TV Stage mechanica TV Mechanica. Mechanische vormgevingstechnieken. Mechanica-elektriciteit. eerste en tweede leerjaar

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken:

PV Praktijk mechanica

8/6-4 lt/w

PV/TV Stage mechanica

0/2-4 lt/w

TV Mechanica

10/10 lt/w

Specifiek gedeelte

Studierichting:

Mechanische vormgevingstechnieken

Studiegebied:

Mechanica-elektriciteit

Onderwijsvorm:

TSO

Graad:

derde graad

Leerjaar:

eerste en tweede leerjaar

Leerplannummer:

2009/035 (vervangt 2004/125)

Nummer inspectie:

2009 / 20 // 1 / N / SG / 1 / III / / D/ (vervangt 2004 / 125 // 1 / N / SG / 1 / III / / D/)

Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week)

1

INHOUD Visie ..........................................................................................................................................................2 Beginsituatie .............................................................................................................................................3 Algemene doelstellingen ..........................................................................................................................4 Leerplandoelstellingen/leerinhouden/specifieke pedagogisch-didactische wenken ................................7 Algemene pedagogisch-didactische wenken .........................................................................................36 Minimale materiële vereisten ..................................................................................................................40 Evaluatie .................................................................................................................................................42 Bibliografie ..............................................................................................................................................43 Bijlage: Jaarplan .....................................................................................................................................44


2

VISIE Deze studierichting beoogt een ruime technische en theoretische invulling met een praktisch onderbouwde ondersteuning. Hierdoor zullen de beroepskeuzemogelijkheden voor de afgestudeerden zeer ruim blijven. Hiermee bedoelen we dat het mogelijk moet zijn om met een minimum aan bijscholing in gelijk welke tak van het brede vakdomein in te stappen. Voor de leerling die afstudeert in de derde graad bestaat er de mogelijkheid rechtstreeks over te schakelen naar de beroepsuitoefening. Er is echter ook de mogelijkheid om een specialisatiejaar te volgen in het derde leerjaar van de derde graad of een opleiding in het hoger onderwijs te starten. Elk onderwijs wil drie algemene doelstellingen nastreven: • het bieden van mogelijkheden tot brede ontplooiing; • een voorbereiding tot deelname aan het maatschappelijke gebeuren; • een voorbereiding tot deelname aan het functioneren in een beroep. Elk goed onderwijs is daarom naast opleidend, ook een vormend en opvoedend onderwijs. De kennis, vaardigheden en attitudes zullen evenwichtig nagestreefd worden zodat de verworven competenties gedragen zijn. In het specifiek gedeelte worden de doelen afgestemd op het profiel van de studierichting. Het leerplan geeft een verruiming van de technisch en theoretische kennis uit de tweede graad. Bij de aangebrachte begrippen zal de wiskundige ondersteuning belangrijk zijn. In samenhang met de theoretische aanbreng moet er aandacht besteed worden aan oefeningen om oplossingsstrategieën in te oefenen. Het blijvend motiveren van deze leerlingengroep is erg belangrijk en kan ondermeer door: • • •

ruime en gevarieerde werkvormen aan te bieden; de theoretische begrippen proefondervindelijk te benaderen; te zorgen voor een krachtige en aantrekkelijke leeromgeving.


3

BEGINSITUATIE De meeste leerlingen komen uit een mechanisch-geörienteerde richting uit de tweede graad van het TSO: nl. Mechanische technieken, Industriële wetenschappen en Elektromechanica. Wat het kennisniveau betreft mag de leraar het doorsnee niveau van de tweede graad 'elektromechanica' als beginsituatie verwachten. De behandelde leerstof gaat verder op de brede gemeenschappelijke leerstof van de tweede graad. Uiteraard zal de leraar zich vergewissen van de vooropleiding van alle leerlingen en op basis daarvan eventueel bijsturingen inlassen. Bij de start van het schooljaar gedifferentieerde oefeningen plannen om zich van dat niveau te vergewissen is aangewezen. Vanuit drie hoeken; de cognitieve, de psychomotorische en de affectieve, kan de beginsituatie toegelicht worden. Cognitief De specifieke opleiding steunt op kennis en vaardigheden die in de 2e graad tot stand kwamen, er mag gesproken worden van een heterogene situatie en de aanpak op cognitief gebied moet daarop afgestemd worden. Van de leerlingen wordt verwacht dat zij de nodige inzet en studiehouding hebben en dat zij een ruime belangstelling hebben voor techniek en wiskunde. Iedere leerling moet de beste kansen krijgen, afgestemd op zijn eigen kunnen, zijn dynamiek en zijn aspiraties. De aanpak moet zodanig gedifferentieerd zijn dat er ook individuele toppers zijn in vorming en opleiding. Psychomotorisch Het is normaal dat er op psychomotorisch gebied een grote verscheidenheid is. Daarom zou het totaal verkeerd zijn eenzelfde kunnen, eenzelfde ritme en eenzelfde tempo te eisen van alle leerlingen. De stelregel moet zijn dat de activiteiten zo verdeeld worden dat iedere leerling zijn eigen maximum kunnen zo dicht mogelijk benadert en dit als succesvol ervaart. Affectief Bij de aanvang van de 3e graad is de leerling heel wat rijper dan in het 2e leerjaar van de 2e graad. Naast een technisch-opleidende functie heeft de werkplaats nog een belangrijke opvoedende dimensie als ruimte, waar gevoel, karakter en temperament kunnen worden getoond, weerspiegeld en gemeten. De leerling moet zichzelf kunnen inschatten en evalueren op gebied van zelfvertrouwen, kritische zin en in zijn verhouding tot de buitenwereld. Hij moet zich eveneens ten opzichte van de groep kunnen situeren op het gebied van realiteitszin en sociale participatie.


4

ALGEMENE DOELSTELLINGEN De algemene doelstellingen kunnen als volgt worden geformuleerd. TV Mechanica • • • • • • •

• • • • • • • • • •

Verruiming en verdieping van de basisbegrippen van de theoretische mechanica als wetenschappelijke basisvorming voor de verdere wetenschappelijke en/of technische studies in het hoger onderwijs. Inzicht verwerven in de nauwe verwantschap tussen de sterkteleer en de theoretische mechanica. Inzicht verwerven in de relatie tussen de belasting van een constructie, de gebruikte materialen en het economisch gebruik van deze materialen. Informatie opzoeken, bestuderen en verwerken op gestructureerde wijze omtrent: de opdracht, (meet- en controle) gereedschappen … Een documentatiemap aanleggen en toelichten rond de vernieuwde wetenschappelijke en technische aspecten eigen aan de studierichting. Uit technische tekeningen/schema’s de nodige informatie halen om de technische begrippen te duiden. Omvat de kenniselementen die de leerlingen noodzakelijk moeten beheersen om een inzicht te krijgen in de theoretische en toegepaste mechanica. De inzichten die verworven worden zoals bij bewegingsmechanismen, verbrandingsmotoren, compressoren, ventilatoren, koeltechniek, energie … zijn essentieel en vormen een basis voor de theoretische benadering. Zij worden constructief aangebracht. De leerlingen kunnen de meetresultaten verwerken op een wetenschappelijk wijze en verklaren binnen de context. Men zal vooral aandacht schenken aan het belang van de sterkteleer en de inzichtelijke aspect die van toepassing zijn bij de constructiebouw. Door gebruik te maken van recente catalogi en tabellen zullen de leerlingen de nodige informatie inwinnen die van toepassing is tijdens de specifieke sterkteberekeningen. De leerlingen zullen in contact gebracht worden met een proefondervindelijke benadering en bestudering van de mechanica. Het technisch technologisch en wetenschappelijk proces herkennen en duiden. Inzicht verwerven in een aantal vakgebieden van de mechanica. De leerlingen moeten de link met de praktijk inzien van de behandelde leerstof. Kennis en inzicht verwerven in een aantal automatiseringstechnieken. Een werkstrategie zelfstandig opmaken in functie van opgelegde taken. De specifieke pictogrammen en symbolen kunnen toelichten.

