Titel project
Kassenklas
Projectnummer
IA05058
Contactpersoon
Dhr. Gerard Oud
Begin- en einddatum van het project
01-09-2006 tot 01-09-2009
A. Uitgangspunten voor project 1. Beschrijf kort de aanleiding of het probleem dat het project beoogt op te lossen, spits dit toe op de regio / sector en betrokken opleidingen Beschrijf het probleem dat het project beoogt op te lossen, de situatie wordt verbeterd in termen van regio / sector en betrokken opleidingen In Noord-Holland-Noord is de vraag naar breed inzetbaar, flexibel en goed gekwalificeerd personeel in de agribusiness en met name de glastuinbouw groot. De bestaande glastuinbouwgebieden in Heerhugowaard en Wervershoof staan voor grote uitbreidingsslagen en de vraag naar personeel zal met de totstandkoming van Agriport in de Wieringermeer zeer sterk gaan groeien. Er zal ruim 500 hectare glastuinbouw worden gerealiseerd in dit gebied. De vraag naar werknemers in het lagere, midden en hogere kader binnen de glastuinbouw verhoudt zich als 80-15-5 en de meest voorzichtige behoefteraming komt uit op 2900 (nieuwe) fulltime arbeidsplaatsen. Het profiel van de nieuwe werknemer in de glastuinbouw zoals dat voorzien wordt, sluit absoluut niet aan op de huidige uitstroom uit het onderwijs. De glastuinbouw is een van de meest innovatieve bedrijfstakken in Nederland (met een omzet gelijk aan die van Schiphol) waar wordt geëxcelleerd in ontwikkeling en toepassing van duurzame energietechnologie, klimaatbeheersingtechnieken voor de kassen en in veredeling en productiviteit van de teeltechnieken. Tegelijkertijd is het imago rond werken in de glastuinbouw slecht, kennis over beroepsperspectief vrijwel afwezig en een specifieke leerlijn terzake wordt niet aangeboden. Initiatieven om de personele instroom te verbreden vanuit CWI en UWV bestanden leveren telkens relatief weinig op. Reden te meer om structureel te werken aan het vergroten van de instroom vanuit het onderwijs. De concrete problemen die het project ‘Kassenklas’ beoogt op te lossen zijn: 1. De doorstroom van leerlingen VMBO Groen naar MBO Groen naar HBO Groen loopt sterk terug, evenals de uitstroom vanuit VMBO, MBO en HBO naar de agribusiness en meer specifiek naar de glastuinbouw. Er zijn nieuwe perspectieven nodig om deze trend te keren. 2. Het tekort aan breed inzetbaar, zelfstandig werkend personeel groeit en dat tekort vormt een steeds grotere belemmering voor de innovatieslagkracht en groei van de agribusiness en glastuinbouw; Door de komst van Agriport zal de vraag naar personeel zeer sterk toenemen. 3. In de glastuinbouw zijn de technologische ontwikkelingen van de laatste paar jaren van dien aard, dat aan het personeel dat hierin werkzaam is nieuwe eisen wordt gesteld. Zij moeten in staat zijn om algemene productkennis (planten, bloemen etc) te combineren met kennis van specifieke klimaatbeheersingtechnieken die in de kassen worden toegepast evenals de voedingstechnieken voor specifieke planten en bloemen. Daarnaast wordt een groeiende kennis van mechanica en logistiek vereist voor het oogsten en transporteren van de produkten. Deze ontwikkelingen vereisen personeel dat zeer doelgericht opgeleid is zodat zij breed inzetbaar zijn.
1
4. Middenkader en hoger kader in de groene sector maar specifiek in de glastuinbouw dient adequaat ontwikkelde ondernemerschapvaardigheden te bezitten. 5.
Om de uitstroom (kwantiteit) te vergroten en de inzetbaarheid (kwaliteit) te versterken dienen groene onderwijsinstellingen nauw samen te werken met ondernemers uit de agribusiness en meer specifiek de glastuinbouw. Alleen zo kunnen aansprekende groene leerlijnen ontwikkeld worden waarin studenten de kennis en vaardigheden worden aangeleerd die optimaal aansluiten bij de huidige eisen in de glastuinbouw.
2. Beschrijf de doelen in termen van beoogde effecten en resultaten, d.w.z. specifiek, meetbaar, realistisch en tijdgebonden. Beschrijf de doelen / het doel van het project In het project ‘Kassenklas’ worden de onderstaande concrete effecten en resultaten beoogd: 1. Ontwikkeling Groene Doorlopende Leerlijn, Groene Stagebureau en Groene Samenwerking: Tussen 2006 en 2008 zullen ondernemers, groene onderwijsinstituten en agrarische kenniscentra gezamenlijk de nieuwe leerconcepten onderzoeken, testen en ontwikkelen om in deze state-of-the-art omgeving studenten maximaal te motiveren en op te leiden in de nieuwe kas- en teelttechnieken, teeltproducten en combinaties hiervan. Ook zullen de partners zich inzetten om groene stageplaatsen te realiseren. Al deze inspanningen zullen resulteren in: a.
De Groene Doorlopende Leerlijn Glastuinbouw. De Groene Leerlijn Glastuinbouw is doorlopend omdat deze start op de Praktijkschool en doorloopt via VMBO en MBO naar het HBO. Leerlijn en portfolio zullen digitaal worden vastgelegd en zodanig vormgegeven en van toelichtingen voorzien dat deze ook in andere relevante onderwijsinstellingen kunnen worden geïmplementeerd;
b.
Het Groene Stagebureau. Dit is het stagebureau en kenniscentrum dat een sturende en bemiddelende rol heeft tussen studenten die stageplaatsen zoeken en groene ondernemingen die stagiaires willen plaatsen. Dit bureau is ondergebracht in de kas (dus niet binnen de scholen) en de leerwerkmeesters hebben hierin een actieve rol. Doel van dit stagebureau is het snel en adequaat matchen van vraag en aanbod in de glastuinbouw. Daarnaast ontwikkelt het stagebureau ook activiteiten die instroom- en doorstroomversterkend zijn zoals excursies, bijeenkomsten, gastlessen wervingfilms etc.
c.
De Groene Samenwerking: de samenwerking zal niet alleen actief, doelgericht en gemotiveerd zijn, maar zal ook vastgelegd worden in samenwerkingsovereenkomsten. De Groene Samenwerking bestaat uit organisaties vanuit 1) het onderwijs 2) het onderzoeksveld en 3) het bedrijfsleven
2. Bouw opleidingskas In de projectperiode wordt een opleidingskas gebouwd. Deze opleidingskas is integraal onderdeel van een nieuwe glastuinbouwonderneming, waarin de ondernemer zijn bedrijf exploiteert in een kas met een gesloten energiesysteem. In een dergelijke kas zijn de warmte-uitstoot, de emissie van CO2 en het energieverbruik tot een absoluut minimum beperkt. Verwacht wordt dat gesloten kassystemen de enige systemen zijn die in de nabije toekomst nog gebouwd zullen worden omdat dit de enige kassystemen zijn die een kosteneffectieve exploitatie mogelijk maken. In deze kassystemen wordt dan ook volgens de modernste inzichten en technieken geteeld. Door het opnemen van een opleidingskas in deze onderneming wordt het mogelijk om studenten op te leiden in de nieuwste
2
toekomstvaste teelttechnieken zodat zij optimaal voorbereid worden op hun toekomstige loopbaan in de glastuinbouw.
