Trajectbemiddeling een project van VCOK met steun van de staatssecretaris voor Gezinsbeleid - 2011 Het VCOK heeft met steun van de staatssecretaris voor Gezinsbeleid het project Trajectbemiddeling uitgevoerd in de periode 2011. Conform het KB van 6 december 2010, artikel 2 dient VCOK het eindrapport in.
1
Uitgangspunten van het project
Bijdragen aan de levenskwaliteit van gezinnen Scheidingen zijn een maatschappelijke realiteit en het hoeft geen betoog dat het apart gaan wonen voor de betrokkenen een stressvolle omwenteling in hun leven is. Scheidende partners moeten vele, complexe beslissingen nemen die het verdere leven van henzelf en hun kinderen beïnvloeden. Na de scheiding nopen nieuwe omstandigheden (bijvoorbeeld ouder wordende kinderen of nieuwe partners) apart wonende ouders tot moeilijke ingrijpende beslissingen. Hoewel de meeste ex-partners en hun kinderen uiteindelijk stabiliteit vinden, gaat het scheiden op zich, het proces, vaak gepaard met een verlies van levenskwaliteit. Als samenleving moeten we er voor zorgen dat alle betrokkenen er zo goed mogelijk uitkomen. Uit onderzoek blijkt dat de conflictbeheersing van de ouders een grote invloed heeft op de levenskwaliteit van gezinnen. Dit werd in de loop van het project bevestigd door de resultaten van het IPOS onderzoek gepresenteerd op het congres van 30/9/2011 te Gent. Bemiddeling stelt familiezaken én familierelaties centraal Nog uit onderzoek weten we dat onzekerheden, moeilijkheden en conflicten inherent zijn aan samen leven en dat alle families er vroeg of laat in meerdere of mindere mate mee te maken krijgen. Het is normaal. Soms helpt informatie, soms ondersteuning, soms therapie, soms verzoening, soms onderhandeling, soms rechtspraak. Bemiddeling is een oplossingsweg die niet enkel de familiezaken maar ook de familierelaties centraal stelt. Daarom is het waardevol om na te gaan hoe we de huidige bemiddelingspraktijk kunnen versterken via ‘trajectbemiddeling’.
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
1
Trajectbemiddeling kan bemiddeling versterken Bemiddeling is altijd vrijwillig, ook al gaat het om een gerechtelijke bemiddeling. Dit betekent dat bemiddeling niet start met onderhandelingen over de zaken maar wel met een onderhandeling over de wijze waarop het conflict zal worden aangepakt. Deze beslissing vereist informatie over de verschillende oplossingswegen in geval van familiezaken. Men gaat er nog te vaak van uit dat er enkel de weg van de rechtspraak is. Trajectbemiddeling is eigenlijk de eerste fase van elke bemiddeling. De bemiddelaar helpt mensen het vraagstuk aflijnen en nadien wordt afgesproken hoe het zal worden aangepakt. Het geschil kan worden opgelost door het te laten beslechten door een rechter, dat is de weg van de rechtspraak. Of het geschil kan worden opgelost door te onderhandelen met elkaar. Die onderhandelingen kunnen begeleid worden door een bemiddelaar, dat is de weg van bemiddeling. Eens de mensen de keuze voor bemiddeling is gemaakt kunnen de onderhandeling over de familiezaken starten.
2
Projectverloop 1/1/2011 – 31/10/2011
Uit onderzoek blijkt dat conflictbeheersing de belangrijkste kwaliteit van leven bevorderende interventie is. Goede bemiddelingspraktijk op zich bevordert de levenskwaliteit. Elke bemiddelaar helpt betrokkenen gelijkwaardig en doelmatig onderhandelen. Hij helpt hen samen nadenken over goede afspraken over de familiezaken. Elke bemiddelaar vertrekt vanuit het gegeven dat regelingen effect hebben op de familierelaties. De bemiddelaar helpt gezinnen regelingen zoeken met een positief effect op de onderlinge verhoudingen. Het is in de eerste fase dat mensen kiezen om al dan niet te bemiddelen. We denken dat een goede start – via trajectbemiddeling – de kans verhoogt dat mensen weloverwogen kiezen voor bemiddeling. Trajectbemiddeling moet meer aandacht krijgen in de praktijk en de opleiding van bemiddelaars. En daaraan wil dit project een bijdrage leveren. Doel van het project De gezinnen in staat stellen de juiste keuze te maken wanneer zij in een familiaal conflict terechtkomen, en hen in dit conflict te begeleiden teneinde de bemiddeling efficiënter te maken. De bemiddeling op ‘het juiste moment’ van start te laten gaan, dankzij de integratie ervan in de gerechtelijke processen.
