Tr a v e r s e Nummer 37, juni 2015
Betere verkeerslichtenregelingen met minder inspanningen
• • • •
fietsen en lopen
Persoonlijk contact onmisbaar in gedragsveranderingsprojecten Evaluatie verkeersongevallenprotocollen Problemen rond vrachtwagenparkeren in kaart Cursussen en masterclasses najaar 2015
innovatie
internationaal
milieu
mobiliteitsmanagement
openbaar vervoer
openbare ruimte
parkeren
procesbegeleiding
verkeerslichten
verkeersmanagement
verkeersveiligheid
column ‘We are late, no you’re early’.
colofon
Teleurgesteld veegde ik het zweet van mijn voorhoofd. Die ochtend was ik met mijn lief vol goede moed in Harwich aan land gegaan, na een korte nacht in te korte bedden op een lawaaierige veerboot. We zouden die dag in één ruk met de auto van de Engelse oostkust naar Holyhead in Wales rijden, om van daaruit met een tweede veerboot nog voor de avond inviel in Ierland te arriveren. Van een TomTom had in die tijd nog niemand gehoord, maar we beschikten over een goede kaart en hadden de route vooraf nauwgezet bestudeerd: circa 600 km afleggen in zeven uur moest te doen zijn, ook als je voor het eerst links ging rijden. In het begin schoot het nog lekker op, maar toen Wales in zicht kwam ging het steeds langzamer. De wegen werden smaller, de inhaalmogelijkheden namen af en de stress in de auto steeg naar het kookpunt. Gelukkig zagen we de boot nog liggen toen we ons meldden bij de slagboom die de toegang tot het veerbootterrein regelde. De parkeerplaats was weliswaar verontrustend leeg, maar we leken op tijd te zijn gearriveerd. In mijn beste Engels zei ik tegen de beambte: ‘I suppose we are a little late, sir’, waarop hij riposteerde ’No lad, you’re early’.
Colofon
Traverse is een uitgave van DTV Consultants B.V. en verschijnt twee maal per jaar. Op de voorzijde Carl Stolz, senior adviseur en Bart Veroude, senior analist
Redactie-adres DTV Consultants T.a.v. Kim Heerkens Postbus 3559 4800 DN Breda Telefoon (076) 513 66 00 Fax (076) 513 66 06 E-mail:
[email protected] www.dtvconsultants.nl Bezoekadres Markendaalseweg 44 4811 KC Breda
Redactie/eindredactie Kim Heerkens Hans Godefrooij Marcel Kant Tanja Steenhorst
Ik moest aan deze leerzame ervaring denken toen ik laatst de eerste themamiddag van VERKEERSNET Academy bezocht in Utrecht. Het ging die middag over Geld uit Europa; over kansrijke subsidiemogelijkheden voor wegbeheerders betreffende allerhande mobiliteitsprojecten. Halverwege de eerste presentatie meldde de spreker dat net die week de indientermijn voor een bepaalde subsidie mogelijkheid was beëindigd, waarop een van de deelnemers hevig gesticulerend het woord vroeg. Hij zei namens zijn werkgever naarstig op zoek te zijn naar aanvullende financiering uit Europa en vroeg zich af of hij nu te laat was? Hij werd meteen gerustgesteld; volgend jaar zijn er weer nieuwe kansen. Zichtbaar opgelucht leunde hij weer achterover in zijn stoel. Over de kansen die Europa biedt wordt verschillend gedacht. Van alle aanwezigen die middag was slechts 30% werkzaam voor een wegbeheerder, terwijl ruim 70% een adviserende rol vervulde. De adviseurs zien de kansen, maar wegbeheerders twijfelen en zijn niet zeker van hun zaak. Al langer is bekend dat het aantal wegbeheerders dat in Nederland actief is in Europa, onder andere verenigd binnen CIVINET, nog bescheiden is. Best vreemd in een tijd waarin het geld niet meer voor het opscheppen ligt en wegbeheerders vaak nog steeds flinke ambities hebben. De aandacht lijkt nog steeds te liggen op het beheersen van de kosten c.q. uitgaven, gezien de massieve aandacht die
wordt besteed aan nieuwe aanbestedingsregels en -contracten. Het heeft wegbeheerders geen windeieren gelegd. Zij wapenen zich steeds beter tegen projecten met onbekende risico’s, door deze als een geprepareerd rood stuk vlees naar een groepje hongerige aannemers en/of bureaus te gooien, waarvan de grootste schrokop maar moet aantonen dat hij de klus overleeft. Maar er zijn twee manieren om geld over te houden aan het eind van een project: je kunt proberen minder uit te geven dan je binnen krijgt, óf je kunt proberen meer binnen te krijgen dan je gaat uitgeven. Voor het binnenhalen van additionele inkomsten biedt Europa goede kansen. Nederland is zoals bekend in Europa een nettobetaler, die relatief weinig beroep doet op Europese budgetten, waardoor wij een vergrote kans op succes hebben. Daarnaast wordt onze know how op het gebied van verkeer en mobiliteit zeer gewaardeerd. Toch zijn er ook nog enkele uitdagingen, zoals dat zo mooi heet. Het begint met een goede en tijdige voorbereiding. Het vergt enige tijd voordat je door hebt welke programma’s lopen en aan welke eisen je moet voldoen. Ook is het zaak om bij een krachtig en kansrijk consortium aan te sluiten; kennis van het netwerk is essentieel. Europese projecten bestaan vaak uit vele partners, zoals consultants die het projectmanagement en de communicatie verzorgen, universiteiten en instituten die het onderzoek voor hun rekening nemen en wegbeheerders die hun investeringen, getroffen maatregelen en ervaringen inbrengen. Een ervaren adviseur kan overheden hier eenvoudig bij helpen. En als het om maatregelen gaat die je toch al wilde nemen (en betalen), is een Europese subsidie een niet te versmaden bonus. Tijdens die themamiddag nam het enthousiasme zienderogen toe toen de Provincie Noord-Brabant en daarna de Gemeente Utrecht vertelden over de professionele manier waarop zij actief mee tenderen en over de vele tonnen die zij daarmee al uit Europa hebben binnengehaald. De successen die daar worden geboekt herkennen wij b innen DTV Consultants als geen ander, aangezien wij sinds 1999 in een groot aantal projecten participeren; van eenvoudige uitvoerder van deelprojecten tot eindverantwoordelijke voor het hele project. Inmiddels hebben we een enorm netwerk opgebouwd en ook zoveel ervaring opgedaan met de finan ciële administratie van dergelijke projecten, dat we weg beheerders ook op dit gebied professioneel ondersteunen. En ligt u straks ergens in Europa lekker van uw vakantie te genieten, dromend over subsidie uit Europa, denk dan niet: die boot hebben we helaas gemist. Want u weet, er komt altijd weer een nieuwe boot. Prettige vakantie! Bo Boormans – Directeur
In deze Traverse onder andere: 3 Betere verkeerslichtenregelingen met minder inspanningen 5 Safety Performance Indicators Amsterdam gemeten 6 Studiereis naar Kopenhagen 7 Actualisatie werkproces verkeersveiligheidsaudits 8 Didactiek afgestemd op doelgroep 9 Beter Benutten Vervolg en C-ITS 10 Persoonlijk contact onmisbaar in gedragsveranderingsprojecten 11 Verkeersveiligheidsonderzoek geeft inzicht in verbetermogelijkheden 12 Evaluatie verkeersongevallenprotocollen 13 Masterclasses, opleidingen en cursussen najaar 2015
Ontwerp en opmaak Script unlimited, Utrecht
Fotografie cover Else Loof Fotografie, Breda Oplage 3.000 exemplaren
pagina 2
pagina 2
DTV Consultants brengt het ontwerpen van verkeerslichtenregelingen op het niveau van de 21e eeuw
Betere verkeerslichtenregelingen met minder inspanningen Het ontwerpen van verkeerslichten is sinds dit voorjaar gemakkelijker dan ooit. Met de lancering van Graphium is het mogelijk om veel sneller te bepalen wat het beste ontwerp van een verkeerslichtenregeling is. Graphium opent de weg naar nieuwe verkeerslichtenregelingen en een nieuwe manier van kijken naar verkeersregeltechnisch ontwerp. In feite is het ontwerpen van een goede verkeerslichtenregeling niets anders dan het oplossen van een wiskundig probleem, waarvoor, binnen enkele randvoorwaarden en verkeersveiligheidsoverwegingen, een oplossing moet worden gezocht. De huidige, typisch Nederlandse manier van ontwerpen is echter gebaseerd op vuistregels die stammen uit de tijd dat computers nog nauwelijks rekenkracht hadden. Die vuistregels waren in veel gevallen bruikbaar, maar leidden niet altijd tot een oplossing. De zogenaamde klassieke methode gaat er vanuit dat er een maatgevende conflictgroep is die bepalend is voor de benodigde cyclustijd. Dit blijkt echter niet altijd zo te zijn. “Elke verkeersregeltechnicus is wel eens tegen dit probleem aangelopen en door onder andere de TU Delft is ook rekenkundig aangetoond dat de klassieke methode onjuist is,” aldus Carl Stolz van het Ontwikkelteam van DTV Consultants. “Binnen de cyclustijd die hoort bij de veronderstelde maatgevende conflictgroep, blijken soms niet alle richtingen (signaalgroepen) inpasbaar. De oplossing is dan om net zo lang te schuiven met de groentijden en cyclustijd,
totdat alle richtingen wel passen; een lastige klus die met de hand moet gebeuren en waarbij je als ontwerper niet zeker weet of je wel bij de beste oplossing uitkomt.” Graphium Met Graphium wordt dit probleem ondervangen. Graphium kijkt niet eerst naar conflictgroepen, maar bepaalt groepen van richtingen die tegelijkertijd groen kunnen krijgen (blokken). Vervol-
Het ontwerpen van verkeerslichten was nog nooit zo gemakkelijk. gens zoekt Graphium naar combinaties van blokken, waarbij alle richtingen minimaal eenmaal aan de beurt komen. Van al deze blokkenvolgorden worden de cyclustijden berekend en worden de groentijden van de richtingen ingetekend in een fasediagram. lees verder op pagina 4
pagina 3
pagina 3
Bart Veroude, geestelijk vader van Graphium: “Met één druk op de knop vindt Graphium alle mogelijke oplossingen. De verkeersregeltechnicus heeft nu de mogelijkheid om verschillende oplossingen te vergelijken en de meest efficiënte oplossing te kiezen. Het hoge trial-and-error-gehalte van het ontwerpen behoort daarmee ook tot het verleden. De computer voert dit proces razendsnel voor je uit.”
