Het einde van de dictatuur heeft dan ook niet geleid tot een massale terugkeer naar Chili. De valies was uitgepakt en op zolder gezet. n

“Mijn valies stond klaar”

6

België en Vlaanderen vormden voor Chileense ballingen een belangrijke bestemming, enkel voorafgegaan door Zweden, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Vaak vormde ons land een toegangspoort tot Europa, wat niet noodzakelijk betekende dat de vluchtelingen ook hier bleven. Voor een deel van de Chilenen was ons land dan ook een etappe, waarna ze zich verspreidden over naburige landen. Op die manier zijn naar schatting 30.000 Chilenen via ons land aan de dictatuur ontkomen. Maar hoe was de ervaring van de Chileense vluchtelingen die hier bleven? Waarom kozen ze voor ons land en wat wisten ze ervan? Om eerlijk te zijn was de keuze voor ons land meestal ingegeven door omstandigheden, perspectieven op werk of opvang, de aanwezigheid van vrienden of familie die hen waren voorgegaan. Men wist niet zo veel over ons land en dacht dat het verblijf hier maar van korte duur zou zijn en het militaire regime spoedig de geest zou geven. “Mijn valies stond klaar” is wat vele Vlaamse Chilenen over die eerste jaren vertellen. Gaandeweg vervloog toch de hoop op een spoedige terugkeer. De meeste Chilenen integreerden zich meer en meer in onze samenleving via studies, werk en persoonlijke ban-

Santiago, september 1973. Boekverbranding. Omslagfoto met president Allende bij de stembus gaat in vlammen op.

Organisaties trekken mee aan de kar Het genereuze en gastvrije overheidsbeleid ten aanzien van de Chileense vluchtelingen gold wel slechts voor degenen die via de officiële kanalen naar ons land kwamen. De vluchtelingen die via andere kanalen kwamen, konden op veel minder hulp van de overheid rekenen. Gelukkig waren er tal van organisaties (vakbonden, ngo’s, kerkelijke organisaties, …) die zich bekommerden om deze groep en bijstand boden op diverse terreinen, gaande van huisvesting tot juridische bijstand.

Mijn vader, mijn geschiedenis Andres Pablo Lübbert (20 jaar) heeft een Chileense vader en een Vlaamse moeder. Hij groeide op in Leuven. In juli 2004 trok hij naar Chili om een documentaire te maken over het land dat zijn vader in de jaren ‘70 moest ontvluchten. Andres kreeg steun van ExtraTime (JINT), een initiatief dat jongeren de kans wil geven een persoonlijk project in de wereld te realiseren. Het werd een sobere, maar indringende documentaire, een zoektocht ook naar de eigen wortels. Hij sprak er met familieleden, jeugdvrienden van zijn vader, mensen die gevangen zaten of gefolterd werden tijdens de dictatuur. De documentaire laat ons zien hoe gewone mensen die moeilijke jaren beleefden, hoe verstikkend de repressie was en hoe sommigen zo ver werden gedreven dat ballingschap de enige optie werd.

© Andres Lübbert

Meer info: http://www.geocities.com/largocine/film.html


Uit de dop Geboorte en ontwikkeling van het Vlaams buitenlands beleid Het samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen en Chili van 1995 vormde één van de eerste concrete realisaties van het toen nog prille Vlaams Buitenlands Beleid. Sindsdien heeft het Buitenlands Beleid flink aan belang gewonnen. In een veranderende internationale en federale context onderging het naast een kwantitatieve ook een kwalitatieve metamorfose. Een overzicht.

Geboorte van het Vlaams buitenlands beleid Het Sint-Michielsakkoord van 1993 was de geboorteakte van een formeel Vlaams Buitenlands Beleid. Dit akkoord tussen Gemeenschappen, Gewesten en de federale overheid legde de grondslag van het Vlaams buitenlandse optreden. De materies waarvoor Vlaanderen op binnenlands vlak bevoegd was, zouden voortaan ook op buitenlands vlak tot haar bevoegheid behoren. In foro externo, in foro interno, zoals dat heet. Vlaanderen kreeg verdragsrecht. Door deze grondwettelijke doorbraak, en door het feit dat in Vlaanderen al eerder de gemeenschaps–en gewestbevoegdheden waren samengebracht in één uitvoerende en wetgevende macht, kreeg de Vlaamse buitenlandse politiek eindelijk een solide basis.

Erg veel buitenland Het laatste decennium is de veelbesproken economische globalisering onmiskenbaar in hogere versnelling gegaan. De internationale handel is sterk toegenomen, economieën zijn steeds inniger verstrengeld en dankzij technologische doorbraken gebeurt

alles aan een tempo dat vroeger ondenkbaar was. Vlaanderen staat middenin deze evolutie. Als klein land heeft Vlaanderen erg veel buitenland. Altijd gehad. De gunstige ligging van Vlaanderen in Europa versterkt nog in belangrijke mate deze buitenlandse oriëntatie. Vergeleken met andere landen of regio’s ligt het import- en exportaandeel in onze economie dan ook bijzonder hoog. Maar globalisering is meer dan buitenlandse handel. Het gaat ook ge-

greerd beleid willen zijn, steeds bewust ook van de verbanden en de samenhang tussen de verschillende componenten. Het voeren van een coherent beleid staat of valt met wederzijdse afstemming van het bilaterale op het multilaterale en op het Europese beleid. Het Vlaams buitenlands beleid is al bij al nog pril en moet het stellen met relatief beperkte middelen. Daarom werkt het buitenlands beleid met een sterke regionale focus. Men kan een-

De internationale handel is sterk toegenomen, economieën zijn steeds inniger verstrengeld en dankzij technologische doorbraken gebeurt alles aan een tempo dat vroeger ondenkbaar was. Vlaanderen staat middenin deze evolutie. paard met een toenemende invloed van buitenlandse regelgeving op Vlaanderen en evenzeer met een veel grotere individuele verwevenheid van Vlamingen met de rest van de wereld. Een beleid voor Vlaanderen kan niet anders dan ook een beleid buiten Vlaanderen zijn.

Een integraal buitenlands beleid met een scherpe focus Het Vlaams buitenlands beleid heeft vanaf het prille begin een geïnte-

voudigweg niet overal aanwezig zijn. Het zwaartepunt van de Vlaamse internationale activiteit ligt logischerwijze in Europa. De opvolging van de EU-besluitvorming, de samenwerking met buurlanden en regio’s, en de relaties met de landen van Centraal- en Oost-Europa staan daarin centraal. Buiten Europa wordt vooral geïnvesteerd in de relaties met Zuid-Afrika, Japan, de VS en Québec. In LatijnsAmerika koos de Vlaamse Regering voor Chili als focus en partnerland. n

7


Bij nader inzien Een samenwerking in cijfers en data In de loop van 10 jaar bilaterale samenwerking Vlaanderen–Chili heeft de Vlaamse overheid in dit kader ongeveer 13,3 miljoen euro gespendeerd. Daarmee zijn over de 100 subsidiedossiers gefinancierd. Een overzicht. 7 departementen, 1 draaischijf 8

Top 3: Wetenschap, onderwijs, Innovatie

Administratie Cultuur 0,6% Administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn 1,7%

Departement onderwijs 0,2%

AMINAL (Leefmilieu) 4,6% Administratie Wetenschap en Innovatie 17,2%

Administratie Buitenlands Beleid 75,7%

Elk departement van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap is verantwoordelijk voor de eigen internationale relaties en dossiers/acties. Wanneer er afspraken gemaakt worden tussen Vlaanderen en Nederland betreffende de uitdieping van waterwegen, dan wordt dit uiteraard rechtstreeks behandeld tussen het Vlaamse Departement Leefmilieu en Infrastructuur en het Nederlandse Verkeer- en Waterstaat. Gaat het echter om sectoroverschrijdende thema’s of om ontwikkelingssamenwerking, dan wordt de administratie Buitenlands Beleid de draaischijf.

Hoofdmoot van de samenwerking heeft (met ruime voorsprong) betrekking op wetenschappelijke en technische samenwerking, onderwijs en leefmilieu. Schijnbaar ontmoeten Vlaamse expertise en Chileense noden elkaar het meest op deze terreinen. Andere domeinen waarop intensief werd samengewerkt waren cultuur en welzijn.

4%

3%

Regionale focus De samenwerking tussen Chili en Vlaanderen legt duidelijke regionale accenten. Behalve de projecten die een multiregionale focus bezitten, hebben de meeste inspanningen betrekking op de achtste regio. 12de Regio 9de Regio 4de Regio

1ste Regio

Vlaanderen Centraal-Amerika

Multi-regio

5de Regio

10de Regio

2% 23%

5%

13de Regio (GrootSantiago)

6%

8ste Regio

7% 19%

8% 11%

12%

Onderwijs Wetenschappen Leefmilieu Landbouw Welzijn Economie (met o.a. rechtvaardige handel en KMO) Politieke vorming en lokale besturen

Sociale Huisvesting

Jeugd en opbouwwerk

Inheemse volkeren

Cultuur en erfgoed

Kwalitatieve veranderingen, kwantitatieve gevolgen De samenwerking tussen Vlaanderen en Chili werd aanvankelijk vooral door ngo’s gestalte gegeven. Doordat aan Vlaamse zijde flink wat financiële middelen werden ingezet, groeide de samenwerking gedurende de eerste jaren vrij snel. Vanaf 1999 werden, naast de middelen uit het budget bilaterale samenwerking, ook middelen aangesproken uit het budget ontwikkelingssamenwerking. Op die manier bereikte de samenwerking in budgettaire termen een hoogtepunt


in het jaar 2000. Op 29 november 2001 werd de Vlaams-Chileense samenwerking door de Vlaamse Regering geëvalueerd. De opgemaakte balans was ondubbelzinnig positief, en er werd besloten de samenwerking voort te zetten. De Vlaamse Regering besliste echter dat Chili niet langer kon rekenen op geld uit de begroting ontwikkelingssamenwerking. Sociaal en economisch behoorde Chili inmiddels immers tot de middengroep, zoals het gestaag oprukken in de Human Development Index illustreerde. De samenwerking onderging vanaf 2002 dan ook belangrijke veranderingen. De donorrelatie die bij de aanvang nog domineerde, werd geleidelijk aan afgebouwd. Er was minder financiering beschikbaar voor projectwerking en de nadruk verschoof naar directe samenwerking van overheid tot overheid. Daarbij draait alles om uitwisseling van beleidsinformatie, expertise, best practices en know-how. Een heel andere vorm van partnerschap dus, aangepast aan de veranderende realiteiten in ons partnerland. Dat deze nadruk op samenwerking van overheid tot overheid werkt, bewijzen de resultaten op het terrein. Onder andere de inspanningen van de Vlaamse Milieu-inspectie bij de opleiding van de collega’s uit Chili is hiervan een mooi voorbeeld.

Ambtelijke samenwerking De samenwerking Chili-Vlaanderen wordt gestuurd door de Vaste Gemengde Commissie (VGC). Deze vergadert op gezette tijden om de samenwerking tegen het licht te houden, waar nodig bij te sturen en nieuwe activiteiten te plannen. Op deze vergaderingen komen alle be-

leidsdomeinen aan bod waar Vlaanderen voor bevoegd is. Tussen 1996 en 2004 vonden 4 VGC’s plaats met 4 werkprogramma’s als eindresultaat. Ter voorbereiding van de derde VGC besloten Vlaanderen en Chili de twee

eerste werkprogramma’s (periode 1996-2000) grondig te evalueren. Als voorbereiding van de laatste VGC in december 2004 werd gezamenlijk het derde werkprogramma volledig doorgelicht. n

9

Het Vlaams Parlement en Chili De belangrijkste akkoorden en resoluties m.b.t. Chili • Overeenkomst tussen de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie (BLEU) en de Republiek Chili inzake wederzijdse bevordering en bescherming van investeringen. Instemmingsdecreet Vlaams Parlement: 15-07-1997 • Goedkeuring van de Resolutie betreffende het respect voor de mensen-rechten van inheemse volkeren bij internationale samenwerkingsverdragen. Aangenomen op 04-07-2001 in plenaire vergadering van het Vlaams Parlement. • Overeenkomst waarbij een associatie tot stand wordt gebracht tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Republiek Chili, anderzijds. Instemmingsdecreet Vlaams Parlement: 02-04-2004


Waarom Chili? De keuze van Vlaanderen om met Chili te gaan samenwerken kan gezien de afstand op het eerste oog onwaarschijnlijk lijken. Toch viel ze niet uit de lucht. In de jaren ’50 en ’60 studeerden immers een groot aantal Chilenen aan de universiteit van Leuven. De banden tussen Chili en ons land werden via deze persoonlijke contacten erg nauw aangehaald. Toen in 1973 de militairen de parlementaire democratie omver wierpen, werd dit nieuws in Vlaanderen op verbijstering onthaald. De verslaggeving over de staatsgreep van televisie-journalist Maurice Dewilde belandde in volle rauwheid in de Vlaamse huiskamers. Heel wat Chilenen zochten nadien via ons land een uitweg uit het gemilitariseerde Chili. Toen deze turbulente periode na het volksreferendum van 1989 ten einde kwam, wenste Vlaanderen op haar manier een steentje bij te dragen aan de heropbouw van de democratie. In eerste instantie konden de Vlaamse en Chileense NGO’s die in Chili aan de slag waren op erg veel steun rekenen van Vlaanderen.

10

Met de fonkelnieuwe bevoegdheid voor het buitenlands beleid zag Vlaanderen kans om structureel en van overheid tot overheid met Chili te gaan samenwerken. De voorwaarden voor een constructieve samenwerking waren midden jaren ’90 vervuld. Op korte tijd had Chili de rechtsstaat hersteld, de economie draaide op volle toeren en het land had zijn rol als politiek, sociaal en economisch laboratorium van Latijns-Amerika terug ten volle opgenomen. In Vlaanderen zelf zagen zowel de politieke wereld als het bedrijfsleven in Chili een solide partner met wie een lange termijnsamenwerking tot de mogelijkheden behoorde. Het bedrijfsleven zag Chili als een ideale toegangspoort tot Zuid-Amerika en de universitaire wereld toonde interesse om de bestaande samenwerking verder uit te diepen. Tenslotte speelde ook de schaal van het land een rol. Met 15 miljoen inwoners is Chili één van de kleinere landen in de regio. Met een partner van vergelijkbare grootte zijn de kansen voor een symmetrisch partnerschap hoe dan ook het best. Politiek gezien ondersteunt Chili vaak de posities die de EU inneemt op het internationale toneel. Chili heeft overigens uitstekende bilaterale relaties met alle EU-lidstaten. n

‘Vlaams Minister-president Luc Van den Brande en Chileens President Eduardo Frei bij de ondertekening van het Vlaams-Chileens samenwerkingsakkoord – Santiago de Chile, 2 oktober 1995’


Werelderfgoed in weer en wind © Sernatur

11

De houten kerken van Chiloé Een eiland voor de Chileense zuidkust. Veel regen. Meer schapen dan mensen. Maar niet minder dan 60 adembenemende houten kerken. In 2000 uitgeroepen tot werelderfgoed. Mét Vlaamse steun. Een synthese van culturen De houten kerken werden in de 17de en 18de eeuw gebouwd door de Jezuiëten, met de hulp van plaatselijke vaklui. Wie denkt aan wrede, gewapende Spanjaarden op paarden die de lokale bevolking als slaven inzetten, heeft het mis. Wat de kolonisatie van Chiloé bijzonder maakt is dat ze erg vreedzaam verliep, in een sfeer van samenwerking en uitwisseling, waarbij de plaatselijke cultuur zich moeiteloos vermengde met de cultuur van de nieuwkomers. Een groot contrast met de wijze waarop dit in de rest van Latijns-Amerika vaak verliep. De Spanjaarden brachten het katholieke geloof naar het eiland, maar spraken al gauw de plaatselijke taal in plaats van het Spaans. Ook qua levenswijze pasten ze zich aan aan de cultuur en de condities op het eiland Ze werden vissers of boeren, net als

de oorspronkelijke bevolking. Het harde klimaat en de enorme afstand tot het moederland hadden vast iets te maken met de inschikkelijke houding van de nieuwkomers.

