Tuinpark V.A.T

V.A.T.

Tuinpark V.A.T. www.vat-sloten.nl

NIEUWS 32e jaargang • nummer 4 • oktober 2012

V.A.T. NIEUWS

Tuinpark V.A.T. werd op 1 september 1919 in Amsterdam opgericht en op 10 juli 1920 bij Koninklijk Besluit Nr. 64 goedgekeurd. Ingeschreven bij Kamer van Koophandel onder V 532853

Inhoud 3 Woord vooraf 4 Mededelingen van het bestuur 7 Nieuwkomers 9 Lief en leed 10 Werk aan de paden 11 Accordeonmiddag / Ransuilen op Tuinpark VAT 12 Tuintips - Herfst 15 Tekening door Monique Wijnschenk (tuin 127) 17 Impressies van de zomeractiviteiten 19 Tomatengenoom in kaart gebracht / Waterlelies 20 VAT-ladder 22 Nuttige bodemdiertjes

Bestuur: Jac. Plooy mw. I. Zelhorst A.H.M. Minis D. Nieberg Redactie: I. ten Napel, tuin 139 L. Kooistra, tuin 13 R. van Kampen, tuin 128 M. Hendriks, tuin 128 M. Barkey, tuin 108 E.H.B.O: S. in de Haak, tuin 33 S. Kuiperij, tuin 113 W. Akster tuin 95 F. van Andel, tuin 73

26 Gedichten 27 Artisjokken 29 Kookrubriek 31 Najaar: tijd voor bollen! 32 Puzzel- kinderpagina 35 Verkooprondes/mutaties 2012

VAN DE REDACTIECOMMISSIE

2 V.A.T.nieuws

De redactiecommissie heeft het recht artikelen in te korten of te wijzigen. Ook plaatsen wij geen anonieme brieven tenzij de naam van de afzender bekend is.

Woord vooraf Woord vooraf Ik heb een blauwe maandag Nederlands gestudeerd. Tijdens een hoorcollege Algemene Taalwetenschappen kregen wij eerstejaars het volgende voorgelegd: ‘Als ik niet goed sloot, dan hang ik bij de schouw’. ‘Is dit een grammaticale zin? Kun je er betekenis aan geven?’, vroeg de professor. ‘Dat is een onjuiste zin’, zeiden velen. ‘Sloot is de verleden tijd van sluiten en dat klopt niet in een zin die begint met als; dan hoort de tegenwoordige tijd te volgen’. Ik had visioenen van een portret boven de open haard (de schouw), maar kon ook geen chocola maken van dat ‘sloot’. Ik had duidelijk nog geen ervaring met een volkstuin, want dan had ik kunnen weten dat in deze zin ‘sloot’ stamt van ‘sloten’, d.w.z. de waterwegen uitbaggeren, en dat ‘schouw’ slaat op de controle van het waterschap. De boeren en tuinders moeten de sloten goed schoonhouden. Want als je dat niet doet, dan hang je. Dit is ook van toepassing op ons tuinders die in het rijke bezit zijn van een lapje grond en een huisje. De sloten horen daarbij. Een goede doorstroming van de waterwegen is cruciaal voor dit natte landje en ook de boot, die ondanks de platte bodem toch enige diepgang heeft, moet kunnen varen. Noteer dus alvast in uw agenda dat u voor medio december gebaggerd moet hebben. Nu u toch uw agenda in de aanslag heeft, kunt u dan ook een dagdeel reserveren in de week van 8 oktober voor het werk dat aan de paden moet worden gedaan? Een oproep daartoe staat ook in dit VAT nieuws. Met de introductie van twee nieuwe tuinders op ons tuinpark vervolgt de rubriek Nieuwkomers. Ook de kinderpagina ontbreekt niet, er zijn ‘groene nieuwtjes’ voor u verzameld en de artisjok staat in de aandacht. Tevens vindt u in dit VAT nieuws een prachtig verhaal van een van onze tuinders over een stel ransuilen op ons tuinpark. Wellicht kan dit u ook inspireren om ons deelgenoot te maken van uw wederwaardigheden; de redactie stelt uw bijdrage zeer op prijs. De redactie wenst u veel leesplezier en een kleurrijke herfst.

V.A.T.nieuws 3

Mededelingen van het bestuur Najaarsvergadering ALV De Algemene Ledenvergadering zal worden gehouden op donderdag 29 november 2012 om 20.00 uur in de Schakel. De uitnodiging met bijbehorende stukken wordt u van tevoren toegestuurd. Paden en heggen De paden worden dit najaar voorzien van nieuw grint. In dit VAT nieuws leest u daar meer over. Snoei uw heg (waarschijnlijk voor de laatste keer dit jaar). Verwijder de overhangende takken over pad en sloot. De takken belemmeren de doorgang bij spoedeisende hulp; de bladeren horen niet op het pad of in de sloot. Rijden en parkeren op het tuinpark Het bestuur verzoekt u (en ook uw kinderen) om niet te hard te fietsen en te remmen op het tuinpark; mensen (bijvoorbeeld oudere of dove mensen) kunnen schrikken als men hard langs fietst, kinderen kunnen plotseling opduiken tijdens hun spel; hard remmen veroorzaakt ook schade aan de paden. Houdt rekening met elkaar. Brommers en scooters Brommers en scooters mogen niet op of bij uw tuin worden geparkeerd. Parkeer deze op de daarvoor bestemde plek vooraan bij de ingang. Het bestuur is voornemens om rondom deze parkeerplek een lange ketting aan te brengen waaraan uw uw voertuig kunt vastmaken. Het is absoluut verboden om uw voertuig onder de overkapping van de Schakel te stallen. Denk er ook aan dat de zij-ingang van de Schakel vrijblijft voor het bevoorraden door De Hanos. Verder moet de toegang naar de vuilnisloods vrij blijven voor het De Meerlanden en voor het leveren van gasflessen en aarde/zand door Culvita. Het bestuur zal deze regels strenger handhaven. Bagger- en watermeterkaart 2012 Bij dit VAT-Nieuws is de bagger- en watermeterkaart 2012 gevoegd. Het bestuur verzoekt u de bagger- en/of watermeterkaart in te vullen en vóór 15 december 2012 in zijn geheel in te leveren. U wordt dringend verzocht deze kaart te gebruiken en geen ander papier hiervoor in te leveren. Mocht u onverhoopt deze kaart niet meer in uw bezit hebben, dan kunt u een nieuwe kaart aanvragen bij het bestuur. Lever ook uw baggerkaart in, wanneer u geen sloot hebt en zet dat er dan even bij alstublieft. Gebruik van de karren Wij verzoeken u dringend de karren na gebruik onmiddellijk terug te brengen zodat andere tuinders er ook gebruik van kunnen maken. Besef dat er maar 5 karren zijn (er 4 V.A.T.nieuws

