Tuinpark V.A.T

V.A.T.

Tuinpark V.A.T. www.vat-sloten.nl

NIEUWS 33e jaargang • nummer 4 • oktober 2013

V.A.T. NIEUWS

Tuinpark V.A.T. werd op 1 september 1919 in Amsterdam opgericht en op 10 juli 1920 bij Koninklijk Besluit Nr. 64 goedgekeurd. Ingeschreven bij Kamer van Koophandel onder V 532853

Inhoud 3 Woord vooraf 4 Mededelingen van het bestuur

Bestuur: Jac. Plooy mw. I. Zelhorst mw. J.M.E Dassen D. Nieberg

7 Oproep van de BACC 8 Vatters zijn ontzettend hip 11 Colorparty 12 Lief en leed 13 Groene Specht, Lieveheersbeestje en Slakken 16 Kegels, Herfstanemonen en Paardenstaart

Redactie: I. ten Napel, tuin 139 L. Kooistra, tuin 13 R. van Kampen, tuin 128 M. Hendriks, tuin 128 M. Barkey, tuin 108 E.H.B.O: S. in de Haak, tuin 33 S. Kuiperij, tuin 113 W. Akster tuin 95 F. van Andel, tuin 73

20 Herfstmoppen 21 VAT-ladder 22 Herfst tuintips 25 Gedicht 26 Tekening door Monique Wijnschenk (tuin 127) 27 Veelzijdige vijgen 28 Kookrubriek 31 Estafetterubriek 32 Puzzel- kinderpagina

VAN DE REDACTIECOMMISSIE

2 V.A.T.nieuws

De redactiecommissie heeft het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Ook plaatsen wij geen anonieme brieven tenzij de naam van de afzender bekend is.

Woord vooraf Ze hebben het onderzocht en het is een feit: tuinieren werkt ‘ont-stressend’. Het stresshormoon Cortisol blijkt lager bij mensen die in de tuin werken dan bij mensen die lezen. Het verschil in stressgevoeligheid tussen het lezen van de krant of het lezen van een roman is voor zover ik weet niet onderzocht. Ook het verschil tussen stressfactor medetuinder of stressfactor leesgenoot is buiten beschouwing gelaten. Want welke emoties worden er niet opgeroepen door de ontploffende koelkast in de vuilniswagen (welke tuinder dumpt zoiets) of door de buurtuinder die zijn onkruid niet wiedt, zijn radio luid laat spelen of zijn hond laat poepen op het pad. Die stress heb je niet als iemand naast je een boek leest, zelfs niet als het een flutroman is. Daar tegenover staan de heerlijke geuren en prachtige vormen en kleuren die je ervaart als je eens buiten je gebaande paadje treedt en een wandeling over ons tuinpark maakt. Wat een lust voor het oog en de andere zintuigen, je kan je hart eraan ophalen. Dat is ook aantoonbaar goed voor je gezondheid en het algehele welbevinden. Ik kan het u aanraden. Wanneer u dan na gedane arbeid en inspirerende wandeling tevreden in uw stoel neerzijgt, pak dan dit VAT nieuws ter hand en laat u vermaken door hetgeen de redactie voor u bijeengeplukt heeft. Mocht u ook een boeketje willen bijdragen, weet dan dat de brievenbus geduldig op uw bijdrage staat te wachten. De redactie wenst u een kleurige en geurige herfst toe.

V.A.T.nieuws 3

Mededelingen van het bestuur Najaarsvergadering ALV De Algemene Ledenvergadering zal worden gehouden op donderdag 28 november 2013 om 20.00 uur in de Schakel. De uitnodiging met bijbehorende stukken wordt u van tevoren toegestuurd. Paden en heggen Het bestuur vraagt uw extra aandacht voor de paden van ons tuinpark. •  Zorg ervoor dat de paden vrij zijn, dus parkeer daar geen elektrische fiets, scootmobiel of kar. De kar brengt u z.s.m. weert terug voor gebruik door een andere tuinder; uw vervoersmiddel zet u in uw eigen tuin. •  Snoei uw heg goed; dit is waarschijnlijk voor de laatste keer dit jaar. •  Verwijder overhangende takken over pad en sloot. De takken belemmeren de doorgang bij spoedeisende hulp; de bladeren horen niet op het pad of in de sloot. Bomen op het tuinpark Het bestuur maakt u er nogmaals op attent dat u voor het kappen van een boom toestemming nodig heeft. Stadsdeel Nieuw West heeft dit jaar geïnventariseerd welke en hoeveel bomen er op ons tuinpark staan. Drie tot vier keer per jaar controleert de deelraad dit. Zij is de eigenaar van de grond en heeft het Tuinpark opdracht gegeven om de bomen te onderhouden. In januari moeten wij opgeven welke bomen moeten worden gekapt. Duurzame (??Monumentale of beeldbepalende) bomen mogen nooit gekapt worden. Wilt u nadere informatie, neemt u dan contact op met de TACC. Brommers en scooters Parkeer brommers en scooters op de daarvoor bestemde plek vooraan bij de ingang. Het is absoluut verboden om uw voertuig onder de overkapping van de Schakel te stallen. Denk er ook aan dat de zij-ingang van de Schakel vrij blijft voor het bevoorraden door leveranciers. Verder moet de toegang naar de vuilnisloods vrij blijven voor het De Meerlanden en voor het leveren van gasflessen 4 V.A.T.nieuws

