Rapporten: Hoofdstukken: •
• • • •
• •
Maak van de hoofdstukken evoluerende open documenten, waarvan met grotere regelmaat dan eens in de 6/7 jaar updates verschijnen. Voor het publiceren van een update is alleen een expert reviewronde nodig en geen government review. Wanneer er SPM's worden gemaakt op basis van een bepaalde set hoofdstukken, dan vindt er pas een expert/government review van de betreffende hoofdstukken (en natuurlijk expert/government review van de SPM). In kleinere stukken hakken, alleen de stukken waarop iets nieuws te melden is behandelen. Geen mammoet-assessments meer optuigen. Ga ook expliciet in op argumenten van sceptici. Beleidsmakers verwachten dat in een "neutraal" rapport. Nog meer, ook in SPM, verschillende opvattingen vanuit de wetenschap aan bod laten komen. Gebruik crowd sourcing voor het verbeteren van figuren (maar laat wetenschappers beslissen).
In het proces van schrijven de sectorale vertaling meenemen en niet achteraf. laat "frequently asked questions" meer leidend zijn bij het verzamelen en organiseren van informatie. Die FAQs kunnen zowel van IPCC-experts als van gebruikersgroepen komen.
SPM/TS: • • •
•
maak de taal in de eindfase in een samenvatting zo helder mogelijk, zo min mogelijk 'wetenschappelijk' Samenvatting door redacteuren, wetenschapsjournalistiek en beleidsjournalistiek Verschillende samenvattingen voor verschillende doelgroepen, in samenwerking met die doelgroepen gemaakt (wetenschap en beleid; wetenschap en journalisten/media; wetenschap en bedrijfsleven; wetenschap en NGO's, etc) Beleidsmakers hebben vaker update nodig, maar lezen hele rapporten niet. Consensusproces primair relevant voor internationale onderhandelingen, praktisch gezien niet vaak. Maar voor nationaal gebruik kan wel vaker een soort SPM worden gemaakt (vgl PBL-notitie december 'Klimaatprobleem', nav presentatie aan minister Kamp)
Algemeen: •
•
•
•
omvang beperken/ Rapporten (of andere producten) moeten leesbaarder en korter zijn. door minder onderwerpen te behandelen en dit op een prettig leesbare manier te publiceren. Liefst niet in angstaanjagend dikke boeken. Veel meer aandacht voor moderne web-based communicatiemiddelen nodig: De IPCC website is zeer outdated en user-unfriendly. Zet communicatie professionals is om een gelikte en user friendly website te maken waar de informatie snel en op een intuitieve manier te vinden is. Wellicht ook andere communicatiemiddelen zoals video-boodschappen, social media, Wikipedia-achtige structuur, presentatie-slides voor verschillende doelgroepen. Highlights en relevante tussenconclusies ook in andere talen. De ervaring is dat hoewel veel mensen aardig Engels kunnen, stukken toch aanzienlijk beter gelezen en begrepen worden als ze in de moers taal gaan. Haak in op actuele gebeurtenissen (dynamical fact sheets).
