Tolkien. De wereld van. Inge Pot V6A & Alys Wouda V6B

De wereld van

Tolkien Inge Pot V6A & Alys Wouda V6B

Profielwerkstuk Vak: Engels CSG Liudger Raai te Drachten Begeleider: J. Stelwagen 2013-2014

De wereld van Tolkien

Inhoudsopgave Inleiding ..................................................................................................................................... 3 Wat waren Tolkien’s inspiratiebronnen en hoe hebben ze hem beïnvloed? ............................... 4 Tolkien en Beowulf ................................................................................................................. 5 Tolkien en de Noorse Edda .................................................................................................... 7 Tolkien en Religie ................................................................................................................... 9 Tolkien en Oorlog ..................................................................................................................11 Tolkien en Literatuur ..............................................................................................................13 Tolkien en Wagner ................................................................................................................16 Hoe heeft Tolkien zijn talen ontwikkeld?....................................................................................18 Blackspeech ..........................................................................................................................19 Dwarvish ...............................................................................................................................22 Elvish ....................................................................................................................................25 Sindarin .............................................................................................................................25 Tengwar .............................................................................................................................26 Conclusie ..................................................................................................................................29 Appendix A - Verklaring van personages en plaatsen ...............................................................30 Appendix B - Kaart van Middle-Earth ........................................................................................33 Appendix C – Tengwar Alfabet ..................................................................................................34 Logboeken ................................................................................................................................36 Logboek Alys ...........................................................................................................................36 Logboek Inge ...........................................................................................................................38

2


Inleiding In december van 2012 kwam de eerste film van ‘the Hobbit’ trilogie uit. De film is gebaseerd op het boek The Hobbit geschreven door J.R.R Tolkien. Zo’n tien jaar geleden kwam er al een film serie uit voor de trilogie ‘The Lord of the Rings’. Het verhaal speelt zich af in een bijzondere fantasiewereld, Middle-Earth. Allerlei verschillende wezens leven in deze wereld. Er zijn dwergen, elven, tovenaars en vele andere wezens. Deze wezens hebben elk een eigen taal en deze worden geschreven in voor ons vreemde letters. De boeken werden in de eerste helft van de vorige eeuw geschreven maar zijn nog steeds razend populair. De boeken zijn tijdloos omdat de wereld zo verschilt van die van ons. Ook wij zijn gefascineerd door de wereld gecreëerd door Tolkien. Wij vroegen ons af hoe Tolkien deze fantasiewereld bedacht heeft, wat voor inspiratiebronnen hij heeft gehad om zo’n bijzondere wereld te creëren. Om de vraag ‘Hoe is de wereld van J.R.R Tolkien tot stand gekomen?’ te beantwoorden hebben we gebruik gemaakt van verschillende deelvragen. Bij de eerste deelvraag, ‘Wat waren Tolkien’s inspiratiebronnen en hoe hebben zij hem beïnvloed?’, gaan we in op de inhoud van de boeken, de karakters, de omgeving en het verhaal. De tweede deelvraag, ‘Hoe heeft Tolkien zijn fictieve talen ontwikkeld?’, gaan we in op het creëren van de fictieve talen en op welke talen deze gedeeltelijk gebaseerd zijn. Want de talen hebben voor Tolkien een grote rol gespeeld voor het schrijven van verhalen. Deze deelvragen samen zorgen voor een compleet beeld om te begrijpen hoe Tolkien zijn boeken tot stand zijn gekomen.

3


Deelvraag 1

Wat waren Tolkien’s inspiratiebronnen en hoe hebben ze hem beïnvloed? Toen J.R.R Tolkien 23 jaar oud was, was hij al gefascineerd door Angel-Saksische, OudEngelse, Scandinavische en Keltische talen en mythologieën. Ook had hij rond die leeftijd al twee talen uitgevonden, genaamd Qenya en Nevbosh. Zijn interesse voor talen ging gepaard met zijn interesse voor mythes en legendes uit de landen waar deze talen vandaan kwamen. De Romeinen, de Kelten en de Noormannen hebben allemaal hun eigen legendes en verhalen. Tolkien vond dat zijn eigen talen konden niet achter blijven en ook een mythologie verdienden. Hij haalde zijn inspiratie voor zijn eigen mythologie uit verhalen van de Noorse Edda, Beowulf, het Christelijke geloof, de oorlog en verschillende literaire bronnen. Vaak wordt beweerd dat componist Wagner veel invloed heeft gehad op Tolkien. Het verhaal van the Lord of the Rings vaak vergeleken met zijn opera “Der Ring des Nibelungen”. Voor het beantwoorden van deze deelvraag onderzoeken wij de verschillende mythologieën en verhalen en vergelijken deze met de verhalen van Tolkien. Dit hebben wij gedaan aan de hand van de volgende aspecten: ● ● ● ● ●

