Toen ik nog thuis met mijn voeten op de Aardse bodem stond en naar de sterren keek werd ik getroffen door de pracht van de winter-sterrenhemel. Aan het firmament schitterden de sterren Sirius, Procyon, Aldebaran, Betelgeuze en Rigel. (GT-clone/2001) Mijn logboek vermeldt nu het verloop van onze reis naar de dubbelster Rigel. Onze Astro-verkenner "Progressef" bereikt de grenzen van dit stelsel met de helder blauwe superreus. Onze radiotelescoop ving plots de eerste reeks scholgolven op. Het Rigelstelsel werd door mekaar gehaald. (uittreksel : GT/CM - Progressef-log) Door de vroegtijdige constructie van de gigantische Ark werd het leven in ons zonnestelsel gered. Iedereen had zijn thuiswereld verlaten via de pendeldienst. Met tranen in onze ogen zagen we de grote ontploffing van de ster Rigel. Het kritieke Nova-stadium was bereikt. De beveiligingscircuits schakelden de beeldschermen automatisch af. De overlevenden van de SFAN-Federatie verwijderden zich uit de gevaarlijke zone. Men had de Ark de naam "Feniks" gegeven. Vanuit het vuur van onze stervende zon zou een nieuwe Federatie geboren worden. Het avontuur tegemoet ! Want de Feniks leeft ! (uittreksel ADR+RS - SFAN-log)
Ter hoogte van het Mintaka stelsel had de SFAN-Progressef ontmoeting plaats. De kleinere Astro-verkenner koppelde zich aan de Feniks. De gegevens van de Terraanse boordcomputers gaven het reusachtige schip de nodige coördinaten voor een quantum-sprong naar het stelsel van Sol 1. (uittreksel SFAN-PROGRESSEF log) Nou dit was een poging tot een fantastische inleiding ! Nu ter zake : Voor de Aardse geleerden en technocraten is kernfusie nog niet praktisch te verwezenlijken. Daarom melden wij het succes van een andere soort kernfusie. Een fusie op het gebied van SF en Fantastiek. De Essef-kernen SFAN en PROGRESSEF zijn één geworden. De Vereniging heet nu SFAN-PROGRESSEF. Voor Vlaanderen is dit een unicum. Het Nederlands taalgebied zal hierdoor aangevuld worden met betere informatie en lectuur van het speculatieve genre. Maar zoals de ontwerpers van moderne computersystemen het zeggen : "Hoe meer de machine op de mens lijkt. Hoe groter de kans dat de computer logische fouten maakt." In de eerste nummers zullen er misschien
1
logische en artistieke fouten voorkomen wat betreft inhoud en lay-out. Maar we hopen dat de positieve kritiek van de lezers ons zal helpen. Ons doel is het nieuwe magazine PROGRESSEF van zijn oorspronkelijke mutatievorm te brengen tot een volwaardig eindprodukt. Hierbij hoort een schouderklopje voor Marc Corthouts voor de praktische tips en de technische aanpak van de vormgeving. De Progressef-dag in de Burgerkring ligt nu achter ons. In deze paragraaf een woord van dank aan alle medewerkers op of achter de scène. Een speciaal hoeraatje voor moderator Tony Van Loon, de Shakespearachtige, die alles zo leuk aan mekaar praatte. Een zoentje voor Chrisje. Daar zij zich zo sierlijk door het Grijze Gat/ Verwisseling heen danste. Dat is het dus ongeveer ! Nu nog een oproep aan alle jonge Belgische en Nederlandse auteurs en tekenaars ! Graag verwachten we uw teksten en inkttekeningen over de volgende onderwerpen : 1. UFO' s en "CE3K" 2. Godsdienstige elementen verwerkt in Essef en Fantastiek. Dit voor het samenstellen van toekomstige speciale nummers van Progressef. Vergeet niet bij het opgestuurde materiaal een kleine persoonsbeschrijving te voegen als kennismaking (adres, hobby, enz...) Onze nieuwe zwerftocht doorheen de ruimte en de tijd is begonnen ! "PROCEED TO LIGHT-SPEED !" De Eindredactie : George Tuffin en Carlos Moens (mei 1981) A. Vermeylenlaan 5/53 2050 Antwerpen België
2
uit ‘FATA MORGANA’ uitg. Meulenhoff
Oktober 1976 hield Hans Rudi Giger zijn eerste en tot dusver enige tentoonstelling in ons Nederlandse taalgebied. Zijn werk was te zien in Amsterdam, in de galerie van Walter Kamp. Deze kunsthandelaar was van Giger's werk danig onder de indruk geraakt. "Het gebeurt niet vaak," verklaarde hij tegen de pers, "dat je als kunsthandelaar onmiddellijk laaiend enthousiast wordt bij het zien van het werk van een kunstenaar en dat je beseft met een van de allergrootsten te worden geconfronteerd. Zeker niet als het dan ook nog gaat om een kunstenaar die wat men noemt nog tamelijk onbekend is. Mij is het zo vergaan toen ik voor de eerste keer werk van de Zwitserse schilder Giger zag in een Parijse galerie. Hij exposeerde daar op een groepstentoonstelling en er was slechts één schilderij van hem te zien. Ik heb er zeker een half uur voor staan kijken. Ternauwernood kon ik me voorstellen dat dit door een mens gemaakt was. Het gevoel van, dit kan niet,
dit is grootser dan wat de menselijke geest vermag werd sterker naarmate ik meer werk van Giger te zien kreeg. Dat was in 1976. Eind 1979 kwam de film ALIEN in de bioscopen. Nu kon het grote publiek kennis nemen van Giger's werk. Tegelijkertijd werd zijn schitterende boek NECRONOMICON, dat een overzicht bevat van zijn werk tot op heden in drie talen herdrukt. Enige tijd later, begin 1980, rolde GIGER'S ALIEN van de drukpersen. Artikelen in bladen als OMNI, HEAVY METAL en QUESTAR zorgden voor een 'cult-following' in Amerika. Nu, in 1981, is Giger tot de toppen van het succes geklommen bij het speciale publiek dat er op dit moment voor de fantastische kunst bestaat. Posters en documentaires op t.v. hebben zijn macabere, psychedelische visioenen tot in de huiskamer gebracht. De in 1940 in Chur (Zwitserland) geboren Giger blijkt reeds als kind een hang naar het macabere te hebben gehad,
3
zo beweren zijn biografen (waaronder hijzelf). Kinderen uit de buurt werden door hem in zijn zelfgebouwde gruwelkamers gelokt, waar ze vaak huilend weer uitvluchtten. Ook zijn tekentalent trad reeds op jeugdige leeftijd aan het licht. Van 1962 tot 1966 bezocht hij de kunstacademie in Zurich, die hij weer verliet als gediplomeerd ontwerper. Sindsdien is zijn faam gestadig gegroeid. Hoewel hij nog betrekkelijk jong is heeft zich al een hele literatuur over zijn werk uitgestort. Daarin zijn veelvuldig zinsneden als 'interuterinaire technologie voor het jaar 2000', 'paranoia' en 'de mens gedeformeerd tot oervorm der latere humanoïden' aan te treffen. En niet zonder reden.
maken. En wat een wereld ontstaat dan ! Dode werelden, bestaande uit metaal, plastic of vlees, of uit een mengsel van die drie. Afstotende mutaties, overdekt met zweren en op vreemde wijze verbonden met machines lijken ons te waarschuwen voor het verval waaraan het mensdom onderhevig is. Hun armstompen (softenon ?) zijn aangevuld met machinpistolen, en hun onderlichaam is vervangen door een luguber samenstelsel van buizen en slangen. Giger heeft deze gedegenereerde humanoiden de naam 'Biomechanoiden' gegeven, omdat ze een mengsel zijn van metaal en vlees. Bij hem is de wetenschap vaak verweven met occultisme en magische symbolen, zodoende het geheel nog afstotender (en fascinerender !) makend!
"De verschrikking nam weer de overhand. In grote bogen moest ik om onschulidige voorbijgangers heenlopen, die in mijn brein geestelijk gestoorde moordenaars werden. Alles was mij vijandig gezind. Een bouwput wilde mij opslokken. Het trottoir werd zo scheef dat voortdurend naar beneden in de bouwput dreigde te storten."
Giger heeft ook altijd veel plezier in baby's. Ze zitten startklaar in baarmachines, en lijken op elkaar als het ene ei op het andere. Allemaal even misvormd. Daarbij hebben ze allemaal Giger's eigen gelaatstrekken. Een geboortetrauma ? Zeker is dat de psychiater die Giger's werk gaat analyseren vooreerst wel even onderdak is.
Op dit soort paranoïde dromen is Giger's werk gebaseerd. Het is vooral de nabije toekomst die hem angst aanjaagt, atoombommen, spuitbussen, radioactief afval, drugs. Door zijn nachtmerries van zich af te schilderen probeert hij zich er los van te
NECRONOMICON geeft een overzicht van al deze horror-inferno's. Een waarlijk fascinerend boekwerk, dat ik de liefhebbers van het fantastische, het fantasmagorische zeer kan aanbevelen. Prijzig is het wel : f 47,50/BF 775.