De ontwikkeling van Graphium is mede mogelijk gemaakt door een subsidie in het kader van de Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk. Carl Stolz: “Ontwikkelingen als deze vergen veel tijd en
De oude vuistregels stammen nog uit de tijd dat computers n auwelijks rekenkracht hadden.
energie. En je kunt wel het idee hebben dat je het probleem kunt oplossen, maar als het eenvoudig was, had iemand anders dat al veel eerder gedaan. Belangrijke uitdaging was bovendien om de rekentijd van de algoritmes beperkt te houden. Ook moderne computers kennen immers hun grenzen. Een deel van het risico op falen, hebben we met de subsidie kunnen afdekken. Het feit dat het ons gelukt is Graphium te ontwikkelen en in de markt te zetten, geeft ons nu een extra duwtje in de rug om in de toekomst nog een stapje verder te gaan.”
Doordat de verkeersregelkundig ontwerper door Graphium betere keuzes kan maken, levert dit ook iets op voor de weggebruiker. Een optimale regeling zorgt immers voor minder verliestijd en daar profiteert iedereen van. Module binnen COCON COCON is hét ontwerpprogramma voor verkeerslichtenregelingen in Nederland (zie kader). Graphium is nu voor iedereen beschikbaar als keuzemodule binnen COCON. De naam is ontleend aan het vlindergeslacht Graphium en verwijst daarmee zowel naar COCON als naar de grafentheorie; een tak van wiskunde waar Graphium gebruik van maakt.
Slimme verkeerslichten bepalen straks zelf wie wanneer groenlicht krijgt.
Slimme verkeerslichten Een verkeerslicht dat, zonder ontwerp vooraf en op basis van het actuele verkeersaanbod, zelf bepaalt hoe het verkeer zo efficiënt mogelijk kan worden afgewikkeld, klinkt nu nog als toekomst muziek. Door de snelheid van de algoritmes en hedendaagse computers, is real-time toepassing van Graphium echter binnen handbereik. Op termijn zal de rol van de verkeersregeltechnicus hierdoor veranderen volgens Bart en Carl. “Het ontwerpproces zal in de toekomst veel meer gericht zijn op functio naliteit; specificeren wat je wel en niet verwacht van de verkeerslichtenregeling. De verkeersregelautomaat of centrale computer doet vervolgens, zonder dat vooraf ontwerpen voor de verkeerslichtenregeling zijn gemaakt, al het werk voor jou en zorgt voor een optimale verkeersafwikkeling op basis van het werkelijke verkeersaanbod binnen de opgegeven randvoorwaarden.”
i
Bart Veroude, Carl Stolz
Schermafbeelding van COCON 9.0
COCON 9.0 COCON is in Nederland de meest gebruikte software voor het ontwerp van verkeerslichtenregelingen. Dit voorjaar heeft DTV Consultants versie 9.0 gelanceerd. Vernieuwingen Versie 9.0 bevat, naast Graphium (als op tie), ook veel andere vernieuwingen. Zo is het uiterlijk van COCON gemoderniseerd, met beter herkenbare knoppen en ver beterde leesbaarheid. In het kielzog van de ontwikkeling van Graphium is het bo vendien ook mogelijk om blokkenstructu ren van ontwerpen te visualiseren. In de kruispuntafbeeldingen is het onderscheid tussen niet-gemotoriseerd verkeer en an
pagina 4
dere signaalgroepen beter te zien. Ook kan een gebruiker instellen dat signaal groepen in hetzelfde blok groen moeten krijgen. Onder de motorkap Minder in het oog springend, maar net zo belangrijk, zijn de vernieuwingen ‘onder de motorkap’. Zo is de interface tussen de database en de software volledig ver nieuwd. Dit biedt nog meer gebruikersge mak in de installatiefase. Handig is ook dat meerdere COCON-sessies tegelijker
pagina 4
tijd geopend kunnen worden op dezelfde computer. Speciaal voor Belgische gebruikers is de mogelijkheid toegevoegd om met nietnumerieke signaalgroepnamen te wer ken. Alle gebruikers van COCON met een onderhoudscontract krijgen de beschik king over COCON 9.0. Voor meer informatie over COCON of de module Graphium, kunt u mailen naar
[email protected].
i Erik de Jong
Projecten
Safety Performance Indicators Amsterdam gemeten De gemeente Amsterdam heeft haar verkeersveiligheidsbeleid vastgelegd in het Meerjarenplan Verkeersveiligheid 2012-2015. Dit jaar wordt het Meerjarenplan Verkeersveiligheid geactualiseerd. Een belangrijk aandachtspunt daarbij vormt het verkeersgedrag.
Safety Performance Indicators Om dit inzicht te verkrijgen, heeft de gemeente Amsterdam meerdere Safety Performance Indicators (SPI’s) geformuleerd, waarmee kan worden vastgesteld hoe veilig verkeersdeelnemers in Amsterdam zich gedragen. De scores op de verschillende indi-
catoren bieden aanknopingspunten voor de te nemen maatregelen. Door het periodiek meten van de SPI’s, en het verwerken van de meetresultaten in een dashboard, kan bovendien worden vastgesteld hoe succesvol de maatregelen zijn. SPI’s onder de loep DTV Consultants heeft voor de gemeente Amsterdam in januari 2015 SPI’s in beeld gebracht. Het ging om de indicators ‘wachten op groen’ voor fietsers, brom- en snorfietsers en voetgangers en om de SPI ‘fietsverlichting’. Voor de SPI ‘wachten op groen’ is de roodlichtnegatie van fietsers gemeten op alle 400 met verkeerslichten geregelde kruispunten in Amsterdam. Daarnaast zijn op 13 kruis-
i Paul van den Bosch, Alex van Ingen
De Loopbus… zo gemakkelijk is het! Hoe gaan kinderen naar school? Ondanks de korte afstanden en de vele voordelen van lopen (of fietsen) is het tegenwoordig vaak de auto. Een onderzoek van KpVV (2014) geeft aan dat gemiddeld één op de drie ouders de kinderen met de auto naar school brengt. Leerlingen van basisschool de Regenboog uit Rotterdam hebben sinds kort een nieuwe optie; de Loopbus. De Loopbus is een veilige, leuke en gezonde manier voor kinderen om lopend naar school te gaan. De ‘bus’ loopt een vaste route en pikt kinderen op die staan te wachten bij de ‘loopbushaltes’. De kinderen en ouders krijgen een speciale training over hoe je je gedraagt in het verkeer en in de Loopbus. Communicatie verloopt, zoals dat tegenwoordig hoort, via een WhatsApp-groepje. Een simpel doch doeltreffend voorbeeld van verkeerseducatie!