en aarde/zand door Culvita. Het bestuur zal deze regels strenger handhaven. Bagger- en watermeterkaart 2013 persoonlijk inleveren bij het bestuur Bij dit VAT-Nieuws is de bagger- en watermeterkaart van 2013 gevoegd. U wordt dringend verzocht deze kaart te gebruiken en geen ander papier hiervoor in te leveren. Mocht u onverhoopt deze kaart niet meer in uw bezit hebben, dan kunt u een nieuwe kaart aanvragen bij het bestuur. Lever ook uw baggerkaart in, wanneer u geen sloot hebt en zet dat er dan even bij alstublieft. Het bestuur verzoekt u de bagger- en/of watermeterkaart in te vullen en vóór 15 november 2013 in zijn geheel in te leveren bij het bestuur. Daar er in het verleden bagger- en watermeterkaarten uit de brievenbus zijn verdwenen, heeft het bestuur besloten dat deze kaarten persoonlijk moeten worden afgegeven op zaterdagochtend tussen 09.30 en 12.00 uur in het Parkhuis. Gebruik van de karren Wij verzoeken u dringend de karren na gebruik onmiddellijk terug te brengen zodat andere tuinders er ook gebruik van kunnen maken. Besef dat er maar 7 karren zijn op 200 tuinders, dus wees zo vriendelijk ook een ander het gebruik van de kar te gunnen. Gebruik van de boot en andere spullen van de vereniging De tuinders die takken van de boom moeten afzagen die boven de sloot hangen, kunnen gebruik maken van de ijzeren boot. De boot ligt bij de brug bij de Waterman en is tot 15 oktober beschikbaar. Wanneer u iets van de vereniging gebruikt, vraagt u eerst of u het kan of mag gebruiken. Breng het vervolgens ook weer terug waar u het vandaan heeft gehaald. Groencontainers Maak het groen dat u wegbrengt zo klein mogelijk. Deponeer geen stammen, hele takken of stronken. Spreek uw medetuinder erop aan, wanneer u ziet dat dit toch gebeurt. Wanneer u het tuinafval klein maakt, kan er veel meer in een V.A.T.nieuws 5

container. U kunt ook de groenhoop even intrappen. Hoe minder containers, hoe minder kosten voor ons allemaal. Het allerbeste is het om het materiaal van uw tuin her te gebruiken door het te composteren. Inkoop Kijk eens bij de inkoop of er nog wat te koop is of in de aanbieding: zand, tuinaarde, turf, compost, boomschors, etc. Nu kan het nog, want de inkoop is open tot 2 november 2013 (de laatste werkbeurt). Kerstfondue Ook dit jaar wordt er weer een gezellige kerstfondue georganiseerd. Uw deelname wordt op prijs gesteld. Let op het mededelingenbord voor de precieze datum. Rijden en parkeren op het tuinpark Het bestuur verzoekt u (en ook uw kinderen) om niet te hard te fietsen en te remmen op het tuinpark; mensen (bijvoorbeeld oudere of dove mensen) kunnen schrikken als men hard langs fietst, kinderen kunnen plotseling opduiken tijdens hun spel. Hard remmen veroorzaakt ook schade aan de paden. Houdt rekening met elkaar. Werkbeurten Heeft u een achterstand op de werkbeurten? Haal deze dan snel in om een boete te vermijden! Waterleiding Vergeet niet tijdig uw water af te sluiten om bevriezing van de waterleiding te voorkomen. Blaas uw leidingen goed door en schep de wc-pot leeg. Vergeet niet ook de geiser goed door te blazen. Mocht uw waterleiding bevriezen, dan is de schade voor uw eigen rekening.   6 V.A.T.nieuws

Toegangshek VAT 2013 Denk aan uw sleutel voor het toegangshek! Het bestuur raadt u aan de sleutel van het hek altijd bij u te hebben. Tevens vraagt het bestuur u erop te letten dat, mocht u het zien, het grote toegangshek goed wordt gesloten door uw medetuinder of een leverancier.

Niet goed

Goed

Oproep van de BACC Schuur en/of bouwsels NIET aangemeld? De BACC roept tuinders op die nog NIET hun schuur en/of bouwsel (b.v. overkapping) hebben aangemeld bij de BACC. Meldt uw schuur en/of bouwsel uiterlijk voor 30 november 2013 aan bij de BACC. Doet u dit niet, dan riskeert u een boete of dat u uw schuur of bouwsel moet afbreken!

V.A.T.nieuws 7

VATTERS ZIJN ONTZETTEND HIP EN - ALS HET ALLEMAAL KLOPT - OOK HEEL ERG GELUKKIG! Het is vandaag de dag bijzonder hip, tuinieren en alles wat met eten verbouwen te maken heeft. In de sociale media gonst het van moestuin-artikelen en -initiatieven. In kranten en tijdschriften wordt er over gediscussieerd en gepubliceerd. Bijenkasten schieten als paddenstoelen uit de grond. Google het woord ‘moestuin’ of ‘moestuinieren’ maar eens op het internet. Een lawine aan leesvoer! Rotterdam heeft een STADS-landbouwbedrijf; ‘Uit Je Eigen Stad” [www.uitjeeigenstad.nl] en in Amsterdam zijn er wildpluk-wandelingen langs eetbare planten en bloemen [www.debredemoestuin.nl]. Ook over de grenzen is het hip. Het Belgische tijdschrift ‘Seizoenen‘ bijvoorbeeld, met wel 40 [veertig!] pagina’s informatie over voeding, moestuin, siertuin, ecologisch consumeren en biologische landbouw. Woningbouwverenigingen stellen grond ter beschikking aan huurders om zelf fruit en groenten te gaan verbouwen. Eten van je eigen oogst, op een steenworp afstand van je huis verbouwd, hoe leuk is dat! Het moestuininitiatief in de Bos en Lommer is door Stadsdeel West wegens succes geprolongeerd met nog eens vijf jaar. En wat dacht je van het plaatsten van bijenvolken op daken? Het dak van de Amsterdamse Stadsschouwburg heeft er een paar en het Muziektheater ook. Zelfs in de binnentuin van de Tweede Kamer in Den Haag woont een bijenvolk. Bijen, voor het bestuiven van de stedelijke gewassen, en sowieso verantwoordelijk voor een groot deel van wat er op ons bord ligt. Conclusie, moestuinieren is het helemaal! Hoe zou dat toch komen? Heeft het inderdaad te maken met trends, is het een modeverschijnsel? Is het even heel erg ‘in’ en straks weer erg ‘uit’? Of komt het misschien door de financiële crisis; een creatieve oplossing voor de portemonnee vanwege de hoge kosten van biologische groenten en onbespoten fruit? Ligt het soms aan een nieuwe, jongere generatie moestuinders en herhaalt de geschiedenis zich? Nee, nee en nog eens nee. En hoewel het wel van invloed is, niets van bovenstaande verklaart de hedendaagse populariteit. GELUKSHORMONEN [SEROTONINE EN DOPAMINE] Onderzoek wijst uit dat tuinieren simpelweg blij maakt en helpt tegen depressies. Een wat wetenschappelijk verhaal, maar samengevat gaat het om de productie 8 V.A.T.nieuws