PV Praktijk mechanica • • • • • •

Omvat basistechnieken waarbij het zelfstandig handelen als doelstelling primeert. Hier worden de vaardigheden en dito kenniselementen met betrekking tot het draaien, frezen, slijpen, opstellen, klemmen, richten, meten en de bijhorende snijtechnologie bijgebracht met aandacht op de manuele voorbewerkingen en nazorg. Veilig leren omgaan met de werktuigmachines en hulptoestellen is hier van het grootste belang. Bewerkingen uitvoeren in diverse materialen zoals staal, kunststof en aluminium met aangepaste snijtechnologie. Het volgen van de werkmethode en het kiezen van economisch verantwoorde hulp- en snijgereedschappen vormen een essentiële schakel in het proces. Om geleidelijk over te gaan naar productief en kwalitatief werk zal men duidelijk verantwoorde werkmethodes en informatie over kwaliteitseisen aanreiken en/of opstellen, steeds rekening houdend met de veiligheid.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken 5 PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) • De CNC basistechnieken uitvoeren op didactische - maar bij voorkeur op industriële machines. • Demontage montage omvat het verwijderen en terugplaatsen van grote gehelen of componenten aan een machine en/of machineonderdeel. • Men zal vooral aandacht schenken aan het leren lezen van instructies eigen aan de machine of ontwerp en het aanleren van een goede werkmethode om mechanische onderdelen alsook accessoires te verwijderen en te monteren. • Bijzondere aandacht wordt besteed aan het verwijderen en sorteren van afval en restproducten op een veilige en milieuvriendelijke manier. • Bij demontage en montage van mechanische elementen zal men vooral aandacht schenken aan werkmethoden, technieken en het gebruik van aangepast gereedschap. Algemene doelstellingen in verband met de stage Tijdens de stages: Bedrijfscultuur: de leerlingen •

maken in een bedrijf kennis met de bedrijfscultuur, leren afspraken maken en leven ze na.

•

passen zich aan het werkritme aan.

•

werken in groepen onder leiding en staan open voor kritiek.

•

passen de vaktaal toe.

Het welzijn: de leerlingen •

passen de veiligheids- en milieuvoorschriften toe.

•

passen de ergonomie toe.

•

rapporteren storingen, onveiligheden of defecten via hiërarchische weg.

•

sorteren het afval volgens instructies.

Communicatie: de leerlingen •

voeren de gesprekken constructief en rapporteren de gegevens.

•

lezen de vaktechnische specificaties.

•

brengen een verslag uit van het uitgevoerde werk.

Voorbewerken: de leerlingen •

maken afspraken met de vakspecialist in het bedrijf en werken ermee samen.

•

bereiden de algemene werkzaamheden voor.

Werkvoorbereiding: de leerlingen •

maken van de opgedragen taken een werkvoorbereiding en volgen deze op.

•

leren en interpreteren de informatie zoals schema’s, tekeningen handleidingen …).

Administratie: de leerlingen •

verwerken de administratieve gegevens.

Bewerkingen: de leerlingen •

volgen een procedure/instructies op eigen aan het bedrijf.

•

passen de vakspecifieke technieken toe eigen aan de opgedragen taken.

•

rapporteren de resultaten.

•

voeren een visuele kwaliteitscontrole uit.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) Onderhouden: de leerlingen •

herkennen de gebruikte gereedschappen en materialen en passen deze toe.

•

kunnen tekeningen, instructies en schema’s lezen om de werkzaamheden uit te voeren.

•

nemen hun verantwoordelijkheid op en kunnen de werkzaamheden in team correct uitvoeren.

6

Naast de algemene doelstellingen stage worden de specifieke leerplandoelstellingen PV/TV Stage mechanica gekozen uit de hierna opgegeven inhouden/doelstellingen voor TV Mechanica en PV Praktijk mechanica, in overleg met het stagebedrijf. Naast de technische vaardigheden zal ook de nodige aandacht besteed worden aan de volgende attitudes: Kwaliteitsbewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op kwaliteit door oog te hebben voor orde en netheid.

Zin voor samenwerking:

bereid zijn om samen te werken om tot een optimaal resultaat te komen.

Leergierigheid:

ingesteldheid om nieuwe dingen te ontdekken en nieuwe uitdagingen aan te gaan.

Welzijnsbewustzijn:

actief en pro-actief gericht zijn op veiligheid, gezondheid, hygiëne en milieu.

Functionele rekenvaardigheid:

verwerven wiskundige denkmethoden (o.a. ordenen, schematiseren, structureren) om probleemoplossend te redeneren en om problemen op te lossen. grootheden inschatten in specifieke functionele situaties.

ICT:

bereid zijn elektronische hulpmiddelen en de PC te gebruiken om berekeningen uit te voeren. ingesteldheid om informatie via internet op te zoeken en deze functioneel te gebruiken.


7

LEERPLANDOELSTELLINGEN/LEERINHOUDEN/SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN De uitbreidingsdoelstellingen en -inhouden staan cursief gedrukt en worden aangeduid met een (U).

TV MECHANICA 1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week

Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 1

•

• •

LEERINHOUDEN

de werking en de constructie van de diverse overbrengings- 1 mechanismen toelichten: • • cilindrische tandwielen met rechte tanden; • • cilindrische tandwielen met schroeftanden; • kegeltandwielen; • schroefwielen; • worm en wormwiel; • het kruk-drijfstangmechanisme; • het kruksleufmechanisme; • nokschijven; • stelsel schroef en moer. de bewegingsoverdracht schematisch weergeven. het proces van een technisch systeem begrijpen en de wetenschappelijke principes herkennen.

Specifieke pedagogisch-didactische wenken -

Maak van de gelegenheid gebruik om de leerlingen verslagen te leren maken. Zorg voor een voldoend aantal didactische middelen. Laat leerlingen een bezoek brengen aan een bedrijf om de technologie reëel te ontdekken.

Mechanismen Constructie Werking


Decr. nr.


• • • • • •

de werking en de kenmerken van diesel- en benzinemotoren verklaren. de werking van een verbrandingsmotor in een p-v diagram weergeven. de verschillen tussen het theoretisch en het praktisch kleppendiagram analyseren. het verband tussen de resulterende kracht die op een lichaam werkt en de versnelling die het lichaam ondergaat inzien en toelichten. de basisonderdelen van een motor herkennen en benoemen. het begrip vermogen en rendement toelichten in functie van de verbrandingsmotor.

8

LEERINHOUDEN 2

Verbrandingsmotoren

• • •

Benzine Diesel Hybride of alternatieve motoren


Laat de leerlingen een gestructureerd verslag maken van de opgedane bevindingen. Vermijd theoretische uiteenzettingen; benader vooral praktisch en concreet. Maak gebruik van de informatie van verschillende merken en laat ze deze vergelijken. Gebruik catalogi, cd-rom’s, het internet. Tijdens de lessen zal er ruime aandacht gevestigd worden op de contextgebonden wetenschappelijke aspecten.


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 3 3.1

• • • • •

3.2

• • • • • • •

9

LEERINHOUDEN 3

Pompen

heeft kennis van en inzicht in de vloeistofstromingen in leidingen. het begrip centripetaal- en centrifugaalkracht toelichten. de gebruikte eenheden toelichten. de basiswetten verduidelijken en voorbeelden geven die van toepassing zijn op de wetten en regels. de basisformules interpreteren, toepassen en verbanden leggen tussen de verschillende parameters.

3.1

Begrippen uit de hydraulica en stromingsleer

de verschillende pomptypes herkennen en de werking toelichten. de eigenschappen van serie en parallel geschakelde pompen toelichten. het belang van een bypass omschrijven. de kenmerken van de verschillende pompen en randapparatuur opzoeken, toelichten en met elkaar vergelijken, bijvoorbeeld: opvoerhoogte, debiet … de leidingkarakteristieken interpreteren. op basis van de gewenste toepassingscriteria een pompkeuze maken via de documentatie van de fabrikant. met behulp van tabellen en grafieken leidingweerstanden bepalen.

3.2

Soorten/type pompen en toepassingsgebied


Gebruik duidelijke en haalbare criteria bij het opzoekwerk. Gebruik concrete, uit de praktijk gegrepen voorbeelden. Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik. Streef naar een zo groot mogelijk actieve vakgebonden woordenschat. Gebruik ICT-toepassingen om de pompgegevens op te zoeken en laat de resultaten van het opzoekwerk onderbouwen met gefundeerde theorieën. Corrigeer onmiddellijk foutieve interpretaties.


Decr. nr.


• • • • • • •

10

LEERINHOUDEN

de werking van een compressor en ventilator toelichten. 4 het p-v diagram interpreteren. de constructieve bijzonderheden van de verschillende types opzoeken en toelichten. aan de hand van enkele praktische voorbeelden de vooren nadelen van de verschillende constructiemogelijkheden toelichten. de begrippen vermogen en rendement verklaren. het onderscheid tussen ventilator en compressor toelichten. het verschil aantonen in het debiet - druk diagram.