De Regenboog in Beverwaard is de eerste school in Rotterdam die meedoet. De Loopbus start nog voor de zomer op nog twee scholen. Doelstelling is zo veel mogelijk scholen aan te laten sluiten. DTV Consultants is onderdeel van het projectteam en zorgt voor de organisatie en training van de ouders en kinderen.
i Sander Buningh
pagina 5
pagina 5
P ro j e c t e n
De gemeente wil in het plan ook een beeld schetsen van de huidige situatie van het verkeersgedrag in Amsterdam. Daarnaast heeft de gemeente Amsterdam behoefte aan een onderbouwing van haar beleid en is zij benieuwd naar het effect van de uitgevoerde maatregelen. Dragen de maatregelen die worden genomen inderdaad bij aan de gestelde doelen; oftewel doen we de juiste dingen en doen we ze goed?
punten middels cameraobservaties verdiepingsmetingen uitgevoerd onder fietsers, bromfietsers en voetgangers. De meting op alle kruispunten geeft een representatief beeld van de gehele stad. De verdiepingsmetingen geven meer inzicht in de verschillen per type oversteek. Daarnaast is hier geregistreerd of het rode licht werd genegeerd terwijl er al wachtenden aanwezig waren, of de fietsers alleen of in een groep reden en of er kinderen onder de wachtenden aanwezig waren. Voor de SPI ‘fietsverlichting’ zijn op acht locaties ruim 7.000 metingen uitgevoerd. Hierbij is geregistreerd of fietsers verlichting voerden en of de verlichting aan de wettelijke eisen voldeed. Met al deze metingen heeft de gemeente een betrouwbare indicator om haar toekom stige beleid af te stemmen en te monitoren. Beide metingen leverden een interessant inzicht in het gedrag van de Amsterdamse (brom- en snor)fietser en voetganger op. De resultaten van het onderzoek vallen nog onder embargo. Deze zomer worden de resultaten gepresenteerd aan het bestuur en worden naar verwachting de SPI’s vast gesteld. De eerste maatregelen om roodlichtnegatie tegen te gaan, zijn reeds in gang gezet. De resultaten van een pilot konden daarbij direct vergeleken worden met de nulmeting van de SPI’s. Zo heeft de gemeente Amsterdam direct inzicht in het effect van haar maatregelen.
Projecten
Studiereis naar Kopenhagen Eind vorig jaar heeft DTV Consultants voor het Projectenbureau Drenthe een korte studiereis naar Kopenhagen georganiseerd. De reis had tot doel kennis te maken met het fiets-uitleensysteem in Kopenhagen, de fietscultuur in Denemarken en de ‘Unique Selling Points’ van het fietsen in Kopenhagen.
P ro j e c t e n
Kopenhagen wordt wereldwijd gezien als dé stad als het gaat om fietsen, maar wat is er nu zo onderscheidend aan Kopenhagen? Het reisgezelschap, bestaande uit beleidsmakers, raadsleden en statenleden uit de provincie Drenthe, kreeg in twee dagen tijd een compleet en aantrekkelijk programma voorgeschoteld dat hen hierin inzicht gaf.
De focus lag hierbij op twee aspecten van het fietsen in Kopenhagen: het innovatieve fiets-uitleensysteem van Go-Bike en de fietsmarketing van Kopenhagen. Go-Bike Om inzicht te krijgen in de bruikbaarheid van het innovatieve fiets-uitleensysteem
van Go-Bike is gedurende het gehele werkbezoek gebruik gemaakt van de Go-Bike fietsen. Daarnaast is een bezoek gebracht aan Go-Bike en zijn alle ins- en outs van het systeem toegelicht. Samen met de mensen van Go-Bike is gekeken wat de mogelijkheden zijn voor een Drents Go-Bike systeem en op welke manier een dergelijk fiets-uitleensysteem kan bijdragen aan mobiliteit in Drenthe. Danish Cycling Embassy Om meer inzicht te krijgen in de fietsmarketing en communicatie in Kopenhagen is ook de Danish Cycling Embassy bezocht. De Danish Cycling Embassy gaf inzicht in de Deense visie op fietsen en de marketing daaromheen. De studiereis heeft een breed beeld geschetst van de fietsstad Kopenhagen en de lessen die Drenthe daaruit kan trekken. De best practices zijn geïnventariseerd en meegenomen naar Drenthe, maar bovenal heeft de studiereis bijgedragen aan een vliegende start voor het fietsproject in Drenthe. Een studiereis als deze draagt ertoe bij dat de betrokkenen bij een project elkaar goed leren kennen en de juiste mindset hebben om het project tot een succes te maken.
i
Jan-Willem van der Pas
DTV Consultants informeert werkgevers over Groen gas Groen gas, een vorm van aardgas, is een relatief schone brandstof voor voertuigen. Met gebruik van Groen gas kan de CO2-productie van het verkeer fors worden verlaagd: de CO2-uitstoot per gereden kilometer is maar liefst 80 procent lager dan bij benzine. Sinds 2012 kunnen in Nederland kopers van een nieuwe (bedrijfs-)auto subsidie krijgen op de aanschafkosten. Ook de regio Food Valley (met onder andere de gemeenten Ede, Barneveld, Wageningen en Veenendaal) ziet de voordelen van Groen gas. Zij merkt bovendien dat organisaties steeds meer aandacht hebben voor duurzame mobiliteit. Een keuze voor Groen gas, als schone en goedkope brandstof, is dan logisch. Voor een extra stimulans heeft de regio dit jaar daarom een subsidieregeling opgesteld. Afhankelijk van het voertuig, kunnen regionale werkgevers en werknemers per auto e 1.000,- of e 2.000,subsidie krijgen. Een subsidie kan net het duwtje in de rug zijn om de aanschaf van Groen gas-auto’s te overwegen.
DTV Consultants is gevraagd dit aanbod te promoten bij werkgevers en autodealers in de Food Valley. Daarnaast worden afspraken gemaakt met de negen gemeentes van de regio hoe ze Groen gas onder hun burgers gaan promoten en worden zij ondersteund in de uitvoering van de gemaakte afspraken.
i
De Bereikbare Vallei De regio Food Valley komt voor deze vraag bij DTV Consultants terecht, omdat we al sinds 2009 (mede) invulling geven aan het programma ‘De Bereikbare Val lei’. Werkgevers, de provincie Gelderland en de regio werken samen om ‘slim reizen’ en ‘slim werken’ te implementeren.
Ruben van den Hamsvoort
Afbeelding: groengas.nl
pagina 6
Projecten
Actualisatie werkproces verkeersveiligheidsaudits rijkswegennet In 2014 is het Kwaliteitsorgaan Verkeersveiligheidsaudits (KoVa) van Rijkswaterstaat gestart met de actualisatie van het ‘Voorschrift Verkeersveiligheidsauditors’. Tijdens de bijeenkomsten waren er levendige discussies. In de praktijk is het namelijk regelmatig een uitdaging een audit volledig uit te voeren conform het Voorschrift. Zo moet bijvoorbeeld vlak voor het openstellen van een weg een audit worden uitgevoerd. Vaak is de aannemer echter tot het laatste moment nog aan het werk en is er hierdoor weinig tijd beschikbaar voor het uitvoeren van een audit. Of bepaalde documenten, zoals een bewegwijzeringsplan, ontbreken op
i
Anja Schievink
Interesse om auditor te worden? Dit najaar is de eerstvolgende mogelijkheid om u zelf te laten certificeren! Bent u zelf een expert op gebied van verkeersveiligheid, rijkswegontwerp en human factors? Dan is Rijkswaterstaat op zoek naar u! Meer informatie over hoe u zich kan laten certificeren vindt u op www.dtvconsultants.nl/edu, onder cursussen.