is er weer een gestolen) voor 200 tuinders, dus wees zo vriendelijk ook een ander het gebruik van de kar te gunnen. Gebruik van de boot en andere spullen van de vereniging De tuinders die takken van de boom moeten afzagen die boven de sloot hangen, kunnen gebruik maken van de ijzeren boot. De boot ligt bij de brug bij de Waterman en is tot 15 oktober beschikbaar. Wanneer u iets van de Vereniging gebruikt, vraagt u eerst of u het kan of mag gebruiken. Breng het vervolgens ook weer terug waar u het vandaan heeft gehaald. Werkbeurten Heeft u een achterstand op de werkbeurten? Haal deze dan snel in om een boete te vermijden! Groencontainers Maak het groen dat u wegbrengt zo klein mogelijk. Deponeer geen stammen, hele takken of stronken. Spreek uw medetuinder erop aan, wanneer u ziet dat dit toch gebeurt. Wanneer u het tuinafval klein maakt, kan er veel meer in een container. U kunt ook de groenhoop even intrappen. Hoe minder containers, hoe minder kosten voor ons allemaal. Het allerbeste is het om het materiaal van uw tuin her te gebruiken door het te composteren. Kerstfondue Ook dit jaar wordt er weer een gezellige kerstfondue georganiseerd. Uw deelname wordt op prijs gesteld. Let op het mededelingenbord voor de precieze datum Inkoop Kijk eens bij de inkoop of er nog wat te koop is of in de aanbieding: zand, tuinaarde, turf, compost, boomschors, etc. Nu kan het nog, want de inkoop is nog open! Waterleiding Vergeet niet tijdig uw water af te sluiten om bevriezing van de waterleiding te voorkomen. Blaas uw leidingen goed door en schep de wc-pot leeg. Vergeet niet ook de geiser goed door te blazen. Mocht uw waterleiding bevriezen, dan is de schade voor uw eigen rekening. Toegangshek VAT Medio oktober 2012 gaat het toegangshek weer op slot. Denk aan uw sleutel! Overigen raadt het bestuur u aan de sleutel van het hek altijd bij u te hebben. Het nieuwe hek valt in het slot wanneer iemand het hek per abuis sluit en is alleen met de sleutel te openen. V.A.T.nieuws 5

6 V.A.T.nieuws

Nieuwkomers

In het rustige Tussenlaantje op weg naar tuin 160 komen mij onmiskenbare geluiden van activiteit tegemoet. De temperaturen liegen er niet om, het is halverwege augustus en de zomer maakt een serieuze inhaalslag. Geuren van gezaagd hout en verse koffie vechten om een eerste plaats wanneer ik onder de boog van weelderige klimop de tuin inloop waar ik hartelijk word ontvangen door de vrouw des tuin-huizes. WELKOM Hallo nieuwe bewoners van tuin 160. Agnes (34) en Richard (50) Domanska-Kwinkelenberg. Voor het maken van deze afspraak heb ik telefonisch contact gehad met Agnes. In mijn gesprek met haar ging ik er van uit dat zij ‘de Kwinkelenberg’ en Richard ‘de Domanska’ was. Niets is minder waar! Agnes vertelt me in accentloos Nederlands dat zij eigenlijk Agnieszka Domanska heet en geboren is in Olsztyn, in noordoost Polen. Vijftien jaar geleden was ze op vakantie bij haar zus Kasia in Nederland. Tijdens een familiefeestje ontmoette ze Richard, de man van haar leven. Agnieszka werd al gauw Agnes en met haar talent voor vreemde talen maakte zij zich in no time de Nederlandse taal meester. Onze eigen “Máxima van de tuin” zeg maar! Agnes werkt in de zorgsector en volgt daarnaast een opleiding tot woonbegeleider. Richard is een ervaren en vakkundig timmerman. Talent dat hij bij zijn geboorte heeft meegekregen; zijn vader, een vakman van de oude stempel, maakte veel met de hand zoals de bekende ‘zwaluwstaartjes’. Richard heeft twee dochters [18 en 21 jaar] uit een eerdere relatie. V.A.T.nieuws 7

Nieuwkomers

vervolg

WAAROM VAT? Agnes en Richard wonen in Oud-West zonder tuin of buitenplaats en verlangden intens naar de geluiden van wuivend gras en ruisende bomen, naar geuren en uitzicht op de hemel. Een plek waar rust heerst. Een aantal jaren geleden schreven zij zich in bij het VAT omdat dit tuinpark hen het meest aansprak qua ligging en sfeer. Er passeerden drie verkooprondes voordat zij hun droomhuisje vonden. Heel even werd hun geduld op de proef gesteld want er was één gegadigde voor hen. Maar tuin 160 bleek toch écht voor hen bestemd te zijn want de eerste kandidaat zag er van af. NEDERLAND - POLEN Agnes gaat eens per twee jaar naar Polen. De familiebanden zijn sterk, je wordt geaccepteerd en gewaardeerd om wie je bent. Het land zelf mist ze niet echt. Het leven in Polen mag dan de laatste jaren ten goede veranderd zijn, ze voelt zich het meest verbonden met dit kleine kikkerlandje. Vooral de Nederlandse nuchterheid en de geordende, goed georganiseerde infrastructuur maken haar gelukkig. SAMEN Dat rust en stilte voor hen belangrijk is, blijkt uit hun activiteiten [of juist hun nietactiviteiten]. Agnes trek zich om de zoveel tijd graag een weekje terug in een klooster en beoefent Mindfulness, een vorm van meditatie waarvan de oorsprong in het boeddhisme ligt. En boeken lezen, veel boeken! Eén uitgave die bijzonder veel indruk op haar heeft gemaakt is het boek van S. de Kramer; “Van miljonair tot krantenjongen; bizarre levensverhalen van de Straat” Daaruit put zij inspiratie. Richard heeft een drukke baan maar eenmaal thuis luistert hij het liefst naar muziek; van klassieke muziek tot muziek uit de jaren 70. Hij gaat ook graag naar het Concertgebouw voor een uitvoering en loopt kerkjes binnen wanneer hij hoort dat het orgel bespeeld wordt. Samen pakken zij graag een rustig terrasje of reizen zij af naar de stilte van de Griekse eilanden met hun geuren en heerlijke temperaturen. TUINHUIS Tuinhuis staat voor hun gelijk aan terugtrekplek, aan rust en stilte. Te veel binnenshuis zitten vinden zij niet fijn. Wat hen meteen aansprak van dit huisje is het Zwitsers aandoend voorgeveltje. Ook zagen zij direct dat de vorige eigenaren de tuin met liefde opgebouwd en bewerkt hebben, veel willen zij er dan ook niet aan veranderen. Wat betreft het interieur van het huisje heeft Richard het verlaagde plafond er uit gehaald, ook in de badkamer. De oude doorgezakte spanten heeft hij verwijderd en nieuwe geplaatst. De nieuwe hoogte in het huis bevalt hen zo beter. Richard is een voorstander van hergebruik en heeft met restmateriaal van zijn timmerwerk het dak geïsoleerd. Het is een genoegen om Richard met zoveel precisie aan het werk te zien. 8 V.A.T.nieuws

PLANNEN Agnes en Richard hebben geen grootse plannen wat betreft de inrichting van de tuin. Wat er staat, dat vinden ze mooi, ook om die reden vielen ze voor deze tuin. Ze houden van een beetje wilde tuin en willen de natuur zo veel mogelijk ruimte bieden. Wieden, snoeien en bijhouden, daar gaat Agnes haar energie in steken. WAT NIEUWKOMERS OPVALT Meer nieuwkomers hebben dit opgemerkt; het VAT tuinpark ziet er goed onderhouden uit, de mensen zijn er bijzonder vriendelijk en behulpzaam. Het voelt voor Agnes als een warm welkom. En waar ze erg blij mee was; de grote hoeveelheid tuingereedschap die ze in de schuur ontdekte. OVER 5 JAAR Agnes ziet zichzelf met een boek in de ligstoel op het gras, genietend van het zonnetje en de rust. Zij kookt graag en hoopt dat zij met mooi weer lekker buiten kunnen eten, af en toe een barbecue-tje. Én….bramen, druiven, pruimen of aardbeien oogsten die daar wat haar betreft over vijf jaar allemaal zullen groeien en bloeien.

