Perstekst Huis van Alijn EXPO- EN PUBLICATIEREEKS UIT HET FOTOALBUM
Uit het fotoalbum Afl.6 Daar wordt aan de deur geklopt 10 november 2013 - 5 januari 2014
EXPO Daar wordt aan de deur geklopt Hard geklopt, zacht geklopt Daar wordt aan deur geklopt Wie zou dat zijn? In deze foto-expo ligt de focus op één van de tradities die in de jaren 40 van de vorige eeuw is ontstaan: het portretteren van kinderen bij de Sint in warenhuizen en speelgoedwinkels, op school en op Sinterklaasfeesten. Kort na de Tweede Wereldoorlog zien we deze portretten in familiealbums opduiken. Ondanks de stereotypie en het vertrouwde voorkomen van de Sint laat de tijdsgeest zich duidelijk lezen in de foto’s. De klassieke outfit met tabbaard, mijter en bisschoppelijke gewaden van de Goedheilige man zijn blijvers, maar de setting, het decor, de pose van de kinderen en het speelgoed veranderen doorheen de decennia. Naar de komst van Sinterklaas wordt door elke generatie kinderen met spanning uitgekeken. De Sinterklaastraditie, het feest, de beleving en de gebruiken veranderen doorheen de tijd. Ze hangen samen met evoluerende pedagogische idealen en mens- en maatschappijvisies. Zo is Zwarte Piet vandaag een speelse grappenmakende metgezel van de Sint die met zakken vol snoepgoed en speelgoed over de daken springt en kinderen aan het lachen brengt. Dat was vroeger anders. Tot ver in de 20ste eeuw had hij een bestraffende rol voor de stoute kinderen. Terwijl Sinterklaas de brave kinderen beloonde, had Zwarte Piet de roe en stak hij stouteriken in de zak. Iedereen was wel een beetje bang van Piet. Vandaag staat de figuur van Zwarte Piet in het oog van een mediastorm. In Nederland barstte het jarenlange sluimerende debat over de huidskleur van Piet en zijn rol als knecht uit in een emotioneel publiek debat. In Vlaanderen leeft het debat ook, maar minder heftig. De meerderheid van de publieke opinie is van mening dat de connotatie met slavernij en racisme vandaag geen grond meer heeft. Piet is voor de meeste mensen zwart van het roet van de schouwen. Over zijn herkomst en stereotiepe voorkomen is de discussie nog niet beslecht. Hoe de figuren van Sinterklaas en zijn helpers zullen evolueren, zal de toekomst uitwijzen. Sinds 2009 staan Sinterklaas- en Sint-Maartengebruiken op de Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het is eigen aan immaterieel cultureel erfgoed dat het leeft en zich aanpast aan de tijdsgeest en aan de context waarbinnen de traditie zijn plaats heeft. Ook Sinterklaas-liedjes behoren tot het collectieve geheugen. Iedereen kent de tekst van Zie ginds komt de stoomboot of Sinterklaas kapoentje.Veel bekende liedjes worden reeds in de 19de en begin 20ste eeuw gezongen. De populaire klassiekers verschijnen later op lp’s en vandaag op cd en online muziekkanalen. Deze foto-expo is aflevering 6 van de reeks UIT HET FOTOALBUM. Het Huis van Alijn bouwt aan een digitaal fotoalbum over het dagelijks leven in de 20ste eeuw. Dit album wordt samengesteld met foto’s uit familiealbums die het publiek aan het museum bezorgt. Vandaag zijn er al meer dan 10.000 beelden opgenomen. Het digitale fotoalbum wordt op die manier een belangrijke bron voor onderzoek, publicaties en presentaties over het dagelijks leven en het erfgoed van alledag. Foto’s leggen de tijdsgeest, gewoontes en gebruiken bloot en herinneren aan andere tijden, plaatsen en dingen die (n)ooit voorbijgaan. Ook persoonlijke verhalen en herinneringen bij de foto’s worden zorgvuldig verzameld en bewaard. In thematische tentoonstellingen brengt het museum een selectie van de verzamelde foto’s.