Mythes en legendes Wagner Religie Oorlog Literatuur

4


Tolkien en Beowulf In 1925 werd Tolkien hoogleraar in Oud-Engelse taal aan de universiteit van Oxford. Hij interesseerde zich sterk in het Oud-Engelse epische gedicht Beowulf. In 1936 schreef hij een essay over dit gedicht. Dit artikel zorgde voor een keerpunt in de Beowulfaanse kritiek. In het essay onthulde Tolkien ook hoe hoog hij beschouwde Beowulf: "Beowulf is een van mijn meest gewaardeerde bronnen,". De invloed van Beowulf op Tolkien kan worden terug gezien in zijn verhalen over Midden-Aarde. Het gedicht is een werk van fictie, maar bevat personages die mogelijk echt bestaan hebben, en gebeurtenissen die waarschijnlijk hebben plaatsgevonden tussen de jaren 450 en 600 in Denemarken en Zuid-Zweden. Vermoedelijk is het verhaal door Deense migranten overgebracht naar Engeland, waar het werd vertaald en opgeschreven.1 Het verhaal gaat over Beowulf, een held van het Scandinavische volk de Gauten. Hij wordt om hulp gevraagd door Hroðgar, koning van de Denen, wiens paleis, Hereot wordt geterroriseerd door het monster Grendel. Nadat Beowulf Grendel verslaat, valt Grendel’s moeder het paleis aan maar wordt ook verslagen door Beowulf. Na een periode van vijftig jaar verslaat Beowulf een draak, maar raakt gewond. Deze verwonding wordt hem fataal en zijn vrienden begraven hem in een grafheuvel in Gautenland.2 Tolkien merkte op dat de naam Beowulf waarschijnlijk bijen-wolf is in het Oud-Engels. De naam Beowulf is dus een kenning (een samengesteld woord als een poëtisch-apparaat) voor het woord "beer". In hoofdstuk 7 van the Hobbit komt een personage genaamd Beorn voor. Niet alleen lijkt deze naam of Beowulf, Beorn is een vormverwisselaar, een man die in een beer kan veranderen. Hij is dus letterlijk een beowulf.3 Grendel, de antagonist uit Beowulf is de psychische afstammeling van de Bijbelse moordenaar Cain. Dit wordt duidelijk aangegeven in het gedicht. “Many doomed beings were descended from Cain, including the detestable outcast Grendel” (Beowulf 57). Grendel kan dus worden beschouwd als een afstammen van de mensen. Hij is een verwrongen, boosaardig en vervloekt wezen. Tolkiens personage Gollum heeft veel overeenkomsten met Grendel. Hij is ook verwrongen, corrupt en vervloekt. De tovenaar Gandalf geeft aan te vermoeden dat Gollum afstamt van een Hobbit-ras genaamd the Stoors (FOTR 62). Een andere parallel tussen de twee personages is hun bovengemiddelde fysieke kracht. Grendel kreeg door een onbekende kracht fysieke kracht en een lang leven, terwijl Gollum’s miserabele leven verlengd wordt door de Ene Ring, die hij eeuwenlang in zijn bezit heeft. Een van de duidelijkste overeenkomsten tussen de twee verhalen treedt op wanneer Bilbo Baggins voor het eerst het hol van de draak Smaug binnengaat, waar hij de grote schat van de dwergen bewaakt. Hij steelt tijdens dit bezoek een grote gouden beker voor de dwergenkoning Thorin. Smaug wordt woedend als hij dit merkt en brandt de stad Esgaroth tot de grond toe af (the Hobbit 185). Ook in Beowulf bezwijkt de draak aan haar pyromane neigingen nadat 1

Beowulf: Context. Geraadpleegd op 6 november 2013 http://www.sparknotes.com/lit/beowulf/context.html 2 Beowulf: Summary. Geraadpleegd op 6 november 2013 http://www.sparknotes.com/lit/beowulf/summary.html 3 Anclagon (2007) Tolkien and Beowulf. Geraadpleegd op 6 november 2013 http://valarguild.org/varda/Tolkien/encyc/papers/Ancalagon/TolkienandBeowulf.htm

5


Beowulf een gouden beker meeneemt als een vredesoffer aan zijn heer (Beowulf 81).