Was het toeval dat Hans R. Giger in de filmwereld terecht kwam ? Een vriend van Giger toonde Salvadore Dali enkele werken van Giger. De Spaanse surrealist vond de
prenten fascinerend. Enkele dagen daarna bezocht Alexandro Jodorowsky Dali om hem te vragen de rol van de keizer te spelen in de filmversie van "Duin". Dali liet op zijn beurt het
4
werk van Giger aan Jodorowsky zien. Hierdoor werd Giger gecontacteerd om bepaalde scènes van de film te schilderen. Giger werkte aan het bolwerk dat bekend staat als "Harkonnen's Castle". Maar helaas het verfilmen van het meesterwerk van Frank Herbert werd op de lange baan geschoven. In augustus 1977 wordt Giger opgeroepen door O'Bannon om mee te werken aan de film "ALIEN". Ridley Scott, de regisseur, bekeek het schitterende boek NECRONOMICON. Scott vond het boek : goed, sensueel en uitzonderlijk afschuwelijk. Giger verhuisde weer naar de filmstudio's en was verantwoordelijk voor de volgende onderdelen van de geslaagde SF-thriller: het verlaten buitenaards ruimteschip, de reusachtige piloot van dit gestrande schip, het ei, de face-hugger, de borstkastkraker ende volwassen Alien. Hans Giger begon zijn projekt met een vreemde opdracht. Hij zei tegen de produktie-secretaresse : "Ik moet beenderen hebben! Op het einde van de dag kwamen er volgeladen camions met kartonnen dozen aangereden. Ze waren bijna overal geweest waar men beenderen bewaarde. Ze hadden aangebeld bij medische bewaarplaatsen en slachthuizen. De volgende dag lag de studio vol met botten, beenderen en skeletten. Er was een reeks mensenschedels bij van zeldzame kwaliteit. Drie slangen geraamten die uitstekend bewaard waren gebleven. En een uitzonderlijk mooie neushoornschedel. Nu kon Giger starten ! Hij begon te beeldhouwen met deze beenderen en met styrofoam. Giger die steeds in het zwart gekleed was, leek op Dracula. Hij had zwart haar, een bleke huidskleur en vurige ogen. Als een dolle man zat hij te kerven in een reuze blok styrofoam. Zijn zwart lederen pak en zijn haar
kwam geheel onder de vlokken te zitten. Tijdens de warme zomermaanden werd er een picnic gehouden voor het personeel van de studio. Iedereen trok zijn hemd uit, behalve Giger. Niemand kon hem overhalen om zijn spullen uit te trekken. Men veronderstelde dat onder zijn kleding geen mens schuilde maar een geest. Giger leek soms op een figuur voor een verhaal van H.P. Lovecraft. Maar Giger had geen Lovecraft of een Poe nodig om hem inspiratie te schenken. Jaren geleden had Giger een soort dromendagboek samengesteld. Telkens als hij een nachtmerrie had en daaruit ontwaakte, maakte hij aantekeningen in dat boek. Later maakte hij er ook de nodige schetsen bij. Na het neerschrijven van zulk een nare droom stelde hij vast dat hij die droom kwijt was. Hij was als het ware van de angst bevrijd. Het hele droomboek werkte als een soort "do-ityourself" psycho-analyse. Later deed het boek dienst als de basis van al zijn schilderwerken. Het Alien-project in de filmstudio werd regelmatig opgevolgd door Ridley Scott. Hij besprak al de details met Giger. Hans kreeg de nodige vrijheid om zijn fantasie de vrije teugel te geven. Hij werd bijgestaan door een aantal techniekers. In de technische ploeg bevond zich Nick Allder en Roger Dicken. Zij zorgden voor de afwerking van de chest-burster (borstkastkraker). Er zat een hele filosofie achter het bestaan van de Alien en zijn verschillende tussenstappen tot volwassenheid. Maar de reden van deze metamorfose wordt niet verklaard in de film. Op het einde van de film moet het monster aan zijn vierde faze be-
5
ginnen. Maar menig kijker zal dit niet begrepen hebben. Alien-3 verstopt zich in de shuttle en begint slijm af te scheiden. Hij wil zich gaan verpoppen. Maar hij krijgt daar de tijd niet voor. Officier Ripley is hem te slim af en moet hem aanporren om kwaad te worden. Het gedrocht aan boord van de Nostromo is niet gegroeid in zijn natuurlijke omgeving. Het is daarom wild en onwetend. Het heeft geen tijd om zich te scholen. Het heeft slechts de tijd om te overleven.
Een pulse laser met blauw licht verzorgde het speciale misteffekt in deze ruimte. Het beeld van de ellenlange gang werd gemaakt via een mat schilderij van Giger. Deze werd op de achtergrond van de set geprojecteerd.
Het verlaten ruimteschip werd volledig volgens Gigers organische technologie opgebouwd. Het moest duidelijk een buitenaards ruimteschip zijn. Er mochten geen sporen van menselijke activiteit aanwezig zijn. Peter Boysey transformeerde de schetsen van Giger in de bruikbare vormen voor de set. Het model was ongeveer 4 meter groot. Het schip bestond uit plasticine en polystyrene. Deze pasta's werden uitgesmeerd over een metalen draadwerk dat als steun dienst deed. De delen die op werkelijke grootte werden gemaakt, bestond uit plaaster. De muren werden met hout en doeken afgewerkt. De laatste hand werd door Giger zelf gelegd.
De Face Hugger leek op een duiveltje in een doosje. De staart diende als afvuurmechanisme. De oorspronkelijke face hugger van Giger was zo gedetailleerd dat hij door Roger Dicken vereenvoudigd werd. Het wezen bestond uit grote spinnenpoten, een plat lichaam en de staart. De face hugger vreet zich door de helm van Kane en zet zich vast op zijn gelaat. Terwijl de staart rond zijn nek kronkelt.
De gietvorm voor de Ruimtejockey werd gemaakt in klei. Het beeld zelf bestond uit polyester. Giger schilderde het grote hoofd. Voor de speciale effekten, zoals de verrotte huid gebruikte Giger latex, die hij er dan terug afkrabde totdat het geraamte ongeveer bloot kwam zitten. Het oorspronkelijke voorbeeld van de Ruimtepiloot werd door Ridley Scott in de NECRONOMICON ontdekt. Later ontdekte men ook de Alien in hetzelfde boek. De broedkamer voor de eieren werd op ware grootte gemaakt.
6
Voor het ontwerp van het beruchte ei maakte Giger een schilderij. Daarna experimenteerde hij allerlei plastieken modellen om de juiste vorm te krijgen. De uiteindelijke vorm noemde hij een "organische voetbal". De inhoud van het ei bestond uit kunststof-slijm en vers vlees.
De borstkastkraker werd door Nick Allder aangepakt. Het kleine beestje is een speelpop, die reeds de grote muil vertoont van het volwassen wezen. De acteur, John Hurt werd op de tafel gelegd. Zijn armen en zijn hoofd op normale hoogte. Maar zijn romp werd in de holte gelegd. Boven zijn torso werd het namaaktorso aangebracht. Roger Dicken zorgde voor de hydraulische pompen in de borstkast. Het geheel werd opgevuld met mals rood vlees en liters namaak-bloed. Giger haalde het idee van het monstertje uit een tekening van de Ierse kunstenaar F. Bacon. Giger vond daar namelijk een wezen dat enkel een muil had. Deze mond bij de chest-burster diende als drilboor om zich door Kane's lichaam heen te vreten. De volwassen Alien kreeg de
7
bijnaam "the big chap" of " de grote kerel". Indien men het monster bij daglicht gefilmd had, zou men ontdekt hebben hoe mager het beest was. Hij is half hagedis,half mens. De Alien bezit een banaanvormig hoofd dat lenig kon bewegen. Inzijn reusachtige muil zit een duivelse tong verscholen. Deze tong was voorzien van haar eigen stel tanden. De Alien bezit geen ogen. Een student in de beeldende kunsten werd de vrijwilliger om het rubberen Alien-pak aan te trekken. De Afrikaan Bolaji Badejo was 2 meter 15 cm groot. Rond zijn naakt lichaam werd eerst een plaasteren vorm gegoten. Deze deed dienst om het rubberen kostuum op maat te kunnen maken. Eenmaal in het kostuum begon Giger er beenderen en styrofoam aan toe te voegen. Het werd een biomechanisch wezen. Later kwamen er nog plasticine, rubber, buizen en bedradingen op hetoorspronkelijke kostuum. Het hoofd werd volledig uit glasvezel gemaakt. Carlo Rambaldi verzorgde het mechanische gedeelte van de schedel en de bewegende tong. Allder was in de wolken met het hoofd. Het kon grommen, grijnzen, zijn mond openen en de tong uit-
steken. Het geheel werd bediend via een controlepaneel. Het controlebord stuurde de nodige impulsen naar de hydraulische schakelingen van het hoofd.
Films
Boeken van H.R. Giger
••••
ALIEN (De blindepassagier) 20th Century-Fox, regisseur Ridley Scott, verhaal : Dan O'Bannon & Ronald Shusset, muziek van Jerry Goldsmith, acteurs : Tom Skerritt, Signourey Weaver, Veronica Cartwright, Harry Dean Stanton, John Hurt, Ian Halm en Yaphet Kotto.
8
Scott besliste dat de Alien slechts in speciale houdingen zou gefilmd worden. Hij liet belichting en beweging samenvloeien om het juiste verrassingseffekt te kunnen bekomen. Een enkele keer krijgt de kijker het gedrocht geheel te zien. Namelijk op het moment dat Signoury Weaver door de gang loopt en bijna op het monster botst. De Alien buigt zich voorover en zijn afschuwelijke schoonheid komt aan het licht. De film Alien was een succes. Giger zelf was tevreden over zijn werk in de filmstudio's. Maar zijn hart blijft bij het schilderen. Voorlopig trekt hij zich terug om te schilderen met zijn airbrush. Giger werkt terug voor zijn gek publiek. Want zegt hij : "Een goed aantal mensen vinden mijn werk inspirerend en creatief ... of ze zijn knettergek."
•••••
Necronomicon Giger's Alien
f 47.50/BF 775 f 34.50/BF 520
Mijn naam doet er niet toe.
Wat ik met mijn moeder gemeen
Ik ben namelijk de clown van
had, was de bochel op haar rug
het circus , de harlekijn.
en haar grotesk, afschuwelijk
Ik ben de hofnar.
lelijke gelaat, misvormde benen
Narren hebben geen naam.
en kwijlende muil.
Narren bezitten enkel een gek
Ik heb me overigens steeds af-
gezicht en liefst een mis-
gevraagd hoe mijn vader het
vormd lichaam.
voor elkaar gekregen heeft op
Verder mogen zij niet al te
haar te kruipen om mij te maken.
snugger zijn.
Hij had het trouwens beter ge-
Wat mij betreft gaat de vlieger
laten.
wel op bij de eerste twee voor-
Maar ja, hij was zowat de meest
waarden, maar niet bij de
verstokte dronkelap die je in
laatste.
heel de stad vond, en dat wil
Ik ben niet debiel, niet krank-
wat zeggen, want in de sloppen
zinnig.
waar ik geboren werd, zoop men
Alhoewel je er anders zou kun-
nogal wat af.
nen over oordelen, mijn uiter-
Ik heb hem nooit nuchter gekend,
lijk aanschouwend.
maar ik dien er wel bij te ver-
Maar daar zal je wel overtuigd
tellen dat ik ook niet lang bij
van zijn, wanneer ik je mijn
mijn ouders ben gebleven: op
verhaal, mijn levensverhaal,
vijftienjarige leeftijd sloop
vertel...
ik er tussenuit.
