Tuincontact Volkstuindersvereniging Florence Nightingale Dedemsvaartweg30 2545 AC Den Haag
Inhoud: Voorwoord
blz 2
Uitslag Vlindertelling 2014
blz 3
Een kijkje in de kantine
blz 5
Leeftijden
blz
8
Oogst
blz
9
Fruit in het najaar
blz 10
Fantasie met appelflapjes
blz 11
Zaai eens wat anders
blz 13
Eli Heimans en Jac.P.Thijssen
blz 14
Wat te doen in de tuin
blz 16
Mieren
blz 19
Bereikbaarheid bestuur etc
blz 20
1
Beste tuinleden, Sinds enkele maanden ben ik penningmeester van de vereniging. Soms vraagt men mij of het me bevalt. Daar kan ik niet altijd een goed antwoord op vinden. Het werk vind ik leuk. Ik ben boekhouder en vind het leuk om een goede administratie te voeren. Ik heb nu ook meer mensen van de tuin leren kennen. Dat is ook leuk want je doet zo vele sociale contacten op. Als je gepensioneerd ben en thuis zit loopt dat allemaal terug. Ik heb veel leuke en hard werkende tuinleden ontmoet. Zoals de vrijwilligers van de kantine, de winkel en de taxatiecommissie. Allemaal vrolijke mensen die hart voor de vereniging hebben. In het bestuur is het ook fijn samenwerken. Maar toch ben ik soms in staat om er uit te stappen en alleen maar mijn tuin te doen en me nergens meer mee te bemoeien. Sinds ik in het bestuur zit valt me op dat er op de tuin toch ook veel haat en nijd heerst. Dat begrijp ik niet, want er is al zoveel ellende in de wereld. Er zijn tuinleden die niet meer met elkaar door één deur kunnen. Dat hoeft ook niet, maar waarom dan zoveel haat tegen elkaar. Men praat niet meer met elkaar (goedendag zeggen) en kwetst elkaar verbaal. Er zijn strubbelingen geweest, maar kunnen we die nu niet eens een keer vergeten? Waarom probeert een kleine groep het nieuwe bestuur steeds onderuit te halen hatelijke opmerkingen te maken of op mededelingen te schrijven. Het bestuur doet zijn best om zo goed mogelijk de vereniging te besturen en houdt de statuten en het huishoudelijk reglement hoog in haar vaandel. Er is vroeger veel gedoogd (typisch Nederlands) en dat kan niet meer, want we krijgen te veel wildgroei. Buren die elkaar niet meer aankijken om een halve meter tuin. En als je gaat kijken vraag je je af : waar gaat het om? Zelfs de rijdende rechter zou het hier moeilijk mee hebben. 2
Struiken op de grens snoeien en de takken bij de buren gooien, want het zijn hun struiken. Omdat men in het bestuur zit wordt beloofd vriendenwerk niet meer uitgevoerd. Mensen, de vereniging heeft een naam, Florence Nightingale. Deze dame wist wat naastenliefde was. Laten wij daarnaar ook handelen. Heb uw naaste lief. En we hoeven niet allemaal bij elkaar op visite te gaan en gezellig thee te drinken, maar we kunnen wel respectvol met elkaar omgaan. Gelukkig krijgt het bestuur ook veel positieve reacties en daar fleur ik dan weer van op en blijf dus de boekhouding voor de vereniging doen. Met vriendelijke groet, Hans de Bruin (penningmeester)
Uitslag Vlindertelling 2014 De uitslag van de Vlindertelling van het weekend van 1, 2 en 3 augustus Top 5 vlinders 1. kleine vos (zie foto) 2. atalanta 3. klein koolwitje 4. groot koolwitje 5. dagpauwoog Aafke Puts Bron: http://www.vlindermee.nl
Foto: Aafke
3
de kantine is open op zaterdag tussen 10 en 14.00 uur
Het winkeltje is open op zaterdag van 10 uur tot 14.00 uur
4