Tegelijkertijd leren de studenten wat ondernemerschap inhoudt doordat de opleidingskas integraal is ondergebracht in de glastuinbouwonderneming. De opleidingskas en de onderneming zijn gelegen naast de Proeftuin Zwaagdijk. In 2009 is het regionale kenniscentrum Glastuinbouw geactiveerd die een perspectiefrijke Groene Leerlijn exploiteert en verspreidt. 3. Versterking en verbreding van instroom, uitstroom en doorstroom In 2006 en 2007 wordt de leerlijn voorbereid en de modules ontwikkeld. In 2007 en 2008 zal de leerlijn in de praktijk worden getoetst en gevalideerd. In 2009 zal de leerlijn verder worden verdiept, verbreed en vastgelegd. Om de versterking en verbreding verder vorm te geven wordt ook ingezet op de regionale arbeidsmarkt (NHN) om instroom te realiseren. De EVC’s van de zij-instromers zullen hierin een rol spelen. Kassenklas zal dan ook worden ingezet als scholing en reintegratieinstrument voor werkzoekenden in de regio NHN. De samenstelling en het aantal deelnemers worden alsvolgt geprognosticeerd: JAAR
Deelname aan Kassenklas in aantal leerlingen per jaar Praktijk school
VMBO Groen
MBO Groen
2007
6
10
10
2
2
30
2008
10
20
20
6
4
60
2009
14
24
24
10
8
80
totaal
30
54
54
18
14
170
18 %
32 %
32 %
11 %
7%
100%
%
MBO Techniek
HBO
TOTAAL
Uiteraard gaat het in deze tabel niet om exacte aantallen. De huidige instroom en doorstroom van leerlingen tussen de kolommen zal in kaart worden gebracht. Uitgegaan wordt van een substantiële groei van deze doorstroom. De Groene Doorlopende Leerlijn Glastuinbouw kent naast de groene modules ook een belangrijke techniekmodule. Het gaat dan om praktijklessen in de nieuwste kastechnologieën (klimaatbeheersing, voedingssystemen) en distributie en logistieke systemen volgen en toepassen. Tenslotte zal op MBO en HBO niveau ook kunnen worden ingezet op ondernemerschapsvaardigheden. 4. Oplevering Eindrapport Kassenklas Het opleveren van het eindrapport Kassenklas, waarin de Groene Doorlopende Leerlijn is beschreven, waarin het Groene Stagebureau is beschreven en waarin het Groene Samenwerkingsverband is beschreven. Ook is in dit eindrapport de evaluatie van het project opgenomen en zal een vervolgaanpak worden opgenomen.
3
3. Thema’s van het project Het project is gericht op versterking van de relatie onderwijs – bedrijfsleven:
Ja
Nee
vergroting van de externe gerichtheid van het beroepsonderwijs en de oriëntatie van het beroepsonderwijs op de vraagzijde, in het bijzonder het bedrijfsleven Ja bevordering van de leerloopbaan van de leerling/student en de doorstroom in het beroepsonderwijs
Ja
verhoging van de professionaliteit van degene die het beroepsonderwijs heeft afgerond
Ja
Innovatie van de pedagogiek en didactiek van het beroepsonderwijs Ja
4.
Beschrijf de samenstelling, inhoudelijke inbreng en expertise van het samenwerkingsverband
Naam partner samenwerkingsverband
Omschrijving inhoudelijke inbreng Omschrijving deskundigheid
Clusius College MBO Groen
Clusius College VMBO Groen
Lead-partner project Projectcoordinatie Aanleveren van projectdeelnemers Invullen functie leerwerkmeester Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn
Aanleveren van projectdeelnemers Invullen functie leerwerkmeester Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn
Clusius kent een MBO vestiging in Alkmaar en in Hoorn. De vestiging in Hoorn participeert actief binnen Kassenklas. In Hoorn worden de onderstaande opleidingen aangeboden: Gemechaniseerd Loonwerk Groene Ruimte Groentechnisch medewerker Recreatie Plantenteelt Vanuit deze opleidingen kan actief worden ingezet in het project. Op de VMBO-groenscholen in Stede Broec en Hoorn worden naast de ‘reguliere’ vakrichtingen de onderstaande bijzondere vakrichtingen gegeven: Bloem (schikken) Groen (voorziening) Plant (enteelt) Dier (enhouderij) Voeding (VAP) Op de VMBO scholen wordt steeds meer aandacht gegeven aan duale trajecten, leerwerkplaatsen en praktijkstages. Kassenklas kan als leerwerkplaats een
4
belangrijke katalysator vormen voor een doorlopende leerlijn glastuinbouw.
Praktijkonderwijs West Friesland
ROC Horizon College
Hogeschool INHOLLAND Alkmaar
Proeftuin Zwaagdijk
Aanleveren van projectdeelnemers Invullen functie leerwerkmeester Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn
De Praktijkschool is een snel groeiende onderwijsinstelling (nu al bijna 500 leerlingen) De Praktijkschool WestFriesland is gevestigd in Hoorn en (recent) Stede Broec. Naast de nieuwe vestiging in Stede Broec is een kasruimte gesitueerd. Deze kas zal als voorliggende voorziening worden ingezet in de leerlijn glastuinbouw. De opzet van deze doorlopende leerlijn biedt perspectief voor een deel van de populatie van de Praktijkschool.
Aanleveren van stagiaires Invullen functie praktijkbegeleider Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn
Het ROC Horizon College heeft vestigingen in Alkmaar, Heerhugowaard en Hoorn. De sector Techniek participeert actief binnen Kassenklas. In de sector Techniek worden de onderstaande opleidingen aangeboden: Installatietechniek Elektrotechniek Werktuigbouwkunde Voertuigentechniek Bouw, interieur en infratechniek Vanuit deze opleidingen wordt ingezet in het project.
Aanleveren van stagiaires Invullen functie praktijkbegeleider Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn
Inbrengen expertise t.b.v. opzet en uitbouw leerlijn
INHOLLAND Alkmaar is in 2004 gestart met de opleiding Bedrijfskunde en Agribusiness. Vanuit deze leerlijn worden studenten aangeleverd die het project Kassenklas verder doorontwikkelen. INHOLLAND Delft exploiteert het Kenniscentrum Glastuinbouw. De kennis die daar aanwezig is, is beschikbaar voor Kassenklas. Proeftuin Zwaagdijk is de professionele organisatie
5
Van Diemen BV
Boukens Installatietechniek
Kenniscentrum Aequor
Inbrengen netwerk bedrijven Uitrol naar relevante actoren
voor praktijkgericht onderzoek. Het is de partner van de innovatieve voorhoede en wil zo goede ontwikkelingen stimuleren in de tuinbouw en de akkerbouw. Het bedrijf ligt in een belangrijk teeltgebied voor bloembollen en vollegrondsgroente. Vooral met onderzoek in tulpen, lelies, gladiolen, irissen, koolgewassen, witlof, sla en peen heeft Proeftuin Zwaagdijk een rijke ervaring en naam opgebouwd. Er werken 25 mensen bij het bedrijf. De Proeftuin heeft de volgende onderzoeksfaciliteiten: 18 ha grond (een deel biologisch), 3500 m2 glas, 18 bewaarcellen en 4 moderne witlofcellen.
Inbrengen expertise t.b.v. bouw en exploitatie kas Inbrengen netwerk bedrijven
Van Diemen BV is gevestigd in De Kwakel en is de een van de grotere en meest innovatieve kassenbouwer in Nederland. Van Diemen bouwt de “state-of-the-art” breedkapper in het Grootslag waar een ondernemer vervolgens een bedrijf gaat exploiteren waar de Kassenklas onderdeel van vormt. De nieuw te bouwen onderneming zal minimaal 15.000 m2 beslaan. Hiervan is 10% bestemd voor de feitelijke opleidingskas.
Inbrengen expertise t.b.v. exploitatie kas Inbrengen netwerk bedrijven
Boukens Installatietechniek is gevestigd in Enkhuizen. Het bedrijf heeft een zeer brede ervaring opgebouwd in de techniek van klimaatbeheersing o.a. binnen de kas. Deze kennis vormt een essentieel onderdeel van de doorlopende leerweg die Kassenklas beoogt.
Inbrengen expertise t.b.v. opzet en uitbouw leerlijn Inbrengen netwerk bedrijven Uitrol naar relevante actoren
Het kenniscentrum Aequor is gehuisvest in Ede en is het kenniscentrum voor de bloemenbranche, de groene
6
ruime, de plantenteelt, de veehouderij, de voedingsindustrie en de dierverzorging in Nederland. AEQUOR ontwikkelt samen met de bedrijven en de onderwijsinstellingen een nieuwe kwalificatiestructuur (meer gericht op competenties) De doorlopende leerlijn glastuinbouw kan hier onderdeel van worden.