9
Verder heb ik met mijn moeder
buiten het feit dat ik de
haar haat voor alle gewone,
mensen aan het bulderen maken
goed gevormde, knappe mensen
kan door een beetje snoeten te
gemeen, en van mijn vader heb
trekken, en dat zijn mijn ogen.
heb ik de haat geërfd jegens
Ik kan zowat alles gedaan krij-
alle burgers, jegens allen die
gen met mijn ogen: mensen ge-
het plusminus ergens geschopt
bieden de gekste dingen te doen
hebben,
of gewoon doodbliksemen,
Wat dus tot gevolg heeft dat
treinen doen ontsporen, noem
ik zo ongeveer iedereen haat,
maar op...
zelfs mezelf, zo af en toe. Ik trok er dus tussenuit toen ik pas vijftien geworden was, omdat het wijf dat ik mijn moeder noemen moest, me steeds de stuipen op het lijf joeg, wat in mijn geval heel wat wil zeggen, want ik heb vele misbaksels en gedrochten gezien in mijn leven - ik hoefde er trouwens enkel maar eens voor in de spiegel te kijken. En verder was ik ook de dagelijkse kotspartijen van mijn vader beu, die me altijd sloeg wanneer hij dronken was, zodat
Eerst werkte ik een tijdje in een muf ruikende fabriek, maar daar diende ik al vlug mijn biezen te pakken, wat deze keer hoegenaamd niet mijn fout was. Men vond er namelijk plezier in me te sarren, beentje te lichten en zo, en te bespotten. Het werd me tenslotte te veel, en ik keek een haantje-devoorste kwaad aan, zodat de arme kerel morsdood neerplofte. De anderen namen een nogal dreigende houding aan, zodat ik maar besloot eieren voor mijn
ik dus zeven dagen in de week
geld te kiezen, en het haze-
onder de blauwe plekken zat.
pad koos.
Liftend trok ik naar het bui-
Ik werd reeds vroeg op de
tenland.
kracht die in mijn ogen school
Dat wil zeggen: ik verschool
attent gemaakt.
me ergens tot ik iemand naar
Toen ik namelijk nog heel klein
een wagen zag toelopen, keek
was, had ik steeds een hele
die iemand diep in de ogen,
meute snotneusjes achter me aan
en reed dan met zijn wagen
lopen, die er niets beters op
verder.
vonden me dwaze spottende rijmpjes met mijn gebreken en
Ik bezit namelijk één talent,
10
uitzicht als onderwerp, achter-
na te roepen.
Maar kom, ik wijk af van het
Maar toen ik me een keer om-
verhaal, mijn verhaal, dat ik
draaide en hen woedend in de
van plan ben je te vertellen
ogen keek, pisten ze allemaal
voor het te laat is.
in hun broek.
Ik stond dus weer op straat, met
Ik had toen nog niet geleerd de
een hart vol haat jegens de
kracht te beheersen of te re-
anderen, een lege beurs en een
gelen, anders waren ze er niet
nog legere maag.
met enkel een natte broek vanaf
Toen kreeg ik een lumineus idee,
gekomen.
dat nog maar een keer bewijst
Maar ik begon duchtig te oefen-
wat een snugger iemand ik wel
en, deed paarden steigeren,
ben.
schilders van hun ladder vallen
Ik zette me gewoon op een druk
auto's botsen, kortom, ik zat
plein en begon te bedelen.
niet stil en kreeg langzaam
De kunst was gewoon de blik van
maar zeker de kracht, die me
een voorbijganger op te vangen
later nog vele diensten zou
en vast te houden, wat nog niet
bewijzen, onder controle.
zo gemakkelijk is als je wel denken mag, want meestal wendt
Zo voelde ik, net voor ik thuis
men walgend de blik af wanneer
wegging, de drang naar een
men in mijn buurt komt.
vrouw in me ontwaken, en omdat
Maar ik mikte niet zozeer op de
geen van de meisjes uit de
teerhartigen, eerder op de
sloppen - toch ook niet van de
nieuwsgierigen, op de spotters,
properste en de mooiste,zou ik
die me maar al te graag eens
zo denken - me wou, besloot ik
verstolen of zelfs openlijk
naar de hoertjes te trekken.
monsterden, om daarna aan hun
Het was donker, en daardoor
vrienden te vertellen wat een
liet er me eentje binnen komen,
gedrocht ze nu weer hadden ont-
maar toen ze me in het licht
moet, en dat God toch wel niet
had gezien, wilde ze ineens
heel wijs moest zijn,zulke
niet meer, alhoewel ik de
schepsels te maken, en dan nog
briefjes gereed in mijn hand
wel naar zijn eigen beeld en
had.
gelijkenis.
Ik heb haar toen haarzelf la-
Een gouden tijd brak aan.
ten ophangen, nadat ze zich-
Een bankier drukte me eens zijn
zelf de borsten afgesneden had.
geldkistje in de handen, terwijl
Krijsen dat die deed!
een oude, pronte dame er niets
11
beters op vond me het fortuin
om mijn haat jegens alle mensen,
dat haar man zaliger haar nage-
ja, zelfs jegens de mensheid,
laten had, over te maken.
te koelen.
Maar dat waren dan wel uitschie-
De haat had zich gedurende al
ters hoor.
die jaren binnenin mij opge-
In een paar weken was ik echter
stapeld en ik kon de stem in
schatrijk.
mij niet langer meer sussen.
"Geld opent alle deuren," dacht ik, en in de meeste gevallen is dat inderdaad zo, maar voor mij bleven alle poorten gesloten. Wat mijn haat jegens de mensheid natuurlijk nog aanwakkerde. Gelukkig had ik mijn ogen nog. Een gorilla die me uit een duur casino wou gooien, liet ik zijn pet opeten, zodat de stakkerd een hele week werkonbekwaam bleef, en een portier die me de weg versperde in een hotel deed ik onder een auto lopen. Ook kreeg ik op een dag last met een directeur van één of andere goktent,maar die liet ik zoveel champagne zuipen - die venten lusten dat immers nogal -, dat zijn ingewanden het ten slotte
Toch niet meer met de oude geintjes... Ik diende de opgekropte haat te luchten, een daad te stellen waarmee ik me wreken kon voor al het onrecht mij aangedaan, een daad die de mensen nog lang zou heugen en mij tevreden stellen, mij tot rust zou brengen, zodat ik op m'n eentje ergens kon gaan rentenieren. Ik had er genoeg van het balletje in een roulette te dirigeren, hoge heren tot op het bot uit te kleden of voor hun ogen op hun dames te kruipen, die daarna voor de rest van hun leven wel iets hadden om van te griezelen. Ik wou een grootse daad stellen.
begaven.
Wat deed ik dus?
De arme man kan het nu ook niet
Ik kocht een heel circus op,
meer verder vertellen.
met kunstenmakers, dierentuin, muziekkorps, verzorgers, werk-
Ik hield me dus op in duurste
lieden, wagens, apparatuur
casino's, reisde heel het land
en al.
door, joeg deftige dames en he-
En tot hoofdattractie van de
ren de stuipen op het lijf,
show bombardeerde ik mezelf,
schudde hun beurzen uit, ver-
de harlekijn, de verschrikke-
grootte mijn fortuin nog.
lijke hofnar, de gruwel-clown.
Toen achtte ik de tijd gekomen
Niemand wist wie het circus
12
beheerde, omdat de directeur,
En ondertussen begon steeds meer
ikzelf dus, zich heel goed
en meer volk de vertoningen bij
verborgen hield.
te wonen, aangelokt door de ge-
Men kende alleen die nieuwe
ruchten die de ronde deden.
aanwinst, de hoofdattractie,
Drommen en drommen mensen woon-
de verschrikkelijke hofnar.
den de shows bij, enkel uit sensatiezucht en goedkope
Maar ik hield alle touwtjes strak in handen! En mijn idee legde me voorwaar geen windeieren, maar ik zorgde dan ook voor een waarlijk bloedstollende act:
spotlust. Hoogwaardigheidsbekleders begonnen zich voorwaar voor de verschrikkelijke hofnar te interesseren, en kwamen met hun dames en hun gevolg naar mijn circus afgezakt...
ik trok snoeten en grimassen,
Zo ook in de hoofdstad van een
liet een aap gek worden, stak
groot en rijk land, waar we onze
toortsen in brand, alleen met
tenten hadden opgeslagen...
de kracht van mijn ogen, wierp
Men voorspelde een record-
een zware boomstam meters om-
toeloop, niet enkel deze keer
hoog, deed een heer-vrijwillig-
om mij bezig te zien, maar ook
ger en een dito dame, onbeken-
omdat heel rijke en adellijke
den voor elkaar, elkaar de
heren en dames de voorstelling
schunnigste en/of lachwekkend-
wensten bij te wonen.
ste bekentenissen maken,
Ik begreep dat dit mijn kans
kinderdansjes uitvoeren en een
betekende, dat het grote uur
publieke biecht doen, liefst
geslagen had.
geput uit hun sex-leven.
Zij zouden het spektakel dat ze
Last met de politie kon niet
zo hevig begeerden te zien
uitblijven, maar ofwel kwamen
krijgen!
mijn hardnekkigste vervolgers
Zij zouden getuigen zijn van een
om in een auto-ongeval, ofwel
historische gebeurtenis, waar ze
verloren ze hun verstand.
daarna nog jaren zouden over
Minder hardnekkige heren liet
spreken, tenminste, indien ze
ik dan soms wel heelhuids ver-
dat nog zouden kunnen.
trekken, maar niet na hun
Ha, ik zou hun sensatielust wel
voornemens en bedoelingen
weten te bevredigen!
mijnentwege grondig uit hun
Mijn plan zat reeds jaren kant
geest gewist te hebben.
en klaar in mijn hoofd, ik had
13
enkel gewacht op een zo gunstig
Het leek een avond als alle
mogelijk moment om het uit te
andere: rustig werkte ik al de
voeren, en dat moment was nu
oude truukjes af, met de ver-
aangebroken...
bijsterde, ongelovige en verschrikte blikken van mijn
Gek genoeg had ik die avond geen
collega's in de rug.
zenuwen, alhoewel het voor mij
Maar dan kondigde ik het hoog-
toch dé grote avond was, waar
tepunt van mijn show aan, en
ik jaren naar uitgekeken had.
misschien klonk mijn stem wel
Ik verkeerde in topconditie, de
extra sardonisch, want ik
haat in mij was gloeiend heet,
voelde de rilling haast zelf
mijn wraaklust schreeuwde om
aan die over de onzichtbare
bevrediging.
ruggen van al die heren en
En ja, de dwazen liepen argeloos
dames in het duister voor me
in de val die ik voor hen had
liep.
gelegd.