in ons lichaam van twee gelukshormonen: serotonine en dopamine. Het enige wat je daar voor hoeft te doen, is je handen vies maken en je eigen voedsel oogsten. Je handen vies laten worden kan namelijk de hoeveelheid serotonine in de hersenen verhogen door contact met een bacterie die in die aarde voorkomt. Deze stimuleert de aanmaak van serotonine – en gebrek hieraan veroorzaakt depressie. Daarnaast is het ook nog eens goed voor je immuunsysteem. Zélf je groenten en fruit oogsten maakt ook gelukkig. Dat stamt uit ons onbewuste verre verleden van jagers en verzamelaars. Slaag je er in je eigen eten te vinden, dan wordt er dopamine aangemaakt in het “beloningscentrum” van de hersenen. Zelfs als je alleen al een besje ziet gróeien, krijg je een gelukkig gevoel - en van het plukken al helemaal. Lekker de tuin in dus en word of blijf gelukkig. En wees niet bang om vieze handen te krijgen! BUKKEN EN WIEDEN TEGEN DE STRESS [CORTISOL] Uit een ander onderzoek blijkt dat bukken en wieden er voor zorgt dat volkstuinders minder stress ervaren. En redenen voor stress zijn er te over en ervaart iedereen tegenwoordig in meer of mindere mate. Agnes van den Berg, bijzonder hoogleraar Natuurbeleving aan de rijksuniversiteit Groningen heeft vastgesteld dat tuinieren ook op een andere manier rendeert. Al het bukken, wieden en begieten zorgt er voor dat volkstuinders minder stress ervaren. Ze deed metingen van het stress hormoon cortisol bij mensen die aan het volkstuinieren waren en bij dezelfde groep mensen, terwijl ze een boek lazen. Het bleek dat het cortisolniveau bij hen die aan het tuinieren waren lager was dan bij hen die aan het lezen waren. Aldus, schrijft Gerda Bosman: een gestreste volkstuinder is een witte raaf. Tuinieren, veel goedkoper dan therapie, en je krijgt nog tomaten ook! Bronnen: Volkskrant 24 augustus/Colum Groen van Gerda Bosman en Corlijn de Groot. Zij schrijven wekelijks over wetenschap en tuinieren. Kijk ook op www.degroenevinger.net, www.tuinieren.nl

V.A.T.nieuws 9

www.hermansblokhuizen.nl [email protected] tel: 0653 200 937

persoonlijk advies en kwaliteit voor een betaalbare prijs

 Stapelbare Noord Europese wandbalken in diverse diktes vanaf 50mm  Draaikiep-ramen met isolatieglas  Vele opties mogelijk zoals: o Impregneren o Montage o Dakisolatie o Dakpanprofielplaten  Ook standaard schuurtje van 200x300cm  Maatwerk geen probleem  Eigen import Al vele jaren dé leverancier van blokhutten op de Amsterdamse Volkstuinen.

Flamingo met panorama ramen

10 V.A.T.nieuws

Reiger maatwerk

Colorparty 31 augustus 2013 weer Het was p h et gezellig o infeest z om e r t u 3 van 201

In de keu word ken e n de hapje g em a s ak t

ugd de je zich k o O aa k t verm

V.A.T.nieuws 11

Lief e n l eed Beste mensen, hartelijk dank voor de prachtige plant, geniet er van. Er komen prachtige gele bloemen aan, vandaar de naam ‘’Yellow Flower’’. Ik zal er dan ook goed voor zorgen. Peggy Bogaert, tuin 148 Vriendelijk dank voor de prachtige tuinplant die ik kreeg na mijn operatie. Tevens wil ik de attentiecommissie bedanken voor al het werk dat wordt verzet! Frieda Tolk, tuin 144

AL RUIM 50 JAAR HET ADRES VOOR LOODGIETERSWERK, DAKBEDEKKING, VERWARMING EN SANITAIR. Ons enthousiaste team van loodgieters, dakdekkers, verwarming- en (sanitair) installateurs staat al ruim 50 jaar voor u klaar! Ook voor o.a. zonnepanelen, boilers en waterinstallaties. Bel voor een afspraak 020 - 659 3480 of kijk op www.plooyinstallaties.nl

Tips en laatste nieuws op www.plooyinstallaties.nl

-10%

KORTING

OP ALLE SOORTEN DAKWERK* * ALLEEN VOOR LEDEN EN OP VERTOON VAN DEZE BON. NIET IN COMBINATIE MET ANDERE ACTIE’S. ÉÉN BON PER KLANT. KORTING TOT MAXIMAAL € 500,- INCL. BTW.

