Topsporter … een beroep met toekomst een overheidsproject in samenwerking met de VUB Verslag van een bijeenkomst op 24 mei waarbij het kabinet Sport een nieuw initiatief voorstelde ter ondersteuning van topsporters die hogere studies aanvatten. Topsport - Een beroep met toekomst
-
Bert Anciaux
Topsportactieplan past binnen topsportactiebeleid Vlaanderen - In dit beleid werden 8 strategisch doelstellingen, waarvan 2 invloed hebben op topsportcarrièreplanning o 3: het verhogen van de efficiëntie en effectiviteit door het streven naar een geoptimaliseerde structuur voor de sport met duidelijke afgebakende beleid verantwoordelijken o 7: het voeren van een voorwaarden scheppend en integraal topsportbeleid Topsportcarrière is een lange weg - Wetenschappelijk onderzoek (Australië +VUB) en de resultaten in een aantal succesvolle landen tonen aan dat o Topsportsucces verhoogt als je de totale carrière goed plant, zowel bij begin als bij het einde van de sportcarrière o Een sportcarrière doorgaans circa 23 jaar investering eist, waarvan circa 10 jaar aan de top, met verschillende noden in verschillende fases De doelstellingen van het topsportcarrière begeleidingsproject zijn o Kansen op topsportsucces verhogen o Optimale combinatie sport - studeren - werken o Optimale leefsituatie voor de (ex)sporter o Optimale voorbereiding op de na-carrière Voorbeelden o Anne Simons: Olympische medaille gecombineerd met universitaire studies Zo lang mogelijk maximaal combineren van sport & studies
Carrièrebegeleiding van de topsporter - Prof. Paul Wylleman De ontwikkeling van talentvolle atleet naar topsporter - Een topsportcarrière verloopt voor alle sporters in een aantal vaste fases o Initiatiefase o Ontwikkelingsfase: opleiding van begaafde atleten op provinciaal of nationaal niveau o Perfectiefase: eerste selectie voor nationale ploeg o Discontinuatie: topsporter beslist om topsport af te sluiten (bv. nog tot de volgende Olympische Spelen), soms verplicht om te stoppen door kwetsuren, niet selectie of omwille van andere interesses - Deze ontwikkeling moet gezien worden in een breed kader o naast de sportieve ontwikkeling is er o de psychologische ontwikkeling van de atleet puberteitsperiode: in deze fase zet de jongere zich af van de ouders, maar heeft hij toch de psychologische steun nodig van de ouders en trainers die kunnen omgaan met pubers en adolescenten jong volwassenen: een partner die je ondersteunt in topsport is niet eenvoudig te vinden en kan een belangrijke struikelblok zijn o de psycho-sociale ontwikkeling in een eerste fase hebben broers, zussen en leeftijdsgenoten een grote invloed in later fase wordt de topsportcoach, die niet altijd gemakkelijk te vinden, cruciaal o de academische/beroepsontwikkeling sport en studies (lager, middelbaar en hoger onderwijs) / werk dienen gecombineerd te worden Op ogenblik van doorbraak op nationaal niveau zijn er veel uitdagingen (psychologische, sociale en schoolcarrière) Carrièrebegeleiding is meer dan enkel sport ondersteuning Aandachtspunten: - Studie carrière : een lang stuk van de sportcarrière is gedurende de schoolloopbaan, een optimale combinatie van sport en school is dus cruciaal - Professionele carrière: na secondaire onderwijs krijgen bepaalde sporters een profcontract aangeboden - Nacarrière: bepalen hoe de sportcarrière wordt afgerond en wat de sporter zal doen na de sportcarrière o Psychologisch aspecten: veel coachen zeggen: zwijg erover, anders gaan ze zich niet meer kunnen focussen, in realiteit zal een topsporter beter presteren als hij gemoedsrust heeft en zicht heeft op zijn nacarrière) o Fysieke aspecten: het lichaam van een topsporter heeft een bepaald bioritme, een topsporter heeft tot 8 maanden nodig om terug in normaal patroon te komen