•
• • • • •
•
• • •
•
•
• •
• •
•
Synthese is nodig, maar misschien juist niet door wetenschappers. Wetenschappers zouden kunnen samenwerken met mensen met schrijfcapaciteiten (journalisten? Schrijvers?) die de wetenschappelijke synthese kunnen omschrijven naar een toegankelijk verhaal. Of een infographic-tekenfilm. meer focus op thematische rapporten (in plaats van vooral de assessment reports) Geef meer aandacht aan onderwerpen van klimaatsceptici. Bv verklaring van recente 'gebrek aan opwarming'. Leg meer nadruk op Special Reports t.o.v. volledige assessments. Actuelere wordt moeilijk - het klimaat zelf, inzichten daarover en de modellen evolueren op dde 10-jaar tijdschaal. Eigenlijk is de 6-jaar cyclus al te kort voor een volledige assessment. De producten die gaan over adaptatie en mitigatie behoeven een meer praktische , regionale en stakeholder gerichte aanpak. Meer denken vanuit de maatschappelijke vraag in plaats van voornamelijk aanbod-gedreven assessments door vaak theoretisch gerichte auteurs. Kennis over adaptatie kan sneller, transparanter,goedkoper en effectiever worden verkregen. Voorbeeld: World Energy Outlook van de IEA. Gezaghebbend, wereldwijd gebruikt, (jaarlijkse) geschreven door een klein clubje. Draai niet om de hete brij heen. Fouten in rapporten zijn gewoon fouten, hiaten in kennis idem splitsen in onderdelen: los uitbrengen daar waar flink nieuwe kennis is Vraag bedrijven/organisaties hoe de informatie voor hen geordend/ontsloten zou moeten worden en tevens beter luisteren wat er leeft in de verschilende regio's, publiek, privesector , meer betrokkenheid van stakeholders bij inhoudsopgave ik ondersteun de web-based approach zoals Ronald voorstelt. Maar om de armere kenniscentra in ontwikkelingslanden met slechte IT niet op achterstand te zetten is er nog wel iets óuderwets' nodig - boekjes, CDs, et Er zijn nu al op eigen initiatieven rapportages die tussentijdse assessments beogen te zijn, denk aan 4 degrees-rapport van de wereldbank, denk aan Copenhagen diagnosis, denk aan SWIPA, of aan Arctic resilience report. Dat gebeurt omdat IPCC nu onvoldoende actueel is. IPCC nieuwe stijl kan best aansluiten bij dergelijke tussen-/particulier-initiatief-assessment. Mogelijkheden tot hyperlinks om direct terecht te komen bij de onderbouwende studies. Veel meer aandacht voor disciplines buiten de techno-economische disciplines en kwalitatieve informatie. WGIII gaat onbevredigende uitkomsten geven omdat alles op basis van kwantitatieve modellen gebeurt. Die hebben grote beperkingen (ze zijn bijvoorbeeld heel slecht in het meenemen van gedrag), die wel worden genoemd maar in de praktijk genegeerd. Een beeld zegt meer dan 1000 woorden: goede infographics kunnen de toegankelijkheid aanzienlijk verbeteren. Levende documenten (continue of in korte tijdscycli bijgewerkt) op verschillende (afgebakende) onderwerpen. Deze kunnen dan om de zoveel jaar worden samengevat incl synthese-slag. Vaker wetenschappelijke updates, maar niet vaker SPM-goedkeuringen. Bijvoorbeeld ieder jaar een update van de wetenschappelijke inhoud, en minstens iedere vijf jaar een SPMdestillaat (of vaker naar behoefte en met een bepaalde focus).
•
• •
producten kunnen meer geschikt/relevant gemaakt worden voor de gebruiker, door een vertaling toe te passen op de wetenschappelijke resultaten zodat de gebruiker ermee aan de slag kan. Dat hoeven de grote wetenschappelijke instituten niet zelf te doen, maar kan in samenwerking uitgevoerd worden met de meer toegepast wetenschappelijke organisaties dan wel de commerciele meteobedrijven Niet ingaan op de wens om vanuit IPCC regionale informatie te leveren. Andere organisaties (niet per se markt) zouden dit beter kunnen. Commerciele gebruikers ook laten meehelpen bij de totstandkoming va de rapporten.
Organisatie Doelstelling: • • • • • •
•
•
VRAAG NUL: MOET IPCC BLIJVEN? IS DOELSTELLING VAN 1988 NOG ACTUEEL? We moeten eerst duidelijk hebben wat het primaire publiek van IPCC is: Beleidsmakers natuurlijk. Maar heeft het IPCC ook een publieksfunctie? Het IPCC moet minder inside-out denken maar meer inspelen op de behoefte van haar gebruikers. Educatiemiddelen baseren op IPCC rapporten leg goed uit waarom het IPCC nuttig kan zijn en waarom het er überhaupt is om de rapporten relevanter te maken voor beleidsmakers is het misschien verstandig om af te stappen van een van de doelstellingen van het IPCC, namelijk het beleidsneutraal zijn van de rapporten. wanneer de rapporten wel policy prescriptive zijn, zijn ze sneller relevant voor beleidsmakers Wat is het doel van ipcc? o bewijzen dat de mans het klimaat beinvloedt - is gebeurd o projecties maken voor mitigatieopties - kan ook zonder ipcc o regionale klimaatverandering voorspellen tbv adaptatie - kan beter regionaal in klimaatdiensten o communicatie tussen wetenschappers bevorderen - zou wcrp moeten doen o communicatiue tussen wetenschappers en ingenieurs bevorderen - nemen klimaatdiensten over ik zie eigenlijk geen overtuigende rol meer overblijven. IPCC draagt bij aan kennis-transfer; dat aspect zou liefts geborgd moeten blijven.