Rabobank Westfriesland-Oost
Ontwikkelingsbedrijf NoordHolland Noord io
Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn Inbrengen netwerk bedrijven Begeleiden financieel construct van Kassenklas
De RABO WFO groep participeert in Kassenklas. De RABO heeft belang bij het welslagen van de grootschalige glastuinbouwontwikkelingen in het gebied. Kassenklas leidt tot een doorlopende leerweg die uiteindelijk een breed reservoir van adequaat personeel aanlevert. Dat is een essentieel onderdeel voor een gezonde bedrijfsvoering. De RABO vestiging op het bedrijventerrein van WFO neemt deel aan de bedrijvengroep van Kassenklas.
Inbrengen expertise t.b.v. ontwikkelen leerlijn Netwerk bedrijven
ONTW MIJ NHN is een samenwerkingsverband tussen overheden en belangenorganisaties die de economische groei binnen de regio’s Noord-Kennemerland en West-Friesland stimuleert en die de realisatie van 7500 extra banen in deze regio’s nastreeft in 2007. ONTW MIJ NHN ondersteunt het project Kassenklas door een financiële injectie en zal desgewenst ook actief deelnemen in de regiegroep. In een latere fase zal de ontwikkelingsmij ook expertise inbrengen in de verbreding van het instrument kassenklas naar reïntegratie en om/opscholing
7
5. Beschrijf de innovatie in het project Beschrijf de innovatie in het project: De vernieuwende onderdelen van het project zijn: o o
o o
o
-
De voorgenomen intensieve Groene Samenwerking van groene partners uit het regionale onderwijs, regionale onderzoeksinstituten en regionale bedrijfsleven; Een volledig ingericht beroepskolomoverstijgend Groen Stagebureau Glastuinbouw dat als matchpoint en kenniscentrum fungeert tussen groenbedrijven en leerlingen van de Praktijkschool tot en met HBO Groen Dit stagebureau zal actief stageplaatsen en leerplaatsen verwerven, studenten matchen en ondernemers voorzien van stagiaires. Op deze manier zal voortijdige en ondergekwalificeerde schooluitval bestreden worden. Een Groene Doorlopende Leerlijn Glastuinbouw die in nauwe samenwerking met de onderzoeksinstituten en het bedrijfsleven wordt ontwikkeld en aangeboden; Een Groene Doorlopende Leerlijn die onder volledige verantwoordelijkheid van het onderwijs integraal is ondergebracht in een reguliere glastuinbouwonderneming die op haar beurt weer fysiek is gelokaliseerd naast het onderzoeksinstituut Proeftuin Zwaagdijk; De gecombineerde aanpak van de Doorlopende Groene Leerlijn en het aanleren van ondernemerschapvaardigheden inclusief mentoring en coaching binnen een reguliere glastuinbouwonderneming;
Het project heeft een experimenteel karakter met een sterke research and development component. Er zal onderzocht en getoetst worden: o
o
o
o
o
of en hoe het mogelijk is om dergelijke onderwijsvernieuwing te ontwikkelen in het voorgenomen samenwerkingsverband van onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven.; of en hoe het daadwerkelijk mogelijk is om leeromgeving zowel fysiek in een reguliere glastuinbouwonderneming onder te brengen als deze volledig te laten beheren door de onderwijsinstituten in het domein van de onderneming en Proeftuin Zwaagdijk; of en hoe een goed aansluitende Doorlopende Groene Leerlijn Glastuinbouw te ontwikkelen die integraal is opgebouwd en volledig aansluit over alle onderwijskolommen heen; of en hoe de Doorlopende Groene Leerlijn Glastuinbouw ontwikkeld en aangeboden kan worden in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven en onderzoeksbedrijf; of en hoe groene ondernemerschapvaardigheden aangeleerd kunnen worden binnen de leeromgeving en in samenwerking met de ondernemer met behulp van mentoring en coaching.
Het project wordt in cofinanciering ontwikkeld. 60% van de kosten wordt door het samenwerkingsverband ingebracht. Deze cofinanciering is deels in geld, deels in gekapitaliseerde uren en deels in faciliteiten (investering). De resultaten zullen geëvalueerd en gevalideerd worden. Op basis hiervan zal de Doorlopende Groene Leerlijn Glastuinbouw vastgelegd worden, zal het Groene Stagebureau beschreven worden en zullen de voorwaarden voor succesvolle regionale en sectorale Groene Samenwerking beschreven worden. De projectpartners zullen de resultaten opnemen in hun staand beleid en in hun reguliere activiteiten. Daarnaast zullen al deze genoemde resultaten in het publieke domein aangeboden worden.
8
Overzicht van vernieuwingsprojecten binnen het samenwerkingsverband Naam partner Naam project Korte omschrijving Het project richt zich op: 1) het verhogen van aantal potentiële ondernemers in de groene sector door het structureel onderbrengen van ondernemersvaardigheden in de groene leerlijn voor MBO en oudMBO studenten Groen. 2). het versterken van de capaciteiten van de huidige groene ondernemers èn verbeteren van de slagingskansen voor (door)starters door het aanbieden van leermodules groen ondernemerschap en door het ESF-EQUAL project “Groen gericht ondersteunen via een AOC Clusius College Ondernemerschap” ondernemersdesk groen ondernemerschap 3) het vergroten van het potentieel aan middenkader in de groene sector door het aanleren van ondernemersvaardigheden aan de (oud) MBO studenten Groen en huidig middenkader 4) het verdiepen van de samenwerking tussen onderwijsinstelling, de ondernemersorganisaties en de regionale en provinciale overheid binnen de groene sector.
AOC Clusius College BIO-PRESENT
BIO-PRESENT heeft de ambitie om de huidige keten van ontwikkeling, teelt, productie en vermarkting van de regionale biologische land- en tuinbouw te versterken Het gaat dan om: - vergroten van bekendheid - versterking van het imago - verbetering van de bedrijfsvoering - stroomlijnen en verbreden van de vermarkting van bioproducten
9
AOC Clusius College BIO-FUTURE
AOC Clusius College
Greenfinger (inmiddels afgerond)
ROC Horizon College
Innovatie Arrangement MTS +
INHOLLAND
ESF-EQUAL project: “Ondernemen INHOLLAND”
BIO-FUTURE is gericht op het versterken van de samenwerking tussen de groene opleider en de biologische veeteelt, land en tuinbouw. Het gaat dan om: - het versterken en verdiepen van de samenwerking tussen de bio bedrijven - het verbeteren van het imago en verbreden van de instroom - analyseren en verbeteren van de vermarkting van de bio producten - ontwikkelen van BIO Leerlijn en BIO Matchingpoint Doel van het project was gecertificeerde lesmodules te ontwikkelen voor agrarische ondernemerschapsvaardigheden, te weten: 1) een deelkwalificatie ondernemerschap (waarin een deel van de KS2000 kwalificatiestructuur wordt ingebouwd) 2) een module en leermiddelen gericht op het verwerven van ondernemersvaardigheden MTS+ ontwikkelt CLIB’s in een samenwerkingsproject met scholen en bedrijven. Het project is gericht op vernieuwing van het lesaanbod in nauwe samenwerking met het afnemend bedrijfsleven. Het project wil ondernemerschap stimuleren door het aanbieden van een toegepast onderwijscurriculum voor hoger onderwijsstudenten, waarin school samen met ondernemers gezamenlijk theoretische en praktisch onderwijs geeft. Naast het stimuleren van de bewustwording bij de studenten op het gebied van ondernemerschap worden ze daadwerkelijk opgeleid tot ondernemer. Tijdens en na het volgen van deze studie worden de studenten ondersteund in het daadwerkelijk opzetten van een onderneming.