4

Het is duidelijk dat Tolkien Beowulf als een belangrijke, al dan niet een primaire inspiratie gebruikte voor zijn eigen epische verhaal. Dit geeft hij zelf ook toe in een van zijn brieven. “Beowulf is among my most valued sources; though it was not consciously present to the mind in the process of writing, in which the episode of the theft arose naturally (and almost inevitably) from the circumstances” 5

4

Cody Fuller (2012) The Hobbit and Beowulf. Geraadpleegd op 6 november 2013 (http://prezi.com/mtaben22jshb/the-hobbit-and-beowulf/ 5 Carpenter, H, Tolkien, C. 1981. The Letters of J.R.R.Tolkien. Allen and Unwin Publishers. Letter 31

6


Tolkien en de Noorse Edda De Oude Edda is een verzameling gedichten uit het middeleeuwse IJsland. De verzameling bevat liederen met mythologische en religieuze inhoud, verwijzend naar de Noorse mythologie. Het is tot op de dag van vandaag een van de belangrijkste bronnen over de Noorse mythologie. Tolkien heeft enkele aspecten van deze verhalen verwerkt in zijn boeken over Midden-Aarde. De vertalingen van enkele geografische namen uit de Edda zijn terug te vinden in de verhalen over Midden-Aarde. Myrkviðr was een mythologisch woud beschreven in het gedicht Lokasenna (Loki’s scheldrede) van de Oude Edda. Het woord is IJslands en betekend grenswoud. In Midden-Aarde is Mirkwood het grote, donkere woud tussen the Misty Mountains en the Lonely Mountain. De Duistere heer Sauron maakte van Mirkwood zijn operatiebasis en bracht duistere wezens met zich mee, onder andere gigantische spinnen, Orks en wolven. Voor deze gebeurtenis was Mirkwood bekend als Greenwood, maar Sauron’s duistere praktijken verduisterde ook de reputatie van het woud. In The Hobbit leren we dat Mirkwood ook het huis is van de woudelven stam van Elvenkoning Thranduil. De eerdergenoemde Misty Mountains vinden ook hun herkomst in de Oude Edda. In het gedicht Skírnismál (gezegden van Skírnir) reist de goddelijke boodschapper Skírnir door de Mistige Bergen, die bewoond worden door de Bergreuzen en de Trollen. Dwergenkoning Thorin en zijn gezelschap reizen in the Hobbit door de Misty Mountains en worden daar belaagd door zowel reuzen als trollen. Ook gebruikte Tolkien de Edda als bron van namen voor zijn vele personages. Völuspá (Profetie van de zieneres) is het eerste gedicht van de Oude Edda. J.R.R. heeft dit gedicht, en vooral strofes 10 tot en met 16, ook wel bekend als Dvergatal (“de Catalogus der Dwergen") gebruikt als inspiratie voor de namen van de dwergen in the Hobbit. 6 10. There was Motsognir | the mightiest made Of all the dwarfs, | and Durin next; Many a likeness | of men they made, The dwarfs in the earth, | as Durin said.

14. The race of the dwarfs | in Dvalin's throng Down to Lofar | the list must I tell; The rocks they left, | and through wet lands They sought a home | in the fields of sand.

11. Nyi and Nithi, | Northri and Suthri, Austri and Vestri, | Althjof, Dvalin, Nar and Nain, | Niping, Dain, Bifur, Bofur, | Bombur, Nori, An and Onar, | Ai, Mjothvitnir.

15. There were Draupnir | and Dolgthrasir, Hor, Haugspori, | Hlevang, Gloin, Dori, Ori, | Duf, Andvari, Skirfir, Virfir, | Skafith, Ai.

12. Vigg and Gandalf | Vindalf, Thrain, Thekk and Thorin, | Thror, Vit and Lit, Nyr and Nyrath,-- | now have I told-Regin and Rathsvith-- | the list aright.

16. Alf and Yngvi, | Eikinskjaldi, Fjalar and Frosti, | Finn and Ginnar; So for all time | shall the tale be known, The list of all | the forbears of Lofar.

13. Fili, Kili, | Fundin, Nali, Hepti, Vili, | Hannar, Sviur, (Billing, Bruni, | Bildr and Buri,) Frar, Hornbori, | Fræg and Loni, Aurvang, Jari, | Eikinskjaldi.