Vormgeving: •
• •
de vraag is of IPCC een VN organisatie moet blijven. Nadelen versus voorbeelden in kaart brengen. Nadelen zijn bijvoorbeeld: politieke kleuring door 'regionale balans'; log en star systeem. voordelen: alle regeringen staan achter de SPM . maar is het die prijs waard? Schrap een aantal onderwerpen waar IPCC over gaat! Net als na de eerste assessmentronde de taken van de werkgroepen werden herzien (werkgroep 3, die ging over ingrediënten voor het klimaatverdrag, werd vervangen door een ander onderwerp), is het nu na de vijfde assessmentronde tijd om de onderwerpen te herzien. Voorstel: laat IPCC focussen op natuurwetenschappelijke basis en impacts en stop als IPCC met assessment van maatregelen, technologie en beleidsopties. Er zijn andere
• •
•
organen, zoals het International Energy Agency, aan welke een aantal van die taken zouden kunnen worden overgedragen. IPCC (de landen) moet besluiten over het proces waarmee informatie wordt geëvalueerd, niet over het resultaat daarvan. het IPCC opsplitsen in sector gerichte werkgroepen waarbij er als het ware een aantal sector specifieke special reports uitgebracht worden. zodoende kunnen beleidsmakers e.d. voor hun relevante kennis raadplegen en kan deze kennis veel sneller vernieuwd worden. ik vraag mij af of het IPCC altijd alle gevraagde informatie moet leveren. Door altijd alle vragen te beantwoorden zijn deze rapporten zo groot gegroeid
Procedures Werkgroepen: • • •
• • •
• •
•
korter cyclus van schrijven van rapporten waardoor de kennis die gebruikt wordt minder oud is. intervisie met beleidsgroep tussentijds We could have a staggered approach for the timeline: o Year 1: scoping o Y2: writing WG1 + synthesis o Y3: WG1 published, together with updated synthesis across WG o Y4: writing WG2 + synthesis o Y5: WG2 published, together with updated synthesis across WG o Y6: writing WG3 + synthesis o Y7: WG3 published, together with updated synthesis across WG NB: This assumes we keep 3 WG, allows better "digestion" of the info in previous volumes, and provides policymakers with a more continuous stream of quality information (every 2 yrs instead of every 7 yrs) is rapport I nog nodig als er voldoende (politieke) consensus bestaat over noodzaak koppeling werkgroep 1 en 2 versterken assessment reports meer top-down laten onstaan: eerst met alle auteurs werken aan crosscutting narrative, dan pas hoofdstukken gaan schrijven (in plaats van huidige methode waarbij hoofdstukken grotendeels in silo's werken) afzonderlijke organisaties voor rapport I, II en III, of nog verder uitgesplitst, om meer te kunnen focussen er moeten een groep mensen aangesteld worden die overzicht houden gedurende het proces ter bevordering van de synthese en actief communiceren met de verschillende werkgroepen, deze groep mensen zou het SYR dan ook kunnen schrijven Reduce groups to 2: o WGI: problem o WG2: solutions misschien moet het rapport in minder delen uitgebracht worden zodat er geen kennis herhaald wordt in de andere werkgroep rapporten en zodat er makkelijker synthese ontstaat van de kennis in de rapporten.
•
Richt een 'werkgroep IV' in die sociaalwetenschappelijke kennis integreert en beoordeelt, en die inzichtelijk maakt waarom publiek en beleidsmakers klimaatwetenschappelijke kennis afwijzen...