Welke zijn de werkpunten, cruciale vaardigheden voor een topsporter ? - timemanagement vanaf de (pre)topsportschool: hoe mijn dag efficiënt plannen en gebruiken - voldoende voorkennis in de topsportschool om de overstap naar het hoger onderwijs te maken - kunnen omgaan met de media: weten wat en hoe ik iets zeg aan de pers - relaties zijn zeer belangrijk maar niet evident: regelmatig verblijf in het buitenland, niet uitgaan, op tijd gaan slapen ... - financieel/fiscaal: het financiële aspect is belangrijk omdat slechts een kleine minderheid zal kunnen rentenieren na topsportcarrier, inkomsten dienen ook correct aan de fiscus gerapporteerd te worden om later fiscale problemen te vermijden - netwerken Initiatieven carrièrebegeleiding • Australian Institute of Sport (het voorbeeld bij uitstek) - medische, technische, psychologische, financiële ondersteuning, studie of professionele begeleiding - centra verspreid over het continent met geïntegreerde begeleiding • UK Sport - 7 centra rond carrièrebegeleiding • Frankrijk (INSEP) • Nederland (Paependal +studiebegeleiding) • Duitsland (Olympia Stutzpukte) Deze begeleiding focust zich op drie aspecten 1. studiebegeleiding 2. carrièrebegeleiding 3. leefstijlvaardigheden (motorisch talent moet samengaan met hoe te leven als topsporter) Carrièrebegeleiding samengevat in één zin is dus: “Talentvolle en elite atleten steunen om zich in optimale omstandigheden in hun topsport en persoonlijk leven te ontwikkelen”
Mijn persoonlijke verhaal door heel en na mijn carrière als topsporter - Ann Simons Motivatie om topsport met studie te combineren - Het is cruciaal dat je een dubbele motivatie hebt: sport (mijn passie) en studies (belangrijk) - Het was voor mij belangrijk om niet alleen te focussen op sport (bv. studies los van LO) Hulp tijdens mijn studies ? Zeker !!! - Veel hulp van de ouders - Hulp van VUB: verplaatsen van examens + geen verplichting om naar de les te gaan - Notities: medestudent die alles voor haar kopieerde - Behoefte aan een goede babbel, niet alleen sport (het wordt soms allemaal te veel) - Je hebt de hulp nodig en moet ze ook zoeken Sleutelwoorden: o zelfdiscipline (met een zeer strak schema) o efficiëntie o rust en evenwicht (niet in geslaagd doordat ik mezelf soms te hoge eisen oplegde) Mijn manier van werken o Tussendoelen: cursus lezen / lijst met vragen maken / overleg met assistenten o Regelmatig studeren o Vertrouwenspersoon in de klas o Bij problemen: kom uit je schelp, durf aankloppen bij de dienst topsport & studie van de VUB! Was het de moeite waarde? Zonder twijfel was het de moeite waard ! o Ga er voor, het kan: slaagpercentage voor topsporter is hoger dan bij de gewone studenten Positieve ervaringen o Geleerd om door te gaan en te pieken; “topsport = universiteit van leven” (J.M. Dedecker) Gemis o o
Er was geen gestructureerde hulp, wel hulp van de VUB Vooral tijdens periode van niet-selectie Olympische Spelen en revalidatieperiode
Carrièrebegeleiding: o Wees er bewust mee bezig, kies wat je graag doet, niet wat het gemakkelijkst is o Te weinig begeleiding naast het sportstatuut
Problemen o Ik was niet voorbereid op de nasport carrière (na topsport laten ze je vallen, in Nederland is er nog 2 jaar nazorg o.a. medische begeleiding) Medische begeleiding Ook dit maakt deel uit van de carrièrebegeleiding van een atleet. Preventietraining is cruciaal, kwetsuren zijn een hel tijdens en na de topsportcarriere; Dit is soms belangrijker dan krachttraining of een extra looptraining Besluit o o o o
Topsportbegeleiding is nodig, zowel voor de student als de beroepssporter Na topsport moet je ook opgevangen worden (je leeft geïsoleerd van gewone wereld en weet niet wat je graag doet buiten sport) Het geeft gemoedsrust als je weet wat je na de topsport zal doen Topsporter moet ook bezig zijn met dingen buiten sport (gedeelde focus sport-studie is beter dan een volledige focus)
Project carrièrebegeleiding -
-
Ivo Van Aken