Houtsnijders met gouden handen De houten kerken van Chiloé getuigen van deze versmelting van twee culturen. De architectuur en het grondplan van de kerken zijn duidelijk van Europese inspiratie. Constructief hebben de kerken echter niets Europees. Ze zijn niet alleen van hout opgetrokken, maar tevens volgens technieken die enkel op Chiloé bekend waren en die voornamelijk stamden uit de botenbouw. De Chiloten waren dan ook ongeëvenaarde houtsnijders. De grondstof voor de huizen, het meubilair en de siervoorwerpen kwam uit het gematigde regenwoud dat het eiland toen

nog voor een groot stuk bedekte. Ondanks het meesterschap van de Chilootse vaklui vertonen vele van deze kerken na 200 of 300 jaar ernstige tekenen van sleet. Het klimaat op Chiloé is niet van de meest gunstige voor de conservering van hout. Ontvolking en gebrek aan geld deden de rest.

Vlaanderen steunt opleiding timmerlui De Fundación Cultural Amigos de las Iglesias de Chiloé (Culturele Stichting Vrienden van de Kerken van Chiloé) besloot in te grijpen voor het te laat was. Met een subsidie van de Vlaamse overheid werden zestien gespecialiseerde timmerlui opgeleid. Naast het behoud van dit unieke erfgoed beoogde de Fundación ook een sociaal effect: jonge mensen de kans geven een beroep te leren en uit te oe-


Vlaamse steun voor het Chileense erfgoed © Wereldmediatheek Op het eiland Chiloé wordt bijna alles uit hout vervaardigd.

12

fenen, de band tussen de bevolking en hun erfgoed te onderhouden, de kennis over de bouwtechniek en het hout als bouwmateriaal terug op peil te brengen en de oprichting van lokale bedrijfjes te stimuleren. De administratie Buitenlands Beleid had natuurlijk ook de aankoop van bouwmateriaal kunnen financieren. Maar ze koos ervoor te investeren in mensen en in vaardigheden. Die zestien timmerlui hebben meestal een familie te onderhouden. Samen zijn dat gauw 60 à 80 mensen die je een toekomst en een perspectief op het eiland biedt. n

In 2000 werden 14 van de 60 houten kerken van Chiloé op de lijst van het Unescoerfgoed geplaatst. In het illustere gezelschap van Djenné, de Taj Mahal en… de Vlaamse belforten en begijnhoven. Vlaanderen steunde actief de voordracht van de Chilootse kerken binnen de Unesco. In 2003 heeft Vlaanderen ook de inschrijving van het centrum van Valparaíso als werelderfgoed ondersteund

De houten kerken tentoongesteld Eind september 2005 opende in het Boudewijngebouw van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap de tentoonstelling ‘Iglesias Rurales de Chile/Landelijke Kerken van Chili’ met foto’s van de bekende Chileense fotograaf Luis Poirot. De houten kerken van het eiland Chiloé eisen terecht de hoofdrol op “Het eiland Chiloé is vermaard om zijn donkere stormen en donkere aarde, zijn fuchsia- en bamboebosjes, zijn Jezuïetenkerken en de gouden handen van zijn houtsnijders” (uit Bruce Chatwin’s In Patagonia) © L. Poirot


Chili gidst Vlaanderen in Centraal-Amerika Trilaterale samenwerking in El Salvador en Nicaragua Jarenlang werd de internationale samenwerking gedomineerd door bilaterale of door multilaterale samenwerking. In de loop van de jaren ’90 zag een nieuwe vorm het levenslicht: trilaterale samenwerking. Ook Vlaanderen en Chili vonden elkaar als partners op dit terrein. 13

Van land tot land of met zijn drieën? Bilaterale samenwerking of samenwerking van land tot land is natuurlijk de meest courante manier van internationale samenwerking. Gaat het echter om thema’s waarbij meer landen betrokken zijn of die zelfs een mondiale dimensie hebben, dan is een multilaterale aanpak vaak geschikter. Daarbij speelt een internationale organisatie meestal een coördinerende of initiërende rol en participeren een groot aantal staten of regio’s. Een relatieve nieuwigheid is de trilaterale samenwerking. Het principe is nog steeds gebaseerd op een donorland en een ontvangend land. Nieuw is echter dat er ook beroep wordt gedaan op een derde land dat zijn technische expertise of zijn regi-

onale contacten kan inzetten om het project mee tot een goed einde te brengen. Na de verwoestende orkaan Mitch (1999) wilde Vlaanderen iets doen voor de getroffen regio. Op dat ogenblik had de Vlaamse overheid in de Centraal-Amerikaanse regio geen enkele ervaring. Trilaterale samenwerking bood de oplossing. Met Chili had Vlaanderen ook in 1999 al ettelijke jaren voorbeeldig samengewerkt. En aangezien ook Chili vragende partij was om de regio bij te staan én het land in de gehele regio als een voortrekker wordt beschouwd, was een partnerschap snel beklonken. Vlaanderen bood financiering, Chili knowhow, contacten en kennis van de taal. Samen realiseerden Chili en Vlaanderen 2 projecten in Centraal-Amerika, telkens met een ander partnerland.

Partners in El Salvador en Nicaragua

Nicaraguaanse cursisten op stage in Chili

In El Salvador werd samengewerkt aan een project rond lokale ontwikkeling en versteviging van het gemeentelijk bestuursapparaat. Daarbij leerden Salvadoraanse gemeenten van Chileense via seminaries, work-

shops, technische assistentie en wederzijdse werkbezoeken. Het project werd door Vlaanderen en Chili gecofinancierd.

Vlaanderen en Chili trekken samen aan de kar in Nicragua en El Salvador

In Nicaragua sloegen Chili en Vlaanderen de handen in elkaar om kleine en middelgrote ondernemingen te helpen ontwikkelen. Zowel Chili als Vlaanderen staan binnen hun regio immers bekend als dé KMO-landen bij uitstek. Conceet werd onderzocht hoe kleinschalige plattelandsbedrijven competitiever konden worden, welke maatregelen de overheid hiertoe kon nemen en welke stappen ze zelf konden zetten. Via ruime aandacht in de pers –tot en met voorzitterschap door de president in hoogsteigen persoon- hoopt men dat dit project eveneens als katalysator kan dienen voor andere sectoren. n


Papas de Chiloé © Broederlijk Delen

14

Duurzame rurale ontwikkeling in Chiloé en Temuco De wieg van de aardappel, zo zou je Chiloé kunnen noemen. Alle aardappelen die we vandaag kennen gaan genetisch terug op de Chilootse aardappel en in de cultuur en de keuken van het eiland is het knolgewas alomtegenwoordig. Terecht vormt de aardappel dan ook de spil van een opmerkelijk ontwikkelingsproject. De aardappel heruitgevonden Liesbeth Faes werkt al 11 jaar voor de Chileense ngo Meulin. “Het aardappelproject startte vier jaar geleden onder impuls van de Chileense ngo-koepel Komyuniti. In samenwerking met 15 lokale ngo’s, waaronder Meulin, ging men op zoek naar een methode om de lokale rurale gemeenschappen te versterken. Chiloé heeft namelijk erg te lijden van de trek naar de stad –meer nog dan andere delen van het landen loopt het gevaar op termijn onleefbaar te worden. Gedurende de laatste 30 jaar is de bevolking van het eiland met 25% gedaald. Het aardappelproject wil dan ook in de eerste plaats nieuwe economische perspectieven bieden aan de lokale bevolking.” De ngo’s Estudios Agrarios Ancud Ltda en Meulin Ltda zochten en von-

inkomsten uit de aardappelverkoop flink toegenomen.

Lokale economie – globale ecologie

den hoogwaardige aardappelsoorten, ideaal aangepast aan de lokale omstandigheden. Chiloé mag dan wel de bakermat van de aardappelteelt zijn (samen met Peru), de laatste jaren was de teelt kwalitatief sterk achteruit gegaan. Daarnaast werden grote inspanningen geleverd om beter transport te organiseren en de aardappelen ook centraal te gaan wegen, selecteren en verpakken. Juridische en praktische bijstand voor de landbouwers, vormingen en kredietverlening geven hen een extra duwtje in de rug. De resultaten zijn er. De laatste jaren zijn productie en

Het rechtstreeks promoten van de economische activiteit is echter maar één aspect. Het aardappelproject wil de leefbaarheid van het eiland verhogen en dus is duurzaamheid van cruciaal belang. Samen met de boeren gaat men op zoek naar ecologische landbouwmethoden, waarbij biopesticiden en organische meststoffen worden ingezet. “Dit leidt in eerste instantie misschien tot lagere opbrengsten, maar op termijn verhoogt deze aanpak de waarde van onze aardappelen”, zegt Liesbeth Faes. “Op de Chileense markt ontstaat stilaan een vraag naar kwalitatieve ecologische streekproducten. Daar pro-


beren we op in te spelen. Goed voor de portemonnee én voor het milieu: wat wil je nog meer?” Het aardappelproject wil tenslotte ook een ruimer demonstratie-effect hebben en een milieubewuste reflex kweken bij boeren, lokale leiders en gemeenteambtenaren. Ook in de gevallen dat het niet om aardappelteelt gaat. Vormingen, seminaries en publicaties moeten hiertoe verder bijdragen.

Met eigen ogen Hoe kan de faam van de Chilootse aardappel beter verspreid worden, dan door het organiseren van ecotoerisme? Bezoekers kunnen dan met eigen ogen zien hoe de aardappelen geteeld worden, zelf een handje toesteken op de boerderij en de lokale cultuur en inheemse bevolking van nabij leren kennen en waarderen. Deze laatste module van het project speelt in op een nieuwe trend

van ‘betrokken’ toerisme en is zowel een promotioneel instrument als een rechtstreekse bron van inkomsten voor de lokale bevolking. Een grondige diagnose van de kansen en mogelijkheden voor ecotoerisme op het eiland moet deze laatste module van het project een solide basis verlenen. n

15

Het aardappelproject Looptijd project: Totaal budget: Vlaamse subsidie: Betrokken ngo’s: Objectieven:

4 jaar (januari 2002- januari 2006) 1,55 miljoen euro 400.000 euro Estudios Agrarios Ancud, Fundecam, Tekhne, Meulin, IEP, GEA, PET • duurzame landbouwsector creëren en ondersteunen • ecologisch bewustzijn bevorderen • ecotoerisme promoten

© Broederlijk Delen Waar de Chilootse aardappel en een echt Vlaams ‘fritkot’ elkaar ontmoeten.. Beeldmontage van Broederlijk Delen voor het aardappelproject.

Ecoclubs Chili is een land met ernstige milieu-problemen. Tijdens de dictatuur konden de bedrijven lozen wat en waar ze wilden. Maar ook de modale burger nam het met het milieu lange tijd niet zo nauw. Chili kreeg in 1994 een milieuwetgeving. Stilaan wordt de omvang van het probleem duidelijk en treedt er een mentaliteitswijziging op. De Ecoclubs spelen daarin een grote rol. Initiatiefnemer van de Ecoclubs is het Instituto de Ecología Política (IEP). Deze ngo neemt al sinds het begin van de jaren ’90 initiatieven om het milieubewustzijn bij de bevolking te verbeteren. Vooral bij de jongeren slaat dit aan. Het merendeel van de Ecoclubs is geconcentreerd in de 8e regio, een gebied dat niet toevallig in het verleden heel wat ©Evgeniy Pavlenko vervuiling heeft moeten slikken. Via de vorming van nieuwe Ecoclubmonitoren zou het aantal Ecoclubs in Chili op korte tijd kunnen uitbreiden. Vlaanderen bekostigde in 2001-2002 de 16 maanden durende opleidingscyclus voor maar liefst 60 Ecoclubmonitoren.


Bouwen aan Amberes Vlaamse en Chileense scouts stampen gemeenschapscentrum uit de grond ‘Amberes’ heet de scoutsgroep van Lo Espejo, een arme voorstad van Santiago. Het Vlaams Verbond van Katholieke Scouts en Meisjesgidsen (VVKSM) financierde de bouw van hun nieuwe lokaal en het op poten zetten van een uitgebreid vormingsaanbod.

Een stukje Antwerpen in Chili 16

De scoutsgroep Amberes werd in 1966 gesticht door een Vlaamse pater, die Antwerpen blijkbaar moeilijk kon missen. De wijk Lo Espejo, waar Amberes thuis is, lijkt anders in weinig op de havenstad. Lo Espejo ligt op een hoogvlakte en het is één van de dichtstbevolkte en armste wijken van heel Chili. De wijk heeft weinig faciliteiten voor jongeren en er is aanzienlijk wat criminaliteit. De scoutsgroep betrok tot 2000 houten barakken, zonder echte nutsvoorzieningen. Regelmatig werd er huisgehouden door vandalen. Het gebrek aan goede accommodatie kwam de werking niet ten goede en Amberes besloot alles op alles te zetten om nieuwe lokalen te bouwen. Voor de Vlaamse scouts was Chili geen onbekend terrein. Op de wereldjamboree van 1999 waren ze in grote getale aanwezig en werden er al heel wat

Vlaams-Chileense scoutsbanden gesmeed. VVKSM besloot daarom mee in de bres te springen voor de bouw van Amberes. De organisatie verkreeg hiervoor een subsidie van de Administratie Buitenlands Beleid.