10
INHOLLAND
INHOLLAND
Van Diemen BV
ESF-EQUAL project: “Women@Work in Action”
Kenniscentrum Glastuinbouw
R & D Projecten Kas van de 21ste eeuw
Het project is gericht op het opzetten van een vrouwenontwikkelingsnetwerk gericht op het ondersteunen van vrouwen die zelf een bedrijf willen beginnen. INHOLLAND Delft exploiteert het Kenniscentrum Glastuinbouw. Deze kennis wordt ingebracht en doorontwikkeld in het project. Van Diemen BV is een van de grotere en meest innovatieve ontwikkelaars van kassen en kassystemen. Om deze vooraanstaande positie te behouden initieert zij constant innovatieve projecten. Voorbeelden zijn de CROPSS kassen en de gesloten kas, de Kas van de 21ste eeuw Op het terrein van de nieuwe Praktijkschool Westfriesland te Stede Broec ontwikkelt van Diemen bv een prototype van “de kas van de toekomst” .
Praktijkschool Westfriesland
Project prototype Kassenklas
De kas heeft een omvang van 16 bij 16 (=256m²) In dit project worden samen met TNO en de Hogeschool Wageningen proeven gedaan t.a.v. klimaatbeheersing meerlagenteelt etc. De kas (CROPPS 04) is de voorloper van de kas die in het kader van dit project op het terrein van de proeftuin te Zwaag wordt gerealiseerd. De Praktijkschool Westfriesland levert de infrastructuur en de randvoorwaarden t.b.v. de kas. Na beëindiging van de onderzoek- en testperiode (medio 2007) wordt de kas overgedragen aan de Praktijkschool Westfriesland.
11
Proeftuin Zwaagdijk BIOTEL
Proeftuin Zwaagdijk is onderdeel van de innovatieve voorhoede in Nederland op het gebied van vernieuwingen in teelt- en gewastechnieken in de tuinbouw en de akkerbouw. Hiertoe doet zij voortdurend onderzoek. Een van de onderzoeksgebieden betreft biologische land- en tuinbouw. De proeftuin heeft het project BIOTEL op dit moment in ontwikkeling. In dit project worden bio-proefvelden ontwikkeld samen met AOC Clusius College als kenniscentrum.
12
Heeft het samenwerkingsverband zich georiënteerd op vergelijkbare innovatieve projecten?
Ja
Nee
Ja
Zo ja, omschrijf de wijze van oriëntatie, de resultaten van de oriëntatie, hoe gebruik is gemaakt van deze resultaten en waarin het eigen project onderscheidend is. De partners in het samenwerkingsverband hebben zich georiënteerd op vergelijkbare innovatieve projecten, met name waar het de voorgenomen vernieuwende aspecten van het samenwerkingsverband betrof. Deze vernieuwende aspecten zijn: Integrale aandacht in de leerlijn voor algemene plant- en teelttechnieken gecombineerd met specifieke kennis over de nieuwste kastechnologieën (bijvoorbeeld Gesloten Kassystemen) en de nieuwste teelttechnieken (voeding, verwarming, oogst en distributie). Het creëren van een Doorlopende Groene Leerlijn middels het slechten van muren tussen Praktijkschool, VMBO, MBO en HBO Het creëren van een Groene Samenwerking middels een regionaal arrangement van samenwerking en Het aanbieden van aansprekende onderwijsvormen en stages met behulp van een Groen Stagebureau om daarmee het beroepsperspectief binnen m.n. de glastuinbouw te versterken, de samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. Deze vernieuwingen kunnen gerealiseerd worden door het aangaan van een samenwerkingsverband tussen bedrijven en scholen het realiseren van docentensamenwerking van alle schoolniveaus het realiseren een volledig ingerichte schoolomgeving binnen een reguliere glastuinbouwonderneming het realiseren van een activerend stagebureau Op al deze aspecten hebben de partners zich georiënteerd: De scholingspartners hebben contact gezocht met De Rooi Pannen. De Rooi Pannen is een verticale scholengemeenschap voor VMBO en MBO en is het centrum voor ondernemersonderwijs in de regio. (NW-Brabant) Het AOC Clusius College en INHOLLAND voeren ESF-EQUAL projecten uit waarin nieuwe methodieken worden ontwikkeld om (groene) ondernemerschapvaardigheden aan te leren; INHOLLAND heeft oktober 2004 het Kenniscentrum Glastuinbouw in Zuid-Holland opgericht zodat de glastuinbouw met hun vragen terecht op het gebied van agribusiness, logistiek en ICT; Ook is gekeken naar de Hogeschool Larenstein. Deze Hogeschool heeft het groen ondernemen als apart ingericht curriculum binnen de opleiding opgenomen; Van Diemen BV heeft de kasconcepten voor de 21e eeuw onderzocht, met name de Gesloten Kas dat als concept is ontwikkeld door Ecofys / Econcern. De ervaringen die hiermee zijn opgedaan zijn verwerkt in het projectplan. Het projectplan Kassenklas onderscheidt zich ten opzichte van de onderzochte projecten door het integrale karakter. Op alle niveaus worden vernieuwingen aangebracht: èn een innovatief Groen Samenwerkingsverband èn een schoolomgeving bìnnen een reguliere glastuinbouwonderneming èn in een Kas van de 21ste eeuw èn een Groene Doorlopende Leerlijn van Praktijkschool, VMBO, MBO en HBO èn een Groen Stagebureau ten behoeve van actief ondersteunde instroom, doorstroom en uitstroom van studenten naar perspectiefrijk werk
13
Omschrijf hoe docenten en management bij de ontwikkeling van de innovatie zijn betrokken. De rol en inzet van docenten en management binnen het project is cruciaal. Docenten zullen zorg moeten dragen voor het ontwikkelen en toepassen van nieuwe onderwijsmethodieken waarin nauw samengewerkt wordt met de glastuinbouwonderneming. Ook zijn zij verantwoordelijk voor het ontwikkelen van Doorlopende Groene Leerlijn vanaf Praktijkschool via VMBO, MBO tot aan HBO waarin leerlingen opgeleid worden in de nieuwste teelttechnieken en kastechnologieën en het Groen Stagebureau. Op elk niveau van de leerlijn dient een set van samenhangende modules gerealiseerd worden die leiden tot een diploma op elk niveau dat voldoet aan de eisen van OC&W. Dat vraagt veel van de docenten en daarom zal gericht aandacht besteed worden om zorg te dragen dat zij gemotiveerd zijn èn in staat zijn deze rol in te vullen: Bij de start van het project zullen bijeenkomsten georganiseerd worden om het project Kassenklas uit te dragen aan het docententeam; Er zullen presentaties en workshops georganiseerd worden waar docenten van alle scholen aanwezig zullen zijn, zodat docenten van de Praktijkschool, VMBO, MBO en HBO elkaar ontmoeten en leren kennen; De docenten zullen verlokt en verleid worden om toe te treden tot de ontwikkelteams, en hun werkzaamheden daarin zullen ook in hun urenrooster worden opgenomen; Een systeem van prestatiebeloning is in ontwikkeling; De docenten zullen aangesproken worden op hun professionaliteit. Het management speelt een doorslaggevende rol om de voorwaarden te scheppen opdat de docenten hun werk kunnen doen en uitgedaagd te worden om ‘state-of-the-art’ leerlijnen te ontwikkelen. Het management hiertoe zorg te dragen dat: de docenten van alle opleidingen nauw met elkaar kunnen samenwerken, om een doorlopende leerlijn te realiseren de docenten nauw samenwerken met de glastuinbouwondernemer en andere ondernemers om een leerlijn te ontwikkelen die nu en in de toekomst nauw aansluit bij de eisen vanuit het bedrijfsleven het stagebureau op te zetten en te bemensen Om bovenstaande te kunnen waarborgen zal het management zich richten op: de samenwerking tussen Praktijkschool, VMBO, MBO en HBO de samenwerking tussen scholen, glastuinbouwonderneming en Proeftuin. Hiertoe zal zij zich richten op het ontwikkelen van het beheersconstruct om de samenwerking vorm te geven en te beheersen de borging van de doorlopende leerlijnen van Praktijkschool, VMBO, MBO tot aan HBO de borging van het Groene Stagebureau.