Vervangen zes verkeersregelinstallaties op de N44 De gemeente Wassenaar had begin 2014 een uitdaging: zes verkeersregelinstal laties op en nabij de erg drukke N44 waren aan het einde van hun technische levensduur en moesten worden vervangen. Hoe krijgen we nieuwe verkeersregel installaties, naar tevredenheid van alle betrokken wegbeheerders? Samen met DTV Consultants is het traject van ontwerp tot realisatie doorlopen. Na een schouw op straat is er een ontwerp gemaakt. Daarbij is zoveel mogelijk getracht de efficiëntie van de verkeersregelingen te verbeteren. Te denken valt aan het ver-
plaatsen van masten en stopstrepen. Er zijn enkele civiele aanpassingen doorgevoerd en zijn zoveel mogelijk masten met openbare verlichting en bewegwijzering gecom bi
neerd. Na enkele overleggen met Rijks waterstaat, Provincie Zuid-Holland en de gemeente over het ontwerp, is door DTV Consultants een bestek opgesteld en is deze door middel van EMVI aanbesteed. In het plan van aanpak is de aannemer uit gedaagd om met een plan te komen, waarbij de hinder tijdens uitvoering zo beperkt mogelijk is. In de uitvoering verzorgt DTV Consultants de directievoering en is daarbij de spil tussen gemeente, Rijkswaterstaat en de aannemer. De eerste verkeersregelinstallatie is in december vervangen. De overige vijf zijn recentelijk in bedrijf gesteld.
i
pagina 7
Marcel Heijkoop
pagina 7
P ro j e c t e n
Dit Voorschrift beschrijft de wijze waarop auditors een audit op het rijkswegennet moeten uitvoeren. In samenwerking met DTV Consultants is een actualisatieproces opgezet om feedback op het Voorschrift te verzamelen bij de gecertificeerde auditors voor het rijkswegennet. DTV Consultants heeft hiervoor een aantal bijeenkomsten georganiseerd, waarbij op interactieve wijze de belangrijkste knelpunten en verbetersuggesties zijn verzameld.
het moment dat een audit moet worden uitgevoerd. Daarnaast merken de auditors dat de verkeersveiligheidsaudit een nog vrij onbekend instrument is bij de aannemers, waardoor zij veel energie moeten steken in het uitleggen van de regels en verplichtingen. De bijeenkomsten hebben dan ook veel input opgeleverd. Veel van de verbeterpunten zijn inmiddels door het KoVa opgepakt en onder andere verwerkt in een aangepaste versie van het Voorschrift, dat binnenkort definitief wordt gemaakt.
Projecten
Didactiek afgestemd op doelgroep Op welke manier kan je mensen het beste iets leren, zodanig dat ze geboeid blijven en het geleerde gaan toepassen in de praktijk? Regelmatig verzorgt DTV Consultants workshops didactiek voor docenten van onze cursussen en/of in opdracht van derden.
P ro j e c t e n
Dit kunnen basisworkshops zijn, maar ook workshops voor gevorderden. Workshops in de verkeerskundige context, maar ook workshops in de context van bijvoorbeeld planeconomie of vastgoedjuristen. Workshops voor docenten die lesgeven aan hboers/wo-ers, maar ook voor docenten die lesgeven aan mbo-ers, aan wegwerkers of aan VRI-monteurs (echte praktijk mensen). I edere doelgroep vergt zijn eigen aanpak.
Trainen docenten Vialis Op 6 januari jongstleden was het de beurt aan docenten van Vialis, die les zouden gaan geven aan studenten van de mbo-4 opleiding VRI-Technicus (vooral monteurs die buiten op straat Verkeersregelinstallaties (VRI’s) repareren). Docenten waarvan een deel geen of weinig ervaring had met lesgeven. We hebben de kenmerken van een VRImonteur in beeld gebracht: Een monteur is
praktisch, denkt technisch en is oplossingsgericht. Hij gaat dan ook van nature makkelijk voorbij aan het vaststellen van de oorzaak van een probleem. Daarnaast houdt hij meestal niet van lezen en schrijven. Stilzitten in een klaslokaal is doorgaans ook bepaald niet zijn hobby. Een korte spanningsboog is aan de orde van de dag. Resultaat Ingrediënten: doen, doen, doen, veel afwisseling, korte stukjes theo rie, weinig leeswerk, koppelen aan ervaringen van de studenten, oefenen in hun eigen praktijk, gestructureerd storing zoeken als rode draad. En veel structuur, sturing, (tussentijdse) toetsing, en dergelijke. En wat moet een VRI-monteur eigenlijk kunnen en kennen om gestructureerd naar een storing te kunnen zoeken? Hoe vertaal je dat, samen met de bovenstaande ingredië nten, naar een aantrekkelijk, leerzaam lesprogramma? Hoe toets je of het beoogde eindniveau is bereikt? Een intensieve workshop met uitstekende lesprogramma’s was het resultaat. Bovendien zijn de studenten nu enthousiast aan het leren en werken!
i
Natalie Veenkamp
Problemen rond vrachtwagenparkeren in kaart gebracht Veel wegbeheerders kampen ermee: overvolle verzorgingsplaatsen met bijbehorende verkeersveiligheidsproblemen, uitwijkende vrachtwagenchauffeurs naar het onderliggend wegennet, waar ‘kamperen’ van vrachtwagens voor overlast en hinder zorgt. Voor het Regionaal MobiliteitsOverleg Noord-Limburg (RMO) aanleiding om DTV Consultants een onderzoek te laten uitvoeren naar de problemen rond vrachtwagenparkeren. De regio constateerde namelijk dat het onderwerp ‘vrachtwagenparkeren’ op verschillende fronten een probleem vormt. Een goed overzicht van en inzicht in de problematiek ontbrak echter nog. Waar zijn de problemen het grootst? Door wat voor vrachtwagens worden deze problemen veroorzaakt? Welke alternatieven en oplossingen zijn er voor de problemen met geparkeerde vrachtwagens? DTV Consultants is daarom, als opsteller van CROW-publicatie ‘Handreiking vrachtautoparkeren’ g evraagd een verdiepingsslag aan te brengen in het inzicht in de vrachtwagenparkeerproblematiek in Noord-Limburg: wat is de aard
pagina 8
en omvang van de problematiek en welke oplossingen zijn voor de regio kansrijk? Geparkeerde vrachtwagens geregistreerd Tijdens het onderzoek zijn zowel doordeweeks als in het weekend in de gehele regio geparkeerde vrachtwagens geregistreerd. Daarbij zijn de voertuigen niet alleen geteld; van ieder voortuig zijn kenmerken als land van herkomst, bedrijfsnamen, aanwezigheid chauffeur, hinder, onveiligheid, en illegaal parkeren genoteerd. Dit leverde het RMO Noord-Limburg de zo gewenste ‘foto’ van de huidige situatie op. Samen met
alle belanghebbenden in de regio kan nu worden gezocht naar oplossingen. Daarbij is maatwerk essentieel. De los geparkeerde voertuigen van ‘thuisslapers’ in dorpen vraagt om een andere oplossing dan de terreinen met meer dan 100 chauffeurs uit Oost-Europa. DTV Consultants heeft de resultaten van het onderzoek tijdens een eerste werksessie met belanghebbenden gepresenteerd. Momenteel wordt gewerkt aan het samenstellen van een maatregelen pakket.
i
Paul van den Bosch, Alex van Ingen
Vervolg cursusaanbod op pagina 11
Projecten
Beter Benutten Vervolg en C-ITS Verkeersmanagement en Mobiliteitsmanagement groeien geleidelijk naar elkaar toe. Reizigers gaan beter geïnformeerd op pad en dragen zo (onbewust) bij aan een betere spreiding van de drukte over het netwerk en in de tijd. Het Beter Benutten van de capaciteit geschiedt in toenemende mate met andere middelen dan met verkeersmanagement maatregelen naast de weg.
teerd. Of kan het aantal onbedoelde hiaatmetingen door onoplettende automobilisten sterk worden beperkt, omdat de regeling wéét dat er nog het nodige verkeer staat te wachten.