Vechten tegen slijk en vandalisme Via de juridische structuur van de Corporación Amberes, een vzw die speciaal voor dit doel werd opgericht, werd het werk gecoördineerd. In de Corporación waren groepsleiding, ouders, de werkverantwoordelijken en een afgevaardigde van VVKSM vertegenwoordigd. De architect Alejandro Ceroni tekende de plannen. Hij voorzag een hoofdlokaal voor de groepsactiviteiten van de scouts en een zijgebouw met toiletten, de keuken, een bibliotheekje en vergaderzalen. Een houten toren moest het geheel uitstraling verschaffen en zorgen voor herkenbaarheid en zichtbaarheid. Ook werd besloten tot de aanleg van een regenwaterreservoir, aansluiting op de riolering en andere nutsvoorzieningen en de bouw van een degelijke afsluiting. De bestaande gebouwen werden zonder veel spijt afgebroken door leden en ouders. Het gemeentebe-

stuur stelde personeel en vrachtwagens ter beschikking voor het ruimen van het puin. Van in het begin voorzag men werfbewaking om vandalisme en diefstal van materiaal te voorkomen. Een aannemer legde de funderingen en trok de ruwbouw op. Wat de scouts zelf konden doen, deden ze natuurlijk zelf: schilderen, de binnenplaats aanleggen, puin ruimen, boompjes aanplanten,… In het voorjaar van 2002 waren de gebouwen voltooid en werden ze ingehuldigd. Kostprijs van het hele bouwproject: amper 100.000 euro. Dit alles dankzij een strikte budgetcontrole en de inzet van vele vrijwilligers. n


Vorming VVKSM gaf ook ruime aandacht aan het aspect vorming. Een goede werking berust immers niet alleen op goede lokalen. Zo werd een indrukwekkend vormingsaanbod uit de grond gestampt i.s.m La Vicaría de Esperanza Joven dat zich richt op leden, leiding en de hele gemeenschap van Lo Espejo.

17

Voortaan kan je in het blauwe huis terecht voor cursussen en workshops rond leiding geven, Engels, boekhouden, theater, milieukunde, eerste hulp, computer … en ‘andinismo’. Andinismo (van ‘Andes’) is de kunst van het overleven in de bergen: oriëntatie, gebruik van touwen, gedrag in groep, fauna en flora.

San Tomé composteert met Vlaams geld Met de hulp van twee ngo’s en de Vlaamse overheid zette de gemeente San Tomé in 2001-2002 een gescheiden afvalophaling op poten. De eerste ngo bracht wetenschappelijke input aan, de tweede was verantwoordelijk voor het vertalen van de bevindingen naar een model dat ook door andere gemeenten kon gebruikt worden. Objectief: op korte termijn 25% van het huishoudafval gescheiden ophalen, op iets langere termijn 50%. Vlaanderen financierde : • opleidingen en technische assistentie voor de gemeente • de milieu-effectenstudie • de composteringsinstallaties • de ontwikkeling van een model voor de ophaling van het vuilnis • de administratiekosten. Zal de gemeente San Tomé niet gebukt gaan onder de meerkosten van een gescheiden ophaling ? Op korte termijn zeker wel, daar werd niet aan getwijfeld. Maar net om die eerste moeilijke periode te overbruggen kwam Vlaanderen tussenbeide met een subsidie. Op langere termijn moet de opbrengst van de compost en de minderuitgaven voor het sorteren zelfs extra geld in het laatje brengen voor de gemeente.

© Melissa King


De minifundistas van Araucanië 18

©Chilephoto

Integrale ontwikkeling voor de Mapuche De 9de regio, vroeger ook bekend onder de naam Araucanië, is het thuisland van het grootste Chileense inheemse volk: de Mapuche. Ooit waren ze veeboeren, maar de kolonisatie dwong hen tot sedentaire landbouw op vaak minuscule percelen. Vandaag voeren zij een harde strijd om het bestaan. Van ruiters tot keuterboeren Araucanië werd pas laat in de 19de eeuw gekoloniseerd door Chili. In 1887 verloren de Mapuche de beslissende slag tegen het Chileense leger. Voor dit ruitervolk nam het leven een heel andere wending. Hun uitgestrekte grondgebied werd aangeslagen en zelf moesten ze zich tevreden stellen met reservaten die nog geen 10% van de het oppervlak vertegenwoordigden. Veelteelt werd zo onmogelijk en de Mapuche werden boeren tegen wil en dank. Ten tijde van het Pinochet-regime werd verder gepoogd om de Mapuche los te weken van hun traditionele cultuur en volledig te assimileren binnen de ‘Europese’ Chileense samenleving. Het systeem van gemeenschapsgrond –cruciaal binnen de Mapuche-cultuur- werd onder

druk gezet doordat de overheid de grond begon te verdelen en kwistig prikkeldraad uitdeelde. Zo werden gemeenschappen moedwillig kapot gemaakt en trokken vele Mapuche naar de steden. Daar verging het hen zelden beter dan op het platteland en belandden ze vaak in de sloppenwijken.

Aandacht voor de inheemse volkeren In de periode na Pinochet is de houding van de Chileense overheid geevoleerd van onverschilligheid tot een eerst schuchter, nadien uitgesproken, engagement ten aanzien van de oorspronkelijke bevolking. Het speciaal overheidsagentschap CONADI (Corporación de Desarrollo Indigena - Agentschap voor Inheemse Ontwikkeling) werd belast

met de belangenbehartiging van de inheemse volkeren. In een memorandum van de Chileense ambassade aan toenmalig minister van buitenlands beleid Jaak Gabriëls werden de inspanningen en goede intenties van de Chileense autoriteiten ten aanzien van de inheemse volkeren benadrukt en werd de vrijmaking van middelen aangekondigd voor verwerving van gronden ten bate van hen. Sinds de resolutie door het Vlaams parlement van 4 juli 2001 is het respect voor de rechten van inheemse volkeren een centrale waarde in het Vlaams buitenlands beleid. De goede voornemens en de constructieve houding van de Chileense overheid vormden dan ook een aansporing voor het Vlaams buitenlands beleid om meer projecten op dit terrein te steunen.


Boeren leren boeren Broederlijk Delen en de Chileense ngo SODECAM zijn al meer dan 15 jaar actief in de 9 de regio. Hun doel: integrale ontwikkeling bij de Mapuche. Sven Debuysscher (coöperant):”De meeste Mapuche zijn mini-fundistas. Ze bewerken vaak zeer kleine stukjes grond. Bovendien is de landbouwcultuur nog niet zo sterk geworteld. Honderd jaar geleden waren de Mapuche namelijk nog veetelers.” Best practices hebben in de landbouw heel wat tijd nodig om tot ontwikkeling te komen en zich te verspreiden. Veel grond wordt dus op een inefficiënte of zelfs ronduit foute wijze bewerkt. Zo werd er tot kort geleden door sommigen vaak nog geploegd van boven aan de helling naar beneden wat rampzalige erosie tot gevolg kan hebben. Het project mikt dus in de eerste plaats op het aanleren van dergelijke landbouwkundige basistechnieken, die de Mapuche economisch weerbaarder moeten maken.

Bij Don Julio en zijn gezin is het alvast gelukt. Onder begeleiding van SODECAM en Broederlijk Delen heeft Don Julio op zijn 4 hectare grond een gemengd en rendabel bedrijfje opgebouwd: “We leven hiervan en we leven niet slecht.” De velden worden bewerkt volgens een drieslagstelsel waarbij tarwe, lupinen en weiland worden geroteerd. Het terrein is omheind met struiken en hagen die dieren moeten buitenhouden. In verloren hoeken zijn boompjes aangeplant als stookhout. Onder de plastic zeilen van Julio’s moestuin groeien de groenten

bijna zienderogen. “De plastic hebben we gekocht met een krediet van SODECAM. Ook de pomp die in het droge seizoen water van een lagergelegen beekje omhoog pompt, schaften we aan met zo’n lening.”

Integrale ontwikkeling: Lonko en Machi Het project omvat echter meer dan enkel het aanleren en verspreiden van landbouwtechnieken, de aanleg van proefvelden en het verstrekken van kredieten. Integrale ontwikkeling neemt de lokale cultuur als uitgangspunt. “Het heeft geen zin om zaken te willen introduceren die niet stroken met of ingaan tegen de lokale cultuur. Veranderingen moeten gedragen worden door de gemeenschap, de héle gemeenschap”, zegt Sven Debuysscher van Broederlijk Delen. Er wordt dan ook intensief gewerkt met de Mapuche-vrouwen. Als hoeders en verspreiders van de cultuur spelen zij een cruciale rol in de aanvaarding van veranderingen. Zij worden dan ook actief betrokken in de vormingsses-

sies die SODECAM organiseert. Ook met de traditionele autoriteiten Lonko en Machi moet rekening worden gehouden. Lonko is de mannelijke figuur wiens autoriteit overgaat van vader op zoon. Machi is een vrouwelijke figuur en word je door roeping, vaak na een persoonlijke crisis. Beide hebben een grote morele autoriteit, wat nog niet betekent dat zij in het dagdagelijks leven de leiders van de gemeenschap zijn. Door leiderschapscursussen probeert SODECAM het dagelijks en praktisch leiderschap binnen de gemeenschappen te stimuleren. “We zijn geen naïeve culturalisten” , zegt Sven Debuysscher. “De Mapuche staan onder enorme druk en vooral de jongeren leven in een gespleten wereld. De mestizering van de cultuur is een feit. Het is zinloos daartegen te willen strijden. Met een onzekere toekomst in het verschiet is het bevestigen en versterken van de lokale cultuur echter van levensbelang. Bomen zonder diepe wortels gaan immers het snelst tegen de vlakte.” n

©Wereldmediatheek

19


Afvalberg in het paradijs Een combinatie van factoren, met een onwelriekend resultaat

20

Zes ton afval per dag. Dat is wat de bevolking en de toeristen van Rapa Nui (beter bekend als Paaseiland) per dag produceren. Het afval werd tot voor kort afgevoerd naar het open stort van Hanga Hemu en daar in de mate van het mogelijke verbrand. Etensresten, schroot, ziekenhuisafval,..: een onsmakelijke cocktail die het stort tot een regelrecht gevaar voor de volksgezondheid op dit dichtbevolkte eiland maakte. En het prettige klimaat mag dan wel een zegen zijn voor iedere bezoeker, maar verrottingsprocessen worden er tegelijkertijd erg door bevorderd. Dat deze toestand op termijn onhoudbaar werd en wel moest leiden tot een sanitaire of ecologische ramp hadden de autoriteiten op het eiland al lang begrepen. Tenslotte kwam het zover dat men wegens de doorlaatbaarheid van de vulkanische bodem begon te vrezen voor de kwaliteit van het schaarse grondwater. Maar verschepen van het afval naar het vasteland vormde, gezien de afstand (4000km!), een peperdure oplossing. Voor doorgedreven vormen van recyclage was het bevolkingsaantal dan weer veel te klein. Dan maar een verbrandingsoven tussen de beelden van Rapa Nui?

Verbranden? Mag niet ! Zelfs al zou men het in ernst overwegen : verbranden van welke vorm van afval ook is in Chili bij wet verboden. Uiteindelijk deden de autoriteiten een

beroep op de Fundación OCAC, die eerder al succesvolle projecten op het eiland had gerealiseerd. Met de hulp van specialisten van de Universidad Católica de Valparaíso werd een oplossing gezocht en gevonden. Sinds 2002 wordt het afval op Rapa

Eenvoudig, goedkoop en ecologisch de beste keus. Vlaanderen bekostigde integraal de loods waarin de compacteringsinstallatie werd opgesteld. n

Afval vermijden met de hulp van de bevolking

©Fundaciόn OCAC De techniek van het afvalcompacteren is weliswaar niet nieuw, maar de toepassing op dergelijke kleine schaal is dat wel. Misschien een voorbeeld voor andere geïsoleerde gemeenschappen waar de afvalberg dreigt te ontploffen?

Nui met een afvalcompacteringsinstallatie moeiteloos samengeperst tot een zesde van het oorspronkelijke volume. Daarbij wordt heel wat vocht afgedreven. De blokken afval worden vervolgens netjes gestapeld in een vooraf gegraven kuil. Tenslotte wordt het geheel bedekt met aarde en beplant. Voor de installatie droeg men er zorg voor een plek te kiezen waar de bodem zo min mogelijk doorlatend was om de kostbare drinkwaterlagen niet in gevaar te brengen.

Zonder participatie kom je nergens als het om een slim en door de gemeenschap gedragen afvalbeleid gaat. Dat weten Vlamingen –als kampioenen van de gescheiden afvalophaling- maar al te goed. De aankoop en installatie van een nieuwe afvalverwerkingsfaciliteit op Paaseiland wordt daarom vervolledigd door een voorlichtingscampagne die zich richt tot de gehele bevolking en die eveneens door Vlaanderen bekostigd werd. Op termijn hoopt men zo een mentaliteitswijziging teweeg te brengen en de bevolking via afvalvermijding mee in te schakelen in het streven naar een beheersbare afvalberg.

Paaseiland of Rapa Nui wordt ook wel ‘la isla más isla del mundo’ genoemd


KMO’s kunnen meer © Chilephoto

Zowel in de Chileense als de Vlaamse economie spelen KMO’s en micro-ondernemingen een hoofdrol. Ontwikkeling en ondersteuning van de KMO is dan ook een belangrijke prioriteit voor Chili. De IAO (Internationale Arbeids Organisatie) zette in samenwerking met UNIZO een uniek opleidingsproject op om Chileense KMO-organisaties te steunen in hun werking en hun dienstverlening. De ontwikkelingsimpact die micro –en kleine ondernemingen op een land kunnen hebben is ondertussen welbekend. Kleine ondernemingen drijven op innovatie, inzet en durf en bieden hun werknemers vaak degelijker werk dan grote bedrijven. De winsten die ze genereren komen bovendien de lokale gemeenschap rechtstreeks ten goede. 2005 werd niet voor niets door de VN uitgeroepen tot het jaar van het microkrediet. Maar micro- en kleine ondernemingen hebben naast financieringsnoden ook behoefte aan praktische en administratieve begeleiding en ondersteuning. Hoe organiseer ik het personeelsbeheer? Waar kan ik terecht met vragen over de milieuwetgeving? Hoe sluit ik een samenwerkingsovereenkomst met een ander bedrijf? De complexiteit van de weten re-

gelgeving is in Chili beduidend lager dan in Vlaanderen. Maar beetje bij beetje voelen Chileense KMO’s toch de nood aan meer ondersteuning in een complexer wordende wereld. Om ervoor te zorgen dat het aanbod van KMO-organisaties aan de groeiende vraag kon voldoen, startte de IAO in 2003 een leerproject waarbij Chileense KMO-verenigingen zich konden laten vormen in Europa. Vijftien afgevaardigden kregen de kans om gedurende enkele weken in Vlaanderen het aanbod en de werking van onze grote KMO-organisaties te leren kennen en een opleiding te volgen aan het IAO-opleidingsinstituut in Turijn. Bedoeling is dat ze daarna de verworven inzichten en vaardigheden toepassen op hun eigen organisatie om zo het dienstverleningsaanbod aan de Chileense KMO’s en micro-ondernemingen te kunnen uitbreiden. Het project past zowel in de Vlaamse bilaterale samenwerking

met Chili als in de programma’s met multilaterale instellingen. n

Ook de Chileense overheid nam de afgelopen jaren de nodige initiatieven om kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen. Zo richtte ze in het hele land KMO-ondersteuningscentra op.