Compressoren en ventilatoren


Benadruk de proefondervindelijke aanpak en het formuleren van waarnemingen en besluiten. Benader de theoretische aspecten zo praktisch mogelijk. Stimuleer groepswerk en opzoekingswerk bij het oplossen van probleemstellingen. Maak gebruik van eenvoudige, herkenbare voorbeelden. Gebruik duidelijke en haalbare criteria bij het opzoekwerk. Gebruik concrete, uit de praktijk gegrepen voorbeelden. Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik. Streeft naar een zo groot mogelijk actieve vakgebonden woordenschat. Gebruik ICT-toepassingen om de gegevens op te zoeken en laat de resultaten van het opzoekwerk onderbouwen met gefundeerde theorieën. Corrigeer onmiddellijk foutieve interpretaties.


Decr. nr.


• • • • •

het toepassingsgebied van industriële koelinstallaties toelichten. verschillende technieken onderscheiden en de natuurkundige/fysische achtergronden in het proces herkennen. de fysische processen die plaats vinden in de verschillende onderdelen van een koelinstallatie beschrijven en het verloop van druk en temperatuur weergeven. de specifieke zones in mollier-diagram herkennen en benoemen. een specifiek koeldiagram gebruiken in een eenvoudige berekening.

11

LEERINHOUDEN 5

Koeltechniek

• • •

Het proces Installaties Diagrammen


Gebruik duidelijke recente schema’s bij het opzoekwerk. Gebruik concrete, uit de praktijk gegrepen voorbeelden. Gebruik ICT-toepassingen om de gegevens op te zoeken en laat de resultaten van het opzoekwerk onderbouwen met gefundeerde theorieën. Corrigeer onmiddellijk foutieve interpretaties. Bespreek de theoretische aspecten en geef de leerlingen vooral de kans om probleemoplossend te denken. Gebruik verschillende werkvormen tijdens de lessen om de leerlingen te stimuleren en motiveren. Plan eventueel een bedrijfsbezoek om de leerlingen kennis te laten maken met de werkelijkheid. De oefeningen moeten aangepast zijn aan het vereiste niveau van de leerlingen.


Decr. nr.


• • • • • • •

12

LEERINHOUDEN 6

Sterkteleer

de begrippen toelichten (U). het moment van een kracht t.o.v. een as definiëren en toepassen (links en recht draaiend). een stelsel van coplanaire krachten samenstellen en toepassen. niet-coplanaire krachten samenstellen en toepassen. de evenwichtsvoorwaarden afleiden voor het evenwicht in één vlak en in de ruimte. in een vlak een lichaam vrijmaken door de steunpunten te vervangen door de reactiekrachten en de evenwichtsvoorwaarden bepalen en toepassen. een lichaam vrijmaken door de nodige steunpuntreacties in te voeren en de evenwichtsvoorwaarden toe te passen

6.1

Statica (uitdieping in functie van de sterkteleer)

• • • •

Moment van een kracht ten opzichte van een as Samenstellen van krachten Statisch evenwicht Vectoriële toepassingen

6.2

•

de betekenis van de wet van behoud van energie duiden in functie tot de sterkteleer

6.2

Behoud van energie

6.3

•

het begrip inwendige krachten (cohesiekrachten) definiëren. het begrip elasticiteit definiëren. het evenwicht tussen uit- en inwendige krachten toelichten. begrippen toelichten zoals: • dynamische belasting • statische belasting • wisselende belasting • belastingswijze

6.3

Inwendig evenwicht

• • •


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 6.4

•

• • 6.5

• • • • •

6.6

• •

6.7

• •

begrippen definiëren zoals: • normaalspanning; • tangentiaalspanning; • trek- , druk- en schuifspanning; • buig- en knikspanning; • wringspanning; • toelaatbare spanning; • veiligheidscoëfficiënt; • spanningen ten gevolge van eigen gewicht; • spanning ten gevolge van het uitzetten of krimpen. de wet van Hooke afleiden uit de grafiek. een berekeningsvoorbeeld oplossen.

13

LEERINHOUDEN 6.4

Spanningen

de oorzaken en de gevolgen van het belastingsgeval om6.5 schrijven. aan de hand van een spanning-rekdiagram de trekproef bespreken. de grensspanningen symboliseren, bespreken en aanduiden in het diagram. de elastische en plastische zone aanduiden in het diagram. de formules praktisch toepassen.

Trek, druk, afschuiving en stuik

het verloop van de schuifspanningen bij een cirkelvormige en rechthoekige doorsnede schetsen. de formule, die het verband aangeeft tussen de maximale en de gemiddelde schuifspanning toepassen.

6.6

Verloop van de schuifspanningen bij een cirkelvormige en rechthoekige doorsnede

de begrippen: glijdingsmodulus, enkel- en meervoudige afschuiving en vormverandering toelichten. berekeningsvoorbeelden oplossen.

6.7

Enkel- en meervoudige afschuiving en vormveranderingen


Decr. nr.


• • •

• • 6.9

• • • • • • •

6.10

• •

14

LEERINHOUDEN

de begrippen traagheidsgrootheden, momenten, draaimoment, massa en traagheidsmoment verduidelijken. de symbolen en de eenheden toelichten. een berekeningsvoorbeeld oplossen bijvoorbeeld: • het lineair traagheidsmoment van eenvoudige samengestelde figuren berekenen; • de centrale traagheidsmomenten berekenen. het verband tussen de beweging van twee willekeurige punten van een vast lichaam toelichten. de translatie en de rotatie met vectoren voorstellen.

6.8

Traagheidsgrootheden en –momenten

•

Verandering van het lineair traagheidsmoment bij verschuiving van de as Het lineair traagheidsmoment van enkelvoudige doorsneden Lineair traagheidsmoment van eenvoudige samengestelde doorsneden

de oorzaken opsommen van een enkelvoudige buiging. het begrip neutrale lijn en de ligging ervan omschrijven. een berekeningsvoorbeeld op de buigingsformule oplossen. het spanningsverloop in de doorsnede van een balk op buiging belast tekenen en interpreteren. het begrip weerstandsmoment omschrijven. de weerstandsmomenten berekenen voor enkelvoudige en samengestelde doorsneden. de reacties berekenen, het dwarskrachten- en buigmomentenverloop bepalen en grafisch voorstellen.

6.9

Buiging

• • •

Enkelvoudige buiging Weerstandsmoment Studie van balken belast op buiging

het begrip wringing toelichten. het weerstandsmoment van een cirkel- en een ringvormige doorsnede berekenen.

6.10

Wringing

• •


Decr. nr.


• • • • •

het begrip knik toelichten. de indicatoren van knik toelichten. het belang van veiligheidscoëfficiënten toelichten. de formule van Euler en van Tetmajer bespreken. een berekeningsvoorbeeld oplossen.

15

LEERINHOUDEN 6.11

Knik


Geef voldoende voorbeelden die de realiteit weergeven. Concretiseer de begrippen door te verwijzen naar voorbeelden uit de industrie, de natuur en uit de leefwereld van de leerlingen. Maak gebruik van didactische opstellingen en audiovisuele middelen om de theorie te duiden. Maak gebruik van aangepaste cijfergegevens (tabellen). Gebruik ICT-toepassingen om de gegevens op te zoeken en laat de resultaten van het opzoekwerk onderbouwen met gefundeerde theorieën. Maak gebruik van gestructureerde instructietaal om de leerstof aan te brengen.


Decr. nr.


Mechanische verbindingen

een indeling maken in de vaste verbindingen. de diverse technieken toelichten. de begrippen en de uitvoeringstechniek van krimpen persverbinding, klinkverbinding verbindingen van profielstaal toelichten. de diverse soldeer- en lasprocedés en lasnaadvormen toelichten.

7.1

Vaste verbindingen

• • •

Soorten verbindingen Las- en soldeerverbindingen Lasnaadvormen

7.2

Demonteerbare verbindingen

• • •

Spieverbindingen Schroefverbindingen Borgmiddelen

• •

de soorten demonteerbare verbindingen toelichten en het toepassingsgebied opgeven. de begrippen schroeflijn, spoed, helling, zelfdichtende schroefdraad, gasdraad toelichten. de gegevens van de machine-elementen opzoeken in technische informatie. bij een bout- of klinkverbinding de treksterkte en afschuiving berekenen. de borgtechnieken toelichten. het toepassingsgebied van de borgmiddelen omschrijven.