Lief e n l eed Afscheid van de Inkoop Met heel veel plezier heb ik jaren in de Inkoop gezeten. Aan alles komt echter een einde en ik bedank allen voor de mooie plant en de waardebon die ik heb gekregen. Nu nogmaals mijn dank voor de mooie plant die ik kreeg na mijn verblijf in het ziekenhuis en het medeleven van velen. Kitty, tuin 188 Beste redactie, Wat een schattig stuk in het VAT nieuws. Ik wist niet dat ik zo een bikkel ben. Als ik dit stukje lees en het haantje op de toren van de kerk weer mooi glimt, dan zucht ik van tevredenheid. Erie, tuin 164 V.A.T.nieuws 9

Werk aan de paden In de week van 8 oktober tot 13 oktober 2012 worden de paden verhoogd met nieuw grind. Daar hebben wij uw hulp hard bij nodig. In deze week kan er geen huis- en groenafval worden ingeleverd noch transport met karren plaatsvinden. Uw inzet is vereist: verwijder onkruid en mos Om het project te doen slagen, moet al het onkruid en het mos van de paden verwijderd worden zo’n 40-50 cm vanaf uw heg. U kunt het gras en mos met schoffel, hark of schop verwijderen. Stop het gras in de groenbak en het mos in een kruiwagen of emmer en zet dit voor uw heg, dan wij halen het op. Dit alles moet worden gedaan, omdat er een nieuwe toplaag over heen zal worden aangebracht. Als u niet in staat bent dit werk te doen wegens ziekte of anderszins, meld dit dan spoedig bij het bestuur! Als u het onkruid niet verwijdert, moet het bestuur kosten in rekening brengen van € 10,- per strekkende meter. De paden worden verhoogd tussen 8 oktober en 13 oktober 2012. In die week kan er geen huis- en groenafval worden ingeleverd! U dient het afval op de tuin te bewaren of mee naar huis te nemen. Ook kan er in die week geen transport met de karren plaatsvinden. Vrijwilligers gevraagd Het bestuur vraagt dringend vrijwilligers om een dagdeel te helpen met het uitharken van de grindverharding in de week van 8 oktober tot 13 oktober 2012 van 09.00 - 12.00 uur en van 13.00 - 16.00 uur. Meld u aan bij het bestuur, dan maken wij een rooster. Wij rekenen op uw medewerking! Namens de TPC en het Bestuur

10 V.A.T.nieuws

Accordeonmiddag 9 september 2012 Tijdens de accordeonmiddag op 9 september is het echtpaar Maarleveld in de bloemetjes gezet ter gelegenheid van verjaardag en aanstaand 65-jarige huwelijksjubileum. Voor muziek en drank werd weer gezorgd door de niet aflatende inzet van onze onbetaalbare vrijwilligers.

Ransuilen op tuinpark V.A.T. Halverwege de maand juni vernam ik van mijn buurvrouw dat er uilen bij ons in het laantje bivakkeerden. Het was een gezin Ransuilen: vader, moeder en 3 jongen. Ik had voorheen alleen uilen in de dierentuin gezien, maar zo dichtbij waar je woont en in Amsterdam was een geweldige ervaring. Wij hadden eerder s’ nachts wel wat “vreemde” vogelgeluiden gehoord die wij niet direct konden thuisbrengen, maar dat bleken dus de geluiden van de jonge ransuilen te zijn . Overdag keken ze vanuit de “grove den” over de omgeving om ‘s avonds op zoek te gaan naar voedsel. De ransuilen hebben daar enkele weken gezeten en vooral s’nacht gaven ze de snerpende geluiden waardoor ze duidelijk te herkennen waren en waardoor je wist in welke tuin ze zaten. Eind juni zijn ze definitief uitgevlogen en hebben wij ze niet meer gezien of gehoord. Het was een bijzondere ervaring en prachtig dat het uilengezin Tuinpark V.A.T. hebben uitgekozen om de jongen te laten opgroeien. Martine Lodewijks, Middenlaan

V.A.T.nieuws 11

Tuintips - Herfst De herfst, een prachtig jaargetijde waarvan je voluit kan genieten. Voordat bomen en struiken hun blad laten vallen, verschieten ze nog één maal van kleur. Sommige zijn rijk beladen met bessen, die straks weer veel vogels zullen aantrekken. Late bloemen verwennen bijen en hommels, siergrassen weerstaan fier straffe winden, het bladgroen van blauwe druifjes lijkt, zoals ieder jaar, weer veel te vroeg op te komen. Warme zonnige dagen worden afgewisseld met zeer natte stormachtige. Als tuinier wordt je dan op de proef gesteld: zijn de klimplanten goed aangebonden, staat de rozenboog stevig vast, zullen de bomen niet scheef waaien? Uiteindelijk valt de schade nadat de wind weer is gaan liggen meestal wel mee. En gaat het eens volledig mis, zie dan de aangerichte chaos als een aanmoediging tot een nieuwe start. Maak je nieuwe ideeën waar en geniet. Maar behalve genieten valt er nu ook het één en ander te doen. De tuin ‘winterklaar’ maken Vroeger moesten tuinen er ‘keurig verzorgd’ bijliggen, ook in de winter. Wat gebeurde er dus wanneer de bladeren gingen vallen? Juist, de tuin werd winterklaar gemaakt: alle vaste planten werden rigoureus tot op de grond afgeknipt, bladeren werden zo snel mogelijk opgeveegd en al het organisch afval belandde in de afvalbak, weg met die rotzooi, opgeruimd staat netjes! De ijverigste tuiniers stopten enkele rijtjes bolletjes in de grond en strooiden daar turf overheen om ze tegen de vorst te beschermen, maar dan was de klus toch wel geklaard. Moe en voldaan keek men vervolgens maandenlang tegen een kale zwarte (men wilde de grond zien!) sombere vlakte aan. Gelukkig werd het al vroeg donker... Inmiddels zijn de inzichten gewijzigd (of is men tot inkeer gekomen?). De borders laat je met rust tot het voorjaar. Zodoende biedt je enerzijds vogels en andere tuindieren een beschutte plek met een strooisellaag waar ze van alles van hun gading in kunnen vinden (insecten, zaad, slakken, bessen etc), anderzijds profiteren de planten van enige bescherming gedurende de vorstperiodes. Ook voorkomt het dat de bodem dichtslaat van alle neerslag. Bovendien kan je dan nog lang genieten van planten met een mooi wintersilhouet (siergrassen bv.). Vooral berijpt tijdens mistige ochtenden of bekleed met een hoedje van sneeuw bieden ze een beeld dat je niet had willen missen. Daar waar planten ongewenst over paden hangen grijp je in, maar verder laat je de tuin met rust. Toch valt er nog genoeg te doen in de herfst. Herfstklusjes •  Laatste snoeibeurt voor heggen e.d.. •  Vaste planten scheuren en verjongen. •  Bomen, heesters, rozen en bladverliezende hagen kunnen nu worden geplant. •  Bloeders (esdoorn, berk, druif, walnoot) snoeien voor december. •  Eventueel kan je heesters die in het voorjaar geheel terug moeten worden gesnoeid, nu ook