21


22

Minder pesticiden, meer bescherming

Jordaens en Van Dyck op zwier

Chili is al decennia een groot exporteur van groenten en fruit. De keerzijde van dit succes is dat er -zeker in het verleden- vaak kwistig werd omgesprongen met pesticiden. Dat was niet alleen opletten geblazen voor de consument, maar veel meer nog voor de seizoensarbeiders die met de schadelijke stoffen massaal in contact konden komen. Voor duizenden arbeiders en arbeidsters zijn de gevolgen in de loop der jaren desastreus geweest: van duizelingen, huidaandoeningen tot aantastingen van het zenuwstelsel en kankers.

Jacob Jordaens, Antoon Van Dyck en David Teniers: het is maar een snelle greep uit de grote groep Vlaamse 17de eeuwse meesters die Santiago aandeden in het kader van de tentoonstelling ‘Pintura Flamenca del Siglo XVII’. In totaal omvatte de tentoonstelling maar liefst 30 doeken van ongeveer evenveel kunstenaars. De tentoonstelling werd samengesteld door het Koninklijk Mu© KMSKA seum van Schone Kunsten te Antwerpen en trok zijn tenten op in het Museo Nacional de Bellas Artes van Santiago van 30 september tot 8 november 1998. Een concrete realisatie van het culturele luik van het Vlaams-Chileense akkoord en een uiterst zeldzame kans voor onze Vlaamse meesters om een stapje in de wereld te zetten.

Het Vlaams ABVV en AMINAL, de leefmilieu-administratie van het het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, participeerden in 2002 in een grootschalig vormingsproject om lokale vakbondsafgevaardigden uit de 6de regio opleiding te geven over de gevaren van pesticiden, de tegenmaatregelen én mogelijke biologische alternatieven.

Wiskundedidactiek herkanst

©ABVV

Enkele jaren geleden begon de Chileense overheid met een grondige hervorming van het onderwijssysteem. Dit bracht ernstige tekorten aan het licht in de gehanteerde wiskundedidactiek. Zeker bij de leerlingen uit zwakkere groepen werd een ontoereikend begrip van de getallenleer vastgesteld. In een gezamenlijk project van de Pontifica Universidad Católica (Santiago), de Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand (VVOB) en de KU Leuven werd een nieuwe methodiek ontwikkeld. VVOB-coöperante Veerle Cnudde is sinds 1997 rond dit thema werkzaam. De Vlaamse expertise inzake nascholing en wiskundemethodiek mondde inmiddels uit in een nieuwe lerarenopleiding wiskunde én in een nieuw handboek voor leraars en leerlingen.


Eerlijke handel Oxfam Wereldwinkel

Chili is een belangrijk land voor Oxfam-Wereldwinkels, de voornaamste organisatie van eerlijke handel in Vlaanderen. Via zijn coöperatieve vennootschap Oxfam Fairtrade importeren de wereldwinkels Chileense wijn (13 soorten!), honing en minipapaja’s. Chileense wijn is zelfs goed voor een kwart van de verkoop in de Vlaamse Wereldwinkels.

Noord-Zuid

©Yel (Oxfam-Wereldwinkels)

Lieve Willemsen

Tienda comercio justo Koen De Batsleer In 2002 openden we in Chili met de steun van 14 Chileense ngo´s de eerste Zuid-Zuid wereldwinkel van Latijns-Amerika. Zuid-Zuid wereldwinkels vormen volgens ons een heel belangrijke aanvulling op de Noord-Zuid wereldwinkels. Het creëren van een draagvlak voor eerlijke handel en duurzame ontwikkeling is even cruciaal in het Zuiden als in het Noorden. Ook

Die wereldwinkelaandacht voor Chili is niet nieuw. Na de staatsgreep van Pinochet in 1973 organiseerde Oxfam Wereldwinkels al solidariteitsacties met Chili, tot zelfs een nationale actieweek tegen de Chileense dictatuur. Het orgelpunt van 10 jaar Oxfam Wereldwinkels in 1981 was de opvoering van de ‘Canto General’ van Pablo Neruda door Mikis Theodorakis

hier zijn betere verdieners die zich geen pijn doen met een solidariteitsaankoop en ook hier zijn mensen die beslissingen kunnen nemen die de eerlijke handel ten goede kunnen komen. Wat bieden we de consument in Chili zoal aan? : • Natuurvoeding (al dan niet organisch): zuivelproducten, exotische confituren, opgelegd en gedroogd fruit, honing, andesgranen, inheemse chilootse aardappelen, wijn, olieën, specerijen en sauzen, brood en koekjes; • Handwerk: indiaans houten keukengerei, indiaans vlechtwerk (manden, ...), indiaanse weefambacht van schapewol en alpaca, keramiek, juwelen van verschillende etnische groepen,

in een tjokvol Vorst Nationaal. Tegenwoordig is Chili een democratisch land en een economisch succesverhaal. Toch blijft eerlijke handel met Chili nodig. De kloof tussen rijk en arm is er immers zeer groot. Ondanks de ronkende economische groeicijfers blijven vele kleine producenten in de kou staan. Binnenlandse en buitenlandse wijnhuizen hebben geïnvesteerd in eigen wijnstokken en kopen veel minder druiven van kleine boeren. Dankzij de Wereldwinkels slagen zij er in een eerlijke prijs voor hun druiven te krijgen, nieuwe markten aan te boren en de kwaliteit van hun wijn te verbeteren.

www.oww.be

lederwaren, kinderspeeltjes; • Natuurlijke cosmetica: zepen, shampoos, crèmes, badzout op basis van geitemelk en/of kruiden. We verkopen ook producten uit Ecuador, Peru en Bolivië. Ondertussen hebben we al 3 verschillende verkooppunten in Chili. www.tiendacomerciojusto.cl

Zuid-Zuid

23


De Chileense economie:

Groei, diversifiëring, integratie en partnerschap © Chilephoto

24

Grondstoffen en fruit De Chileense economie heeft sinds de democratisering aan het begin van de jaren ’90 uitzonderlijk goed gepresteerd. Het voorbije decennium bedroeg de jaarlijkse groeivoet gemiddeld 6%. Jaar na jaar. De crisis die Latijns-Amerika -en dan vooral buurland Argentinië- kort na de milleniumwisseling trof, heeft ook Chili pijn gedaan. Maar de stabiele en exportgeörienteerde Chileense economie is de schok snel te boven gekomen. Voor de komende jaren voorziet men terug groeicijfers boven de 5%.

stoffen zoals koper, molybdeen, sodium en goud. Samen zijn deze stoffen verantwoordelijk voor meer dan de helft van de Chileense export. De economische groei in Azië heeft deze handel sterk gestimuleerd en de prijzen ook flink doen stijgen. Chili wil echter ook diversifiëren. De laatste jaren is de productie en de export van de goede dingen des levens dan ook gestaag toegenomen. Wijn, fruit, vis en zeevruchten vinden in toenemende mate hun weg naar markten over de hele wereld. Chili heeft zich op de kaart weten te zetten als een producent van kwaliteits-

Hét paradepaard van de Chileense export is al decennia de uitvoer van mineralen en metalen. Vroeger waren het de nitraatmijnen die Chili rijk maakten. Na de ontdekking van synthetische meststoffen spatte de nitraatbusiness als een zeepbel uit elkaar. Verlaten mijnstadjes in het dorre noorden van Chili getuigen nog steeds van dit verleden. De Chileense ondergrond is echter ook bijzonder rijk aan andere delf-

© Sernatur

producten, die bovendien het jaar rond beschikbaar zijn.

Een open en stabiele economie Chili beschikt 15 jaar na het einde van de dictatuur over stabiele centrale instellingen, een betrouwbaar belastingsysteem en het voert een verantwoordelijk monetair beleid. Chili is ook één van de meest open economieën van Latijns-Amerika. Dit beleid van openheid werpt vruchten af en resulteerde de laatste jaren in handelsakkoorden met de EU, de VS, een rist landen rond de Stille Oceaan en met tal van Latijns-Amerikaanse landen. Het belangrijkste obstakel voor Chili om volledig lid van Mercosur te worden is het feit dat uitgerekend deze vrijhandelsassociatie hogere invoerrechten voorstelt dan Chili zelf wil innen… De overheidsfinanciën van Chili zijn, in vergelijking met ons land, blakend gezond. In termen van het BBP bedraagt de Chileense overheidsschuld 11,3%. De Belgische overheidsschuld daalde nog niet zo lang geleden tot net onder de 100% van het BBP.


de armoede en de ongelijkheid te bekampen. De slagkracht van KMO’s laat vaak nog te wensen over, hoewel ze in grote getale aanwezig zijn.

Toegangspoort tot een continent

© Chilephoto

Weinig sociale bescherming Aan elk succesverhaal is toch ook een schaduwzijde. Zo is de sociale bescherming en het pensioenstelsel in Chili niet vergelijkbaar met ons sociaal systeem. Ook de werkloosheid ligt op een vrij hoog niveau, hoewel beterschap in zicht lijkt. Sinds het einde van de dictatuur heeft de overheid zich meer en meer geëngageerd om

Laten we eerlijk zijn: voor Vlaanderen zijn er ongetwijfeld belangrijker afzetmarkten dan Chili. Toch overstijgt het belang van de goede banden tussen Vlaanderen en Chili ruimschoots de relatief bescheiden 69ste plaats die Chili inneemt als afzetmarkt voor Vlaanderen. Chili is voor Vlaanderen immers de toegangspoort bij uitstek tot de gehele regio. Vlaamse handel met Latijns-Amerikaanse landen, en zelfs met landen rond de Stille Oceaan, passeert vaak langs Chileense havens. Nog belangrijker dan dat is de economi-

sche netwerking. Beide partijen kunnen elkaar goede diensten bewijzen door voor elkaar als introductie en referentie in hun respectievelijke buurlanden op te treden. Zo worden vreemde markten met de hulp van het partnerland al sneller vertrouwd terrein. En tenslotte creëert ook de schaal van beide landen –geen economische giganten- een affiniteit die ze met grotere of kleinere partners nooit zouden kunnen hebben. n

Top 3: Chileense export naar Vlaanderen 1) Ertsen en grondstoffen

Import -Export De Belgische handel met Chili is vooral Vlaamse handel met Chili. Het Vlaamse aandeel binnen deze handel ligt al sinds verscheidene jaren stabiel op of rond de 75%.

© Chilephoto 2) Wijn

Vlaanderen exporteerde in 2004 voor 90 miljoen euro naar Chili. Daarmee is Chili de 69ste exportmarkt voor ons land. Chili exporteerde in 2004 voor maar liefst 150 miljoen euro naar Vlaanderen. Daarmee bekleedt Chili de 56ste plaats op de ranglijst van leveranciers van Vlaanderen. ©ProChile

Top 3 Chileense export naar Vlaanderen 1. Ertsen en grondstoffen 2. Wijn 3. Vis en zeevruchten

3) Vis en zeevruchten

Top 3 Vlaamse export naar Chili 1. Machines en mechanische werktuigen 2. Chemie en pharmaceutica 3. Kunststoffen © Sernatur

25


Economische dynamiek dankzij rijst en chicorei 26

Orafti Group is een onderdeel van de Tiense Suikerraffinaderij. Voor de suikerbusiness hoeven onze Vlaamse bedrijven alvast niet naar Latijns-Amerika te trekken. Goedkoop suikerriet uit Brazilië en de Caraïben bezet de markt volledig. Maar er zijn andere markten. Orafti legt zich toe op de productie van voedingssupplementen, die voornamelijk gewonnen worden uit rijst en chicorei. De voedingssupplementenindustrie kent al jaren een sterke opgang en het einde van deze groei is nog niet in zicht. Aangezien de Belgische productie-eenheid stilaan de maximum capaciteit bereikte, begon Orafti enkele jaren geleden te zoeken naar een tweede vestigingsplaats. Een combinatie van Vlaamse overwegingen en Chileense troeven maakte Chili’s 8ste regio al gauw tot topfavoriet. Door de productie te spreiden over een vestiging in het noordelijk halfrond en een vestiging in het zuidelijk halfrond kan de aanmaak van voedingssupplementen het jaar rond gegarandeerd worden en is het risico dat misoogsten de productie in de war sturen al veel kleiner. Bovendien is het Chileense klimaat erg gunstig voor de teelt van chicorei en is er in de regio meer dan voldoende water voorhanden. Net de onzekerheid over de voldoende aanwezigheid van water, deed Orafti’s voornemen een productie-eenheid in Australië op te richten in de diepvriezer belanden. Tenslotte was het Vlaamse bedrijf ook sterk onder de indruk van de landbouwkundige en technische bekwaamheden die Chili te bieden heeft. De investering -waarmee een bedrag van 165 miljoen euro gemoeid is- zal rechtstreeks 250 mensen aan werk helpen in de 8ste regio. In het voorjaar van 2006 is de eenheid operationeel. n

© Orafti


Basisdemocratie in de praktijk Fundación Frei vormt lokaal leiderschap en stimuleert participatie De uitbouw van een performant democratisch bestuur staat in Chili hoog op de agenda. Hierbij is er voor de lokale besturen een belangrijke taak weggelegd. Fundación Frei ontwikkelde een ambitieus vormingsprogramma voor de lokale mandatarissen en de gewone burger.

First things first : burgerrechten en economie

��

27

Tijdens de 17 jaren van Chili’s dictatuur legde de overheid zich toe op het instandhouden van het regime via repressie én het creëren van een gunstig investeringsklimaat voor buitenlandse bedrijven. Veel meer hield het ‘beleid’ eigenlijk niet in. De eerste democratische regeringen na 1989 hadden de handen vol met het herstellen van de burgerrechten en het aanzwengelen van een economie die ondanks alles toch in het slop was geraakt. In de jaren ’90 liet de Chileense economie een sterke gemiddelde jaarlijkse groei zien en bleef het bovendien in grote mate gespaard van de economische crisissen die de buurlanden teisterden. Daarnaast werd een grondwet aangenomen waarin alle nodige burgerrechtelijke garanties vervat zijn. Daarmee is de grootste schade die de dictatuur aanrichtte hersteld en zijn de fundamenten voor behoorlijk en performant bestuur gelegd.