WWW.PLOOYINSTALLATIES.NL 020 - 659 3480 12 V.A.T.nieuws

Groene Specht, Lieveheersbeestje en Slakken Groene Specht Wie zijn gazon verwaarloost maakt kans op een bezoek van de groene specht. Vooral in mossige gazons krioelt het van de mieren, en die vormen het belangrijkste voedsel van de groene specht. Dit is een forse vogel met het formaat van een gaai, met een groene rug die bij de stuit overgaat in fluorescerend geel. Zowel mannetjes als vrouwtjes hebben een felrode kruin. Opvallend is de forse snavel waarmee de vogel in het grasveld naar mieren zoekt. Vaak graaft hij diepe gaten om ook nog de poppen van de mieren te bemachtigen. Veel mensen die voor het eerst een groene specht van dichtbij zien denken te maken te hebben met een ontsnapte tropische vogel. Wanneer een groene specht in de buurt is, dan hoor je dat snel; de schallende, ‘lachende’ roep is onmiskenbaar. Lieveheersbeestje De beste luizenbestrijder in de tuin – beter dan welke chemische spray dan ook – is het lieveheersbeestje. Zowel de volwassen kever als de larve zijn ware luizenverdelgingsmachines. Het meest algemene lieveheersbeestje is het zevenstippelig lieveheersbeestje. Het heeft zeven zwarte stippen op oranjerode dekschilden. Eén larve van dit lieveheersbeestje eet tijdens zijn ontwikkeling tot kever in ongeveer vier weken zo’n 600 bladluizen. Op rozen vindt u vaak het tweestippelig lieveheersbeestje, met dekschilden die meer naar rood dan naar oranje neigen. In moerassige streken en ook langs vijvers is het dertienstippelig lieveheersbeestje te vinden. Een buitenbeentje is het oliemannetje of citroenlieveheersbeestje, met maar liefst 27 zwarte stippen op een gele ondergrond. Het citroenlieveheersbeestje is een vegetariër; het eet geen luizen, maar schimmels. Daarom is het vaak te vinden op planten

V.A.T.nieuws 13

Alle comfort van gas zonder aansluiting op het aardgasnetwerk Onze jarenlange ervaring en kennis zorgen ervoor dat Antargaz de ideale partner is voor uw propaangas in flessen, bovengrondse- en ondergrondse tanks. Betrouwbaarheid, veiligheid, kwaliteit en deskundigheid: dat is wat u van ons mag verwachten!

Kiezen voor Antargaz betekent:

De garantie voor een uitstekende service van de beste partner voor tuinders. Neem vandaag nog contact met ons op: Antargaz Nederland B.V. Postbus 76, 5430 AB Cuijk Gratis tel. nr: 0800 2855427 Website: www.antargaz.nl Mail: [email protected]

14 V.A.T.nieuws

die zijn aangetast door de schimmel die meeldauw wordt genoemd. Het Aziatisch lieveheersbeestje werd ooit door kwekers geïmporteerd om bladluizen in kassen te bestrijden. Dat lukte aardig, maar deze luizeneter ontsnapte en nu zijn België en zuidelijk Nederland door dit lieveheersbeestje gekoloniseerd. Als het Aziatisch lieveheersbeestje alleen maar bladluizen at, dan was er weinig aan de hand, maar het kevertje is nogal vraatzuchtig en eet ook larven van onze inheemse lieveheersbeestjes. Het Aziatisch lieveheersbeestje is opvallend groot en erg variabel van uiterlijk. Sommige diertjes zijn zwart met twee tot vier rode stippen, maar andere zijn rood, met een aantal zwarte stippen dat varieert van twee tot negentien. Daardoor is het bijna onmogelijk om de indringer te herkennen. Gelukkig telt niemand ooit het aantal stippen van een lieveheersbeestje, zodat de invasie van deze vreemdelingen aan de meesten onopgemerkt voorbij gaat. Alleen entomologen maken zich zorgen. Slakken Ooit krijgt iedereen die hosta’s in de tuin heeft te maken met naaktslakken die de hosta’s belagen. Je kunt daar filosofisch over zijn en de slakken smakelijk eten toewensen, maar veel tuiniers binden de strijd aan met de slak. De Hostavereniging (www. hostavereniging.nl) heeft de volgende aanbevelingen voor de bestrijding van slakken: •  Zorg voor een opgeruimde tuin, omdat slakken zich graag tussen plantenresten en ander afval verschuilen. •  Snoei takken van struiken die de grond raken, zodat er lucht onder de heesters kan komen en de grond eronder kan opdrogen. Slakken houden niet van droge grond. •  Schoffel de tuin regelmatig. Schoffelen legt de eieren van slakken bloot, waardoor ze verdrogen of door vogels opgegeten worden. •  Leg haverzemelen neer; slakken eten zich hier letterlijk dood aan. •  Strooi gemalen koffie tussen de hosta’s , in plaats van koffiedik. Gemalen koffie bevat meer cafeïne dan koffiedik, en slakken houden daar niet van.