Algemeen: •
• • •
•
•
• • •
•
• •
• • • •
Losknippen van het wetenschappelijke proces en het politieke proces. Wordt nu in elk geval in de beeldvorming op een hoop gegooid ( o ja, VN, politiek dus....). Wetenschap bv apart onder WMO, politiek apart onder UNEP. Heeft het nog wel zin om in de synthese totale consensus te bereiken. Misschien moet ook daar uiteindelijk iets komen als: 90 procent van de landen is het eens... maak gebruik van 'niet-wetenschappers' in een eerder stadium van het proces Gooi het scopingproces open, met uiteraard stabiliteit zodra auteurs aan de gang gaan! Door eerst in een open proces met allerlei stakeholders op verschillende niveaus in kaart te brengen wat het scala aan vragen is. Investeer dus in een participatief scopingproces en voorkom 'capture' door experts die al weten waar de assessments over moeten gaan. Het opengooien van het scopingproces zal naast meer transparantie (vraag 1) ook leiden tot andere vragen en tot het ontsluiten van daadwerkelijk gewenste informatie. Wetenschappers en burgerpanels moeten invloed hebben op de inhoudsopgave van IPCC rapporten (zoals die in het Panel wordt vastgesteld). de huidige plenary-approved outlines werken contraproductief. IPCC en klimaat leeft nog steeds onder een grote groep mensen, al zijn zij niet allemaal in de bloei van hun carrière, zij kunnen helpen bij het maken van vertaalslagen naar modernere media. Publiceer over de ontwikkelde methodieken in de wetenschappelijke literatuur. effectieve communicatie veel eerder in het schrijfproces centraal stellen (niet als afterthought na de vaststelling van de SPM) Moderne (social) media kunnen sterk ondersteunen. Worden nu vrijwel niet gebruikt. Zijn inzetbaar tijdens het fabricageproces van (tussen)conclusies, maar vooral ook voor de communicatie van de resultaten ervan. Organisaties die kennis of synthese toevoegen, zoals Wereldbank, vragen/faciliteren om in hetzelfde websysteem te publiceren en aan te geven wat de verschillen zijn/op welke stukken ze voortbouwen Maak een actueel rapid response portal die bestaand materiaal toespitst op actuele discussies, gebeurtenissen, vragen etc. Voorbeeld van goede doelgroep-specifieke communicatie: UNEP "rapid response assessment series" en "vital graphics series". In de laatste serie is jaren geleden laatste klimaat rapport gemaakt, zeer goed voor doelgroep Maatschappij/educatie Overweeg tussen 2 rapporten in een of meerdere FAQ´s. Factsheets die de 10 belangrijkste vragen uit de samenleving beantwoorden en illustreren. transparanter maken van de verzamelaars van wetenschappelijke literatuur Accepteer dat IPCC niet alle antwoorden kan bieden (op het gebied van tailoring van WG1 informatie, maar zeker ook wbt impacts and adaptation). De handoff van IPCC naar climate services en andere organisaties die toepassing faciliteren moet echter onderdeel zijn van het IPCC proces (in het vormgeven van de vragen die IPCC WEL beantwoord, het expliciet zijn waar dat ophoudt, en het geven van guidance over wat er voor gebruikers daarna komt).
Financiën: • • •
betalen van bundel-/synthesewetenschappers via klimaatfonds bedrijven die business-case zien, laat die meebetalen nieuwe verdienmodellen bij het gebruik van modellen etc. op deze manier kan het opengesteld worden ook voor landen die geen meteoconsult e.d. bedrijven hebben
Review: • •
• • •
• •
Het hele IPCC review proces via open access (journals kunnen het nu ook, dan moet IPCC het ook kunnen). Transparanter schrijf- en reviewproces: zoals een wetenschappelijk artikel in de EGU journals de ZOD intern reviewen, de FOD een paar collega's laten zien en de SOD openbaar maken: Dit is de tekst zoals je die voor ogen had. De reviews ook openbaar maken, en antwoorden van de reviewers of ze tevreden zijn of niet. Maak maar een apart meldpunt waar publiek wordt uitgenodigd fouten te detecteren en aan te leveren. review commentaren moeten met de reactie erop voorafgaand aan volgende reviewronde/vaststelling openbaar worden gemaakt Beter maken: interactieve review, dwz terugkoppeling naar de reviewers voor de Final Draft af is, versie daarvan circuleren zodat degenen die het wel met de SAOD eens waren kunnen zien of de tegenstemmers niet te veel invloed hebben. Review commentaren moeten anoniem worden behandeld. schakels aio's in bij het reviewen van rapporten en laat ze onder begeleiding meeschrijven
Communicatie: •
• • •
•
Minder krampachtig omgaan met directe contacten tussen wetenschappers (incl. IPCCauteurs) en de pers. Dit is aan de werkgevers van deze wetenschappers. Dit versterkt de outreach van het IPCC. Stel plenaire vergadering open (via webcast)! Waarom als media niet bij de vergaderingen aanwezig zijn? Het belemmeren hiervan voedt het wantrouwen. Wetenschappers die zeggen namens zichzelf te spreken en niet namens IPCC of een overheidsinstelling mogen gewoon zeggen wat ze willen. Die krijgen vertrouwen, en dat gaat meestal goed. Kopieer werkwijzen en strategieën van de twijfelindustrie: frappez-toujours, inspelen op actualiteit, communiceren zodat waardenpatronen worden aangesproken, inzet social media, populaire mainstream-media, paar communicatieve kopstukken, etc. (maar dan uiteraard op basis van de wetenschappelijke ipv nepwetenschappelijke kennis).
