LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS
Vak:
TV Mechanica
Studierichting:
Elektromechanica
Studiegebied:
Mechanica – Elektriciteit
Onderwijsvorm:
TSO
Graad:
tweede graad
Leerjaar:
eerste en tweede leerjaar
Leerplannummer:
2002-094
4 lt/w
(vervangt 99021) Nummer inspectie:
2002/109//1/N/SG/1/ll/ /D/
pedaGOgische begeleidingsdienst Emile Jacqmainlaan 20 1000 Brussel
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
1
INHOUD Visie....................................................................................................................................... 2 Beginsituatie......................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ..................................................................................................... 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden ............................................................................... 5 Theoretische mechanica ..........................................................................................................................5 Technologie ............................................................................................................................................10
Pedagogisch-didactische wenken .................................................................................... 17 Timing ................................................................................................................................. 19 Minimale materiële vereisten ............................................................................................. 20 Evaluatie ............................................................................................................................. 21 Toelichting bij gebruik van het leerplan ........................................................................... 22 Jaarplan ..................................................................................................................................................22 Bibliografie ..............................................................................................................................................24
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
2
VISIE Theoretische mechanica is een basisvak voor verschillende richtingen in de derde graad. De leerstof moet dan ook bijdragen tot de algemene technische vorming waarop kan verder gebouwd worden bij de verdere studies. Het technisch theoretisch denken moet gestimuleerd worden. In de tweede graad moet de basis gelegd worden voor het vinden van creatieve oplossingen voor technische problemen, zin voor nauwkeurigheid en plichtsbesef. Zij moeten bewust gemaakt worden van de snelle evolutie in het domein van de technieken. Kennismaking met sturingen en CAD-tekenen is een must in functie van de latere beroepsuitoefening.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
BEGINSITUATIE De leerlingen zijn afkomstig van de A-stroom van de eerste graad. Als voorkennis moeten de eindtermen van Technologische Opvoeding genomen worden.
3
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
4
ALGEMENE DOELSTELLINGEN
het kunnen toepassen van normen, normschrift en toleranties
het kunnen inzien tussen symbolen en de eraan beantwoordende werkelijkheid
het vlot kunnen lezen van technische tekeningen
het kunnen raadplegen van diverse tabellen
aan de attitudes: nauwkeurigheid, orde, zorg en netheid zal de nodige aandacht besteed worden
om de leerlingen te motiveren zal daar waar het enigszins mogelijk is, men de theoretische begrippen zo concreet mogelijk in verband brengen met toepassingen uit de praktijk en de ervaringswereld van de leerling.
vermijd het geven van wiskundige bewerkingen die de leerlingen nog niet hebben geleerd in de lessen wiskunde (vb. goniometrische verhoudingen bij het analytisch oplossen van samenstellen en ontbinden van krachten).
afspraken met de leraar wiskunde zijn in hoge mate aangewezen.
het verband tussen techniek en andere wetenschappen (wiskunde, fysica) doen inzien.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
5
LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN THEORETISCHE MECHANICA 1ste jaar: 2e lestijden/week Decr. nr.
2de jaar: 2 lestijden/week
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 1
de leerstof van de eerste graad toelichten;
1
INLEIDENDE BEGRIPPEN
de begrippen rust, beweging, baan, zin, snelheid en afgelegde weg verklaren;
Rust en beweging
Baan
de gebruikte symbolen herkennen, benoemen en toepassen;
Recht- en kromlijnige beweging
de SI eenheden correct toepassen.
Richting en zin van de beweging
Afgelegde weg, lengte, tijd en snelheid
SI- eenheden
Herleiden van eenheden
2
KINEMATICA
2 2.1
de definitie van een eenparig rechtlijnige beweging reproduceren;
2.1
Eenparige rechtlijnige beweging
Definitie van E.R.B.
de verschillende diagrammen op schaal voorstellen, lezen en interpreteren.