Een participatief en burgernabij bestuur De Chileense staatsstructuur is een pak eenvoudiger dan de Belgische, dat

��

��

��

moet gezegd. Er is 1 nationale overheid, er zijn 13 regio’s, 51 provincies en 346 gemeenten. Er zijn geen overlappingen of extraterritorialiteiten. De regio’s zijn vaak vele malen groter dan Vlaanderen. Hun beleid concentreert zich op ‘harde’ zaken als infrastructuur, economie en ordehandhaving. De provincies hebben relatief weinig exclusieve bevoegdheden en fungeren meer als bestuurlijke opdelingen van de regio’s. Dit maakt de gemeenten van Chili dan ook zonder concurrentie de meest burgernabije besturen. Zo komt er heel wat op de schouders van de Chileense burgemeesters en schepenen terecht. In een context van vaak schaarse middelen is het geen sinecure om aan deze uitdagingen steeds met succes het hoofd te kunnen bieden. De Fundación Frei zette in samen-

©Fundación Frei Een bewonersbijeenkomst van Fundación Frei

werking met de Vereniging van Chileense gemeenten en de administratie Buitenlands Beleid een omvangrijk project van bestuurlijke vorming op poten. In 20 proefgemeenten worden concrete dossiers gevolgd en begeleid door de Fundación. De Fundación motiveert gemeenten om samen met de lokale bevolking projecten op te starten die een antwoord bieden op dagdagelijkse problemen. Resultaat: de huisvuilophaling gebeurt voortaan efficiënter, de gemeenteschool krijgt eindelijk nieuw meubilair, er komt een voetgangersbrug over de drukke weg. Belangrijker nog dan deze concrete verwezenlijkingen is het voorbeeldeffect, de creatie van communicatiekanalen en het ‘oefenen’ van de basisdemocratische reflex. n

www.fundacionfrei.cl


Water: bron van leven of conflicten? ©Wereldmediatheek

28

Cazalac brengt de droogte in kaart Water is dé strategische grondstof van de 21ste eeuw. Tegen 2020 verwacht men zowel in de ontwikkelingslanden als in de geïndustrialiseerde wereld ernstige problemen als niet tijdig wordt ingegrepen. Het Cazalac-project geeft het startsein voor een gecoördineerde regionale samenwerking op dit vlak. Mét Vlaamse steun en know-how.

De Atacama-woestijn in het noorden van Chili behoort tot de droogste plekken op aarde. Maar ook andere Latijns-Amerikaanse landen als Bolivië of Peru hebben uitgestrekte woestijnen of halfwoestijnen. Om deze gebieden, die tot 40 % van de oppervlakte van deze landen uitmaken, leefbaar te houden is een ingenieus en zorgzaam waterbeheer van levensbelang. Het Internationaal Hydrologisch Programma (IHP) van UNESCO werkt al sinds 1996 aan het wereldwijd in kaart brengen van de huidige en toekomstige knelpunten in watervoorziening én aan mogelijke oplossingen. Het is een platform waar wetenschappers en diensten uit verschillende landen elkaar kunnen ontmoeten en kennis uitwisselen.

© Sernatur In Chili ligt de droogste plek op aarde: de Atacama-woestijn.

In Latijns-Amerika ontbrak tot voor

kort zo’n kenniscentrum, hoewel de uitdagingen inzake waterbeheer er zeker niet minder zijn dan elders. Sinds 2004 ontpopt het CAZALAConderzoekscentrum in La Serena (IVe regio) zich meer en meer tot regionale wetenschappelijke autoriteit op het gebied van waterbeheer. Het CAZALAC-onderzoekscentrum wordt actief gesteund vanuit de Universiteit Gent. In het kader van het VVOBprogramma Vlaanderen-Chili werkt Koen Verbist sinds 2004 als coöperant in La Serena. Wegens het belang van het project voor de regio en de substantiële inhoudelijke inbreng die ons (regenrijke) land hier kan bieden, steunt de Vlaamse overheid deze bilaterale samenwerking gedurende 4 jaar voor een 400.000 euro. Koen Verbist: “Mijn eerste concrete opdracht is het opstellen van een


© Sernatur Het noorden van Chili is kurkdroog, het zuiden kent aan neerslag geen gebrek

wordt er kaalgevreten en de erosieproblemen zijn er overduidelijk. Dit is spijtig genoeg een situatie die veel voorkomt in deze regio. Het is de bedoeling om een aantal processen te kwantificeren: hoeveel bodemverlies treedt er op? Hoeveel afstroming wordt er gegenereerd? Kunnen infiltratieputten het erosieproces afremmen? Uiteindelijk willen we weten welke conserveringstechnieken het meest geschikt zijn om het erosieproces af te remmen. Wat we doen, is dus een combinatie van meten en modelleren”. n

©Cazalac De ariditeitskaart : een concreet resultaat van het Cazalaproject waarmee de droogte in kaart wordt gebracht.

ariditeitskaart voor geheel LatijnsAmerika en de Caraïben. Gelukkig sta ik niet alleen voor deze enorme opdracht. Mijn rol bestaat er in de verzameling van gegevens van nationale onderzoekscentra te coördineren.” “Begin 2005 werden er een aantal workshops ingericht met als doel alle

betrokken onderzoekers op één lijn te brengen en een gezamenlijke methodologie af te spreken.” “Daarnaast doe ik ook veldwerk. Op dit moment zijn we bezig met een evaluatiestudie van het erosieproces in een klein stroomgebied, waar verschillende families leven van het hoeden van geiten. De vegetatie

29


Vlaanderen stript in Valparaíso De trots van het Vlaamse beeldverhaal op tournee De Vlaamse strip doet het goed. U denkt spontaan aan Suske en Wiske? Hoog tijd dat u de tentoonstelling ‘Het nieuwe tekengeweld in Vlaanderen’ bezoekt. Het Vlaams Fonds voor de Letteren werkte deze overzichtstentoonstelling uit. In juni 2005 was ze te gast in Valparaíso.

De nieuwe helden heten Cordelia, Boerke of Cowboy Henk en lijken in weinig op hun voorgangers. ‘Helden’ is misschien ook niet de juiste term. De nieuwe striptekenaars spelen eerder met absurdisme (Herr Seele, Cowboy Henk), bijtende humor (Pieter De Poortere, Boerke) of fijne menselijke observatie (Ilah, Cordelia). Hun stijlen mogen dan wel hemelsbreed verschillen, maar gemeenschappelijk hebben ze vaak dat ze de lezer op het verkeerde been zetten of vastgeroeste ideeën en verwachtingspatronen doorbreken. Inge Heremans, alias Ilah, de tekenares van Cordelia, trok als Vlaamse stripambassadrice met de tentoonstelling ‘Het nieuwe tekengeweld in Vlaanderen’ naar Valparaíso. “We hebben op de tentoonstelling

©Ilah & Oogachtend

30

Vlaamse strips zijn anders. Dat was al zo met de grote familiereeksen als Suske en Wiske, Jommeke, Kiekeboe en Nero. Oorspronkelijk verschenen ze als dagelijks feuilleton in de kranten. Dat had duidelijk invloed op hun verhaalstructuur en tekenstijl, die beide vrij eenvoudig moesten blijven. Omdat ze zich richtten tot een groot publiek, van jong tot oud, mannelijk en vrouwelijk, werden de verhalen bevolkt door kleurrijke personages en bonte families.

enorm veel repons gekregen in de Chileense pers. Op de avond van de opening heb ik meerdere interviews gegeven. De prachtige centraal gelegen locatie -sala del Farol- was zeker mee verantwoordelijk voor het succes.” Het striplandschap blijkt in Chili heel anders te zijn dan in Vlaanderen. “We beseffen te weinig hoe rijk onze stripcultuur wel is. Zelfs de tekenaars weten dat niet altijd! In Vlaanderen is er geen kind dat niet met stapels strips opgroeit. Ook opmerkelijk: zelfs de braafste Vlaamse kinderstrip heeft vaak een maatschappijkritische toon. In de meer volwassen strip is er dan weer een enorme diversiteit aan stijlen en aanpak, wat door de tentoonstelling -met werk van 22 auteursgoed in de verf werd gezet.” De ontwikkeling van de strip in Chili is, onder meer door de dictatuur,

heel anders verlopen. “ Voor de jaren ’70 waren het vooral Amerikaanse comics, na de dictatuur is het overal manga dat de klok slaat. Heel anders dan in Vlaanderen, waar auteurs van eigen bodem zich zelden of nooit aan deze stijlen spiegelen.” “Toch merk je dat er een enorme honger is naar meer, naar beter, naar anders. Als je praat met studenten of docenten merk je dat meteen. Ik zie de Chileense strip de komende jaren nog verrassend uit de hoek komen.” En Cordelia ? Gaat zij binnenkort ook de reis naar Chili maken? “Waarschijnlijk niet. Ze reist veel in haar hoofd, maar minder in het echt. Mijn reis naar Chili heeft wel plannen opgeleverd om een lang verhaal te tekenen, maar dat zal waarschijnlijk met een ander hoofdfiguur zijn”. n


Van kolengruis en bloemblaadjes Vluchthuis start anjerkwekerij In 1996 gingen in het stadje Coronel de mijnen dicht. Plots stonden duizenden mijnwerkers op straat. Plannen voor reconversie waren er niet en werkloosheidsuitkering is in Chili onbestaande. Velen vluchtten in drugs en alcohol. Intrafamilaal geweld piekte. In Coronel leeft een flink deel van de gezinnen op of onder de armoedegrens. Het gebrek aan perspectief heeft tot enorme spanningen in dit stadje geleid. Dit uit zich via criminaliteit, een hoog druggebruik, veel geweld op straat. Helaas ontsnapt ook de privé-sfeer niet aan de malaise en delen vrouwen en kinderen vaak in de klappen.

In 1997 besloot de NGO Pachamama een vluchthuis te openen voor vrouwen en hun kinderen waar ze op adem kunnen komen, in afwachting van andere opvang. Ze kunnen er ateliers volgen om hun zelfrespect terug op te bouwen. Het vak dat ze leren zal hen hopelijk toestaan om later voor zichzelf en hun kinderen te zorgen. Bij de grote mijnstakingen van eind jaren ’80 zaten duizenden mijnwerkersfamilies maanden zonder inkomen. Pachamama zette een nationale solidariteitsactie op poten en liet hulpgoederen van over heel Chili

naar het stadje komen. Dat zijn de mensen nog niet vergeten. Heel wat gewone mensen zetten zich als vrijwilliger voor het centrum in. In 1997 en 1999 kende de Vlaamse overheid Pachamama subsidies toe voor een bedrag van in totaal ongeveer 5 miljoen BEF toe. n

Kennis uit het noorden voor Flores del Sur Pachamama krijgt wel een toelage van de Chileense overheid, maar dat is lang niet genoeg. Om de kas te spijzen en om de vrouwen een prettig en gezond beroep aan te leren startte Pachamama in 2000 een anjerkwekerij. Ervaring met bloementeelt hadden de mensen van Pachamama niet. Via Exchange (Vlaams uitzendplatform voor experts om ondernemerschap in het Zuiden te stimuleren) stuurt en adviseert de Vlaamse anjerkweker Rik Degryse de productie van snijbloemen in Flores del Sur. De haalbaarheidsstudie voor Flores del Sur werd gefinancierd door de Administratie Buitenlands Beleid. Rik Degryse ging verschillende malen op werkbezoek naar Pachamama en volgt de werkzaamheden in de kwekerij van dag tot dag via een webcam. Uit het logboek van Rik Degryse (5 april 2005): “Misschien kan Flores del Sur de perioden met minder werk in de toekomst opvullen met het kweken van tulpen ? Dit is een mogelijkheid om in de winter ook voor werk te zorgen.” www.ex-change.be

31


Huizen voor de Pehuenche © Sernatur

32

Sociale woningbouw op 1500 meter In het voorgebergte van de Andes wonen de Pehuenche, de 2de grootste groep van oorspronkelijke bewoners in Chili. Meer nog dan andere inheemse volkeren hebben de Pehuenche het moeilijk in de hedendaagse samenleving. Vlaanderen geeft hen een dak boven het hoofd. Gedwongen sedentarisme Oorspronkelijk bewoonden de Pehuenche de Argentijnse pampa. Om niet in conflict te komen met de Spaanse kolonisatoren zochten ze het hogerop, in de Chileense en Argentijnse cordillera, de hoogvlakte die geleidelijk overgaat in de Andes. In deze cordillera ontwikkelden ze zich tot jagers en verzamelaars van gewassen en pijnappelpitten. Van deze pitten maakten ze een soort meel dat maanden goed bleef en hen overeind hield in de koude wintermaanden. Hun leven was nomadisch. ‘s Winters woonden ze aan de oevers van de Bio-Bio waar het klimaat wat zachter was, ‘s zomers trokken ze hogerop, de cordillera in. Hun huizen stelden meestal niet veel voor en waren opgetrokken uit de materialen die ze ter plaatse vonden. Dit avontuurlijke leven hebben de

Pehuenche al lang vaarwel moeten zeggen. De komst van Europese immigranten maakte hun nomadische levensstijl steeds moeilijker vol te houden. Vandaag de dag leven ze permanent met hun schapen op de hoogvlakte omdat de gronden bergafwaarts bezet zijn door anderen. Dit betekent dat ze ook in de koude wintermaanden op de hoogvlakte vertoeven.

Huizen aan de lopende band

En daar schuilt een groot probleem. De Pehuenche zijn nooit goede architecten geweest, maar hadden vroeger ook amper nood aan goede woningen. In de winter trokken ze immers naar warmere oorden. Nu ze permanent op de hoogvlakte verblijven, volstaan hun ruwe blokhutten absoluut niet meer. Koude en wind dringen door de spleten, daken lekken. Geen wonder dat de kindersterfte bij de Pehuenche 10 jaar geleden angstwekkend hoog was.

De bouw van de woningen was een huzarenstukje. De Pehuenche leven niet in gemeenschappen, maar ver van elkaar verwijderd. Een restant van de nomadische vrijheidsdrang? Of gewoon een manier om te zorgen dat er geen conflicten ontstaan over grasland voor de schapen? Hoe dan ook stelde dit OCAC voor zware logistieke problemen. Niet alleen moest al het bouwmateriaal naar boven getransporteerd worden langs een barslechte weg, daarnaast moest

De NGO OCAC (Oficina Coordinadora de Asistencia Campesina) besloot iets te doen aan de mensonwaardige levensomstandigheden van de Pehuenche. In een gezamenlijk project met de Vlaamse en Chileense overheid werd in 1999 besloten om sociale woningen op te trekken voor 340 Pehuenche-families.


het ook nog verdeeld worden over alle bouwplaatsen. 340 werven voor 340 huizen. In de praktijk bleek de weg slechts bruikbaar voor vrachtwagens gedurende 2 à 3 maanden en moest er regelmatig gebruik worden gemaakt van helikopters… Drie opeenvolgende aannemers lieten verstek gaan. Na de eerste ervaringen besloten de mensen van OCAC om het bouwproces zo veel mogelijk te rationaliseren. De huizen werden in houten prefab-modules gefabriceerd in een werkplaats in het laagland, zodat er zo weinig mogelijk ter plaatse moest gebouwd worden. Het werkte en ook de kostprijs per huis daalde flink. De constructieprijs per huis ligt rond de 8100 euro. Voor dat geld heb je in Vlaanderen nog geen dak voor je huis. De duurzaamheid van de huizen wordt geschat op een jaar of 30 als ze matig tot niet onderhouden worden. Bij goed onderhoud kunnen ze makkelijk 100 jaar mee.n

Respect voor tradities De uitdagingen waren zeker niet alleen van praktische aard. De Pehuenche leven nog sterk in de traditie en het voorouderlijke geloof staat bij hen nog zeer centraal. Daarenboven is het een volk dat in het recente verleden reeds gedwongen werd om van levensstijl te veranderen. Het project probeert hiermee zoveel © Fundaciόn OCAC mogelijk rekening te houden en schakelde dan ook een antropologe in om hun cultuur te leren begrijpen alvorens met de bouw te beginnen. Haar bevindingen resulteerden in zeer concrete ingrepen bij de bouw van de huizen.