12 V.A.T.nieuws

alvast enigszins snoeien om ongewenste takbreuk te voorkomen. •  Klimplanten nalopen/vastzetten. •  Onkruiden uittrekken. •  Bollen/ knollen planten. •  Indien nodig de grond bekalken (organische mest •  voeg je pas in het voorjaar toe, anorganische nog later). •  Egel- en paddenhoekjes maken (takken, bladafval e.d. opstapelen). •  Composthoop beschermen tegen teveel regenval. •  Bescherming aanbrengen rond vorstgevoelige planten. •  Vijver vrijhouden van bladeren en ander organisch materiaal. •  Gazon vrijhouden van bladeren, loop niet over een zompig gazon. •  Gereedschap schoonmaken. •  Kas schoonmaken. •  Goten schoonhouden. Eenjarige en vaste planten (ook die in potten), laat ik gewoon staan na de winter is het grootste deel (onder de grond, hopelijk) verdwenen en is het in het voorjaar alleen nog maar een kwestie van de restanten op de composthoop doen belanden. Laat bewust wat tuinafval (in hoeken) liggen, zodat padden en egels er in de winter een schuilplaats kunnen vinden. Een los stapeltje stenen, takken en bladafval kunnen hun een prima overwinteringsplek bieden. Onderhoud De herfst en winter bieden vaak mooie dagen waarop het onderhoud aan het schilderwerk van schuttingen, bouwsels en meubilair kan worden uitgevoerd. De watergedragen verfen en beitsen drogen snel, dus maken het zelfs mogelijk om tussen de buien door (ze moeten elkaar dan ook weer niet al te snel opvolgen) te schilderen. Beter is het om op een droge zonnige dag, niet te vroeg (laat eerst de mist optrekken het vocht verdampen) te starten en ook weer niet te laat te eindigen (voordat het weer vochtig wordt). Tijdens vorst niet schilderen, lees eerst de aanwijzingen op de blikken. Vergeet niet het tuingereedschap te onderhouden. Schoonmaken en invetten is het devies. Ook is het een goed moment om snoeischaren en -messen (ook van grasmaaiers) eens goed te (laten) slijpen. Bezitters van een hobbykas maken deze voor de winter goed schoon. Kuipplanten worden voordat ze naar binnen worden gebracht eerst nagekeken op ongedierte en andere mogelijke problemen. Schimmels en plagen worden eerst verwijderd/ aangepakt.

V.A.T.nieuws 13

14 V.A.T.nieuws

Tuintips - vervolg Bollen en knollen Plant voorjaarsbollen vanaf oktober. Men zegt dat de sneeuwklokjes het best al bloeiend in de tuin worden gezet, maar wanneer de bolletjes direct na de aankoop, zo vers mogelijk, worden uitgeplant zullen ze ook vast wel vanaf het eerste jaar gaan bloeien. Mijn ervaringen ermee zijn tot nu toe positief. Verwilderingsbollen passen prima tussen vaste planten in de border. Deze bollen kunnen na de bloei in de grond blijven en zullen zich ieder jaar verder uitbreiden. Wanneer de bollen zijn uitgebloeid, zullen de vaste planten het afstervend loof aan het gezicht onttrekken. Geschikte soorten voor verwildering zijn: Frittilaria (o.a. keizerskronen en kievitseitjes, de eerste moeten om de paar jaar worden verplant voor een optimale bloei), Scilla, botanische tulpen, Ornithogalum (vogelmelk), diverse narcissen, anemone blanda (bosanemoontjes), sneeuwklokjes (Galanthus), Muscari (blauwe druifjes), krokussen. Op de verpakking staat aangegeven of een soort al dan niet geschikt is voor verwildering. Let bij de aanschaf van bollen op de kwaliteit ervan. Natuurlijk koop je geen beschimmelde of rottende (zachte) bollen. Uitgebloeide herfststijllozen die binnen hebben staan pronken kunnen direct na de bloei in de tuin. Direct na de bloei komt de wortelvorming op gang en daarom moeten ze zo snel mogelijk worden uitgeplant. Bron: origanum/tuintips/herfsttips.htm

V.A.T.nieuws 15

 * bij inlevering van deze bon

10% KORTING in onze Doe-het-zelf winkel DaKBeDeKKING GeIseRs saNITaIR pvc LOODGIeTeRsBeNODIGDheDeN KRaNeN TOILeTTeN BOILeRs fITTINGeN cv-KeTeLs

afsLuITmaTeRIaaL

Kijk voor ons uitgebreide aanbod ook eens op: www.plooyinstallaties.nl

RaDIaTOReN

pLOOY. Altijd het beste advies!

LOODGIeTeRs | INsTaLLaTeuRs | DaKDeKKeRs

Over de brug rechts in de Badhoevelaan 13, Badhoevedorp

Winkel 020 358 1382 | Kantoor 020 659 3480 16 V.A.T.nieuws

Impressies van de zomeractiviteiten op het Tuinpark*

Biljarten is niet alleen voor heren, bleek maar weer eens op het biljarttoernooi van deze zomer

Tijdens de fancy fair vonden de bloemstukjes weer gretig aftrek

Tijdens de fancy fair ontbraken de heerlijke haringen en zure bommen niet

Goed gegooid tijdens het (drogere) tweede jeu de boules toernooi van deze zomer

En de kinderen waren creatief

Alle activiteiten die op het tuinpark worden georganiseerd draaien op vrijwilligers. Wij hebben veel bewondering voor alle moeite en tijd die zij inzetten voor ons allemaal. Bovenstaande foto’s en meer staan ook op onze website: www.vat-sloten.nl. * Noot: Foto’s gemaakt door Ineke Zelhorst (tuin 33), en familie In den Haak (tuin 31)

V.A.T.nieuws 17

Alle comfort van gas zonder aansluiting op het aardgasnetwerk Onze jarenlange ervaring en kennis zorgen ervoor dat Antargaz de ideale partner is voor uw propaangas in flessen, bovengrondse- en ondergrondse tanks. Betrouwbaarheid, veiligheid, kwaliteit en deskundigheid: dat is wat u van ons mag verwachten!

Kiezen voor Antargaz betekent:

De garantie voor een uitstekende service van de beste partner voor tuinders. Neem vandaag nog contact met ons op: Antargaz Nederland B.V. Postbus 76, 5430 AB Cuijk Gratis tel. nr: 0800 2855427 Website: www.antargaz.nl Mail: [email protected]

18 V.A.T.nieuws

Tomatengenoom in kaart gebracht Een internationale groep van ruim driehonderd onderzoekers, geleid door de Wageningen Universiteit en het bedrijf KeyGene, heeft het tomatengenoom in kaart gebracht. Het DNA van de tomaat, Solanum lycopersicum, telt 34.727 genen. De mens heeft ongeveer 21.000 genen. Het blijkt dat het tomatengenoom 60 miljoen jaar geleden, ongeveer gelijktijdig met het uitsterven van de dinosaurus door een meteorietinslag, verdrievoudigde. Dat heeft de plant waarschijnlijk geholpen een barre donkere periode te overleven. Tomaten behoren tot de familie der nachtschades en zijn verwant aan aardappel, aubergine, paprika, tabak en petunia. Tomaten zijn de belangrijkste groente ter wereld en voor Nederland een belangrijk exportproduct. Met 50.000 euro per kilo is tomatenzaad duurder dan goud en Nederland heeft bijna een derde van de wereldmarkt in handen. Het is voor de plantenveredelaars van groot belang om het product nog verder te verbeteren. Nu het volledige genoom van de tomatenplant in kaart is gebracht, wordt dat een stuk gemakkelijker. Het wordt mogelijk planten te selecteren op hun genetische opmaak in plaats van op hun uiterlijke verschijningsvorm en andere eigenschappen. Daardoor zullen kruisingsproeven geen jaren meer kosten, maar maanden. Ook het DNA van 150 andere tomatenvariëteiten en oude landrassen wordt nu in kaart gebracht. Daarmee kunnen onderzoekers snel eigenschappen terugkweken die de afgelopen eeuw verloren zijn gegaan bij de veredeling van commerciële tomatenrassen. Zo hopen veredelaars niet alleen de opbrengst en resistentie tegen droogte en ziekten te kunnen verbeteren, maar ook de kleur, smaak en de bijdrage van tomaten aan de gezondheid. Bron: Volkskrant, 31/05/12 en 02/06/12