Een kijkje in de kantine Afgelopen zaterdag zat het terras lekker vol, ook binnen waren er een paar tafels bezet. Er werd druk heen en weer gelopen met broodjes en snacks. Een interview met Elly Schild, zij is de persoon die de kantine draaiende houdt. Hoe ben je terechtgekomen in deze functie? Ik had al zo'n tien jaar ervaring in de kantine. Het bestuur vroeg mij op een gegeven moment of ik de kantine wilde aansturen, met behulp van vrijwilligers draaien wij nu weer. Wanneer is de kantine open? De kantine is open op zaterdag van 9.00 uur tot 14.00 uur. Om 9 uur komen de mensen die de werkbeurt hebben en wij zorgen dan dat ze een kopje koffie krijgen, of iets anders. Hoeveel mensen zijn er werkzaam in de kantine? Op dit moment zijn er 14 vrijwilligers werkzaam in de kantine. Per keer 2 personen. Ze draaien dan een dienst van 9 tot 2. De ene komt dan om 9 uur en de ander tegen elf uur. Zijn er genoeg vrijwilligers? Er zijn nooit genoeg vrijwilligers, hoe meer vrijwilligers hoe minder vaak je dienst hebt in de kantine. Op dit moment
5
draaien de mensen om de 6 weken een dienst, soms door verhindering of ruiling om de 5 weken. Wat komt er allemaal voor kijken om de kantine draaiende te houden? Er moeten werkroosters worden gemaakt. Er moet een vervanger worden gezocht als iemand uitvalt. De kantine moet worden schoongemaakt. Het frituurvet moet regelmatig worden vervangen. Er moeten inkopen worden gedaan. De administratie moet kloppen. Wat is er te koop in de kantine? Er is koffie, thee, warme chocolademelk (in de winter), verschillende frisdranken, bier, een wijntje of een portje. Er zijn broodjes, wit of bruin met een eitje, kaas of worst, ook zijn er zelfgemaakte tosti's. We hebben kroketten, frikandel en natuurlijk patat. Ook hebben we ijs, zoals magnums en raketjes. En we hebben verschillende koeken, bijvoorbeeld een stroopwafel of een cakeje. Wie doet de inkoop? Ik maak een boodschappenlijst, ook voor het voorraadhok, waar schoonmaakspullen en de voorraad liggen zoals toiletpapier . Arie ten Brink haalt de boodschappen bij de Sligro. Ik haal de kleine benodigdheden. Hans en Onno helpen regelmatig bij schoonmaken en bijvoorbeeld het frituurvet vervangen. Doen jullie dit jaar nog activiteiten? We hebben dit jaar de Nieuwjaarsreceptie gedaan en de Paasbrunch. Het is allemaal heel veel werk, als we nog wat vrijwilligers erbij krijgen zouden we weer aan iets kunnen denken, bv aan een bingo eens in de zoveel maanden op de
6
zaterdagmiddag, met een paar vrijwilligers zouden we dit kunnen realiseren. (aanmelden bij Elly Schild) Dus……….., de kantine heeft nog vrijwilligers nodig, zowel om op de zaterdag in de kantine te helpen, als bij speciale gelegenheden te helpen. Elly bedankt voor al je werk in de kantine en voor het gezellige gesprek. groetjes Aafke
Foto: Wil de Zwaan
7
Leeftijden Onze oudste is nu drieënhalf en de jongste is één jaar en vier maanden. Een jong kind is nooit één of twee. Er is iets raars met leeftijden. Het begint in de eerste fase van het leven en het eindigt ermee. De leeftijd van baby's wordt eerst met het aantal weken aangeduid en daarna met maanden. Dat gaat zo door tot het vierde jaar. Van het vierde tot het negenendertigste jaar is er niets aan de hand en gaan de jaren voorbij zonder dat men erbij stilstaat. Je bent niet dertien jaar en zeven maanden en je bent niet vierendertig-en-een half. Op je negenendertigste verjaardag herinneren familie en vrienden je eraan dat je volgend jaar veertig wordt. Kennelijk begint leeftijd dan weer te tellen. Weer volgt een lange tijd dat je niet wordt lastig gevallen. Totdat ze je op je negenenveertigste verjaardag onder de neus wrijven dat Abraham al meekijkt om de hoek en dat ze volgend jaar een knalfeest verwachten. Als je dat overleeft hebt volgen nog een