Bewegingswet
Tijd - snelheidsdiagram
Tijd – verplaatsingdiagram
Lezen van diagrammen
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
6
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 2.2
2.3
2.4
de definitie van een cirkelvormige beweging reproduceren;
de begrippen omtreksnelheid en hoeksnelheid omschrijven; het verschil verklaren tussen omtrek- en hoeksnelheid;
Begrip radiaal
Omtreksnelheid
Hoeksnelheid
Formules
Verband tussen de omtreksnelheid en de hoeksnelheid
Omtreksnelheid van twee punten op dezelfde schijf
de formule van omtreksnelheid en hoeksnelheid toepassen in praktische vraagstukken en toelichten.
2.2
Eenparige cirkelvormige beweging Plaatsbepaling van een punt op een cirkelomtrek Definitie van E.C.B.
de overbrengingsverhouding bepalen, de formule opstellen en toepassen;
2.3
Overbrengen van cirkelvormige bewegingen
Overbrengingsverhouding
de specifieke eigenschappen van elk systeem verduidelijken met voorbeelden;
Riemoverbrengingen
de bewegingsrichting aanduiden.
Wrijvingswielen
Kettingwielen
Tandwielen
de begrippen verduidelijken met voorbeelden;
2.4
Eenparig veranderlijke rechtlijnige beweging
de theorie toepassen in technisch gerichte vraagstukken;
Definitie van E.V.R.B
de grafische voorstelling interpreteren en toelichten;
Versnelling
de eenheden correct toepassen.
Vertraging
Gemiddelde snelheid
Tijd- snelheidsdiagram
Tijd- verplaatsingdiagram
Lezen van diagrammen
Valbeweging (U)
Verticale worp (U)
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
7
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 3 3.1
3.2
3.3
3.4
3
STATICA
de bestanddelen van een kracht toelichten;
3.1
Bestanddelen van een kracht
voorbeelden opgeven en toelichten.
Grootte
Richting
Zin
Aangrijpingspunt
betekenis van deze grootheden onderscheiden en toelichten;
3.2
Gewicht en massa
Verband tussen gewicht en massa
meten met hefboom- en veerbalans;
Meten van gewichten en massa’s
de relatie tussen massa en gewicht verklaren.
de wetten van Newton toepassen.
3.3
Wetten van Newton
Dichtheid
Traagheid
de begrippen resultante en evenwichtmakende kracht toelichten;
3.4
Samenstellen van krachten
Resultante van krachten op dezelfde werklijn
de resultante van twee hoekmakende krachten grafisch en analytisch bepalen;
Resultante van twee hoekmakende krachten
Grafische methode
Analytische methode
Resultante van meerdere hoekmakende krachten met gemeenschappelijk aangrijpingspunt
Grafische methode
Analytische methode
de resultante van meerdere hoekmakende krachten grafisch voorstellen en analytisch berekenen, zowel met hetzelfde als met verschillend aangrijpingspunt;
de grootte, richting, zin en plaats van de resultante bepalen van twee evenwijdige krachten;
Resultante van twee evenwijdige krachten
Beide krachten hebben tegengestelde zin
Beide krachten hebben dezelfde zin
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
8
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen Grafische methode Analytische methode
3.5
3.6
3.7
3.8
Resultante van meerdere krachten in een vlak door poolfiguur en stangenveelhoek (u)
de goniometrische verhoudingen toelichten;
3.5
Ontbinden van krachten
vertrekkende van een praktisch voorbeeld de ontbinding van krachten aantonen.
Ontbinden van een kracht in twee componenten
Grafische- en analytische methode
de betekenis toelichten en de formule toepassen;
3.6
Momenten
de stelling toepassen in praktische vraagstukken.
Moment van een kracht t.o.v.een punt
Eenheid en teken van een moment
Momentenvector
Momentenstelling van Varignon
3.7
Koppel van krachten
Definitie
Moment van een koppel van krachten
Eigenschappen van koppels
de resultante van meerdere krachten in een vlak door een poolfiguur en stangenveelhoek construeren (U).
met eigen woorden een koppel omschrijven en praktische voorbeelden opnoemen.
de begrippen toelichten;
3.8
Zwaartepunt
grafisch en analytisch het zwaartepunt bepalen.
Zwaartelijn en zwaartepunt
Definities
Eigenschappen
Rechte en scheve symmetrie
Bepalen van het zwaartepunt van vlakke figuren
De figuur heeft een as van symmetrie
De figuur heeft geen as van symmetrie
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
9
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 4 4.1
4.2
4.3 4.4
4
DYNAMICA
de leerstof van de eerste graad toelichten;
4.1
Arbeid
de formules opstellen en toepassen.