Duurzamer bouwen, evenveel betalen In Lota (8ste regio, aan de kust) wordt eveneens een sociaal woningbouwproject gerealiseerd met Vlaamse steun. De Chileense NGO Techo para Christo heeft in de streek al duizenden door de overheid gesubsidieerde houten woningen gebouwd om krotbewoners een echt dak boven het hoofd te geven. In Lota zette de NGO een samenwerking op met het Vlaamse ontwerpbureau VDF en Jos ‘t Seyen, consultant-op-rust. Het collectief heeft jarenlang ervaring met de bio-ecologische bouw van noodwoningen, chalets en lodges. Dankzij een doordacht ontwerp én een eigen constructiesysteem voorziet VDF de duurzaamheid en de levenskwaliteit van de woningen aanzienlijk te verbeteren. Door het uitwerken van een efficiënt snelbouwsysteem hoeven de woningen niet eens duurder te zijn dan de oude. De ontwerpfase is zo goed als achter de rug. Binnenkort gaat de bouw van start.

Plannen voor de efficiënte snelbouw van sociale woningen. © Fundaciόn OCAC

33


Santa Julia : eerste bejaardendagcentrum van Chili ©Wereldmediatheek

34

In 1999 werden Vlaanderen en Chili partners in de oprichting van het eerste bejaardendagcentrum van Chili. Tot dan was er geen enkele faciliteit waar bejaarden ook overdag terecht konden voor een babbel, verzorging en een goede maaltijd.

De vergrijzing is niet alleen een uitdaging voor Vlaanderen, maar evengoed voor een land als Chili. In recente jaren is het aantal geboorten gaandeweg gedaald en nam de levensverwachting flink toe. Dit zorgt -net als in Vlaanderen- voor een vrij snelle veroudering van de bevolking. Het ouderenzorgbeleid is niet afgestemd op deze toename. Bovendien focust het beleid op residentiële bejaardenzorg en is er voor bejaarden die nog in zekere mate zelfredzaam zijn eigenlijk niets voorzien. Het bejaardendagcentrum Santa Julia uit Viña del Mar was het eerste in zijn soort. 35 bejaarden kunnen er terecht van 9.30 tot 18.00 uur. Ze kunnen er eten, zich wassen, deelnemen aan de activiteiten van het Centrum of gewoon rustig wat lezen. Als ze willen mogen ze ook allerlei huishoudelijke werkjes opknappen: de tuin verzorgen, de tafel dekken, helpen bij de afwas, enzovoort. Zo voelen ze zich nuttig en snel thuis.

De opvang door het Centrum geeft structuur aan hun leven en voorkomt vereenzaming en depressie. Dit pilootproject van de NGO CECAS werd geselecteerd door het Ministerie van Huisvesting van Chili. De Chileense overheid financierde de bouw van het bejaardendagcentrum en Vlaanderen nam de werkingskosten van de eerste 3 jaar op zich. Rita Van Dyck, een Vlaamse verpleegster, en Jerónimo Rojas, sociaal assistant, zijn de voorbije jaren de drijvende krachten achter Santa Julia geweest. “We proberen meer te doen dan bejaarden te verzorgen in de strikte zin van het woord. Ook hun geestelijke gezondheid, hun welzijn, gaat ons ter harte. Zo organiseerden we het project ‘Herinneringen aan de Jeugd’, waarin de mensen werden aangespoord om oude liedjes, verhalen, raadsels en rijmpjes met elkaar te delen. Het project mondde tenslotte uit in een tentoonstelling om deze

schat aan volkscultuur niet verloren te laten gaan”. n

© Wereldmediatheek Net als in meer ontwikkelde landen neemt het aantal jongeren en kinderen in de Chileense samenleving af, terwijl het aandeel van de oudere bevolking toeneemt.


GIS verlegt grenzen Vlaamse technologie brengt Bío-Bío in kaart Het Bío-Bío-rivierbassin in Chili’s 8ste regio is van een grote complexiteit en heeft een uitzonderlijke ecologische waarde als overgangszone tussen het mediterrane klimaat in het noorden en het gematigde klimaat in het zuiden. Tegelijk heeft het gebied een belangrijke economische waarde door de vruchtbare grond, de bossen en het hydro-elektrisch potentieel. Het verzoenen van ecologie en economie in dit gebied vormt dan ook een bijzondere uitdaging. In 1997 stapte Vlaanderen mee in een onderzoeksproject van het Centrum voor Milieustudies aan de Universiteit van Concepción. Het doel bestaat erin de kennis over het gebied en zijn ecologische knelpunten te vergroten. Tegelijkertijd kunnen zo nieuwe technieken worden ontwikkeld én kan het menselijk onderzoekspotentieel erdoor vermeerderen. Ingenieur Patrick Debels werkt al sinds de aanvang van het onderzoeksproject als VVOB-coöperant mee. “Prioritair is de uitbouw van een modern GIS-laboratorium. Zonder betrouwbare data kom je immers nooit tot bruikbare onderzoeksresultaten. De nadruk lag hierbij op capacity building, het vermeerderen en het verspreiden van kennis, binnen het onderzoekscentrum maar ook bij partnerorganisaties.” Concreet heeft de nieuwe GIS-expertise al geresulteerd in het in kaart brengen van de fragmentatie van

35

Vlaamse know-how inzake Geografische Informatiesystemen (GIS) brengt het Bío-Bío rivierbekken hydrologisch in kaart.

het bosareaal en studies rond erosie en verontreiniging. Ook werd een cartografische studie uitgevoerd van de eigendomsrechten in de Alto Bíobío, het gebied waar de Pehuenche wonen (zie bijdrage op pag. 32-33). Een combinatie van GIS-technologie en de studie van historische documenten bracht aan het licht dat sommige eigenaars terreinen in gebruik hebben waarop ze geen enkel recht kunnen doen gelden. Het ondubbelzinnig identificeren van alle perceelgrenzen in het gebied is dan ook een belangrijke volgende stap. n

Wat is GIS? GIS, of voluit Geografisch Informatie Systeem, is een geheel van hulpmiddelen om complexe ruimtelijke informatie op te slaan, te verwerken, te analyseren en weer te geven. Concreet omvat het computerprogramma’s, meetapparatuur en een set van methodieken en werkwijzen. Omdat het ons in staat stelt om de ruimte beter te kennen en te beheersen, is het een uitgelezen instrument om het beleid te ondersteunen en vorm te geven.


Latijns-Amerika op rijm © Layla Aerts

36

De Canto General: epos voor een werelddeel De Chileense dichter Pablo Neruda schreef zijn Canto General in 1950. Later werd het epos op muziek gezet door zijn vriend Mikis Theodorakis. Anita Daldini en Luiz Marquez uit Gent maakten een nieuwe Nederlandstalige bewerking van de gedichten.

De Canto General is een verbluffend werk. In 600 bladzijden dicht Neruda de geschiedenis van Latijns-Amerika. Neruda schetst een beeld van een vaak vertrapt continent dat eerst kreunde onder de Spaanse veroveraars, kolonisten en missionarissen en vervolgens in de greep geraakte van een burgerlijke oligarchie die de belangen dient van het Noord-Amerikaanse kapitaal. Poëzie en politiek kwamen zelden zo dicht bij elkaar. Maar de Canto is ook veel meer dan een politieke aanklacht. Het is bovenal een lyrisch feest, waarin Neruda de vogels, de rivieren, de bergen en bewoners van zijn continent bezingt. Anita Daldini brengt een Nederlandstalige versie van de Canto, die opnieuw op muziek werd gezet door Luiz Marquez. Samen met hun begeleidingsgroep voerden ze de

Canto in 2003 en 2004 meermaals op in Vlaanderen. Vooral in 2004 -Nerudajaar- was de aandacht groot. In de 2de helft van 2005 brengen ze een CD uit. n

100 evenementen voor 100 jaar Neruda In 2004 was het 100 jaar geleden dat de Chileense dichter Pablo

Neruda geboren werd. Het internationale Neruda-jaar dat daaruit voortvloeide kreeg in Vlaanderen gestalte dankzij het speciaal opgerichte Neruda-platform. Met een indrukwekkend aanbod van Neruda-evenementen als resultaat: fototentoonstellingen, lezingen, poëtische wandelzoektochten, workshops, concerten, filmvertoningen,… Inmiddels is de Latijns-Amerikaanse Nobelprijswinnaar niet meer uit het collectief geheugen te wissen.


Fragment uit: Paz para los crepúsculos Vertaling Ludo Abicht

In mijn land sluiten ze mijnwerkers op en soldaten bevelen de rechters.

Vrede voor de vallende avond

Maar ik houd zelfs van de wortels van mijn

Vrede voor de brug, vrede voor de wijn

kleine koude land.

Vrede voor de letters die mij achtervolgen

Zo ik duizend maal sterven zou

en in mijn bloed opborrelen,

daar wil ik sterven

het oude lied met liefde en aarde omrankend.

Zo ik duizend maal geboren werd,

Vrede voor de stad in de morgen als het brood ontwaakt

daar wil ik geboren zijn.

Vrede voor de Mississippistroom, stroom van de wortels.

Dicht bij de wilde araucaria,

Vrede voor het hemd van mijn broeder

Het geraas van de zuidenwind

Vrede voor de grote kolchose van Kiev

en de onlangs gekochte klokken.

Vrede voor de as van de doden en voor al die andere doden…

Niemand denke aan mij

Vrede voor de postbode

Laat ons aan heel de wereld denken.

die van deur tot deur gaat als de dag.

Laat ons hartstochtelijk op de tafel slaan.

Vrede voor de koreograaf die door een trechter

Ik wil niet dat weer bloed

naar de klimplanten roept.

het brood doordrenkt, de muziek.

Vrede voor het kleine museum van Wyoming

Ik wil dat mijnwerker,

waar het ontroerendste een klein

het kind,

geborduurd kussentje is in de vorm van een hart.

de advocaat, de zeeman,

Vrede voor de bakker en zijn liefdesavontuur

de poppefabrikant

en vrede voor het meel.

met mij komen,

Vrede voor al het graan dat nog groeien moet

dat we samen een film gaan zien

en voor de liefde die het koren zoekt.

en buiten komen om de roodste wijn te drinken.

Voor allen die leven, vrede. Voor de hele aarde en al het water, vrede.

Ik ben hier niet gekomen om iets op te lossen

Hier neem ik afscheid en keer naar huis terug

Ik kwam hier alleen om te zingen

in mijn dromen, terug naar Patagonië, waar

en opdat jullie mèt mij zouden zingen:

de wind tegen de stallen slaat en de oceaan ijs spat. Ik ben maar een dichter, ik houd van allen.

Vrede voor de vallende avond.

Ik zwerf door een wereld waar ik van houd.

(P. Neruda)

37


Door het vuur voor de kleine brandweerkorpsen 38

Vlaams particulier initiatief voorziet lokale brandweerkorpsen van materieel Carlos Leiva Dewulf groeide op in Concepción als zoon van een Chileense moeder en een Vlaamse vader. Op zijn 17de verhuisde hij naar Antwerpen, waar hij aan de slag ging als brandweerman in de haven. Nu zet hij zich vrijwillig in voor de levering van materiaal aan kleine brandweerkorpsen in zijn geboorteland. “Kleine gemeenten beschikken simpelweg over te weinig middelen om brandweerauto’s te kopen. Een nieuwe wagen kost in Chili toch al gauw 300.000 euro en dat geld krijgen de korpsen nooit bij elkaar. De overheid geeft een ‘brandweersubsidie’ van 1 euro per inwoner per jaar. Een dorp van 3000 inwoners zou dus 100 jaar lang alle voor de brandweer beschikbare middelen moeten sparen om een nieuwe wagen te kunnen kopen...” “Als vrijwillige brandweerman heb ik gemerkt dat er bij ons eigenlijk ongelofelijk veel materiaal wordt afgedankt dat nog heel goed kan dienen.

Ik heb dit altijd spijtig gevonden. Enkele jaren geleden besloot ik om met Ludo Van Regemortel en Sylvère Regemortel (geen familie van elkaar) een vereniging op te richten om tweedehandsbrandweermateriaal naar Chili te verschepen.” “Los amigos del Reino de Bélgica heeft sindsdien al meer dan 80 wagens aan lokale korpsen in Chili geschonken. Sommige daarvan hadden weliswaar een respectabele leeftijd van 20 of 30 jaar, maar amper 10.000 kilometer op de teller. Wat wil je: een petrochemisch bedrijf kan niet zonder eigen brandweer, maar uitrukken gebeurt al bij al maar zelden.” “Sinds enige tijd verschepen we ook tweedehandsbussen voor scholen, ambulances, ziekenhuisbedden, overalls, enzovoort. We doen dit allemaal vrijwillig, enkel kosten voor transport en eventuele kleine reparaties vragen we te betalen. Een brandweerwagen op een boot naar Chili

zetten kost ongeveer 3000 euro. Via acties in de dorpen harken de korpsen het nodige geld bij elkaar. Ik denk dat deze aanpak werkt: zo wordt de hele bevolking betrokken bij een project dat ook iedereen ten goede komt. Als dank laten de korpsen de naam van de gever vaak op de wagens staan. Denk dus niet dat je een zonnesteek hebt opgelopen als je in Chili oog in oog komt te staan met een brandweerwagen uit Stabroek of Deerlijk. n

Carlos Leiva Dewulf: held van de Chileense brandweerkorpsen.