Of misschien hadden ze de
Honderden en nog eens honderden mensen verdrongen zich voor de kassa's, waaronder een heleboel hoogwaardigheidsbekleders. Ik had mijn slag al zo goed als thuis! Heel kalm wachtte ik tot ik aan de beurt kwam, als laatste. Al die vervelende acts dienden er eerst doorgedraaid te worden, om het publiek warm te maken, voor wat komen moest, voor de hoofdattractie: de verschrikkelijke hofnar! De gemoederen waren dan ook nogal gespannen, en ook ik ver-
koortsachtige gloed in mijn ogen bemerkt, die ik, en daar was ik me heel goed van bewust, onmogelijk verbergen kon, deze keer. De muzikanten van het orkest wisten niet waar ze het hadden, want dit stond niet op het programma, en daarom begon ik maar met hen. Ik tilde hen één voor één als ledepoppen op en smakte hen neer, middenin de piste, waar ze met gebroken beenderen en gekraakt lichaam bleven liggen kreunen.
wachtte veel van mijn act, meer
Er brak al onmiddelijk paniek
dan die dwazen ooit zouden
uit, waar ik, al zeg ik het
kunnen vermoed hebben.
zelf, handig op inspeelde: ik
Maar eindelijk brak het uur van
liet de tribunes één voor één
de triomf dan toch aan...
en van achter naar voor ineen-
14
storten, alles vermorzelend wat
Zij waren gekomen om me te
erop gezeten had.
zien, om me te bespotten, om
De hel brak los, en ik voelde me
met me te lachen, om met mijn
meer dan ooit in mijn element.
slachtoffers te lachten.
Kreten, schreeuwen, krijsen,
Maar deze keer had ik ze allen
overal...
tot mijn slachtoffers gemaakt,
Je kon het bloed en de angst en
deze keer konden ze ook met
de pijn zo ruiken!
zichzelf lachen, deze keer
Reutelen en kreunen, huilen om
hadden beide partijen plezier
hulp...
aan de act, want nu kon ik ook
Hulp die er voor hen nooit
lachen, met hen, met de dwazen!
komen zou...
Wie het laatst lacht, lacht
Zij waren alleen op de wereld,
het best, ha!
nu, zoals ik altijd alleen had
En lachen deed ik wel!
gestaan - een verstotene, een
Ik kon mijn plezier niet op!
eenzaat, een onderwerp van gesar en spotternijen.
Ik brak de kooien open, en de plots vrijgelaten dieren ver-
De rollen waren omgedraaid,nu!
trappelden al wie zich in het
Ik had me nog nooit zo geluk-
circus bevond, stormden daarna
kig gevoeld, toen ik hun dier-
de stad in om hun vernielend
lijke, krijsende stemmen hoorde,
werk voort te zetten: apen,
waarmee ze hun doodsangst en
panters, leeuwen, olifanten
afgrijzen, hun pijn en ellende
- één bonte, dodende troep!
uitschreeuwden. Dit was het ogenblik van de
Daarna liet ik de tent
wraak, mijn wraak!
instorten.
Het Laatste Oordeel.
Wie nu nog in leven was, had
En ik was de Opperrechter, ik
tot dusver meer dan geluk
was de Rechtvaardige Rechter,
gehad!
want ik zou geen onderscheid
Maar de act was nog niet ten
maken tussen rang of stand,
einde!
bezit of afkomst, kleur of sexe,
Het schouwspel was nog niet
jeugd of ouderdom, schoonheid
afgelopen!
of lelijkheid!
De houten palen en het tent-
Zij waren me allen gelijk!
zeil zette ik in vuur en vlam, en het vuur verteerde
In al zijn vreselijkheid liet
iedereen, zonder onderscheid
ik mijn haat de vrije teugels.
des persoons.
15
Nero en zijn brand van Rome
vertellen, maar aan zijn
verzonken in het niets bij
hortende adem was nu te horen
de hel die ik hier ontketend
dat hij totaal uitgeput was.
had!
Gedurende het verhaal had ik
Geen levende ziel kon uit dit
geen vin verroerd, maar het
vagevuur ontkomen.
was me wel duidelijk geworden
Ik was gewroken, en met mij
dat de stumperd zijn verstand
alle verstotenen, alle on-
verloren had.
gelukkigen, alle... "Je gelooft me niet, hee?" Hijgend hield de oude man op
mompelde hij.
met praten.
"Jawel," antwoordde ik zo over-
Ik trachtte de duisternis te
tuigend mogelijk,
doorboren, maar kon hem nog
"maar mag ik je nu in mijn wa-
steeds niet zien.
gen zetten? Je moet dringend
Terugkerend van een afgelegen
naar een ziekenhuis!"
hoeve die ik zopas gekocht had, had ik hem gevonden bij een
Hij lachte schor.
eenzame landweg, half verscho-
Zijn stem had een vreemde, ruwe
len liggend achter een oude
klank, die me de rillingen over
eik.
het lijf deed lopen, en me ook
In het licht van mijn koplampen
tijdens het verhaal nogal be-
had ik het hoopje kleren
angstigd had.
bemerkt, en toen ik gestopt was
Maar misschien kwam dat eerder
en naar het hoopje toeliep om
door de griezelige aard van
te kijken wat er aan de hand
zijn zogenaamde levensverhaal,
was, had de man plots gespro-
en het vreemde van de omgeving
ken en gevraagd niet naderbij
en omstandigheden.
te komen, maar naar hem te luisteren.
"Je bent goed,"
Ik had aan zijn vraag voldaan,
zei hij ten slotte,
omdat ik hoorde dat de arme
"maar dat komt doordat je me
kerel aan het eind van zijn
nog niet gezien hebt."
krachten was, en waarschijnlijk heel vlug zou doodgaan.
Hij richtte zich op en ik kon hem voor het eerst helemaal,
Hij had heel snel en duidelijk
hoewel in het duister, zien.
gesproken, en scheen weer wat
Hij was inderdaad afschuwelijk
bij krachten te komen onder het
misvormd en aartslelijk.
16
Bovendien had de uitdrukking op
Er brandde geen licht in zijn
zijn gelaat iets satanisch,
ogen, het leek wel of...
evenals zijn hele verhaal en de
"Ja, de prijs die ik diende te
manier waarop hij het verteld
betalen was hoog, maar ik had
had en lachte.
het ervoor over! Ik heb mijn wraak gekregen!
"Wel!? Je vraagt je nu wel af
Ook ik werd bedolven.
hoe het komt dat een eens zo
Een brandend stuk hout
rijk er machtig heerschap als
schroeide mijn ogen, en sinds-
ik hier nu als een afgeleefde,
dien ben ik blind, en dus
uitgeteerde zwerver op zijn
machteloos.
dood ligt te wachten, hee?
Anders had je misschien reeds
Je ziet hierin het bewijs dat
in een boom gezeten, kelend
mijn verhaal gelogen is,
als een aap of kwakend als een
nietwaar?
eend!"
Een voortbrengsel van mijn
Ik huiverde.
waarschijnlijk knettergekke
Hij zakte achterover, en ik
geest?
wist dat elke hulp nu te laat
Kijk me in de ogen , man! Kijk!"
zou zijn...
Ik kon niet aan zijn dwingende
"En er is niemand die me
stem weerstaan.
gelooft...niemand..."
Ik keek en zag hoe zijn ogen me
fluisterde hij,
vreemd dof en onwezenlijk aan-
"maar toch was ik de hofnar...
keken alsof hij niets zag.
de verschrikkelijke hofnar..."
17
Mr. Billen, mijn kinesist, gaat ieder jaar met Kerstvakantie naar Sri Lanka (Ceylon). Toen ik dat ontdekte, vroeg ik hem het adres van Arthur C. Clarke mee te brengen. Het speurwerk verliep vlot en einde januari had ik het kostbare adres in handen. In de loop van februari schreef ik hem een brief. Het antwoord liet niet op zich wachten ! Clarke zond mij vier bladzijden getypte tekst op. Het slot had hij er eigenhandig bijgeschreven. "Thanks for the letter and good wishes. Best of luck to SfanProgressef ! I hope you see my TV-series (Childhood's End). It is been four years since I wrote anything. I have been too busy with reading, mail, visitors and TV-crews." A.C. Clarke (1981). "Er is enorm veel ruimteverkeer aan de gang in het universum. Wanneer deze tuigen hier arri-
18
veren, zullen wij het met zekerheid weten." (maart 1979). Arthur C. Clarke B.Sc., F.R.A.S, F.B.I.S. Geboren : 16-12-1917, Minehead, Somerset, England. Schooljaren : Huish Grammar School, Taunton, England. Hij was geïnteresseerd in Astronomie en tegelijkertijd werd hij verslaafd aan de toenmalige SF-pulplitaratuur (Tales of Wonder). Hij werd lid van de British SF Association. In 1936 werkte hij als accountant bij de Staat: H.M. Exchequer and Audit department. Tijdens de 2e W.O. had de jonge man nauw samengewerkt met andere technici bij het ontwerpen van Radarsystemen. Verder was hij ook een technisch officier bij het eerste GCA systeem (Ground Controlled Approach) van de R.A.F.