Alle namen van de dertien dwergen die centraal staan in the Hobbit en de namen van 6

Wettstein, M (2002) Norse Elements in theworks of J.R.R. Tolkien. Geraadpleegd op 5 november 2013 http://www.academia.edu/228734/Norse_Elements_in_the_work_of_J.R.R._Tolkien

7


Dwergenkoning Thorin’s vader en grootvader komen uit dit gedicht. Deze zijn dikgedrukt aangegeven.7 Ook de naam Gandalf komt uit dit gedicht. In de verhalen van Tolkien is Gandalf echter geen dwerg, maar een tovenaar. Gandalf toont veel gelijkenissen met de Germaanse god Odin in zijn incarnatie van de Zwerver, een oude man met een oog, een lange witte baard, een hoed met een brede rand en een staf.8 Tolkien schreef in een brief uit 1946, bijna tien jaar na de creatie van het personage, dat hij aan Gandalf dacht als een Odinische zwerver. Net als Odin promoot Gandalf rechtvaardigheid, kennis, waarheid en inzicht.9 Ook de draken in Tolkien’s verhalen komen over een met de draken uit de Noorse mythologie. Noorse draken leefden in grotten waar ze hun enorme schat van goud en edelstenen bewaarden. Hun enige zwakke plek zat op hun buik, meestal in de buurt van hun hart. Omdat er in Keltische mythes ook vaak draken voorkomen is het niet precies duidelijk op welke drakensoort Tolkien zijn draken heeft geïnspireerd. Wel is duidelijk dat er veel gelijkenissen zijn tussen de dood van de draak Glaurung in de legende van Túrin en de dood van Fafnir in de Noorse Edda. In het Noorse verhaal verstopt de held Sigurd zich in een gleuf in de grond van de grot waar Fafnir slaapt. Wanneer Fafnir over de gleuf kruipt, springt Sigurd op en steekt hij zijn zwaard in de buik van Glaurung, zijn enige zwakke plek. Dit is exact hoe Túrin de draak Glaurung doodt. Wanneer Fafnir op sterven ligt vraagt hij aan Sigurd wie hij is. Sigurd antwoord in raadsels. Dit is een motief dat terug te vinden is in the Hobbit, wanneer Bilbo Baggins Smaug de Verschrikkelijke ontmoet. Fafnir vertelt Sigurd de waarheid over het verleden, het heden en de toekomst wanneer Sigurd hier om vraagt. Glaurung is ook niet in staat om te liegen wanneer hij sterft. 10 Tolkien leende veel aspecten van de Noorse en Germaanse mythologie voor de ontwikkeling van de mythologie van zijn “Arda”. Vaak leent hij benamingen voor geografische plaatsen of voor personages, maar soms gebruikt hij hele legendes als inspiratiebron.

7

Mith (z.d.). Völusá. Geraadpleegd op 5 november 2013 http://tolkiengateway.net/wiki/V%C3%B6lusp%C3%A1 8 Peach, D (2008) Comparisons of Odin and Gandalf in “The Hobbit”. Geraadpleegd op 12 november 2013. http://voices.yahoo.com/comparisons-odin-gandalf-hobbit-2003279.html 9 Carpenter, H, Tolkien, C. 1981. The Letters of J.R.R.Tolkien. Allen and Unwin. Letter 107 10 Wettstein, M (2002) Norse Elements in theworks of J.R.R. Tolkien. Geraadpleegd op 5 november 2013 http://www.academia.edu/228734/Norse_Elements_in_the_work_of_J.R.R._Tolkien

