Uden Durft! In Uden toekomstgericht samen leven: wonen, leren, werken, ondernemen…
Denkgroep 10x10, januari 2010 Advies aan het bestuur van UOV De Kring Basisrapport met achtergronden en overwegingen van de thema groepen
Pagina 1 van 59
Voorwoord UOV De Kring is de ondernemersvereniging die in 2008 gevormd is uit De Kring Uden en de UOV. Tijdens die fusie is in feite voortdurend nagedacht over de vraag waar de nieuwe vereniging zich het beste op kan richten. Eén van de belangrijkste terreinen waarop UOV De Kring zich beweegt is het bevorderen van de belangen van de leden door het beïnvloeden van beleid van de gemeente en andere overheden . Daarbij staat voor ogen om optimale omstandigheden te krijgen voor de ondernemingen van de leden en voor de samenleving van Uden in het algemeen. Dit vloeit ook direct voort uit de statuten van UOV De Kring, met het oog op de medewerkers van de bedrijven. Medewerkers die wonen in een prettige omgeving met alle voorzieningen die nodig zijn is een belangrijke en misschien wel een doorslaggevende voorwaarde voor het optimaal functioneren van een bedrijf. Dit is in het algemeen gesproken de reden waarom UOV De Kring het initiatief heeft genomen op de Denkgroep 10x10 te vormen. De Denkgroep 10x10 wordt gevormd uit 10 themagroepen van 10 personen die 10 thema’s bespreken met als doel aanbevelingen te formuleren voor projecten, activiteiten, beleid dat noodzakelijk is voor Uden en de Toekomst. Daarbij is de tijdshorizon 10 tot 15 jaar dus 2020 - 2025. We beginnen in 2010 en dan heeft Uden ca 40.500 inwoners. In het algemeen wil ik overnemen wat de themagroep ‘Zorg’ heeft geadviseerd: Zorg ervoor dat beleidsadviezen en visie zijn afgestemd met de beleidsuitvoerders van de gemeente als die een rol heeft. M.a.w. zorg voor realistisch uitvoerbaar beleid, zodat in de uitwerking geen stagnaties ontstaan. Dank is verschuldigd aan de ca 100 personen die hun tijd hebben willen geven door in enkele bijeenkomsten samen van gedachten te wisselen en zich in het desbetreffende thema hebben willen verdiepen om aanbevelingen te formuleren. Wij bevelen die van harte aan om er rekening mee te houden bij de ontwikkeling van Uden op het terrein van de verschillende thema’s. Wij zullen dat als Denkgroep 10x10 ook volgen door zo nu en dan de vinger aan de pols te houden en naar aanleiding daarvan aandacht te vragen voor zaken die dat nodig hebben. Voor de toegankelijkheid van de vraagstukken die spelen en onze opvattingen daarover is een apart rapport samengesteld dat een beknopte weergave is van de inhoud van dit basisrapport. De informatie is zoals gezegd op een beknopte manier weergegeven en formuleringen kunnen afwijken van dit rapport. In geval onduidelijkheid mocht ontstaan geldt hetgeen beschreven staat in het basisrapport. Harry van den Broek Voorzitter Denkgroep 10x10
Denkgroep 10x10, januari 2010 Advies aan het bestuur van UOV De Kring Basisrapport met achtergronden en overwegingen van de thema groepen
Pagina 2 van 59
Inhoudsopgave Voorwoord ...................................................................................................................................................2 Inleiding........................................................................................................................................................5 Samenvatting ...............................................................................................................................................7 1. Economie...............................................................................................................................................8 Trends ............................................................................................................................................9 Programmabegroting .....................................................................................................................9 Overwegingen ................................................................................................................................9 Ambitie .........................................................................................................................................10 Aanbevelingen .............................................................................................................................10 Actie .............................................................................................................................................11 2. Detailhandel.........................................................................................................................................12 Trends ..........................................................................................................................................12 Programmabegroting ...................................................................................................................12 Overwegingen ..............................................................................................................................13 Ambitie .........................................................................................................................................14 Aanbevelingen .............................................................................................................................14 Acties ...........................................................................................................................................14 3. Wonen ..................................................................................................................................................15 Trends ..........................................................................................................................................15 Programmabegroting ...................................................................................................................15 Overwegingen ..............................................................................................................................16 Ambitie .........................................................................................................................................16 Aanbevelingen .............................................................................................................................17 Actie .............................................................................................................................................17 4. Verbindingen .......................................................................................................................................18 Trends ..........................................................................................................................................18 Programmabegroting ...................................................................................................................19 Overwegingen ..............................................................................................................................19 Overwegingen ..............................................................................................................................20 Ambitie .........................................................................................................................................20 Aanbevelingen .............................................................................................................................20 Actie .............................................................................................................................................20 5. Zorg ......................................................................................................................................................22 Trends ..........................................................................................................................................22 Programmabegroting ...................................................................................................................22 Overwegingen ..............................................................................................................................23 Ambitie .........................................................................................................................................24 Aanbevelingen .............................................................................................................................24 Actie .............................................................................................................................................24 6. Vrije Tijd en Recreatie ........................................................................................................................25 Trends ..........................................................................................................................................25 Programmabegroting ...................................................................................................................26 Overwegingen ..............................................................................................................................26 Ambitie .........................................................................................................................................27 Aanbevelingen .............................................................................................................................27 Actie .............................................................................................................................................28 7. Buitengebied .......................................................................................................................................29 Trends ..........................................................................................................................................29 De programmabegroting ..............................................................................................................29
Pagina 3 van 59
Overwegingen ..............................................................................................................................29 Ambitie .........................................................................................................................................30 Aanbevelingen .............................................................................................................................31 Actie .............................................................................................................................................31 8. Veiligheid .............................................................................................................................................32 Trends ..........................................................................................................................................32 Programmabegroting ...................................................................................................................32 Overwegingen ..............................................................................................................................32 Ambitie .........................................................................................................................................34 Aanbevelingen .............................................................................................................................34 Actie .............................................................................................................................................34 9. Vorming ...............................................................................................................................................35 Trends ..........................................................................................................................................35 Programmabegroting ...................................................................................................................35 Overwegingen ..............................................................................................................................36 Ambitie .........................................................................................................................................37 Aanbevelingen .............................................................................................................................37 Actie .............................................................................................................................................37 10. Regio ....................................................................................................................................................38 Trends ..........................................................................................................................................38 Programmabegroting ...................................................................................................................39 Overwegingen ..............................................................................................................................39 Ambitie .........................................................................................................................................41 Aanbevelingen .............................................................................................................................41 Actie .............................................................................................................................................41 Slot..............................................................................................................................................................42 Bijlage Themagroep Wonen .....................................................................................................................43 Bijlage Themagroep Veiligheid ................................................................................................................45 Bijlage Themagroep Economie ................................................................................................................48 De samenstelling van de Denkgroep 10x10 (Voorzitters) .....................................................................54 Samenstelling Denkgroep alfabetisch incl. achtergronden ..................................................................55 Referentielijst bestanden denkgroep 10x10 ...........................................................................................58 Colofon .......................................................................................................................................................59
Pagina 4 van 59
Inleiding Hoe is het advies van de Denkgroep 10x10 over Uden en de Toekomst tot stand gekomen ? In februari 2009 heeft de ledenvergadering van UOV De Kring op advies van het bestuur besloten een proces op gang te brengen om samen na te denken over de toekomst. Dit is ook gedaan in 2001 en leverde het rapport ‘Uden, het meedenken waard’ op. In de periode voorafgaand aan de verkiezingen voor de gemeenteraad destijds is veel aandacht aan dit advies besteed. Achteraf gezien heeft dit rapport veel invloed gehad. Op de samenstelling van het college zowel als op het collegeprogramma. Het rapport destijds is onder meer tot stand gekomen door de ‘Club van 100’ te vormen uit personen die allemaal op één of andere manier actief waren in besturen of anderszins beroepsmatig of als ondernemer hun mening wilden geven. Daardoor waren de aanbevelingen breed gedragen . Datzelfde staat voor ogen als Denkgroep 10x10: een breed gedragen advies opgesteld door betrokken Udenaren of wie in Uden werkzaam zijn. Dit betekent daarom dat een rapport voor u ligt dat het karakter van ‘Real Life’ heeft, zonder dat een politiek bestuurlijk filter is toegepast en ook geen wetenschappelijke pretentie heeft. De basis wordt gevormd door ervaringen en deskundigheid van inwoners van Uden en degenen met affiniteit voor Uden door hun werk als professional en/of bestuurder. In tegenstelling tot de Club van 100 is iedereen vanaf het begin bij het proces betrokken. De Club van 100 destijds heeft met name invloed gehad op een voorstel dat door een denkgroep vooraf was opgesteld. De aanbevelingen voor de verschillende thema’s nu komen direct uit de koker van de themagroepen. Zoals dat altijd gaat bij dergelijke processen hebben de leden daarin verschillende rollen gespeeld . De één heeft meer commentaar op wat een ander bijdraagt aan ideeën en onderbouwing. En doordat de mensen die betrokken zijn in de themagroepen nagenoeg allemaal druk bezet zijn is niet iedereen overal bij geweest. Dat doet niets af aan dit advies. Iedereen heeft het kunnen beoordelen en zijn bijdrage geleverd op de één of andere manier. Het proces dat is doorlopen is begonnen met de vorming van de themagroepen door de voorzitters ervan die gevraagd zijn door het bestuur van UOV De Kring. De meeste van hen zijn voorzitter, dan wel maken deel uit van één van de commissies van UOV De Kring. De voorzitters zelf hebben met ondersteuning daarna hun themagroepen gevormd. Het denkproces is gestart in mei 2009 . Daarvoor heeft het bestuur van UOV De Kring de futurist Bakas, een beroemde trendwatcher, uitgenodigd die met een prikkelende toespraak voor leden en genodigden een impuls heeft gegeven. In een later stadium heeft iedereen van de denkgroep 10x10 één van de boeken van Bakas, Micotrends Nederland, cadeau gehad. In deze rapportage wordt bij de introductie van een thema waar van toepassing de aandacht gevestigd op de trends die in onze huidige maatschappij optreden . Overigens niet alleen de trends die door Bakas worden gesignaleerd. Begin juli 2009 is het feitelijke denkproces gestart met een plenaire bijeenkomst. In een aantal stappen daarna is in aparte bijeenkomsten van de themagroepen eerst bijeengebracht wat van belang is voor een goed inzicht in het betreffende thema en daarna zijn keuzen gemaakt voor die onderwerpen waar het naar de mening van de themagroep voor de komende tijd om gaat in Uden. Dit laatste vond plaats in een plenaire bijeenkomst waarin iedere themagroep moest noteren welke 3 aanbevelingen de belangrijkste zijn. Alle aanwezigen kregen daarna de gelegenheid aan te geven welke van de aanbevelingen zij echt belangrijk vonden. Mede om de uitwisseling tussen themagroepen te bevorderen is aan eenieder gevraagd om 9 stickers te verdelen over de aanbevelingen van de verschillende themagroepen. Deze aanbevelingen werden door de groepen op flip-over genoteerd. Dit levert een beeld op waar echt prioriteit aan geven moet worden door het aantal stichters dat een aanbeveling kreeg. Deze benadering wordt wel ‘crowd sourcen’ genoemd en refereert aan het verschijnsel ‘wisdom of the crowds’ . Een groepsuitkomst van prioriteitskeuzen blijkt, zeker als het een zeer divers gezelschap betreft en dat is de denkgroep 10x10, het meest betrouwbaar te zijn en niet de keuze van de heel slimme personen die wel weten hoe het moet. De groep als geheel is blijkbaar intelligenter dan de slimste persoon. Daarna is gerapporteerd per thema. Bij Pagina 5 van 59
de aanbevelingen staat een getal dat het gewicht aangeeft. Hoe hoger hoe belangrijker. Sommige aanbevelingen zijn toegevoegd. Daar ontbreekt dit getal Leeswijzer Deze rapportage is verder opgebouwd volgens een bepaald stramien per thema. Eerst is via een beschouwing het thema geïntroduceerd. Waar mogelijk aangehaakt aan Uden. Dan wordt het bredere toekomst perspectief van de trends beschreven die voor een bepaald thema van toepassing zijn. Tenslotte wordt kort aandacht gegeven aan de programmabegroting van de gemeente Uden. Het heeft geen zin om aanbevelingen te doen die al in het beleid zitten. Hoewel , soms kan geen kwaad om iets duidelijk te onderstrepen als van belang. Dat gebeurt ook hier en daar. De overwegingen van de themagroepen zijn kernachtig weergegeven waarbij zoveel mogelijk de situatie in Uden in beeld is gebracht, vaak door een beoordeling Sterk of Zwak. Daarna is in concluderende zin het belangrijkste per thema weergegeven en is een ambitie geformuleerd. Die ambitie leidt tot 2 tot 4 aanbevelingen. De vorm waarin gerapporteerd wordt over de overwegingen is per themagroep verschillend. Tenslotte wordt aangegeven welke actie moet worden ondernomen gelet op de aanbevelingen. Het slot van het rapport wordt gevormd door een integrale visie van één van de leden van de themagroep economie als uitdaging om in te spelen op de ontwikkelingen die zich aftekenen. Hier en daar zijn elementen bij de themagroepen gebruikt. De visie vormt de uitleg van de ondertiteling van het rapport. Als afsluiting zijn nog aparte bijlagen opgenomen die naar hun aard te ver zouden gaan in het hoofdrapport maar wel onder de aandacht gebracht moeten worden. Dat zijn: Bijlage van de themagroep Wonen, de acties zijn SMART gegroepeerd; Bijlage van de themagroep Veiligheid, spanningsveld AWBZ en WMO met gevolgen voor veiligheid; Bijlage van de themagroep Economie, Uden in een veranderende wereld; Sociaal Economisch profiel van Uden opgesteld door het Economisch Technologisch Instituut Noord Brabant i.o.v. de provincie Noord Brabant; Overzicht van gebruikte documenten; Samenstelling van de Denkgroep 10x10 en de 10 Themagroepen.
Pagina 6 van 59
Samenvatting Deze samenvatting bestaat uit de 10 geformuleerde ambities en vormen de kern van dit advies. Ambitie thema Economie De in Uden aanwezige clusters uitbouwen volgens het principe Connect and Collaborate waarbij het streven naar duurzaamheid volgens het principe Cradle to Cradle leidraad is. Alle bedrijven investeren in hun medewerkers door maximaal in te zetten op ‘werken en leren’. Ambitie thema Detailhandel Het winkelcentrum en de overige voorzieningen voor detailhandel zoals de woonboulevard verder ontwikkelen tot een super gezellige, complete, goed vindbare en bereikbare locatie met een steeds sterkere regiofunctie. Ambitie thema Wonen Uden uitbouwen tot de woongemeente die de beste plek in Nederland is om op te groeien te midden van de grote kennismetropool Zuid Nederland. Ambitie thema Verbindingen Uden uitstekend bereikbaar maken met Hoogwaardig Openbaar Vervoer dat een hoge frequentie kent, snel is en makkelijk bereikbaar en daarnaast Uden in oostelijke richting naar de A73 door de randweg Oost beter ontsluiten zonder de verkeersbelasting in Uden te verhogen. Ambitie thema Zorg In Uden uitstekende zorg bieden voor alle leeftijdsgroepen met een pro-actieve benadering voor kwetsbare groepen waarbij door goede coördinatie van de gemeente zorgbedrijven zich kunnen ontwikkelen. Een platform zorgbedrijven in Uden opzetten voor marktontwikkeling en betere zorg en kansen door afstemming. Ambitie thema Vrije Tijd en Recreatie Uden moet bekend worden binnen Nederland met een zorgvuldig gekozen identiteit. Uden moet als merk verder uitgebouwd worden als plaats waar gezelligheid, cultuur, sport en aandacht voor de natuur beeldbepalend zijn. Kortom een plaats die bekend staat om de leefkwaliteit én waar wat te beleven valt. Thema Buitengebied Behoud van het kwaliteitsniveau groenste gemeente van Europa met een buitengebied in de gemeente Uden dat als hoofdfunctie duurzame veeteelt, landbouw, tuinbouw en bosbouw heeft en tegelijkertijd een hoogwaardige functie door voorzieningen van hoge kwaliteit voor recreatie, educatie, (agro) toerisme en zorg. Ambitie thema Veiligheid Uden een plaats maken waar iedereen persoonlijk veilig is en zich veilig voelt en waar ieders bezit overal veilig is, thuis, op school, op straat en in de winkel en het bedrijf met bijzondere aandacht voor begeleiding kwetsbare groepen uit de jeugd. Ambitie thema Vorming Uden een plaats maken waar scholing sport en recreatie als een dagvullend programma wordt aangeboden in goede samenwerking met de sportverenigingen. De scholing kenmerkt zich naast de uitstekende reguliere opleiding door het toepassen daarbij van cultuur, techniek, natuur en ict - educatie Ambitie themagroep Regio Uden en UOV De Kring via ReVUS werken samen in de AS-50 om meer kansen te scheppen voor bedrijven die deelnemen aan innovatieve clusters en voor het verbeteren van de verbindingen . Daarnaast omdat beter gebruik gemaakt kan worden van (financiële) programma’s van hogere overheden en meer eigen ontwikkelkracht kan worden gegenereerd.
Pagina 7 van 59
1.