DIGITAAL FILMARCHIEF Wie een filmcamera heeft, haalt die voor dit ritueel en moment van ‘huiselijk geluk’ graag boven. Het aantal films in het familiefilmarchief die Sinterklaastradities in beeld brengen is dan ook omvangrijk. Van de aankomst van de Sint met boot, met paard of ezel tot het klaarzetten van de schoentjes en de ontdekking van al dat speelgoed en lekkers, het werd allemaal met veel plezier gefilmd. Voor Daar wordt aan de deur geklopt werden een aantal familiefilms geselecteerd. Deze films werden samen met de betrokken kinderen en ouders herbekeken. Hun audio-commentaren duiden op tal van betekenisvolle details en op tradities die we vandaag niet altijd meer kennen. Naast een digitaal fotoalbum over het dagelijks leven in de 20ste eeuw werkt het Huis van Alijn ook aan de uitbouw van een digitaal familiefilmarchief. Momenteel bevat het archief meer dan 350u bewegend beeld. Rituele familiemomenten, zoals geboortes, verjaardagen, huwelijken, maar ook de komst van de Sint zijn favoriete onderwerpen van amateurfilmers. SINTERKLAASLIEDJES Ook Sinterklaasliedjes en liedjes gezongen voor andere gevensheiligen zoals Sint-Maarten behoren tot het collectieve geheugen. Ze kennen een veel langere traditie dan de portretten. Veel bekende liedjes worden reeds in de 19de en begin 20ste eeuw gezongen. In de foto-expo Daar wordt aan de deur geklopt is voor het eerst een selectie van de liedjes uit de bandopnames van het Archief van de Broeders van Liefde te horen. Daarnaast zijn er de populaire klassiekers die op langsspeelplaten vaak door kinderkoren werden ingezongen. Het Huis van Alijn is als partnerorganisatie betrokken bij de digitalisering, valorisatie en ontsluiting van het archief Prof. A. Verbist, Dr. L. Gelber en Br. H. Roobaert dat zich in het Archief van de Broeders van Liefde bevindt. Dit archief bevat bijna 10.000 opnames van liederen die tussen 1937 en 1988 in heel Vlaanderen werden vastgelegd. Initiatiefnemers waren de vakgroep Volks- en Heemkunde van de Universiteit Gent en het Seminarie voor Muziekopvoeding. Vooral kinderliedjes en versjes kregen veel aandacht van de archiefvormers.
PUBLICATIE Bij elke aflevering UIT HET FOTOALBUM is er een publicatie. De afleveringen zijn thematisch uitgewerkt. De afleveringen bieden een unieke inkijk in het digitale fotoalbum van het Huis van Alijn. Afl. 6 Daar wordt aan de deur geklopt bevat zo’n 300 portretten bij de Sint, gemaakt vanaf de jaren 40 tot het einde van de vorige eeuw. Bekende en onbekende Sinterklaasliedjes en versjes vormen de rode draad doorheen de publicatie. De liedjesteksten zijn eveneens een spiegel van de tijdsgeest en voeren ons mee in zowel vergeten als springlevende tradities rond het Sinterklaasfeest. Beschikbare afleveringen: Afl. 1 Mijn Huisdier (2009) Afl. 2 Morgen komt de schoolfotograaf (2009) Alf. 3 ’t is vakantie! (2010) Afl. 4 Trots op mijn auto (2011) Afl. 5 Hun schoonste dag (2012) Afl. 6 Daar wordt aan de deur geklopt (2013) Wordt verwacht: Afl.7 Terug van de kermis
EXTRA ACTIVITEITEN In het kader van deze tentoonstelling worden lezingen en workshops georganiseerd. ACTIVITEITEN VOOR KINDEREN EN GEZINNEN Marsepeingeheim zo 24/11/2013 – 15:00 tot 16:00 Daar wordt aan de deur geklopt, wie zou dat zijn… Sinterklaas heeft alvast enkele zwarte pieten naar het Huis van Alijn gestuurd om je rond te leiden in de expo Uit het fotoalbum. afl 6. Daar wordt aan de deur geklopt. Samen met je (groot)ouders zie je er vele foto’s, filmpjes én speelgoed. En wie zoet is krijgt lekkers. Altijd al willen weten hoe de pieten marsepein maken? Steek je handen uit de mouwen en ontdek het marsepeingeheim. Benieuwd of de Pietenjury jou een goede marsepeinpiet zal vinden! Workshop voor kinderen van 3-6 jaar en hun (groot)ouders (breng een keukenschortje mee) max. 40 deelnemers - prijs: € 7 / € 5 Vrienden van het Huis van Alijn De nieuwe kleren van de Sint zo 1/12/2013 – 10:00 tot 13:00 Die goede oude Sint komt steeds zo plechtig voor de dag, in rode mantel met gouden biesje. Maar wat zou hij dragen op de minder officiële momenten? Wanneer hij op het dek van zijn stoomboot ligt te zonnen? Of als hij in zijn moestuin werkt? Misschien heeft hij wel een aerodynamisch pak voor het nachtelijk dakenwerk? En hoe zag zijn garderobe eruit in de tijd van de flowerpower? In deze workshop bedenken, tekenen en ontwerpen jullie de nieuwe kleren van de Sint. Workshop voor kinderen van 6-9 jaar max. 15 kinderen - prijs: € 13 / € 11 Vrienden van het Huis van Alijn Starring Sinterklaas zo 1/12/2013 – 14:00u tot 17:00 Schuilt er in jou een acteur, regisseur of cameraman? Reis terug naar 6 december vele jaren geleden en