Allemaal waardevolle tips, dat wel, maar een tuin zonder hosta’s lijkt toch een oplossing die meer gemoedsrust biedt. Bron: Tuinscheurkalender

V.A.T.nieuws 15

Kegels, Herfstanemonen en Paardenstaart Kegels Veel coniferen hebben in het najaar prachtige kegels die bijna zo mooi zijn als bloemen. Elke soort en zelfs variëteit of cultivar heeft een typische kegel wat vorm, afmetingen, kleur en geur betreft. De klassieke kegel die iedereen kent is de dennenappel, die bestaat uit houtige schubben die in een spiraal over elkaar liggen. Pas als ze rijp zijn, wat bij sommige soorten meerdere jaren kan duren, gaan ze open om de zaden vrij te laten. De inlandse grove den (Pinus silvestris) heeft vrij kleine kegels (nauwelijks 3 tot 6 cm), bij de zeeden (Pinus pinaster) en de Monterey-den (Pinus radiata) kunnen ze meer dan 15 cm lang worden, die van de Pinus wallichiana zelfs 30 cm. Soms zijn de kegels lang en heel smal, zoals bij Pinus wallichiana en de Weymouthden (Pinus strobus). Bij andere zijn ze meer afgerond, bijna eivormig, zoals die van de parasolden (Pinus pinea) - een van de meest typische bomen uit het zuiden met eetbare zaden (pijnnootjes) – of de alpenden (Pinus cembra). Pinus jeffreyi, een Amerikaanse soort, heeft donker purperbruine kegels die gemakkelijk 20 cm lang en 15 cm breed kunnen worden. De Calfornische Pinus coulteri heeft een kegel zo groot als een meloen. Hij wordt ook ‘widowmaker’ (weduwemaker) genoemd omdat de boswachters en jagers die zo’n vallende kegel op hun hoofd krijgen dikwijls dodelijk verwond worden… Sommige coniferen, zoals alle cipressen en aanverwanten, hebben heel kleine, meestal bijna ronde kegels. Ook de kegels van de levensboom (Thuja) zijn minuscuul, nauwelijks anderhalve centimeter, en zien er ook heel anders uit. Ze zijn flesvormig met slechts 5 of 6 leerachtige, puntige schubben die eerst groen of blauwgroen zijn en bruin worden als ze rijpen. Ze plooien dan als een bloem open. Herfstanemonen Japanse anemonen of herfstanemonen zijn vaste planten met roze of witte bloemen aan het einde van de zomer of in de herfst. Het zijn hybriden van 16 V.A.T.nieuws

verschillende Aziatische anemonensoorten en ze worden met Anemone x hybrida aangeduid. ‘Robustissima’ heeft bloemstengels van meer dan 1 m lang en bloeit al vanaf begin augustus met grote oudroze bloemen. ‘Prinz Heinrich’ wordt minder hoog en bloeit met donkerroze bloemen in september. Vooral de roze-bloeiende herfstanemonen kunnen nogal eens een neiging tot woekeren hebben. Ook de witte cultivar ‘Honorine Jobert’ kan flink uitdijen maar deze plant is in gebieden met een landklimaat niet volkomen winterhard. In de meeste winters zal het wel loslopen, maar vooral in het najaar gekochte jonge planten willen ’s winters nog weleens het loodje leggen. Plant herfstanemonen nooit in de herfst. Paardenstaart Er zijn plantennamen die, als je ze in een gezelschap laat vallen, heftige emoties oproepen. Zevenblad is er zo een, en kweekgras is een goede tweede. En inderdaad: kweek en zevenblad zijn lastige onkruiden die je het leven danig zuur kunnen maken. Maar je kunt er wel degelijk vanaf komen. Beide onkruiden wortelen oppervlakkig en je kunt ze uitvorken. Het kost zweet en tranen, dat wel, maar het kan. Heel anders ligt dit bij de paardenstaart, kattenstaart, heermoes, akkerpest of hoe de plant verder nog genoemd mag worden. De paardenstaart (Equisitum arvense) is niet te verdelgen. Niet te vuur of te zwaard, niet met geduld, niet chemisch, niet met explosieven en niet op enige andere manier. De paardenstaart is als de hydra uit de Griekse mythologie: hak de kop eraf en er komen twee nieuwe koppen voor in de plaats. Bron: Tuinscheurkalender

V.A.T.nieuws 17

18 V.A.T.nieuws

V.A.T.nieuws 19

Herfstmoppen Wat doet een olifant als hij in een boom zit en er niet meer uit kan? ……… Hij gaat op een blaadje zitten en wacht tot het herfst is. Het is herfst. Twee koeien staan in de wei. Dan komt er ineens een paard voorbij vliegen. “Kijk eens, zegt de ene koe tegen de andere, “daar vliegt een paard.” “Daar vliegt nog een paard”, zegt de ander. “En daar zie ik er nog meer. Er moet hier vast een nest in de buurt zijn!” “Nee sufferd”, zegt de eerste koe, “het zijn trekpaarden!”

Een mevrouw komt de winkel binnen en loopt naar de verkoper. Ze klaagt: “Kijk meneer, deze paraplu heb ik vorige week gekocht en hij is nu al versleten! De stof is kapot en al het ijzer is verroest!” De verkoper kijkt even naar de paraplu en zegt dan: “O, ik zie het al! U heeft er mee in de regen gelopen!”

20 V.A.T.nieuws

De ladder 2013 Wanneer

Wat

Hoe laat

Wie/waar

oktober Klaverjassen elke vrijdagavond

20.00

De Schakel

6 okt.

Het is herfst en dus is het weer paddenstoelentijd. In de Oeverlanden kunnen we houtzwammen treffen daar er veel dood hout ligt. Maar ook het judasoor en het aardsterretje zullen wij waarschijnlijk tegenkomen. Onder leiding van Ronald Rave. Voor leden en kinderen is de deelname gratis, niet-leden betalen € 1,50 per persoon. Tevoren opgeven is niet nodig.

11.00-12.30

Vertrek vanaf het NME-centrum ‘De Waterkant’. Anton Schleperspad 1, Amsterdam, 020-6171915. www.oeverlanden.nl

13 okt.