Wetenschappelijke samenwerking op hoog niveau ©Sernatur

Complementair en compatibel Gedurende 10 jaar samenwerking Vlaanderen-Chili is wellicht het meest gepresteerd op het terrein van de wetenschappelijke uitwisseling. De partnerlanden werkten in maar liefst 29 dossiers samen voor een bedrag van ongeveer 1,8 miljoen euro. Het

geheim van dit succes? Chileense en Vlaamse wetenschappers werken erg complementair. Terwijl Vlamingen sterk gericht zijn op praktische toepassingen en minder onderlegd zijn in pure theorie, is het bij de Chileense collega’s net andersom. Ook

©Prochile

zijn er heel wat gemeenschappelijke terreinen van onderzoek. De samenwerking omvat in de meeste gevallen de financiering en organisatie van postdoctoraal onderzoek. n Onderzoeksterreinen waarop Chili en Vlaanderen samenwerken: ➞ hydro- en aquacultuur ➞ fysica ➞ neurobiologie ➞ sterrenkunde ➞ pedagogie ➞ milieukunde ➞ havenstudies ➞ literatuuronderzoek ➞ bosbouw ➞ biochemie ➞ moleculaire biologie ➞ landbouw ➞ geneeskunde ➞ celbiologie ➞ materiaalleer

39


Projectenlijst

40

LOOPTIJD

PLAATS

BEDRAG

ONDERWERP

SECTOR

PARTNERS

FINANCIERING

1995-1998

Valparaiso (5de Regio)

148.736 euro

Werkingskosten leefgemeenschap mindervaliden

Welzijn

vzw Tukupuaj

administratie Gezin en Welzijn

1995-2005

Antwerpen Vlaanderen

115.000 euro

Toekenning beurzen praktijkcursussen APEC (vzw Antwerp; Flanders Port Training Center)

vzw APEC

aBB (44 beurzen) – administratie AWZ (Department Leefmilieu en Infrastructuur 2 beurzen)

1996-1997

Talcahuano (8ste Regio)

17.080 euro

Aanleg en bouw van 4 sceptische putten voor het Casa Central Talcahuano en een watervoorzieningssysteem op het terrein van het tehuis Carlos macera Talcahuano

Bijzondere Jeugdbijstand

Jongens- en Meisjesstad Ricardo Espinosa

aBB

1996-1998

San Luis - Maipu (Regíon Metropolitana Santiago)

42.191 euro

Werkings- en personeels kosten en uitrustingsstukken voor een project opbouwwerk met kinderen en jongeren in een volkswijk

Jeugd

ONG El Trampolín

aBB

1996-1999

Región Metropolitana Santiago)

173.475 euro

Werkingskosten van opvangcentra voor marginale jongeren in Groot-Santiago

Jeugdwerk

Vicaría de la Esperanza Joven (Aartsbisdom Santiago)

aBB

1996-1998

Coronel (8ste Regio)

45.612 euro

Bouw transithuis en begeleiding voor mishandelde vrouwen en hun kinderen

Welzijn

NGO Centro Preomoción y Educación para la mujer del carbon Pachamama

aBB

1996-1997

Project over gans Chili

101.835 euro

Politieke vorming

Vorming En Opleiding

Fundación Eduardo Frei

aBB

1996-2000

Viña del Mar

106.490 euro

Vndersteuning opleiding licht mindervalide kinderen

Welzijn

ONG NEPE, Colegio europeo-Flandria, Coöperatie Vrij Technisch Onderwijs West-Vlaanderen

aBB

1996-1998

VVOB-programma Chili

247.894 euro

Technische ondersteuning Chileense universiteiten hoofzakelijk in Santiago en Concepción

Opleiding En Vorming

Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand (VVOB) en Chileense universiteiten

aBB

1996-1997

Vlaanderen

123.946 euro

Tien beurzen voor verblijfs- en onderzoekskosten aan voor Chileense postdoctorale onderzoekers (ingenieur of doctor of zes jaar onderzoekservaring en geaccepteerd door de verantwoordelijke professor die verantwoordelijk is voor het onderzoekscentrum)om gedurende één academisch jaar onderzoekswerk te verrichten aan een Vlaams onderzoekscentrum

Wetenschappen

Vlaamse en Chileense universiteiten, AGCI en AWI

AWI

1996-2000

Vlaanderen - Chili

36.197 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “ Materials Research on Rare Earth Luminescent compounds, South-American soils and low-dimensional systems

Wetenschappen

RUG,KUL en Universidad de Chile

AWI

1996-2000

Vlaanderen - Chili

74.368 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Reconstruction, monitoring and remediation of antropogenic impacts on freswater environments based on the use of biological indicator

Wetenschappen

RUG, KUL, Universidad de Concepción

AWI

1997-1998


18.874 euro

Ondersteuning infrastructuurkosten bloemen en groententeelt


Jongens- en Meisjesstad Ricardo Espinosa – vzw vrienden van Jongens – en Meisjesstad Ricardo Espinosa

aBB

1997-2000

Santa Julia Viña del Mar (5de Regio)

65.196Euro

Werkingskosten bejaardendagcentrum

Welzijn (Ouderenzorg)

ONG Cecas

aBB

1997-1999

Zuid-Santiago (Región Metropolitana Santiago)

48.632 euro

Werkingskosten jeugd opbouwwerk

Jeugdwerk

ONG Chasqui

aBB

1997-2000

Chiloé 10de Regio

47.794 euro

Verbetering van de aardappelteelt

Landbouw + Integrale Rurale Ontwikkeling

ONG Estudios Agrarios Ancud

aBB

1997-2000

project over gans Chili

147.373 euro

Sensibiliseringsproject + opleiding en vorming

Leefmilieu

Instituto de Ecología Política

aBB

1997 -1998

5de Regio

123.947 euro

NOODHULP – bouw noodwoningen

Huisvesting

ONG Techo para Cristo

aBB

1997-1998

Dichato – Tomé (8ste Regio)

13.981 euro

Werkingskosten begeleiding en opvang kinderen en jongeren met hoog sociaal risico


Unidad Salud mental Hospital Tomé

aBB

1997-1999

project over gans Chili

144.894 euro

Politieke vorming en sensibilisering

Vorming en Opleiding

Fundación Eduardo Frei

aBB

1997

Zending Vlaamse politieke delegatie milieu naar Chili

53.407 euro

Voorbereiding concrete projecten + organisatie studiedag VMHI

Leefmilieu

Comisión Nacional de Medioambiente (CONAMA) en AMINAL

AMINAL

1997

Vlaanderen

17.460 euro

Ontvangst Chileense delegatie Intendencia 8ste Regio in Vlaanderen

Leefmilieu

Comisión Nacional de Medioambiente (CONAMA) en AMINAL

AMINAL

1997-1999

Santiago

98.129 euro

Gis-project rioleringen Santiago

Leefmilieu

Aquafin-EMOS (Watermaatschappij van Santiago)

AMINAL & aBB

1997-1999

Heel de Bio Bio – regio (8ste Regio)

105.851 euro

Haalbaarheidsstudies rioolwaterzuiverings-installaties 20 gemeenten

Leefmilieu

Aquafin Essbio (Watermaatschappij 8ste Regio)

aBB

1997

La Serena (4de Regio) en Rancagua (6de Regio)

5.500 euro

Muzikale workshops en concerten in de 4de en 6de Regio door de muziekgroep Sureda en het piano-cello duo Guillermo Cerviño; Francoiçe Carlier

Cultuur

Conservatorium van de Universiteit van La Serena en universiteit Rancagua

administratie Cultuur (WVC)

1997-2001

Vlaanderen - Chili

62.494 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Giant magnetoresistance effects in multilayers and nanostructures”

Wetenschappen

IMEC,KUL en Pontificia Universidad Católica

AWI

1997-2001

Vlaanderen - Chili

24.789 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “ Neurobiology of mutant Amyloid Precursor Protein in models of Alzheimer’s disease: in vitro and in the brain of transgenic mice

Wetenschappen

KUL,RUG Universidad Católica de Santiago

AWI

1997-1998

Vlaanderen

7.310 euro

Studiebeurs tandheelkunde KUL van Paulina Perez

Onderwijs

Departement onderwijs

Departement onderwijs


LOOPTIJD

PLAATS

BEDRAG

ONDERWERP

Sector

PARTNERS

FINANCIERING

1997-2005

Antwerpen Vlaanderen

37.361 euro

Beurzen toegekend aan vier Chileense deelnemers voor het masterprogramma “Transport and Maritime Management” aan de Universiteit Antwerpen (duurtijd zeven maanden) : Barison Kahn, Arancibaz Krebs, Diaz Wolgemuth, Venegas Aravena

Infrastructuur - Havens

Institute of Transport and Maritime Management (ITMMA) Universiteit Antwerpen

aBB

1998-2001

12de Regio Magallanes)

121.468 euro

Integrale rurale ontwikkeling schapenteelt

Landbouw

ONG Fide XII

aBB

1998-2000

(Región Metropolitana Santiago)

10.511 euro

Uitwisselingsproject scouts

Jeugdwerk

VVKSM, Scoutsgroep Amberes Lo Espejo Santiago

aBB

1998-1999

Ancud - Chiloé (10de Regio)

106.594 euro

Integrale rurale ontwikkeling, begeleiding en sensibilisering landbouwers

Landbouw

ONG Meulin

aBB

1998-2001

Lago Budi (9de Regio)

89.737 euro

Integrale rurale ontwikkeling, begeleiding en sensibilisering landbouwers Mapuche-gemeenschappen

Landbouw

ONG Sodecam

aBB

1998-2000


177.988 euro

Onderzoek en haalbaarheidsstudie remediëring vervuiling Baai San Vicente en kustvervuiling

Leefmilieu

studiebureau Ecolas, gemeentelijke milieudienst Talcahuano

aBB

1998

Vlaanderen

66.378 euro

Opleiding Chileense leefmilieuambtenaren in Vlaanderen door - start institutionele samenwerking AMINAL – CONAMA

Leefmilieu

AMINAL en CONAMA

AMINAL

1998


431.335 euro

Eerste verlenging Technische ondersteuning Chileense universiteiten hoofzakelijk in Santiago en Concepción



aBB

1998-1999

Vlaanderen

7.322 euro


Onderwijs

Departement Onderwijs

Department Onderwijs

1998

Vlaanderen

3.038 euro

WVC ontvangst Chileense ambtenaren bibliotheek

Socio-cultureel Werk

administratie Cultuur


1998-2001

Vlaanderen - Chili

68.419 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Development and evaluation of a powerful teaching-learning environment for the acquisition of problem-solving skills in mathematics: a study in Chilean primary education

Wetenschappen

KUL, RUG en Pontificia Universidad Católica – Faculteit Pedagogie

AWI

1998-2001

Vlaanderen - Chili

73.623 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Aquaculture of marine species in Chile: bio-technological improvements for reliable and cost-effective production

Wetenschappen

KUL,RUG Universidad de los Lagos – department Fundamentele Wetenschappen

AWI

1998 (30 september 98; 7 november 98)

Santiago Museo Nacional de Bellas Artes

24.789 euro

Tentoonstelling Vlaamse schilderijen van de 18de Eeuw in het Museo Nacional de Bellas Artes

Cultuur

administratie Cultuur, Museo Nacional de Bellas Artes




30.987 euro

Tentoonstelling Vlaamse schilderijen van de 18de Eeuw in het Museo Nacional de Bellas Artes

Cultuur

administratie Cultuur, Museo Nacional de Bellas Artes

aBB



15.931 euro

Aanmaak Tentoonstelling Vlaamse schilderijen van de 18de Eeuw in het Museo Nacional de Bellas Artes

Cultuur

aBB, DIBAM

aBB

1998-2000

Gans Chili

102.256 euro

Strategies and Tools against social exclusion Poverty - Promotion of Social Economy in Chili (STEP)

(Sociale) Economie

Internationale Arbeids Organisatie (IAO)

aBB

1998-2000

Gans Chili

432.810 euro

Vorming en opleiding van consultants in het beheer en de technische begeleiding van KMO’s in Chili

Economie

NCMV (Vlaanderen), Sercotec(Chili) en IAO

aBB

1999-2002

Chiloé (10de Regio)

143.779 euro

Opleiding en vorming

Onderwijs

Instituto de Educación Rural (IER)

aBB

1999-2002

Coronel (8ste Regio)

130.789 euro

Ondersteuning vrouwenwerking-vluchthuis voor mishandelde vrouwen en hun kinderen

Welzijn

NGO Pachamama

aBB

1999-2001

Lo Espejo – Santiago

128.905 euro

Bouw scoutslokalen; gemeenschapscentrum

Jeugdwerk + Opbouwwerk

VVKSM-scouts scoutsgroep Amberes Lo Espejo, Belgische ambassade Santiago

aBB

1999-2000


53.694 euro

Vorming en begeleiding jongeren

Opbouwwerk-jeugdwerk

ONG Caleta Sur

aBB

1999-2001

Concepción (8ste Regio)

46.480 euro

Ondersteuning werkingskosten en infrastructuur dansgroep gericht op minderbegoede kinderen en jongeren

Jeugdwerk + Cultuur

Dansgroep Caulacan Concepción

aBB

1999-2000

Región Metropolitana Santiago

21.567 euro

Begeleiding en opleiding jongeren

Opbouwwerk-jeugdwerk

ONG Folico

aBB

1999-2000


26.351 euro

Sensibilisering en maatschappelijke vorming jonge arbeiders

Onderwijs

ONG Decal

aBB

1999-2004

Santa Barbara, Alto Bio Bio 8ste Regio

396.630 euro

Sociale huisvesting van de Peheuenche-gemeenschap

Huisvesting

OCAC Oficina Central para Atención a los Campesinos

aBB

1999-2000

Región Metropolitana Santiago

19.664 euro

Vorming, opleiding en begeleiding in de sloppenwijken

Opbouwwerk

Tierra Nuestra

aBB

1999-2000


37.717 euro

Werkingskosten opvang jongeren en kinderen


Jongens- en Meisjesstad Ricardo Espinosa + vzw de vrienden van Jongensen Meisjesstad Ricardo Espinosa

aBB

1999-2004

Valparaiso – Villa Alemana (5de Regio)

273.178 euro

Werkingskosten leefgemeenschap mindervaliden

Welzijn

vzw Tukupuaj

aBB

41


42

LOOPTIJD

PLAATS

BEDRAG

ONDERWERP

Sector

PARTNERS

FINANCIERING

1999-2002


1.548.522 euro

Tweede verlenging Technische ondersteuning Chileense universiteiten in Santiago, Concepción en Calbuco



aBB

1999-2000

Vlaanderen

7.484 euro


Onderwijs



1999

Vlaanderen

3.101 euro

Werkbezoek Gloria Novoa Avaria en Tania Mora Biere Chileens Comité de Adulto Mayor

Welzijn (Ouderenzorg En Thuiszorg)

administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn en Comité Nacional Adulto Mayor

administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn (departement WVC)

1999

Chili

2.559 euro

Werkbezoek bibliotheken in Chili


administratie Cultuur – Chileens ministerie Onderwijs

afdeling Volksontwikkeling en Bibliotheken VOB (Vlaamse Openbare Bibliotheken) (WVC)

1999

Vlaanderen

5.411 euro

Stage Chileense bibliotecarissen; regionale coördinadoren 3de , 7de en 12de Regio in Vlaanderen


administratie Cultuur – Chileens ministerie Onderwijs

afdeling Volksontwikkeling en Bibliotheken (Vlaamse Openbare Bibliotheken) (WVC)

1999-2002

Vlaanderen - Chili

99.157 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Development of a conceptual model integrating hydrological and palaeoliminological models and historical land use data, and its application as a tool for lake water management

Wetenschappen

KUL, RUG,VUB en Universidad de Concepción (milieucentrum EULA)

AWI

1999-2002

Vlaanderen - Chili

98.942 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Long-Term Photometry of Variables”

Wetenschappen

KUL, VUB en Universidad de Concepción (department Fysica)