Met de ontwikkeling van innovatieve maatregelen en (informatie)diensten dragen marktpartijen en service providers een steentje bij aan een betere doorstroming, leefbaarheid en veiligheid. De totstandkoming van dergelijke diensten wil het Ministerie van Infrastructuur en Milieu stimuleren door middel van het programma Beter Benutten Vervolg. Een van de thema’s binnen dit programma betreft de Coöperatieve Intelligente Transport Systemen, af gekort tot C-ITS. Wat is C-ITS? C-ITS richt zich op de betere en veiligere afwikkeling van verkeer, waarbij onderscheid
gemaakt kan worden naar locaties, richtingen en doelgroepen. Door verkeersregelinstallaties direct met weggebruikers te laten communiceren, kunnen verkeerslichten beter gaan regelen, terwijl gebruikers kunnen anticiperen op wat komen gaat. Praktische ontwikkelingen C-ITS Er zijn tal van concrete ontwikkelingen op het gebied van C-ITS te benoemen. Zo wordt het op korte termijn al mogelijk dat automobilisten en fietsers een snelheids advies krijgen, waardoor ze minder vaak hoeven te stoppen voor een rood licht. In de toekomst kunnen grote groepen fietsers op schoolroutes beter worden gefacili-
Onze rol in Beter Benutten Vervolg Twaalf regio’s uit het gehele land zijn betrokken bij de totstandkoming van de Beter Benutten Vervolg Plannen. Zo ook bij het Plan van Aanpak voor de ontwikkeling van C-ITS. DTV Consultants ondersteunt de regio Midden Nederland en Rotterdam en Haaglanden bij het in kaart brengen van de knelpunten en oplossingsrichtingen, waarbij C-ITS diensten een belangrijke rol kunnen spelen. Daarnaast wordt, in opdracht van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en De Verkeersonder neming, een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het landelijke Plan van Aanpak C-ITS.
i
Arjan Bezemer, Leon Deckers
Fietsparkeermaatregelen met draagvlak De gemeente Bergen op Zoom wil de parkeersituatie voor fietsers in haar centrumgebied verbeteren. Dit moet ertoe bijdragen dat de fiets voor veel mensen een aantrekkelijke vervoerwijze is voor het bezoeken van het centrum, maar tegelijkertijd dat het aantal los gestalde fietsen drastisch wordt teruggedrongen. In samenwerking met een klankbordgroep heeft DTV Consultants gezocht naar maatregelen met draagvlak. In de klankbordgroep waren onder andere horecaonder nemers, winkeliers, bewoners en bezoekers van het centrumgebied vertegenwoordigd, alsmede andere belanghebbenden, zoals politie, handhavers, diverse instellingen en de Fietsersbond. In een drietal werksessies is achtereenvolgens gewerkt aan het benoemen van bestaande kwaliteiten, mogelijke
verbeterpunten, na te streven doelen en mogelijke oplossingsrichtingen. Het grote voordeel van deze manier van werken is dat alle betrokken partijen inzicht krijgen in elkaars belangen en perspectieven. Bovendien wordt vanuit een gezamenlijk standpunt toegewerkt naar maatregelen die kunnen rekenen op draagvlak. Doordat voor de laatste werksessie, waarin de voorkeursmaat regelen zijn bepaald, ook de leden van de Raadscommissie Stad en Ruimte als toe-
hoorder zijn uitgenodigd, hebben ook de politiek betrokkenen direct een goed beeld van de gewenste maatregelen. Na de zomer zal het besluitvormingsproces plaatsvinden.
i
Hans Godefrooij Natalie Veenkamp
pagina 9
P ro j e c t e n
Op auto(snel)wegen kunnen diensten als in het Beter Benutten Project Spookfiles A58 een bijdrage leveren aan een soepele en veilige doorstroming. Door tijdig te waarschuwen voor dreigende schokgolven kunnen gebrui kers hun snelheid alvast aanpassen en zijn ze alerter op remmend verkeer voor zich. Andere voorbeelden zijn waarschuwingen en een bijbehorend rijstrookadvies als de wachtrij op een afrit terugslaat op de snelweg.
Projecten
P ro j e c t e n
Servicedesk Beter Benutten-projecten
Persoonlijk contact onmisbaar in gedragsveranderingsprojecten DTV Consultants biedt sinds ruim twee jaar binnen diverse Beter Benutten-projecten een professionele Servicedesk aan. Onze Servicedesk staat in direct contact met deelnemers van mobiliteitsprojecten en vormt daarmee de schakel tussen de projectorganisatie en de individuele weggebruiker. Deze Servicedesk wordt gekenmerkt door een persoonlijke benadering die aansluit bij de belevingswereld van de gebruiker en combineert voldoende vakkennis met een grote betrokkenheid bij projecten. Bovendien neemt de Servicedesk van DTV Consultants de gehele backoffice uit handen. Daardoor is directe monitoring en terugkoppeling van het ‘resultaat op straat’ mogelijk. Veel regio’s hebben projecten om automobilisten te stimuleren de spits te mijden of anders te reizen. Denk aan Amsterdam onderweg, het spitsmijden-project van regio Amsterdam, en de fietsstimuleringsprojecten als B-riders van de provincie NoordBrabant en de Kortingsregeling Tweewielers van de Verkeersonderneming regio Rotterdam. In de meeste gevallen ontvangt de weggebruiker een (geldelijke) beloning in deze projecten. Die financiële stimulans blijkt effectief om het reisgedrag duurzaam te veranderen. In het vervolgprogramma van Beter Benutten worden dit soort projecten voortgezet. De uitdaging wordt om tegen lagere investeringen meer resultaat te bereiken. Direct contact met deelnemers en een optimale dienstverlening voor gebruikers is een middel om dit te bereiken. Focus op individu en techniek Om in de praktijk uiteindelijk de gewenste veranderingen te realiseren, komt de focus steeds meer te liggen op de individuele weggebruiker. Bovendien wordt techniek ingezet die op persoonsniveau beschikbaar is,
zoals een smartphone. Steeds vaker worden apps ingezet om individueel mobiliteitsgedrag te beïnvloeden en het mobiliteitsgedrag van de gebruiker te registreren. Op basis van de ingewonnen informatie en de geleverde prestaties, ontvangt de gebruiker vervolgens informatie of een beloning. Persoonlijk aanspreekpunt Dit soort projecten vragen om een gemakkelijk te benaderen aanspreekpunt, waarbij gebruikers terecht kunnen met vragen of problemen. Tanja Steenhorst, als projectleider van diverse gedragsveranderingsprojecten, nauw betrokken bij de Servicedesk van DTV Consultants: “Hoeveel informatie je ook verschaft, per mail, via de social media, of in een papieren folder, veel deelnemers hebben altijd nog behoefte aan een persoonlijk aanspreekpunt: een mens van vlees en bloed die hen snel en vriendelijk telefonisch kan helpen. Twijfels over deelname kunnen in een persoonlijk gesprek gemakkelijk worden weggenomen, waardoor een belangrijke drempel wordt geslecht. Ook zijn onze medewerkers zeer bedreven in
Wist u dat: • we momenteel gemiddeld 230 vragen en 50 aanmeldingen per maand afhandelen? • alle aanmeldingen en vragen binnen één werkdag a fgehandeld zijn? • de tevredenheidsbeoordeling gemiddeld 96% is?
de beantwoording van vragen over het gebruik van de smartphone en de werking van diverse registratie-apps. Dat gebruikers onze aanpak waarderen, blijkt wel uit onze gemiddelde klanttevredenheidsscore van 96%. Door onze inzet blijven de deelnemers gemotiveerd en haken zij niet voortijdig af.” Inzet van een betrokken servicedesk met kennis van zaken is niet alleen belangrijk voor gebruikers; ook de aanbieder van een campagne, spitsmijden-project of subsidieregeling heeft er veel baat bij. Tanja: “Onze servicedeskmedewerkers ontvangen door al die persoonlijke gesprekken waardevolle feedback; informatie die kan worden gebruikt om het project nog succesvoller te maken. Door deze continue monitoring is er een directe koppeling met het resultaat op straat.” Ontzorgen opdrachtgever De Servicedesk van DTV Consultants neemt, voor korte of langere tijd, ook de gehele backoffice uit handen. Onderdeel van de backoffice zijn geautomatiseerde aanmeldprocessen, de gehele deelnemersadministratie, continue monitoring en feedback, en controle van facturen en (werkgevers) verklaringen. Ook faciliteren wij het gehele betalingsproces. Momenteel verzorgt DTV Consultants de deelnemersadministratie van zo’n 3.500 weggebruikers. Maandelijks wordt gemiddeld aan 500 deelnemers de door hen verdiende beloning betaald. Tanja ziet dat de komende jaren zeker groeien. “Mobiliteitsprojecten moeten steeds effi ciënter worden uitgevoerd. De tijd van grote budgetten zonder resultaatsverplichting is terecht voorbij. Een goed ingerichte Servicedesk met specialistische kennis en directe koppeling met het resultaat is daarbij onontbeerlijk!”