• •

schematische voorstelling geven. toepassingen uitvoeren.

7.3

Elastische verbindingen

• •

Buigingsveren Wringingsveren

• •

de tapwrijving toelichten. de berekeningen uitvoeren, rekening houdend met: vlaktedruk, buiging, warmteafvoer. mogelijkheden in verband met smering toelichten. diverse koppelingen en hun toepassingsgebied opgeven.

7.4

Overbrengingsorganen bij de draaiende beweging

• • •

• • • •

7.3

7.4

LEERINHOUDEN 7

•

7.2

16

• •


Decr. nr.


• • • • •

7.6

• • • • • • •

de diverse soorten lagers in een mechanisme, bijvoorbeeld raderkasten, toelichten. vooren nadelen van elk type lager omschrijven. de opsluitmogelijkheden van lagers toelichten. catalogi gebruiken bij het bepalen van de levensduur en grootte van de lagers. montagetechnieken verduidelijken.

17

LEERINHOUDEN 7.5

het begrip "lassen", "solderen" en hardsolderen omschrij7.6 ven. het lasproces schematisch weergeven en toelichten. de lassymbolen herkennen en verklaren. de werking en de functie van lasapparatuur omschrijven. de toepassingen van de verschillende smeltlasprocedés opsommen. de functie van de gebruikte gassen bij het lassen toelichten. de veiligheidsaspecten bij het lassen en solderen toelichten.

Lagers

Lassen en solderen


Benadruk de proefondervindelijke aanpak bij het formuleren van waarnemingen en besluiten. Benader de theoretische aspecten zo praktisch mogelijk. Gebruik concrete, uit de praktijk gegrepen voorbeelden. Gebruik ICT-toepassingen om de gegevens op te zoeken en laat de resultaten van het opzoekwerk onderbouwen met gefundeerde theorieën. Gebruik didactisch materiaal ter ondersteuning van de lessen.


Decr. nr.


• • •

• • •

de werking en het toepassingsgebied van de pneumatische en elektrische comperatoren toelichten. het toepassingsgebied van optische meettechnieken toelichten. de begrippen verklaren en toepassen zoals: • meetreeks, • afwijking, • gemiddelde, • grensmaten een werkstuk op met een opgelegde nauwkeurigheid opmeten. de maat-, vormen plaatstoleranties, oppervlakteruwheid verklaren op een industriële tekening. het belang van het ijken duiden.

18

LEERINHOUDEN 8

Meettechniek

• • • • • •

Comperatoren Optische meettoestellen Toleranties en nauwkeurigheid IJken Probleemstellingen oplossen Oppervlakteruwheid


Gebruik recent meetgereedschap. Breng een bezoek aan een meetlabo om de problematiek van nauwkeurigheid te begrijpen. Schenk ruime aandacht aan de nauwkeurigheid van de meetgereedschappen.


Decr. nr.


•

9.2

• • • • • •

9.3

• • • • •

de ontwerpfasen herkennen en de specifieke aandachtspunten toepassen tijdens het modeleren van werkstukken. de werkmethode bij het ontwerpen opvolgen. een werkstuk 3D modeleren door gebruik te maken van een recent CAD programma. constructieonderdelen logisch tekenen en samenstellen door gebruik te maken van een 3D-tekenprogramma. de bestaande elementen aanpassen in een ontwerp. de werkstuktekenen in 2D en 3D aanzichten voorstellen en een eenvoudige “rendering” toepassen. een aangepaste tekening oproepen, wegschrijven en uitprinten/plotten. bij mechanismen een beweging simuleren. de maten en specifieke symbolen aanbrengen en interpreteren. de passende doorsneden en details aanbrengen. reeds getekende onderdelen en/of genormaliseerde onderdelen uit de bibliotheek halen en toepassen in de samenstelling. schroefdraad- en tolerantiegegevens opzoeken en de symboliek toepassen.

19

LEERINHOUDEN 9

CAD-tekenen in functie van de realisatietechnieken of projecten

9.1

Ontwerpen

9.2

Teken- en uitvoeringstechnieken

9.3

Normalisatie en specifieke aanduidingen


Het is aan te bevelen dat leerlingen in contact komen met 3D-CAD tijdens het uitwerken en realiseren van bijvoorbeeld hun GIP. Vertrek van een bestaand project. Laat de onderdelen opmeten om nadien over te zetten in het CAD-tekenprogramma. Hecht vooral aandacht aan de inzichtelijke en wetenschappelijke aspecten.


Decr. nr.


20

LEERINHOUDEN 10

Spaanloze vormgeving

• •

het principe schematisch voorstellen en toelichten. toepassingen van koud-, warm- en vloeibaar vervormen opsommen.

10.1

Vervormingstechnieken

• • •

Koud vervormen Warm vervormen Vloeibaar vervormen

10.2

• •

het principe schematisch voorstellen en toelichten. toepassingen van knippen en snijden opsommen en omschrijven.

10.2

Knippen en snijden

10.3

•

de factoren die een vervormingsproces beïnvloeden toelichten.

10.3

Vervormingsproces

10.4

• •

het principe toelichten van het procedé. het toepassingsgebied en de kenmerken toelichten van het procedé.

10.4

Vonkverspanen, laser–erosie en waterstraalsnijden

10.5

• •

de mogelijkheden van de kunststoftechnieken situeren. 10.5 de verschillende processen in de kunststofindustrie toelichten. het toepassingsgebied van de processen situeren binnen de kunststofindustrie. de opbouw van een matrijs en de machine omschrijven. de functie van de matrijsonderdelen toelichten. de voornaamste grondstoffen in de kunststofindustrie situeren.

10.1

• • • •

Kunststofbewerking


Decr. nr.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

21

LEERINHOUDEN


Hecht ruime aandacht aan de veiligheidsaspecten die van toepassing zijn bij de technieken. Gebruik duidelijke gestructureerde teksten voorzien van aangepaste tekeningen om de lessen aanschouwelijk te maken. Benader de specifieke problematiek vanuit een praktische invalshoek. Door een bezoek te brengen aan een bedrijf kunnen de theoretische aspecten duidelijk gemaakt worden. Breng een bezoek aan een kunststofcentrale om de technieken in de praktijk te kunnen bestuderen. Gebruik recente documenten zodat de nieuwe technologieën aan bod komen. Laat leerlingen informatie opzoeken via het internet zodat zij de markt leren kennen.


Decr. nr.


• • • • • •

11.2

• • •

22

LEERINHOUDEN 11

Verspanende vormgeving

de geometrie van een beitel bespreken. de opstelling van het gereedschap verklaren. de verschillende soorten snijgereedschapsmaterialen opzoeken en hun karakteristieken omschrijven. de indeling van de verspaningsmaterialen toelichten. de uitvoeringvormen en de eigenschappen opzoeken. het toepassingsgebieden van de verschillende materialen toelichten.

11.1

Snijgereedschappen

• • • • • • •

Koolstofstaal en gelegeerd staal Snelstaal en hardmetaal Coatings Keramisch snijmateriaal Boriumnitride “Vol” materiaal Diamant

de begrippen omschrijven. aan de hand van informatie een verspaningsoptimaliseren voorstellen. verspaningsvoorstellen doen in functie van het te verspanen materiaal.

11.2

Technologische aspecten bij het verspanen

• • • • • • • • • •

Snijsnelheid Voeding en voedingssnelheid. Snedediepte Toerental Spaandoorsnede Standtijd Koeling Aantal snijgangen Bewerkingstijd Vermogen en koppen aan de hoofdas


Decr. nr.


• • •

11.4

• • •

11.5

•

23

LEERINHOUDEN

de kinematische keten van het draaien, frezen en het slij11.3 pen omschrijven en grafisch voorstellen. de werkmethode voor de belangrijkste verspanende bewerkingen toelichten. de voorwaarden en voorzorgen omschrijven om de vereiste werkstukkwaliteit te bereiken.

Draaien, frezen en slijpen

de verschillende methodes omschrijven die in de industrie toegepast worden. de opstelling in een schematische voorstelling herkennen. een verdeling berekenen.

11.4

Tandwielfabricage

• •

Verdeelmethode Afwikkelmethodes

het principe en het toepassingsgebied van de fijne nabewerkingen omschrijven.