aantal jaren van relatieve rust. De grote en onherroepelijke verandering komt als ze rond je zesenvijftigste voorzichtig gaan informeren naar je plannen voor uittreding uit het arbeidsproces. Als je zestig wordt en het einde van het werkzame leven je zelf confronteert met je leeftijd. Er aan denken is onvermijdelijk, maar het praten erover laat je aan anderen. Als het zeventigste levensjaar zich aankondigt ga je er steeds vaker zelf over beginnen. "Ja, maar ik ben ook al achtenzestig!" Plotseling ga je je leeftijd aanwenden als excuus voor de dingen waarmee je achterblijft en probeer je respect af te dwingen door regelmatig naar je leeftijd te verwijzen. Als je negenenzestig bent ben je niet negenenzestig maar word je zeventig. Iemand van achtenzeventig wordt over twee jaar tachtig. Alsof ze opeens een voorschot op de tijd willen. Waar het ouder worden lange tijd een vloek was, gaan ze er nu mee koketteren. Het leven is een cyclus en eindigt, bij leven en welzijn, zoals die dame die vierentachtig zou worden, ik heb haar aangeraden om zo lang mogelijk het cijfer drie in haar leeftijd aan te houden, "u bent nu drieëntachtig jaar en elf maanden". Niks hoor zei ze, ik word volgend jaar tachtig... en nog vier jaar erbij. Wim Rolvink 8
OOGST Lange tijd was Karel onze fruitkenner, die alle bomen snoeide. Maar dat mag hij niet meer van de dokter. Hij wijst dan naar de hoge toren van het ziekenhuis: "daar zit ie me in de gaten te houden" . Maar toen we hem om raad vroegen hoe we moesten snoeien kwam hij die raad wel geven: "die bomen in jullie tuin kennen me nog." Vooral de oude appelboom, met heerlijke goudrenetten. Ook wij zijn dol op die boom. We hebben vorig jaar zoveel geoogst dat we tot in april ingevroren appelmoes hebben gegeten. Maar ook de peren en pruimen doen het goed. Nu we ze beter onder de netten hebben gestopt laten de vogels ook wat meer voor ons hangen. En wij voor hen, een stukje blijft onbedekt. Helaas eten ze die vruchten dan maar half op, of pikken het steeltje door zodat ze op de grond vallen. Fruit oogsten is dankbaar werk, en je kunt er ook veel mensen een plezier mee doen. Loes en Margot
9
FRUIT IN HET NAJAAR lekker, maar soms veel ineens!
Wat doe je met een flinke oogst aan appels of pruimen? Opeten en weggeven natuurlijk. En met die net iets te zure rode of zwarte bessen? Je kunt er van alles mee doen om er langer plezier van te hebben. Nadeel is dat daar meestal suiker of kunstmatige zoetmakers aan te pas komen en dat wil niet iedereen. Daarom hier suikerloze en toch lekkere tips. SUIKERLOZE BESSEN-APPEL JAM - bessen en zoete appels - dixap zonder suiker of zoetstoffen. (AH, biologisch appelbessendixap bij babyvoeding) - honing en/of appel-perenstroop (biologisch van Zonnatura) - Marmello geleerpoeder voor suikerloze jam. *Maak potten en deksels schoon in gloeiend heet water. *Maak de bessen schoon, snijd de appels (ev. met schil) in stukjes. Ik neem 3 a 4 kleine appels op een pond bessen. Laat het fruit met een scheutje dixap op het vuur pruttelen tot het zacht is. *Doe intussen een scheut dixap in een kommetje en voeg roerend de geleerpoeder toe. (een zakje van 15 gr. voor 1 kg fruit). Voeg daarna nog een lepel honing en/of appel-perenstroop toe. Doe dat mengsel al roerend in de pan met fruit. Proef met een schone lepel, en voeg wat honing of stroop toe als het nog te zuur is. *Maak de vruchten fijn met een stamper. Ikzelf vind het fijn als je nog iets van de vruchten ziet, dus niet helemaal glad. *Vul de potten tot de rand, sluit ze goed af, en zet ze 15 minuten ondersteboven. HEERLIJK! 10