Heksen in het Bos: Op de zondag 13 oktober kun je een eigen toverstok zoeken en versieren o.l.v. IVN Amsterdam. Kosten zijn € 3,- per kind. Graag reserveren. Het Bezoekerscentrum ligt bij de entree van het Amsterdamse Bos.

13.00

Voor meer informatie: Bezoekerscentrum, 020-5456100, of bezoekerscentrum.dmo@ amsterdam.nl

19 okt.

Themarondleiding: Paddestoelen en schimmels Deelname € 3,50 Euro (excl. entree tot de Hortus). Vooraf reserveren is niet mogelijk. Er is een maximum van 15 personen per rondleider.

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021. www.dehortus.nl

november 10 nov.

Hutten bouwen: Op de zondag 10 november kun je je eigen takkenhut bouwen. Je kunt in de hut spelen en we gaan kijken wie de mooiste hut heeft. O.l.v. IVN Amsterdam. Kosten zijn € 3,- per kind. Graag reserveren. Het Bezoekerscentrum ligt bij de entree van het Amsterdamse Bos.

Voor meer informatie: Bezoekerscentrum, 020-5456100, of bezoekerscentrum.dmo@ amsterdam.nl.

23 nov.

Themarondleiding: Speculaas & Pepernoten. Over kruiden en specerijen. Deelname € 3,50 Euro (excl. entree tot de Hortus). Vooraf reserveren is niet mogelijk. Er is een maximum van 15 personen per rondleider.

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021. www. dehortus.nl

24 nov.

Winterwandeling Amstelpark: Er is nog maar weinig licht buiten. Hoe gaan de planten en dieren daar mee om? Houden planten ook een winterslaap? En hoe weten planten en dieren dat de winter er aankomt? Op al deze vragen komt een antwoord in deze excursie. Ondertussen kunnen de kinderen herfstbladeren verzamelen.

14.00-15.00

Vertrekpunt Hoofdingang Amstelpark, Amstelpark 6, 1083 HZ Amsterdam, Informatie: Arend Wakker, 020-4191412, [email protected].

28 nov.

Algemene Ledenvergadering (najaarsvergadering)

20.00

De Schakel

Alle data onder voorbehoud. Zie ook de (ladder)activiteiten op onze website www.vat-sloten.nl Activiteiten VAT - vet vermeld - let ook op het mededelingenbord!

V.A.T.nieuws 21

Herfst tuintips De herfst, een prachtig jaargetijde waarvan je voluit kan genieten. Voordat bomen en struiken hun blad laten vallen verschieten ze nog één maal van kleur, sommigen zijn rijk beladen met bessen, die straks weer veel vogels zullen aantrekken. Late bloemen verwennen bijen en hommels, siergrassen weerstaan fier straffe winden, het bladgroen van blauwe druifjes lijkt, zoals ieder jaar, weer veel te vroeg op te komen. Warme zonnige dagen worden afgewisseld met zeer natte stormachtige. Als tuinier wordt je dan op de proef gesteld: zijn de klimplanten goed aangebonden, staat de rozenboog stevig vast, zullen de bomen niet scheef waaien? Uiteindelijk valt de schade nadat de wind weer is gaan liggen meestal wel mee. En gaat het eens volledig mis, zie dan de aangerichte chaos als een aanmoediging tot een nieuwe start. Maak je nieuwe ideeën waar en geniet. De tuin ‘winterklaar’ maken Vroeger moesten tuinen er ‘keurig verzorgd’ bijliggen, ook in de winter. Wat gebeurde er dus wanneer de bladeren gingen vallen? Juist, de tuin werd winterklaar gemaakt: alle vaste planten werden rigoureus tot op de grond afgeknipt, bladeren werden zo snel mogelijk opgeveegd en al het organisch afval belandde in de afvalbak, weg met die rotzooi, opgeruimd staat netjes! De ijverigste tuiniers stopten enkele rijtjes bolletjes in de grond en strooiden daar turf overheen om ze tegen de vorst te beschermen, maar dan was de klus toch wel geklaard. Moe en voldaan keek men vervolgens maandenlang tegen een kale zwarte (men wilde de grond zien!) sombere vlakte aan. Gelukkig werd het al vroeg donker... Inmiddels zijn de inzichten gewijzigd (of is men tot inkeer gekomen?). De borders laat je met rust tot het voorjaar. Zodoende biedt je enerzijds vogels en andere tuin22 V.A.T.nieuws

dieren een beschutte plek met een strooisellaag waar ze van alles van hun gading in kunnen vinden (insecten, zaad, slakken, bessen etc), anderzijds profiteren de planten van enige bescherming gedurende de vorstperiodes. Ook voorkomt het dat de bodem dichtslaat van alle neerslag. Bovendien kan je dan nog lang genieten van planten met een mooi wintersilhouet (siergrassen bv.). Vooral berijpt tijdens mistige ochtenden of bekleed met een hoedje van sneeuw bieden ze een beeld dat je niet had willen missen. Daar waar planten ongewenst over paden hangen grijp je in, maar verder laat je de tuin met rust. Toch valt er nog genoeg te doen in de herfst. Herfstklusjes •  Laatste snoeibeurt voor heggen e.d.. •  Vaste planten scheuren en verjongen. •  Bomen, heesters, rozen en bladverliezende hagen kunnen nu worden geplant. •  Bloeders (esdoorn, berk, druif, walnoot) snoeien *voor* december. •  Eventueel kan je heesters die in het voorjaar geheel terug moeten worden gesnoeid, nu ook alvast enigszins snoeien om ongewenste takbreuk te voorkomen. •  Onkruiden uittrekken. •  Bollen/knollen planten. •  Composthoop beschermen tegen teveel regenval. •  Bescherming aanbrengen rond vorstgevoelige planten. •  Gazon vrijhouden van bladeren, loop niet over een zompig gazon. •  Gereedschap schoonmaken. Onderhoud De herfst en winter bieden vaak mooie dagen waarop het onderhoud aan het schilderwerk van schuttingen, bouwsels en meubilair kan worden uitgevoerd. De waterverdragende verven en beitsen drogen snel, dus maken het zelfs mogelijk om tussen de buien door (ze moeten elkaar dan ook weer niet al te snel opvolgen) te schilderen. Beter is het om op een droge zonnige dag, niet te vroeg (laat eerst de mist optrekken het vocht verdampen) te starten en ook weer niet te laat te eindigen (voordat het weer vochtig wordt). Tijdens vorst niet schilderen! V.A.T.nieuws 23