Waterlelies Waterlelies hebben een lange geschiedenis; ze komen bijna overal op de wereld voor en werden al duizenden jaren geleden gebruikt als voedsel en geneesmiddel. Daarnaast hadden ze een grote symbolische betekenis; in alle beschavingen heeft men dezelfde dromen gekoesterd: de droom van zuiverheid en die van onsterfelijkheid. En het zijn juist die aspiraties die in de waterlelie verenigd zijn; waterlelies verdwijnen elk jaar spoorloos in de modder of in een opdrogende poel, om vervolgens in de lente weer boven te komen. De blauwe waterlelie van de Nijl vertoont dit kunstje zelfs elke dag: ’s avonds vouwen de bloemen zich dicht en verdwijnen onder water, om de volgende dag weer boven te komen en open te gaan. Al vijftig eeuwen lang wordt deze waterlelie als symbool van wederopstanding gezien. De waterlelie heeft een langere geschiedenis dan de roos. Bron: De Tuinscheurkalender 2012, Romke van de Kaa en Paul Geerts Uitgeverij Contact

V.A.T.nieuws 19

De ladder 2012 Wanneer

Wat

Hoe laat

Wie/waar

Vanaf 5 april 2012 is de Floriade 2012 geopend. Deze Wereldtuinbouwtentoonstelling wordt eens in de 10 jaar gehouden. Thema van 2012 is: het theater van de natuur. Ontdek, leer, proef, relax en beleef het belang van de natuur in ons mensenleven. De Floriade wordt gehouden nabij Venlo en duurt tot 7 oktober 2012. Zie voor meer informatie www.floriande.nl

OKTOBER 6 okt.

Themarondleiding: Snoeien doet bloeien. De natuur zijn gang laten gaan is het allerbeste. Tenminste zo lijkt het. Als wij gaan knippen en snoeien in de planten, lijken we ze letterlijk te kort te doen. Maar een snoeibeurt op zijn tijd kan juist heel veel helpen. Onze gids laat u zien hoe wij onze tuin onderhouden en hoe uw planten winterklaar kunt maken. Deelname € 1,00

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021 www.dehortus.nl

7 okt.

Paddestoelen: Door de aanwezigheid van veel dood hout in de Oeverlanden groeien er veel houtzwammen. Maar ook judasoor en het mooie aard-sterretje zullen we waarschijnlijk aantreffen. Dit jaar onder leiding van Ronald Rave. Voor leden en kinderen is de deelname gratis, niet-leden betalen € 1,50 per persoon. Tevoren opgeven is niet nodig.

11.00-12.30

Vertrek vanaf het NME-centrum ‘De Waterkant’. Anton Schleperspad 1, Amsterdam, 020-6171915 www.oeverlanden.nl

7 okt.

Het Blazersensemble Septentriones met o.a. het Gran Partita van Mozart (www.septentriones.nl). De leiding berust bij Herman Draaisma. Entree bedraagt € 8,00

15.00

Sloterkerk, Osdorperweg 28

Vanaf 14 oktober

Winterklaverjassen vanaf 14 oktober om de week

13.00

De Schakel

27 okt.

Themarondleiding: Groene sporen van de Gouden Eeuw. De oprichting van de Hortus in 1638 valt precies in de Gouden Eeuw, de bloeitijd van Nederland toen de VOC floreerde. De Hortus dankt een groot deel van zijn collectie aan de VOC. Specerijen, zoals peper en kruidnagel, koffie en thee werden uit den verre aangevoerd. Maar ook exotische sierplanten en eeuwenoude palmvarens belandden via de VOC-schepen in de botanische tuin van Amsterdam. Wandel mee langs deze groene sporen van de Gouden Eeuw. Deelname 1 Euro (excl. entree tot de Hortus).

14.00

Hortus Botanicus Amsterdam Plantage Middenlaan 2A, Amsterdam, 020-6259021 www.dehortus.nl

20 V.A.T.nieuws

Activiteiten VAT - vet vermeld - let ook op het mededelingenbord! Wanneer

Wat

Hoe laat

Wie/waar

OKTOBER 27 okt.

Nacht van de nacht: Op zoek naar de duisternis op de laatste avond van de zomertijd. Wat brandt er overbodig, welke lichtarmaturen zijn hinderlijk? Waar kun je buiten ‘s nachts prima een boek lezen? Bijvoorbeeld: Het zwarte licht van Harry Mulisch of Dwaallicht van Willem Elsschot. Geleid door Nico Jansen. Voor leden en kinderen is de deelname gratis, niet-leden betalen € 1,50 per persoon. Tevoren opgeven is niet nodig.

20.30-22.00

Vertrek vanaf het NME-centrum ‘De Waterkant’. Anton Schleperspad 1, Amsterdam, 020-6171915 www.oeverlanden.nl

NOVEMBER 3 nov.

Landelijke Natuurwerkdag: Elke eerste zaterdag van november vindt de Natuurwerkdag plaats. Jong en oud kan die dag werken aan het behoud en herstel van natuur en landschap. Het is eigenlijk een opknapbeurt van het landschap.

Voor meer informatie zie www.natuurwerkdag.nl

11 nov.

Optreden van de sopraan Laila Cathleen Neuman, de violiste Kirsti Goedhart en de celliste Edith Neumann. Er staan o.a. werken op het programma van Georg Friedrich Händel en Nicolas Berner. David Schlaffke bespeelt de klavecimbel. Entree bedraagt € 8,00

15.00

Sloterkerk, Osodrperweg 28

29 nov.

Algemene ledenvergadering: komt allen!

20.00-21.30

De Schakel

Alle data onder voorbehoud. Zie ook de (ladder)activiteiten op onze website www.vat-sloten.nl

Tweewekelijks Winterklaverjassen vanaf zondag 14 oktober: ook voor u Schakel open vanaf 13.00 uur Vanaf zondag 14 oktober a.s. gaat weer om de week het winterklaverjassen van start. Ook al klaverjast u niet, toch is ook voor u om 13.00 uur De Schakel open. Het is er lekker warm en u kunt een kopje koffie, thee of chocolademelk (of een ander drankje) komen drinken