Arbeid van een constante kracht
Arbeid van een tangentiaalkracht
Arbeid van een koppel van krachten
Grafische voorstelling
Eenheden
4.2
Vermogen
Vermogen bij een rechtlijnige beweging
Vermogen van een tangentiaalkracht
Overbrengen van vermogen
Eenheden
4.3
Rendement of nuttigheidsgraad
de leerstof van de eerste graad toelichten;
formules opstellen en toepassen;
eenheden correct toepassen.
de begrippen omschrijven.
het praktisch belang toelichten met een voorbeeld
de begrippen met eigen woorden omschrijven;
4.4
Energie
enkele voorname energievormen toelichten aan de hand van een voorbeeld;
Begrip energie
Energievormen
de betekenis van de wet aantonen.
Potentiële energie
Kinetische energie
Wet van behoud van energie
Eenheden
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
10
TECHNOLOGIE 1ste jaar: 2 lestijden/week Decr. nr.
2de jaar: 2 lestijden/week
LEERPLANDOELSTELLINGEN
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 5 5.1
5.2
5.3
5.4 5.5 5.6
de begrippen meten, nauwkeurigheid, en meetbereik omschrijven aan de hand van een voorbeeld.
5
MEETTECHNIEK
5.1
Inleiding
Wat is meten?
Nauwkeurigheden
Meetbereik
het principe verklaren;
5.2
Schuif-, hoogte- en dieptematen
de schuifmaten gebruiken en aflezen;
1/10 mm
het principe van de nonius verklaren, gebruiken en aflezen;
1/20 mm
een werkstuk opmeten en aan de hand van de meetresultaten een technische schets maken.
Digitale aflezing bij meetinstrumenten
de toepassingsmogelijkheden inzien;
5.3
Schroefmaten
de schroefmaat gebruiken, instellen en aflezen.
In- en uitwendig
de toepassingsmogelijkheden inzien;
5.4
Universele hoekmeter
de universele hoekmeter gebruiken en aflezen.
Controle tweevlakshoeken
de toepassingsmogelijkheden inzien;
5.5
Mechanische meetklok
gebruiken en aflezen.
de toepassingsmogelijkheden inzien;
5.6
Eindmaten
de eindmaten gebruiken en maten samenstellen.
Lengte-eindmaten
Hoekeindmaten
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
11
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 5.7
5.8
5.10
5.11
5.7
Controlegereedschappen (U)
Winkelhaken
V-blokken
Vlakplaat
Rechte regels
Diktepasser
Waterpas
de soorten passingen toelichten;
5.8
Toleranties
de ISO tabellen gebruiken;
Soorten
het principe toelichten a.h.v.een schets;
Tabellen
een passing bespreken en vakoverschrijdend toepassen.
Controle
Normalisatie
de soorten schroefdraad herkennen en de kenmerken ervan opzoeken en weergeven;
5.9
Schroefdraad Soorten
een eenvoudige controle uitvoeren van een schroefdraad;
Tabellen
de normalisatie en documentatie raadplegen.
Controle
Normalisatie
5.9
de soorten controlegereedschappen benoemen aan de hand van hun specifiek toepassingsgebied.
de basis symbolen herkennen en verklaren aan de hand van de normalisatie;
5.10
Vorm-, en plaatstoleranties – oppervlakteruwheid
Eenvoudige begrippen
de relatie aangeven tussen oppervlakteruwheid, vorm-, plaats- en maattolerantie aan de hand van een technische tekening. (U)
Ruwheidparameters (U)
Verbanden tussen oppervlakteruwheid, vorm- en plaatstoleranties en maattoleranties (U)
de kalibers herkennen, benoemen en het gebruik toelichten.
5.11
Kalibers
Penkalibers
Bekkalibers
Schroefdraadkalibers (U)
Controle van conussen (U)
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
12
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 6
WERKTUIGMACHINES
6
WERKTUIGMACHINES
6.1
aan de hand van gekende machines de bepaling van de verschillende hoofdbewegingen afleiden;
6.1
Algemene begrippen in functie van snijtechniek
Snijsnelheid, Voeding, Aanzet, Standtijd, Eenheden
de instructiekaart fabrikant toelichten;
Ronddraaiende beweging
de formule toepassen;
Rechtlijnige beweging
de begrippen verklaren en toelichten.