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
2
Het geven van inleidingspistes, op een concrete basis en op pertinente wijze, voor de gerechtelijke bemiddeling (artikel 2, KB van 6 december 2010). Initieel opzet van het project De realisatie van de projectdoelstelling zouden we bereiken al doende, via het vergaren van kennis vanuit de praktijk van trajectbemiddeling in diverse werkcontexten. In de projectaanvraag zouden we het project uitvoeren in de gerechtelijke arrondissementen Kortrijk en Gent. Daartoe zouden we de Justitiehuizen vragen om in deze samen te werken. De Justitiehuizen slaan een brug tussen welzijn en recht en beschikken over een fijnmazige structuur met lage drempel, gekwalificeerd personeel en ruime openingsuren. Resultaat: Op onze vraag naar medewerking hebben zij negatief geantwoord omdat dit niet hun kerntaak is. In overleg met het Kabinet werd het project geheroriënteerd naar Gent en Brussel. Op twee plaatsen in Vlaanderen, in Gent en in Brussel, zou aan trajectbemiddeling worden gedaan. In Gent beoogden we de vrijwillige bemiddeling te exploreren. We zouden werken met mensen die denken aan een scheiding, of die denken aan het veranderen van een regeling. We wilden daartoe samen met een netwerk van advocaten in familiezaken bereid zijn om voor de duur van het project het eerste gesprek met hun cliënt door de trajectbemiddelaar te laten doen. Een infovergadering werd ingericht met voorafgaandelijke uitleg over het project en over de mogelijke samenwerking. Resultaat: De vergadering werd ingepland op 22/9/2011maar diende geannuleerd wegens gebrek aan belangstelling. In Brussel wilden we in een context van gerechtelijke bemiddeling ervaringen opdoen. Daartoe zouden we een samenwerking aangaan voor de duur van het project met minstens twee Brusselse jeugdrechters. Zij zouden zich engageren om bij de persoonlijke verschijning de mensen door te verwijzen naar de trajectbemiddelaar. Resultaat: Sinds 1/9/2011 informeert jeugdrechter Cardoen ter zitting de mensen over ‘trajectbemiddeling’ met de mogelijkheid om onmiddellijk of op afspraak een vergadering met de trajectbemiddelaar te hebben die huisvest in de jeugdrechtbank. Mensen maken gebruik van deze dienstverlening die voor hen gratis is.
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
3
Concept van trajectbemiddeling in het project De trajectbemiddelaar doet enkel de trajectbemiddeling en kan nadien niet als bemiddelaar optreden in diezelfde zaak. Dit is een belangrijk argument ten aanzien van de advocatuur die zijn cliënt even aan de trajectbemiddelaar moet toevertrouwen. De trajectbemiddelaar kan zijn werk organiseren op het moment dat er zittingen zijn van de jeugdrechtbank. De mensen worden dus niet weggestuurd maar kunnen onmiddellijk terecht, indien akkoord. Dat is voor de magistraten dan weer een waardevol argument. Een trajectbemiddeling duurt één à twee vergaderingen. De mensen betalen in het kader van het project uiteraard geen bijdrage. De trajectbemiddelaar is een erkende bemiddelaar. Hetgeen geleerd wordt uit de praktijk moet gedocumenteerd worden zodat het verder benut kan worden. We vragen aan Leo Van Garsse, UGent, vakgroep Agogiek om het project te ondersteunen met een masterproef. Hij/ zij kan aanwezig zijn op de vergaderingen van de trajectbemiddelaar. Het project loopt verder na deze projectperiode want de jeugdrechter is geïnteresseerd om op basis van het materiaal nog cliënten door te verwijzen. We denken ook aan het maken van een instructieve film over trajectbemiddeling, bedoeld voor het ruime publiek. We zullen de resultaten in 2012 presenteren op een publieksmoment.