11.5

De fijnste nabewerkingen

• •

Roderen en polijsten Rollen en honen …


Gebruik duidelijke gestructureerde teksten voorzien van aangepaste tekeningen om de lessen aanschouwelijk te maken. Benader de specifieke problematiek vanuit een praktische invalshoek. Door een bezoek te brengen aan een bedrijf kunnen de theoretische aspecten duidelijk gemaakt worden. Gebruik recente documenten zodat de nieuwe technologieën aan bod komen. Laat leerlingen informatie opzoeken via het internet zodat zij de markt leren kennen.


Decr. nr.


• • • • • • • •

12.2

• • •

12.3

• • •

het verschil tussen teachin, CNC en CAD-CAM toelichten. enkele CNC-machines met elkaar vergelijken en hun specifieke CNC technologie omschrijven. de bestuurbare machine-elementen van een CNC-machine omschrijven en hun functie verklaren. de besturingssystemen bij numeriek bestuurde machines omschrijven en/of met elkaar vergelijken. van de verschillende besturingssystemen een blokschema tekenen en toelichten. een machinekaart van de gebruikte machines lezen. het coördinatenstelsel bij een CNC- machine aanduiden en bespreken. de verschillende begrippen toelichten zoals: • positioneerelementen, • meetmethoden, • absolute en incrementele meting, • directe en indirecte verplaatsingsopnemers.

24

LEERINHOUDEN 12

Verdere uitdieping van de CNC technologie

12.1

Diverse machines

• • •

Constructie Meetmethode Kenmerken

de technologische en de geometrische parameters aanpas- 12.2 sen in functie van het verspaningsmateriaal. op een verantwoorde manier een keuze maken in functie van het te maken werkstuk. de nodige informatie inwinnen over het werkstuk, de machine en de hulpgereedschappen om een functioneel programma te schrijven. een ISO-programma analyseren en bespreken 12.3 de ISO-codes herkennen in een programma en deze toelichten. een programma schrijven in ISO-codes.

Technologische en geometrische gegevens

ISO-codes


Decr. nr.


• • • •

12.5

• •

25

LEERINHOUDEN

de analyse maken van het te vervaardigen werkstuk. een verantwoorde bewerkingsgang opstellen. een programma schrijven voor een welbepaalde machine en controleren (grafisch of dialoog of specifieke software meegegeven door de constructeur). fouten in een programma detecteren, bijsturen en opnieuw simuleren.

12.4

Programmeren door gebruik te maken van een recent CNC- programma

• • •

Programma opstellen Fouten Simuleren en doorsturen

het toepassingsgebied van CAD/CAM toelichten. op een verantwoorde manier van een in CAD gemaakte tekening met behulp van een aangepast CAM-softwarepakket het programma uitschrijven.

12.5

CAD-CAM


Het is aan te bevelen dat leerlingen in contact komen met CNC tijdens hun opleiding zodat zij de noodzakelijke moderne inzichten krijgen in de hedendaagse verspaningstechnieken. Tracht zo veel als het kan de succesbeleving bij de leerlingen te bevorderen; Creatieve uitwerkingen worden gestimuleerd. Met groepswerk is het mogelijk meerdere werkstukken te realiseren waardoor projectmatig werken tot de mogelijkheden behoren. Dit zal de extra leerlingen te motiveren. Het zijn niet de details die belangrijk zijn, wel de algemene inzichten en technieken. Probeer zoveel mogelijk probleemoplossende taken te voorzien.


Decr. nr.


• • • • •

de samenstellende componenten in een pneumatische en hydraulische installatie herkennen in een schema en hun functie omschrijven. de soorten ventielen opzoeken en hun werking verklaren. aan de hand van een schema de logica van de schakeling toelichten. de kracht van een cilinder berekenen. de veiligheidsaspecten opsommen bij het gebruik van pneumatische en hydraulische installaties.

26

LEERINHOUDEN 13

Pneumatica en hydraulica

• • • • •

Componenten Ventielen Schema’s Schakelingen Veiligheid


De wetenschappelijke achtergronden laten herkennen en toelichten. Gebruik moderne catalogi bij het opzoekwerk. Schakel ICT-mogelijkheden in (bijvoorbeeld standaard sjablonen, Excel documenten …) en benut de rekencapaciteit van de PC bij berekeningen. Gebruik aangepaste software om de werking en de toepassingen van een pneumatische en hydraulische installatie te verduidelijken. Bekijk didactische films om inzichten te verschaffen in de productie van de materialen. Zoek de kenmerken van de materialen op door bijvoorbeeld gebruik te maken van het internet. Corrigeer onmiddellijk foutieve denkpatronen.


27

PV PRAKTIJK MECHANICA 1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week)

Decr. nr.


•

• 14.2

• • • • •

14.3

• •

gestructureerd informatie opzoeken en dit toelichten omtrent: • de opdracht en de gepaste technologische aspecten; • de gebruikte (controle) gereedschappen en snijmateriaal; • de gehanteerde meetinstrumenten; • de vaktechnische vernieuwingen; • de materiaalkenmerken en handelsvormen; • de werking van de gebruikte installaties of machines; • de hulpmiddelen. het toepassingsgebied van de verschillende machines herkennen. de opdracht analyseren en de doelen onderscheiden. een werkstrategie opmaken in functie van hun opdracht. de passende materialen en producten kiezen. de opeenvolgende stappen en technieken in het proces onderscheiden. montagetekeningen lezen en interpreteren. de te gebruiken gereedschappen, meettoestellen, machines nodig voor de werkzaamheden op een veilige en correcte wijze kiezen, bedienen en onderhouden. de nodige grondstoffen en materieel bepalen om de geplande werkzaamheden uit te voeren.

LEERINHOUDEN 14

Voorbereiden, plannen/informeren en organiseren van de werkzaamheden

14.1

Technisch- technologische aspecten in functie van de realisatie

14.2

Werkstrategie

14.3

Voorzien van de nodige grondstoffen, materieel en gereedschappen


Decr. nr.


• • • • • •

de taken en verantwoordelijkheden in een productie/onderhoud-/herstelwerkplaats omschrijven. de werken controleprocedures onderscheiden. de hiërarchische lijn binnen een bedrijf respecteren. een organogram van een bedrijf begrijpen. de beroepen binnen de sectoren onderscheiden. de mogelijke tewerkstellingskansen situeren.

28

LEERINHOUDEN 14.4

Beroepsmogelijkheden en bedrijfsbezoeken


Gebruik concrete voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen en benader deze vanuit de recente technieken. Tijdens de lessen zal er ruime aandacht gevestigd worden op de beroepsmogelijkheden. Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik. Streef naar een zo groot mogelijke actieve woordenschat. Gebruik ICT-toepassingen en moderne aangepaste informatie om gegevens op te zoeken en te verwerken. Overleg met andere leerkrachten over inhoudelijke aspecten en samenhangen van de lessen. Door een enthousiaste begeleiding, zullen de leerlingen gemotiveerd blijven bij hun voorbereiding, bij het uitvoeren en bij de reflectiemomenten. Het verband tussen een goed ingerichte werkplek, het rendement, de netheid en het opruimen na de werktijd duiden. Gebruik recente catalogi om informatie over gereedschappen, grondstoffen en materieel op te zoeken. Gebruik de instructies van de leveranciers als extra leidraad bij het uitwerken van de taken. Gebruik enkel het passende gereedschap, grondstof en materieel. Na het gebruik van het materiaal en na de controle ervan, het terug op de voorziene plaats laten leggen. Gebruik de VDAB beroepenfilms om de inhoud en mogelijkheden van de specifieke beroepen te duiden. Organiseer bezoeken aan vakbeurzen om de vernieuwende aspecten binnen de sector te detecteren. Zoek op het internet vernieuwingen op die van toepassing zijn op het vak en laat hen daarover een informatiemap aanleggen. Streef ernaar om in de onmiddellijke omgeving van de werkplaats over een ruimte te beschikken om informatie (via ICT bijvoorbeeld) op te vragen, besprekingen te houden en overleg te houden met leraar en medeleerlingen.


Decr. nr.


• • • • • • • • •

het werkhuisreglement naleven en de persoonlijke beschermingsmiddelen gepast gebruiken. met orde en netheid werken. de basisveiligheid toelichten en de specifieke vakgerichte aspecten uit het VCA attest inzien. de maatregelen toelichten die van toepassing zijn bij een ongeval. veiligheidssymbolen herkennen en deze interpreteren in functie van de opdracht. de verschillende soorten afval herkennen en sorteren. instaan voor het onderhouden en schoonmaken van het materiaal. soepele elektriciteitsnoeren, kabels en draden aanwenden volgens de gebruiksaanwijzing. de elektrische stekkers en stopcontacten veilig aansluiten.