In 1945 schreef hij een vooruitziend artikel in "Wireless World". Hier introduceerde hij het nut van communicatie-satellieten voor de toekomst. Hij behaalde zijn B.Sc. diploma in Fysica en Wiskunde te Londen (King's College). Van 1949-50 was hij assistent redacteur van "Science Abstracts". Tijdens dat jaar ontwierp hij de Lunar Mass Driver (J.B.I.S. 1950). Daarna begon hij te schrijven als zelfstandig auteur. Het werd een gelukkig huwelijk tussen zijn grote zin voor fantasie en zijn realistische kijk op de mogelijkheden van de wetenschap. Clarke werd de grondlegger van het Ruimte-tijdperk. Zowel in de Non Fiction als in de Ficiton werd hij een Ziener genoemd wat betreft zijn visie over de mens en de ruimtevaart. Clarke nam ons mee naar de Maan, Mars en naar de andere planeten van ons zonnestelsel. Hij liet zijn technocratische helden nederzettingen bouwen op de meest bizarre werelden. Daarna voert hij ons terug naar de schoonheid van Moeder Aarde. Voor de NASA was hij betrokken bij experimenten in gewichteloosheid. Daarom leerde hij diepzeeduiken. Clarke ontdekt de wereld van de stilte in de diepzee rond Australië. De Grote Barrière Rif wordt zijn nieuwe pleisterplaats. Met weemoed denkt hij terug aan de goede oude tijd aan boord van de "Himalaya". Deze oude P.O. boot deed dienst als drijvend hoofdkwartier voor Clarke en de andere duikers. Uiteindelijk komt Clarke op Sri Lanka terecht. Hij woont daar in het stadje Colombo. Het wordt zijn aards paradijs. Onverwacht besluit de ouder wordende auteur om te stoppen met schrijven. Hij trekt zich terug op het zonnige eiland. Hij aan-
vaardt momenteel geen enkele opdracht meer van welke aard ook. Het boek "The view from Serendip" acht Clarke als zijn laatste non fiction werk. Het bestaat hoofdzakelijk uit essays ... en hij vertelt hierin over zijn leven op Sri Lanka. Het boek "The Phanthoms of Paradise" vindt hij zijn prachtigste prestatie op gebied van essef. In dit laatste fictie-werk laat hij de held een reusachtig projekt afwerken en Clarke zorgt ervoor dat wetenschap, godsdienst en filosofie in mekaar vloeien. Het was de zoveelste, maar geslaagde poging om het metafysische tastbaar over te brengen. In 1962 liep Clarke een ruggegraatletsel op. Hij was voor een hele periode verlamd. "I was a basketcase for months", zei hij. Na rust en intensieve therapie begon hij terug te bewegen. Maar zijn normale fysieke conditie kreeg hij nooit terug. Hij moest zijn leven aanpassen. Het was gedaan met regelmatig over en weer te reizen tussen de USA, Engeland en Sri Lanka. Het diepzee-duiken moest hij vergeten. Hij had regelmatig hyperventilatie-aanvallen. Dus ging hij rustig zwemmen en snorkelen. In 1968 zag hij toch de kans om samen met Stanley Kubrick de film "2001" te produceren. De film werd een klassieker van formaat. Hij hoopt dat het boek "2001, a space odyssey" zichzelf en de film verklaart. Maar er zijn nog enkele interessante werken in verband met "2001" : The Lost world of 2001. Report on planet three. The making of Kubrick's 2001 (Jerome Angel). Nu we toch over films bezig zijn : Clarke vertelt dat hij op Sri Lanka slechts één ding mist. Namelijk een bioscoop. Hij kreeg de kans om "Star Wars" te zien en hij was in de wolken met de prestatie van George
19
Lucas. Hij vond het ontzettend lief van Lucas toen deze hem vertelde dat 2001 beter was. "Maar," zei Clarke, "de vergelijking gaat niet op. Het is alsof men stoofvlees en fritten zou vergelijken met een slagroomtaart. Clarke hoopt dit jaar "Close Encounters"te kunnen zien. In verband met het besluit om het schrijven vaarwel te zeggen, vertelt hij de volgende grap : "Ik ga nu mijn schrijfmachine in het zand van de kust zetten en er een mooie foto van nemen." Toch geeft hij graag wat raad aan jonge auteurs : "Lees tenminste één boek per dag. En schrijf zoveel je maar kan. Lees dan de memoires van je favoriete auteur. (b.v. Somerset Maugham's : A writer's notebook). Misschien zijn cursussen in correspondentie en stellen nuttig. Maar de meeste auteurs die ik ken, hebben zichzelf gevormd. Uiteindelijk moet je ervan overtuigd zijn dat het schrijven geen vervanging vormt voor het leven van elke dag. Het is zoals Hemingway zei : "Writing is not a full time occupation". Iedere dag heeft Clarke het nog steeds druk. Hij tracht "36" uren per dag te lezen. Maar de enorme lading brieven die hem toegezonden worden, verhinderen hem in zijn opzet. Hij ontvangt nog steeds journalisten, oude duikersvrienden en autogramjagers. Maar dan enkel op afspraak en op een geschikt uur van de dag. Hij aanvaardt geen uitnodigingen meer voor SF-conventies of voordrachten, zelfs niet op Sri Lanka. "Ik lever geen handtekeningen en foto's per briefwisseling." (hoewel hij mijn brief beantwoordde !). Ik haat avondfeestjes daar ik vroeg naar bed wil. Ik heb alles gezegd wat er te zeggen valt." "Het enige dat mij nog
21
naar de VS zou lokken, is een uitnodiging van de NASA om de eerste vlucht van de Space Shuttle mee te maken. Ik zou zo graag het tuig willen besturen." Toch zijn er nog enkele projekten die hem doen opspringen. Zijn boek "Childhood's End" ligt al jaren in het stof van de Hollywoodstudio's. In 1979 werd Clarke gecontacteerd om te helpen bij het herwerken van het verhaal voor een TVserie of een langspeelfilm. Universal is er nu druk mee bezig dit projekt te verwezenlijken. Phil de Guere (producer) nam Neal Adams in dienst (striptekenaar en bekend om zijn Tarzancovers) om de illustraties en het ontwerp van de "Overlords" te maken. Dit superras zorgt in het boek voor de nodige verrassingen. Zij zijn ook het instrument om de mens naar een hogere vorm van bestaan te laten overgaan. Mijn grootste bezigheid is tafeltennis. Ik kan nog steeds de beste spelers van de plaatselijke clubs de baas. En dat vind ik een enorme prestatie." "Ik ben ook video-amateur geworden. Enkele jaren geleden deed ik een TV-programma voor Bell Telephone Systems en kreeg de video-apparatuur cadeau. Sindsdien bezit ik een uitgebreide verzameling videocassettes. Deze bibliotheek bestaat uit avonturenfilms en wetenschappelijk programma's. Eens per jaar breng ik een kort bezoek aan Engeland. Maar dan komt mijn grootste nachtmerrie boven water. Namelijk het denkbeeld om Sri Lanka voor altijd te moeten verlaten. Om nog even terug te komen op het onderwerp "CE3K" en wel bepaald het UFO-fenomeen, werd in 1979 aan Clarke gevraagd of hij
22
wel in UFO's geloofde. Hij vertelde :"Ik heb zelf zoveel UFO's in mijn leven gezien dat ik er dus niet meer in geloof. De mooiste ODIL hing enkele maanden geleden nog boven mijn huis hier in de lucht. Na een grondig onderzoek bleek het een meteoballon te zijn van het vasteland. Maar mijn besluit dat UFO's niet bestaan zou foutief kunnen zijn. Daarom zijn ook de enige maatstaven de Close Encounter rapporten. Indien iemand mij zou vertellen dat er een Tyranosaurus Rex rondliep in het park. Dan zou ik dat niet geloven. Maar ik ben er wel van overtuigd dat wij het vlug genoeg zouden vaststellen. Hetzelfde geldt ook voor de vliegende schotels." Clarke tracht nog steeds op zijn hoge leeftijd de wetenschap op de voet te volgen. Hij is een voorstander van het automatiseren van de onderwijsinstellingen. "Het onderwijs zal een revolutie ondergaan die niet te vergelijken is met de omwenteling die teweeg werd gebracht door de boekdrukkunst. De telefoon en de auto veranderden onze samenleving. Ze veranderden het uitzicht van onze steden en gebruikten ons land. De elektronische informatie verwerking zal binnenkort dezelfde verandering in onze samenleving teweeg brengen." De profeet Mozes uit het Oude Testament wordt ook de Wetgever van Israel genoemd. In de wereld van de SF hebben een aantal bekende auteurs zich ook gewaagd bepaalde wetten te formuleren om hun verhalen een vertrekpunt te geven. We denken hier aan Isaac Asimov en zijn 3 basiswetten voor de robotstories. Arthur C. Clarke waagde zich ook aan het opstellen van enkele principes in verband met de evolutie van de wetenschap :
wet 1 : Wanneer een bekend, maar oud geworden geleerde zegt dat iets mogelijk is. Dan is hij bijna altijd juist. Wanneer hij daarentegen zegt dat het onmogelijk is. Dan is hij waarschijnlijk verkeerd. (Met oud bedoelt Clarke hier : boven de 30). wet 2 : De enige weg om de grenzen van het mogelijke (het uit-
voerbare) te vinden, is door het onmogelijke te overschreiden. wet 3 : Elke voldoende gevorderde technologie is klaar en duidelijk te onderscheiden van het verschijnsel magie. De wetten zijn de samenvatting van Clarke's filosofie om als wetenschapsmens eewig jong te blijven.