14
B. Operationaliseren van aanpak 6. Beschrijf de operationele activiteiten (desgewenst kunt u de samenhang tussen de activiteiten in een schema weergeven) Beschrijf de samenhang en planning van fasering, (operationele) activiteiten en mijlpalen in het project (zoals de tussenrapportage). Fasering: Het project kent drie speerpunten: 1. De Groene Doorlopende Leerlijn 2. Het Groene Stagebureau 3. De Groene Samenwerking Het project zal in drie fasen uitgevoerd worden. Fase 1: plannen en veredelen, 6 maanden In april 2006 wordt gestart met de eerste fase. In deze fase worden de voorbereidingen getroffen om: voorlichting te geven om docenten te enthousiasmeren om mee te doen; teams samen te stellen van ontwikkelaars/docenten van Praktijkschool, VMBO Groen, MBO Groen en Techniek en HBO vorm te geven aan de Groene Doorlopende Leerlijn en het Groene Stagebureau; de Groene Samenwerking tussen scholingsinstituten, regionaal bedrijfsleven en de glastuinbouwondernemer vorm te geven; Het projectplan, communicatieplan en evaluatieplan op te stellen. Fase 2: vermeerderen en produceren, 24 maanden In 2007 zal de tweede fase starten. In deze fase zal: Een gemeenschappelijke didactisch/pedagogische leerfilosofie geformuleerd worden; De Groene Doorlopende Leerlijn ontwikkeld worden en de leermodules samengesteld worden; Het Groene Stagebureau ingericht wordt en de samenwerking met regionaal bedrijfsleven vormgegeven worden; De Groene Samenwerking tussen de projectpartners van Onderwijs, Onderzoek en Bedrijfsleven ingericht, geactiveerd en geformaliseerd worden; Pilots ingericht en uitgevoerd worden om het geheel te toetsten en te verbeteren. Fase 3: oogsten en vermarkten, 6 maanden In 2009 vindt naast de verbreding en verdieping van de Groene Doorlopende Leerlijn en het Groene Stagebureau ook de vastlegging en verspreiding van de resultaten plaats. Deze zijn: • De vastlegging en verspreiding van de Groene Doorlopende Leerlijn; • De vastlegging en verspreiding van het Groene Stagebureau; • De vastlegging en verspreiding van het samenwerkingsmodel voor de Groene Samenwerking; • Het organiseren van het eindseminar • Het (laten) uitvoeren van de eindevaluatie • Het opstellen van het Vervolgplan In navolgende figuur wordt de samenhang tussen fasen, looptijd en mijlpalen weergegeven:
15
De samenhang tussen fasering, activiteiten en mijlpalen Fase 1: Plannen en veredelen, 6 maanden Opbouw regiegroep & ontwikkelgroepen, enthousiasmeren van de medewerkers Opstellen projectplan, communicatieplan en evaluatieplan Opstellen AO/IC, projectadministratie, inhuren accountant, inhuren derden Fase 2: Vermeerderen en produceren, 24 maanden Groene Stagebureau Groene Doorlopende Leerlijn Analyse Analyse Businessplan Groene Pedagogisch didactische filosofie Stagebureau Glastuinbouw Groene Modules per opleiding Werving, selectie en begeleiding Samenhangende Groene van practica en stages Doorlopende Leerlijn Piloten, verbeteren en valideren Piloten, verbeteren en valideren Vastleggen Vastleggen
Groene Samenwerking Analyse Samenwerkingsplan Rechtspersoon voor beheersconstruct Piloten, verbeteren en valideren Vastleggen
Fase 3: Oogsten en afzetten, 6 maanden Vastleggen producten Groene Leerlijn, Groene Stagebureau en Groene samenwerking Eindseminars Vervolgplan en Eindevaluatie Groene Leerlijn, Groene Stagebureau en Groene samenwerking
Fase 1: Plannen en veredelen Looptijd: 6 maanden, (1 september 2006 – 1 maart 2007)
Activiteit 1: Opstellen projectplan, communicatieplan en evaluatieplan Activiteit 2: Instellen Regiegroep en Ontwikkelgroepen en inhuren externen
Mijlpalen: Ingerichte en operationele projectorganisatie
Activiteit 3: Opstellen AO/IC, inrichten projectadministratie
Fase 2: Vermeerderen en produceren
Activiteit 4: Ontwikkelen en testen Groene Doorlopende Leerlijn
Looptijd: 24 maanden (1 maart 2007 – 1 maart 2009)
Activiteit 5: Ontwikkelen en testen Groene Stagebureau
Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, projectadministratie, seminar, communicatie, tussenevaluatie, tussenrapportage
Mijlpalen: Groene Doorlopende Leerlijn Groen Stagebureau Groene Samenwerking
Activiteit 6: Ontwikkelen en testen Groene Samenwerking
Fase 3: Oogsten en vermarkten
Activiteit 7: Vastleggen Groene Doorlopende Leerlijn, Groene Stagebureau en Groene Samenwerking
Looptijd: 6 maanden (1 maart 2009 – 1 september 2009) Mijlpalen: Eindrapportages Eindseminar Eindevaluatie Vervolgplan
Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, projectadministratie, seminar, communicatie, tussenevaluatie, tussenrapportage
Activiteit 8: Realiseren eindseminar en afronden communicatieactiviteiten Activiteit 9: Afsluiten project (opstellen Vervolgplan Kassenklas, uitvoeren eindevaluatie) Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, afsluiten projectadministratie, opstellen eindrapportage, opstellen einddeclaratie
16
Fase 1: Plannen en veredelen, 6 maanden Activiteit 1: Opstellen projectplan, communicatieplan en evaluatieplan Omschrijving: In fase 1 zal niet alleen het gedetailleerde projectplan uitgewerkt worden, ook zal het evaluatieplan ten behoeve van de disseminatie opgesteld worden en zal het communicatieplan opgesteld worden. Tijdplanning: 1 september 2006 – 1 maart 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Projectplan, communicatieplan en evaluatieplan Activiteit 2: Instellen Regiegroep en Ontwikkelgroepen en inhuren externen Omschrijving: In deze activiteit zullen de leden van de Regiegroep aangezocht en aangesteld worden. In het gedetailleerde projectplan zijn ook de gedetailleerde functies van de Ontwikkelgroep verder uitgewerkt en gepland worden. De functies die al in de eerste periode van het project nodig zijn, zullen ingevuld worden. Ook zullen de benodigde externen gezocht en gecontracteerd worden. Het betreft hier bijvoorbeeld de huisaccountant van het AOC Clusius College en de externe evaluator. Tijdplanning: 1 september 2006 – 1 maart 2007 De personele bezetting van het project zal voor nov 2006 gepland en gedekt zijn. Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Ingerichte Regiegroepen Ontwikkelgroep, ingehuurde externen. Activiteit 3: Opstellen AO/IC, inrichten projectadministratie Omschrijving: Tijdens de eerste fase zal ook zal de projectadministratie ingericht worden. Hiertoe zal eerst de AO/IC ontwikkeld worden en op basis hiervan zullen de benodigde functies aangesteld worden en zullen alle benodigde administraties ingericht worden. Ook zal de accountant van het AOC Clusius College de opdracht gegeven worden om het project te controleren. Tijdplanning: 1 september 2006 – 1 maart 2007 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: AO/IC, projectadministratie, managementletter Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, projectadministratie, seminar, communicatie, tussenevaluatie, tussenrapportage Omschrijving: Alle benodigde projectmanagementactiviteiten zullen uitgevoerd worden evenals het voeren van alle benodigde projectadministraties. De resultaten van deze fase zullen gepresenteerd worden in een seminar. Het plan van aanpak wordt toegelicht en ter discussie gesteld op het startseminar Kassenklas waar alle relevante partijen voor worden uitgenodigd. Het seminar zal 14 november 2006 worden gehouden. Ook zullen de overige communicatieactiviteiten uitgevoerd worden zoals beschreven in het communicatieplan. De eerste fase zal worden afgesloten met een tussenevaluatie waarin teruggekeken wordt en waarin conclusies en aanbevelingen worden geformuleerd. Tijdplanning: 1 september 2006 – 1 maart 2007
17
Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Regulier projectmanagement, gevoerde projectadministraties, communicatie resultaten (nieuwsbrieven, artikelen, verslagen), seminar, evaluatie, tussenrapportage.