8


Tolkien en Religie Het geloof heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in het leven van Tolkien. Hij is zijn hele leven katholiek geweest. Deze invloed is merkbaar in het werk van Tolkien. Op het eerste gezicht lijken The Hobbit en The Lord of the Rings geen christelijke boeken te zijn. Er wordt nergens verwezen naar enig geloof of geloofsaspect. Desondanks zijn er toch veel overeenkomsten tussen de boeken van Tolkien en het Christendom. In 1953 schrijft Tolkien een brief aan Robbert Murray. Hij schreef dat The Lord of the Rings fundamenteel een religieus en katholiek werk is. Hij zegt dat ook dit niet letterlijk genoemd is in het boek en dat er geen enkele verwijzing is naar enig geloof. De religie is als het ware geabsorbeerd in het verhaal en de symboliek in het verhaal. “The Lord of the Rings is of course a fundamentally religious and Catholic work; unconsciously so at first, but consciously in the revision. That is why I have not put in, orhave cut out, practically all references to anything like 'religion', to cults or practices, in the imaginary world. For the religious element is absorbed into the story and the symbolism. “ 11 Hij zegt dat het niet een heel belangrijk element is. De invloeden zijn ongemerkt in zijn verhalen geslopen, vanwege zijn Christelijke opvoeding. Het is dus lastig om specifieke vergelijkingen te maken omdat Tolkien deze ook nooit heeft gemaakt. Tolkien beweerde zelfs dat hij pas ontdekte dat er Christelijke elementen in zijn boeken zitten.12 The Hobbit heeft een aantal kenmerken die ook bij het Christendom voorkomen. Ten eerste vindt Bilbo in The Hobbit een ring. Hij komt per toeval in een donkere grot terecht waar hij toevallig op de grond een ring voelt. Dit is natuurlijk een erg onwaarschijnlijke situatie. “Het moest wel zo geweest zijn”, wordt er dan vaak gezegd. Dit is een christelijke gedachte. God heeft er vast iets mee bedoeld. Deze gedachte benadrukt Gandalf in ‘The Lord of the Rings’ ook. Hij zegt dat het zo moest zijn geweest dat Bilbo de ring vond en dat dit ook niet de bedoeling was geweest van de maker. En doordat Bilbo de ring moest hebben moest ook Frodo deze ring weer krijgen.In vervolg hierop de tweede vergelijking: Iedereen is met een bepaald doel op de wereld. Bilbo ging op reis, deze reis heeft hem helemaal verandert. Hij was een totaal andere Bilbo toen hij terug kwam. Hij moest deze reis maken om te veranderen in wat hij later zou worden. Ook was hij op reis met het doel de ring te vinden. Iedereen is met een bepaald doel op deze wereld ook Bilbo. Deze gedachte, dat iedereen een doel heeft op de wereld, is ook een Christelijke gedachte.13 De Lord of the Rings boeken zijn ook christelijk getint. Hiervan zijn vele voorbeelden te noemen. Hier zijn vele voorbeelden van te noemen. Gandalf is een tovenaar. Hij reist mee met Frodo, die de ring gaat vernietigen. In het boek the Silmarillion wordt duidelijk dat Gandalf in eerste instantie niet een lichaam van vlees en bloed zou hebben, maar deze ‘vorm’ van een oude

11

Tolkien, J.R.R. The Letters of J.R.R Tolkien, Letter 142 aan Robbert Murray, 2 December 1953. Pearce, Joseph. Tolkien: mens en mythe, een literaire biografie, 1998. Harper Collins Publishers, London. blz. 113 13 Greydanus, S.D. Faith and Fantasy: Tolkien the Catholic, The Lord of the Rings, and Peter Jackson’s Film Trilogy. Geraadpleegd op 14 november 2013. http://www.decentfilms.com/articles/faithandfantasy 12