FANTASIE MET APPELFLAPJES - per persoon 1 lapje bladerdeeg (ontdooid) - appel; naar smaak: gedroogde abrikoos, pruim, rozijnen, walnoten, stukjes gember *Verwarm de oven voor op 200 graden. *Laat een paar uur van tevoren de zuidvruchten weken in water. * Schil een appel en snijd in stukjes (bv. 1 grote elstar voor 4 personen). Doe er wat honing door en desgewenst wat kaneel. *Dat is de basis, je kunt er van alles bij doen. bv. per persoon 1 gedroogde abrikoos en 1 gedroogde pruim, geweekt en in stukjes gesneden. Ev. wat rozijnen erbij, en wat walnoten. Ook kleine stukjes gember doen het goed. *Leg de vulling op de bladerdeeglapjes. Vouw de punten over de vulling heen en duw ze een beetje vast zodat het blijft zitten. *Bak ze in de oven tot ze bruin zijn. PRUIMEN Die zijn zoet van zichzelf, dus hebben weinig extra zoetigheid nodig. Maak er jam van met of zonder appels, en een vleugje citroen. Invriezen kan ook. Gebruik dan niet te rijpe en te saprijke pruimen. Hele pruimen inprikken dan barst de schil niet. Gehalveerde ontpitte pruimen in doosjes leggen met de schil naar onder. Je kunt ook pruimenmoes maken en die invriezen. Heerlijk, ook bij wild. Loes van den Bergh 11
Foto boven: Henny
Foto beneden:Aafke
12
ZAAI EENS WAT ANDERS Fruit uit warmere landen, lukt dat hier ook? CITROEN Koop een citroen, spoel de pitten goed af en laat ze drogen. Zaai meerdere pitten in een pot, zaai ze in cactusaarde of potgrond met daarin wat zand. Maak de aarde vochtig. Laat de aarde drogen voor je weer water geeft. Als je een plastic zakje over het potje doet hoef je minder water te geven. Zorg wel dat de luchtvochtigheid hoog blijft door dagelijks wat water te sproeien. Bij een hoogte van 10 cm, de plantjes overzetten in een grotere pot. In de zomer kunnen de plantjes buiten worden gezet. Als de plant binnen gaat bloeien kan je bestuiven met een penseel. In de winter heeft de plant bescherming nodig tegen de vorst. MELOEN Haal de zaadjes uit een meloen, maak ze goed schoon en laat ze een paar weken drogen. Stop de zaadjes 2 cm onder de vochtige aarde. Dek af met een plastic zakje of een glazen plaatje. Laat de aarde opdrogen voor je weer water geeft. De zaadjes komen snel uit en groeien hard. Je kan ze in de tuin zetten. Bestuif de bloemen met een penseel. AVOCADO Haal de pit uit een avocado, maak hem goed schoon, prik er wat cocktailprikkers in en hang de pit in bv een hyacintenglas, zodat hij net het water raakt. Na enige tijd komt er een stengel met een blaadje uit. Je kan hem in de aarde zetten als hij een grotere wortel heeft gemaakt. Zet hem voor 1/3 deel in de aarde. Snoei hem als hij te groot wordt. Aafke Puts
13
ELI HEIMANS EN JAC.P.THIJSSEN. Precies 100 jaar geleden, om precies te zijn op 22 juli 1914, overleed Eli Heimans, natuurbeschermer van het eerste uur en onderwijzer. Zijn 100 jarige sterfdag wordt dit jaar ruim herdacht. Er zijn vele heemtuinen naar hem vernoemd, zoals o.a. de Heimanshof in het zuiderpark. Jac. P. Thijssen verwierf roem door de alom bekende "Verkadealbums". Wat heeft bovenstaande met ons tuincomplex te maken? Zowel Heimans als Thijssen, beiden van huis uit onderwijzer, wilden de inheemse beplanting van Nederland bekendheid geven onder de bevolking. Onze heemtuin is opgezet en aangeplant, en hoort ook zo
14