Economie
Inkomen, ondernemen en werkgelegenheid, innovatie, duurzaam ondernemen en bedrijventerreinen. De economie van Uden heeft de afgelopen tijd stevige averij opgelopen, in het bijzonder door de sluiting van Media Motion (voorheen EMI) in 2008 en de gevolgen daarvan voor de toeleverende industrie. Daarbij komt nu de kredietcrisis. Hoewel de bedoeling van de themagroep is om verder te kijken dan de korte termijn, is de vraag of de veerkracht van de bedrijvigheid in Uden groot genoeg is om zonder al te veel kleerscheuren, dus met behoud van ondernemingen en van werkgelegenheid, door deze storm heen te komen relevant. Immers voldoende veerkracht betekent continuïteit, misschien nog wel belangrijker dan veel winst. Uit de manier waarop de lokale economie de sluiting van Media Motion heeft opgevangen blijkt veel veerkracht. Om de veerkracht van de Udense bedrijven ter bevordering van de continuïteit te versterken is het nodig dat elk bedrijf, groot of klein, maximaal inzet op innovatie, kennis en duurzaam onderneemt. Verder is van groot belang of vestiging van een bedrijf in Uden zo aantrekkelijk is dat bedrijven van elders zich willen vestigen in Uden. Dit ingeval het misloopt vanwege een ontwikkeling die niet is te beïnvloeden (bij voorbeeld EMI). Daarvoor hebben we uitstekende bedrijventerreinen nodig. De kwaliteit daarvan is de afgelopen jaren sterk gestegen. Niet alleen qua fysieke inrichting maar ook in organisatie (SBBU als initiatief van UOV De Kring, de gemeente met baanbrekend beleid met het oog op financiële verevening en planning op lange termijn). Het is daarom noodzakelijk de continuïteit van die ontwikkelingen te verzekeren. Deze benadering van de bedrijventerreinen is ook ingegeven door streven naar duurzaamheid en is begonnen met het rapport Duurzame Bedrijventerreinen in de gemeente Uden. Uden kenmerkt zich door veel kleinere bedrijven in de industrie. Er is geen bedrijf die er met kop en schouders bovenuit steekt en waardoor Uden een zekere identiteit als bedrijfsleven kan verwerven. Denk aan Oss met de productie van geneesmiddelen of aan Veghel met de logistiek en de food. Er zijn wel twee organisaties die Uden een gezicht geven: De luchtmachtbasis, deIBN-Groep én straks het ziekenhuis Bernhoven. Is het wenselijk dat Uden zo’n identiteit opbouwt ? En welke sector komt daarvoor in aanmerking. Bedenk dat een duidelijke keuze nú pas zichtbaar wordt over 10 tot 15 jaar. Zoals Uden door consistent beleid het tot de groenste stad van Europa heeft gebracht moet dit ook mogelijk zijn voor de economie. Maar je moet wel kiezen en daaraan vast houden. Als de bedrijven in Uden ‘kennisgedreven’ willen worden, door innovatie hun markt willen behouden en uitbreiden, is Uden dan interessant genoeg voor kenniswerkers. Willen die in Uden wonen of kiezen ze toch voor Den Bosch en Eindhoven ? Anders zijn we de files voor de toekomst aan het bevorderen door de inkomende pendel. Die is overigens nu al aanzienlijk. De kenniswerkers zijn overigens zeer interessant voor de lokale economie, tenminste als ze hier ook wonen. Ze brengen een flinke koopkracht mee. Dat verschijnsel kennen we in Uden overigens al door de goed opgeleide medewerkers met een goed salaris van de luchtmacht basis. Zonder goede medewerkers kunnen bedrijven niet functioneren. Daarom is de arbeidsmarkt van groot belang. Bedrijven en overheid hebben hierin een rol. De overheid enerzijds vanuit de ‘zorgtaak’ om degenen met minder kansen, om welke reden dan ook, te helpen, en anderzijds om eraan bij te dragen dat bedrijven de juiste mensen kunnen vinden zoals de kenniswerkers. De maatschappelijke rol van bedrijven: zorgen voor werkgelegenheid en inkomen , bepaalt in hoge mate het welvaartsniveau van de samenleving. Een soepel werkende arbeidsmarkt is de olie die de economie doet draaien. Gelukkig besteedt de gemeente daar veel aandacht aan. Dit wordt beschreven bij de programmabegroting. Zoals gezegd, bedrijven en gemeente hebben beiden een rol. De rol van bedrijven
Pagina 8 van 59
is dat zij zorgen voor werkgelegenheid. Daarom is het scheppen van kansen voor bedrijven één van de sleutels voor een succesvol arbeidsmarktbeleid. Trends Een aantal trends waarmee rekening moet worden gehouden zijn de vergroening van het bedrijfsleven omdat steeds meer afnemers, bedrijven zowel als consumenten duurzaamheid gaan eisen. De overheid zal meer dan we de afgelopen periode hebben gezien de economie reguleren. We zullen opschuiven van het Angelsaksische model ( de shareholder voorop) naar het Rijnlandse Model (de stakeholder voorop ). We zullen naast Duitsland en USA als belangrijkste handelspartners China steeds belangrijker zien worden. Op de lagere school wordt op dit moment al Engels onderwezen. Daar moet Chinees bij. Door alles heen is duidelijk dat alles razendsnel verandert door de informatisering en globalisering. Wie niet mee ontwikkelt door bij te leren valt af. De manier waarop we onderling zaken doen wordt meer en meer gekenmerkt door Connect- and- Collaborate. De eigen business community succesvol opbouwen en onderhouden wordt de management discipline van de toekomst. Programmabegroting De gemeente heeft in de programmabegroting 2010-2013 accenten gelegd bij duurzame bedrijventerreinen door goed beheer en bij beleid voor toekomstige ontwikkeling, zoals de keuze voor het aantrekken van kennisintensieve bedrijven met hoogwaardige arbeidsplaatsen maar tevens aandacht voor bedrijven met arbeidsplaatsen waarvoor een lager opleidingsniveau volstaat. (gelet op de arbeidsmarkt) Verder wordt het belang genoemd van goede contacten met het ROC en de ondernemersverenigingen. Zoeken naar innovatieve samenwerkingsvormen in het kader van de 3 O’s is onder meer leidraad. De zorgtaak op de arbeidsmarkt van de gemeente heeft tot een complex uitvoeringsapparaat geleid waar weinig burgers en dus ook ondernemers inzicht in hebben. Voor een groot deel hoeft dat ook niet maar daar waar ondernemers een rol of een taak hebben is inzicht een basisvoorwaarde. In dat verband zijn 2 zaken van belang die in de gaten gehouden moeten worden. Dat is de betekenis van het Mobiliteit- en Opleidingen Centrum en de Wet Investering in Jongeren, de WIJ. Zoals ook uit de programmabegroting blijkt is het scheppen van werk door bedrijven de sleutel. In de jaren dat het goed ging, 2006, 2007 en 2008 zijn de doelen gehaald om mensen aan het werk te krijgen, ook uit de bijstand. Nu de werkgelegenheid afneemt , neemt ook het aantal mensen in de bijstand weer toe en wordt zeer waarschijnlijk het doel in 2009 niet gehaald, zo wordt gesteld. Overwegingen De commissie richtte haar aandacht vooral op industrie, handel en logistiek. Detailhandel is eveneens van groot belang voor de economie maar wordt in die themagroep behandeld. Uden dient de juiste randvoorwaarden te scheppen voor de ontwikkeling van nieuwe (starters marktplaats) en bestaande bedrijven: goede bedrijfsterreinen, goede ontsluiting naar de A50, speciale gunstige voorwaarden voor nieuwe bedrijven. Vastgesteld werd, dat Uden twee belangrijke aanjagers van industriële ontwikkeling in huis heeft: Vliegbasis Volkel en het het (toekomstige) ziekenhuis en de daarbij horende zorg & medische dienstverlening en medische technologie. Er is behoefte aan een derde dominant groot “bedrijf” naar het voorbeeld van EMI. In ieder geval bij voorkeur “at the high end of the industry”. ITC en andere sectoren, waarbij kennis, innovatie en duurzaamheid een rol spelen. Zo’n bedrijf kan een belangrijke trekker en stimulans voor verdere ontwikkeling zijn. De gemeente dient daarbij een zeer actieve en vooral pro-actieve rol te spelen. Men zou zelfs kunnen overwegen daartoe een aparte commissie in te stellen, ondersteund door een professioneel bureau gespecialiseerd in het werven van industrie. Contact met universiteiten is daarbij ook onmisbaar. Maar dat niet alleen. Waarom schakelen we geen bedrijven uit Uden in om mogelijke prospects te vinden.
Pagina 9 van 59
Hierbij past wel een kanttekening. In de huidige verhoudingen is het verre Oosten wel een heel aantrekkelijke vestigingsplaats. Het is niet vanzelfsprekend dit Nedeland, Brabant en Uden daarin kans maakt. Misschien is nog veel belangrijker via actief accountmanagement de vinger aan de pols houden bij bedrijven. In de afgelopen jaren zijn bedrijven vertrokken waarvan het vertrek als verrassing kwam. Dat mag niet gebeuren. Een andere optie is het ontwikkelen van de reeds bestaande industrie tot een specifieke identiteit. Een voorbeeld zou kunnen zijn de meubelindustrie (Beter Bed e.a.). Er werd gerefereerd aan de vroegere situatie, waarbij er een concentratie van medisch technologische bedrijven in Uden gevestigd was (Sandoz, Bentley, Stryker, etc. etc.) en Uden een identiteit verschafte. Voor wat betreft de arbeidsmarkt is een zeer belangrijke ontwikkeling de nadruk op leren en werken . Niet alleen bij de start van het werkzame leven maar gedurende heel het werkzame leven. ROC De Leijgraaf ontpopt zich op dat punt als belangrijke partner. Met Workplaza in Uden op het bedrijventerrein Loopkant Liessent is een belangrijk steunpunt voorhanden. Dat vormt de poort naar allerlei mogelijkheden voor werknemers. Niet alleen mbo- opleidingen maar ook naar hbo omdat het ROC druk werkt aan doorlopende leergangen. Verder geldt het credo van de voorzitter van de Raad van bestuur van ROC De Leijgraaf: ‘Leren doe je overal, ook op school’. Dus wie in zijn functie van alles heeft geleerd brengt dat mee om het diploma te krijgen waar hij kennis en bekwaamheid voor kan tonen en hoeft maar een beetje bij te leren om het officiële papiertje te krijgen. Dat opent dan de poort naar verdere ontwikkeling. Van groot belang is dat bedrijven hierop inspelen. Geconcludeerd kan worden dat de Udense economie gediend is met inzetten op kennis, innovatie samenwerking en duurzaamheid. De gemeente moet vanuit haar faciliterende rol pro-actief bezig zijn om het productiemilieu te blijven optimaliseren en de ontwikkeling in de behoefte aan bedrijfsruimte scherp volgen. Leren en werken moet verankerd zijn in het personeelsbeleid van ondernemingen Ambitie 1 De in Uden aanwezige clusters uitbouwen volgens het principe Connect and Collaborate waarbij het 2 streven naar duurzaamheid volgens het principe Cradle to Cradle leidraad is. Alle bedrijven investeren in hun medewerkers door maximaal in te zetten op ‘werken en leren’. Aanbevelingen Gelet op de introductieschets en de overige informatie die in de beschouwing is betrokken kiest de themagroep voor de volgende aanbevelingen: We moeten zorgen dat het kwaliteitsniveau van het huidige productie milieu (bedrijventerreinen etc. ) wordt gehandhaafd en verder wordt verbeterd. (8) De opbouw van de starters marktplaats en de Ideëenfabriek moeten maximaal worden bevorderd. (17) We moeten goed uitzoeken wat voor bedrijven we in Uden eigenlijk in huis hebben en kansen vaststellen en die pakken. We moeten verder gaan dan alleen faciliteren maar ook weer niet de ondernemer voor de voeten lopen.(17) Elk bedrijf en organisatie moet een leerplan hebben en daarbij bij voorkeur ROC De Leijgraaf en haar partners inschakelen als strategische partner voor beroepsopleiding in de regio. Van elk bedrijf in Uden van meer dan 20 medewerkers moet bij het accountmanagement van de gemeente bekend zijn hoe de behoefte aan bedrijfsruimte zich ontwikkelt.
1
Verbinden en Samenwerken om als groep meer te bereiken.
2
Van Wieg tot Wieg: Alles waarvan een product wordt gemaakt kan opnieuw worden gebruikt, net zoals in de natuur gebeurt. Pagina 10 van 59
Actie Aanbeveling 1 en 2 maken reeds onderdeel uit van het gemeentelijk beleid. De belangrijkste actie is om uit te zoeken wat we in Uden in huis hebben, kansen vaststellen. Nagaan of door toepassen van Connect- and- Collaborate kansen verzilverd kunnen worden en in het verlengde ervan de juiste bedrijven aantrekken. Daarvoor moet een commissie ingesteld worden waarbij overwogen kan worden dit onder te brengen bij de commissie belangenbehartigen van UOV De Kring. De commissie krijgt een jaar om met voorstellen te komen.
Pagina 11 van 59
2.
Detailhandel
(aanbod van) winkels en centrumontwikkeling, grootschalige / perifere detailhandel, horeca en regiofunctie Het winkelcentrum van Uden heeft in de loop van de tijd een sterke positie opgebouwd door de ligging van Uden (centraal in de regio), de overzichtelijke structuur van het winkelcentrum , de gezelligheid en door de aanwezigheid van Hout Brox. De afhankelijkheid van Hout Brox is proefondervindelijk aangetoond na de brand enige jaren geleden. De klantenstroom is tot op heden nog niet op het niveau van voor de brand. In de afgelopen periode is er een zwalkend parkeerbeleid gevoerd. Dit heeft het centrum als geheel geen goed gedaan, omdat Uden bekend staat om de goede en (voorheen) gratis parkeervoorzieningen. De belangrijke structuurveranderingen in het centrum zoals Centrum West en even geleden Brabantplein en het appartementencomplex met allerlei bedrijven aan de Pastor Spieringstraat dragen bij aan het herstel van de positie van Uden. Ook de herstructurering van de markt en de Marktstraat is van belang. Het is alleen jammer dat de auto’s óp de markt staan en niet eronder in een parkeergarage. Onlangs won Uden ook een prijs voor het beste winkelcentrum. De noodzaak om de positie van Uden in de gaten te houden is enerzijds de kans omdat je binnen een paar minuten via de A50 in Uden bent, maar ook de bedreiging omdat je ook binnen een paar minuten in Eindhoven of Nijmegen bent. Daarbij wordt Oss niet als echte concurrent gezien. Een zeer positieve ontwikkeling is de versterking van de organisatiegraad van Uden door het centrummanagement en de reclamebelasting. Zodoende is continuïteit verzekerd voor ontwikkelbeleid voor het centrum. Een belangrijke stap is een heldere slogan: Uden uit de kunst. Lastige vraagstukken zijn het spanningsveld Industrielaan met een woonboulevard in potentie en de vervlakking van het aanbod van winkels door de dominantie van het grootwinkelbedrijf, de ketens. Het beste zou zijn om in Uden door stimulerende maatregelen te bevorderen dat er weer speciaalzaken komen. Verder moet gezocht worden naar een vorm waardoor winkelcentrum en woonboulevard elkaar versterken. Misschien is de oplossing van het vraagstuk wel die speciaalzaken gecombineerd met een aantrekkelijke horeca die zich de afgelopen jaren sterk heeft ontwikkeld. Buitengewoon interessant is om te zien hoe de nieuwe woon outlet Living for All aan de Industrielaan , het voormalige gebouw van Iduna, zich gaat ontwikkelen. Daar is nu ook een lunchroom Lunch for All in gevestigd. Verwacht mag worden dat er een belangrijke bijdrage vanuit gaat voor de ontwikkeling van de Industrielaan naar een echte woonboulevard. Trends Trends waarmee rekening moet worden gehouden zijn andere vormen van marketing en andere doelgroepen dan het traditionele gezin: gay marketing, female marketing, 50+ marketing . Hoewel deze trend niet nieuw is komen er steeds meer mogelijkheden echt te focussen op doelgroepen. Internet is reeds een niet meer weg te denken distributie kanaal geworden. Naast je winkel moet je ook een webwinkel hebben. Verder is een trend die al veel langer herkenbaar is de splitsing van de aankopen die je de dagelijkse goederen kunt noemen en de producten die een meer emotionele lading hebben. De manier van winkelen voor producten met een meer emotionele lading heeft vaak het karakter van fun shopping. Daar passen b.v. speciaalzaken bij en goede horeca. Programmabegroting In de programmabegroting van de gemeente Uden wordt de aandacht gericht op de verdere uitbouw van het Centrum. Centrum West en Centrum Oost. Hoewel van het laatste niet geheel duidelijk is wat de status is. Ook in organisatorische wordt gehandeld, centrummanagement met een centrummanager en
Pagina 12 van 59
een fonds dat door reclamebelasting mede door de ondernemers zelf wordt gevuld. Met de promotie aanpak Uden uit de kunst wordt Uden’s winkelcentrum gepromoot. Overwegingen De detailhandelsfunctie is door de themagroep detailhandel via een sterkte zwakte analyse in beeld gebracht. Regiofunctie Sterk: Veel detailhandel in verhouding tot het aantal inwoners; Hout-Brox als trekker voor Uden, maar wel afgenomen; Veel branches; Afstemming bouwbeleid op centrum, parkeren en toegankelijkheid; Voorkomen van ongewenste ontwikkeling door voorkeursrecht gemeente. Zwak:
Verkeersaanduidingen voor parkeren en winkelen De parkeerdoorstroming is slecht, zeker in spitstijden; Te weinig fietsenstallingen; Uitvoeren van het handhavingsbeleid; Ontbreken regelgeving op het gebied van centruminrichting, het openbaar gebied; Visie op Uden met regiofunctie ontbreekt en er is een onduidelijk marktbeleid.
Centrum Sterk: Een sterke regiofunctie; Bezoekers vinden het in Uden gezellig en overzichtelijk; Horeca voor elk wat wils; Een sterke terrasfunctie. Zwak: Centrum op sommige plaatsen minder aantrekkelijk o.m. braakliggende percelen; Slechte kwaliteit voorgevels diverse winkels; Weinig koopzondagen; Overal onordelijk geparkeerde fietsen. Horeca Sterk: Breed aanbod aan horeca met theater en een bioscoop; De markt in Uden in zijn totaliteit; De terrassen. Zwak: Versnippering van sommige stukken centrum. Detailhandel (grootschalig) Sterk: Niet sterk in het Centrum aanwezig. Zwak: De inrichting van de woonboulevard; Geen horeca op een woonboulevard.
Pagina 13 van 59
Geconcludeerd kan worden dat Uden met het regionale winkelcentrum een goede uitgangspositie heeft maar nog veel meer uit die positie kan halen. Door verbetering van het parkeren, inzetten op een branche ontwikkeling naar kwaliteitszaken voor fun-shopping, ondersteund door goede horeca, moet dat worden bereikt. Verder moet worden gezocht naar een wederzijds ondersteunende functie van de woonboulevard en het centrum. Verder moet de A50 veel meer benut worden voor promotie van Uden en het winkelcentrum. Ambitie Het winkelcentrum en de overige voorzieningen voor detailhandel zoals de woonboulevard verder ontwikkelen tot een super gezellige, complete en goed vindbare en bereikbare locatie met een steeds sterkere regiofunctie. Aanbevelingen Promoten door de gemeente van de regiofunctie zowel voor winkels als horeca in verband met het binnenhalen van een trekker (denk aan H&M). (22) Aandacht voor parkeerbeleid, vooral in de spits. Plaatsen van aanduidingen voor parkeermogelijkheden en bewegwijzering van parkeerplaatsen in het centrum en naar het centrum vanaf de A50 (3) Verbeteren van de gevels van de winkels: is een gevelsubsidie mogelijk ? (11) Acties Visie en beleid Een duidelijke visie, waar willen we naar toe met Uden als regiofunctie; Een duidelijk marktbeleid en mogelijkheden bespreken voor de weekmarkt. Promotie Plaats een grote reclame mast aan de A50 en promoot Uden als de groenste stad van Europa en de beste winkelstad van Nederland. Verkeer Maak een soort parkeercirkel; Maak het centrum fietsenvrij waar het autovrij is; Maak het centrum in het weekend autovrij. Vestiging Zoek naar trekkers voor vestiging in of buiten het centrum; Onderzoeken of het niet beter is de echt grote winkels aan de woonboulevard te vestigen en inzetten op kwaliteitswinkels in het centrum; Voer voor kleinschalige kwaliteitswinkels een omzet afhankelijke huur in en financier dat met de parkeergelden; Bewaking van de diversiteit in branches met branche advies commissie.
Pagina 14 van 59
3.