Een korte bibliografie van Arthur C. Clarke : a) Non Fiction Interplanetary Flight (1950) The Exploration of Space (1951) The Exploration of The Moon (1954) Going into Space The Coast of Coral The Making of a Moon The Reefs op Taprobane Voice Across the Sea The Challenge of the Spaceship (1959) The Challenge of the Sea Profiles of the Future (1962) Voices from the Sky (1965) The Promise of Space Report onPlanet Three The First Five Fathoms Boy Beneath the Sea Indian Ocean Adventure Indian Ocean Treasure The Treasure of the Great Reef + The View from Serendip in samenwerking met anderen : met de redactie van "LIFE" : Man and Space (1964) met de Astronauten : First on the Moon met Robert Silverberg :Into Space met Simon Welfare en John Fairley : Arthur C. Clarke Mysterious World. b) Fiction : Islands in the Sky (1952) Prelude to Space (1951) Against the Fall of Night (1953) The Sands of Mars (1951) Childhood's End (1953)
23
Expedition to Earth Earthlight (1955) Reach for Tomorrow The City and the stars (1956) Tales from the "White Hart" The Deep Range (1957) + The Other Side of the Sky Across the Sea of stars + A Fall of Moondust (1961) From the Ocean, From the stars + Tales of Ten Worlds Dolphin Island Glide Path The Lion of Comarre The Nine Billion Names of God + Prelude to Mars + The Lost Worlds of 2001 The Wind from the Sun Rendezvous with Rama (1973) Imperial Earth (1975) The Fountains of Paradise (1979) ( + verzameld korte verhalen) Alleen in Engeland verschenen : An Arthur C. Clarke Omnibus + Of Time and stars + An Arthur C. Clarke Second Omnibus + The Best of Arthur C. Clarke + Four Great S.F. Novels + ( + verzamelde korte verhalen) Samen met Stanley Kubrick 2001 : A Space Odyssey (1968) Opmerking : Wat betreft de Nederlandse titels verwijzen we naar "Fantasfeer" van A. Spaink, G. Gorremans en R. Gaasbeek. Als redacteur/samensteller : The coming of the Space Age (Non fiction : 1967). Time Probe (SF 1967) Three for tomorrow (SF 1970). Deze lijst werd samengesteld juni '80. Tijdens zijn actieve jaren was Clarke bekend als auteur. Maar ook maakte hij vele radio-uitzendingen en TV-programma's. Clarke gaf lezingen op verschillende plaatsen in de wereld. Hij is voorzitter, beschermheer en lid van vele wetenschappelijk genootschappen, zoals :
24
Patron, Sri Lanka Astronomical Association; Past Chairman, British Interplanetary Society. Member International Academy of Astronautics; World Academy of Art & Science; Science Fiction Writers of America; Royal Astronomical Society; Hon. Fellow, American Institute of Aeronautics & Astronautics; Association of British Science Writers; International Science Writers Association; British Sub-Aqua Club; British Astronomical Association; Council member; Society of Authors; Fellow, American Astronautical Association; American Association for the Advancement of Science. Hij behaalde de volgende prijzen en onderscheidingen : International Fantasy Award, 1952; HUGO 1956; UNESCO-Kalinga Prize 1961; Stuart Ballantine Gold Medal (Franklin Institute) 1963; Robert Bell Award of Aviation Space-Writers' Association, 1965; AAAS-Westinghouse Science Writing Prize, 1969; OSCAR Nomination (with Stanley Kubrick) 1969; PlAYBOY Editorial Award, 1971; Hon. D. Sc., Beaver College, Penna, 1971; Fellow, Franklin Institute, 1971; S.F. Writers of America NEBULA, 1973, 1974, 1979, HUGO, 1974, 1980 AIAA Aerospace Communications Award, 1974; John W. Campbell Award, 1974; Bradford Washburn Award, Boston Museum of Science, 1977; Fellow of King's College, London 1977; Hon. D.Sc., University of Moratuwa, 1979. Hij is directeur van de volgende ondernemingen : Director : Rocket Publishing Co., England; Underwater Safaris, Sri Lanka; Sea World, National Space Institute, U.S.A.; Serendip b.v., Netherlands. Chancellor, University of Moratuwa, Sri Lanka. Vikram Sarabhai Professor, Physical Research Lab., Ahmedabad, India 1980. Interessant Adressen : Leslie's House Rocket Publishing Company 25 Barnes Place Deane Court, Gishop Lydeard Colombo TA4 3LT England Sri Lanka
25
Brits ambtenaar en schrijver die jaren in Brits maleisië leefde. Hij bracht de Maleise staat van Pahang onder Britse invloed en hielp bij de exploitatie van Maleisië Clifford nam dienst bij de administratie van Maliesië in 1883. De neef van zijn vader was toen de plaatselijke gouverneur van de nederzettingen langs de kuststrook. Hij werd naar Pahang overgeplaatst. Hij kon de Sultan overhalen het gebied onder Britse voogdij te plaatsen. In 1888 na vele militaire acties slaagt Clifford erin het Brits bestuur ook naar het binnenland over te brengen. Hij was Brits resident voor Pahang : 1896-1899 en 1901-1903. In deze funktie moedigde hij buitenlandse investeringen en immigratie aan. Later deed hij dienst als koloniaal secretaris van Trinidad, Tobago en Ceylon. Daarna was hij gouverneur van Goudkust en Nigeria. In 1927 keerde hij terug naar de kuststreek van Maleisië als hoofdcommisaris van de Maleise staten en als Brits vertegenwoordiger in Borneo. Hij nam ontslag in 1927. Clifford schreef vele boeken over zijn ervaringen in Maleisië. Hij beschreef op levendige en sympathieke wijze de manier van leven in Maleisië.
26
"Ere the moon has climbed the
klemde haar oevers langs beide
mountain, ere the rocks are
kanten.
ribbed with light.
Mijn slecht onderhouden tuin,
When the downward-dipping tails
met het onvoltooide tennisveld,
are dank and drear,
en het hoge gras achter de af-
Comes a breathing hard behind
sluiting van bamboe, was gedom-
thee,
peld in het zachte licht van de
snuffle-snuffle through the
Maan.
night
Elk ruw detail van de lelijke
It is Fear, O Little Hunter,
lap grond werd duidelijk zicht-
It is Fear!
baar alsof de middagzon scheen.
On thy knees and draw the bow,
De nacht was stil.
bid the shrilling arrow go;
De zachte, geparfumeerde lucht
In thy empty mocking thicket
blies koel langs ons heen.
plunge the spear; But thy hands are loosed and
Het gezelschap, dat die avond
weak, and the blood has left
met mij gedineerd had, luister-
thy cheek
de naar mijn uiteenzettingen
It is Fear, O Little Hunter,
over het geloof en bijgeloof
it is Fear "
van de Maleisiërs. Wanneer iemand een vleugje
Rudyard Kipling's song of the
kennis heeft betreffende een
Little Hunter.
onderwerp, waar de anderen niets van weten, is het meestal verleidelijk om over dit on-
We zaten die avond reeds lang op
derwerp uit te wijden.
de veranda van mijn bungalow te
Ik moest vaststellen dat ik
Kuala Lipis.
een groot deel van de avond
Vanaf de veranda heeft men een
over de Penangal, die afschuw-
goed uitzicht over de nauwe
elijke schim van een vrouw die
vlakte begrensd door de bedding-
bij het baren gestorven was.
en van de Lipis en de Jelai.
Zij verscheen in de vorm van
De Maan stond reeds geruime tijd
een gruwelijk gezicht.
aan de hemel.
Het lichaam opengereten, ter-
De rivier schitterde in de
wijl haar bloederige ingewan-
duisternis.
den dan rondzwiepten op haar
De duisternis van de jungle om-
pad.
27
Ook sprak ik over het eigenaar-
gesproken heb.
dige witte dier, de Mati-anak,
Ik had gezworen het nooit te
dat dierlijke geluiden maakt in
onthullen.
de buurt van kindergraven.
Maar nu voel ik de behoefte het
Daarna had ik het over de
aan U bekend te maken.
Gedienstige Geesten.
Natuurlijk slechts op voor-
Deze Geesten werden opgeroepen
waarde dat je belooft mij niet
uit de lijkjes van doodgeboren
uit te schelden voor leugenaar."
kinderen. Wanneer het kind eenmaal tot
"Akkoord," zei ik,
leven werd gewekt door magische
"begin maar met je verhaal."
krachten, dan wordt de punt van
"Wel," zei Middleton en hij trok
de tong van het kind afgebeten
nog eens aan zijn pijp,
en ingeslikt.
"je herinnert je Juggins nog wel? Hij was bioloog.
Het was gedurende mijn laatste
Hij verbleef verleden jaar bij
opmerking dat de jonge
mij tijdens de periode van de
Middleton zijn oren spitste.
moessonregens.
De anderen verlieten één voor
Hij was op jacht naar insekten
één de veranda, daar zij geen
en dergelijke zaken.
interesse konden opbrengen
Hij vulde mijn bungalow met
voor mijn verhalen.
allerlei soorten van dat
Middleton bleef bij mij zit-
rottende groen uit de jungle.
ten en keek zwijgend naar het
Hij was reeds tien dagen bij
licht op de rivier.
mij, toen hij hoorde dat ik
We waren beiden diep in onze
naar het Sakai-land moest.
gedachten verzonken.
Hij vroeg me of hij mee mocht.
Middleton was de eerste die
Ik had helemaal geen bezwaar,
sprak.
hij is een goede kerel, ondanks zijn akelige gewoontes.
"Dat was een vreemde mythe die
Zo vertrokken we samen.
je ons vertelde over de Polong, de Gedienstige Geesten,"
Toen we al een stuk in het
zei hij.
Sakai-land waren doorgedrongen,
"Ik had er reeds over gehoord
moesten we onze bootreis onder-
via de inboorlingen, maar er
breken.
is iets waar ik nog nooit over
28
verderop lagen de stroomversnel-
wond dier.
lingen.
Ik liet haar dan maar met rust.
We moesten dus te voet verder.
Juggins en ik zochten een
Daar we niet genoeg dragers had-
slaapplaats in een andere hut.
den meegebracht om voedselvoor-
De hut leek redelijk verzorgd
raden mee te sleuren, moesten
en ze was niet zo vuil als de
we eten wat we vonden.
meeste andere woonplaatsen van
We leefden op broodwortel, ta-
de Sakai.
pioca, Indisch koren en op allerlei zacht voedsel.
Stilaan kwamen de inboorlingen
Juggins was dit voedsel niet
terug uit het oerwoud.
gewoon en hij werd geplaagd door
Ik gaf hen wat tabak en sprak
hevige krampen.
hen toe in het 'Sen'oi.
Maar hij was mans genoeg om zich
Dit leek hen gunstig te
in zijn lot te schikken.
stemmen. Uiteindelijk sliepen er zo'n
Op een bepaalde avond werden we
dozijn Sakais met ons in de
plots overvallen door de duister-
hut.
nis.
Juggins kloeg over de onregel-
We waren net aangekomen in een
matige vloerbedekking die uit
Sakai-kamp.
takken bestond.
Natuurlijk vluchtten de in-
Zulk een vloer is pijnlijk om
landers in het oerwoud toen ze
op te slapen.
ons zagen.
Het lijkt of alle beenderen in
In de grootste hut van het dorp
je lijf plots beginnen. pijn te
vonden we een vrouw.
doen.
Zij lag naast haar dood kind.
Gelukkig was ik zo vermoeid
Het was reeds stijf.
door de zware dag, dat ik in
Het was nog geen half uur ge-
slaap viel.
leden ter wereld gebracht. Ik ging er naar toe in de hoop
Ik vraag me nog steeds af waar-
iets voor de arme moeder te
om de Sakais geen hele nacht
kunnen doen.
kunnen doorslapen zoals de Christenen.
Maar zij nam geen notie van mijn
Ik vermoed dat het aan hun
vriendschappelijke gebaren.
dierlijke natuur ligt.
Zij beet en gromde als een ge-
Zij liggen 's nachts wakker
29
zoals de dieren van het bos.
stellen dat een andere Sakai
Soms rollen ze zich in de
bekon te klagen.
warme as van de kampvuren. Zij worden dan pikzwart.
De volgende dag trachtte Juggins de bacil van de huidziekte te
Een andere slechte eigenschap
lokaliseren.
van hen is dat ze nooit zwijgen.
Ik veronderstel dat het door
Ik sta versteld van wat zij
gebrek aan bloed komt.
vinden om over te mompelen.