Snijbeweging
een snelheidsdiagram aflezen;
6.2
Snijmaterialen
de factoren die de snijsnelheid beïnvloeden opsommen;
Snelstaal
de soorten opsommen en rangschikken volgens toenemende hardheid en slijtageweerstand;
Hardmetalen
Keramisch
het snijgereedschap herkennen aan de hand van hun aanduiding;
Diamant (U)
gebruik maken van documentatie en software voor de parameters te bepalen.
de verschillende toestellen herkennen en het toepassingsgebied omschrijven;
6.3
Spaanloze vormgeving (U)
Vingerzetbank
de te nemen voorzorgen i.v.m.veiligheid aangeven;
Plooibank
gebruik maken van onderhoudskaarten.
Plaatschaar
Hoekschaar
Guillotineschaar
de verschillende machines herkennen en het toepassingsgebied omschrijven;
6.4
Kolom- en tafelboormachine Werking van de machine
de te nemen voorzorgen i.v.m.veiligheid aangeven;
Tafel of coördinatentafel
gebruik maken van onderhoudskaarten;
Veiligheid en onderhoud
de functie van de verschillende constructies toelichten;
positioneren volgen coördinaten.
de specifieke veiligheidspunten aangeven;
6.5
Studie van de universele paralleldraaibank
de functie van de machine omschrijven.
Werking van de machine
6.2
6.3
6.4
6.5
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
13
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 6.6
6.7
6.8
6.9
6.10
6.11
6.12
functie en uitvoering van de diverse onderdelen omschrijven;
de afmetingen op een tekening aanduiden;
tabellen aan de machine verduidelijken.
6.6
Onderdelen van de universele paralleldraaibank
Bed, vaste kop, hoofdas – vergrendeling, losse kop, voedingskast, slotkast, sleden, langsslede, dwarsslede, beitelslede, motor, snelheden (kast), hoofdafmetingen
de afmetingen op een tekening aanduiden
6.7
Opnamegereedschappen (U)
de gegevens van een kegel opzoeken in de normalisatie tabellen.
Kegelafmetingen
de afmetingen op een tekening aanduiden en de gegevens opzoeken door gebruik te maken van normalisatie tabellen;
6.8
Schroefdraad
de handelsvormen van schroefdraad opzoeken en rangschikken volgens het gebruik.
Kenmerken schroefdraad Afmetingen Soorten
de toerentallen instellen en snelheden aflezen;
6.9
Universele freesmachine
gebruik maken van de machinekaart;
de veiligheidsvoorschriften toepassen.
Werking van de machine, Hoofdas, Tafel, langsbeweging, Dwarsbeweging, Verticale beweging, Freesbevestigingen
de werkmethode om de hulpgereedschappen te monteren en demonteren in functie van de toepassing;
6.10
Hulpgereedschappen (U)
Freesassen
Clarcksonhouder
Dedlockhouder
Aanslagen
6.11
Mee- en tegenloopfrezen
6.12
Soorten freesmachines (U)
Verticale freesmachine
Boor/freesmachine
de voor- en nadelen verklaren;
de noodzaak van de opheffing van de speling bij meeloopfrezen verklaren;
de bijzonderheden aangeven.
de bijzonderheden aangeven.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
14
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 7
7
CNC – VERSPANEN
7.1
de assen aan een machine herkennen en de polariteit aanduiden.
7.1
Assenstelsels
7.2
een onderscheid maken tussen punt-, lijn- en baanbesturing.
7.2
Besturingsvormen
7.3
het onderscheid en gebruik toelichten van machine-, referentie- en werkstuknulpunten.
7.3
Nul- en referentiepunten
7.4
maatvoering toepassen in functie van de programmeermethode.
7.4
Maatvoering
7.5
onderscheid maken tussen een directe en indirecte positiemeting.
7.5
Meetsystemen
7.6
eenvoudige ISO - codes opzoeken en toepassen in een eenvoudige oefening.