V.A.T.nieuws 21

Nuttige bodemdiertjes De een, meestal een kind, vindt alle kleine diertjes die je in de tuin tegenkomt geweldig. De ander, vaak de moeder, geniet er minder van. Kruipende, kriebelende of slijmerige diertjes kunnen niet op ieders sympathie rekenen. Toch zijn ze een onmisbare schakel in de kringloop. Waarom bodemdiertjes? In de bodem leven talloze dieren. Denk maar aan regenwormen, pissebedden, oorwurmen, spinnen, mijten, duizendpoten en aaltjes. Met zijn alle zorgen ze ervoor dat organisch materiaal wordt omgezet in voedsel voor de planten. Zonder die activiteit zou de tuin na een paar jaar volledig bedolven zijn onder het afgevallen blad. Als in de herfst het blad valt, is het blad van vorig jaar al vrijwel geheel verdwenen. In de tuin kun je het blad natuurlijk nog wegharken, maar ook in de bossen vindt hetzelfde, enorme verteringsproces plaats. Voor de planten is dit van levensbelang. De voedingsstoffen die in het te verteren materiaal opgesloten zitten worden, door het voortdurende verklein- en verteringsproces van allerlei bodemorganismen, vrijgemaakt en komen beschikbaar voor de plant. Dankzij de activiteit van bodemdieren wordt de grond voortdurend omgewoeld en gemengd. Natuurlijk gebeurt dat niet zo drastisch als met een schop of machine, maar op subtiele schaal. Het mengen zorgt voor beluchting van de bodem. Hierdoor kunnen planten naast voedsel ook zuurstof opnemen. Daarnaast kan het regenwater makkelijk in de grond wegzakken. De gangetjes van regenwormen spelen hierbij een belangrijke rol. Naast al hun nuttige werk in de grond zijn al die bodemdiertjes ook nog eens het basisdieet voor allerlei andere dieren die de tuin bewonen. Behalve bodemdieren zijn ook bacteriën, wieren en schimmels actief. Deze micro-organismen vormen samen met de grotere bodemdieren het ‘bodemleven’. Op en in de bovenste 10 cm van een vierkante meter gezonde grond zitten gemiddeld 80 regenwormen, 350 insecten en insectenlarven, 300 duizendpoten en miljoenpoten, 50 slakken, 50 pissebedden, 50.000 springstaarten, 1 miljoen aaltjes en ongeveer 1 miljard bacteriën. Bron: Handboek Natuurlijk Tuinieren, AVVN Een piramide in de tuin Voor tal van dierlijke bezoekers in de tuin vormen bodemdieren een bron van voedsel. De regenworm wordt volop gegeten door merels, egels en mollen. Ook de andere bodemdiertjes worden gegeten door talloze insectenetende vogels. Insectenetende vogels 22 V.A.T.nieuws

zijn van zaadetende vogels te onderscheiden door hun puntige snavel. Zaadeters hebben een kegelvormige snavel. Nog een eter van insecten en andere ongewervelden is de spitsmuis. Dit is geen echte muis, in huis zul je hem niet aantreffen. Hij ziet eruit als een minimol en is vaak te vinden in of bij de composthoop. Ook kikkers en padden eten de nodige bodemdieren. Dit voedselsysteem, waarbij veel kleine dieren door steeds minder, maar grotere dieren gegeten worden, noemen we de voedselpiramide Belangrijke bodemdieren Regenworm Dit is wel de meest bekende werker in de bodem. Er zijn verschillende soorten, de kleinere zitten meestal in de bovenste grondlagen, de grotere wel tot anderhalve meter diep. De kleine, roodachtige wormen in de composthoop zijn weer van een andere soort. Buiten het warme milieu van de composthoop kunnen ze slecht overleven. Omgekeerd komen regenwormen niet in de composthoop, zij prefereren de volle grond. Als een blaadje half uit de grond omhoog steekt, dan is aan de andere kant een regenworm druk bezig om de rest ook naar beneden te trekken. Eenmaal onder de grond wordt het blad langzaam opgegeten en verteerd. Door samentrekkende bewegingen van het lijf wordt een mengsel van blad en grond weer uitgescheiden. Doordat regenwormen diep graven maken ze een uitgebreid gangenstelsel van zo’n zeven à acht mm breed tot anderhalve meter diep. De diepte is van belang voor de planten want zo ontstaat er uitwisseling van koolzuurgas en zuurstof. Ook kan het regenwater makkelijk de bodem inzakken. Regenwormen hebben een klein minpuntje. Ze hebben een grote voorkeur voor ‘goede’ grond waar organisch materiaal aanwezig is en met een goede structuur. Juist daar waar weinig organisch materiaal is en de structuur te wensen overlaat en waar de wormen zeer nuttig werk kunnen verrichten, laten ze het vaak afweten. Breng op zulke plekken eerst voldoende voedsel in de vorm van organisch materiaal aan. De wormen komen vervolgens vanzelf. Regenwormen zijn hermafrodiet, dat wil zeggen zowel man als vrouw. Toch paren twee verschillende regenwormen met elkaar. Op het lijf van een volwassen regenworm zit een verdikking, het zadel. Na de bevruchting schuift de worm dit zadel af en vormt het een cocon voor de eieren. Na verloop van tijd komen de jonge wormen hieruit. Pissebed Pissebedden horen bij de kreeftachtigen. De meeste familieleden leven in zee en in het water, pissebedden zijn aangepast voor het leven op land. V.A.T.nieuws 23

Nuttige bodemdiertjes - vervolg Overblijfsel van hun herkomst is de ademhaling door kieuwen. Hiervoor is het nodig dat ze permanent in een vochtige omgeving verkeren. Uitdroging is funest. Daarom zijn ze vooral ’s nachts actief en houden ze zich overdag schuil in de composthoop, in de strooisellaag of onder de grond. Onder stenen kunnen zich massa’s pissebedden ophopen. Pissebedden eten veel dood plantenmateriaal, aangevuld met mest, schimmels en bacteriën. De verkleinde resten worden weer uitgepoept. Een enkele keer eten ze ook levende planten, zoals zaailingen en wortels, maar dit groeit nooit uit tot een plaag. Vrouwtjespissebedden kennen broedzorg. De bevruchte eitjes komen in een broedbuidel. Na ongeveer een maand komen de jonge pissebedden uit het ei, ze blijven nog een paar dagen in de buidel en moeten dan op eigen pootjes staan. Naast de bekende pissebedden met uitstekende pootjes, komt er in tuinen nog een soort voor, de oproller. Deze doet precies wat z’n naam zegt. Bij onraad rolt hij zich op tot een kogelrond balletje. Is de rust weergekeerd dan strekt hij zich weer langzaam uit.

Oorwurm Oorwurmen zien er vervaarlijk uit met de twee tangen op het achterlijf maar het zijn onmisbare dieren in de tuin. Tegen het verorberen van grote aantallen bladluizen heeft niemand bezwaar. Ook eten ze schimmeldraden en allerlei insecten en hun eitjes. Dat ze ook wel eens een dahliabloem aanknagen is ze daarom vergeven. Oorwurmen zijn vooral ’s nachts actief en verstoppen zich overdag in bloemen en in de strooisellaag. De eieren worden in de grond gelegd, de oorwurmvrouwtjes verzorgen de eieren en jongen enige tijd. Wat niet iedereen weet is dat oorwurmen vleugels hebben. Ze vliegen echter vrijwel nooit. De vleugels zitten heel ingewikkeld opgevouwen onder de korte schilden. Vermoed wordt dat het opvouwen, waarvoor de oorwurm z’n tangen gebruikt, teveel gedoe is. Om oorwurmen een handje te helpen kun je oorwurmpotjes ophangen. Dit zijn bloempotjes, gevuld met stro of houtwol, omgekeerd aan een tak opgehangen. Overdag kunnen ze zich hierin verschuilen, ’s nachts gaan ze op jacht. Duizendpoot Deze goed herkenbare soort leeft ook in de strooisellaag. Het is geen insect maar een ongewervelde en het aantal pootjes valt ook wel mee, 32 in plaats van 1000. Z’n leefwijze is bepaald niet vegetarisch, want vooral andere kleine dieren staan op het menu. De 24 V.A.T.nieuws