onderhouden te worden, in de geest en kennis van Heimans en Thijssen, dus educatief. De heemtuin bestaat uit verschillende landschapjes, zoals een vochtig gedeelte (blauwgrasland in de uiterwaarden), wegbermen, en een kalkrijk gedeelte (Limburg). Dit met hun eigen vegetatie. Elk onderdeel vergt zijn eigen specifieke onderhoud, dit om de daarbij behorende plantengemeenschappen in stand te houden. Dit vraagt véél werk, omdat er altijd soorten zijn die door hun zaadverspreiding en agressieve groeiwijze kunnen gaan overheersen. Herkenning én het maairegiem is belangrijk om alles in goede banen te leiden, zodat er steeds meer planten te zien zijn voor belangstellenden. Ons complex heeft met de opzet van de heemtuin het keurmerk "Natuurlijk tuinieren" oftewel het "Lieveheersbeestje" met 2 stippen verworven. En dat is met zo'n klein stukje tuin, waarop dit gerealiseerd is toch niet slecht. Nog even dit: het zou fijn zijn als er wat meer leden zijn die mee willen helpen om de erkenning van het "Lieveheersbeestje" te behouden. Informatie bij Wim de Zwaan. Wim de Zwaan
TUINCONTROLES , waar letten we op: op 30 augustus: Onderhoud pad, de eerste 50 cm vanuit de rollaag onkruidvrij houden. op 27 september Tuinen grenzend aan de binnen slootjes, de taluds worden door de Gemeente begin september gemaaid. Het maaisel moet door de leden zelf worden opgeruimd en afgevoerd. In verband met het maaien moet het talud obstakelvrij zijn. 15
WAT TE DOEN IN DE TUIN IN SEPTEMBER Het is de tijd om fruit te oogsten of te rapen. Appels, peren, late pruimen en frambozen zijn nog heerlijk. De peren zijn rijp op het moment dat het stokje loslaat als je het draait. Het gazon Als je gazon een opknapbeurt nodig heeft, of als je een nieuw gazon aan wilt leggen, is het nu het ideale tijdstip om dat te doen. De zaden ontkiemen prima omdat de grond nog opgewarmd is. Let erop dat er gesproeid wordt tijdens aanhoudende droogte. Het gras groeit niet meer zo hard als in de afgelopen maanden. Maai het daarom weer minder. Kleine kale plekken kunnen gemakkelijk hersteld worden door wat graszaad te strooien. De vijver Let er op dat de waterlelie met zijn grote blad niet te veel van het wateroppervlak bedekt. De hard gegroeide planten van dit jaar kunnen uitgedund worden en kroos kan met een schepnetje weggehaald worden. Hoewel de buitentemperatuur vooral 's nachts behoorlijk kan dalen, zal het vijverwater nog redelijk op temperatuur blijven. Blijf de vissen voeren om de conditie op peil te houden of om deze eventueel nog te verbeteren. Beplanting Verwijder regelmatig de uitgebloeide bloemen van de rozen, zodat de verdere bloei bevorderd wordt. Je kunt de nieuw aangekochte vaste planten in de bloemborders planten. De grond is nu namelijk nog warm, zodat de plant snel nieuwe wortels schiet. Zo zijn de planten sterk voordat de winter invalt. De moestuin De rabarber kan gepland of verpland worden. Houdt wel een onderlinge afstand van minstens een meter aan. Verzamel zaden van doorgeschoten groente, droog ze en je kunt ze volgend jaar weer zaaien. Druiven rijpen het best in de volle zon. Zorg er daarom voor dat de bladeren de zon niet verhinderen om bij de druiven te komen. Haal het in de weg zittende blad desnoods weg. Snoeien Notenbomen kunnen het best in de nazomer gesnoeid worden. De snoeiwonden helen sneller en het voorkomt bloeden. Knip de takken van framboos die vrucht hebben gedragen af tot de grond. Bind de nieuwe takken bij elkaar zodat ze steun hebben. 16
Foto: Onno
17
De bloeitakken van de klimhortensia kunnen teruggesnoeid worden als ze na de bloei te ver naar voren komen. Overig Maak de nestkastjes schoon. Op dit moment kunnen vogels het al gebruiken als slaapplaats.