i
pagina 10
Tanja Steenhorst
Vervolg cursusaanbod op pagina 11
Projecten
Regelscenario’s S-routes Rotterdam Het hoofdwegennet van Rotterdam is structureel zwaar belast. Dat maakt dat zelfs kleine verstoringen op het netwerk snel kunnen uitgroeien tot grotere bereikbaarheidsproblemen. Met Verkeersregie tracht de gemeente geplande verstoringen in de spits te voorkomen en te reageren op afwikkelingsproblemen die zich toch voordoen. lossingen om het verkeer in de stad zoveel mogelijk in beweging te houden. Doordat onder druk beslissingen moeten worden ge-
i Leon Deckers
Daniel Schreinemacher Piet Weiland
Verkeersveiligheidsonderzoek geeft inzicht in verbetermogelijkheden In opdracht van de gemeente Vlaardingen heeft DTV Consultants de verkeersveiligheidssituatie op de Doctor Wiardi Beckmansingel onderzocht. Aanleiding voor het onderzoek waren klachten van gebruikers van de straat dat de verkeerssituatie sinds de herinrichting, ondanks het downgraden tot 30km-gebied, als minder veilig werd ervaren dan voorheen. Om een goed beeld te krijgen van de exacte problemen, hebben gebruikers de mogelijkheid gekregen om in een digitale enquête hun knelpunten kenbaar te maken. In een klankbordgroepbijeenkomst met belanghebbenden zijn alle knelpunten uitvoerig besproken en heeft iedereen aan kunnen geven waar de onderzoekers allemaal aandacht voor zouden moeten hebben. Belangrijke aandachtspunten bleken onder andere de oversteekbaarheid en de plaats op de weg voor fietsers. Een gecertificeerd verkeersveiligheidsauditor van DTV Consultants heeft de verkeersveiligheidssituatie vervolgens bekeken en bovendien is op drie locaties in de straat aanvullend cameraonderzoek gedaan. De resultaten van het onderzoek en een selectie van de camerabeelden zijn vervolgens gepresenteerd aan
de klankbordgroep, waarna gezamenlijk is gediscussieerd over maatregelen op korte, middellange en lange termijn. Belangrijkste conclusie is dat enkele kleinschalige infra-
structurele maatregelen op korte termijn de knelpunten kunnen verlichten. Op lange termijn moet worden gezocht naar manieren om de hoeveelheid doorgaand verkeer te beperken.
i Hans Godefroooij
Natalie Veenkamp
pagina 11
P ro j e c t e n
Wanneer zich een calamiteit voordoet op het wegennet, zoeken de medewerkers in de Verkeersregiekamer veelal reactief naar op-
nomen, is het mogelijk dat fouten worden gemaakt of dat maatregelen (te) laat worden doorgevoerd. Om sneller en op een consistente wijze te kunnen ingrijpen, is het nodig om voor de meest cruciale wegvakken te bedenken hoe om te gaan met hindersituaties. Hiervoor moeten scenario’s worden uitgewerkt en deze moeten worden ‘klaargezet’ in de Verkeersregiekamer. Verkeer wordt beter afgewikkeld over gewenste omleidingsroutes, waardoor de hinder voor omwonenden en ander verkeer zoveel mogelijk wordt beperkt. De gemeente Rotterdam heeft DTV Consultants opdracht verleend voor het bepalen, opstellen en implementeren van regelscenario’s voor de 30 belangrijkste schakels in het S-route netwerk van Rotterdam.
Projecten
Evaluatie verkeersongevallenprotocollen Amsterdam
P ro j e c t e n
In opdracht van de Werkgroep Blackspots van de gemeente Amsterdam (WBA) heeft DTV Consultants de protocollen voor de afhandeling van dodelijke en ernstige verkeersongevallen tegen het licht gehouden. De WBA wilde weten of haar protocollen en de uitvoering daarvan verder kunnen worden verbeterd. Om gedegen antwoord te geven op deze vraag zijn ook de protocollair opgestelde rapporten van ieder ongeval bestudeerd. Bovendien zijn de gegevens van alle gerapporteerde ongevallen geanalyseerd, waarbij is gezocht naar gemeenschappelijke kenmerken.
Gemeente Amsterdam heeft, samen met politie en Openbaar Ministerie, een protocol voor de afhandeling van dodelijke en ernstige ongevallen. De protocollen richten zich op het betuigen van medeleven aan de nabestaanden en op het, indien nodig, treffen van infrastructurele maatregelen om de verkeersveiligheidssituatie op de ongevalslocatie te verbeteren.
pagina 12
Grondige aanpak Van een aantal bedrijven is het bedrijfsongevallenprotocol opgevraagd en van een aantal gemeenten is hun verkeersongevallenprotocol opgevraagd, om te bezien of deze aanknopingspunten bieden voor verdere verbetering van het Amsterdamse ongevallenprotocol. Ook is een protocolbijeenkomst van de WBA bijgewoond
waarin twee dodelijke ongevallen zijn besproken, en is de aansluitend uitgevoerde schouw bijgewoond om te observeren hoe de schouw in zijn werk gaat en wat er met alle input van de verschillende experts gebeurt. Tot slot zijn alle rapportages van de afgelopen vijf jaar (88 in totaal) beoordeeld, waarbij tevens is gezocht naar gemeenschappelijke kenmerken ten aanzien van veel voorkomende ongevalskenmerken, veel voorkomende constateringen, veel voorkomende conclusies en vaak voorgestelde maatregelen. Amsterdam is koploper Uit het onderzoek blijkt dat Amsterdam één van de weinige gemeenten in Nederland is die beschikt over een ongevallenprotocol. Bovendien is het protocol uitgebreid en, zeker in vergelijking met de protocollen van andere gemeenten, behoorlijk specifiek. Amsterdam kan daarom worden gezien als koploper in Nederland als het gaat om het uitvoeren van onderzoek naar, en het nemen van maatregelen naar aanleiding van, dodelijke en ernstige ongevallen. Mogelijkheden om nog verder te verbeteren, liggen met name op het vlak van verdere structurering van de onderzoeksstappen, het gebruik van checklists en het standaardiseren van de rapporten.
i
Hans Godefrooij Paul van den Bosch
Masterclasses voor professionals
De masterclasses zijn interessant voor hbo’ers en academici die bijvoorbeeld als projectleider, beleidsmedewerker of (toekomstig) omgevingsmanager betrokken zijn bij mobiliteit. Parkeren anno 2020: kennis, strategie en beleid
3 dagen
Human Factors binnen verkeer
2 dagen
Parkeren wordt omgeven door veel misverstanden en dilemma’s. Hoe belangrijk is parkeren voor de detailhandel? Is de investering in parkeren noodzakelijk voor particuliere bedrijven en voor gemeenten? Is er een spanningsveld tussen mobiliteit en exploitatie? Wat zijn de effecten van hogere parkeertarieven?
Vraagt u zich ook wel eens af waarom weggebruikers net iets anders doen dan u had verwacht? Wilt u graag weten hoe u bij het ontwerpen, beheren en onderhoud van de wegen het beste rekening kunt houden met de weggebruiker? Of bent u simpelweg zeer geïnteresseerd in het gedrag van de weggebruiker?
Deze masterclass helpt u en uw organisatie om te komen tot een goed onderbouwde en duurzame oplossing voor uw parkeervraagstuk. Parkeren is niet alleen een belangrijke maatregel om de bereikbaar heid en de leefbaarheid van de stad te beïnvloeden. Het is ook een kostbare investering, zowel voor winkelgebieden en bedrijven, als ook voor gemeenten. Om deze reden is de juiste kennis van essentieel belang. Parkeerruimte is een schaars goed dat optimaal moet worden ingezet. Dit vereist een zeer professionele aanpak voor zowel de pu blieke als de private sector. De masterclass heeft een hoog, analytisch niveau wat deelnemers in staat stelt zich aan te passen aan verande rende omstandigheden en in te spelen op de laatste ontwikkelingen in het vakgebied.
U bent niet de enige, want steeds vaker blijkt het belang van de con sequenties van de menselijke factor in het verkeer. Hoe goed we het allemaal ook bedoelen en hoe mooi het met technische hoogstandjes ook is gemaakt, uiteindelijk komt het allemaal aan op het gedrag van de weggebruiker. Dit geldt niet alleen voor de verkeersveiligheid en de doorstroming, maar ook voor de effecten voor milieu en het draag vlak bij het publiek. In deze masterclass komen zowel de belangrijk ste theoretische aspecten vanuit verkeerspsychologie aan de orde als de toepassing ervan in de praktijk. U ontdekt en ervaart zelf wat de rol is van human factors binnen verkeer. Dit maakt het voor u mogelijk om in (toekomstige) projecten eigen vakkennis aan te vullen met kennis van human factors.