voorste poten zijn verbouwd tot gifklauwen, daarmee wordt de prooi beetgegrepen en gedood. Behalve dat er nuttige bodemdieren worden gegeten ruimt hij ook allerlei dieren op die aan de planten eten, zoals keverlarven. Ook duizendpoten kennen broedzorg. Het vrouwtje maakt regelmatig de eieren schoon door schimmels en vuil eraf te eten. Ook worden de jongen nog enige tijd verzorgd. Een jonge duizendpoot heeft bij z’n geboorte nog maar zeven paar poten. Bij elke vervelling krijgt hij een paar meer, tot hij volwassen is. De gewone duizendpoot die in de tuin leeft kan de respectabele leeftijd van 5 à 6 jaar bereiken. Duizendpoten zijn vooral te vinden tussen het strooisel, onder een stammetje of onder stenen. Het zijn snelle lopers, als ze opgeschrikt worden, gaan ze er razendsnel vandoor. Grappig om te zien is dat ze pas ophouden met rennen als ze in aanraking komen met een spleet, een blaadje of iets anders. Dat is een effectieve manier om jezelf in veiligheid te brengen. Gunstige maatregelen De beste manier om het bodemdieren naar de zin te maken is zorgen voor een goede strooisellaag. Laat op alle plekken waar dat kan, tussen planten, op zwarte grond en in de border zoveel mogelijk het afgevallen blad liggen. De bodemdieren verwerken het tot plantenvoedsel en vinden er ook voldoende schuilgelegenheid. Ook zorgt de laag afgevallen blad voor vermindering van temperatuurschommelingen en gaat uitdroging tegen in de bovenste grondlagen. Naast blad en bodembedekkers vormen stammetjes hout en stenen ook prima schuilplaatsen. Probeer zwarte grond zoveel mogelijk te vermijden. Plant op ruimhartige wijze bodembedekkers aan. Het is goed voor het bodemleven en het onderdrukt ook de groei van ongewenste kruiden. Schoffel en bewerk de bodem zo min mogelijk. Rust is voor de goede ontwikkeling van bodemleven onontbeerlijk. Gebruik bij voorkeur de eigen compost om te bemesten en anders organische mest. Kunstmest bevat uitsluitend opneembare voedingsstoffen voor de planten. Voor het bodemleven levert het niets extra op, gebruik het daarom liever niet. Bron: Groentje, AVVN 2007/10

V.A.T.nieuws 25

Gedichten Herfstgeuren

Een fluitende wind en gekraak van takken. Dwarrelbladeren weven bronskleurige tapijten. Geknakte rietstengels langs de modderige sloot. Een lichte nevel klam en vochtig. Glijvlucht over glibberige grond door geelgroene bruine bladmoes. Overal geflierefluit van jewelst Grauwe ganzen gakken. Klapwiekende dansers in V-formatie, vliegen allen zuidwaarts naar de horizon. Een achtergebleven lijster hangt dood in een struik, een buizerd loert ernaar op zijn veel te dunne tak. Rim Sartori

De hazelaar

Onverwacht mij tegen in ‘t nog winters jaar op de sprong der wegen bloeit de hazelaar. Tegen ‘t licht gehangen slingertjes van goud; aarzelend, bevangen raak ik aan het hout. Trillend dwaalt van boven ‘t fijne wolken los; en met bloei bestoven in het naakte bos blijf ik in een beven teruggehouden staan, en ik raak nog even ‘t donker stamhout aan. Ida Gerhardt

Uit: Het Veerhuis Verzamelde Gedichten, Amsterdam 1980

26 V.A.T.nieuws

Artisjokken Artisjokken zijn de grote, gesloten en geschubde bloemknoppen van een distelsoort. De artisjok is gekweekt uit de kardoen, een distel die nog steeds in het wild voorkomt. De oorsprong ligt waarschijnlijk in Perzië en Turkije. Al voor de jaartelling was de artisjok een geliefde delicatesse bij de Egyptenaren en de Romeinen. Ook de Franse edelen waren er dol op. Tot in de 18e eeuw werd het eten van artisjokken beschouwd als een teken van rijkdom. Ook in onze tijd wordt de plant beschouwd als een delicatesse, die bovendien makkelijk in de tuin te kweken is. Naast Soorten Er bestaan verschillende soorten artisjokken. Verschillen zijn terug te vinden in kleur en grootte van plant en vrucht. Teeltproces Artisjokken zijn ‘wilde’ planten. Hiermee wordt gedoeld op het grote gebied dat de plant in beslag neemt bij de groei. Artisjokken zijn overblijvend en kunnen zeker een jaar of drie op de zelfde plek blijven staan. Ze vragen wel flink wat ruimte: afhankelijk van de variëteit moeten we 80 tot 100 cm tussen de planten aanhouden. De planten lopen in het tweede jaar weer uit vanuit de ogen (=knoppen) op het nog levende onderste stengeldeel. Van deze scheuten laat je er 2 of 3 staan, de rest breken we af. De scheuten die blijven staan zullen zich snel ontwikkelen om vanaf medio juni te gaan bloeien. De oogst valt dan in juli of augustus. De afgebroken scheuten kunnen we gebruiken voor de vermeerdering. Kort het blad tot de helft in en pot de scheuten op in een mengsel van zand en potgrond. Dek ze nog een tijd af met plastic om de verdamping tegen te gaan. Alhoewel ze er robuust uitzien (distelachtig), drogen ze toch snel uit. Houd ze een tijdje uit de zon tot ze goed geworteld zijn. Geef ze dan geleidelijk aan meer licht en plant ze uit in de volle grond als ze goed aan de groei zijn. Wist u dat? •  De artisjok bevat een bittere stof, ‘cynarine’. •  Deze stof heeft een positieve invloed op het maagslijmvlies en op de genezing van leverkwalen. •  Artisjoksap is ook de grondstof voor de liqueur ‘Cynar’. •  Een artisjok zowel voor sier als consumptie geschikt is •  Een artisjok ziet er goed uit als de blaadjes dicht tegen elkaar liggen en er fris uitzien. Staan de schubben uit elkaar en van de knop af, dan is de knop te rijp en niet geschikt voor consumptie. •  De blaadjes moeten dik, vlezig en leerachtig zijn. •  Hoe verser de artisjok, hoe beter de zachte en licht bittere smaak uitkomt. •  De artisjok is gevoelig voor uitdrogen, wikkel de groente daarom in een vochtige theedoek. Bewaar de artisjok op een koele plaats 3 dagen in een vochtige doek. •  In de koelkast blijft deze groente 7 dagen goed in een vochtige doek. Bereidingstips •  als voorgerecht: koude artisjok met vinaigrettesaus of warme artisjok met een mosterdsaus •  gevulde artisjokken: bloemknoppen uithollen en vullen met een salade V.A.T.nieuws 27