WAT TE DOEN IN DE TUIN IN OKTOBER Het gazon Nu het stilaan kouder wordt, is het niet meer nodig om het gazon nog veel te maaien. Je kunt er beter wel voor zorgen dat het gras niet te lang is als we de winter in gaan. Mosvorming ontstaat veel sneller bij lang gras. De vijver Het koude water zorgt ervoor dat de vissen zich dieper in de vijver ophouden. Je kunt de vissen voeren zolang de watertemperatuur nog boven de 5 °C is. De moestuin Het planten van diverse fruitbomen kan al beginnen. De grootte van de tuin maakt hierbij niet uit. Ook in een kleine stadstuin komen bijvoorbeeld fruitbomen langs een tuinmuur of schutting goed tot hun recht en nemen weinig plaats in. Bieslook, peterselie en andere vorstgevoelige kruiden kun je uitgraven en in een pot in de keuken zetten. Op die manier heb je de hele winter heerlijke verse kruiden binnen handbereik.
Beplanting De border kan deze maand nog veranderd worden als je dat wilt. Omdat het blad nog niet afgestorven is, kun je goed zien waar alle planten staan.
18
Asters geven de borders in het late jaar nog kleur en lokken vlinders de tuin in. Je kunt ze in volle bloei planten. Hoge soorten blijven beter overeind staan als je er een plantensteun bijzet. Plant bloembollen in de tuin. Snoeien Deze maand kun je uitgebloeide bloemen en overtallige bladeren snoeien en op de composthoop gooien. Haal de knollen van de dahlia's uit de grond, knip de stelen tot ongeveer 10 cm boven de grond af en bewaar ze vorstvrij tot volgend jaar. Vanaf half april kunnen ze weer worden gepland. Overig Scharnierende delen van je tuinmeubelen kunnen tijdens de winter verslechten omdat ze een langere periode niet gebruikt zullen worden. Vet deze delen in voordat ze de berging in gaan. met dank aan Henny
MIEREN
Mieren in het tuinhuisje kunnen erg lastig en hardnekkig zijn. Misschien gebruikt u liever geen mierenlokdozen met imidacloprid, een bestrijdingsmiddel dat schadelijk is voor bijen en (weide)vogels. Hoe houd je die kleine kriebelbeestjes toch buiten de deur? Laat etensresten of vuile vaat niet liggen. Een enkele kruimel is voor een mier al heel aantrekkelijk. Mieren volgen vaste routes via een geurspoor. Breng ze in de war door dit spoor schoon te maken met zeep of leg sterk geurende kruidnagels of uienpoeder op het mierenpaadje. Helpt om de tuin leiden niet, dan kunt u de mieren ook doden met huismiddeltjes. Meng stroop met gist en water, en zet het in een bakje op de mierenroute. Of giet stroop in een pot, prik een gaatje in het deksel en plaats dat op hun paadje: de mieren kunnen er wel in, maar niet meer uit. Bron: Milieu Centraal 19
Bereikbaarheid bestuur en contactpersonen Elke zaterdag zijn er bestuursleden aanwezig op de tuin tussen 10 en 12 uur. Ze zijn dan beschikbaar voor vragen, suggesties of klachten. U kunt ook altijd een briefje in de postvakjes doen, of een e-mail sturen. Telefonisch in dringende gevallen (nood, brand etc): 1.Wim Koolwijk tel 070 368 6710 2. Wim de Zwaan tel. 070 388 47 60 Bestuur: Voorzitter: Riet Koster, tel: 070-3662766 email:
[email protected] Secretaris: Wim Koolwijk, tel. 070-3686710 email:
[email protected] Penningmeester: Hans de Bruin, tel. 070-3255625 email:
[email protected] Wim de Zwaan tel: 070 388 47 60 Afmelden tuinbeurten: Wim Koolwijk Tuincontact: Kopij voor het volgende nummer graag inleveren voor 25 september 2014 bij : Aafke Puts en/of Loes van den Bergh
[email protected] [email protected] 20