Deze arme wezens hebben nog
Wij blanken praten ook veel.
nooit normaal kunnen eten.
Maar gewoonlijk als we iets te
Het voedsle dat ze dan toch
zeggen hebben.
vinden is vuiligheid.
Sornmigen van hebben wel een
Zij krijgen ook niet genoeg
knecht om tegen te zeuren.
zout en dat leidt meestal tot
Men zegt dat de Engelsen graag
huidziekten.
over hun bad praten als ze
Ik heb kleine kinderen gezien
niets meer vinden om over te
die volledig bedekt waren met
babbelen.
schilfers.
Maar de Sakai spreken nooit over baden, enkel over wassen.
Nu kon ik Juggins de stuipen op
Dit komt omdat een huidziekte
het lijf jagen.
hun hele lichaam bedekt.
Zijn neus was verbrand en begon
Deze huiduitslag begint ont-
te vervellen.
zettend te jeuken na een bad.
Ik maakte he wijs dat hij de-
Die nacht hoorden wij regel-
zelfde ziekte te pakken had.
matig het geluid van hun krabbende nagels over hun huid.
De volgende morgen waren we
Ze hadden namelijk in de regen
juist op tijd wakker om de arme
gelopen die avond.
kleine baby, waarover ik je
Ik schrok iedere keer dat ze
vertelde, te zien begraven.
begonnen te krabben opnieuw
Het lichaampje werd in een
wakker.
stuk schors gelegd.
Ook Juggins kloeg dat ze hem
Daarna werd het geheel in het
wakker hielden met hun gezaag.
graf geplaatst.
Iedere keer dat het gemompel
Bij het graf werd een vuur-
afnam, hoopte hij in te slapen.
steen, een stuk staal,een mes
Maar telkens moest hij vast-
en wat overschot van voedsel
30
gelegd.
Er was ook een kind dat begon
De oude tovenaar van de stam
te zingen.
begon aan het ritueel rond het
Het wicht werd vrij hardhandig
graf.
aangepakt door de stam.
Ik nam de tijd om het eens te
De Sakai geloven namelijk dat
vertalen.
het ongeluk meebrengt om te
De verzen gaan ongeveer als
dansen of te zingen tot negen
volgt:
dagen na een sterfgeval. Daarom moesten de mannen van de
"O, Gij die zijt heengegaan
stam het kleintje wel slaan om
van diegenen die op de opper-
zich te verzoenen met het dode
vlakte van de aarde wonen.
kind.
Gij hebt uw woonplaats gekozen onder de aarde.
Daarna begon iedereen in te
Wij geven je vuur om als licht
pakken en het kamp te ontruimen.
te dienen, een kleed om je te
Een goed halfuur later leken de
bedekken, voedsel om je maag
vrouwen op de buitenkant van een
te vullen en een mes om de
zigeunerwagen.
weg vrij te maken.
Ze waren beladen met babies,
Ga nu heen en sluit vriend-
potten, en zakken.
schap met de andere wezens
Zo bleven Juggins en ik met drie
onder de aarde.
of vier Maleisiërs in het kamp
En kom niet terug om diegene
achter.
die aan de oppervlakte leven
De Sakai verplaatsen hun kamp
te storen of te plagen."
steeds als er iemand sterft. Zij geloven dat de geest van de
De begrafenisceremonie was kort
afgestorvene nog een geruime
en mooi.
tijd blijft rondhangen in de
Daarna stampten zij de aarde
buurt van zijn graf.
dicht.
Ik kan me niet voorstellen wat
De moeder huilde als een kat die
voor kwaads een geest van een
haar kleintjes kwijt is.
baby zou kunnen doen.
Een magere, halfuitgehongerde hond kwam het graf besnuffelen.
De rest van de dag gingen
Het dier werd dadelijk wegge-
Juggins en ik jagen op water)
jaagd.
buffels (Seladang).
31
Maar we vonden geen enkele
"Nee," zei Juggins en begon
buffel.
zijn schoenen te zoeken,
We keerden terug naar het lege
"Nee, ik ga nu het lijkje
Sakai-kamp.
opgraven."
Mijn dragers liepen krom onder de botanische rommel van
"Juggins," riep ik,
Juggins.
"zit neer.
We kookten een karig maal.
Je bent gek geworden en ik moet
Daarna ging ik wat liggen roken.
toegeven dat ik ook gek genoeg
Ik voelde me gelukkig omdat er
was je mee te nemen in dit
geen Sakais in de buurt waren.
gebied. Maar ik veronderstel dat ik je
Plots sprong Juggins recht en begon tegen mij te roepen:
niet zal kunnen tegenhouden om je plannen uit te voeren."
"Ik moet die baby hebben" verklaarde hij,
"Jij bent een toffe vent,"
" het zou een pracht exemplaar
riep Juggins en knoopte zijn
zijn."
veters dicht,
"Dat zou teveel kabaal met zich
"laten we opstappen."
meebrengen", antwoordde ik, "Ga maar slapen Juggins.
"Wacht even, man," riep ik op
De tapioca is naar je hoofd
een toon die zijn enthousiasme
gestegen."
even afkoelde. "Ik heb gezegd dat ik je zou
"Neen, ik meen het echt,"
helpen.
zei Juggins,
Maar we doen het op mijn manier.
"Eerlijk gezegd geef ik niets
Ik woon nu reeds jaren in deze
om wat jij ervan denkt.
streek en ik wil geen gezichts-
Ik wil die baby kost wat kost
verlies oplopen t.o.v. de
hebben."
Maleisiërs door zulk een rare
"Ja," zei ik,
onderneming.
"dat is recht voor de raap.
Deze mensen hebben geen begrip
Maar je zou beter van gedachten
voor het opgraven van kinder-
veranderen.
lijkjes.
Mensen houden hier niet van
Dit is voor hen geen onderdeel
grafschenners."
van het zogezegd wetenschappelijk onderzoek.
32
Het hoort voor hen thuis bij de
Wat zit daar op het graf?"
hekserij en de duivelkunsten. Indien ze nog maar horen wat wij
Juggins trok zijn revolver.
van plan zijn, dan ben ik mijn
Ik merkte dat hij gespannen
dragers kwijt."
was. We kropen over de grond.
Die nacht wachtten we tot onze
Ik fluisterde tegen Juggins dat
dragers sliepen.
hij niet mocht schieten.
Omstreeks één uur kropen we als
Ik pierde door de duisternis om
misdadigers , over de lichamen
te zien wat dat zwarte ding was,
van de slapende Maleisiërs naar
dat op het graf zat en schurende
de uitgang van de hut.
geluiden maakte.
Het was stil buiten. Elk geluid in het oerwoud deed
De Maan scheen nu helder aan de
ons opschrikken.
hemel. Het schepsel dat wij zagen, zat
Er blies geen briesje over de
geknield over het graf.
open plek die als begraafplaats
Het was een oude Sakai-heks.
dienst deed.
Zij was naakt en in het maan-
Maar boven in de lucht dreven de
licht konden we haar vieze,
wolken langs de Maan.
oude gerimpelde neerhangende
De Maan scheen zich in tegen-
borsten zien.
overgestelde richting te ver-
Haar lang haar hing in grote
plaatsen als een grote witte
smerige lokken om haar gezicht.
vuurballon.
Zij boog zich over het graf.
Het was donker toen we de plek
Haar ogen leken op die van een
bereikten.
wild dier.
Juggins vloekte gedurig.
Haar lange vingers eindigden in
Hij stootte zicht steeds aan
enorme nagels.
de boomstronken.
Met deze klauwen ploegde ze de aarde open.
Wij waren in de buurt van het
Deze krachtinspanning deed haar
graf toen de Maan door de
zweten.
wolken brak.
Haar lichaam glom in de
Ik greep Juggins bij de arm
duisternis.
en fluisterde:
"Juggins," fluisterde ik,
"Halt houden.
"er is reeds iemand anders die
33
jouw kostbare baby wil aanslaan
Het geluid werkte op onze
als een uniek exemplaar."
zenuwen. Ons haar rees ten berge.
Hij kroop recht.
Ze legde het lichaampje neer
Maar ik sleurde hem terug naar
en schoof het over de grond.
beneden.
Het leek wel of zij een kompas hanteerde.
"Wees stil.
Plots was ze tevreden over de
Laat ons zien wat die heks van
ligging van het lichaam.
plan is.", fluisterde ik.
Zij kroop recht en deed een
"Dat afschuwelijk spook is de
dansje rond het graf.
moeder niet.
Haar lippen begonnen weer te
Ze is veel ouder."
bewegen.
sprak Juggins.
Zij riep in een vreemde taal naar alle duivels uit de hel.
We hielden ons schuil achter het hoge lalang-gras.
Juggins begon in mijn arm te
We bleven haar aktiviteiten
knijpen.
volgen.
Zijn gezicht werd lijkbleek.
Ze schraapte, trok en krabde
Toen het dansje gedaan was,
de aarde open.
boog ze zich weer over het lijkje.
Tijdens het graafwerk gingen
Nu knuffelde zij het alsof zij de
haar lippen systematisch op en
moeder van het ding was.
neer.
Ze begon het dode kind al zingend
Ze ratelde iets dat wij niet
heen en weer te wiegen.
konden horen.
De bewegingen gingen sneller en sneller.
Uiteindelijk haalde zij het
Het gezang werd een gehuil.
lijkje boven.
Ze veranderde haar ritme.
Ze nam het lichaam uit de
Ze nam het ding bij de armen
schors.
en trok het op en neer.
Ze zette zich terug op haar hielen.
Tot mijn grote angst moest ik
Ze sloeg haar hoofd omhoog.
vaststellen dat het wicht terug
Ze leek wel een hond die
scheen te leven.
begon te huilen naar de Maan.
De oogjes gingen open.
Ze huilde driemaal.
De mond bewoog zoals van een
34
kleine die nog niet kan praten.
"Het ding is dood."
Juggins had het ook gezien en
zei ik tot Juggins.
begon zwaarder te ademen. Ze nam het kind vast alsof ze
"Maar het huilde daarnet nog."
het de mond wilde kussen.
snotterde mijn vriend en liet
Een kreet sneed door de nacht.
zich op de grond vallen.
Het was de schreeuw van een
"We hebben die heks het kind
verloren ziel.
laten vermoorden."