Vergeet niet het tuingereedschap te onderhouden. Schoonmaken en invetten is het devies. Ook is het een goed moment om snoeischaren en -messen (ook van grasmaaiers) eens goed te (laten) slijpen. Bezitters van een hobbykas maken deze voor de winter goed schoon. Kuipplanten worden voordat ze naar binnen worden gebracht eerst nagekeken op ongedierte en andere mogelijke problemen. Schimmels en plagen worden eerst verwijderd/aangepakt. Bollen en knollen Plant voorjaarsbollen vanaf oktober. Men zegt dat de sneeuwklokjes het best al bloeiend in de tuin worden gezet, maar wanneer de bolletjes direct na de aankoop, zo vers mogelijk, worden uitgeplant zullen ze ook vast wel vanaf het eerste jaar gaan bloeien. Mijn ervaringen ermee zijn tot nu toe positief. Verwilderingbollen passen prima tussen vaste planten in de border. Deze bollen kunnen na de bloei in de grond blijven en zullen zich ieder jaar verder uitbreiden. Wanneer de bollen zijn uitgebloeid, zullen de vaste planten het afstervend loof aan het gezicht onttrekken. Geschikte soorten voor verwildering zijn: Frittilaria (o.a. keizerskronen en kievitseitjes, de eerste moeten om de paar jaar worden verplant voor een optimale bloei), Scilla, botanische tulpen, Ornithogalum (vogelmelk), diverse narcissen, anemoon blanda (bosanemoontjes), sneeuwklokjes (Galanthus), Muscari (blauwe druifjes), krokussen. Op de verpakking staat aangegeven of een soort al dan niet geschikt is voor verwildering. Let bij de aanschaf van bollen op de kwaliteit ervan. Natuurlijk koop je geen beschimmelde of rottende (zachte) bollen. Uitgebloeide herfsttijlozen die binnen hebben staan pronken kunnen direct na de bloei in de tuin. Direct na de bloei komt de wortelvorming op gang en daarom moeten ze zo snel mogelijk worden uitgeplant. Bron: origanum/tuintips/herfsttips.htm

24 V.A.T.nieuws

Her fst De zom er i s a l weer voorbij, een n atte t ijd bree k t aan Het war m e weer m aa k te d e weg vr ij het n ajaar k om t er aan De her fst m et a l z ijn k l euren -

Ter w ijl het bos

pracht

Op weg n aar

m aar ook m et stor m en regen

Wi n tersl aap

De zon n eem t heel sn el af i n

Zi chzelf i n bran d zet

k racht

En een k l eur i g tapijt

en k om t d e wol k en tegen .

vor m t Van traa g va l l en d bl a d

De t ijd zo som ber, vol gem i s

Droom i k voorbij

m aar l aat on s n i et vergeten

Een weer

Dat d eze t ijd heel prachti g i s

Versto ven jaar

en d at m oet i ed ereen weten G a er op u i t en ja, gen i et van d e veel hei d van k l euren en n ee sl u i t je ogen n i et Sn u i f op d i e her fsti ge geu ren

V.A.T.nieuws 25

26 V.A.T.nieuws

Veelzijdige vijgen De vijg is één van de oudste bekende vruchten; in het Oude Testament werd hij al genoemd als lekker tussendoortje. Terecht, want vijgen zijn voedzaam, gezond, slank en enórm veelzijdig. Volgens de overlevering groeide de vijgenboom (Ficus carica) al ruim 2000 jaar geleden in Klein-Azië, Syrië en Palestina. Tegenwoordig groeien zij ook veel in Zuid-Europese landen. De vruchten worden vooral geïmporteerd in de periode september tot en met november. Vijgen zijn schijnvruchten; de pitjes zijn het eigenlijke fruit, het vruchtvlees eromheen biedt bescherming. De vruchtencyclus van de vijg is erg bijzonder. Er kunnen in dezelfde bladoksel vruchten zitten van dit jaar, maar ook vruchten van vorig jaar. De vruchten van het voorgaande jaar zijn rijp in het tweede jaar. Deze cyclus ontstaat voornamelijk in gebieden met koele zomers. Wij zijn gewend om vijgen vooral gekonfijt te eten, maar ook rauw zijn ze erg lekker. Je pelt gewoon de schil eraf en dan kun je ze zo eten. Bovendien bevatten rauwe vijgen maar weinig calorieën. Verse vijgen zijn in de beter gesorteerde groentezaken en markten verkrijgbaar, maar uit eigen tuin zijn ze natuurlijk nog lekkerder. Gezondheidsbommetje Wist u dat vijgen helpen tegen bloedarmoede? In de vrucht zit naast calcium en vitamine C ook ijzer. Vijgen bevatten ook pectine, een vezel die een cholesterolverlagende werking heeft. De kleine pitjes in de vrucht stimuleren de darmflora. Een klein gezondheidsbommetje dus! Vijgen zijn rijp wanneer de schil zacht wordt en donker verkleurt. Ze worden bijna rijp geoogst. Het vruchtvlees is zeer zacht, zoet en aromatisch. De vele pitjes stimuleren de darmwerking. Rijpe vruchten zijn nog 1 à 2 dagen houdbaar in de koelkast. De rijpe vruchten zijn erg gevoelig voor schimmel. Als er bruine plekjes op de schil verschijnen, dan zijn er schimmelsporen in de vijg gedrongen. Binnen enkele uren worden de suikers omgezet in zuren en wordt de vijg oneetbaar. Vijgen kunnen met en zonder schil worden gegeten. Met een mesje is de schil er gemakkelijk af te trekken. Vijgen in partjes of stukjes snijden. De vijg is optimaal van smaak als ze gekoeld wordt gegeten, besprenkeld met citroen- of limoensap. Boeddhistische wijsheid Zoeken naar een bloem in de vijgenplant, zo luidt een oude Boeddhistische spreuk. Hij wordt gebruikt als iets vrijwel onmogelijk is, of als kwaliteit totaal afwezig is. Het spreekwoord verwijst naar de afwezigheid van bloemen in de vijgenboom. Bron: fruittrends.nl