29

LEERINHOUDEN 15

Welzijn en milieu

• • •

Werkhuisreglement Orde en netheid Basisveiligheid

Specifieke pedagogisch-didactische wenken - Vergelijk de verschillen tussen de in de school na te leven afspraken en deze die in het bedrijfsleven gelden. - Bespreek de aspecten die van toepassing zijn uit de opleiding “VCA-attest”. - Wees steeds aandachtig om de voorschriften in verband met preventie, persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen, hygiëne en milieu na te leven. - Informeer de leerlingen vooraf over de werking van de machine alvorens zij hiermee aan het werk gaan en wijs hen op de mogelijke gevaren (de leerlingen noteren dit in hun agenda). - Respecteer de instructies opgegeven door de constructeur en de onderhoudsfiches.


Decr. nr.


• • • • • •

een tekening en 3D-voorstelling lezen en interpreteren in functie van de opdracht. een tekening analyseren in functie van de werkmethode. maten terugvinden en verklaren op afgewerkte tekeningen om een vormen maatcontrole uit te voeren. aan de hand van de tekening de werkvolgorde vastleggen. het doel van de voorkomende symbolen op de werktekening verwoorden. de functie van de voorkomende maat-, plaats- en vorm toleranties toelichten.

30

LEERINHOUDEN 16

Technisch tekenen/CAD tekenen

• • •

Tekenmethode in functie van de realisatietechnieken Tekening lezen en ontwerpen. Normalisatie


Remedieer de leerlingen tussentijds zodat de fouten zich niet opstapelen. Tracht een specifiek zelfevaluatieformulier op te maken, eigen aan de werkzaamheden. Het is belangrijk steeds de goede werkmethode te demonstreren. Laat geen foute technieken toe en reageer onmiddellijk. Telkens het gepaste didactisch materiaal gebruiken. Heb de nodige aandacht aan het planmatig werken. De gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen. Bedenk motiverende opdrachten en didactische werkvormen.


Decr. nr.


• • • • • • • • • •

17.2

• • • •

31

LEERINHOUDEN 17

Uitvoeringstechnieken door gebruik te maken van verspanende bewerkingstechnieken

de machine vakkundig gebruiken en instellen. courante ferro, non-ferrometalen en kunststoffen verspanen. conform de veiligheidsinstructies werken. de machine- en werkstukklemming voorbereiden en uitvoeren. de machine/het hulpgereedschap uitlijnen. de werkstukken vakkundig ondersteunen en spannen. dagelijks onderhoud van de werkpost, machine en gereedschappen uitvoeren volgens de gegevens van de constructeur. de werkmethode zelfstandig opmaken en vakkundig opvolgen. de technologische waarden bepalen en instellen afhankelijk van het materiaal en de soort bewerking (toerental-voedingsnede- diepte. het begrip standtijd praktisch toepassen.

17.1

Algemeenheden

• • • •

Instellen Behandeling Voorbereiden Werkmethode

de verwerkingsmogelijkheden en de techniek bij draaien inzien. draaibewerkingen veilig uitvoeren. op maat draaien binnen de opgegeven grensmaten. een passing realiseren volgens de opgegeven tolerantie.

17.2

Draaien

• • • • • • • • •

Afstellen en instellen Cilindrisch Kopvlakken Verval Centeren en boren Gleuf steken en afsteken Conus (U) Schroefdraad Op maat draaien


Decr. nr.


32

LEERINHOUDEN

• • • •

freesbewerkingen veilig uitvoeren. op maat frezen binnen de opgegeven grensmaten. boren volgens opgegeven coördinaten. de verwerkingsmogelijkheden bij frezen inzien.

17.3

Frezen

• • • • • •

Instellen en afstellen Vlakken Evenwijdig Gleuf Coördinatenboren Op maat frezen

• • •

de verwerkingsmogelijkheden bij slijpen inzien. slijpbewerkingen veilig uitvoeren. op maat slijpen binnen de opgegeven grensmaten.

17.4

Slijpen

• • •

Vlak slijpen Evenwijdig Op maat slijpen

17.5

•

na een bedrijfsbezoek een rapportering opmaken.

17.5

Moderne technologieën (integreren tijdens opleiding)

17.6

•

de mogelijkheden van de CNC-technologie binnen het 17.6 vakgebied toelichten. een eenvoudig CNC-programma schrijven en ingeven met G0, G1, G2, G3 (ISO), grafisch of dialoog en simuleren door gebruik te maken van een recent softwareprogramma. de machine nullen en de gereedschappen beheren. tijdens het uitvoeren de machine controleren en het proces opvolgen (bewaken). de parameters bijsturen onder begeleiding.

17.3

17.4

• • • •

C.N.C. technieken


Decr. nr.


33

LEERINHOUDEN


Bedenk gepaste projecten om de praktijk aantrekkelijk te maken. Tijdens de lessen zal er ruime aandacht gevestigd worden op de beroepsmogelijkheden. Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik en vaktaal. Streef naar een zo groot mogelijke actieve woordenschat. Het verband tussen een goed ingerichte werkplek, het rendement, de netheid en het opruimen na de werktijd duiden. Gebruik enkel het passende gereedschap, grondstof en materieel. Na het gebruik van het materiaal en na de controle ervan, het terug op de voorziene plaats laten leggen. Gebruik de VDAB beroepenfilms om de inhoud en mogelijkheden van de specifieke beroepen te duiden. Organiseer bezoeken aan vakbeurzen om de vernieuwende aspecten binnen de sector te detecteren. Zoek via het internet vernieuwingen op die van toepassing zijn in het vak en laat hen daarover een informatiemap aanleggen. Streef ernaar om in de onmiddellijke omgeving van de werkplaats over een ruimte te beschikken om informatie (via ICT bijvoorbeeld) op te vragen, besprekingen te houden en overleg te houden met leraar en medeleerlingen. Breng een bezoek aan een kunststofcentrum om de specifieke productiemogelijkheden van kunststoffen te bestuderen.


Decr. nr.


• • • •

• • • • • •

de logische volgorde van de noodzakelijke bewerkingen opstellen. de montage en demontagetechnieken vakkundig toepassen. aan machines en apparaten afstelwerkzaamheden verrichten, zowel voor de gehele constructie als voor afzonderlijke onderdelen, om de machine gebruiksklaar te maken. een eenvoudige demontage- en montageopdrachten uitvoeren met betrekking tot het vaststellen van slijtage of voor het uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden of revisie. het gereedschap en de hulpmaterialen kiezen en vakkundig gebruiken. de procedure volgen bij een storing aan de machine. het toepassingsgebied van een onderhoudsschema situeren. het onderhoudsschema op een juiste wijze gebruiken (U). de lasinstallatie vakkundig in- en afstellen en veilig gebruiken. een eenvoudige lasbewerking voorbereiden, veilig uitvoeren en evalueren door gebruik te maken van MIG/MAG of TIG lassen.

34

LEERINHOUDEN 18

Montage en demontage van mechanismen en lastechnieken

• • • •

Machine sturen en regelen Bediening Fouten en herstellingen Procedure


Decr. nr.


35

LEERINHOUDEN


Gebruik concrete voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen en benader deze vanuit de recente technieken. Gebruik ICT-toepassingen en moderne aangepaste informatie om gegevens op te zoeken en te verwerken. Overleg met andere leerkrachten over inhoudelijke aspecten en samenhangen van de lessen. Door een enthousiaste begeleiding, zullen de leerlingen gemotiveerd blijven bij hun voorbereiding, bij het uitvoeren en bij de reflectiemomenten. Gebruik recente catalogi om informatie over gereedschappen, grondstoffen en materieel op te zoeken. Gebruik de instructies van de leveranciers als extra leidraad bij het uitwerken van de taken. Gebruik enkel het passende gereedschap, grondstof en materieel. Na het gebruik van het materiaal en na de controle ervan, het terug op de voorziene plaats laten leggen. Organiseer bezoeken aan vakbeurzen om de vernieuwende aspecten te detecteren.


36

ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1

Algemene aandachtspunten •

Er wordt steeds uitgegaan van 25 effectieve lesweken per schooljaar. Overblijvende weken kunnen worden besteed aan een verder uitdiepen van de leerstof of voor uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen.