3
Mijlpalen van het project
Draagvlak maken bij de fora voor bemiddeling Gent en Kortrijk Draagvlak maken bij de jeugdrechters, bij de OVB Aansluiting onderzoeken bij het IPOS – promotor prof. Ann Buysse Leidraad maken voor de trajectbemiddeling Leidraad maken voor het documenteren Praktijk organiseren i.s.m. jeugdrechtbank Brussel Praktijk organiseren i.s.m. advocaten balie Gent Documenteren van de praktijk Verwerken van de resultaten Gepaste samenwerking met de masterstudent UGent
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
4
Verloop – mijlpalen per 31/10/2011 1
Verkenningsfase
STATUS
RESULTAAT per 31/10/2011
Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid
Telefonisch contact - J. De Brabandere Verslag van 4/2/11, 29/4/11 Vergadering 10/2/11April 2011 Vergadering PIG 21/2/11 - L. Daniëls Verslag van 24/1/11 Vergadering 27/5/11 Gesprek met Ann Buysse en L. Daniëls 12/1/11 Vergadering H. Robijn VCOK - 9/6/11 Vergadering 17/6/11
2
Voorstelling project aan co Forum Bemiddelaars Gent Voorstelling project aan het Forum Bemiddelaars te Gent Richtlijnen krijgen voor de projectontwikkeling met kabinet Verkennen samenwerking met justitiehuizen Verkennen van mogelijke invalshoeken voor Pro Deo Bureau Voorstelling aan de Raad van Bestuur VCOK Professionele ontmoeting bemiddelaars Hof van Beroep Gent Aansluiting verzekeren bij de IPOS studie Budgetopvolging Afsluiten van de verkenningsfase met kabinet- Steven De Canck Voorbereidingsfase Uitwerken definitief projectverloop en doelstellingen Studie van het vademecum van de Franstalige collegae Ondersteuning met een masterproef
Voltooid Voltooid Lopende
Contact met jeugdrechters Brussel Contact met advocaten familierecht Gent
Voltooid Voltooid
Concepttekst Verwerkt in werkwijze Vergadering Leo Van Garsse – UGent - 7/7/11 en akkoord Engagement voor medewerking vanaf 1/9/11 Engagement voor medewerking: niet bekomen Modelbrief
3
Acties Maken van een draaiboek voor de trajectbemiddelaar
Voltooid
Een leidraad voor het eerste gesprek TB met checklist onderwerpen
Werkafspraken met netwerk van advocaten, met jeugdrechters en met medewerkers Aandachtpunten bij de rol van de trajectbemiddelaar
Voltooid
Een tekst met extra aandacht bij de vier rollen van de bemiddelaar Een schema met de aandachtspunten Flow van de procedure Een leidraad met checklist procedure Een instructieve film voorbereiden Een rekenblad voor registratie project Een rekenblad voor verwijzing rechter 4 fiches voor gezinnen en brieven
Procedure voor het verloop van de TB beschrijven Leidraad voor het gesprek: procedure Overleg met masterproef, met prof. Gegevensverzameling cliënten Informatiefiches voor gezinnen
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid Voltooid
5
Diapresentatie voor fora, advocaten, magistraten
Voltooid
Informatieve ppt
Tekst met bijlagen
4
Verwerking resultaten Voltooid Inplannen Inplannen Inplannen
5
Bevindingen verwerken in een document Voorstelling van de resultaten aan jeugdrechters en e.a. actoren Voorstelling van de resultaten aan de fora Voorstelling van de projectresultaten aan opdrachtgever Afsluitfase: tot 31/10/2011 Inhoudelijk rapport Financieel Verslag
Voltooid Voltooid
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
Gezamenlijke forumvergadering maart 2012
6
4
Financieel verslag
VCOK vzw
project trajectbemiddeling
Afrekening per 31/10/2011
i.s.m. Federale Overheidsdienst sociale zekerheid looptijd project
15/12/10-31/10/2011
Loonkost Franky De Meyer
(zie detail)
19.824,06
Lise Dammans
(zie detail)
1.285,07
Chris De Bruyne
(zie detail)
6.464,08 27.573,20
Lise Dammans (freelancer) aug/11 sep/11 Andere kosten Vervoer
Lise Dammans Franky De Meyer
Drukwerk/website Magelaan cvba Mobistar (project-gsm) Overhead
2.660,00 2.660,00
5.320,00
27,36 22,00
49,36 226,51 pm
20% op lonen
6.578,64
€
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
39.747,72
7
Bijlagen en stavingstukken Bijlage: bundeling van de aangemaakte documenten
VCOK vzw – Trajectbemiddeling – Eindrapport 31.10.2011
8