V.A.T.nieuws 27

Kookrubriek Vijgentaartje met geitenkaas Ingrediënten bodem: 100 gram gepelde walnoten 75 gram gepelde pistachenoten snufje zout 4 medjool-dadels, ontpit en in stukjes 1 el kokosolie 1 tl agavesiroop Ingrediënten topping: Zes plakjes jonge, rauwmelkse geitenkaas Een Handjevol jonge bladsla 2 vijgen, elk in vier partjes gesneden 2 tl agavesiroop 1 tl water Bereiding: Verpulver de walnoten en de pistachenoten in een keukenmachine met een snufje zout. Laat de kokosolie smelten in een steelpannetje op een laag vuur, of in de magnetron. Schenk de vloeibare kokosolie, dadelstukjes en agavesiroop bij het notenmengsel. Laat de keukenmachine net zolang draaien tot je een ietwat plakkerig mengsel hebt dat je compact kunt samendrukken. Vorm op bordjes of schoteltjes met de hand twee kleine taartbodempjes, met iets opstaande randen. Zet de taartbodempjes een uur in de koelkast, zodat de kokosolie kan stollen en de bodems harder en steviger worden. Haal de taartbodempjes uit de koelkast en beleg deze met de plakjes kaas. Plaats een toef slablaadjes in het midden van de taartjes en zet hier de partjes vijgen rechtop tegenaan. Roer de siroop los met wat water en bestrijk de vijgenpartjes ermee, om het vruchtvlees mooi te laten glanzen.

28 V.A.T.nieuws

Kookrubriek Vijgen op een kaneelstokje Ingrediënten 8 verse vijgen 8 pijpjes kaneel 1 liter troebel appelsap scheut azijn Bereiding: Was de vijgen, en doorsteek ze met een pijp kaneel. Breng de appelsap en de azijn aan de kook. Leg de vijgen er voorzichtig in en kook ze 10 minuten in de appelsap met de scheut azijn. Ze zijn heel lekker om zo van het kaneelstokje te eten. Laat ze wel even afkoelen want van binnen zijn net gekookte vijgen erg heet. Afgekoeld zijn ze ook lekker bij een bol vanille-ijs. Het sap kun je mooi inkoken en eroverheen gieten. Bij een kruidig stuk vlees zoals lam zal dit ook heerlijk smaken.

Eet smakelijk! Bron: vijg.nl

V.A.T.nieuws 29

Een heldere kijk op zekerheid Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs biedt particulieren en ondernemers inzicht in hun financiële situatie en adviseert hen over het voorkomen, opvangen en verzekeren van financiële risico’s. Met als resultaat gemak, tijd- en kostenbesparing en de zekerheid, dat het goed geregeld is én blijft.

www.zichtadviseurs.nl

11750 ZICHT_Corp_130x90_fc.indd 1

30 V.A.T.nieuws

01-11-2011 11:11:06

estafetterubriek Rosdorff, Sky. tuin 105 - Wat is uw favoriete plek in uw tuin? Ik heb een grote tuin! Op mijn bankie voor ’t huske! - Wat is uw favoriete plant? Geen steekplanten, verder alles, vooral bloemen! - Wat is uw favoriete tuingereedschap? Mijn slijptol is onmisbaar voor de tuin. Ik doe er van alles mee, bijvoorbeeld stenen slijpen. - Wat is uw favoriete seizoen? Alle seizoenen hebben zo hun bekoringen. - Heeft u een tuintip? Al het tuinafval gewoon versnipperen door je eigen tuin. - Wat is uw favoriete tuinboek? Mijn tuinbuur vraag ik - bijna - alles, erg handig! - Wat is uw favoriete plek op het tuinpark? De verschillende mooie tuinen. - Welke activiteit die op ons tuinpark wordt georganiseerd vindt u het leukst? Laatst meegedaan aan jeu de boule, erg leuk! - Wat betekent het VAT-nieuws voor u? Leuk blad! Kijk altijd even of het bestuur iets leuks te melden heeft J

V.A.T.nieuws 31

kinderpagina

32 V.A.T.nieuws

puzzelpagina

V.A.T.nieuws 33

34 V.A.T.nieuws

! Van de redactiecommissie Kopij inleveren in de redactiebrievenbus of per email naar [email protected] op onderstaande data: •  15 november

V.A.T.nieuws 35

Afzender: Tuinpark V.A.T. Lies Bakhuyzenlaan 17 1066 CJ Amsterdam