De feeks wierp het lichaam terug in het graf. Zij duwde de aarde terug op zijn plaats en stampte de grond aan. Juggins sprong recht en vuurde met zijn revolver op de heks. "Zij begraaft het, levend" riep Juggins. We liepen beide naar het graf. Juggins was een slecht schutter. Het schot miste de feeks.
Mijn angst was nu voorbij en ik zei: "Het is nu jouw prachtexemplaar, man. " Ik legde het ding neer. Maar Juggins bleef trillen op zijn benen. "In hemelsnaam begraaf het terug" zei hij. "Ik moet het voor geen prijs ter wereld nog hebben. Het was daarstraks nog levend. Ik heb het gezien en gehoord."
Deze verdween als een schaduw in het oerwoud.
Ik begroef het terug.
We wierpen ons op het graf en
De volgende dag verlieten we
haalden de baby eruit.
Sakai-land.
De kleine lag in onze armen.
Daar we niet als leugenaars of
Het was reeds koud, stijf en
dronkaards zouden bekend worden,
het verrottingsproces was reeds
beloofden we elkaar dit af-
begonnen.
schuwelijk verhaal niet te
Ik trok de mond van het dode
vertellen.
kind open.
Dat is dan het einde van mijn
De punt van de tong ontbrak.
verhaal.
Ik had dit eigenlijk verwacht.
Ik heb het enkel aan u verteld
Het stuk was afgebeten door de
omdat ik voelde dat u het wel
ruwe tanden van de feeks.
zou begrijpen.
35
Er gebeuren namelijk ongewone
slapen.
zaken in het Oosten.
Hij stierf verleden jaar van
Ik hoop ook dat u het verhaal
koorts en dysenterie.
geheim zult houden."
Het is maar logisch dat de namen Juggins en Middleton verzonnen zijn in dit verhaal.
De jonge Middleton ging toen
Ik wil hun familie niet schaden.
Liefhebbers van het kleine
en zopas FORBIDDEN PLANET nog-
scherm mogen beslist niet kla-
maals, toch steeds weer een be-
gen de laatste tijd over wat
levenis voor wie deze klassiek-
ze als films gepresenteerd
er nog niet zag.
krijgen.
'Klassieker' dan wel met een
Natuurlijk moet je meestal wel
tikkeltje zout, we spreken
naar buitenlandse posten kij-
over de SF van de jaren vijftig
ken, want op de BRT blijft het
nietwaar?
maar treurig. Voor wie van modernere SF houdt Zo kregen we THE GHOST OF
die kon genieten van de ramp
FLIGHT 401, een geromanti-
getiteld STAR CRASH, een goed-
seerde versie van een 'ware'
kope(?) Star Wars-rip off van
spookgeschiedenis naar het
Italiaanse makelij die op het
boek van John G. Fuller uit
Parijse festival van de fan-
1976, een kleine bestseller,
tastische film uitgefloten
36
werd, tot grote ontsteltenis
naar een scenario van Peter
van inrichter Schlockoff, de
Benchley, gebaseerd op zijn
regisseur van de film en Ca-
eigen gelijknamige boek (HET
roline Munro, de zeer mooie
EILAND, Bruna paperback).
hoofdvertolkster die helaas dit derderangsprodukt niet kon red-
Het sukses van Benchley's boe-
den van de totale onnozelheid.
ken is ons nooit duidelijk ge-
En dan bedenken dat STAR CRASH
weest, de man schrijft enorm
zelfs in de betere SF-filmzines
houterig en onafgewerkt, en
aangekondigd en verwacht werd
van geloofwaardige personnages
als een prestigieuze film!
creëren heeft hij evenmin hout gegeten.
We zagen ook nog THE GROUNDSTAR
Maar soit, JAWS was een kas-
CONSPIRACY, een degelijk opge-
sukses, en THE DEEP deed het
bouwde utopische thriller,
ook, dus...
waarin helaas het originele boek (THE ALIEN,van L.P.Davies)
Zombies komen er natuurlijk he-
verkracht werd doordat alle
lemaal niet bij te pas, al is
zuivere SF-elementen eruitge-
het begin van de film wel in-
knipt werden.
teressant: daarin worden heel
In het originele boek gaat het
wat gruwelijke en zelfs boven-
nl. om de vraag of de onbekende
natuurlijke toestanden gesug-
al dan niet een alien is, ge-
gereerd ( met enkele vinger-
zien zijn bloed type niet aards
wijzingen naar JAWS zelfs) die
is.
helaas nooit waar gemaakt
De filmversie wordt een zuiver
worden.
spionnage/cloack&dagger-type James Bondfilm, toch best genietbaar.
Een stelletje piraten is gestrand op een eilandje enkele
Veel genietbaarder dan de mis-
honderd(en) jaren geleden en
kleun die THE ISLAND is, voor
heeft daar een barbaarse maat-
Vlaanderen:HET BLOEDIGE EILAND,
schappij opgebouwd, die moder-
na het sukses van Romero en
ne schepen entert en uitroeit.
zijn naloper vlug hertiteld tot
Een absurd gegeven, dat leidt
DE ZOMBIES VAN HET BLOEDIGE
tot een seniele uitwerking en
EILAND.
een vervelende film, waarin
Het is een film van Ritchie met
heel wat ketchup vergoten wordt.
Michael Caine en David Warner,
Kan iemand zich een stel pi-
37
raten gewapend met ouderwetse
vere terreurfilm, met een ruime
revolvers, zwaarden en bijlen
dosis aan rechtstreekse gruwel.
voorstellen die een supermo-
Al eens iemands keel zien over-
derne amerikaanse kustwachter
snijden in close-up?
overmeesteren?
Smakelijk.
Wel, lach je gezond,zegt men.
Waar is de tijd dat men BLOOD BATH en THE UNDERTAKER AND HIS
Het slot van de film is
PALLS 'sadistische porno
(veronderstel ik) bedoeld als
noemde?
bittere parodie op de 'american
In vergelijking met deze en
vision of life' ( gaat hand in
soortgelijke films lijken deze
hand met 'way of life') maar ik
kult-films van de 'blood-porn'
zie het ergens niet zitten.
-film zéér tam... maar dan, het
Een soort a-sexueel orgasme van
is alweer twintig jaar geleden,
bloed en doodsslag, op mooie
waar gaat de tijd heen?
muziek van Morricone. Mocht allemaal best van 2h. op
Terzake.
één uur teruggebracht worden voor mijn part.
In een jeugdkamp zijn enkele moorden gepleegd, en het bloed-
Nee, geef mij dan maar FRIDAY
kamp werd gesloten.
THE 13TH ( Vrijdag, de
Nu (denk aan HALLOWEEN) wordt
Dertiende, hoe kon je het ra-
het heropend, en wat raad je?
den ?) van Seans Cunningham. Nu is FRIDAY een onbeschaamde
Juist, de moniteurs en monitri-
rip-off gebaseerd op het kas-
ces (is dat goed nederlands?)
sukses van HALLOWEEN, maar toch
worden stuk voor stuk ( of let-
heeft deze 'bescheiden' film
terlijk: stuk NA stuk) van kant
zich in de VSA reeds een soort
gemaakt door een mysterieuze
kult-reputatie ontwikkeld in de
bloedmaniak. De identiteit
stijl van TEXAS CHAIN SAW MAS-
daarvan wordt tot aan het slot
SACRE.
geheim gehouden, wat wel iets
FRIDAY is wel wat bloederiger,
breekt van de spanning daar men
al zijn de moorden verre van
toch altijd ergens een REDEN
origineel, en zelfs ook voor
zoekt voor de moorden, maar
een deel buiten het doek ge-
wees gerust, het motief en een
houden.
heel plausibele verklaring worden braafjes verschaft aan het
Dit is het specimen van de zui-
38
slot van de film.
Daar wordt wel nog eventjes
Mijn dochter vond de film zéér
rechtstreeks gepikt uit
mooi en zéér goed, ik vond hem
HALLOWEEN en zelfs uit CARRIE,
ontspannend, vaak absurd, soms
maar: who cares?
oerdom, maar wel zeer praal-en kleurrijk (als je een groot
Dit is dus natuurlijk een zuive-
budget hebt, moet je het spen-
re onspannings(?)film zonder
deren ook, niet? Wie gaat nu
enige pretenties.
nog zien naar een film die
Mààr... zonder grote akteurs,
minder dan enkele miljoenen
zonder groot budget en ZONDER
dollar kost?).
PRETENTIES is hij verdomd goed gemaakt.
De film is wel getrouw aan zijn
Het publiek vond de gruwelijke
personnages, in die mate zelfs
scenes nergens GRAPPIG (bij
dat grote delen ervan teken-
PROPHECY bv. barstte men meer-
film zijn, net zo aan het rand-
maals in lachen uit), en twee-
je af dat het écht lijkt ( moet
maal veerde het publiek werke-
wel) maar dat de kijker toch
lijk recht uit zijn zetel (ik-
ook mérkt en ziét dat het te-
zelf incluis, en dat is me
kenfilm is.
zelden gebeurt) en dat zegt toch iets.
Flash Gordon komt dus in konflikt met een boosaardig genie dat voor zijn plezier de aarde
Op SF-gebied is er weinig nieuws
wil vernietigen, maakt van
te zien in België ( HARLEQUIN
alles en nog wat mee, redt de
speelt nog niet) evenmin op
aarde en vernietigt de tiran...
zuiver fantastisch/allegorisch
of toch niet, het slot voor-
gebied.
spelt natuurlijk deel 2 binnenkort.
Maar we kunnen toch al eens gaan
Zeer te appreciëren zijn enkele
lachen met FLASH GORDON (niet
typische filmgrapjes, zoals een
te verwarren met FLESH GORDON),
visuele verwijzing naar CE3K,
een grootse superproduktie van
maar voor de rest: is dit SF?
Dino de Laurentiis (nou ja), met
Neen, het is een sprookje waar
muziek van THE Queen (nou ja,
kinderen én volwassenen naar
dit dan op de muziek van de film).
kunnen gaan zien.
Laten we het nemen voor wat het is: twee uurtjes kinderlijk
Ik ben niet opgegroeid in de
vermaak.
jaren 30,40 of 50 of wanneer
39
Flash Gordon, Buck Rogers en
kan enkel zeggen:
al de rest ook de strips en de filmdoeken teisterden in hun
al die goede SF-werken die
oneindigende serials.
nooit verfilmd worden, en dan
Ik ben dus ook allergisch voor
miljoenen dollars voor ZOIETS.
al dat nostalgia-gedoe, en ik
Ach, shit !
40