Wonen
Woningen, de ontwikkeling in de woningbehoefte de bouw en stedenbouw, ontwikkeling bevolkingssamenstelling Uden staat bekend om haar uitstekende woonmilieu. Dit uit zich onder meer in de huizenprijzen die ongeveer op het niveau van het westen van het land liggen. Enige jaren geleden is de bouw van woningen door allerlei oorzaken in het slop geraakt, niet in de laatste plaats door procedurele problemen in het kader van de WRO en fouten die daarbij zijn gemaakt. Inmiddels is de bouw vlot getrokken (overigens afgezien van de korte termijn effecten van de crisis). De woningcorporatie en a.o. de Bouwcombinatie Zuid realiseert het aantal woningen dat het huidige college van B&W in het vooruitzicht heeft gesteld. Daarnaast is ‘binnen de ring’ een groot aantal appartementen gebouwd en in aanbouw voor de doelgroep 50+ (denk aan de Wel en Centrum West). In die zin verloopt het beleid om nieuwe woningen te bouwen voorspoedig. Verder spreekt het initiatief om duurzame woningen te bouwen waarvoor een prijsvraag is uitgeschreven, tot de verbeelding. De grote vraag voor de verdere toekomst is waar Uden zich het best op kan richten gelet op de bevolkingsontwikkeling en de verandering van de woningbehoefte. Daarin kan volledig volgend gehandeld worden maar er kan ook gestuurd worden op het interesseren van bepaalde doelgroepen. Zo heeft Veghel met de nieuwe wijken duidelijk ingezet op de hogere inkomens omdat die eerder vooral in Uden gingen wonen. Veghel is daar redelijk succesvol in. Een ander punt is de mogelijkheid om woningen te bouwen waar voorheen bedrijven waren gevestigd. Is dat een optie in Uden en waar? En waar gaat Uden bouwen als Zuid vol is? Hiervoor zijn visies ontwikkeld door de gemeente Uden maar verdienen een nadere inkleuring in goede samenspraak met betrokkenen. Tenslotte blijft het een lastig vraagstuk om de woningbehoefte van Volkel tegemoet te komen door de geluidcontouren problematiek van de vliegbasis. Het grote aantal bouwprojecten waar Uden aan werkt is in de publicatie ‘Uden bouwt’ opgenomen. Trends De bevolking vergrijst. Daardoor zijn er meer woningen nodig met voorzieningen voor ouderen, leeftijdsbestendige woningen. Vertrek van jongeren omdat zij als starter op de woningmarkt niet aan bod komen naar plekken waar woningen onder de 2 ton nog wel beschikbaar zijn. Dat zijn veelal de grote steden. Een trend die nog steeds doorzet is minder mensen per woning. Eén van de oorzaken is dat gezinnen door scheiding uiteenvallen maar ook dat gestreefd wordt zo lang mogelijk in de eigen woning te blijven wonen als oudere, ook als je alleen woont in het huis waar je met je gezin woonde. Stedelijk wonen wint aan populariteit. Als het even kan alles in de buurt. Cultuur, voorzieningen etc. Voor het eerst in de geschiedenis is sprake van een structurele bevolkingsafname die in eerste instantie aan de randen van Nederland te merken is. Dat betekent te veel huizen… Is dat voor Uden ook te verwachten ? We zitten toch ook aan de rand van Nederland ? In andere regio’s zie je dat er gebouwd wordt voor specifieke doelgroepen. Met concepten waarin de kwaliteit van leven vooropstaat gaan regio’s de leegloop te lijf. Een trend van een heel andere soort maar wel van belang is de vermindering van regels. In 2009 is Uden grotendeels welstandvrij geworden. Programmabegroting De programma begroting is enerzijds heel praktisch gericht op wat er het komende jaar moet gebeuren, maar biedt ook een kader waarin dat gebeurt. In dat verband is de ‘Woonvisie 2030’ interessant. Daarin staan zeker interessante zaken die inspiratie zijn voor nadenken over de toekomst. Zo wordt gesteld: In
Pagina 15 van 59
de woonvisie 2030 wordt vooral ingezet op jongeren tot 35 jaar bij het streven naar een hogere en gerichtere bevolkingsgroei. Gedwongen vertrek van jongeren moet dus zeker worden voorkomen. Geschikte woonruimte voor alle doelgroepen en doorstroming zijn daarbij essentieel. Verspreid over en binnen de verschillende kernen wordt voldoende ruimte geschapen om de inwoners die behoefte hebben aan (extra) zorg en ondersteuning te kunnen huisvesten. Ook : Prettig wonen en verblijven zal in de toekomst ook inhouden dat wonen en werken weer meer gecombineerd gaat worden door b.v. atelier woningen. Overwegingen Uden is sinds 2001 sterker geworden. Sinds de vorige denkgroep in 2001 zijn de woonkwaliteiten in Uden alleen maar sterker geworden door de vele toen benoemde kansen te benutten. De toen voorziene bedreigingen zijn alleen maar toegenomen, waarbij deze overigens gelijke trend houden met de landelijke ontwikkelingen. Sterk: aantrekkelijk woonmilieu ( veel groen, aanbod voorzieningen, kwaliteit woningaanbod, fraaie ruimtelijke uitleg en sterke leefgemeenschappen in de kerkdorpen) Zwak: hoge prijs voor onroerend goed; problemen voor starters; te weinig betaalbare huurwoningen en scheef-wonen (mensen met hogere inkomens blijven in goedkope huurwoningen wonen); in de kerkdorpen druk op de woonmarkt door vergrijzing en ontgroening. Om ook in de toekomst een dynamisch en eigentijds Uden te hebben is een goed woonklimaat onontbeerlijk in Uden en ook in de ruime regio daar omheen. De verschillende woonconsumenten hebben, ieder voor zich, een belangrijke rol in een eigentijdse leefgemeenschap. Jongeren zorgen voor de dynamiek, medioren voor de nodige stabiliteit en senioren hebben een zekere zorgvraag. In alle gevallen is er sprake van een emancipatie van deze woonconsumenten en dient daar dus terdege rekening mee te worden gehouden. Er zal dus ook sprake moeten zijn van een goede interactie met de verschillende groepen. Duidelijk is dat een doelgroepgerichte aanpak, het doorzetten van de lopende trajecten/programma’s en het anticiperen op de landelijke trends nuttig en noodzakelijk is. Het gaat hier overigens niet om de lopende trajecten/programma’s. Binnenkort volgt overigens nog wel een woonwensenonderzoek dat door de Gemeente is uitgevoerd en dit biedt natuurlijk wel weer gerichte aanknopingspunten. Het beeld van de gemeente is van belang voor het vestigen van mensen die hier willen wonen. Het imago (zoals we gezien willen worden) is een stabiele gemeente met een aantrekkelijk woonmilieu. Geconcludeerd kan worden dat Uden een uitstekende kwaliteit aan wonen te bieden heeft. Zo goed dat de prijzen een niveau bereikt hebben zoals in delen van de randstad. Dit heeft als negatief effect dat starters op de woningmarkt nauwelijks meer een kans hebben. Dat kan zo niet verder. Nieuwe ontwikkelingen in de woningbouw zoals duurzaam bouwen, levensloopbestendige woningen moeten maximaal worden bevorderd. De sleutel ligt bij goed luisteren naar woonconsumenten. Daarbij is het niet alleen het wonen dat Uden aantrekkelijk maakt. Dat is ook het culturele klimaat, zorg, werkgelegenheid. Ambitie Uden uitbouwen tot de woongemeente die de beste plek in Nederland is om op te groeien te midden van een grote kennismetropool Zuid Nederland.
Pagina 16 van 59
Aanbevelingen Neem de ambitie voor Uden: ‘Uden is de beste plaats te midden van een grote kennismetropool in Zuid Nederland, het is de beste plek in Nederland om op te groeien’ op als boodschap in de promotie van Uden. (8) Baseer de strategie op 3 peilers: - Zorg: zorg voor elkaar, sociale cohesie, zorgvuldigheid, ontzorgen van de woonconsument, zorgdienstverlening (8) - Creativiteit: creatieve en innovatieve woonconcepten voor dito mensen (7) - Cultuur: winkelen, recreatie, horeca, sport, natuur en entertainment. (27) Trots voor bewoners en verleidend voor nieuwkomers. Zorg voor een aantrekkelijke oplossing voor starters op de woningmarkt met woningen onder 2 ton. Als woningen duurzaam kunnen dan zeker dit. Actie Aan het bepalen van de noodzakelijke actie dient een strategie vooraf te gaan, zeker bij een complex onderwerp als wonen en alles wat ermee samenhangt zoals in de aanbevelingen is gezegd. Maak heldere beleidskaders op basis van collectieve afspraken met de belanghebbenden zodat synergie ontstaat. Versterk de identiteit van Uden als beste woongemeente te midden van een grote kennismetropool gebaseerd op Zorg-Creativiteit-Cultuur door onderstaande kansen te benutten en zaken gericht aan te pakken. Er zijn vele kansen (nog) verder te benutten Naast de bestaande kansen en sterkten is naar de nieuwe kansen gekeken en dit leidt tot inzichten c.q. aanbevelingen. Wij bevelen aan dat een commissie gevormd wordt uit degenen die professioneel bezig zijn met wonen uit de gemeente en bedrijven , bouwers, architecten, de wereld van de design en vertegenwoordigers van woonconsumenten de inzichten en aanbevelingen tegen het licht houden. In het tijdsbestek van de discussie binnen de themagroep is het niet mogelijk uit de veelheid van ideeën een voldoende afgewogen advies te formuleren. De inzichten en aanbevelingen zijn in de bijlage opgenomen.
Pagina 17 van 59
4.
Verbindingen
Infrastructuur, wegen, datatransport en openbaar vervoer, bereikbaarheid van Uden e.o. Uden was tot voor kort een plaats zonder snelweg, zonder treinverbinding en zonder waterweg. Toch is Uden een uitzonderlijk aantrekkelijke plaats om te wonen zoals blijkt uit de belangstelling en de prijzen en het heeft een florerend bedrijfsleven. Gelukkig is er nu een snelwegverbinding met de A50. Er zal echter nooit meer een trein door Uden rijden (er was ooit een verbinding Vlissingen-Moskou die door Uden kwam) en een waterverbinding is nog minder waarschijnlijk. Voor verbetering van het openbaar vervoer zijn verschillende alternatieven bekeken. Voor verkeer- en vervoer deskundigen een buitengewoon lastig vraagstuk. Het gaat namelijk om Uden en de regio daaromheen waar het autobezit vrij hoog is en sprake is van een lage bevolkingsdichtheid. Openbaar vervoer heeft dikke vervoerstromen nodig om rendabel én betaalbaar te kunnen zijn. Er zijn drie ver uitgewerkte plannen beschikbaar. Gekozen is nu voor een snelbus, in de toekomst mogelijk ook op bepaalde delen van de route op een aparte busbaan. Geriefelijk, snel en met een hoge frequentie. Omdat infrastructuur een lange planningsweg heeft is reeds nagedacht over de wenselijke infrastructuur voor de toekomst. Dit is opgenomen en beschreven in de uitwerking van het Streekplan en de Interim StructuurVisie Uden 2009-2015. Daarin is voorzien in een Oostelijke Rondweg langs de bedrijventerreinen. Een ander vraagstuk is op welke manier bevorderd kan worden dat vervoer, of het nu om personen of om goederen gaat, zo duurzaam mogelijk gebeurt. In die zin bevindt Uden zich voor het multimodaal vervoer, in het bijzonder voor containers, in een goede positie met Veghel en Oss, die een terminal hebben. Door de A50 kost het slechts enkele minuten om de container uit het depot te laten halen en te laten. Tenslotte is van groot belang dat de snelle data verbindingen waar straks bedrijven én bewoners over beschikken, optimaal kunnen worden benut. Daarin is Uden één van de voorlopers in Nederland. Met de aanleg van glasvezel naar de woningen als aanleiding wordt inmiddels goed nagedacht over de potentie. Het kenmerk van verbindingen is dat het per definitie met de omgeving te maken heeft. Uden is onderdeel van een verbindingennetwerk. In dat verband is verband gelegd met het provinciaal platform van allerlei diensten en organisaties die daar samen over nadenken. Trends In het verkeer zal langzamerhand spreiding op gaan treden . In de eerste plaats zullen degenen die kunnen kiezen, de ouderen die niet gebonden zijn aan 9 tot 5 de spits vermeiden. Ook degenen die een deel van hun werkzaamheden thuis kunnen uitvoeren, de thuiswerkers zullen dat doen. Als we straks op 3 brede schaal over ftth en -o beschikken, glasvezel tot in het privé-huis en het kantoor/bedrijf, ontstaan op dit punt ongekende mogelijkheden, ook voor vergaderen. Overigens is niet te verwachten dat de automobiliteit in belangrijke mate door een andere modaliteit, denk aan de trein, zal worden vervangen. Nu al, maar straks op grote schaal, rijden we op elektriciteit en op waterstofgas. Maar als de spreiding niet echt lukt van het verkeer over de 24 uur, zal het toch vast gaan lopen. Dan krijgt de treintrend een kans. Stations worden dan het knooppunt van de toekomst, waar alle vervoersstromen bij elkaar komen. Het worden multifunctionele reis- en verblijf accommodaties. Er komen kantoren, restaurants, winkels en uitgaansgelegenheden. Wie weet worden er straks ook appartementen gebouwd. En, hier en daar zie je het al gebeuren.
3
Fibre tot the house en Fibre tot the office/business Pagina 18 van 59
Bij het goederenvervoer zal het containervervoer nog verder groeien. Gunstig voor intermodaal vervoer: van vrachtauto naar binnenschip of goederentrein Programmabegroting Na veel investeringen in een verkeersveilige infrastructuur beschikt Uden inmiddels over een heldere verkeersstructuur met een duidelijk en herkenbaar onderscheid in hoofdwegen en verblijfsgebieden. De nadruk ligt nu op het oplossen van lokale knelpunten. De gemeente beschouwt de bereikbaarheid als een belangrijke pijler voor de economische ontwikkeling van een gemeente. In de komende jaren wordt de parkeer capaciteit structureel uitgebreid. Meewerken aan het Hoogwaardig Openbaar Vervoer , dat in de regio wordt ontwikkeld is een belangrijk punt. Overwegingen De verschillende thema’s worden in beeld gebracht door aan te geven wat zwak is en wat sterk . Aansluiting A73 met A50 Sterk/kans: Met een goede aansluiting tussen de A50 en A73 is Uden veel beter op de kaart te zetten; Op enige termijn wordt de ruit rondom Eindhoven gemaakt. Dit zal de belasting van de A50-A73 verminderen zodat dit nadeel minder wordt. Zwak/bedreiging: Te kleine capaciteit van de rotonde Uden-Zuid in de N264; Teveel rotondes binnen Uden, nadelig voor vrachtverkeer; Industrieterrein Uden slecht bereikbaar voor vrachtverkeer; De N264 is onderdeel van de verbinding A50-A73. Die mag nooit gaan dienen als hoofdader voor verkeer van het oosten naar de A50! Het zou Uden in twee delen splitsen. Oostelijk randweg / industrieterrein / Industrielaan Sterk/kans: De oostelijke randweg is aangeduid in de uitwerking van het streekplan; Gemeente bemoeit zich actief met vastgoed zaken op bedrijventerrein, meest gewenste bedrijf op juiste plek. Er komt ook een nieuw bestemmingsplan; Ontlasting 264: verbetering keuzemogelijkheid doorgaand en bestemmingsverkeer van en naar de A50. Zwak/bedreiging: Industrielaan zit verkeerstechnisch niet goed in elkaar: beter ordenen, rangschikken, beter faciliteren, goede verwijzingen; Teveel woon/werkverkeer en vrachtverkeer momenteel; Strijdigheid functie Industrielaan voor woonboulevard en vrachtverkeer. Is een parallelroute mogelijk voor vrachtverkeer? Mogelijkheden as A50 Oss/Uden/Veghel Sterk/kans: Multimodaal vervoer voor containers via Oss of Veghel. Zwak/bedreiging: Onderliggend wegennet wordt in toenemende mate belast door kleinzakelijk en woonwerkverkeer.
Pagina 19 van 59
Openbaar vervoer
Overwegingen Om de toename van de automobiliteit zoveel mogelijk te beperken is het van belang dat openbaar vervoer en gebruik van de fiets zoveel mogelijk wordt gestimuleerd. Voor de fiets bereikbaarheid van transferia voor openbaar vervoer dient fors geïnvesteerd te worden in verkeersveilige en goed verlichte fietsroutes. OV is ontzettend belangrijk voor scholen, centrum, ziekenhuis, maar ook voor bedrijventerrein. Personeel en studenten kunnen bedrijventerrein niet bereiken zonder OV. De regio kan niet gepromoot mag worden als transport- en logistiek aantrekkelijk wanneer we onbereikbaar zijn. En als Uden aantrekkelijk wil blijven om bedrijven te vestigen dan allereerst logistiek probleem aan te pakken. De impact van het openbaar vervoer is zeer belangrijk is voor het nieuwe ziekenhuis. Openbaar vervoer 1x per half uur en Hoogwaardig Openbaar Vervoer HOV tussen kernen met hoge frequentie 1x per kwartier. Sterk: Een goed plan voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) na grondige afweging. Zwak: Lage bevolkingsdichtheid. Geconcludeerd kan worden dat Uden met de A50 een eind beter bereikbaar is geworden dan voorheen maar een aantal modaliteiten zal blijven missen, zoals spoor en water. Echter dit laatste is door de korte afstand tot Oss en Veghel, in het bijzonder voor vervoer over water met containers geen probleem. Als de bereikbaarheid met openbaar vervoer op den structureel beter niveau te brengen is zal veel gewonnen zijn. Verder loopt Uden potentieel gevaar in tweeën te worden gesneden door een te drukke route van de A50 naar de A73, de N264. Er moet nadrukkelijk ingezet worden op het zo snel als mogelijk is aanleggen van de oostelijke randweg. Ambitie Uden uitstekend bereikbaar maken met Hoogwaardig Openbaar Vervoer dat een hoge frequentie kent, snel is en makkelijk bereikbaar en daarnaast Uden in oostelijke richting naar de A73 beter ontsluiten met de oostelijke randweg zonder de verkeersbelasting via de N264 in Uden te verhogen. Aanbevelingen Oost-West verbinding (A73-A50) verbeteren. Alleen de N264 opwaarderen als vanaf oostelijke randweg ( aanleggen!) de N264 door Uden/Uden Zuid wordt afgewaardeerd ! Uden moet één worden/blijven (18); Leg aan, voer in ,zo snel als mogelijk is, de Hoogwaardig Openbaar Vervoer verbinding (HOV) in de regio. (25) De snelle openbaar vervoer verbinding heeft de kwaliteit als de trein en verbindt Uden met Veghel, Eindhoven , Den Bosch en Oss. Op te lossen via het zgn. Y model. Nadrukkelijk voorkeur voor vrije busbanen en max. 2 transferia die gevoed worden door feeders per plaats. In Uden het ziekenhuis en Uden Zuid. Hierdoor ontstaat echt hoogwaardig vervoer als alternatief voor de auto rijdende forens; Goede fietsroutes in en om Uden en tussen de dorpen van en naar de transferia (stations) (3). Actie Alleen de N264 opwaarderen als vanaf oostelijke randweg ( aanleggen!) de N264 door Uden/Uden Zuid wordt afgewaardeerd ! Uden moet één worden / blijven; De snelle openbaar vervoer verbinding heeft de kwaliteit als de trein en verbindt Uden met Veghel, Eindhoven , Den Bosch en Oss. Op te lossen via het zgn. Y model. Nadrukkelijk voorkeur voor vrije busbanen en max. 2 transferia die gevoed worden door feeders per plaats. In Uden bij het ziekenhuis en bij Uden Zuid. Hierdoor ontstaat echt hoogwaardig vervoer als alternatief voor de
Pagina 20 van 59
auto rijdende forens en als kwaliteitsverbetering voor schoolgaande jeugd en bezoek van voorzieningen in Uden zoals het ziekenhuis en het centrum; Het bedrijfsleven heeft hier een rol en moet meewerken dus bespreken in UOV De Kring en ReVUS.
Pagina 21 van 59
5.
Zorg
Voorzieningen, Organisaties, Ontwikkeling van zorgbedrijven, Zorg als werkgever. De zorg in het algemeen heeft in de afgelopen jaren een metamorfose doorgemaakt door marktwerking. Door de tucht van de markt zou de zorg beter en efficiënter worden. De algemene indruk hierover is, dat als we naar de effecten kijken nog niet gezegd kan worden dat die stelling klopt voor de Nederlandse situatie. Wel is door de invoering van de basisverzekering en de functie van de ABWZ in het algemeen gesproken een verbetering opgetreden. Voor de burger die er de moeite voor neemt is het goed mogelijk een beeld te krijgen van de organisatie van de zorg en waar hij met zijn behoefte aan zorg moet zijn. Echter de organisatie van de thuiszorg is niet goed opgelost. Thuiszorg bedrijven gaan failliet dan wel gaan op in hele grote organisaties. De bedrijfsvoering wordt in hoge mate gestuurd op efficiency. De menselijke maat lijkt zoek. Hoe kan dit anders, kan het in Uden anders? Zo zijn meer ontwikkelingen te noemen. Die liggen echter nagenoeg allemaal op een ander schaalniveau dan het Udense en daarom geen onderwerp van discussie. Hoogstens om voor de deelnemers aan de discussie een actueel beeld te schetsen hoe de branche in elkaar zit. De veranderingen in de afgelopen jaren zijn zo snel gegaan dat velen de draad kwijt zijn. De gemeenten voeren de Wet Maatschappelijke Ondersteuning uit. De WMO. Hoe gaat de gemeente in die rol om met het uitbesteden van werkzaamheden ? En straks komt de AWBZ erbij. Trends In de afgelopen tijd heeft de technologie de zorgsector in hoge mate verrijkt. De overheid voorspelde destijds dat in 2008 door de bevolkingsgroei ( in 1960 12 miljoen en 2008 16 miljoen) 2 maal zoveel mensen in de gezondheidszorg zouden werken dan destijds. Dat blijken er maar 10 % meer te zijn. Maar toch , de spanning in dat segment van de arbeidsmarkt is zo groot dat medewerkers in het buitenland worden geworven. Ook speelt een rol dat we steeds gezonder en steeds ouder worden. En ook steeds langer thuis blijven wonen. Daarom moeten woningen gemakkelijk aan te passen zijn aan veranderende zorgbehoeften. Een heel interessante markt, niet alleen voor nieuwbouw (levensbestendige woningen zoals reeds bij het thema wonen naar voren kwam) maar ook allerlei slimme oplossingen voor bestaande woningen. Door de domotica, allerlei elektronische regelsystemen, is veel te doen aan levensbestendigheid van een woning. Een interessant voorbeeld is dat er speciale zorgkamers geleverd kunnen worden die als serre-achtige uitbreiding in enkele dagen aan een woning ‘geplakt’ kunnen worden voor iemand die de trap niet meer op kan. Heel de zorgsector wordt behalve door de marktwerking bij de zorginstellingen voor een flink aantal bedrijven een steeds interessanter markt. Denk maar aan de scoot mobielen, de trapliftjes etc. Programmabegroting De aandacht van de gemeente is de afgelopen jaren vooral erop gericht geweest om ervoor te zorgen dat iedereen voldoende inkomen heeft en daarbij de dienstverlening zo klantvriendelijk mogelijk te maken Daarbij is nu het Digitaal Klanten Dossier ingericht zodat iemand niet voortdurend en bij herhaling van alles hoeft aan te tonen. Met de WMO die nu door de gemeente moet worden uigevoerd voor wat betreft ondersteunende begeleiding van mensen met een lichte lichamelijke en psychiatrische beperking (geschrapt uit de ABWZ) is er veel onzekerheid over de omvang en de wijze van uitvoeren, zo wordt in de programmabegroting verwoord. De gemeente heeft op het punt van zorg in de zin van gezondheidszorg geen uitgebreide taak, behalve aantal en locatie van voorzieningen. Daarbij is de bereikbaarheid voor de diverse doelgroepen bepalend. De bedrijven en instellingen die de (gezondheid) zorg aanbieden hebben een eigen verantwoordelijkheid voor de kwaliteit.