Dit is een grote opdracht, waarbij niet alles onmiddellijk kan geïmplementeerd worden Gefaseerde implementatie: groep die studeert wordt in eerste fase uitgepikt Opdrachten van het project o Uitstippelen optimale sport- en na-carrière Belangrijk aandacht te geven aan de nacarrière o Begeleiden sportcarrière vanaf eerste (?) stap naar professionele sportprogramma’s Per sporttak moet leeftijd van sleutelmomenten bepaald worden, die gekenmerkt worden door een grote tijdsbesteding en behoefte aan een brede begeleiding o Er moet evenwicht komen tussen topsport en de rest Gezond en plezant sporten leidt tot beter resultaten o Blessureperiodes optimaal opvangen Creatief omgaan met deze periodes (bv. extra studie inzet) o Opleiden van coach, ouders en partners Personen die invloed hebben duidelijk maken hoe zij de atleet kunnen ondersteunen Fases waar project een bijdrage zal leveren o Combinatie topsport, studies & dagelijks leven o Combinatie topsport, werk & dagelijks leven o Combinatie topsport, tewerkstellingscontract & dagelijks leven o Begeleiden van (eventuele tweede) topsportcarrière (bv. van zwemmen naar triatlon) o Succesvolle nacarrière o Re-integratie in dagelijks (gezins)leven Begeleiding van project o Sturing Topsportmanager Ivo Van Aken o Uitvoering Te bepalen o Coördinatie Professor Paul Wylleman - VUB o Opvolging Jul Clonen Doelstellingen 2007 /2008 o Begeleiden studiekeuze o Begeleiden nacarrière voor atleten die in deze fase komen in deze periode Hoe zal er gewerkt worden ? o Workshops met uitdieping specifieke topics o Oudercontacten o Individuele gesprekken o Website topsport Vlaanderen vanaf sept 2007 o Brochures o Aanbevelingen naar stuurgroep Task force topsport
E-mail adressen -
[email protected] -
[email protected]
Besluit Benut het aanbod, zodat je kunt ontdekken hoe het je kan helpen
Vragen & Antwoorden Vraag: Bestaat er begeleiding in andere universiteiten naast VUB? Antwoord: Dit is geen VUB project, de workshops kunnen overal; Universiteiten hebben meestal een topsportcoördinator, bij hogescholen is meer zoekwerk nodig. Vraag: Wat met combinatie sport-studies in buitenland ? Antwoord Voor bepaalde sporten zijn er studiebeurzen voor buitenland (bv. zwemmen en basket). Dit is prima tijdens de sportperiode, maar vaak niet optimaal voor de nacarrière indien in opleiding bv. in de VSA (diploma’s worden vaak niet aanvaard). De oplossing bestaat erin om zich zowel in buitenland als in België in te schrijven, bv. combinatie universiteit USA & studeren op afstand in België voor een aantal vakken. Vraag: Wanneer moet je afspraken maken met de school: bij de inschrijving of tijdens het schooljaar? Antwoord: Best vooraf, zodat de school weet wat je behoeften zijn en je niet ontgoocheld wordt (sommige sporten zijn niet combineerbaar met bepaalde studies en scholen). Bepaal ook wat je op termijn zal nodig hebben (bv. niet alleen de trainingstijd nodig tijdens het eerste jaar, maar ook buitenlandse stages in 2de en 3de jaar). Vraag: Hoe test je dat een school ook zijn beloften nakomt ? Antwoord: Het is belangrijk te testen of scholen enkel lippenservice leveren , in praktijk zijn ze of een “begeleidingswalhalla” (VUB & Leuven) of wordt je ronduit tegengewerkt; je moet dus nagaan of deze beloften ook worden waargemaakt -
-
infodagen o praat met de verschillende profs o vraag het examenreglement op: toon mij dat een topsporter examens mag verplaatsen federaties hebben afspraken met universiteiten o documenten beschrijven hoe topsporters worden begeleid gebruik je netwerk: vraag hoe het gaat in de praktijk
Het nieuw decreet onderwijs bepaalt ook dat je als student zeer flexibel kunt studeren (studiepunten systeem, streef naar minaal 30 punten per jaar, want 27 is het minimum voor kindergeld) Vraag Dit wordt duur, wie zal dit financieren? Antwoord Het is de bedoeling om dit op termijn ook via sponsoring te financieren naast overheidsgeld (serieuze extra middelen via Vlaamse Gemeenschap); Eerst moet aangetoond worden dat iets wordt gerealiseerd. Vraag Mijn zoon volgt topsportschool in Hasselt, kan hij ook op andere plaatsen studeren en begeleid worden als afstandloper ? Antwoord De topsportbegeleiding is de verantwoordelijkheid van de federatie. De federaties dienen bij de keuze van de plaats van de topsportschool op lange termijn te denken (eerst ligging trainingscentrum bepalen, daarna ligging topsportschool). Via coaching kan er eventueel ook op afstand getraind te worden.