7.6
Elementaire ISO - codes
7.7
7.7 met de G0, G1, G2, G3 een eenvoudig programma opmaken ingeven in een simulatieprogramma en simuleren;
fouten opsporen in een eenvoudig programma.
de onderdelen aan de machine herkennen en de werkmethode van de bediener omschrijven en notuleren.
de startprocedure toelichten
de veiligheidsregels herkennen.
7.8
7.9
Programmeren
7.8
Bezoek CNC - centrum
het verschil aanduiden in de diverse opspantechnieken;
7.9
Opspannen van werkstukken
catalogi raadplegen bij het bepalen van opspansystemen en aanverwanten;
Mechanisch
Magnetisch
de richtlijnen opsommen voor een verantwoorde opspanning.
Pneumatisch
Hydraulisch (U)
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
15
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 8
VERBINDINGEN
8.1
Demonteerbare verbindingen
Bouten, schroeven en moeren
Spieën en pennen
8.2
Vaste verbindingen
Lassen
Solderen
Klinken en lijmen
8.3
Borgmidelen
Handelsdocumentatie
9
MATERIALENLEER
9.1
Van erts tot de staalbereiding
Van ijzererts tot ruw ijzer
Staalbereiding
aanduiding van staalsoorten herkennen en hun toepassingsgebied opzoeken;
9.2
Staalsoorten
Gelegeerd- en ongelegeerd staal
documenten in verband met normalisatie raadplegen.
Handelsvormen van staal
de voornaamste eigenschappen van gietijzer weergeven.
9.3
Gietijzer
Soorten gietijzer
8 8.1
8.2
8.3
de soorten herkennen en opzoeken in catalogi.
de begrippen lassen, solderen, klinken en lijmen omschrijven.
het doel van diverse borgmiddelen herkennen.
9 9.1
9.2
9.3 9.4
het proces via didactische hulpmiddelen toelichten.
de voornaamste non-ferrometalen herkennen en hun eigenschappen verwoorden;
9.4
Non-ferro metalen
Eigenschappen
de definitie van een legering verduidelijken;
Legeringen
tabellen en documentatie gebruiken.
Toepassingen
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Decr. nr.
LEERPLANDOELSTELLINGEN
16
LEERINHOUDEN
De leerlingen kunnen 9.5
9.6
9.7
het verschijnsel verklaren;
9.5
Corrosie (U)
gebruik van beschermingsmiddelen toelichten;
Algemene begrippen
enkele voorbeelden geven van beschermingstechnieken.
Corrosievormen
Beschermingsmaatregelen
de kunststoffen indelen in hoofdgroepen;
9.6
Kunststoffen
met voorbeelden toepassingen van kunststoffen toelichten;
diverse vervaardigingsprocessen elementair verklaren.
Algemene begrippen Thermoplasten Thermoharders Verwerking
het belang en de noodzaak van smering verwoorden.
9.7
Smering (U)
Functies en eisen
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
17
PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie
een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben als werkinstrument, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen;
leerplandoelstellingen geven een nadere differentiatie van de einddoelstellingen. Ze geven duidelijk aan wat er in een bepaald leerjaar dient te worden bereikt en geven het gedragsniveau en de (leer) inhoud aan.
METHODOLOGISCHE RICHTLIJNEN:
het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren;
in het geheel van de leerstofbehandeling staat het inzicht centraal;
de gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen;
een goede coördinatie tussen de verschillende leervakken is van belang voor een de gestructureerde aanpak mogelijk te maken gedurende volledige 2 graad;
bij het gebruik van ICT materiaal voor demonstraties kan met meer leerlingen aan één computer gewerkt worden;
de inbreng van elke leerling bij het uitwerken van een opdracht kan de leraar benutten om de creatieve capaciteiten van de individuele leerling aan te moedigen. Op deze wijze krijgt de leerling een beter inzicht in zijn technische en creatieve mogelijkheden;
men zal ervoor zorgen de theoretische en technologische uitleg zoveel mogelijk te verduidelijken met didactisch materiaal, illustraties en praktische demonstraties;
de inbreng van elke leerling bij het uitwerken van een opdracht kan de leraar benutten om de creatieve capaciteiten van de individuele cursist aan te moedigen.