Pagina 22 van 59
Overwegingen De adviezen zijn opgesplitst in Algemeen (overstijgend aan de themagroep zorg) en vier onderdelen; rol van gemeente, regiefunctie, zorgbedrijven infrastructuur en baten gezondheidszorg. De leden van de themagroep benadrukken dat er veel dwarsverbanden zijn tussen de thema’s waardoor wellicht vanuit de optiek zorg een kruisbestuiving over ambitie en aanbevelingen denkbaar met andere thema’s aan de orde is. Denk aan economie , wonen. Adviezen Rol van de Gemeente Uden t.a.v. de uitvoering van de WMO beleidsterrein: Zorgen voor meer transparantie van het uitgevoerde beleid. Duidelijkheid over: - Wat is regulier en wat is specifiek ingezet vanuit de WMO gelden; - Waar kunnen de verschillende doelgroepen terecht; - Op welke wijze en bij welke (zorg)aanbieders zijn de verschillende taken ondergebracht; - Welke prioriteit met welke afwegingen wordt waar aangebracht. Zorgen voor voldoende deskundigheid t.a.v. WMO beleidsterreinen. Het zijn voor de gemeente nieuwe beleidsterreinen waar men nog onvoldoende in thuis is. Gezien het structurele karakter van de taken van de gemeente hierin is meer deskundigheid wenselijk. Actief beleid voeren om na te gaan of de kwetsbare (doel)groepen de hulp krijgen die noodzakelijk is. Aandacht voor het in beeld krijgen en houden van deze groep. Klankbordfunctie met WMOraad, en (zorg)aanbieders en belangengroeperingen goed en structureel uitvoeren. Regiefunctie van de Gemeente Uden Specifiek investeren in Coördinatiefunctie om de regie op de verschillende (WMO) beleidsterreinen te pakken: Het in kaart brengen en onderhouden van de sociale kaart t.a.v. voorzieningen, zorgaanbod en zorgbedrijven; Het actief bij elkaar brengen en afstemming organiseren. De gemeente moet voorwaardescheppend en faciliterend zijn in het opzetten van (zorg)netwerken; Eenduidige communicatie in informatievoorziening aan de burgers en (zorg)aanbieders; Herkenbaar, vast en goed bereikbaarheidssysteem waar mensen terecht kunnen met vragen; Maak gebruik van kennis, personele capaciteit van zorgondernemers. Een idee is het werken volgens het businessmodel waarin je gebruik maakt van aanwezige expertise in de gemeente. Bovendien vergroot je hiermee de draagkracht van het beleid. Opzetten van een zorgbedrijven infrastructuur: Er zijn vele zorggerelateerde bedrijven die van grote betekenis zijn voor het totale (zorg)gezondheidsbeleid binnen de gemeente Uden. Het clusteren van zorgbedrijven bij gezondheidscentra, bijvoorbeeld het nieuwe ziekenhuis is een kans die benut moet worden; Rol van de gemeente is (pro)actief qua visie, beleid en duidelijkheid waarin de gemeente investeert. Optimaal benutten van gezondheidszorg in de gemeente Uden. Uitgangspunten hierbij zijn: Kwalitatief hoogwaardige gezondheidszorg bieden; Gemakkelijk en snel toegankelijke zorg voor alle burgers; Afstemming en coördinatie voorkomt strubbelingen; Economische belangen mogelijk maken en borgen t.a.v. bijvoorbeeld werkgelegenheid, innovatief beleid en onderscheidend vermogen van de gemeente Uden;
Pagina 23 van 59
Regionale aanpak/samenwerking qua zorg Veghel – Uden - Oss. Uden in de rol van gastheerschap om als werkgemeente toeleverancier te zijn voor de regio.
Geconcludeerd kan worden dat de zorg in een buitengewoon dynamische periode is beland. Zorg en marktwerking gaan lang niet altijd samen, de gemeente krijgt via de WMO zorgtaken die nieuw zijn en waarop, zo is de indruk, nog niet goed is ingespeeld. Kwetsbare ouderen en jongeren lijken in de gevarenzone te komen. Verder is de zorg zeer technologie gedreven geworden. Daardoor kan veel efficiënter worden gewerkt. De zorgsector in Uden zal in de komende periode een geweldige impuls krijgen door de bouw en het functioneren van het nieuwe Ziekenhuis Bernhoven. In verband daarmee is het een goede zaak als het zorgbedrijfsleven en de organisaties elkaar opzoeken in een platform om na te gaan wat aan betere zorg en meer business is te bereiken. Ambitie In Uden uitstekende zorg bieden voor alle leeftijdsgroepen met een pro-actieve benadering voor kwetsbare groepen waarbij door goede coördinatie van de gemeente zorgbedrijven zich kunnen ontwikkelen. Een platform zorgbedrijven in Uden opzetten voor marktontwikkeling en betere zorg en kansen door afstemming. Aanbevelingen Goed invullen van de rol van de gemeente Uden voor de WMO Transparantie bij de uitvoering van het beleid; Zorgen voor deskundigheid op de beleidsterreinen van de WMO; Een pro-actieve opstelling tegenover de kwetsbare groepen. De gemeente Uden heeft een regie functie met betrekking tot de zorg Bewust investeren in gekwalificeerde coördinatie; In kaart brengen en mobiliseren van de aanwezige kennis bij zorgondernemers; Waarborgen van continuïteit en kwaliteit. Bewustwording van de baten van gezondheidszorg voor (gemeente) Uden Economisch belang; Toegankelijke zorg; Regionale aanpak en samenwerking. Opzetten van een zorgbedrijven infrastructuur Actie Zorg en gemeente zijn erg met elkaar verweven. Tegelijk wordt ook steeds meer door bedrijven gedaan, op commerciële leest geschoeid. Zorgdienstverlening wordt ook aanbesteed door de gemeente. Daarin zijn zorgbedrijven elkaars concurrent. Met de adviezen en aanbevelingen is veel benoemd waar aandacht aan gegeven moet worden. Het is daarom noodzakelijk , zoals ook bij de themagroep “Wonen’ is gezegd, om een commissie te vormen die alles wat de gemeente doet zoals beschreven in de programmabegroting beziet in het licht van de adviezen en aanbevelingen om een betere focus te krijgen en te bepalen wat de beste strategie is om de ambitie waar te maken. Een dwarsverband is de betekenis van medisch technologische bedrijven is Uden. Wat stellen die voor en kunnen die door Connect en Collaborate (CC) meer bereiken.
Pagina 24 van 59
6.
Vrije Tijd en Recreatie
Sport, dagrecreatie, verblijfsrecreatie, cultuur, winkelen en uitgaan. Het gaat in dit verband in feite om organisaties en bedrijven die het mogelijk te maken je vrije tijd aan ontspanning te besteden. Daarbij is recreatie een begrip dat vooral gebruikt wordt voor ontspanningsmogelijkheden van de eigen bevolking en toerisme vooral van mensen uit andere delen van Nederland en de wereld die Uden en omgeving bezoeken. In commerciële zin maakt het niet uit alleen dat de toeristische markt in potentie natuurlijk zeer groot is. Uden heeft met Hemelrijk en de Maashorst tenminste 2 belangrijke trekkers, recreatief zowel als toeristisch. En misschien hoort het Museum voor Religieuze Kunst ook wel in dat rijtje. Dat besef begint na de perikelen door de annexatiepogingen van Den Bosch door te dringen. Het moet dan wel beter op de toeristische markt worden gebracht. Is er potentie om dat uit te bouwen? Een belangrijke ontwikkeling voor Uden is dat toeristen op allerlei manieren culinair ontvangen kunnen worden door het aanbod dat zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Uden staat bekend om het grote aantal sportverenigingen. Enige jaren geleden, inmiddels al meer dan 15 jaar, zette Uden zich op de kaart met ‘Uden sportief’. Een demonstratie en kennismaking met zo’n beetje alle sportvormen in Uden was daarbij mogelijk. Muziek werd gemaakt en nationaal bekende artiesten traden op. Dit is tot op heden niet met een ander evenement geëvenaard. Wel kent Uden nu een groot aantal kleinere evenementen, gericht op verschillende doelgroepen met allerlei thema’s. Denk aan Uden on Ice, eXposure, TechEvent , Mondo Keien Festival en zo meer. Veel van die evenementen doen een beroep op sponsoren ,veelal bedrijven, waardoor de spoeling soms dun wordt. Is het zinnig afstemming te zoeken voor sponsoring ? Al die verenigingen gebruiken accommodaties. Op dat terrein is een stichting actief die in overleg onlangs een grote structurele organisatorische verbetering heeft doorgevoerd. Een vraag is hoe toekomstbestendig die is. Misschien voor Uden wel de spannendste vraag is hoe het vraagstuk Markant/Kleine Zaal op te lossen. De hete aardappel wordt reeds enige tijd door de beslissers bekeken maar nog niet genuttigd. Hoe moet dat worden opgelost en wat zijn de randvoorwaarden om alles rendabel te krijgen binnen de randvoorwaarden die de gemeenteraad stelt. Of zijn die niet realistisch en vooral een politiek compromis waardoor anderen met de problemen zitten? Trends Het golfpatroon van de econoom Nikolai Kondratieff, waarin de economische tijd is opgedeeld in perioden van 40 tot 60 jaar en groei, stagnatie en neergang elkaar afwisselen- wijst er eveneens op dat we na een tijd waartin de nadruk lag op toenemende welvaart, nu beland zijn in een periode waarin de focus ligt op toenemend welzijn. We zoeken meer de balans maar hebben bijna allemaal ook 3 banen: een betaalde baan, een baan als mantelzorger (zorg voor kinderen, geliefden, ouders) en ook nog een baan als onbetaalde dienstverlener. Bij de vraag wat mensen interessant vinden bij vrije tijd en recreatie is van belang hoe mensen de wereld beleven. Voor veel mensen is de wereld te groot geworden. Mensen zoeken weer kleine verbanden op , soms tijdelijk, voor een paar uurtjes per dag of per week, soms langduriger. De regio waarin de mensen wonen fungeert als een van de belangrijkste kleine verbanden waarin ze troost vinden. De ca 2000 regio’s in Europa beleven een revival. Ooit vormden ze zelfstandige stadsstaten of regionale units. Een andere belangrijke trend is niet zozeer meer dingen gaan zien. Door de toegankelijkheid van informatie heeft iedereen alles gezien of kan alles gezien hebben. Over de meest uiteenlopende zaken kun je 24 uur per dag via de tv of internet de meest bijzondere dingen zien. Nee, waar het om gaat is de
Pagina 25 van 59
beleving in een aantrekkelijke sfeer, ontspannen of juist heel spannend. Regio’s moeten op dat punt een bekendheid opbouwen. Wat kun je er beleven ? Programmabegroting Bij het benutten wat er aan kunst en cultuur in Uden beschikbaar is staan samenwerking tussen instellingen en organisaties binnen en buiten het culturele veld en vraaggericht werken voorop. Cultureel erfgoed, volkscultuur en amateurkunst vormen speerpunten in het beleid omdat deze een bijdrage leveren aan de sociale cohesie en de leefbaarheid. De gemeente doet ook alles, op aandringen van een stuurgroep die daarvoor is gevormd, om het Museum voor Religieuze Kunst voor Uden te behouden. Dat lijkt nu geregeld. Drie voorwaarden moeten goed zijn geregeld: kwaliteitsverbetering van het management en de bedrijfsvoering, heroriëntatie van het museale concept en regionale inbedding en samenwerking met het Noord-Brabants Museum. Voor winkelen en uitgaan is het thema detailhandel van belang waarbij ook de horeca is ondergebracht. Sport, dagrecreatie en verblijfsrecreatie zijn voor Uden van groot belang. Enige tijd geleden gold Uden als sportstad en werd met ‘Uden Sportief’ veel gedaan aan promotie. Nog steeds is het aanbod aan sportmogelijkheden in Uden voortreffelijk en wil Uden Sportstad blijven. Sporten heeft een belangrijke maatschappelijke functie. Daarom wil de gemeente sport in de breedte stimuleren. Verder heeft de gemeente sportaccommodaties als speerpunt en stimuleert ook de zelfwerkzaamheid van de verenigingen. De gemeente hanteert voor de accommodaties kostendekkende tarieven en geeft verenigingen accommodatiesubsidie. Toerisme en recreatie wordt door de gemeente van grote waarde geacht. Op dit punt wordt met Veghel samengewerkt. Toerisme en recreatie worden ook in de sfeer van economische ontwikkeling gebracht: een economische sector die mondiaal een sleutelrol begint te spelen. Toeristisch beleid beschouwt de gemeente als integraal beleid, waarin een groot aantal beleidssectoren met elkaar in verband worden gebracht. Overwegingen De themagroep is unaniem van mening dat zonder goede kaders van de gemeentelijke overheid het niet mogelijk is het merk ‘Uden’ vorm te geven en in de markt te zetten als toeristisch en vrijetijdsproduct. Die gemeentelijke kaders beslaan een breed gebied van voorwaardenscheppende zaken. Van ruimtelijke ordeningsaspecten en natuurbeheer tot culturele en sociale waarden. Hieronder is door een analyse op kansen en bedreigingen in beeld gebracht wat de positie is van de verschillende aspecten van Vrije tijd en Recreatie.
Pagina 26 van 59
1. Sport
Kansen aantal 50+ inwoners jeugd < 18 jaar onderscheidend element
Bedreigingen verzakelijking overheid sport uit onderwijs overheidsbeleid
2. Dagrecreatie
groot/veelzijdig aanbod expansiemogelijkheden toegankelijkheid
overnachtingsmogelijkheid politieke verdeeldheid
3. Verblijfsrecreatie
koopkracht winkelcentrum buffer naar natuurgebied verbeteren overnachting-
belasting natuurgebied
4. Cultuur
samenwerking instellingen aanbod regiofuncties culturele infrastructuur
terugloop overheidssteun openbaar vervoer ontbreken visie
5. Winkelen
onderscheidende trekkers parkeerbeleid openingstijden
te veel hetzelfde A50 gevoelsbeleving (fysieke inrichting)
6. Uitgaan
variatie aanbod combinatie programma’s culinair evenement
onveiligheid nachtvervoer economische teruggang
mogelijkheden
Geconcludeerd kan worden dat Uden een breed scala aan mogelijkheden heeft die door de gemiddelde Udenaar soms niet op waarde wordt geschat. Die kwaliteit moet veel beter worden geprofileerd. Uden moet inzetten op enerzijds de mogelijkheden voor recreatie en ontspanning door het winkelcentrum en natuurbeleving en anderzijds op het ‘beleven’ door het grote aantal evenementen te koesteren en levend te houden. Daar is coördinatie voor nodig. Met name sportstad Uden is van grote betekenis en maakt Uden aantrekkelijk voor vestiging zeker, in een tijd zoals nu waarin de waarde van sport steeds meer wordt onderkend. De verschillende elementen van vrije tijd en recreatie bieden in Uden in potentie een zeer hoge leefkwaliteit. Maar de waarde ervan moet wel door de politiek worden onderkend. Ambitie Uden moet bekend worden binnen Nederland met een zorgvuldig gekozen identiteit. Uden moet als merk verder uitgebouwd worden als plaats waar gezelligheid, cultuur, sport en aandacht voor de natuur beeldbepalend zijn. Kortom een plaats die bekend staat om de leefkwaliteit én waar wat te beleven valt. Aanbevelingen Stel een intendant aan; Coördineer de klankbordfunctie met de aanbieders; Zet Uden sterker op de kaart met ‘city marketing en branding’; Stel als gemeente Uden een goede beleidsvisie op; Breid Markant zo snel als mogelijk is uit tot regionaal cultureel centrum in goede samenspraak met Veghel en Oss.
Pagina 27 van 59
Actie Visie opstellen en uitdragen zorg voor een duidelijke gemeentelijke beleidsvisie; schep voorwaarden voor overleg en debat met politiek; durf een visie uit te dragen, communiceer wat je wilt en wat je doet; zet UDEN als merk in de markt met zgn.‘branding’, investeer in city-marketing. Kiezen
ken je sterke en zwakke punten, onderzoek haalbaarheid en evalueer; maak gemotiveerde afwegingen en maak keuzes; zoek verbindingen met economische ontwikkelingen; bereken het economisch effect van vrijetijdsactiviteiten.
Organisatie en draagvlak stel een intendant aan die tot taak heeft de samenhang tussen activiteiten te bevorderen; stimuleer en coördineer de klankbordfunctie met de aanbieders.
Pagina 28 van 59
7.
Buitengebied
Agrarische sector, natuurontwikkeling, ondernemen, leegloop, reconstructie en functie van de grond Door de herstructurering van het platteland voltrekken zich veel veranderingen in het buitengebied. Aanleiding was in belangrijke mate de ontwikkeling van de intensieve veehouderij. In de afgelopen jaren, (er wordt hier gedoeld op de afgelopen 50 jaar), heeft de intensieve veehouderij in belangrijke mate bijgedragen aan grote welvaart in de regio. Toen de ammoniakuitstoot onaanvaardbaar hoog werd is begonnen aan herstructurering. Dit heeft ook direct te maken met het behoud van natuur en milieu. In het streekplan zijn allerlei maatregelen genomen voor zonering van natuurgebieden maar zijn ook gebieden aangewezen voor vestiging: de landbouw ontwikkelingsgebieden (LOG’s). De organisatie Ruimte voor Ruimte maakt het agrariërs die daarvoor kiezen mogelijk hun bedrijf op een aantrekkelijke manier te beëindigen in ruil voor een bouwkavel in of aan de rand van een bebouwde kom. De regering heeft veel geld voor de herstructurering ter beschikking gesteld. De reconstructie commissies hebben gedetailleerde plannen opgesteld. Dit gebeurt allemaal in relatieve anonimiteit, althans, zelden wordt in de pers verteld wat de ontwikkelingen zijn. Wat gebeurt er eigenlijk rondom Uden en waarom is dat niet algemeen bekend? Een interessante ontwikkeling die raakvlakken heeft met toerisme en recreatie is een andere rol die agrariërs kiezen. Denk aan de ontwikkeling van het streekeigen product en de manier waarop de horeca daarop inspeelt. Denk aan de Maashorst boeren die samen allerlei vernieuwende economische activiteiten stimuleren. Verder is een ontwikkeling gaande waarbij de grond de oorspronkelijke productiefunctie verliest en ‘teruggegeven’ wordt aan de natuur. Is dat op termijn wel een goede ontwikkeling? Door de voortgaande schaalvergroting van agrarische bedrijven (de productie neemt toe maar het aantal bedrijven neemt af ) wordt het platteland steeds leger. Maakt dat niet uit gelet op de kleinschaligheid in de regio of is dat een probleem? Interessant in dit kader is het streekplan , dat nu provinciale structuurvisie heet en de plannen van de reconstructie commissies. Trends Het buitengebied wordt steeds meer het terrein van grote tegenstellingen. Enerzijds als recreatiegebied waarvoor dan ook voor verblijf en verplaatsen, met name met de fiets, goede voorzieningen gewenst zijn. Anderzijds de intensieve vormen van veeteelt die grote weerstand oproepen. Sommigen gaan zelfs zover dat ze zich schuldig maken aan dierenterrorisme. Een positief fenomeen is de horeca die steeds meer streekeigen producten gaat gebruiken. Eén van de manieren om een streek een eigen identiteit te geven. Een belangrijke trend is verder de erkenning van natuurwaarden en het terug dringen van onnodige maatregelen die ontstaan zijn door rationalisatie van de landbouw. Tenslotte is een belangrijke trend de schaalvergroting. De agrarische productie neemt toe maar het aantal bedrijven neemt af. In de Landbouw Ontwikkeling Gebieden (LOG’s) zullen mega bedrijven ontstaan. De programmabegroting Het buitengebied als zodanig is geen apart beleidsgebied voor de gemeente Uden. Het is verspreid bij ruimtelijke ordening met het bestemmingsplan buitengebied, bij recreatie en toerisme en bij wonen. Overwegingen Om de situatie ter karakteriseren zijn sterke en zwakke punten benoemd:
Pagina 29 van 59
Sterk Zwak
Uden is in 2008 de groenste gemeente van Europa. Gebrek aan goede coördinatie in het buitengebied; Bij de gemeente teveel een terughoudende houding: eerder Nee tenzij dan Ja, maar; Onduidelijkheid over de positie van de agrarische sector in de aan de ‘stad’ grenzende gebieden.