Fase 2: Vermeerderen en produceren, 24 maanden Activiteit 5: Ontwikkelen en testen Groene Doorlopende Leerlijn Omschrijving: De tweede fase is de fase van de uitvoering van het project. Aan de hand van het projectplan wordt de ontwikkeling van de Groene Doorlopende Leerlijn uitgevoerd. Ontwikkelaars van Praktijkschool, VMBO, MBO en HBO werken gezamenlijk aan het formuleren van een onderwijsfilosofie en bepalen samen eisen aan en de inhoud van de doorlopende leerlijnen. Per niveau worden vervolgens de groene modules ontwikkeld. Er zullen pilots ontwikkeld worden om de leerlijnen en modules te toetsen, de verbeteringen te implementeren. Het geheel zal beschreven worden. Tijdplanning: Ontwikkeling: 1 maart 2007 – 1 maart 2008 Testen en verbeteren: 1 maart 2008 – 1 maart 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Projectplan, Getoetste modules en getoetste Doorlopende Groene Leerlijn Activiteit 6: Ontwikkelen en testen Groene Stagebureau Omschrijving: De tweede fase is de fase van de uitvoering van het project. In dit deel zal ook het Groene Stagebureau vormgegeven worden. Hiertoe zal een businessplan opgesteld worden. Hierin zal een visie gepresenteerd worden van de rol van dit bureau ten opzichte van de stagebureaus van de individuele scholen. Ook zal onderzocht hoe het benodigde aantal stageplaatsen in de regio gerealiseerd kan worden. Op basis van dit businessplan zullen stageeisen geformuleerd worden, stageplaatsen verworven worden, zullen stagiaires geworven worden en zal de begeleiding vormgegeven worden. Het geheel zal gepilot worden en op basis van de bevindingen verbeterd worden. Tot slot zal het Groene Stagebureau opgericht en operationeel gemaakt worden. Tijdplanning: Ontwikkeling: 1 maart 2007 – 1 maart 2008 Testen en verbeteren: 1 maart 2008 – 1 maart 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Businessplan, Getoetst Groen Stagebureau Activiteit 7: Ontwikkelen en testen Groene Samenwerking Omschrijving: De samenwerking tussen alle partijen is niet vanzelfsprekend. Het gaat om veel partijen. Ten eerste de samenwerking tussen de projectpartners dat in een beheersconstruct gegoten zal moeten worden. Ten tweede de operationele samenwerking tussen de scholingsinstituten die met elkaar zullen samenwerken. Ten derde de samenwerking met de glastuinbouwondernemer waar Kassenklas fysiek geïmplementeerd wordt en waar fysiek leerlingen rond zullen lopen. Ten vierde de samenwerking met de regionale glastuinbouwonderneming waar de stages plaatsvinden. Daar zal actief op moeten worden gemanaged en dat zal ook gebeuren. Tijdplanning: Ontwikkeling: 1 maart 2007 – 1 maart 2008 Testen en verbeteren: 1 maart 2008 – 1 maart 2009
18
Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Groene Samenwerking tussen projectpartners, scholen en glastuinbouwondernemers Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, projectadministratie, seminar, communicatie, tussenevaluatie, tussenrapportage Omschrijving: Alle benodigde projectmanagementactiviteiten zullen uitgevoerd worden evenals het voeren van alle benodigde projectadministraties. De resultaten van deze fase zullen gepresenteerd worden in seminar. Het plan van aanpak wordt toegelicht en ter discussie gesteld op het startseminar Kassenklas waar alle relevante partijen voor worden uitgenodigd. Het seminar zal 27 november 2008 worden gehouden. Tijdens deze activiteit zullen ook de overige communicatieactiviteiten uitgevoerd worden zoals beschreven in het communicatieplan. De eerste fase zal worden afgesloten met een tussenevaluatie waarin teruggekeken wordt en waarin conclusies en aanbevelingen worden geformuleerd. Deze tussenrapportages worden ook in de monitoringsgesprekken met het platform beroepsonderwijs worden gebruikt. Tijdplanning: 1 maart 2007 – 1 maart 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Regulier projectmanagement, gevoerde projectadministraties, communicatie resultaten (nieuwsbrieven, artikelen, verslagen), seminar, evaluatie, tussenrapportage
Fase 3: Oogsten en Vermarkten, 6 maanden Activiteit 9: Vastleggen Groene Doorlopende Leerlijn, Groen Stagebureau, Groene Samenwerking Omschrijving: In de derde fase zullen de resultaten vastgelegd worden. De Groene Doorlopende Leerlijn zal beschreven worden en ter accreditatie ingediend worden. Er zal een ondernemingsplan voor het Groene Stagebureau onderdeel opgesteld worden en de groene samenwerking zal geformaliseerd worden. Tijdplanning: 1 maart 2009 – 1 september 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Vastgelegde Groene Doorlopende Leerlijn, Groene Stagebureau en Groene Samenwerking Activiteit 10: Realiseren eindseminar en afronden communicatieactiviteiten Omschrijving: De resultaten van het project zullen worden gepresenteerd in een eindseminar. Dit eindseminar zal 29 februari 2009 plaatsvinden. Ook zullen alle communicatieactiviteiten zoals benoemd in het communicatieplan uitgevoerd worden. Tijdplanning: 1 maart 2009 – 1 september 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: communicatie resultaten (nieuwsbrieven, artikelen, verslagen) en Eindseminar
19
Activiteit 11: Afsluiten project (opstellen Vervolgplan Kassenklas, uitvoeren eindevaluatie) Omschrijving: Om zorg te dragen dat het project ook doorgezet zal worden na afloop van de subsidieperiode zal aan het einde van fase 3 tevens het Vervolgplan opgesteld worden. Hierin staat beschreven hoe verder gegaan zal worden en hoe dat gefinancierd zal worden. Belangrijk onderdeel van het Vervolgplan zal zijn hoe de innovativiteit van het vervolg vorm gegeven zal worden. Met name de onderzoekscomponent in de samenwerking en hoe deze onderzoekscomponent gerelateerd is aan nieuwe kas- en teelttechnologieën en het daaruitvoortvloeiende onderwijs zal in het plan verankerd worden. Het Vervolgplan zal een gezamenlijk product van de Regiegroep zijn, zodat de conclusies en aanbevelingen van het Vervolgplan gedragen wordt door alle deelnemende organisaties uit Onderwijs, Onderzoek en Bedrijfsleven. Over het gehele project en de behaalde resultaten zal een eindevaluatie uitgevoerd worden. Hierin zal het project geëvalueerd worden, met name wat betreft de behaalde resultaten. Tijdplanning: 1 maart 2009 – 1 september 2009 Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Vervolgplan Kassenklas, Eindevaluatie
Beheer & Communicatie activiteiten: Projectmanagement, afsluiten projectadministratie, eindrapportage, opstellen einddeclaratie Omschrijving: Alle benodigde projectmanagementactiviteiten zullen uitgevoerd worden evenals het voeren van alle benodigde projectadministraties. In deze laatste fase zullen de administraties tevens afgesloten worden en zal de einddeclaratie opgesteld worden. Deze laatste zal zo spoedig mogelijk na 1 maart opgesteld en ingediend worden Tijdplanning: 1 maart 2009 – 1 september 2009 met een uitloop naar november voor de einddeclaratie Beoogde resultaten in prestatie-indicatoren: Regulier projectmanagement, afgesloten projectadministratie, eindrapportage, einddeclaratie.