•

Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof systematisch te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een zelf gemaakte cursus expliciet aanbevolen.

2

Geïntegreerde aanpak

2.1

Inleiding

Door de grotere nood aan ervaringsgericht onderwijs is het belang van de relatie tussen theorie en praktijk toegenomen. Het leren wordt opgevat als een proces waarbij er een afwisseling is tussen het opdoen van ervaringen en het ontwikkelen van competenties. De lessen sluiten zou nauw mogelijk aan bij de leefwereld van de leerlingen zodat de theorie niet abstract overkomt, maar een concrete betekenis krijgt. Theorie en praktijk zijn geen eilanden en kunnen dus moeilijk gescheiden aangeboden worden. 2.2

Waarom een geïntegreerde aanpak?

Omwille van:

3

•

didactisch meerwaarde: het geïntegreerd werken zal het leer- en probleemoplossend denken optimaal ondersteunen;

•

grotere motivatie van de leerlingen;

•

leerlingen krijgen de mogelijkheid een eigen inbreng te doen.

Jaarplan

Van elke leraar wordt verwacht dat zij/hij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model (zie bijlage). Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega’s binnen eenzelfde vakgroep. De volgorde van de leerstofonderdelen is niet bindend. De projectmatige aanpak laat toe dat de leerplandoelstellingen worden gerealiseerd los van de volgorde zoals ze in dit leerplan worden vermeld. Uiteraard moet er steeds worden over gewaakt dat de nodige voorkennis aanwezig is. 4

ICT-integratie

4.1

Wat?

Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van het realiseren van leerplandoelstellingen. 4.2

Waarom?

Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen op het belang van het verwerven van ICT-competenties. Jongeren moeten niet alleen in staat zijn om nieuwe media te gebruiken, zij moeten net zo goed kunnen inschatten wanneer deze efficiënt en effectief kunnen worden ingezet. Het gebruik van nieuwe media sluit zeer goed aan bij de leefwereld van de jongeren en speelt in op hun vertrouwdheid met de beeldcultuur. Er wordt meer en meer belang gehecht aan probleemoplossend denken, kritisch selecteren, het zelfstandig of in groep werken, het kunnen verwerven en verwerken van enorme hoeveelheden informatie. Deze ontwikkelingen zijn ook merkbaar in het onderwijs. In de meeste vakken of bij het nastreven van vakoverschrijdende eindtermen vervult ICT een ondersteunende rol. Door de integratie van ICT kunnen leerlingen:

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) • het leerproces zelf in eigen handen nemen;

4.3

•

zelfstandig en actief leren omgaan met les- en informatiemateriaal;

•

op eigen tempo werken en een eigen parcours kiezen (differentiatie en individualisatie).

37

Hoe ICT integreren ter ondersteuning van het realiseren van de leerplandoelstellingen?

Zelfstandig oefenen in een leeromgeving Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijkheden krijgen om te oefenen bijv. d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICTintegratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie. Zelfstandig leren in een leeromgeving Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht optreedt als coach van het leerproces (bijv. in een open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning. Creatief vormgeven Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s bieden. Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet. Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren. De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm. Voorstellen van informatie aan anderen Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning onder de vorm van tekst, beeld en/of geluid d.m.v. bijv. een presentatie, een website, een folder... Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan o.a. via e-mail, internetfora, een ELO, chatten, blogging. Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem keuzes te maken uit een scala van programma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren op de gebruikte middelen en de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschillende eigenschappen en vooren nadelen van de aangewende middelen (programma’s, applicaties …) en kunnen ze hun keuzes bijsturen.

5

Vakoverschrijdende eindtermen

5.1

Wat?

Vakoverschrijdende eindtermen (VOET) zijn minimumdoelstellingen, die – in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen – niet gekoppeld zijn aan een specifiek vak, maar door meerdere vakken of onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET worden volgens een aantal vakoverschrijdende thema's geordend: leren leren, sociale vaardigheden, opvoeden tot burgerzin, gezondheidseducatie, milieueducatie en muzisch-creatieve vorming. De school heeft de maatschappelijke opdracht om de VOET volgens een eigen visie en stappenplan bij de leerlingen na te streven (inspanningsverplichting).

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) 5.2 Waarom?

38

Het nastreven van VOET vertrekt vanuit een bredere opvatting van leren op school en beoogt een accentverschuiving van een eerder vakgerichte ordening naar meer totaliteitsonderwijs. Door het aanbieden van realistische, levensnabije en concreet toepasbare aanknopingspunten, worden leerlingen sterker gemotiveerd en wordt een betere basis voor permanent leren gelegd. VOET vervullen een belangrijke rol bij het bereiken van een voldoende brede en harmonische vorming en behandelen waardevolle leerinhouden, die niet of onvoldoende in de vakken aan bod komen. Een belangrijk aspect is het realiseren van meer samenhang en evenwicht in het onderwijsaanbod. In dit opzicht stimuleren VOET scholen om als een organisatie samen te werken. De VOET verstevigen de band tussen onderwijs en samenleving, omdat ze tegemoetkomen aan belangrijk geachte maatschappelijke verwachtingen en een antwoord proberen te formuleren op actuele maatschappelijke vragen. 5.3

Hoe te realiseren?

Het nastreven van VOET is een opdracht voor de hele school, maar individuele leraren kunnen op verschillende wijzen een bijdrage leveren om de VOET te realiseren. Enerzijds door binnen hun eigen vakken verbanden te leggen tussen de vakgebonden doelstellingen en de VOET, anderzijds door thematisch onderwijs (teamgericht benaderen van vakoverschrijdende thema's), door projectmatig werken (klas- of schoolprojecten, intra- en extra-muros), door bijdragen van externen (voordrachten, uitstappen). Het is een opdracht van de school om via een planmatige en gediversifieerde aanpak de VOET na te streven. Ondersteuning kan gevonden worden in pedagogische studiedagen en nascholingsinitiatieven, in de vakgroepwerking, via voorbeelden van goede school- en klaspraktijk en binnen het aanbod van organisaties en educatieve instellingen. 6

Begeleid zelfgestuurd leren

6.1

Wat?

Met begeleid zelfgestuurd leren bedoelen we het geleidelijk opbouwen van een competentie naar het einde van het secundair onderwijs, waarbij leerlingen meer en meer het leerproces zelf in handen gaan nemen. Zij zullen meer en meer zelfstandig beslissingen leren nemen in verband met leerdoelen, leeractiviteiten en zelfbeoordeling. Dit houdt onder meer in dat: •

de opdrachten meer open worden;

•

er meerdere antwoorden of oplossingen mogelijk zijn;

•

de leerlingen zelf keuzes leren maken en verantwoorden;

•

de leerlingen zelf leren plannen;

•

er feedback wordt voorzien op proces en product;

•

er gereflecteerd wordt op leerproces en leerproduct.

De leraar is ook coach, begeleider. De impact van de leerlingen op de inhoud, de volgorde, de tijd en de aanpak wordt groter. 6.2

Waarom?

Begeleid zelfgestuurd leren sluit aan bij enkele pijlers van ons PPGO, o.m. •

leerlingen zelfstandig leren denken over hun handelen en hierbij verantwoorde keuzes leren maken;

•

leerlingen voorbereiden op levenslang leren;

•

het aanleren van onderzoeksmethodes en van technieken om de verworven kennis adequaat te kunnen toepassen.

Vanaf het kleuteronderwijs worden werkvormen gebruikt die de zelfstandigheid van kinderen stimuleren, zoals het gedifferentieerd werken in groepen en het contractwerk.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken 39 PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) Ook in het voortgezet onderwijs wordt meer en meer de nadruk gelegd op de zelfsturing van het leerproces in welke vorm dan ook. Binnen de vakoverschrijdende eindtermen, meer bepaald “Leren leren”, vinden we aanknopingspunten als: •

keuzebekwaamheid;

•

regulering van het leerproces;

•

attitudes, leerhoudingen, opvattingen over leren.

In onze huidige (informatie)maatschappij wint vaardigheid in het opzoeken en beheren van kennis voortdurend aan belang. 6.3

Hoe te realiseren?

Het is belangrijk dat bij het werken aan de competentie de verschillende actoren hun rol opnemen: •

de leerling wordt aangesproken op zijn motivatie en “leer”kracht;

•

de leraar krijgt de rol van coach, begeleider;

•

de school dient te ageren als stimulator van uitdagende en creatieve onderwijsleersituaties.