AW

1999-2002

Vlaanderen - Chili

88.507 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Application of modern engineering techniques for sustainable development of the port in the 8th Region of Chile

Wetenschappen

KUL, RUG en Universidad Católica de la Santisima Concepción (Port Engineering Unit)

AWI

1999-2002

Vlaanderen - Chili

95.290 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Comparison of ecosystem functioning and biogeochemical cycles in temperate forests in southern Chile and Flanders”

Wetenschappen

KUL, RUG en Universidad Austral de Chile

AWI

1999-2002

Vlaanderen - Chili

33.094 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Enzymatic systems responsible for the degradation of the hemicellulolytic portion of biomass: structure-function relationships in the individual enzymes, synergism and potential industrial applications”

Wetenschappen

KUL, RUG en Pontificia Universidad Catolica de Chile (Laboratorium Biochemie)

AWI

1999-2002

Vlaanderen - Chili

27.913 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “The voice of silence; La voz del silencio. An interdisciplinary research project about literate women and women authors in the West-European late Middle Ages (11th-15th century) from a gender perspective”

Wetenschappen

RUG, UFSIA en Universidad de Chile (Departement Literatuur)

AWI

1999-2002

Vlaanderen - Chili

89.341 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “The use of the micro-array technique as a tool for gene expression analysis in molecular biology

Wetenschappen

RUG, VIB en Universidad de Chile (Instituut voor Biomedische Wetenschappen)

AWI

2001-2005

Ancud

96.926 euro

Uitbouw dienst lokale ontwikkeling arme leefgemeenschappen

Economie + Opbouwwerk

gemeente Ancud

aBB

2001-2004

9de en 10de Regio Zuid-Chili

52.058 euro

Ontwikkeling platform rechtvaardige handel in Zuid-Chili

Landbouw + Handel

ONG’s Estudios Agrarios Ancud, Meulin, SODECAM en NGO Broederlijk Delen

aBB

2001-2003

Tirua 8ste Regio

52.436 euro

Uitbouw modelgemeente duurzame ontwikkeling

Leefmilieu + Landbouw + Vorming

IEP (Instituto de Ecología Política) en de gemeente Tirua

aBB

2001-2004

Chiloé en Temuco10de Regio Zuid-Chili

147.497 euro

Rurale en duurzame socio-economische ontwikkeling met de inheemse volkeren

Economie + Landbouw

ONG’s Estudios Agrarios Ancud, Meulin, Tekhne, Fundesa, GEA, IEP PET, NGO Broederlijk Delen, Panamerikaanse Gezondheidsorganisatie

aBB

2001-2004

8ste Regio

189.266 euro

Reductieprogramma voor het gebruik van bestrijdingsmiddelen

Leefmilieu

CONAMA 8ste Regio en Studiebureau Ecolas

AMINAL

2001-2004

Vlaanderen – Chili

96.740 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Risk assessment of agricultural intensification on N deposition on pristine forests and plantations in Southern Chile”

Wetenschappen

KUL, RUG en Universidad Austral de Chile

AWI

2001-2004


74.550 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Mixed non-linear models for educational measurement and standard setting”

Wetenschappen

KUL, LUC en Pontifica Universidad Católica de Chile

AWI

2001-2004


98.587 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Global groundsupport for the MONS space mission”

Wetenschappen

KUL, VUB en Universidad Católica del Norte

AWI

2001-2002

Viña del Mar

24.798 euro

Werkingskosten bejaardendagcentrum Santa Julia

Welzijn (Bejaardenzorg)

ONG CECAS

administratie Gezin Maatschappelijk Welzijn

2002-2004

Santiago en Concepción

327.500 euro

Derde verlenging Technische ondersteuning Chileense universiteiten


Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand (VVOB) en Chileense universiteiten Universidad de Chile – Universidad de Concepción (Milieucentrum EULA)

aBB


LOOPTIJD

PLAATS

BEDRAG

ONDERWERP

Sector

PARTNERS

FINANCIERING

2002-2004

Lota (8ste Regio)

149.900 euro

Sociale woningbouw

(Sociale) Huisvesting

ONG Hogar de Cristo, gemeente Lota, coördinator en initiatiefnemer Jos Tseyen, VDF-Ontwerpbureau

aBB

2002-2003

4de Regio – Provincie Limiari

130.000 euro

Oprichting van gebouwtjes en technisch erf voor de productie van geitenkaas op ambachtelijke wijze

Landbouw + Infrastructuur

Ministerie van Planning (Mideplan), de gemeenten Rio Hurtado, Canela, Paihuano - Elqui, Salamanca, Combarbalá (coörinator)en Vicuña, de ONG Sur

aBB

2002-2004

gemeenten Tirúa en Canela 8ste Regio

39.000 euro

Pilootproject certificering‘Local sustainability certification initiative

Leefmilieu

Instituto de Ecología Política, gemeentes Tirúa en Canela

AMINAL

2002-2004

Granada, Masaya en Rivas (Nicaragua)

381.291 euro

Ontwikkeling van rurale micro-ondernemingen” in Nicaragua in het kader van de trilaterale coöperatie tussen Vlaanderen, Chili en Nicaragua

Landbouw + Vorming

Agencia de Cooperación Internacional de Chile (AGCI), INDAP (Chileens Landbouw- en Veeteelt Agentschap) INPYME, het Nicaraguaanse Instituut voor de Ondersteuning van de Kleine en Middelgrote Onderneming, EIAG (Internationale Landbouwschool van Rivas), UNA (Nationale Agrarische Universiteit uit Managua), Nationale Unie van Veehouders (UNAG, Nationaal Instituut Toerisme (INTUR), gemeentebestuur van Juigalpa

aBB

2002-2004

El Salvador

381.291 euro

Gemeentelijke versterking, burgerparticipatie en autonomie, door middel van het implementeren van een nationale strategie voor lokale ontwikkeling” in El Salvador in het kader van de trilaterale coöperatie tussen Vlaanderen, Chili en El Salvador

Lokale Bestuur + Vorming

Agencia de Cooperación Internacional de Chile (AGCI), Chileense Associatie van Gemeenten (Asociación Chilena de Municipalidades - ACHM) ONG Sogades (Chili) Salvadoreense Vereniging van Gemeenten (Corporación de Municipalidades de El Salvador, COMURES) en het Salvadoreense Instituut voor Gemeentelijke Ontwikkeling (ISDEM), de gemeenten Tecoluca, Comacarán en El Carmen

aBB

43

2003

8ste Regio Chili

6.689 euro

Organisatie werkwinkel bodemerosie in Concepción tussen 13 en 18 oktober 2003

Leefmilieu

CONAMA 8ste Regio, Gerd Dercon bodemerosiespecialist International Institute for Tropical Agriculture Nigeria

AMINAL (Departement LIN)

2003

8ste Regio Chili

11.957 euro

Werkbezoek en workshop ter voorbereiding opleiding Chileense milieu-inspecteurs maart 2003

Leefmilieu

Vlaamse Milieu-Inspectie en CONAMA 8ste Regio

Aminal (Departement LIN)

2003-2005

Padre las Casas Araucanië (9de Regio)

89.630 euro

Oprichting van een multicultureel centrum voor opleiding, vorming, demonstratie en proefnemingen inzake duurzame landbouw-methodes voor Mapuchegemeenschappen

Landbouw + Inheemse Volkeren

ONG Corporación Chile Ambiente – gemeentebestuur Padre las Casas

aBB

2003-2005

Araucanië (9de regio)

101.090 euro

“Capaciteitsopbouw van gemeentelijke actoren om een betere lokale democratie te bereiken in Chili, gericht op gemeenten met een belangrijke aanwezigheid van Mapuche-gemeenschappen

Lokaal Bestuur + Inheemse Volkeren

Fundación Eduardo Frei, Vereniging Chileense Gemeenten (ACHM), lokale gemeentebesturen 9de Regio

aBB

mei-03

Vlaanderen

8.002 euro

Ontvangst Chileense delegatie 5 personen Chileense Ministerie van Transport en Openbare Werken

Infrastructuur -

Chileens ministerie Transport, Chileens Ministerie Openbare Werken, administratie Wegen en Verkeer (department LIN)

administratie Wegen en Verkeer (department LIN)

2003-2005

Vlaanderen - Chili

74.400 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Development and validation of PCR-based assays for the direct characterisation of Trypanosoma cruzi in host and vector samples

Wetenschappen

ITG en Universidad de Chile (Faculteit Geneeskunde)

AWI

2003-2005

Vlaanderen - Chili

74.000Euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Synthesis and properties of polyazamacrocycles derived from hetero-Diels-Alder cycloaddition reactions of oxazinones and pyrazinones

Wetenschappen

KUL en Universidad de Santiago de Chile

AWI

2003-2005

Vlaanderen - Chili

72.275Euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Neuronal cell biology of APP processing and the crosstalk with neurotrophic factor signalling

Wetenschappen

KUL en Pontificia Universidad Católica de Chile

AWI

2003-2005

Vlaanderen - Chili

6.984 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Speaking to the Eye: Text, Image and Gender in the Middle Ages and Early Modern Times”

Wetenschappen

UA en Universidad de Chile

AWI

2003-2005


32.000 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Speaking to the Eye: Text, Image and Gender in the Middle Ages and Early Modern Times

Wetenschappen

UGent en Universidad de Chile

AWI

2003-2005


22.250 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “New oligomeric and polymeric materials for gas sensors and an electronic nose –design and testing

Wetenschappen

UA en de Faculteit Geneeskunde van de Pontificia Universidad Católica de Chile

AWI

2003-2005V


74.000Euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Demographic and population dynamic modelling of small rodents in semiarid environments”

Wetenschappen

UA en de Faculteit Biologie van de Pontificia Universidad Católica de Chile

AWI

2003-2005


51.000 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Effect of fire damage on regeneration and N loss from Araucaria araucana forests in southern Chile

Wetenschappen

UGent en Unversidad Austral de Chile

AWI


LOOPTIJD

PLAATS

BEDRAG

ONDERWERP

Sector

PARTNERS

FINANCIERING

2003-2005


38.000 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Impacts of volcanic activity, climate and land cover changes on the ecology and watershed hydrology of Andean lakes in Southern Central Chile

Wetenschappen

U Gent en Unversidad de Concepción (Milieucentrum EULA)

AWI

2003-2005

Vlaanderen –Chili

51.000 euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Artemia as a tool and model organism for an efficient and sustainable Chilean aquaculture in a global world”

Wetenschappen

UGent en Universidad de los Lagos

AWI

2003-2005


34.500Euro

Fundamenteel Wetenschappelijk onderzoeksproject “Proteomics of the extracellular hemicellulose-degrading enzymes from fungi”

Wetenschappen

UGent en Universidad nacional Andres Bello

AWI

2003

Gans Chili

4.520 euro

12 t.e.m. 19 mei werkbezoek van Erik Dekker, Krist De Bruyn en Edith Gysen voor de thema’s ouderenzorg en bijzondere jeugdbijstand –

Welzijn

SENAME, SEAMA, administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn (departement WVC)


2003

Vlaanderen

3.635 euro

13 t.e.m. 17 mei werkbezoek van Elisabeth Rubio, Maria Gloria Cancino, Andre Reyes, Jacqueline Barraza voor de thema’s welzijn en gelijke kansen

Welzijn

GMW, Cel Gelijke Kansen, Cel Emancipatiezaken


2004

Vlaanderen

2.000 euro

Aanmaak in het Spaans van de teksten + tentoonstellingspanelen + herinpakken voor transport van de tentoonstelling over Vlaamse strips “Flemish Comics Today”

Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL)

VFL

2004-2008

La Serena 4de Regio

328.100 euro

Organisatorische steun en capaciteits-versterking van de waterbeheerstrategie van Cazalac naar drinkwatervoorziening en landbouw

Leefmilieu

Universiteit Gent, AWI, UNESCO, Cazalac-centrum Universidad de la Serena, alle Latijns-Amerikaanse landen zijn betrokken bij dit project

aBB

2004-2005

gans Chili

88.290 euro

Ondersteuning project “Vorming van het menselijk kapitaal ter bevordering van de exportactiviteiten bij de kleine en middelgrote Chileense landbouwers”

Landbouw +economie

ONG Promoción Agraria (INPROA), Chileense Ministerie van Landbouw

aBB

2004

Bio Bio (8ste regio)

10.060 euro

Haalbaarheidstudie voor het sociaal bloemenbedrijf Flores del Sur

(Sociale) Economie

de vzw Ex-Change, uitzendplatform voor experts, Flores del Sur

aBB

2004

Vlaanderen

18.908 euro

Opleiding op maat voor Chileense milmeuambtenaren uit de 8ste Regio inzake milieuinspectie 25 september – 15 oktober

Leefmilieu

Vlaamse Milieu-Inspectie en CONAMA 8ste Regio

Aminal (Departement LIN)

2004

Santiago 5de Regio, Concepción

2.795 euro

Patrick Van der Stricht evaluatiemissie werkprogramma Vlaanderen – Chili 2002-2004

Welzijn

SENAME, SEAMA, Fundación de la Familia, administratie Gezin en Maatschappelijk Welzijn (departement WVC)


2004-2004

Vlaanderen

24.798 euro

Ondersteuning van de werkingskosten van het platform gevormd door de cultuurorganisaties Linx, Masereelfonds, reisorganisatie Amarante en Oxfam Wereldwinkel voor het Nerudajaar

Cultuur

Linx, Masereelfonds, reisorganisatie Amarante en Oxfam Wereldwinkel


2005

Vlaanderen

875 euro

Werkbezoek van Ricardo Hidalogo, Elisa Araya, René Donoso (Chileense ministerie Onderwijs voor het thema bemiddeling

Welzijn

GMW en Chileens Ministerie van Onderwijs

GMW (WVC)

2005-2006

8ste, 9de en 10de regio Chili

60.000 euro

Ondersteuning van de capaciteitsopbouw van lokale, provinciale en regionale inheemse leiders ter versterking van de democratie

Vorming En Opleiding + Inheemse Volkeren

NGO Corporación Justicia y Democracia en Mapuche-organisaties

aBB

jun-05

Valparaiso

926 euro

Reisonkosten voor stripauteur Inge Hereman (Ilah) naar Chili

Cultuur

Vlaams Fonds der Letteren (VFL)

Vlaams Fonds der Letteren (VFL)

44

Samenstelling Administratie Buitenlands Beleid Koen Jongbloet Peter Desmet

Grafische vormgeving Afdeling Communicatie & Ontvangst Ingrid Van Rintel Druk Beukeleirs - Lint

Verantwoordelijke uitgever Diane Verstraeten Boudewijnlaan 30 1000 Brussel Copywriting, illustratie en concept Christoph Ennekens www.iguane.be

Depotnummer D/2005/3241/217 Uitgave oktober 2005 Enkel overname van teksten is toegestaan mits de bron wordt vermeld. Meer informatie: [email protected] www.vlaanderen.be • www.flanders.be

Uit het oog, in het hart 10 jaar samenwerking Vlaanderen-Chili

Recommend Documents