20
7. Beschrijf de projectorganisatie Beschrijf de projectorganisatie De projectorganisatie bestaat uit een Regiegroep, een Ontwikkelgroep en de Rapportage en Communicatie groep. Ook zullen externe deskundigen worden aangetrokken tbv ontwikkelgroepen en de rapportage en communicatiegroep.
De Regiegroep bestaat uit vertegenwoordigers van alle projectpartners. Zij voeren de regie over het project. De Regiegroep komt in totaal 12 keer bijeen om de voortgang van het project te bespreken en om te bepalen of er maatregelen nodig zijn en zo ja welke dan.
De Ontwikkelgroep is de groep die de primaire producten van het project Kassenklas zullen ontwikkelen en testen. De kerngroep van de ontwikkelgroep komt in totaal 30 keer bijeen. Daarnaast worden op ad-hoc basis bijeenkomsten georganiseerd gericht op de (door)ontwikkeling van deelprojecten en/of andere relevante thema's. De bestaande (soms regio-overstijgende) overlegstructuur van (vak)docenten, leerbedrijven en brancheorganisaties wordt zoveel als mogelijk is geïncorporeerd binnen de overlegstructuur van Kassenklas.
In de kern van de Ontwikkelgroep hebben zitting: o De projectcoördinator en de schoolcoördinatoren die het project zullen coördineren. En de ontwikkelteams en pilots zullen aansturen. De projectcoördinator is de linking pin naar de Regiegroep; o de docenten/ontwikkelaars die de Groene Doorlopende Leerlijn op basis van de methodiek zullen vormgeven en de bijbehorende modules zullen ontwikkelen; o de leerwerkmeesters die in de kas aanwezig zullen zijn en die het Groene Stagebureau zullen ontwikkelen en testen; o de communicatiedeskundige die het communicatieplan zal opstellen en uitvoeren o de projectadministratie die zorg zal dragen voor het inrichten en voeren van de projectadministraties. In de praktijk van het project zullen er meerdere en verschillende ontwikkelgroepen actief zijn. De samenstelling kan wijzigen (al naar gelang de gewenste expertise en beschikbaarheid) Er wordt geen keurslijf voorgeschreven. De voortgang zal wel worden gemonitord. Ontwikkelgroepen kunnen –als de noodzaak daartoe is aangetoond- tot op zekere hoogte gebruik maken van externe expertise
Een aparte groep binnen het project betreft de Rapportage en Communicatie groep. Deze groep zal de rapportages plannen en uitvoeren en de communicatieactiviteiten plannen en uitvoeren. De Projectadministratie en het Secretariaat zullen intern belegd worden. De Communicatie, Monitoring en Evaluatie zullen extern belegd worden evenals de huisaccountant zal extern gecontracteerd.
21
De taken en verantwoordelijkheden zijn als volgt verdeeld:
Nr. Functionaris
Taken/verantwoordelijkheden
Voorzitter en leden Regiegroep
De Regiegroep stuurt het project op hoofdlijnen. De Regiegroep bestaat uit minimaal 5 leden De regiegroep komt 12 keer bijeen (1 x per kwartaal) De Regiegroep zal uit haar midden een voorzitter benoemen.
Projectcoördinator
Is verantwoordelijk voor uitvoering van het project. Ziet toe op juiste en tijdige uitvoering van alle in draaiboeken vastgelegde activiteiten binnen het project. Zorgt voor tussen en eindverslagen. Is troubleshooter.
Schoolcoördinatoren
Is verantwoordelijk voor de coördinatie van het team van docenten/ontwikkelaars binnen een school en de samenwerking met de teams van de andere scholen. Ondersteunt de projectcoördinator. Is verantwoordelijk voor aanleveren van gegevens voor de rapportages.
Ontwikkelaars/ Docenten
Verantwoordelijk voor het ontwikkelen, toetsen en vastleggen van de Groen Doorlopende Leerlijn en alle daarbij behorende onderdelen. Belangrijk onderdeel daarin is ook het vastleggen van de binnen het project te ontwikkelen methodiek voor het groene pedagogischdidactisch leermodel voor de doorlopende leerlijn van Praktijkschool, VMBO, MBO naar HBO. De ontwikkelaars kunnen ook afkomstig zijn vanuit de onderzoekspoort en/of het bedrijfsleven.
Leerwerkmeesters
Verantwoordelijk voor de praktische invulling van de leerlijn en de modules in de Kassenklas, voor de begeleiding van de studenten en voor het actief uitdragen van het Groene Stagebureau. Heeft een uitstraling naar de regionale glastuinbouwondernemers
08
Projectadministratie en secretariaat
De projectadministratie is verantwoordelijk voor de opzet en uitvoering van de AO/IC (administratieve organisatie en interne controle) registratie, verwerking en verantwoording. Deze ureninzet is onderdeel van de 40% overheadtoerekening op de projecturen. Het secretariaat verzorgt secretariële werkzaamheden.
09
Externe Communicatiedeskun dige
De communicatiedeskundige is verantwoordelijk voor het opstellen van het Communicatieplan en de uitvoering daarvan. Tevens is deze functionaris verantwoordelijk voor de opzet, onderhoud, gebruik en actualisering van de ontwikkelingswebsite Kassenklas.
10
Externe Monitoring en Evaluatie
Is verantwoordelijke voor het opzetten en uitvoeren van het evaluatieplan en de projectmonitoring. Ondersteund de projectcoördinator.
01
02
03
04
07
22
11
12
Externe Accountant
Voert controleprotocol uit (start/midden/eind) conform AO/IC.
Extern deskundige(n) op ad-hoc basis
Op ad-hoc basis worden relevante deskundigen aangetrokken t.b.v. van deelprojecten en/of seminars/bijeenkomsten Kassenklas.Deze kunnen bijvoorbeeld afkomstig zijn van Aequor, de Universiteit Wageningen, land/ en tuinbouwbedrijven, LTO Noord (glaskracht) etc.