DAARNAAST ZULLEN DE LEERLINGEN VOLGENDE VAARDIGHEDEN ONTWIKKELEN TIJDENS DE OPLEIDING: Veiligheids- en milieubewustzijn
in staat zijn om actief en proactief in te staan voor de veiligheid en om situaties te voorkomen die mens en milieu kunnen schaden;
gevaarsymbolen interpreteren.
Functionele rekenvaardigheid
het begrip percent functioneel gebruiken;
grootheden schatten, meten en berekenen in functionele situaties;
de schaal functioneel gebruiken;
een schematische voorstelling lezen en interpreteren;
verwerven wiskundige denkmethoden (o. a. ordenen, schematiseren, structureren) om probleemoplossend te redeneren en problemen uit het dagelijkse leven op te lossen;
kunnen een schematische voorstelling lezen en interpreteren.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
18
Functionele informatieverwerving
relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken;
informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande formulieren begrijpen en gebruiken.
Organisatiebekwaamheid
individuele opdrachten van beperkte omvang onder zelfstandig organiseren, uitvoeren en evalueren;
bij groepsopdrachten onder begeleiding; overleggen en actief deelnemen; instructies uitvoeren; reflecteren.
omgaan met formele en informele afspraken, regels en procedures;
hulp inroepen.
Accuratesse
in staat zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien.
Receptieve taalvaardigheid moedertaal
in staat zijn om als luisteraar en/ of lezer in de moedertaal op adequate wijze een gesproken, geschreven of audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken;
de instructies begrijpen en opvolgen.
Functionele taalvaardigheid
informatief luisteren en lezen;
hanteren gepaste taal en omgangsvormen.
Kritische ingesteldheid
in staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen.
Creativiteit
in staat zijn om persoonlijke ideeën en oplossingen te bedenken.
Beslissingsvermogen
in staat zijn een standpunt in te nemen of tot een handeling over te gaan, en er ook de verantwoordelijkheid voor op te nemen.
Maatschappelijk bewustzijn, weerbaarheid en verantwoordelijkheid
verantwoordelijkheidszin hebben voor de eigen gezondheid en welzijn, en dat van anderen;
spontaan een veilige houding aannemen in dagelijkse situaties;
het belang inzien van levenslang leren.
Zin voor samenwerking
in staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken;
in staat zijn om, ondanks moeilijkheden, op een doel gericht te blijven.
Leerbekwaamheid
via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen;
de nieuwe ontwikkelingen op gebied van de mechanica en aanverwante takken bij te houden.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
19
TIMING
Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. De opgemaakte timing is dan ook een advies. Mechanica Nr.
Pedagogisch-didactische wenken
Timing
1
Inleidende begrippen
2
2
KINEMATICA
14
3
STATICA
24
4
DYNAMICA
10
Technologie Nr.
Pedagogisch-didactische wenken
Timing
1
Meettechniek
10
2
Werktuigmachines
16
3
CNC
16
4
Verbindingen
4
5
Materialenleer
4
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN1 De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid.
1
Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -
Codex ARAB AREI Vlarem.
Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -
de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.
Zij schrijven voor dat: -
-
duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.
20
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
21
EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt
welke de verschillende stappen zijn;
welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn;
welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedback-momenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, …) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester…). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen
Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, …);
Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald);
Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
22
TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan de vakspecialiteiten van deze studierichting.
JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten – indien nodig – de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
Jaarplan
23
Optie: ........................................................................................
Leerkracht: ...........................................................
Onderwijsvorm: .............. Graad: ....................
Schooljaar: ………… / …………..
Vorderingsplan Jaar: .........................
Vak: ..........................................................................................
Leerplannummer: ...........................
Handboek/cursus:...........................................................................
Lestijden/week: ...........