Algemeen: • • •
stuur eens een survey naar de gebruikers... misschien hebben zij nog goede ideeën Vrije data voorziening, toegankelijke formats, modeluitkomsten, waarnemingen (climate services). Informatie in een portal structuur.
•
• • •
Bij het (makkelijk) toegankelijk maken van data is er ook een rol voor het IPCC - en andere organisaties - in het geven van guidance over hoe de data te gebruiken. Ook in (ontwikkelings)landen waar (nog) geen marktpartijen zijn die hier verantwoord mee om kunnen gaan. hoe zorg je dat overheden in armere landen de kennis ook actueel (bijvoorbeeld iedere 2 jaar) in een rapport krijgen als dit niet via het IPCC gedaan wordt? rekening houden met tailoring door anderen van afnemer specifieke producten We should not task IPCC to replace all the international and national research organisations!
Niet direct bruikbaar: • • •
•
• •
•
• • • •
waarom kan wetenschappelijke wereld niet zelf voor synthese zorgen zonder IPCC? Maatwerk updates afhankelijk van de stand der dingen Er zit een essentiele mismatch tussen de tijdschaal waarop de politiek nieuwe informatie nodig denkt te hebben (4 jaar) en de tijdschaal waarop de wetenschap nieuwe informatie kan leveren over dit probleem (10 jaar). IPCC moet ook zorgen dat de volgende generatie wetenschappers, met name die uit ontwikkelingslanden, mee kunnen komen. De auteurs bestaan nu uit grijze mannen uit Europa en de VS. Maak elk jaar een korte update van de hoofdconclusies. Voor gebruik in het publieke debat zijn de IPCC-rapporten nu moeizaam. Op basis van tussentijdse wetenschappelijke syntheses is eens in de zoveel tijd een wetenschapsjournalistieke vertaalslag nodig, die het wetenschappelijk materiaal toespitst op bruikbaarheid in het publiek cq politieke domein. flexibilere interfaces (niet alleen rapporten, maar bijvoorbeeld webportals of onderdelen daarvan). Daarbij zou wellicht een scheiding gemaakt kunnen worden tussen IPCCgoedgekeurde elementen (die dan ook voor iedereen goed herkenbaar moeten zijn) en meer dynamische aspecten die vaker geupdate kunnen worden en meer toegesneden kunnen worden op bepaalde toepassingen en/of gebruiker Kan IPCC helpen free-access tot wetenschappelijke artikelen te krijgen? Geef experts de mogelijkheid om voor het volgende rapport vragen te formuleren. door afnemers te laten beslissen, en daarbij afnemers anders te definiëren dan 'landen' aansluiten bij, regisseren van bestaande spontane' assessements die al gaten tussen de ipccrapporten invullen
De verder uitgewerkte ideeën: 1. Is doelstelling IPCC nog wel actueel? Welke doelstelling moet de IPCC anders voor zichzelf stellen? •
•
IPCC vervult nog steeds een belangrijke rol, in UNFCCC maar vooral ook in een groot aantal landen waar het basis vormt voor nationaal beleid en praktijk. Maar er zijn problemen met de beeldvorming, in het bijzonder in een flink aantal westerse landen. Conclusie: IPCC niet opheffen, maar wel aanpassen, bijvoorbeeld o duidelijke cesuur, nieuwe start o nieuwe voorzitter? o herijking mandaat, back to basics o meer focus op onderliggende wetenschap, minder op oplossingen? o meer kleinere rapporten? o betere stakeholder engagement in het vaststellen van de outlines (and niet de regeringen de gehele outline laten vaststellen) -- bijvoorbeeld author teams de outline laten schrijven en die voor commentaar door overheden, experts (en misschien zelfs anderen) beschikbaar maken zoals nu met drafts.