In samenwerking met: Effectief omgevingsmanagement in geïntegreerde contacten
2 dagen
In deze masterclass worden (toekomstige) omgevingsmanagers en medewerkers aan (voorbereiding van) EMVI-producten van opdrachtgevers en/of opdrachtnemers getraind om ‘het werk’ te bezien in haar projectomgeving. Via praktijkvoorbeelden maken zij kennis met de scope van omge vingsmanagement. Hoe bepaal ik de stakeholders en hoe verhoog ik de acceptatie van de werkzaamheden? Een goede voorbereiding en organisatie van omgevingsrisico’s voorkomt immers vertraging, (imago)schade en andere faalkosten tijdens de realisatie en dient belangen en samenwerking van beide partijen. Wat is ‘hinder’ en hoe handhaaf ik bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid voor de omge ving? De uitdaging is om een optimum te vinden in geld en kwaliteit, in hinder en uitvoerbaarheid.
Concessiemanagement in Openbaar Vervoer
De concessie is gegund, de bus rijdt. Maar hoe zorgt u ervoor dat ook ‘tijdens de rit’ de kwaliteit van het Openbaar Vervoer op peil blijft? Dat u samen met de vervoerder, wegbeheerders en reizigers een aantrekkelijk product neerzet? Deze driedaagse masterclass geeft OV-professionals tools om hun opdracht geversrol goed te vervullen. We besteden aandacht aan de volgende kerntaken: monitoren van de uitvoering, beoordelen en bijsturen van de kwaliteit, signaleren van nieuwe ontwikkelingen en analyseren van de impact, afwegen van maatregelen voor de verdere ontwikkeling van het OV, creëren van draagvlak voor maatregelen en omgaan met incidenten.
In samenwerking met:
In samenwerking met: K AT A L I S T ruimte - management
De volgende masterclasses worden ook aangeboden:
3 dagen
Voor meer informatie over onze masterclasses ga naar www.dtvconsultants.nl/edu
• Actief in Europa • Regievoering en bestuurlijke besluitvorming • Verkenner Mobiliteitseffecten • Mobiliteitsmanagement pagina 13
Educatie
Educatie
Educatie
Highlights cursusaanbod najaar 2015 Leergang Verkeerskunde
Verkeerskundig ontwerp
Educatie
Bent u sinds kort werkzaam binnen de verkeerskunde en wilt u zich snel de basis van dit vakgebied eigen maken? Deelnemers worden in een aantal modules wegwijs gemaakt binnen de zes belangrijkste verkeerskundige thema’s: verkeersveiligheid, verkeersmanagement, verkeerskundig ontwerp, mobiliteit en OV, parkeren en verkeersonder Leergang zoek. Na afloop bent u in staat werkzaamheden rondom deze thema’s op te pakken en heeft u de tools aangereiktVerkeerskunde gekregen om uzelf verder te bekwamen. Diverse modules worden najaar 2015 aangeboden.
leergang
modulair te volgen
5 dagen
Wilt u zich verder ontwikkelen als verkeerskundig ontwerper? Wilt u ontwerpen zelfstandiger kunnen maken en beoordelen? Wordt het motiveren van ontwerpkeuzes steeds belangrijker voor u? Deze cur sus draait om het verwerven van kwaliteiten en vaardigheden die no dig zijn voor het zelfstandig en integraal maken van ontwerpkeuzes. Naast de thematische lessen, die een mengeling zijn van theorie en praktijk, wordt in groepen aan een casus gewerkt. Je formuleert een probleemanalyse, stelt het programma van eisen op, bedenkt oplos singen en maakt een verkeerskundig schetsontwerp met motivatie. De verschillende doelgroepen, zoals automobilisten, fietsers, voet gangers en openbaar vervoer, komen daarbij aan bod.
Komt u vanuit een ander vakgebied de verkeerskunde in en wilt u zich de basis van het
verkeerskundige vakgebied eigen maken? Complex geometrisch ontwerp Nieuw 4 dagen Wilt u inzicht krijgen in het werkveld en uw taken daarin, zodat u tot gedegen verkeerskundige oplossingen en producten kunt komen? Volg dan de 12-daagse Leergang Verkeerskunde: een samenhangend programma van zes
verkeerskundige thema’s voor Deze praktische cursus is hoger eenopgeleiden. unieke combinatie van complex geome trisch- en verkeerskundig ontwerp, waarbij u op zoek gaat naar slimme De leergang is ook interessant voor personen die veel samenDe rol van de verkeerskundige is breed en wordt steeds comwerken met verkeerskundigen en meer willen weten over dit plexer. Het grote aanbod van verkeer, beperkte middelen en ontwerpoplossingen. U leert een voorlopig ontwerp uit te werken in vakgebied. ruimte en tegenstrijdige belangen zorgen voor een uitdagend speelveld. een definitief ontwerp dat zo economisch mogelijk kan worden gerea De leergang Verkeerskunde is opgebouwd rondom de belangOpzet verkeerskundige thema’s en werkzaamheden. U wordt De Leergang Verkeerskunde bestaat uit twaalf lesdagen rondom liseerd.rijkste U gaat op zoek naar een oplossing voor een ontwerp dat niet wegwijs gemaakt binnen deze thema’s. De opzet van de leerzes verkeerskundige thema’s. De leergang is ontwikkeld als gang staat borg voor een inhoudelijke verdieping van uw kennis samenhangend geheel. De programmaonderdelen zijn echter voldoet,en praktische zodanig dat het wordt geaccepteerd door de klant. U leert de tools voor uw dagelijkse werkzaamheden. zo vormgegeven, dat u ze in willekeurige volgorde en los van elkaar kunt volgen. Hierdoor kunt u op meerdere momenten grenzenDoelvan de richtlijnen/eisen van de klant op te zoeken en door in het jaar starten met de leergang of – op basis van uw interesse – een onderdeel overslaan. afloop van de leergang bent u in staat: middel Na• van een goede onderbouwing geaccepteerd te krijgen bij de Van de deelnemers wordt een actieve inbreng verwacht. om veel voorkomende verkeerskundige vraagstukken op te Voor een aantal thema’s is enige voorbereiding gewenst. pakken; opdrachtgever. Bijvoorbeeld om een vraagstuk uit uw eigen praktijk aan te • om een beter gesprek te voeren met diverse actoren uit het werkveld.
Doelgroep In samenwerking met: De leergang is bedoeld voor hoger opgeleiden zonder verkeerskundige achtergrond, die in korte tijd wegwijs willen worden in het verkeerskundige werkveld. Deelnemers zijn bijvoorbeeld sinds kort werkzaam als verkeerskundige bij een gemeente.
internationaal
milieu
mobiliteitsmanagement
openbaar vervoer
openbare ruimte
Verkeerslichten; goed geregeld?
parkeren
procesbegeleiding
verkeerslichten
verkeersmanagement
3 dagen
Tijdens deze cursus wordt op een niet-technische wijze uitgelegd wat u wel en niet mag verwachten van verkeerslichten. De werking van verkeersregelinstallaties wordt behandeld aan de hand van praktijk voorbeelden en casussen. U leert hoe u op relatief eenvoudige wijze het functioneren van een bestaande verkeerslichtenregeling op straat kunt beoordelen. De cursus is onder andere geschikt voor iedereen die in de praktijk betrokken is bij de uitvoering van verkeersregeltech nische projecten en de werking van verkeerslichtenregelingen moet kunnen beoordelen.
pagina 14
In samenwerking met:
5 dagen
Wilt u meer inzicht krijgen in het Reglement Verkeersregels en Verkeers tekens (RVV) en het Besluit Administratieve Bepalingen inzake het Weg verkeer (BABW) en meer weten over de besluitvorming van verkeers maatregelen? Tijdens de cursus ‘BABW voor wegbeheerders’ maakt u kennis met de wettelijke voorschriften en bepalingen voor het nemen van verkeersbesluiten. Na afloop van de cursus BABW voor wegbeheer ders bent u in staat vast te stellen of u een verkeersmaatregel juridisch mag nemen en of deze te handhaven is (inclusief het risico van aanspra kelijkheid van de wegbeheerder). U kent de wettelijke voorschriften en bepalingen voor het nemen van verkeersbesluiten en u krijgt inzicht in het RVV 1990 en het BABW. innovatie
10 dagen
De coördinator parkeerbeheer ondersteunt bij het vormgeven en ope rationaliseren van parkeerbeleid. Daarnaast coördineert hij uitvoering, handhaving en beheer tussen en binnen afdelingen en organisaties, zowel in- als extern. U krijgt inzicht in de deelfacetten van parkeren die verband houden met uw eigen taken en in de verbanden tussen on- en offstreet parkeren.
leveren, een reader door te lezen of een opdracht te maken. Het lesmateriaal van de leergang bestaat uit een aantal readers en studie-instructies. Hierdoor krijgt u een goed overzicht van de betreffende thema’s en raakt u wegwijs in de beschikbare literatuur. Voor aanvang van uw eerste module ontvangt u een reader met actuele basiskennis. Hierdoor heeft elke deelnemer dezelfde voorinformatie.