•  artisjokken met vinaigrette als voorgerecht of bij het aperitief •  artisjokharten in gemengde salades •  artisjokharten op pizza Recepten Koop per persoon 1 artisjok en spoel die onder de kraan zorgvuldig schoon door met de hand het water ook krachtig tussen de opengetrokken bloembladen door te laten spuiten. Er zijn meerdere mogelijkheden om na het koken de artisjok te bereiden, maar de meest gebruikelijke is de artisjokken afgieten, uit laten lekken en ze aanbieden met een dipsausje. Daar zullen we ons hier voorlopig maar eens aan houden, omdat het op zich heel eenvoudig is. Bereiding Artisjok vergt een lange kooktijd. Normaal is de kooktijd drie tot vijf kwartier. Ze zijn gaar wanneer een bloemblad waaraan wordt getrokken redelijk gemakkelijk loslaat van de bloembodem. De steel wordt direct onder de bloem verwijderd, voor of na het spoelen, wat u het gemakkelijkst vindt. Steek met een puntig mesje direct onder de bloem in de steel en leg de bloem op haar kant op de zijkant van het aanrecht met de snede boven. Breek de steel geleidelijk af van de bloem, waardoor u de draderigheid van later beschikbaar komende bloemen grotendeels verwijdert. Knip de draden die eventueel nog uit de bloem steken af en doe de artisjokken samen een ruime pan. Vul de pan aan met zoveel water dat de artisjok nagenoeg onderstaat of eventueel gaat drijven. Zet de groente op en breng het koude water aan de kook. U kunt een teentje knoflook toevoegen als u daarvan houdt. Voorlopig verder niets. Tegen de tijd dat de artisjokken gaar zijn (normaliter drie kwartier)voegt u een beetje zout en het sap van een halve citroen toe. Laat dat samen nog tien minuten doorkoken. In de tussentijd kunt u (reken per persoon 1,5 eetlepel) een dipsausje maken. Een lekkere dipsaus maakt u bijvoorbeeld van: 1 el biogarde, 1 tl sojacuisine, 1 tl mayonaise, 1 tl olijfolie en klop dat tot een gladde saus. Kruiden met kerrie, paprika, gember, tussen de vingers fijngewreven Provençaalse kruiden, peper en zout. Afwisseling en aanvullingen of weglatingen is aangeraden om te zorgen voor afwisseling. Wanneer een laag geplaatst bloemblad gemakkelijk los laat zijn de artisjokken gaar. Giet ze af, laat ze eventueel wat afkoelen, en leg dan een artisjok op een bord per persoon. De dipsaus kan apart worden aangeboden. De onderste bladen die zowat aan de steel vastzaten worden verwijderd. Trek dan van beneden naar boven bloemblaadje voor bloemblaadje van de bloem. Dip het dikke onderstuk in de saus en steek dat deel in de mond waarbij tussen de tanden (of als ze erg mals zijn tussen de lippen) het vlees van de bloem afgetrokken of afgezogen kan worden. De binnenste bloemblaadjes lonen niet. Die kunnen er af geplukt worden. Nu blijft er een kroon “hooi” over met de bloembodem. Met een lepel kan het hooi verwijderd worden (de aanleg van meeldraden en stampers), waarna het lekkerste deel rest: de bloembodem

28 V.A.T.nieuws

Kookrubriek Gevulde Artisjokken Ingrediënten; •  4 artisjokken •  1/2 citroen •  zout •  2 sneetjes korstloos, verruimeld oud witbrood •  1 eetlepel kappertjes •  100 gr geraspte Parmezaanse kaas •  2 eieren •  2 tomaten in blokjes •  peper en zout •  1 eetlepel Parmezaanse kaas •  peterselie.

k-

Bereiding; (Dit voorgerecht smaakt heerlijk als u de gevulde artisjokken warm uit de oven opdient, maar ook koud zijn ze lekker, bijv. als onderdeel van een koud buffet). Snijd van 4 artisjokken de steel en 1/3 van de bovenkant af. Breng in een grote pan ruim water met 1/2 citroen en zout aan de kook en kook de artisjokken in ± 35 minuten gaar (de artisjok is gaar, als u de blaadjes er gemakkelijk uit kunt trekken). Maak een mengsel van 2 sneetjes korstloos, verkruimeld oud witbrood, 1 eetlepel kappertjes, 100 gr geraspte Parmezaanse kaas, 2 eieren, 2 tomaten in blokjes, peper en zout. Verwarm de oven voor op 200 C. Vouw de artisjokken open en verwijder met een lepel het hart. Schep het tomatenmengsel in de artisjokken en bestrooi de vulling met 1 eetlepel Parmezaanse kaas. Zet de artisjokken in een ovenschaal en laat de vulling in à ± 20 minuten helemaal gaar worden. Garneer met peterselie.

V.A.T.nieuws 29

Een heldere kijk op zekerheid Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs biedt particulieren en ondernemers inzicht in hun financiële situatie en adviseert hen over het voorkomen, opvangen en verzekeren van financiële risico’s. Met als resultaat gemak, tijd- en kostenbesparing en de zekerheid, dat het goed geregeld is én blijft.

www.zichtadviseurs.nl

11750 ZICHT_Corp_130x90_fc.indd 1

30 V.A.T.nieuws

01-11-2011 11:11:06

Najaar: tijd voor bollen! Wilt u straks genieten van fleurige bloemen? Nu is het de ideale tijd om bloembollen te planten. Hoe vroeger in het seizoen u de bollen plant, hoe sterker de plant uitgroeit! Wanneer moet ik de bollen planten? September en oktober zijn de uitstekende tijden om bollen te planten. Dan bloeien ze tussen januari en juni. Hoe vroeger in het seizoen u de bloembollen plant, hoe sterker de plant wordt. Maar pas op. Plant nooit als er binnen een maand vorst in de grond kan komen. De bollen zullen dan bevriezen en niet meer groeien. Hoe moet ik een bloembol planten? Een bol plant u altijd met de punt omhoog. De diepte is vervolgens de vuistregel: twee maal de hoogte van de bol. Dus als de bol 3 cm hoog is, moet het puntje van de bol minstens 6 cm diep zitten. Houd afstand tussen de bollen; kijk goed op het etiket voor de geadviseerde plant afstand. Hoe verzorg ik de bollen het beste? Tijdens het planten kan de grond voorzien worden van extra voedingsmiddelen zoals kunstmest. Vriest het nog als de steel boven de grond uitkomt? Dan is het raadzaam om wat stro over de ‘spruit’ te leggen als isolatie. Zo kan de bloem in de spruit niet bevriezen. De grond moet vochtig zijn, maar niet te nat. Zodra de grond rul wordt, geeft u water. Op welke plaats moet ik de bollen planten? Kijk voor een zon- of schaduwadvies altijd op het etiket. Let op! Kijk goed naar de verwachte groeihoogte. Plaats laag groeiende bloemen niet achter (tegelijk bloeiende) hoog groeiende bloemen. Tip: uw eigen bos Als de bloem bijna gaat bloeien, kunt u deze ook iets boven de grond afsnijden en in een vaas met water in huis plaatsen. Zo heeft u altijd u eigen bos bloemen geteeld. Door het planten te ‘plannen’ heeft u in u eigen tuin of bloempotten bijna het hele jaar door prachtige bloemen! Bron: Proef ‘t verschil

V.A.T.nieuws 31

puzzelpagina

32 V.A.T.nieuws

kinderpagina

V.A.T.nieuws 33

34 V.A.T.nieuws

Verkooprondes/mutaties 2012 Tuin 51 Vertrokken: In: Tuin 57 Vertrokken: In: Tuin 94 Vertrokken: In:

J.J. Lievense B.P. Spoorman

Tuin 156 Vertrokken: In:

C.F.C Spel E. Koster

F.C.J. de Vries E. Tromp

Tuin 160 Vertrokken: In:

J.A. Koelmans A. Domanska-Kwinkelenberg

W. Akster J. van den Heuvel

Tuin 163 Vertrokken: In:

S. Pronk W.A.M. Hilbers

Tuin 166 Vertrokken: In:

P. van der Pluijm H.J.A. Jansen

Tuin 115 Vertrokken: W.Th. Van Pomeren In: J.C. Blomme Tuin 149 Vertrokken: In:

G. Brijder J.T. de Jong

! Van de redactiecommissie Kopij inleveren in de redactiebrievenbus of per email naar [email protected] op onderstaande data: • 

16 november

V.A.T.nieuws 35

Afzender: Tuinpark V.A.T. Lies Bakhuyzenlaan 17 1066 CJ Amsterdam