Coördinatie Door gebrek aan coördinatie is er behoefte aan een bedrijvencontactfunctionaris . Een dergelijk persoon is momenteel niet aanwezig voor alle activiteiten die in het buitengebied plaatsvinden. Vastgesteld wordt dat de regierol van de gemeente Uden op dit punt achterblijft c.q. niet van de grond komt. Dit wordt mede veroorzaakt doordat ambtenaren niet worden beloond voor initiatieven. Een dergelijk persoon kan, gelijk zijn evenknie voor de –niet in het buitengebied gevestigde - bedrijven in de gemeente Uden, de spil in het functioneren alsmede het aanspreekpunt zijn. Gediscussieerd wordt over de vraag of dit een onafhankelijk persoon moet zijn die in dienst treedt van een daartoe in het leven geroepen (onafhankelijke) stichting. Behoefte De belangrijke vraagstelling bij dit thema is vast te stellen waar de behoefte van de “stadse mens” ligt over 10 jaar. Deze oriëntatie op behoeften moet worden bepaald op de terreinen industrie, stedelijk gebied (woningbouw), agrarisch en recreatie/natuur. Kunnen daarbij gezamenlijke doelen worden aangewezen? Daarbij geldt overigens nadrukkelijk dat er voor moet worden gewaakt dat de waardevolle aspecten op de verschillende terreinen worden behouden. De groenste stad Naar aanleiding van dit discussiethema wordt ook stilgestaan bij de vraag hoe de gemeente Uden kan voortborduren op het feit dat zij in 2008 tot groenste gemeente van Europa is gekozen. Het moet in ieder geval blijvend van de daken worden geroepen. Behoud van ruimte in het buitengebied De themagroep is de mening toegedaan dat er een onevenredige beroep op het buitengebied wordt gedaan voor industriële bebouwing. Een belangrijk deel van deze bebouwing kan worden geregeld door verdichting op de bestaande industrieterreinen. De gemeente Uden dient hierin een actievere en meer sturende rol te spelen. Overigens is onze themagroep ook de mening toegedaan dat de keerzijde van het vorenstaande is dat er een opschoning van het buitengebied dient plaats te vinden. Welke functies wil je wel en welke functies wil je niet in het buitengebied toelaten? Vanzelfsprekend mits deze activiteiten passen in het karakter van het buitengebied. Geconcludeerd kan worden dat het buitengebied in een overgangsfase zit en veel spanningsvelden kent. Ook dat er veel innovatiefs gaande is. Nieuwe vormen van bedrijvigheid in combinatie met het agrarische bedrijf krijgen steeds meer voet aan de grond. Maar die nieuwe ontwikkelingen passen vaak niet in de bestaande regelgeving. Het leidt tot grote ergernis dat de gemeentelijke overheid blijk geeft van een starre houding. Dat moet veranderen. Verder is het spanningsveld intensieve veehouderij en diervriendelijkheid een groot dilemma voor een gebied waar de intensieve veehouderij een belangrijke bron van bestaan is. Het gevaar voor dierziekten vormt verder een heel groot risico. De Q koorts spreekt voor zich en we zijn de varkenspest nog niet vergeten. Verder naar megabedrijven in LOG’s of juist niet ? Het gebruik of te hoge gebruik van de ruimte in het buitengebied baart zorgen. Ambitie Behoud van het kwaliteitsniveau groenste gemeente van Europa met een buitengebied in de gemeente Uden dat als hoofdfunctie duurzame veeteelt, landbouw, tuinbouw en bosbouw heeft en tegelijkertijd een
Pagina 30 van 59
hoogwaardige functie door voorzieningen van hoge kwaliteit voor recreatie, educatie, (agro) toerisme en zorg. Aanbevelingen Aanstellen van een bedrijvencontact functionaris die de volgende thema’s behartigt als spreekbuis, coördinator, kennisbank; (8) - Regelgeving vertalen naar de praktijk - Contacten met de politiek leggen - Bedrijven in het buitengebied begeleiden - Initiatieven ondersteunen - Zorg en educatie ontwikkelen Zorg voor een betere beleving van het buitengebied; (19) - Recreatie - Educatie - Ontspanning / inspanning - Agro-toerisme en zorg Voorkom onnodige aantasting van de ruimte in het buitengebied.(7) - Eerst herstructureren en revitaliseren alvorens nieuwe ruimte te zoeken. Actie Uitgezocht dient te worden hoeveel mensen in het buitengebied wonen in de gemeente Uden en wat hun activiteiten aldaar zijn. Vaststelling van de groep betrokkenen derhalve; Maak een heldere indeling van het buitengebied in extensiveringgebied, verwevinggebied of intensiveringgebied. Afstemming onder meer via de streekmanager reconstructie. (Noud Goossens); Onze denkwijze moet tot maatregelen leiden die er toe leiden dat stad en boer dichterbij elkaar komen; Behoefte moet leidraad zijn vanuit de agrarische sector zowel als vanuit recreatie en toerisme.
Pagina 31 van 59
8.
Veiligheid
Openbare orde, Veiligheid Het wordt steeds veiliger in Nederland volgens de statistieken maar we voelen ons steeds onveiliger. Dat is wellicht een wat simpele dooddoener want als het je overkomt tellen statistieken niet. Echter dit levert wel de vraag op hoe ver je moet gaan met beveiligen. Het onderwerp veiligheid kent vele aspecten: veiligheid in huis, veiligheid in het bedrijf, veiligheid op straat, veiligheid op de bedrijventerreinen. Enerzijds is de oorzaak criminaliteit, mensen die er voor kiezen om door misdaad hun inkomen te verwerven en anderzijds gewoon ongewenst gedrag door een onjuiste set normen en waarden ten aanzien van geweld. Zoals het zgn. ‘korte lontjes gedrag’. Wat kun je in Uden regelen om het veiliger te maken. Moeten er overal camera’s worden opgehangen? Moeten er slagbomen voor de toegang naar de bedrijventerreinen? Hoe kunnen winkeliers beter omgaan met winkeldiefstal en de agressie die daarbij optreedt? Hoe gaan we met de privacy van elkaar om? Van belang is dat voor Uden eerst een helder en eenvoudig beeld wordt geschetst van de ontwikkelingen en voorzieningen die er inmiddels zijn. Denk aan het ‘veiligheidshuis’. Is dat alleen een bestuurlijke constructie en wat kun je ermee? Trends Een duidelijke trend is dat we ons omgeven met allerlei technologie om ons te beschermen. In ons huis, de winkelcentra, de bedrijventerreinen etc. Onze privacy hebben we opgeofferd aan schijnveiligheid. Veiligheid proberen we ook te verzekeren voor ons eten. Tracability wordt tot het uiterste doorgevoerd. Waar komt dat stukje vlees vandaan, waar is die versgroente gemaakt etc. Verder wordt alles met een dikke laag regels bedekt zodat zo veel mogelijk risico’s worden vermeden. En bovenop verzekeren we ook nog voor zo’n beetje alles en als je dat eens doorlicht blijken wij allemaal over dubbele verzekeringen te beschikken. We zijn met z’n allen behoorlijk bang. Durven we niets en niemand meer te vertrouwen ? Programmabegroting De gemeente heeft taken op het terrein van rampen, brandweer, toezicht op de openbare ruimte door de politie en het ambulance vervoer. De gemeente Uden moet voelbaar veiliger worden. Van de gemeente mag worden verwacht dat ze voldoende maatregelen treft om ervoor te zorgen dat het ook daadwerkelijk veiliger wordt. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid. Om de complexe problematiek beter de baas te worden zoekt de gemeente samenwerking met andere gemeenten. Overwegingen Zoals de themagroep het onderwerp benaderd heeft is de bijdrage minder geschikt om het thema met Sterk en Zwak neer te zetten. Veiligheid is de mate van afwezigheid van potentiële oorzaken van een gevaarlijke situatie of de mate van aanwezigheid van beschermde maatregelen tegen deze potentiële oorzaken. Het begrip veiligheid bestaat zowel rationeel als denkbeeldig. Rationeel kunnen er allerlei berekeningen worden toegepast op een situatie om te bepalen of deze veilig is. Daarnaast is er nog denkbeeldige veiligheid. Iemand kan zich veilig voelen maar het rationeel gezien niet zijn en andersom. Dit wordt ook wel schijnveiligheid (resp. schijnonveiligheid) genoemd. Het gevoel van veiligheid/jezelf veilig voelen (wat heel erg subjectief is) voor de inwoners van de gemeente Uden wordt uiteindelijk als belangrijkste item voor de themagroep verkozen boven alle andere vormen van veiligheid. Dat gevoel van veiligheid is van belang. Wat is er nodig om dat
Pagina 32 van 59
gevoel te bereiken en waar moet aandacht aan worden besteed? Wat mag er verwacht worden van de overheid en wat kunnen inwoners zelf. Veiligheid is er in vele vormen, je kunt bijvoorbeeld in dit kader spreken van sociale veiligheid, preventieve veiligheid en persoonlijke veiligheid van de kwetsbare mens en zijn omgeving. Daarbij is ook van belang onveiligheid te voorkomen. Een belangrijke actuele ontwikkeling voltrekt zich op dit moment door wetswijzigingen. Het gevaar is niet denkbeeldig dat kwetsbare jongeren is de criminaliteit komen door de wijziging in de ABWZ. In de bijlage is dit uiteengezet. In de strategische doelstelling van de gemeente staat dat de gemeente de burgers een veilige woon enwerkomgeving wil bieden. De nadruk zou echter meer gelegd moeten worden op het aspect veiligheidsbeleving. Dit is omvattender dan een veilige woon en -werk omgeving. In het integraal veiligheidsbeleid is sprake van probleem analyses en doelstellingen. De eigen invulling door de gemeente en de prioriteitstelling is herkenbaar. Er wordt uitgesproken, dat van de overheid mag worden verwacht dat zij optreedt wanneer de veiligheid echt in de knel komt. Het ademt echter ook een reactief handelen uit. Daar is niks mis mee als het, zoals hier, wordt omschreven als anticiperen op relevante ervaring gegevens. Wat mist is preventie, toekomstgericht beleid en evt. doelstellingen voor gewenste gedragveranderingen in onze kleine Udense samenleving. Er moet niet alleen opgetreden worden als de veiligheid in de knel komt maar al eerder om de veiligheid zo min mogelijk in de knel te laten komen. Vreemd is de toebedeling van de verantwoordelijkheden in intern en extern. Er is bij veel extern toebedeelde verantwoordelijkheden slechts sprake van medeverantwoordelijkheid en ligt de eind verantwoordelijkheid in de meeste gevallen gewoon bij de gemeente. Bij de externe strategische partners missen scholen(onderwijs), verenigingen, defensie (Volkel), en stichtingen( zoals MEE). Voor een specifiek Udens stuk lijkt me ook informatie van scholen ,welzijnsstichtingen, ggz, etc. een belangrijke bron. Er is geen structureel overleg van de interne partners en het is onduidelijk of dat er wel is met de externe partners. Communicatie lijkt me juist heel belangrijk vanuit het standpunt van borging van beleid. Veiligheid beleving wordt verkleind als er sprake is van grote anonieme gemeenschappen(scholen, wijken, buurten, verenigingen, hulpdiensten, etc.) Persoonlijke aandacht binnen kleinere groeperingen vergroot de veiligheidbeleving zeker in combinatie met preventief werken aan gedragverandering passend bij acceptabele waarden en normen op een breed gebied. Ongehinderd door beperkingen vooraf, kijkend naar de toekomst, moet de gemeente worden onderverdeeld in; Wijken/buurten, waarvoor een bezoldigde wijkveiligheid coördinator wordt aangesteld, die ondersteund wordt door buurt veiligheid vrijwilligers.(Niet alleen gericht op het voorkomen van criminaliteit, overlast etc., maar ook als een sociaal vangnet voor burgers en kwetsbaren in de buurt; Combi’s van verenigingen met een bezoldigd coördinator ondersteund door vereniging vrijwilligers; Combi’s van bedrijven/bedrijfslocaties; Combi’s van instellingen voor kwetsbare groepen; Scholengemeenschappen/combi’s van scholen; Etc. Zo’n team van Coördinatoren evt. ondersteund door specialisten en gestimuleerd door een klankbord groep (samengesteld uit een brede groep van professionals burgers,instellingen en organisaties), zou uitvoering moeten geven aan het reactief bepaald beleid, aan preventief beleid en aan het ontwikkelen van een toekomst visie en de voorwaarden die daarvoor nodig zijn ,vooral ook op de lange termijn. Geconcludeerd kan worden dat van de vele vormen van veiligheid in dit kader de veiligheidsbeleving het belangrijkste aangrijpingspunt is. Preventief opereren is daarbij de beste oplossing. In dat verband is het
Pagina 33 van 59
spanningsveld dat ontstaat doordat een aantal zaken niet meer onder de ABWZ vallen maar onder de WMO een potentieel gevaar. Reden is dat groepen kwetsbare jongeren aan zichzelf overgeleverd dreigen te worden en daarmee gemakkelijk afglijden naar criminaliteit. Hier is preventief handelen nodig. Een ander punt is de schijnveiligheid. Ondanks camera’s is door de grootschaligheid van b.v. scholen , winkelgebieden geen veiligheid meer te scheppen. We moeten weer terug naar kleine overzichtelijke situaties waardoor men zich niet kan verstoppen in de anonimiteit. Goede coördinatie helpt daarbij. Ambitie Uden een plaats maken waar iedereen persoonlijk veilig is en zich veilig voelt en waar ieders bezit overal veilig is, thuis, op school, op straat en in de winkel en het bedrijf met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen. Aanbevelingen Veiligheid en gevoel van veiligheid dient op een pro-actieve en niet een reactieve wijze te worden bevorderd; Veiligheid bevorderen door kwetsbare en beïnvloedbare jongeren niet aan zichzelf over te laten waardoor ze op het verkeerde pad kunnen geraken; Persoonlijke aandacht binnen kleinere of specifieke groeperingen, met name jongeren en ouderen, om de veiligheidbeleving te vergroten zeker in combinatie met preventief werken aan gedragverandering. Actie Voor wijken/buurten en specifieke situaties moet een bezoldigde wijkveiligheid coördinator wordt aangesteld, die ondersteund wordt door buurt veiligheid vrijwilligers. Niet alleen gericht op het voorkomen van criminaliteit, overlast etc., maar ook als een sociaal vangnet voor burgers en kwetsbaren in de buurt.
Pagina 34 van 59
9.
Vorming
Onderwijs, cultuur, voorzieningen en organisaties o.m. de brede school, schoolkeuze, religie De onderwerpen die bij dit thema genoemd zijn vormen een wereld op zich. Een belangrijke ontwikkeling die zich de afgelopen jaren aftekent, is de relatie die gelegd wordt naar organisaties en bedrijven zodat leerlingen van basisonderwijs tot wetenschappelijk onderwijs veel meer tijdens de leerperiode reeds inzicht krijgen waar men voor opgeleid wordt dan wel waar men voor kan kiezen qua branche. Door het cultuurverschil tussen commerciële organisaties en opleidingsorganisaties is dat lang niet altijd zo makkelijk. De basisschool ontwikkelt zich naar brede school, onder meer ingegeven door de noodzaak om een antwoord te vinden op ontwikkelingen in de maatschappij waarin mannen én vrouwen gelijke kansen moeten krijgen voor een loopbaan/inkomen. Alleen al de financiële verhoudingen maken samen werken in een gezin noodzakelijk. Om te kunnen wonen, althans een huis te kunnen kopen, zijn 2 inkomens noodzakelijk. In Uden wordt reeds veel ondernomen. Denk aan Techniek is Troef. Ook de manier waarop de scholen zélf bezig zijn met het structureel aandacht geven aan techniek door techniek coördinatoren en inbouwen van het onderwerp techniek in de leerplannen van de scholen. Alle scholen in Uden doen daar inmiddels aan mee. Hiermee wordt aandacht aan techniek gegeven waar het bedrijfsleven al jaren voor pleit. Ook het Middelaar Beroeps Onderwijs ontwikkelt zich in de regio en ook binnen Uden op een uitstekende wijze. Uden heeft met Workplaza van het ROC een zeer interessante voorziening gekregen. De vraag is echter of het bedrijfsleven beseft wat het daarmee in huis heeft. Mogelijk dat via een link met het Personeels Diensten Centrum Uden van de SBBU de mogelijkheden optimaal kunnen worden benut. Denk in dat verband onder meer aan het project Leven Lang Leren dat door ROC De Leijgraaf in de regio wordt uitgevoerd. Hoe kan de brug naar de bedrijven op een zo efficiënt mogelijke wijze geslagen worden. Als dat goed lukt wordt het ook mogelijk innovatie (in hoge mate afhankelijk van kennis) als een structurele activiteit in de bedrijfsvoering in te bouwen of beter uit te voeren. Rapporten en plannen van Techniek is Troef, informatie van ROC De Leijgraaf en de aandacht voor techniek bij de basisscholen is hier relevant. Trends De belangrijkste trend is dat vorming, onderwijs, ontwikkeling van kennis bij eenieder persoonlijk in hoge mate een continu proces is geworden en veel minder afhankelijk van een opleiding. Als je gericht op zoek gaat via de elektronische media is nagenoeg alle kennis te vinden. Alleen kennis is nog geen vaardigheid en inzicht. Laat staan toepassing van kennis. Dat betekent dat opleidingen niet gemist kunnen worden. Vanuit het principe ‘It takes a village to raise a child’ ontwikkelen kinderdagverblijven, scholen, buitenschoolse opvang zich steeds meer tot het vangnet waarbinnen kinderen worden gevormd zodat die vorming en niet meer volledig afhankelijk is van het gezin. Dit valt immers in de loop van de tijd vaak uiteen. Programmabegroting De gemeente zet in hoge mate in op de brede school. Dit past in het streven om beide partners in een gezin in de gelegenheid te stellen om een baan te hebben. De gemeente krijgt steeds meer de regierol en treedt al dan niet wettelijk verplicht in overleg met de schoolbesturen. Door deze regierol is het gemeentelijk onderwijsbeleid steeds meer gericht op het stimuleren en faciliteren van samenhang, verbinding, afstemming en samenwerking tussen voorzieningen rondom het kind. Gemeente en onderwijs zullen elkaar voornamelijk ontmoeten in de omgeving van de school. Niet alleen de kinderen maar ook de ouders worden belangrijke spelers in het veld.