maak je eigen film. Inspiratie doe je op in de expo Uit het fotoalbum. afl 6. Daar wordt aan de deur geklopt. Je ziet foto’s en filmpjes uit vervlogen tijden met Sinterklaas in de hoofdrol. Laat je fantasie de vrije loop en verzin er de zotste avonturen bij. Het museum, de tuin en de expo zijn het decor van jouw film over en met Sinterklaas. Workshop voor kinderen van 9-12 jaar (breng verkleedkledij mee) max. 15 kinderen - prijs: € 15 / € 13 Vrienden van het Huis van Alijn Verhalen op Sinterklaasavond do 5/12/2013 – 17:00 tot 18:00 Iedereen die ervan droomt dat Sinterklaas op 6 december komt, kan komen luisteren naar warme, spannende, avontuurlijke, lange, korte, verrassende… Sinterklaasverhalen. We nestelen ons bij de troon van de Sint in de expo Uit het fotoalbum. afl 6. Daar wordt aan de deur geklopt. Voorleesavond voor kinderen vanaf 4 jaar en hun (groot)ouders max. 30 deelnemers - prijs: € 4 / € 3 Vrienden van het Huis van Alijn
Op de foto met de Sint zo 8/12/2013 – 10:00 tot 12:00 en 15:00 tot 17:00 Hoog bezoek! Sinterklaas bezoekt het Huis van Alijn. En hij brengt deze keer een fotograaf mee. Na de fotoshoot vertrekt de Sint terug naar Spanje. Voor kinderen die graag met de Sint op de foto willen! Gratis Speciaal voor het bezoek van de Sint zijn er die dag klaaskoeken en warme chocomelk te verkrijgen in het museumcafé. Vertelling Wie klopt daar? zo 5/01/2014 – 15:00 tot 15:35 Een vertelling door Gerda Dendooven en Bart Moeyaert over de Sint van toen en over de winter, kou en honger naar het gelijknamige boek Wie klopt daar? dat ze samen maakten. De perfecte afsluiter van de kerstvakantie, vóór de Drie Koningen hun opwachting maken. voor iedereen vanaf 7 jaar max 60 deelnemers-prijs: € 4 /€ 3 Vrienden van het Huis van Alijn LEZINGENREEKS prijs: € 4 / € 3 Vrienden van het Huis van Alijn Hoor wie klopt daar kinderen? Liesbeth Depauw, LECA do 5/12/2013 – 19:00-20:00 Over geversheiligen vroeger en vandaag. In 1992 werd Sint-Maarten nog in bijna één op de vijf gemeenten gevierd. Maar een jaar later lanceerde de openbare omroep het immens populaire kinderprogramma Dag Sinterklaas, dat sindsdien ieder najaar opnieuw wordt uitgezonden. Bovendien wordt de aankomst van Sinterklaas sinds 2003 live getoond op kinderzender Ketnet. Heeft Sint-Maarten de druk van de televisie doorstaan? En hoe verging het de andere geversheiligen Sinte-Katarina, Sint Gregorius en Sinte Greef? Hoog tijd voor een update. http://lecavzw.be/ De échte Sint Geert Vandenhende, Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen do 12/12/2013 – 19:00-20:00 Wie is de Sint eigenlijk en waar komen al die rituelen en gebruiken vandaan? Lezing over de historische identiteit van Sint-Nicolaas en de ontwikkeling van de legendes en volksgebruiken van de 4e eeuw tot vandaag. Waar brengt Sinterklaas het speelgoed? En waarom moet dit door de schouw? Vanwaar komt het schoentje zetten? Wat heeft de Sinterklaas te maken met huwbare meisjes? Een wonderbare ontdekkingsreis doorheen heel Europa (en verder). www.sngvlaanderen.org Speelgoed-rages Marc Wellens, Speelgoedmuseum Mechelen do 19/12/2013 – 19:00-20:00 Over de geschiedenis van het speelgoed, rages, toppers en klassiekers. De geschiedenis van het speelgoed staat centraal in deze lezing. We keren terug naar de roots, maar er wordt ook een blik geworpen op de verschillende rages in het speelgoed van de jaren 1950 tot vandaag. Wat was dé rage in de jaren 1960? En welke toppers zorgden voor een heuse hype in de jaren 1980? www.speelgoedmuseum.be Dit programma wordt gerealiseerd i.s.m Graffiti vzw, het Sint-Nicolaasgenootschap Vlaanderen, LECA, Speelgoedmuseum Mechelen, Erfgoedcel Waasland en Stedelijke Musea Sint-Niklaas.
PRAKTISCHE INFO EXPO: Aflevering 6 Daar wordt aan de deur geklopt loopt van 10 november 2013 tot 5 januari 2014 Openinguren dinsdag tot zaterdag van 11u tot 17u - zondag van 10u tot 17u Gesloten op maandag en op 25/12 en 1/1 Uiteraard ontbreken Sint en de Pieten niet op de afspraak! Op zondagen 17/11, 24/11 en 1/12 zijn de helpers van de Sint van de partij. En op zondag 8/12 komt de Sint zelf ook! Prijzen Tickets: € 5 / €3,75 / 1€ /gratis PUBLICATIE: te koop aan de museumbalie en in de museumshop € 5 / € 3 bij bezoek aan de expo ACTIVITEITEN: voor de betalende activiteiten is reservatie wenselijk via
[email protected] of 09/269.23.67 Contactgegevens pers Voor de aanlevering van beelden en tekst kan u contact opnemen via
[email protected] of T 09.269.23.50 Op aanvraag bezorgen wij u per post een exemplaar van het fotomagazine. Het Huis van Alijn Kraanlei 65 9000 Gent T 09/269 23 50 F 09/269 23 58 E
[email protected] - www.huisvanalijn.be