2. Hoe lang moet er tussen de (deel)rapporten inzitten? En hoe geven we dit vorm? •
web-based maken van het IPCC rapport, waardoor kleine aanpassingen in al bestaande IPCCteksten/literatuur mogelijk zijn.
•
kleiner en compacter maken van de IPCC organisatie. bijvoorbeeld door twee werkgroepen (problemen en oplossingen) aan te stellen in plaats van drie. Waarbij de twee werkgroepen na elkaar werken, eerst WGI en dan WGII. op deze manier kan de cyclus verkort worden van een jaar of 6-7 naar een jaar of 4.
•
capaciteit (ook de capaciteit van de review) kan vergroot worden door het gebruik maken van netwerken van PhD's en studenten via nieuwe netwerkmogelijkheden (twitter, facebook etc.). Maar hierbij moet wel rekening gehouden worden met (technologische) achterstand van personen uit derde wereldlanden.
3. Hoe moet de interface tussen civil society(samenleving) en IPCC plaatsvinden? • • • •
IPCC interface naar maatschappelijke actoren, bijv via specifieke summaries. Maatschappij is een essentiele doelgroep ook ivm beleidsproces, maar ook omdat de maatschapplijke discussie over klimaat zo uit de pas loopt met de wetenschap. Deze samenvattingen dien qua onderwerpkeuze ook gevoed te worden door de doelgroepen. Samenvattingen kunnen ook mede door de doelgroep worden geschreven (ie door wetenschappers EN exponenten uit de doelgroep)
•
• •
• • •
• • • •
Op basis van wetenschappelijke 'spoor' een verdere vertaling maken naar diverse doelgroepen? o Summary voor Civil Society maken, op niveau synthesis rapport wellicht ook omgekeerd: vragen uit de samenleving laten beantwoorden o IPCC moet meer gebruik maken van actuele kwesties in special report oppakken o Behoefte aan reacties op korte tijdschaal, niet IPCC, wel via instituten en betrokken wetenschappers Is rapid response iets dat onder IPCC vlag gedaan kan worden? Qua snelheid van reageren niet. Gezien het tanende publieke vertrouwen in IPCC (bij grote delen vh publiek is IPCC geen vertrouwenwekkende naam meer) zou een andere structuur van IPCC gepaard moeten gaan met een andere naam en andere organisatie. Wat is/wie zijn geloofwaardige afzender(s) van kennis? Is het IPCC dat? Anderen? KNMI? Communicatie van "probleem" wordt bemoeilijkt doordat het probleem zich pas later substantieel manifesteert maar wel nu al een (begin van) een oplossing behoeft. toegankelijk communiceren over complexiteit, langere tijdschalen, onzekerheden, wetenschappelijk work in progress, signaal en ruis: hoe is dat met IPCC-kennisbasis te verbeteren? Er is behoefte aan 'duiding' van gebeurtenissen en debatten waarbij experts/wetenschappers helpen die duiding te maken. Moet zo’n interface wel bij IPCC? Leemte in het reageren op actuele gebeurtenissen en issues; behoefte aan een wetenschappelijk gebaseerde "rapid response" Geef, evt in een appendix, een volledige wetenschappelijke onderbouwing van de belangrijkste conclusies. Met name mbt attributie. Voorkom dat lezers die die uitspraak willen begrijpen moeten puzzelen of naar de referenties moeten.
Overige ideeën/kanttekeningen uit deze specifieke brainstormsessies •
•
• • • •
Waarom betaald en organiseerd 1 land de TSU's? Waarom geen internationale TSU's? bijvoorbeeld alle landen die mensen leveren aan de TSU dragen bij aan de financiering hiervan. Beschikbaar maken van webportals voor wetenschappelijke resultaten zodat een dynamische achtergrondinformatie basis up to date wordt gehouden. Kanttekening is hoe dit te organiseren (onderwerpen, redigeren en samenvatten). Openheid en directe beschikbaarheid is mooi maar er zal toch een redactie moeten plaats vinden. Dat zal ook organisatie vergen. Maak op IPCC/website de figuren uit de rapporten toegankelijk met thumnails erbij, opdat je eenvoudig de juiste kunt uitzoeken. Maak powerpointpresentaties met de belangrijkste resultaten/figuren beschikbaar. Doe ook aan duiding van bijzondere events, bv Storm Sandy, recente koude voorjaar in W/Europa.