Pagina 35 van 59
De relatie onderwijs en zorg is van belang. Het uitgangspunt passend onderwijs is leidend. De kern van passend onderwijs is dat voor elke leerling die zorg nodig heeft de kansen op de beste ontwikkeling centraal staan. Uitgangspunt is niet wat een kind niet kan maar wat een kind wél kan. Verder is van groot belang om schooluitval, in het bijzonder bij beroepsonderwijs te voorkomen. Iedereen moet met een beroepskwalificatie de arbeidsmarkt op. Projecten met het ROC De Leijgraaf zoals Way to Go, One2b, Stick2gether zijn daarbij belangrijk. Voortzetting en verdieping wordt nagestreefd. Overwegingen Voorbereiding op komst ziekenhuis Thematische opleidingen richting zorg; Opleidingen in doorlopende leerlijnen tot en met HBO opleidingen; Centrum voor ontwikkeling, wetenschap en techniek opzetten in de regio; Verdergaande samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. Versterking Woongemeente Verbeteren voorzieningen voor de jeugd; Zorgen voor voldoende ruimte om elkaar te ontmoeten, ruimte voor spel, beweging, ontspanning en legaliseren van hangplekken; Zorgen voor voldoende uitdagingen voor jeugdigen voordat negatieve invloeden ‘vat’ krijgen; Heroveren/uitbreiden aanbod popcultuur (De Pul). Mediawijsheid Iedereen bekend maken met mogelijkheden moderne technieken; Scholing van ouderen om nieuwe communicatie te begrijpen / bij te blijven; Hoe gaan we in de toekomst opleidingen inrichten? Communicatie met de rest van de wereld (taalgebruik sms); Wat gaat er gebeuren met alle nieuwe digitale technieken met betrekking tot vorming en informatieverstrekking; Zijn de huidige docenten in staat om de techniek te “blijven” volgen?; Triggeren van iedereen om verder te gaan met technieken dan welke nu bekend zijn. Professionalisering van vrijetijdsbesteding Inzetten van professionele (betaalde) krachten op gebied van beheer, controle, horeca, gezamenlijke inkoop; Geen verplichting/afhankelijkheid van vrijwilligers; Voldoende professionele ondersteuning om eventuele vrijwilligers bij te staan; Synergie stimuleren tussen onderwijs, sport en recreatie. Herinrichting van locaties voor scholing, sport en recreatie Overwegen tot combineren van sportvelden, sportaccommodaties en schoolgebouwen bij elkaar; Verbeteren, samenvoegen sportaccommodaties; Uitbreiding in het aanbod van sporthallen; Ondersteunen en stimuleren van topsporters en/of topclubs. Aanvullende opmerkingen/punten Inhalen achterstand op taalontwikkeling!- tijdig achterlaten van probleem gevallen (laaggeletterdheid); Vergaande samenwerking/samenvoeging gemeenten; Stimulering doorgaande lijnen (ketenvorming) (voorbeeld Brede School met doorloop naar voortgezet); Pagina 36 van 59
Schoolaanbod + opvang regelen gedurende werktijden van beide ouders; Maatschappij roept om systemen waarbij zorg en opleiding niet alleen door ouders geboden wordt; Samenwerking stimuleren tussen alle opleidingen/scholen, onafhankelijk van cultuur, afkomst en/of Religie; Elektronisch kinddossier van opleiding; Leven lang leren, bijblijven tot op hoge leeftijd.
Geconcludeerd kan worden dat vorming, leren door kennis, vaardigheden en inzicht te vergroten je hele leven doorgaat. En dat is met de huidige digitale communicatie middelen heel goed mogelijk. Het hoge niveau van vorming van het grootste deel van onze maatschappij betekent ook dat iedereen een baan heeft en de kinderen in de knel komen. Reden om maximaal in te zetten op de brede school. Als die goed wordt opgezet kan dit een uitstekende omgeving voor de ontwikkeling van kinderen geven. Door als scholen onderling samen te werken bij educatie voor techniek, ICT, cultuur en natuur kan het niveau is Uden nog veel verder stijgen. Ambitie Uden een plaats maken waar scholing sport en recreatie als een dagvullend programma wordt aangeboden in goede samenwerking met de sportverenigingen als invulling van de brede school. De scholing kenmerkt zich naast de uitstekende reguliere opleiding door het toepassen daarbij van cultuur, techniek, natuur en ict - educatie Aanbevelingen 4 Vorming gericht op nieuwe media (5); Integratie van locaties voor scholing, sport en recreatie (19); Opzetten van een marktplaatsconstructie ICT / techniek (5). Actie Nieuwe media Bekend maken van mogelijkheden van de nieuwe media; Scholing van ouderen voor nieuwe media; Opleidingen inrichten op communicatie met de rest van de wereld; Docenten (bij)scholen voor omgaan met de nieuwe technieken; Triggeren van iedereen om de nieuwe ontwikkelingen op de voet te volgen. Brede school Verbeteren en samenvoegen van sportaccommodaties; Uitbreiding aanbod van sporthallen; Inzetten van professionele krachten op het gebied van beheer, controle, horeca, inkoop; Geen afhankelijkheid van vrijwilligers; Voldoende professionele ondersteuning; Synergie stimuleren tussen onderwijs, sport en recreatie.
4
gezamenlijke
Hanteren van digitale middelen voor communicatie met tekst, het gesproken woord, foto’s en film. Pagina 37 van 59
10. Regio Regionale samenwerking en/of samengaan gemeenten, Voor- en nadelen fusie voor Uden e.o. Het bedrijfsleven in de Regio is reeds enige jaren intensief met de Regio bezig. Enige jaren geleden heeft De Kring Uden, één van de voorlopers van UOV De Kring, samen met anderen de vraag gesteld hoe de positie van Uden aan de A50 en de positie als stedelijke regio van Uden- Veghel uit het streekplan optimaal kan worden benut. Dit heeft geleid tot het ondernemersplatform ReVUS waarin alle ondernemersverenigingen zijn vertegenwoordigd en de oprichting van het IBE, het Intergemeentelijk Bureau Economie. Samen is een actieplan opgesteld dat nu in een tweede versie beschikbaar is. Echter een groot probleem is dat de beide gemeenten Uden en Veghel er niet in slagen het IBE goed te bemensen, waardoor het IBE slachtkracht mist. UOV De Kring heeft daar al eerder de noodklok over geluid bij het college van Uden en zij treft opgeheven handen in onmacht aan. Dat komt vrij ongeloofwaardig over. Inmiddels dient zich in gemeentelijk land een nieuwe ontwikkeling aan met de As50. Niet onlogisch maar hoe wil Uden haar rol daarin spelen met een gebrekkig IBE? In breder verband dan Uden-Veghel uit de koker van de Brabant Zeeuwse Werkgevers komt het streven om de grote bedrijven intensiever bij de regionaal economische ontwikkeling te betrekken. Dit initiatief heet Boost. Inmiddels is een netwerk van bedrijven gevormd. Het is niet bekend wat nu op stapel staat. Een goede rapportage wordt node gemist. Tenslotte is de 5 sterren regio op stoom gekomen. Dit is de naam voor het REAP, het Regionaal Economisch Actieplan dat 50/50 betaald wordt door de provincie en de gemeenten. Allerlei projecten kunnen hieruit worden gefinancierd maar het functioneert vooral als fonds voor projecten die door de afdelingen EZ van de gemeenten worden bedacht. En misschien moet dat ook wel zo. De eisen die gesteld worden voor het opstellen van goede projectvoorstellen en de verantwoording daarna vereisen een deskundigheid die niet algemeen beschikbaar is. Jammer genoeg wordt het geld daarom onvoldoende benut is de indruk. Een te kleine motor in een mooie auto. Het thema is breder benoemd dan alleen economische ontwikkeling. Interessant zou zijn goed op een rijtje te hebben op welke terreinen reeds intensief én succesvol wordt samengewerkt. Op het terrein van de ruimtelijke ordening is destijds goed samengewerkt aan de uitwerking van het streekplan. Ook wordt nu de brandweer samengedaan. De WMO is samen opgepakt. Zijn al die samenwerkingsvormen een basis voor samengaan? Destijds was de kritiek op het samengaan van Uden en Veghel dat het een top down benadering was en alleen de bestuurlijke voordelen leidraad waren (grote gemeente dus meer bestuurlijke impact en meer kansen op fondsen van provincie en rijk). Is de ontwikkeling inmiddels zo ver dat gesproken kan worden van een toegroei door samenwerking naar een situatie waarin het niet meer dan logisch is dat wordt samengevoegd? Dus als resultaat van de bottum-up benadering? En zou dat werken. Steeds maar weer duikt op dat de Udense samenleving cultureel en in maatschappelijke verhoudingen anders in elkaar steekt dan de Veghelse. Maar is dat wel relevant? Veghel en Uden zullen toch twee plaatsen blijven zoals dat ook het geval is voor Volkel en Uden. Is het niet beter vooral de voordelen op zakelijk gebied voorop te stellen met behoud van ieders identiteit? Of is het pluche te zacht? Trends Zoals eerder bij het thema vrije tijd en recreatie is opgemerkt gaan we toe naar de wereld van regio´s. De wereld is te groot. Wij hebben herkenbaarheid nodig. In die zin past een regio Uden-Veghel of UdenVeghel-Oss en nog een paar erbij. De maatschappij is er een geworden waarbij beleving , passie centraal staan en bijna een voorwaarde zijn om geloofwaardig te zijn . Je moet daarbij een samenhangend verhaal hebben. Obama begon met een verhaal De ontwikkeling van de USA staat niet op zichzelf. Maar is tekenend voor de tijd waarin we leven. De politici die waar dan ook op de wereld succesvol zijn, zullen mensen zijn met
Pagina 38 van 59
verhalen. Mensen die ons mee kunnen nemen in hun dromen, ideeën en fantasieën Die mensen kunnen binden, inspireren en motiveren. Waar zijn die mensen in onze regio? Programmabegroting De programmabegroting van de gemeente gaat summier in op de regionale samenwerking. Gesteld wordt de gemeente de voordelen van intergemeentelijke samenwerking benut en een intensieve samenwerking heeft binnen de stedelijke regio Uden-Veghel op die terreinen waar dit lokaal toegevoegde waarde heeft. De visie op de stedelijke regio is het uitgangspunt voor het uitwerken van de onderwerpen die op tactisch niveau van belang zijn. Een optimale afstemming op het niveau van de stedelijke regio is van groot belang voor het versterken van het vestigingsklimaat., het optimaliseren van de voorzieningen, de aantrekkelijkheid van de regio, alsmede voor de inbreng van voor de regio belangrijke thema´s op het strategisch niveau van de regio Oss-Uden-Veghel, ´s-Hertogenbosch en Brabantstad. Overwegingen Allereerst wordt geschetst in welke netwerken Uden zoals zit of door wordt omringd. In welke netwerken zit Uden: de Stedelijke Regio Uden-Veghel; het Intergemeentelijk Bureau Economie (IBE): Uden, Veghel en Schijndel; ReVUS: vereniging van Ondernemersverenigingen in Uden, Veghel en Schijndel; Samenwerking AS-50: Uden, Veghel, Oss, Schijndel, Sint-Oedenrode, Nistelrode, Heesch en Landerd; 5-sterrenregio: Noordoost-Brabant. Inzet op food, logistiek, toerisme, machinebouw en farma (medische en biotechnologie). Waar wordt Uden door omringd: Brainport Zuidoost-Nederland; Regio Rotterdam/Antwerpen; KAN-gebied (Kruispunt Arnhem Nijmegen); Nordrhein-Westfalen; Kennisdriehoek Eindhoven - Maastricht - Leuven. Er is uitgebreid stilgestaan bij het feit waarom het IBE niet van de grond is gekomen, met als gevolg dat het belang van ReVUS geringer is dan beoogd. Van de overige samenwerkingsverbanden merken we weinig in sociaaleconomisch perspectief. De vraag is ook hoe dergelijke samenwerkingsverbanden moeten worden ingevuld, zowel vanuit de overheid als vanuit het bedrijfsleven. Voor al die samenwerkingsverbanden wordt regie node gemist. Aangegeven wordt dat samenwerking door gemeentelijke overheden kan leiden tot een verbetering van hun dienstverlening, (aantrekken ambtenaren die het huidige niveau ontstijgen). De schaalgrootte biedt bovendien mogelijkheden om extra aandacht te krijgen van de provincie en het Rijk, vooral op financieel gebied, ruimtelijke ordening, etc. Het is duidelijk dat wij een goede ‘bruid’, een aantrekkelijke samenwerkingspartner, moeten zijn in een samenwerkingsverband. Als Uden moeten we hier hard aan werken. De samenwerking tussen bedrijven kan leiden tot clusters, die meer en beter in staat zijn om adequaat in te spelen op vragen uit de markt (nationaal én internationaal). De aanwezigen zijn het erover eens dat focus belangrijk is. We moeten ons concentreren op specifieke kansen en niet met alle mogelijkheden ‘een beetje’ doen. Benevens de faciliterende rol van de gemeentes op het gebied van infrastructuur, glasvezel, bedrijventerreinen e.d. is een voorbeeld van een sterke regio de regio Eindhoven. De sterke
Pagina 39 van 59
samenwerking tussen gemeenten heeft geleid tot een goed gevulde pot met geld, waar projecten mee werden opgestart die konden rekenen op aanzienlijke subsidies uit Europa, de Overheid en de Provincie. Deze projecten hebben van het programma “Horizon” geleid tot “Brainport Zuid Oost Brabant”. Sterk werd aangedrongen op het behoud van de eigen identiteit van de Gemeente Uden. Een te groot samenwerkingsverband zou deze identiteit en de individuele kracht van het argument kunnen relativeren. Uden zou in deze een goede “bruid” moeten zijn voor de gemeentes waar men in één Regio mee samen zou willen werken. De IBE gemeentes (Uden, Veghel, Schijndel ) worden als een gewenste schaal gezien met de As-50 als maximum. In een groter verband – Noord Oost Brabant – zou Uden als beïnvloeder sterk inboeten. Uden is sterk met haar bedrijfsleven in het mkb segment. Uden heeft maar enkele grote ondernemingen. Samenwerken in Uden wordt dan ook steeds belangrijker. Genoemd wordt het cluster op het gebied van communicatie. De daarvoor in aanmerking komende bedrijven komen regelmatig bij elkaar om nieuwe ontwikkelingen en ook problemen met elkaar te bespreken. Daarmee wordt niet alleen de branche als zodanig, maar ook ieder individueel bedrijf sterker. Men leert eigen en elkaars beperkingen en weet waar men voor specifieke gevallen het best naar toe kan. Men spreekt ook niet van concurrenten maar van collega’s; men gunt elkaar de opdracht en dat leidt weer tot wederkerigheid. Ontwikkelingen van dit model zou het bedrijfsleven van Uden op de kaart kunnen zetten. Men zou enkele branches/sectoren kunnen selecteren. Genoemd zijn: Communicatie sector, IT sector, metaalindustrie, meubelindustrie. Door een “IT-Huis” te creëren (initiatief van de Gemeente) kunnen IT-ers elkaar daar ontmoeten om met elkaar over nieuwe technieken, applicaties en grotere opdrachten te kunnen praten. Daar hoort een informatiecentrum bij dat kwalitatief en kwantitatief qua kennis op peil gehouden wordt door het onderwijs (TU, HBO en MBO). Vanuit een dergelijk “Huis” moeten door professionals initiatieven worden genomen om regelmatig interactieve bijeenkomsten te organiseren, die laagdrempelig zijn en waarvan een ondernemer niet het idee heeft dat het verloren tijd is. Na een krachtige opzet in Uden kan dit initiatief in de Regio Uden, Veghel, Schijndel worden uitgerold. Het zal bedrijven op een “hoger” niveau brengen waardoor meer hoger geschoolden zich in onze Regio zullen vestigen. UOV De Kring zou de aandrijver en stimulator moeten zijn in het activeren van branchegroepen. UOV DE Kring zou tevens het initiatief moeten nemen om naast de genoemde groep Communicatie ook andere kennis/dienstverlenende organisaties te activeren om een aantal sterke segmenten neer te zetten. Na realisatie kunnen deze initiatieven gezamenlijk met de Gemeente en het Onderwijs hun boodschap uitstralen in de Regio. Daarbij kunnen Provincie en Rijksoverheid warm gemaakt worden voor bijdragen in deze regioprojecten. Geconcludeerd kan worden dat regio’s de toekomst hebben. Die zijn voldoende overzichtelijk om je thuis te voelen. We worden steeds meer wereldburger maar een eigen plek blijf je nodig hebben. Onze regio zit in een zoekproces naar vormen van samenwerken want geconcludeerd kan worden dat de regio de afgelopen 10 jaar door een gebrek aan samenwerking veel kansen heeft laten lopen. Door politiek (en bestuurlijk) onvermogen is het niet gelukt elkaar te vinden. De ondernemers hebben door ReVUS een platform van alle ondernemingsverenigingen in Uden, Veghel en Schijndel opgericht en de gemeente uitgedaagd daarop een antwoord te geven. Het IBE is opgericht (maar nog steeds niet echt operationeel) en er is een actieplan voor het ReVUS gebied. Nu begint de ontwikkeling op de AS-50. De opsomming van de vele samenwerkingverbanden op deelgebieden laat zien dat iedereen wel beseft dat er kansen zijn. Maar enige vorm van regie ontbreekt. Toch is het de moeite waard om na te gaan of er meer te bereiken is door elkaar te vinden zeker met het oog op de kansen die er zijn op als bedrijven in clusters samen te werken. De kans is in ieder geval groter om geld van de provincie en het rijk te krijgen als je samen goede projecten weet te bedenken.
Pagina 40 van 59
Ambitie Uden en UOV De Kring via ReVUS werken samen in de AS-50 om meer kansen te scheppen voor bedrijven die deelnemen aan innovatieve clusters en voor het verbeteren van de verbindingen . Daarnaast omdat beter gebruik gemaakt kan worden van (financiële) programma’s van hogere overheden en meer eigen ontwikkelkracht kan worden gegenereerd. Aanbevelingen 5 Het IBE opschalen voor het hele gebied Oss, Uden en Veghel; Voor de ontwikkeling van de As-50 een groeimodel voor de samenwerking toepassen via ReVUS; Zorgen dat Uden goed weet wat het wel en niet wil en een aantrekkelijke partner is om mee samen te werken; Het is van belang om samenwerken binnen sectoren op te zetten (Connect and Collaborate); Focus is belangrijk. We moeten ons concentreren op specifieke kansen en niet met alle mogelijkheden ‘een beetje’ doen. Actie UOV De Kring zou de aandrijver en stimulator moeten zijn in het activeren van branchegroepen. UOV De Kring zou tevens het initiatief moeten nemen om naast de genoemde cluster Communicatie ook andere kennis/dienstverlenende organisaties te activeren om een aantal sterke segmenten neer te zetten. Na realisatie kunnen deze initiatieven gezamenlijk met de Gemeente en het Onderwijs hun boodschap uitstralen in de Regio. Daarbij kunnen Provincie en Rijksoverheid warm gemaakt worden voor bijdragen in deze regioprojecten. Daarin heeft ReVUS nadrukkelijk een rol. Advies om als bestuur van UOV De Kring eens met vergelijkbare ondernemersverenigingen in Veghel, Schijndel en Oss bilateraal te gaan praten over de ideeën die hun collegae over samenwerking hebben.
5
Intergemeentelijk Bureau Economie Uden, Veghel, Schijndel Pagina 41 van 59
Slot Vanuit de themagroep economie is door één van de deelnemers een meer integrale visie geformuleerd die tevens de achtergrond is van de ondertiteling van de titel van dit rapport: “Uden Durft, toekomstgericht samen leven: wonen, leren, werken, ondernemen…” Waar door de 10 thema’s nogal een beeld van opdelen in onderdelen is ontstaan geeft hij een integraal beeld van een maatschappij waar kennis, kunde en creativiteit de 3 K’s, bepalend zijn. Hieronder volgt zijn introductie. Het hele verhaal staat in de bijlagen. “UDEN DURFT” Bij verschillende thema’s is promotie en versterken van de identiteit van Uden bepleit. Branding van Uden moet een meer economische benadering krijgen dan de huidige uitingsvormen. Branding is nu gericht op producten van wonen, natuur en toerisme. Op zichzelf sectoren waarin vele werkzaam zijn maar niet de lading dekken van de gehele economische context binnen Uden. Branding van Uden om economische impuls te creëren moet naar een hoger abstracter nivo. ‘Uden Durft’ staat voor ambitie, Innovatie en Veranderingsgezindheid; de merkwaarden van Udense economie. Ambities die leiden tot een gedurfde visie gebaseerd op 3 thema’s; Uden, omgeving van de toekomst! Samen werken (slim verbinden) Samen leren (kiezen en versnellen) Samen ondernemen (innoveren en veranderen) Uden in een veranderende wereld Hoe functioneert Uden in deze snel veranderende wereld? Welke factoren zijn daarop van invloed? Om te beginnen is er de vraag inhoeverre de steeds toenemende internationale economische dynamiek invloed heeft op de Udense economie. Behalve dynamischer wordt de internationale economie daardoor ook groter zowel geografisch als in massa. Ook de integratie en uitbreiding van de Europese Unie kan effecten hebben op de economische positie van de Udense regio. Eén van de gevolgen van deze ontwikkelingen is dat de internationale concurrentiekracht van afzonderlijke regio’s steeds belangrijker wordt. Internationale bedrijven kijken bij investeringen wereldwijd vooral naar rendement, naar kosten en opbrengsten en dus naar productiviteit. Uden moet zich wat dat betreft onderscheiden door het innovatief vermogen van het bedrijfsleven en het opleidingsniveau van de beroepsbevolking. Vooral de beroepsbevolking wordt een steeds belangrijkere factor in het concurrerend vermogen van regio’s. Hoog opgeleiden en zogeheten creatievelingen spelen hierbij een essentiële rol. Zij stellen echter hoge eisen aan de kwaliteit van steden en regio’s. Zo raken de economische ambities het functioneren van Uden als omgeving. Om hoog opgeleiden en creatievelingen aan te trekken en te behouden, zijn investeringen in de quality of life immers onmisbaar. Deze quality of life is daarmee een centraal onderdeel van de economische concurrentiekracht geworden. Kennis en kunde vormen de basis voor de toekomstige economie. Echte world class city’s en hun economieën kenmerken zich straks immers door wat bewoners en bedrijven met die kennis en kunde doen. Naast innovatieve kennisintensieve activiteiten vormen creatieve activiteiten de top van de stedelijke economie van de toekomst. Uden moet zich daarom vanuit haar bestaande creatieve clusters ontwikkelen tot een creatieve en innovatieve omgeving. Dit betekent tegelijkertijd dat Uden ruimte moet scheppen voor het onverwachte en voor andersdenkenden.