JAARPLAN Week nummer
Nr in leerplan
Leerinhouden
VORDERINGSPLAN Gegeven op (datum)
Opmerkingen
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
BIBLIOGRAFIE Alonso M., Energiewerktuigen deel 1 en deel 2, Nijgh & Ditmar Educatief Belmans J., Eenvoudige mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 6069 9 Belmans J., Mechanica leerboek, Wolters Plantyn, 90 301 5893 Belmans J., Mechanica werkboek en oplossingen, Wolters Plantyn, 90 301 58921 Belmans J., Pneumatische en elektropneumatische technieken, Standaard De Clippeleer W., Theoretische mechanica, Wolters Plantyn, 90 301 65561 De Clippeleir, Tabellenboek voor metaaltechniek, Plantyn De Lepeire e.a., Theoretische mechanica deel 1 en deel 2, Standaard Dreezen M., Lemmens M., Rutten, Werkboek 1, 90 301 67629 Dreezen M., Lemmens M., Rutten, Werkboek 2, 90 301 67637 Festo Didactic, Opleidingscursussen, Festo Belgium Heidenhain, Digitale uitlezingen Janssen W. e.a., Materialenkennis, Standaard M.B., Tijdschriften M.B. productietechniek, De Vey Mestdagh Drost A. e.a. Mechanica BSO, De Sikkel, 90 260 3473 3 Mechanica, Elsevier Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Educatieve software Philips, Handboek voor fijnmechanische tehnieken, Philips technische bibliotheek Ros F., Materialenkennis, Standaard SBM, Selectie van de Belgische normen Telemecanique, Handboeken vermogens- en besturingspneumatiek Van den Driessche, Fysische metaalkunde, Standaard Vercaigne W., Pneumatische automatisering, Vermeulen Roeselare Aanvullen met leerboeken derde graad of andere Budinski, Kenneth, G., Materialenkunde technici, Academic Service, 90 395 0150 5 Cremers F., Verspanende technieken, Wolters Plantyn, 90 301 6815 3 Evens, Janssens, Milis, Roels, Van Der Steen, Werkboek BSO & oplossingen, 90 301 7268 1 Evens, Janssens, Milis, Roels, Van Der Steen, Werkboek TSO & oplossingen, 90 301 7266 5 Gijbels J., Vermeiren C., Meettechniek en materialenleer, Wolters Plantyn, 90 301 6730 0 Heling A., Vakleer voor plaat- en constructiebankwerken, STAM, 90 11 41305 9 Kluiver H.R., Lassen, STAM, 90 11 114213 Tschätsch, Heinz, Verspaningstechniek, Academic Service, 90 395 0465 2
TECHNIEKEN EN MACHINES Heeren, Leenders, Gereedschapsleer, STAM, 90 11 11306 3 Ingels H., Materialenleer, Standaard, 90 02 16735 0 Leenders J., Janssen H.J.F., Mechanische metaalbewerking, STAM, 90 11 41450 0 Matek Roloff, Machine-onderdelen, Academic Service, 90 395 0482 2 Quak A., Materialenleer/eigenschappen, Educaboek
24
TSO – 2e graad – Elektromechanica TV Mechanica (1e jaar: 4 lestijden/week, 2e jaar: 4 lestijden/week)
TOEPASSINGEN MATERIALEN Boonen, Stroobants, Mechanische meettechniek, Van In Claerbout J., Kunststoffen vandaag en morgen Declerck, Thoen, Technologie van het lassen, Standaard Duverger J.M., Metaal – elektriciteit, De Sikkel, 90 260 3369 9 Ingels H., Verspaning, Standaard, 90 02 17550 7 Aanvullen met leerboeken over: Pneumatica – hydraulica – autotechniek-vaktechnieken praktijk, Catalogi cd-roms: Coro Guide Sandvik CREMMET, Frezen (Hugo Byl) S K F, Lagertechnieken WALTER, Snijgereedschap Andere Organisaties ter informatie: Agoria( Fabrimetal ) regels van goed vakmanschap Documentatie en leerboeken over C N C Instituut voor Normalisatie Veiligheidsinstituut Antwerpen Videofilms Links naar enkele interessante sites: http://www.tihh.be/tihhosp/links.html#elektr http://werktuigbouw.techniekweb.nl/ http://jersey.uoregon.edu/vlab/ energie – mechanica – thermodynamica - tools http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html#mechanica http://www.phys.uu.nl/~wwwnatdc/lokaal/lokaal.html http://www.meergronden.nl/een/2/natuurkunde/natuurkunde-simulaties.htm#Elektriciteit http://www.phys.hawaii.edu/~teb/java/ntnujava/ http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hframe.html
25