BABW voor wegbeheerders fietsen en lopen
Coördinator parkeerbeheer
verkeersveiligheid
Dit najaar worden onder meer ook de volgende cursussen aangeboden: - - - -
Functioneel onderhoud VRI Complex Verkeersontwerp Kosten van verkeersmaatregelen Verkeersregelinstallaties; van bestek tot beheer
Kijk voor uitgebreide informatie op:
www.dtvconsultants.nl/edu Hier vindt u ook de prijs en locatie
v e r k e e r s k u n d i g e
o p l e i d i n g e n
NOVI Verkeersacademie biedt verkeerskundige opleidingen aan op Ad- en hbo-niveau. De opleidingen richten zich op personen die zich naast hun baan verder willen ontwikkelen binnen het vakgebied verkeer en mobiliteit. Bij NOVI Verkeersacademie kun je op verschillende niveaus een verkeerskundig getuigschrift halen, ongeacht je vooropleiding.
Verkeerskundig medewerker Associate degree (Ad)
Verkeerskundige Hbo bachelor degree
Als verkeerskundig medewerker ben je beleidsondersteunend en -voorbereidend bezig en heb je de leiding over de uitvoe ring van een verkeerskundig project. Je maakt keuzes uit een beperkt aantal oplossingen en let hierbij niet alleen op de werking van de gekozen maatregelen, maar ook de kosten op maatregelniveau. Je voert eenvoudige t ellingen en metingen uit, analyseert het probleem en schrijft een advies. Verder maak en controleer je bestekken en begrotingen en treed je op als contact persoon voor externe partijen bij de uitvoering van projecten. Je stuurt medewerkers binnen een projectteam aan, vraagt en geeft anderen feedback, evalueert de genomen maatregelen en beoordeelt uitvoerders. Op basis hiervan neem je het initiatief om problemen een volgende keer te voorkomen. Je bent verantwoordelijk voor de interne verslaglegging.
Als verkeerskundige houd je je bezig met verkeerskundig beleid en de financiering hiervan. Je maakt beleid en adviseert op beleidsniveau, waarbij je relaties legt tussen verkeerskundige thema’s en aanpalende disciplines. Je voert complexe onderzoeken uit of begeleidt die en komt met oplossingsstrategieën. Je creëert zowel intern als extern draagvlak en bewaakt de procesvoortgang. Daarnaast zorg je voor de externe verslag legging. Je evalueert het functioneren van het (project)team en begeleidt de ontwikkeling van (project)teamleden.
Instroomtraject hbo-ers Personen die in het verleden een hbo- of wo-opleiding aantoonbaar voor minimaal 75% (180 ECTS) hebben afgerond, kunnen direct tot het derde jaar van de bachelor-opleiding Verkeerskunde worden toegelaten. Als bewijs worden enkel officiële cijferlijsten en/of getuigschriften geaccep teerd. Het studieprogramma bestaat uit alle leerblokken van het derde en vierde leerjaar van de opleiding Verkeerskunde, aangevuld met het schakelblok Basiskennis Verkeerskunde (BVK31). Het schakelblok is een verzameling van relevant geachte thema’s uit de onderbouw. De lesdagen van dit blok zijn verdeeld over het hele derde studiejaar.
Opleidingsbouwwerk
Bachelor degree
Losse modules
Verkeerskundige
NOVI Verkeersacademie biedt nu ook de moge lijkheid om losse modules c.q. leerblokken te volgen: niet als student, maar als cursist. De modules zijn niet enkel gericht op het vergaren van kennis, maar vooral op het ontwikkelen van die vaardigheden, waar de moderne beroeps praktijk om vraagt. De leerstof is daarmee ook zeer interessant voor mensen die (nog) geen complete opleiding willen volgen, maar wel concrete beroepsproducten willen leren maken. Voordelen • voor ‘cursisten’ gelden geen toelatingseisen • kies zelf volgorde en leersnelheid • gericht op maken van beroepsproducten • afronding met tentamen of opdracht • laagdrempelige kennismaking met onze opleidingen • lessen op vrijdagen in Utrecht • zeer voordelig geprijsd
4e studiejaar Afstudeerscriptie
mobiliteit verkeersveiligheidsbeleid
verkeersplanologie netwerkmanagement
3e studiejaar ruimtelijke ordening verkeersmodellen financiën netwerkregelingen
praktijkonderzoek parkeerbeleid beleidsevaluatie openbaar vervoer
methoden & technieken integraal ontwerp ruimtelijke ontwikkeling adviesvaardigheden
Associate degree
Verkeerskundig medewerker
2e studiejaar rapporteren verkeersonderzoek mobiliteitsmanagement dynamisch verkeersmanagement
leer- en loopbaanbegeleiding verkeer en omgeving ruimtelijk juridisch kader geluid- en emissieberekening
weten en meten stedenbouw en verkeer verkeersregeltechniek verkeersbeleid
leer- en loopbaanbegeleiding verkeersrecht ontwerprichtlijnen schrijfvaardigheid
ontwerp verkeerslichtenregeling leeronderzoek verkeerskundig ontwerp verkeersbesluiten
1e studiejaar
www.verkeersacademie.com
verkeersveiligheid verkeersstatistiek inspectie, beheer en onderhoud mondeling communiceren
pagina 15
september
2013
Aanbod cursussen, opleidingen en masterclasses najaar 2013
Post-hbo opleiding Verkeerskunde
Post-hbo opleiding Parkeermanager
Start september 2015
Start oktober 2015
Deze opleiding leidt studenten op tot beleidsadviseurs verkeer. U krijgt zicht op de ontwikkelingen binnen de ver keerskunde en op de relatie met aangrenzende vakgebieden. U leert verkeerskundige vraagstukken zelfstandig en inte graal op te pakken en komt vanuit verschillende invalshoeken tot gedegen oplossingen. U krijgt inzicht in besluitvormings processen en kunt daardoor een goede belangenafweging maken en betere adviezen geven.
Studenten kunnen na afloop de regierol op zich nemen bij het vormgeven, operationaliseren, uitvoeren en beheren van het parkeerbeleid. Zij houden hierbij rekening met de verkeers kundige, ruimtelijke, economische, politiek-bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen en met vastgoed- en grond beleid. Kosten en opbrengsten maakt u passend binnen de begroting van uw organisatie. In samenwerking met:
In samenwerking met:
Mbo-4 opleiding VRI-Technicus
Certificering verkeersveiligheids auditor Rijkswegennet
Start september 2015 Een nieuwe unieke deeltijd opleiding van ± 1,5 jaar, ontwikkeld door DTV Consultants en ROC Koning Willem I College in nau we samenwerking met het werkveld. Een mooie combinatie van verkeersregeltechniek en elektrotechniek. Na afronding van de opleiding bent u een gecertificeerde verkeersregel technische medewerker. Daarmee kan uw werkgever u beter inzetten op projecten. In samenwerking met:
Koning Willem I College ‘s-HERTOGENBOSCH
Om de verkeersveiligheid te vergroten en het aantal slacht offers op de weg terug te dringen, beoordeelt Rijkswater staat (RWS) de ontwerpen van nieuwe of reconstructies van bestaande (rijks-)wegen systematisch op verkeersveilig heids aspecten. Bent u de expert op gebied van verkeersveiligheid (rijks-) wegenontwerp die RWS hiervoor zoekt en wilt u gecertificeerd worden om verkeersveiligheidsaudits uit te mogen voeren op het rijkswegennet? Meld u dan aan voor het traject Certificering verkeersveiligheidsauditors Rijkswegennet.
Meer weten? Voor meer informatie over de cursussen, opleidingen, masterclasses, data, prijzen en voorwaarden kijk op www.dtvconsultants.nl/edu of mail
[email protected]. Wijzigingen voorbehouden. Of bel voor een persoonlijk advies naar 076 - 513 66 00.