Pagina 42 van 59
Bijlage Themagroep Wonen Inzichten en aanbevelingen geformuleerd door de themagroep wonen van de Denkgroep 10x10 zijn SMART gerubriceerd: Specifiek, Meetbaar, Actueel, Realistisch en Tijdspecifiek Specifiek: Evenwichtige samenstelling demografische opbouw; vergrijzing: aantrekkelijk zijn voor jonge gezinnen Gezinssamenstelling; jeugd versus ouderen; Nieuwbouwontwikkeling Uden- Zuid als referentie qua beleving van wonen in de wijk (groen, water, stedenbouw, beeldkwaliteit en differentiatie; Benut de mogelijkheden om op binnenstedelijke locaties ( appartementen) te bouwen Verleid om in Uden te wonen; wonen is sturend voor het welzijn van inwoners Meetbaar Goede demografische opbouw in wijken; vergrijzing in bestaande wijken (80% van voorraad); inventariseer waar behoefte aan is; wat willen we op welke plekken; woonservice- zones?; Zorg voor een goede woonmix in de verschillende woongebieden ( denk o.a. aan een goede synergie tussen huur/koop, bouw ook middeldure en dure huur in het centrum, maak het centrum aantrekkelijk voor jongeren en stimuleer de doorstroming van senioren naar het centrum,) Houdt qua stedenbouw en architectuur rekening met de cultuurhistorische waarden van de locatie; Betere sociale cohesie door menging van functies (scholen, speelpleinen); Bouw betaalbare woningen; ook in nieuwe wijken betaalbare huur; voorkom achterstandswijken in bestaande wijken; grondprijs verlagen voor bouw van betaalbare woningen; Bouw woningen, geschikt voor elke doelgroep; Stimuleer innovatieve flexibele woonconcepten om evenwicht te brengen in wijkopbouw; Actueel Houdt het centrum aantrekkelijk voor jongeren ( investeer in een levendig centrum, versterk de kernfunctie van de Markt met horeca en stimuleer een jongerendiscotheek in Uden- of nabije regio) Zorg in wijken; rondom St. Jan (geconcentreerd), in wijkopbouw en eigentijdse woonservicezones Speel in op de trend dat de AWBZ zich terugtrekt en stimuleer dus zelf redzaamheid in de genoemde woonvormen. Tracht de seniorencluster bij St. Jan in de toekomst open en transparanter te maken Benut veel meer de subsidie/stimuleringsmogelijkheden vanuit de verschillende overheden. Realistisch Zet de bestemmingsplannen zo op dat er enerzijds voldoende houvast geboden wordt maar ook enige flexibiliteit wordt opgenomen met het oog op toekomstige wensen. Revitaliseer bestaande wijken en kerkdorpen en introduceer/stimuleer daar onderscheidende woonconcepten in nauw overleg met de woonconsumenten. ( denk aan cascowoningen, (thuis)telewerkplekken die niet in huis maar in een separaat buurtkantoor in de wijk aanwezig is, woonwerkvormen, en organiseer eigentijdse en stimuleer slimme combinaties binnen de zorg-en dienstverleningsinfrastructuur, dus naast de klassieke zorgvraag ook zaken combineren zoals kinderopvang- eenvoudige maaltijden voor jonge gezinnen, tuinonderhoud enz.-enz.) Bouwen van volwaardige appartementen, geschikt voor meerdere doelgroepen bij voorzieningen; de bestaande , de (oude) voorraad is niet meer up-to-date; Haalbare en realiseerbare prestaties in woningbouw die bij Uden past: betaalbaar+duur; flexibel, faciliteer thuiswerken; Betrek de woonconsument nadrukkelijker bij zijn/haar woonvraag. Pagina 43 van 59
Meer partnership en samenwerking tussen partijen; woningbouwvereniging, gemeente, grondeigenaren etc.; Tijdspecifiek Uden en de kerkdorpen klaar maken voor de toekomst: benut eigen kwaliteiten, zorg voor vitaliteit, investeer in betaalbaarheid; Accommodatiebeleid: bouw voorzieningen die met hun tijd mee kunnen, afgestemd op de toekomstige behoefte; Versterk Uden als aantrekkelijke woongemeente in een krimpende markt (over 15 jaar daling bevolking):
Pagina 44 van 59
Bijlage Themagroep Veiligheid In verband met aanpassingen van de AWBZ waardoor kwetsbare groepen in de knel komen of in aanraking komen met criminaliteit.
Wat gaat er precies veranderen in de AWBZ? De veranderingen zijn: Alleen mensen met matige en ernstige beperkingen op een aantal specifieke onderdelen krijgen vanaf 2009 nog AWBZ-begeleiding. De AWBZ-functies 'ondersteunende begeleiding' en 'activerende begeleiding' worden gecombineerd tot één functie 'begeleiding'. Mensen die vanwege psycho-sociale problemen recht hadden op ondersteunende begeleiding in dagdelen of op persoonlijke verzorging (de ‘grondslag psychosociaal’), kunnen vanaf 01 januari 2009 bij de gemeenten een beroep doen op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Dat zijn mensen die bijvoorbeeld thuisloos zijn, problemen hebben of verslaafd zijn. AWBZ-begeleiding wordt in dagdelen en in uren gegeven. Het maximale aantal dagdelen verandert niet; dat blijft 9 dagdelen per week. Het aantal uren begeleiding kan wel veranderen. Sommige mensen zullen minder uren krijgen, voor andere verandert er niets. Vanaf 01 januari 2010 gaat iedere volwassene die AWBZ-begeleiding krijgteen eigen bijdrage betalen. Voor de andere delen van de AWBZ gold die eigen bij.
Signalering ‘Kwetsbare kinderen en volwassenen in de knel door bezuinigingen AWBZ' Door de bezuinigingen van 800 miljoen in de AWBZ dreigen kwetsbare mensen zoals daklozen, verslaafden en ook kinderen en volwassenen met een stoornis of licht verstandelijke handicap in de knel te komen. Dit als de gemeenten in Nederland in samenwerking met de diverse instellingen geen adequate voorzieningen treffen. Probleemanalyse Jeugdigen met een lichte beperking die vanuit AWBZ aanspraak maakten op o.a. vrijetijdsbesteding in een professionele setting, krijgen dat nu niet meer op grond van bovenstaande argumenten. Het Centrum van Indicatiestelling Zorg verwijzen deze kinderen naar de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Echter, de WMO in Uden is nog niet ingericht op deze doelgroep. Welke gevolgen kan dit hebben voor deze jeugdigen? Deze kinderen, met een lichte gedragsproblematiek en/of licht verstandelijk beperking, dreigen nu niet meer getraind te worden in sociale vaardigheden, het aanleren van waarden en normen en het opdoen van positieve ervaringen. Een vorm van vrijetijdsbesteding valt weg. Wat gebeurt er met deze jeugdigen? Missen ze hiermee ontwikkeling die op vakkundige wijze werd gestimuleerd? Mantelzorgers worden niet meer op vaste tijdstippen ontlast. Deze vaak gemakkelijk beïnvloedbare jongeren gaan op zoek naar andere afleiding. Het gevaar bestaat dat het hangjongeren worden met een gerede kans op criminaliteit en een verslavingsproblematiek. Aanbeveling 1 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) dient te zijn ingericht voor jeugdigen met een lichte verstandelijke beperking en/of stoornis waarbij een gedragsproblematiek aanwezig is. Dit kan
Pagina 45 van 59
vrijetijdsbesteding zijn met een professionele, wellicht multidisciplinaire begeleiding waarmee preventief wordt ingegaan op het voorkomen van escalatie en onveilige situaties. Hierin kan MEE een rol spelen en inhoudelijk adviseren op gebied van vrijetijdsbesteding voor deze doelgroep. Probleemanalyse De groep LVG (Licht Verstandelijk Gehandicapten) wordt onvoldoende erkend en herkend door gemeentelijke instanties. Deze mensen lopen vaak vast op het gebied van zelfredzaamheid, regelgeving en dergelijke. Dit kan leiden tot onveilige situaties voor de mens en zijn omgeving. Het is bekend dat LVG cliënten eerder in aanraking komen met justitie, schuldhulpverlening, verslaving en misbruik. Ook is er een grotere kans op overlast voor de omgeving. Ook hier wordt door het CIZ niet meer geïndiceerd voor bijvoorbeeld ambulante begeleiding. Een ambulant begeleider ondersteunt een LVG cliënt in het zo zelfstandig mogelijk functioneren. Daarbij wordt een vinger aan de pols gehouden door de begeleider. Deze signaleert wanneer een cliënt bijvoorbeeld vereenzaamt of juist met verkeerde mensen in aanraking komt. Nu dit wegvalt, verdwijnt het zicht op het wel en wee van deze groep mensen. LVG cliënten doen minder vaak een beroep op hulpverlening omdat ze weinig zicht hebben op hun eigen problematiek. Hulpverlening komt vaak na een incident op gang. Aanbeveling 2 De WMO kan, door preventief denken en handelen, voorwaarden scheppen waardoor onveilige situaties van allerlei aard voorkomen kunnen worden. Dit kan een (goed geschoolde) vrijwilligersorganisatie zijn die ondersteuning biedt aan deze doelgroep en meekijkt in het dagelijks leven van de LVG cliënt. Aanmelding hiervoor kan via MEE verlopen en deze kan ook de kwaliteit van ondersteuning bewaken. Probleemanalyse We zien de volgende (demografische) ontwikkelingen: Vergrijzende bevolking. Complicerende samenleving. Terugtrekkende landelijke overheid. Ouderen en gehandicapten die geen aanspraak meer kunnen doen op begeleiding kunnen in de knel komen. De kans bestaat dat deze mensen moeilijker in staat zijn om thuis te kunnen blijven wonen. Als dit niet op tijd gesignaleerd wordt kan de persoonlijke veiligheid van de oudere in gevaar komen, met alle gevolgen van dien. Voor veel ouderen en gehandicapten wordt het risico van onveiligheid groter. Hun directe omgeving dreigt onvoldoende ingericht op hun kennen, kunnen en behoeften. Eenzaamheid, maar ook fysieke en mentale onveiligheid dreigen. Fysiek: mijn omgeving is onvoldoende toegankelijk (bijv. het openbaar vervoer; de bibliotheek/bank/arts is te ver weg of vooral digitaal bereikbaar). Mentaal: ik kan het niet bijbenen; te complex; ik tel niet mee en zonder me af. Aanbeveling 3 Om te voorkomen dat deze mensen volledig uit zicht verdwijnen kan de gemeente Uden inspelen op de behoefte van ouderen en gehandicapten: Richt de lokale leefomgeving/samenleving óók in op mensen met een beperking (ouderen/gehandicapten): voorzieningen bereikbaar, je welkom en medeburger voelen: fysiek, functioneel en sociaal. Mensen met een beperking worden steeds meer integraal deelgenoot van onze samenleving; zorg dat ze veilig kunnen MEEdoen. Een goedgeschoolde vrijwilligersorganisatie kan actief zijn voor deze doelgroep. Thema’s hierin zouden kunnen zijn; activering, zelfstandigheid sociale contacten en ook sociale controle en ondersteunen in het omgaan met eventuele beperkingen.
Pagina 46 van 59
Ondersteuning is het geven van aanvullende steun, zodat mensen in staat gesteld worden om de zeggenschap over hun leven en de verantwoordelijkheid voor de wijze waarop zij dat leven leiden daadwerkelijk in kunnen vullen. De vorm waarin, de wijze waarop en de mate waarin mensen met een beperking ondersteund willen worden, komt nadrukkelijk tot stand in dialoog tussen cliënt, zijn (wettelijke) vertegenwoordiger en de professional. Zelfbeschikking van de cliënt dient leidend te zijn.
Pagina 47 van 59
Bijlage Themagroep Economie 1.
Inleiding
“UDEN DURFT” Bij verschillende thema’s is promotie en versterken van de identiteit van Uden bepleit. Branding van Uden moet een meer economische benadering krijgen dan de huidige uitingsvormen. Branding is nu gericht op producten van wonen, natuur en toerisme. Op zichzelf sectoren waarin vele werkzaam zijn maar niet de lading dekken van de gehele economische context binnen Uden. Branding van Uden om economische impuls te creëren moet naar een hoger abstracter nivo. ‘Uden Durft’ staat voor ambitie, Innovatie en Veranderingsgezindheid; de merkwaarden van Udense economie. Ambities die leiden tot een gedurfde visie gebaseerd op 3 thema’s; Uden, omgeving van de toekomst! Samen werken (slim verbinden) Samen leren (kiezen en versnellen) Samen ondernemen (innoveren en veranderen) 2.
Uden in een veranderende wereld
Hoe functioneert Uden in deze snel veranderende wereld? Welke factoren zijn daarop van invloed? Om te beginnen is er de vraag inhoeverre de steeds toenemende internationale economische dynamiek invloed heeft op de Udense economie. Behalve dynamischer wordt de internationale economie daardoor ook groter zowel geografisch als in massa. Ook de integratie en uitbreiding van de Europese Unie kan effecten hebben op de economische positie van de Udense regio. Een van de gevolgen van deze ontwikkelingen is dat de internationale concurrentiekracht van afzonderlijke regio’s steeds belangrijker wordt. Internationale bedrijven kijken bij investeringen wereldwijd vooral naar rendement, naar kosten en opbrengsten en dus naar productiviteit. Uden moet zich wat dat betreft onderscheiden door het innovatief vermogen van het bedrijfsleven en het opleidingsniveau van de beroepsbevolking. Vooral de beroepsbevolking wordt een steeds belangrijkere factor in het concurrerend vermogen van regio’s. Hoog opgeleiden en zogeheten creatievelingen spelen hierbij een essentiële rol. Zij stellen echter hoge eisen aan de kwaliteit van steden en regio’s. Zo raken de economische ambities het functioneren van Uden als omgeving. Om hoog opgeleiden en creatievelingen aan te trekken en te behouden, zijn investeringen in de quality of life immers onmisbaar. Deze quality of life is daarmee een centraal onderdeel van de economische concurrentiekracht geworden. Kennis en kunde vormen de basis voor de toekomstige economie. Echte world class cities en hun economieën kenmerken zich straks immers door wat bewoners en bedrijven met die kennis en kunde doen. Naast innovatieve kennisintensieve activiteiten vormen creatieve activiteiten de top van de stedelijke economie van de toekomst. Uden zal zich daarom vanuit haarbestaande creatieve clusters ontwikkelen tot een creatieve en innovatieve omgeving. Dit betekent tegelijkertijd dat Uden ruimte wil scheppen voor het onverwachte en voor andersdenkenden. 3.
Udens met ambities, speerpunten en doelstellingen
Uden is een omgeving met durf, een omgeving met enorm veel potentie. Durf leidt ertoe dat die potentie ook benut zal worden en dat Uden zich de komende jaren ontwikkelt als een sterke omgeving in een Pagina 48 van 59
welvarende regio. Een omgeving met toekomst, Uden ván de toekomst. Die omgeving is internationaal concurrerend en ondernemend, slim in kennis, kunde en creativiteit en aantrekkelijk om in te leven.’ 4.