De eerste stappen in begeleid zelfgestuurd leren zullen afhangen van de doelgroep en van het moment in de leerlijn “Leren leren”, maar eerder dan begeleid zelfgestuurd leren op schoolniveau op te starten is “klein beginnen” aan te raden. Vanaf het ogenblik dat de leraar zijn leerlingen op min of meer zelfstandige manier laat •

doelen voorop stellen;

•

strategieën kiezen en ontwikkelen;

•

oplossingen voorstellen en uitwerken;

•

stappenplannen of tijdsplannen uitzetten;

•

resultaten bespreken en beoordelen;

•

reflecteren over contexten, over proces en product, over houdingen en handelingen;

•

verantwoorde conclusies trekken;

•

keuzes maken en verantwoorden

is hij al met een of ander aspect van begeleid zelfgestuurd leren bezig.


40

MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN 1 1

Algemeen

•

Vaste beamer + projectiescherm (en overheadprojector)

•

PC’s (voldoende aantal) met aangepast software, aangesloten op internet

•

Printer

•

Simulatiesoftware voor CNC

•

Aangepast 3D tekenprogramma

•

Om de leerplandoelstellingen geïntegreerd te realiseren is het noodzakelijk dat de lessen steeds gegeven worden in een daartoe aangepast vaklokaal.

•

De inrichting van de vaklokalen zal de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid, zorg en veiligheid.

2

Praktische vakken

Door zijn organisatie moeten de werkplaatsen de leerlingen inspireren tot een algemene attitude van netheid, zorg en veiligheid. Daarom zullen deze zo goed mogelijk ingericht moeten zijn. Machinale bewerkingen •

Beugel- of cirkel- of lintzaagmachine

•

Slijpmolen

•

Bandschuurmachine

•

Werkbanken + bankschroeven om leerinhouden te realiseren

•

Universele draaibanken met aangepast span en snijgereedschap

•

Freesmachine met aangepast span en snijgereedschap

•

1 vlakslijpmachine met aangepast span en snijgereedschap

•

Ter beschikking in de scholengroep van een didactische CNC – machine of boeken aan een centrum zoals VDAB of RTC; werkzaamheden uitvoeren in het CNC- centrum in de scholengroep

•

Klein gereedschap voor montage en demontage technieken

•

Aangepaste tafelboormachine

•

Controlegereedschap en meetgereedschap om leerinhouden te realiseren

•

De mogelijkheid om over meerdere PC’s te beschikken met de nodige CAD/CAM- software

•

Wettelijke voorzieningen en veiligheidsuitrusting

1

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -

Codex ARAB AREI Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -

de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat: -

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

-

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

TSO – 3e graad – Specifiek gedeelte Mechanische vormgevingstechnieken PV Praktijk mechanica (1e leerjaar: 8 lestijden/week, 2e leerjaar: 6-4 lestijden/week) PV/TV Stage mechanica (1e leerjaar: 0 lestijden/week, 2e leerjaar: 2-4 lestijden/week) TV Mechanica (1e leerjaar: 10 lestijden/week, 2e leerjaar: 10 lestijden/week) Lassen •

Individuele bescherming

•

MIG -MAG of TIG installatie

Meet-, afteken- en handgereedschappen bijvoorbeeld •

Meetlat

•

Schuifmaat

•

Set winkelhaken

•

Hoekmeter

•

Schroefmaat: binnen - buiten

•

Vlakplaat

•

Meetklok

•

Kaliber

•

Krasnaald

•

Steekpasser

•

Rechte lat

•

Puntslag

•

Set vijlen

•

Handzaag

•

knabbelschaar

•

set tappen

•

Set snijkussens

•

Set hamers

•

Set sleutels en tangen

41


42

EVALUATIE 1

Inleiding

Tijdens de laatste decennia hebben zich nieuwe ontwikkelingen voorgedaan in het denken over leerlingenevaluatie. Evaluatie wordt niet meer beschouwd als een afzonderlijke activiteit die louter gericht is op de beoordeling van de leerling, maar ze moet in tegendeel met het leerproces verweven zijn. De didactische evaluatie is een inherent deel van leren en onderwijzen. Zij geeft informatie aan leerlingen en leraren over het succes van het doorlopen leerproces en biedt zodoende de kans om het rendement van leerlingen én leraren te optimaliseren. 2

Basisprincipes

De leerkracht zal aandacht hebben voor proces- en productevaluatie. Het onderscheid tussen proces- en productevaluatie is niet altijd even duidelijk. Bij productevaluatie wordt nagegaan in welke mate leerlingen de onderwijsdoelen hebben bereikt; bij procesevaluatie wordt het leerproces van de leerling en het didactisch handelen geëvalueerd. Het evaluatiesysteem van de leerkracht zal structureel rekening houden met kennis, vaardigheden en vakgebonden attitudes van de leerlingen en het resultaat van taken, toetsen, praktische oefeningen en opdrachten De evaluatiecriteria worden vooraf duidelijk aan de leerlingen medegedeeld. Deze criteria worden ook best vooraf besproken in de vakwerkgroep. Een evaluatie dient te vertrekken vanuit duidelijke en operationele doelstellingen. Zowel het proces als het product moeten op een zo objectief mogelijke manier geëvalueerd worden. Bij de evaluatie wordt er in ieder geval rekening mee gehouden dat het om leerlingen gaat. Onnauwkeurig werken, kleine fouten maken … kunnen in zekere mate aanvaardbaar zijn. Belangrijk is de evolutie van de leerprestaties en de vaardigheden van de leerlingen. Daarom zal de leraar voortdurend hun vorderingen nagaan en zo nodig, zal hij/zij meteen remediërend optreden. Bij het begin van iedere les zal de leraar desnoods aan alle leerlingen afzonderlijk meedelen welke (sub)doelstellingen tijdens die les moeten bereikt of nagestreefd worden: iedere leerling moet bij het begin van iedere les weten wat van hem tijdens die les verwacht wordt. Verdere beschouwingen over leerlingenevaluatie zijn te vinden op de website van de Pedagogische begeleidingsdienst van het GO! (http://www.g-o.be/sites/portaal_nieuw/SO/Infotheek/Pages/default.aspx).


BIBLIOGRAFIE 1

Website

Informatie over de handboeken kan je bekomen via het internet. Je zoekt via de zoekmachine naar de desbetreffende uitgever waar je de voornaamste info kan terugvinden. 2.

Boeken

DE CLIPPELEER, W., Tabellenboek voor metaaltechniek. BELMANS, J., Mechanica leerboek, Wolters Plantyn, 90 301 5893 BELMANS, J., Mechanica werkboek en oplossingen, Wolters Plantyn, 90 301 58921 DE CLIPPELEER, W., Theoretische mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 65561 DREEZEN, M., LEMMENS, M., e.a., Werkboek 1, werkboek 2, 90 301 67629, 90 301 67637 BELMANS, J., Eenvoudige mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 6069 9 De sikkel, Mechanica BSO, 90 260 3473 3 GIJBELS, J., VERMEIREN, C., Meettechniek en materialenleer, Wolters Plantyn, 90 301 6730 0 CREMERS, F., EVENS, JANSSENS, e.a., Verspanende technieken, 90 301 6815 3 HELING, H., Vakleer voor plaat en constructiebankwerken, STAM, 90 11 41305 9 TSCHÄTSCH, H., Verspaningstechniek, Academic Service, 90 395 0465 2 MATEK, R., Machine-onderdelen, Academic Service, 90 395 0482 2 INGELS, H., Materialenleer, Standaard, 90 02 16735 0 LEENDERS, J., JANSSEN, H.J.F, Mechanische metaalbewerking, STAM, 90 11 41450 0.

43


44

BIJLAGE: JAARPLAN Jaarplan

Optie:........................................................................................

Leerkracht:...........................................................

Vorderingsplan Onderwijsvorm:..............

Graad:....................

Jaar:.........................

Schooljaar: ………… / …………..

Vak:..........................................................................................

Leerplannummer:...........................

Handboek/cursus:...........................................................................

Lestijden/week:........... VORDERINGSPLAN

JAARPLAN Week nummer

Nr. in leerplan

Leerinhouden en/of de te realiseren leerplandoelstellingen

Gegeven op (datum)

Opmerkingen

TV Stage mechanica TV Mechanica. Mechanische vormgevingstechnieken. Mechanica-elektriciteit. eerste en tweede leerjaar

Recommend Documents