23
8. Maak een organigram om de projectorganisatie in beeld te brengen Organigram Kassenklas
REGIEGROEP KASSENKLAS 1. Onderwijs: • AOC Clusius College VMNO en MBO • Praktijkonderwijs West-Friesland • ROC Horizon College • Hogeschool INHOLLAND 2. Onderzoek: • Proeftuin Zwaagdijk • Aequor 3. Bedrijf: • Glastuinbouwondernemer • Van Diemen BV • Boukens Installatietechniek • Rabobank Westfriesland-Oost
Rapportage en Communicatie • Projectadministratie en secretariaat • Externe Communicatie • Externe Monitoring & Evaluatie • Externe accountant
ONTWIKKELGROEP KASSENKLAS 1. Projectcoördinator 2. Schoolcoördinatoren 3. Ontwikkelaars/docenten o Praktijkschool o AOC Clusius VMBO en MBO o ROC Horizon College o Hogeschool INHOLLAND 4. Leerwerkmeesters
24
9. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten worden gerealiseerd Het verspreiden en implementeren van projectresultaten zijn geen activiteiten die voor subsidiering vanuit de subsidieregeling Innovatiearrangementen 2005 in aanmerking komen. Tegelijkertijd is in het kader van de regeling van belang dat perspectief op implementatie bestaat. Beschrijf de implementatieactiviteiten, planning en betrokkenheid van de partners van het samenwerkingsverband. Geef aan welke afspraken zijn gemaakt, hoe de financiering is geregeld en hoe de projectresultaten publiek beschikbaar komen. Beschrijf planmatig de wijze waarop de verspreiding en implementatie van projectresultaten wordt gerealiseerd De implementatie en verspreiding van de projectresultaten is van eminent belang van het project Kassenklas. De verantwoordelijkheid voor de implementatie en verspreiding is belegd bij de Regiegroep. De leden van de Regiegroep dienen actief zorg te dragen voor implementatie van de resultaten binnen hun eigen organisatie, en ook de verspreiding te ondersteunen. De leden van de Ontwikkelgroep hebben een belangrijke ambassadeursrol in de implementatie van de resultaten, zij zullen de leerlijn en het stagebureau daadwerkelijk moeten toepassen. Daarnaast zullen zij hun rol in de verspreiding spelen. Zij zullen hun collega’s informeren en enthousiasmeren. De implementatie en verspreiding binnen het samenwerkingsverband (wel in de begroting opgenomen) De implementatie en verspreiding van de projectresultaten vindt plaats middels: actieve inbreng vanuit de leden van de regiegroep naar hun organisaties; enthousiasmeren van de docenten via bijeenkomsten en het actief uitdragen van Kassenklas; het organiseren van themabijeenkomsten binnen de vakgroep, de scholingsinstelling en bij de glastuinbouwondernemer plaats. Ook zullen er publicaties komen in de bulletins van de scholen en bedrijven. Om implementatie en verspreiding te borgen binnen het consortium van Kassenklas is begrotingsruimte vrijgemaakt voor een coördinator communicatie die het gehele interne communicatie- en implementatie proces vorm geeft en toeziet op de uitvoering van alle relevante activiteiten om de resultaten intern binnen alle organisaties van de partners te verspreiden. De verspreiding buiten het samenwerkingsverband (niet in de begroting opgenomen) a. verspreiding binnen de provincie Noord-Holland: De producten van Kassenklas zullen worden verspreid naar de andere regio's in de Provincie Noord-Holland.. Vertegenwoordigers van scholen en bedrijven uit deze regio's zullen hiertoe worden uitgenodigd voor de productenpresentatie op het tweede en derde seminar. De verspreiding van de producten van het project vindt plaats via publicaties op Het Groene Kennisnet, nieuwsbrieven, persberichten, provinciale publicatiekanalen en Radio Noord-Holland en wellicht RTV Noord-Holland. b. verspreiding buiten de provincie Noord-Holland: De producten van Kassenklas zullen tenslotte ook landelijk worden verspreid De producten zullen worden aangekondigd in de reguliere vakmedia. De verspreiding van de projectresultaten vindt plaats via publicaties op Het Groene Kennisnet via persberichten, publicaties in schoolen vakbladen en via het kenniscentrum Aequor Een vitaal element in de borging van de implementatie is de oprichting van de Groene Samenwerking. Op regionaal niveau wordt de Groene Samenwerking gevormd die ook na de projectperiode actief zal blijven. De samenwerking tussen het regionale Onderwijs, Onderzoek en Bedrijfsleven wordt vastgelegd in een regionaal convenant. De activiteiten van het Groene Stagebureau worden onderdeel van het convenant en daarmee belegd. De Groene Doorlopende Leerlijn zal in de opleidingsgidsen van de onderwijsinstanties opgenomen en samen met de onderzoeksinstituten en bedrijfsleven aangeboden als reguliere onderwijsrichting. Deze geborgde implementatie zal zich vertalen in een bredere en sterkere instroom, doorstroom en uitstroom van het aantal leerlingen/deelnemers in de groene beroepsrichtingen.
25
10. Beschrijf de wijze van evaluatie van project Evaluatiemethode De evaluatie van het project heeft twee doelen. - Ten eerste is de evaluatie een instrument voor tussentijdse beoordeling en bijsturing van het proces gedurende de uitvoering van het project; - Ten tweede is de evaluatie een instrument voor beoordeling van de kwaliteit van het project op basis van de finale uitkomsten. Om te komen tot een tussentijdse beoordeling (eerste doel) en eventuele bijsturingen te formuleren worden betrokken medewerkers van de projectpartners gevraagd de voortgang van het project te melden en te beoordelen. Dit gebeurt eens per halfjaar. De beoordelingen van de projectpartners worden verwerkt in een verslag dat plenair wordt besproken tijdens een regiegroep-bijeenkomst. Met het oog op het tweede doel van de evaluatie (beoordeling finale uitkomsten) wordt in de eindfase van het project een slotevaluatie uitgevoerd. De slotevaluatie heeft een tweeledig doel: enerzijds is het doel uiteraard om de uitkomsten van het project te verantwoorden tegenover het Platform Beroepsonderwijs, de projectpartners en andere betrokkenen. Anderzijds heeft de slotevaluatie ook als doel om conclusies en aanbevelingen te formuleren over hoe de projectresultaten na afloop van het project verder kunnen evolueren en welke stappen daartoe gezet moeten worden. Zowel de tussentijdse als slot evaluatie worden extern uitgevoerd. De externe uitvoerder wordt gevraagd: - De tussentijdse evaluaties op zetten en uit te voeren (vragen opstellen; betrokkenen benaderen; uitkomsten verwerken in verslagen; voortgangsbespreking in de regiegroep, resultaten vastleggen), - De slotevaluatie op te zetten en uit te voeren (resultaten beoordelen; definitieve criteria voor resultaten opstellen; betrokkenen benaderen; gesprekken voeren; inventariseren en beoordelen van output van het project; formuleren van een slotoordeel over het project). De opdracht voor de evaluatie wordt extern gegeven om zo een onafhankelijk oordeel te kunnen ontvangen over voortgang en kwaliteit.
26
C. Samenvatting 10 Geef een samenvatting van uw project in maximaal 1 A4 De hier gegeven samenvatting wordt mede gebruikt voor communicatiedoeleinden als het project wordt toegekend. Geef kort een samenvatting met achtereenvolgens doelen, activiteiten en beoogde resultaten en kern van de innovatie in het project. Projectnaam: Kassenklas Uitdaging: In Noord-Holland-Noord is de vraag naar breed inzetbaar, flexibel en goed gekwalificeerd personeel in de agribusiness en vooral in de glastuinbouw groot en groeiend. De instroom van leerlingen in de relevante beroepskolom (groen en voor een deel ook techniek) is dalend en de doorstroom binnen de beroepskolom stokt. De glastuinbouw zal in het komende decennium in Noord-Holland Noord duizenden extra arbeidsplaatsen vergen. Er is geen doorlopende leerlijn glastuinbouw, de sector ontbeert een schakel en kenniscentrum die vraag en aanbod matched en de samenwerking tussen onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven is niet goed ontwikkeld. Activiteiten en beoogde resultaten: Het project Kassenklas richt zich op: - de ontwikkeling van een groene doorlopende leerlijn glastuinbouw o de leerlijn start op het niveau van de Praktijkschool en loopt door tot en met het niveau van de HBO. Naast alle relevante groene lijnen wordt ook techniek geïncorporeerd in de leerlijn. Het gaat dan vooral om klimaatbehandeling en duurzame energie technieken. Tenslotte worden ook ondernemerschapsvaardigheden in de leerlijn ondergebracht. - de ontwikkeling van een groen stagebureau o het te ontwikkelen stagebureau wordt geplekt binnen een glastuinbouwonderneming en in gezamenlijke regie worden aangestuurd vanuit de glastuinbouwsector en het onderwijs. Het stagebureau matched vraag en aanbod en zal ook een belangrijke rol krijgen in imagoversterking, voorlichting en kennisoverdracht. - de ontwikkeling van een relevante en geïnstitutionaliseerde groene samenwerking o de partijen die samenwerking binnen het project vertegenwoordigen het onderwijs op alle relevante niveaus, de onderzoeksinstellingen, het bedrijfsleven en de overheid. Deze samenwerking zal binnen het project worden ontwikkeld en vastgelegd. Consortium: Penvoerder is AOC Clusius College. Deelnemende partijen zijn Clusius MBO, Clusius VMBO, Praktijkschool West-Friesland, ROC Horizon College sector techniek, HBO INHOLLAND Agribusiness, Kenniscentrum Aequor, Proeftuin Zwaagdijk, van Diemen Kassenbouw, Boukens Installatietechniek NV Ontwikkelingsbedrijf NHN i.o. en RABO Zwaagdijk-Oost. Innovatieve aspecten: - De beoogde regionale groene samenwerking is nieuw - De doorlopende leerlijn glastuinbouw (beroepskolomaanvullend en overstijgend) is nieuw. - De ontwikkeling van het onderbrengen van het stagebureau c.q. regionaal kenniscentrum binnen een glastuinbouwonderneming is nieuw
27