Uden binnen een internationale context, slim en aantrekkelijk
Uden moet modern, dynamisch en daardoor steeds attractiever worden. Het streven moet zijn dat Uden hiervoor de erkenning krijgt die zij verdient, ook van buiten Uden. Illustratief hiervoor is de voortdurende stijging van het aantal bezoekers. Maar Uden wordt niet alleen steeds aantrekkelijker om in uit te gaan, maar ook om in te wonen en te leven. Uden wil echter nóg attractiever worden en moet inzetten op een versnelling. Uden wil daartoe bedrijven, personeel en bewoners verleiden in Uden te investeren om een stevige extra economische impuls te genereren. Of het nu het onderwijs, industrie met als voorbeeld de medische of de Food initiatieven betreft, overal gaat het om innovatie en om slimme nieuwe combinaties. Het gaat om beter zijn dan de concurrentie. Uden heeft toegang tot een kennisinfrastructuur en moet inzetten in op het verder versterken van deze positie. Hiervoor is nadrukkelijk toptalent nodig. Om de talenten met de benodigde kennis en kunde te behouden en te werven, is het noodzakelijk een prettige leefomgeving te bieden. Uden zal dan ook moeten inzetten op de attractiviteit van Uden. Veranderen is veelal een cultuuromslag Hoewel Uden op een aantal vlakken al een sterke positie en voldoende toekomstpotentie heeft, is een cultuuromslag nodig om beter op de ontwikkelingen in te spelen en de kansen te pakken. Een omslag dus in het denken en het doen, om Uden een vooraanstaande rol te geven in de regio. Deze cultuuromslag komt erop neer dat het voor geen van de partners in het economische veld volstaat om zelfstandig te werk te gaan. Overheid, bedrijfsleven, burgers en kennisinstellingen moeten samenwerken, samen investeren en samen aanpakken. Internationale concurrentie noodzaakt Uden tot een forse inspanning om Uden van de toekomst waar te maken. Ook de maatschappelijke onbalans en de sociale problematiek in Uden versterken de noodzaak een van gezamenlijke inspanning. De overheid moet hierbij vooral ondersteunend zijn. Organiserend vermogen genereren, daar ligt de kans voor Uden. Zoals een cultuuromslag in het Udense ondernemerschap, in de kennisontwikkeling, maar ook in de samenleving en de samenhang van Uden. Arm en rijk, autochtoon en allochtoon, links en rechts: ze moeten de handen ineen slaan. Meer sociale cohesie is nodig om Uden voor iedereen Uden van de toekomst te maken. 5. De ambitie “Uden durft” is uitgewerkt in drie thema’s: Samen werken, Samen leren en Samen ondernemen. Samenwerken. Uden moet zich veel meer richten op het leggen van netwerkverbanden waarbij gestreefd moet worden naar meerwaarden t.o.v. de (internationale) concurrentie. Innovatie, kennisdeling en snel handelen zijn hierbij de kernbegrippen. Samen leren. Uden moet veel sterker inzetten op kennisontwikkeling en kennis delen Samen ondernemen. Uden moet definitief de stap zetten naar een aantrekkelijke omgeving waar iedereen die wil met elkaar initiatieven kan nemen en als basishouding heeft initiatiefnemers te ondersteunen in de uitwerking. 6. Samen werken, Samen leren en Samen Ondernemen vormen de basis voor een aantal economische speerpunten. De speerpunten met (hoofd)doelstellingen en te behalen resultaten vormen op hun beurt de basis voor de uitwerkingsprogramma’s. Bij het opstellen daarvan zullen alle Udense partners worden betrokken. Want de overheid kan het niet alleen, we moeten het met z’n allen doen. Innovatieve omgeving
Pagina 49 van 59
7. Sterke internationaal concurrerende omgeving, 8. Waar ondernemerschap de basis vormt voor succesvolle individuen. Uden is een omgeving met veel zakelijke dienstverlening. Een aantal hoofdkantoren, regiefuncties en ondersteunende zakelijke dienstverlening van toeleverende en verzorgende bedrijven in de regio. Omgekeerd zijn deze bedrijven weer belangrijk vanwege hun vakmanschap. Uden moet inzetten op het innovatieve karakter van de gemeente. Hiertoe moet het zich versterken tot een kenniscentrum op diverse terreinen. Industrie, toerisme, wonen etc. M.a.w. wat maakt dat Uden een woonstad is. Hier moet kennis aan ten grondslag liggen. Bovendien zet Uden in op het stimuleren van het zelfstandig ondernemerschap. Zo moet er meer aandacht komen voor het ondersteunen van startende en doorstartende bedrijven, zodat meer bedrijven zich succesvol kunnen doorontwikkelen. Ook moeten scholieren en studenten al tijdens hun opleiding warm gemaakt worden voor het zelfstandig ondernemerschap. De scholier van nu is immers de ondernemer van straks. 6.2 Bereikbare omgeving Bereikbaarheid is van levensbelang voor Uden, en voor de economie in het bijzonder. Uden is relatief goed ontsloten maar moet vele malen beter. Bij de verbetering van de regionale bereikbaarheid van Uden zet Uden ook in op de bereikbaarheid van het centrum, zowel met veilig en betrouwbaar openbaar vervoer als met de auto. Parkeermogelijkheden in het centrum moeten bijzondere aandacht krijgen. 6.3 Ondernemend Uden Nu Nederland in toenemende mate wordt geconfronteerd met internationale concurrentie, is goed ondernemerschap een vereiste voor economische groei. Via samenwerking kunnen overheid, brancheorganisaties, kennisinstellingen en andere partners kleinere en middelgrote bedrijven in Uden helpen de (internationale) concurrentie zo goed mogelijk aan te gaan. Het bedrijfsleven in Uden moet in staat gesteld en ondersteund worden om te kunnen presteren en (door) te groeien. Dit betekent vooral dat het bedrijfsleven de ruimte moet krijgen. Uden zou kunnen zoeken naar mogelijkheden van speciale zones met zo min mogelijk overheidsregels. Maar ondernemers hebben ook fysieke ruimte nodig. Door nieuwe bedrijventerreinen te realiseren en oude te herstructureren biedt regio Uden die ruimte. Uitgangspunt daarbij is een goede verhouding tussen goedkope (starters)locaties en hoogwaardiger locaties voor succesvolle en groeiende bedrijven. 6.4 Speerpunten Uden is traditioneel een omgeving van, voor en door ondernemers. Ondernemerschap komt echter niet vanzelf. Overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven moeten de handen ineen slaan om ondernemerschap te stimuleren, kennistoepassing te bevorderen, ondernemers op allerlei terreinen te ondersteunen en starters succesvol te laten doorgroeien. Uden moet hier op inzetten. 6.4.1 Kennis, kunde en creativiteit Uden investeert in kennis, kunde en creativiteit. Uden zet in op een samenwerkingsconcept van open innovatie binnen kennisclusters van internationaal topniveau, op toptalenten, op vakmanschap en op creatieve ondernemers. Innovatie heeft niet alleen betrekking op top research and development. Voor veel Udense bedrijven ligt de uitdaging juist op de kennisinstellingen in de regio. Samenwerking met hoge scholen en universiteiten biedt grote kansen onder de noemer slim omgaan met bestaande kennisinstituten in de regio. Hiermee kan Uden een positie innemen op het gebied en kennis en innovatie producten, kennis of technieken en het bedenken van nieuwe toepassingen van bestaande producten of diensten. Daarbij is
Pagina 50 van 59
het tevens een lichtend voorbeeld van het organiserend vermogen van de regio, wat afgeleide producten of diensten eenmaal bedacht, dan is het zaak ze slim te vermarkten en wervend vorm te geven. De gemeente Uden zou moeten faciliteren om een kennisplatform voor ondernemers op te zetten. Doelstelling van een dergelijk platform is he behandelen van thema’s die concurrerend voordeel kunnen bieden voor aangesloten ondernemers. Universiteiten en hoge scholen zijn mede participanten. 6.4.2. Creatieve omgeving Uden is een omgeving met veel creatief talent. Dit komt tot uiting in de diverse vormgeving grafische sector. Zonder dat we het ons bewust zijn ontwikkelt Uden zich sterk als creatieve omgeving. Hoewel de creatieve diensten zich in de volle breedte ontwikkelen, zou Uden zich specifiek kunnen richten op het designcluster rond architectuur, technisch en grafisch ontwerp, audiovisuele bedrijven en nieuwe media. De ideeën fabriek is hier een start. 6.4.3. Virtuele omgeving Kennis en kennisuitwisseling zijn basisvoorwaarden voor economische ontwikkeling. Kennisdragers en kennisuitwisseling zijn daardoor zeer belangrijk, vooral binnen kennisintensieve en creatieve clusters. Omdat de kennisuitwisseling steeds meer virtueel gebeurt, is hoogwaardige ‘bandbreedte’ voor deze clusters van zeer groot belang. Uden zet met de aanleg van een hoogwaardig glasvezelnetwerk in op het ondersteunen van sectoren die afhankelijk zijn van hoogwaardige internetverbindingen, zoals kennisclusters en creatieve clusters. De economische activiteiten in de virtuele wereld hebben veelal een relatie met activiteiten in de reële wereld. De virtuele wereld zelf wordt daarnaast steeds meer een economische wereld op zich; de verkoop van bijvoorbeeld (consumenten)goederen en diensten via het internet maakt een stormachtige ontwikkeling door. Uden moet de virtuele activiteiten en toepassingen binden aan reële activiteiten in Uden. Hierbij kan worden gedacht aan zorgtoepassingen, mobiliteitstoepassingen, veiligheidsvoorzieningen, onderwijstoepassingen, commerciële en bedrijfstoepassingen. 6.4.4. Jongerenomgeving Uden is een omgeving gericht op de toekomst, voor mensen die vol in het leven staan. Jongeren zijn daar de kern van. Uden telt veel verschillende groepen jongeren, met verschillende wensen, gebruiken en culturen. Deze verschillen gaan niet altijd samen. Gemeen hebben de jongeren dat ze allemaal vol zitten met energie. Uden werkt omgevingsbreed aan het vergroten van de sociale cohesie, de sociale binding en de ontwikkelingskansen van deze groepen. Leidraad daarbij vormen de energie en de wil van de jongeren om hun eigen toekomst vorm te geven. Uden zet in op de toekomstkansen van deze jongeren, via scholing, via maatschappelijke stages, culturele voorzieningen, via vrije tijdsvoorzieningen en via specifieke woonvoorzieningen. 6.4.5. Cultuur Uden moet de combinatie maken van cultuur en economie. Beide hebben een versterkend effect op elkaar. Alleen win win. In veel gemeentes ziet men de combinatie terug bij 1 portefeuillehouder. Uden moet streven naar synergievoordelen tussen de verbinding van cultuur en de economische sector. De rol die cultuur speelt op beleidsterreinen als stedenbouw, toerisme, ruimtelijke ordening en economische zaken, zijn niet vanzelfsprekend. Ook architectuurbeleid is in dit verband van groot belang. Hierbij moet uitgegaan worden van de kracht en het specifieke karakter en de historie van onze gemeente bij de ontwikkeling van cultuurbeleid. De voorwaarden voor een interessant cultureel profiel liggen daarin besloten. Niet iedere gemeente moet hetzelfde culturele aanbod willen verzorgen, durf specifiek te zijn. Er moet niet alleen in stenen, maar ook in inhoud worden geïnvesteerd. Veel kunstgebouwen hebben onvoldoende middelen voor exploitatie, collectiebeheer en programmering. Een gemeente mag eisen stellen, maar moet ook ruimte creëren voor risicovol aanbod en nieuwe initiatieven, met inbegrip van de marketing daarvan. Specifiek kan de gemeente investeren in jong talent en vrijetijdsbesteding, waarbij de
Pagina 51 van 59
gemeente Uden verantwoordelijk is voor een lokaal, goed samenhangend model voor kunst- en cultuureducatie. Er zijn tal van redenen om als gemeente juist in tijden van economische crisis in deze sector te investeren: Het is een zeer arbeidsintensieve sector met een hoog maatschappelijk rendement. Streef daarbij naar een ROI van één euro in deze sector één euro voor werkgelegenheid; De sector genereert veel hoogwaardig activiteit: arbeidsplaatsen, stages en vrijwilligerswerk; Het biedt mogelijkheden voor expertisebevordering en scholing; Het garandeert het bestaan van kernen van activiteit en creativiteit. Dit verruimt mogelijkheden voor innovatie en cultuureducatie en vrijetijdsbesteding; Tijdelijk werklozen zouden in deze sector bij wijze van overbruggingsperiode hun expertise ter beschikking kunnen stellen van de kunstensector en daarmee hun positie op de arbeidsmarkt in de toekomst kunnen versterken; Dat alles heeft een positief effect op het leefklimaat (sociale cohesie) in onze gemeente en de kansen voor de toekomst. Uden wordt daarmee een aantrekkelijke gemeente om te wonen, werken en recreëren.
Pagina 52 van 59
Sociaal-Economisch Profiel gemeente Uden 2009
Bron: ETIN
Pagina 53 van 59
De samenstelling van de Denkgroep 10x10 (Voorzitters) Voorzitter Denkgroep 10x10: De heer H. van den Broek voorzitter UOV De Kring ,tot 1 jan. 2010, directeur van QPC Schoonmaak B.V., Facilitaire dienstverlening. Voorzitters Themagroepen: 1. Economie
De heer C. Metselaar (inkomen, ondernemen en werkgelegenheid, innovatie, duurzaam ondernemen, bedrijventerreinen), directeur 2M4 Development Int. B.V., gebiedsontwikkeling, adviseur UOV De Kring
2. Detailhandel
De heer M. de Laat ((aanbod van) winkels en centrumontwikkeling, perifere Detailhandel, horeca, regiofunctie), directeur De Laat Assurantiën B.V., verzekeren en financieren.
3. Wonen
De heer B. Hendriks (woningen, de ontwikkeling in de woningbehoefte, bouwen en stedenbouw, ontwikkeling van de bevolkingssamenstelling), Algemeen directeur Hendriks Coppelmans Bouwgroep B.V., woning- en utiliteitsbouw
4. Verbindingen
De heer G. Spruijt (infrastructuur, wegen, datatransport en openbaar vervoer, bereikbaarheid van Uden e.o.), Algemeen directeur Nieuwenhuizen Daandels Bouw B.V. , woning- en utiliteitsbouw
5. Zorg
De heer A. van Boxmeer (voorzieningen, organisaties, ontwikkeling van zorgbedrijven, zorg als werkgever), manager zorgcentrum St Jan, ouderenzorg
6. Vrije tijd & Recreatie
Mevrouw M. van Geenhuizen(recreatie, toerisme, sport, voorzieningen), directeur Theater Markant N.V., schouwburg
7. Buitengebied
De heer E. Marcus (agrarische sector en natuurontwikkeling, ondernemen, leegloop, reconstructie, functie van de grond), vennoot Remie Fiscaal Juridisch Adviesbreau B.V., fiscaal/juridisch adviseur
8. Veiligheid
De heer J. Alofs (openbare orde en veiligheid), directeur, van den Boogaard B.V.,duurzaam geproduceerd groente en fruit
9. Vorming
De heer W. Timmers (onderwijs, cultuur, voorzieningen en organisaties o.m. de brede school, schoolkeuze, religie), directeur, Timmers Elektrotechniek B.V., elektrotechnische installaties
10. Regio
De heer H. Boogers (regionale samenwerking en/of samengaan gemeenten, voor en nadelen fusie voor Uden e.o.), directeur, Ossatec B.V., productie botgroeistimulator, voorheen voorzitter SER Noord Brabant
Pagina 54 van 59
Samenstelling Denkgroep alfabetisch incl. achtergronden NAAM De heer J. Alofs Mevrouw E. Alofs De heer H. Arts Mevrouw T. Arts Mevrouw A. Baane De heer H. Bergman Mevrouw J. Bevers De heer H. Boogers De heer A. Bos Mevrouw S. v.d. Bosch De heer S. Bouw
THEMAGROEP Veiligheid Wonen Vrije Tijd & Recreatie Buitengebied Zorg Veiligheid Detailhandel Regio Economie Detailhandel Regio
EXPERTISE voorzitter ,groothandel duurzaam groente en fruit politieke invalshoek op thema wonen Ondernemer, milieu technisch adviseur agrarisch ondernemer reïntegratie Verzekeringskantoor Horecaondernemer industrie, medische technologie plant manager industriële productie verlichting Ondernemer detailhandel Communicatie
De heer T. Bouwmans De heer A. van Boxmeer De heer G. Boyon De heer H. van den Broek De heer H. Brouns
Detailhandel Zorg Veiligheid
De heer H. Clemens De heer J. Cuppen Mevrouw M. van Deventer De heer K. van Dijk De heer J. van Dinther
Buitengebied Detailhandel Regio
Bedrijfscontact functionaris gem manager zorgcentrum St Jan, ouderenzorg directeur gevangenis Grave/ ‘s-Hertogenbosch directeur, voorzitter UOV De Kring ruime kennis van thema wonen vanuit de bewoners/huurders invalshoek als voorzitter bewonersraad SVU Wonen senior adviseur milieuwetgeving Projectontwikkelaar Communicatie
Mevrouw L. van Dommelen De heer H. Dortmans De heer E. Egeraat De heer H. Ermers Mevrouw M. van Geenhuizen De heer H. Goossens Mevrouw M. Hanegraaf De heer B. Hendriks De heer M. Hesen De heer P. vd Heuvel De heer G. Janssen De heer R. Jetten
Wonen
Buitengebied Wonen
(agrarisch) makelaar en taxateur ervaren woningmakelaar in Uden en in de ruime omgeving Vrije Tijd & Recreatie Directeur stichting jongerenwerk Uden, Cultuur Zorg Detailhandel Economie
Ruime kennis en ervaring op zorggebied Notaris commercieel directeur, industriële productie aardappel producten Vrije Tijd & Recreatie Directeur theater Zorg Zorg
Ondernemer facilitaire dienstverlening Manager Jeugd MEE-NOB zorg gehandicapten/zieken Wonen voorzitter met als secretaris dhr. Rene Beks Zorg directeur Dichterbij Uden/Vegel e.o. gehandicapten zorg Wonen ruime kennis van thema wonen vanuit de niet lokale woningcorporatie Woonlinie Woudrichem Vrije Tijd & Recreatie Beheerder sportverenigingen Detailhandel Coördinator Uden Promotie
Pagina 55 van 59
NAAM De heer F. Jolles De heer T. Jongkind Mevrouw W. de JongVerspeek De heer H. Joosten Mevrouw T. Kemperman
THEMAGROEP Vorming Regio Wonen
EXPERTISE Accountant (RA) ICT visie op woonzorgwereld in Uden en ruime omgeving
Verbindingen Wonen
Mevrouw J. Ketelaars De heer J. Klijweg Mevrouw H. Knechten De heer R. de Laak De heer M. de Laat Mevrouw M. van Lamoen Mevrouw I. van Lankvelt De heer R. Lommerse
Regio Vorming Regio Detailhandel Detailhandel Regio Wonen Wonen
De heer H. van Luit
Regio
De heer E. Marcus
Buitengebied
Mevrouw A. Mariën Mevrouw C. Megens De heer P. van der Meij De heer C. Metselaar
Economie Buitengebied Verbindingen Economie
Mevrouw M. Metselaar De heer K. van Middendorp Mevrouw J. Moonen
Vorming Zorg
Ruimtelijke ordening ruime kennis van thema wonen vanuit de Gemeente Uden Uitgever Directeur openbare bibliotheek Uden evenementen en organisatie Supermarktondernemer Assurantie tussenpersoon Organisatie ondersteunende informatie ervaren architect met visie op architectuur/stedenbouw en cultuur Voormalig Directeur EMI B.V., industrie, media dragers vennoot, fiscaal-juridisch adviseur in agrarische sector beleidsadviseur, o.m. parkmanagement galeriehouders, gevestigd in het buitengebied Management grote logistieke bedrijven directeur, gebiedsontwikkeling en herstructureren van bedrijventerreinen Docent speciaal onderwijs Marketing in relatie tot de medische sector.
Mevrouw D. Nota De heer J. van Oort De heer G. Overmans De heer N. Peters
Veiligheid Detailhandel Economie Wonen
De heer J. Post De heer C.Rietveld
Verbindingen Verbindingen
De heer B. Sanders De heer R. Savelsberg De heer J. Scholtes De heer A. Smits Mevrouw R. Snijder De heer A. Sommers De heer M. Spaans Mevrouw K. Spierings De heer W. Sporken De heer G. Spruijt
Verbindingen Verbindingen Veiligheid Detailhandel Verbindingen Buitengebied Veiligheid Regio Vorming Verbindingen
Wonen
ruime kennis van thema wonen vanuit de lokale woningcorporatie SVU Wonen beleidsmedewerker MEE Detailhandel in design meubels directeur, personeelsdiensten jonge architect met visie op architectuur/stedenbouw en duurzaamheid Taxibedrijf Productie van versgroenten en de specifieke logistiek die daarbij geldt. Logistiek Beroepsopleidingen politie Brabant Noord-Oost Ondernemer/detaillist verkeerskunde bedrijfsadviseur ING-bank directeur automatiseringsbedrijf communicatie, teksten schrijven Voortgezet onderwijs, rector algemeen directeur bouwbedrijf
Pagina 56 van 59
NAAM De heer E. van Summeren De heer E. van Tiel De heer E. Timmen
THEMAGROEP Buitengebied
EXPERTISE regiomanager IBN arbeidsintegratie
Economie Economie
De heer W. Timmers De heer H. Veendrick De heer D. Verwijst De heer W. van Vilsteren De heer P. De Waard De heer E. Wassenaar De heer H. van de Werfhorst De heer J. Wijdeven
Vorming Veiligheid Vorming Verbindingen Vrije Tijd & Recreatie Regio Verbindingen
directeur, voorheen internationale groothandel food. directeur, industriële productie sociale werkvoorziening Directeur elektrotechnische onderneming interim-manager basisonderwijs
De heer J. Wijnen
Zorg
De heer F. de Winter Mevrouw A. de Winter De heer B. Wolbert De heer B. Wullems Mevrouw M. van Zoom De heer J. van Zutphen
Economie Veiligheid Zorg Verbindingen Zorg Vorming
Wonen
Directeur ict bedrijf Voorheen productie van tenten kantoormiddelen en - inrichting b2b Directeur zorgbedrijf politieke invalshoek op thema wonen vanuit de jongerenkaders Informatiemanagement ziekenhuisbouw met een Bouw Informatie Model directeur, subsidioloog directeur veiligheidshuis fysiotherapeut Wijkraad Uden Zuid Coördinator ziekenhuisbouw docent
Pagina 57 van 59
Referentielijst bestanden denkgroep 10x10 Ref.nr. DG922
Plaatsingsdatum 05-10-2009
Locatie/Van
DG921 DG920 DG919 DG918 DG917 DG916 DG915 DG914 DG913 DG912 DG911 DG910 DG909 DG908 DG907 DG906 DG905 DG904 DG903 DG902 DG901
02-09-2009 22-10-2009 15-10-2009 08-10-2009 24-09-2009 29-09-2009 23-09-2009 21-09-2009 09-09-2009 03-09-2009 03-09-2009 28-07-2009 24-07-2009 24-07-2009 22-07-2009 21-07-2009 21-07-2009 21-07-2009 21-07-2009 21-07-2009 21-07-2009
e-mail HBO e-mail FGE e-mail JNI e-mail CME e-mail JHE e-mail CME e-mail BHE e-mail JNI e-mail JHE e-mail JHE e-mail EMA Yousendit Yousendit Yousendit e-mail EMA yousendit yousendit yousendit yousendit yousendit yousendit
Onderwerp verslag themagroep economie en Statistisch zakboek 2009 Provincie Noord Brabant Verslag themagroep Regio Aanbevelingen themagroep Vrije Tijd & Recreatie Verslag themagroep Verbindingen Verslag themagroep Detailhandel Advies themagroep Zorg Verslag themagroep Vorming Verslag themagroep Wonen Verslag themagroep Verbindingen Verslag themagroep Zorg + concept advies Verslag themagroep Zorg + 2 bijlagen Verslag themagroep Buitengebied Trendrapportage Vrije tijdssector Perspectief NOB in opbouw 090701 Nieuwsbrief_Noordoost_Brabant_jrg1_no1 Themagroep buitengebied Verslag themagroep Veiligheid Concept teksten Paspoort As 50 22062009_1 SEUP 300109 Uden het meedenken waard 010829 Programmabegroting gemeente Uden 2008-2011 Interim_Structuurvisie_Uden_Ontwerp_2009.06.26
Pagina 58 van 59
Colofon De procesbegeleiding (waaronder inhoudelijke ondersteuning en rapportage) wordt gedaan door de adviseur van UOV De Kring Cees Metselaar van 2M4 Development Int. B.V. Het secretariaat door Janny Brusselers van Brusselers Office Management.
Pagina 59 van 59