9


man14 heeft aangenomen om het vertrouwen te winnen van anderen. Een Bijbelkenner zal dit herkennen. Jezus kwam ook op aarde in een menselijk lichaam. Op die manier kon hij beter tot de mensen komen. Gandalf gaat ondere andere met Frodo mee, maar daarvoor was hij ook altijd onderweg, met als doel mensen te helpen. Dit is ook wat Jezus doet, hij reist rond en helpt mensen. Maar Gandalf en Jezus kennen meer overeenkomsten. Gandalf wordt onderweg aangevallen door een demon. Hij offert zichzelf op zodat de rest van het genootschap veilig verder kan. Gandalf verdwijnt in de diepste en duisterste mijnen van Moria. Hij heeft zichzelf opgeoffert maar hij heeft zijn doel nog niet voltooid en hij komt weer tot leven. Gandalf the Grey verandert zo in de nog machtigere Gandalf the White. Ook Jezus offerde zichzelf op, hij stierf aan het kruis. Vervolgens bevond hij zich in de duisternis maar stond ook weer op. Ook Frodo kan met Jezus vergeleken worden. Als Sam en Frodo de poorten van Mordor naderen komt de beschrijving ervan overeen met het dragen van het kruis van Jezus. Frodo is uitgeput maar klaagt niet. De ring is een grote last voor hem. Fysiek omdat de ring steeds zwaarder wordt maar ook mentaal omdat hij dichter bij het kwaad komt: het oog van Sauron. Jezus droeg zelf zijn kruis, ook hij klaagde niet. De last was erg zwaar, fysiek en mentaal.15 Een ander aspect uit The Lord of the Rings is Sauron, die te vergelijken is met de duivel uit het Christendom. Sauron bevindt zich in de tijd dat The Lord of the Rings zich afspeelt in Mordor. Mordor heeft veel gelijkenissen met wat mensen zich voorstellen van de hel. Tolkien heeft ooit benoemd dat Sauron eerst ‘goed’ was, maar uiteindelijk in een slecht persoon is verandert.16 Van de duivel wordt ook gezegd dat hij een gevallen engel is. Sauron is de personificatie van het kwaad. Hij probeert Middle-Earth onder zijn macht te krijgen. Echt een beschrijving van Sauron is er niet. Hij schijnt verschillende vormen aan te kunnen nemen. In the Lord of the Rings verschijnt hij als een oog. Ook de duivel wordt nooit echt beschreven en kan verschillende vormen aannemen. Zo doet hij zich in Genesis voor als een slang.17 Duidelijk is dat de werken van Tolkien veel overeenkomsten kennen met het Christendom. Tolkien was zelf een Christen en de werken zijn daardoor (onbedoeld) Christelijk getint. In de boeken wordt nergens verwezen naar enige vorm van een geloof. De overeenkomst heeft te maken met de verhaallijnen, bepaalde gedachtes en karakters. Zo heeft het verhaal van Gandalf veel overeenkomsten met de opstanding van Jezus. Maar ook Frodo kan op bepaalde momenten met Jezus vergeleken worden. Sauron lijkt heel erg op de duivel uit het Christendom. Het Christendom is dus als het ware geabsorbeerd in de werken van Tolkien.

14

Tolkien, J.R.R. The Silmarillion, 1977. Pearce, Joseph. Tolkien: mens en mythe, een literaire biografie, 1998. Harper Collins Publishers, London. blz. 125 16 Geraadpleegd op 14 november 2013. http://lotr.wikia.com/wiki/Sauron 17 The Lord of the Rings and Christian Symbolism, Geraadpleegd op 14 november 2013. http://jarrod1240.hubpages.com/hub/The-Lord-of-the-Rings-and-Christian-Symbolism 15

10


Tolkien en Oorlog In 1916 moest Tolkien zijn vrouw verlaten om deel te nemen aan de oorlog. Hij vertrok naar Somme in Frankrijk. De verschrikkingen die hij daar meemaakte hebben veel indruk gemaakt op Tolkien, en waren ook een grote invloed op het werk van Tolkien. In de loopgraven waren de levensomstandigheden verschrikkelijk. Overal lagen lijken, velen waren sterk verminkt door de granaten. Tolkien noemde deze loopgravenoorlog ook wel een ‘dierlijke verschrikking’. Vele vrienden van hem zijn gestorven tijdens de oorlog, maar Tolkien werd van deze verschrikkingen gered doordat hij de zogenaamde ‘loopgravenkoorts’ kreeg. Hij werd terug naar Engeland gestuurd. Maar de oorlog was voor Tolkien toen nog niet voorbij, de herinneringen aan de oorlog bleven hem achtervolgen.18 In the Lord of the Rings is er een oorlog tussen goed en kwaad. Een aspect dat ook vaak weer terugkeert in de mythologieën die Tolkien ook hebben geïnspireerd. Een misschien nog wel belangrijkere inspiratiebron voor de oorlog is Tolkien zijn eigen ervaring in de Eerste Wereldoorlog. De oorlog is iets wat met Tolkien mee is gegaan in zijn leven en hem heeft geïnspireerd tot het beschrijven van oorlogen. In the Lord of the Rings en the Hobbit komen beide oorlogen en gevechten voor. Hier zijn ongetwijfeld Tolkien zijn eigen ervaringen in verwerkt. Zo komen de beschrijvingen van de oorlogen in de fictieve wereld overeen met de beschrijvingen van de Eerste Wereldoorlog. Tolkien heeft met eigen eigen ogen gezien hoe het er aan toe gaat in een oorlog. Een goed voorbeeld hiervan is de manier waarop het landschap van Mordor wordt beschreven. Tolkien zegt later dat deze geïnspireerd zijn op de loopgraven en ‘no-man’s land’ in Frankrijk.19 De Eerste Wereldoorlog was al weer een tijd geleden toen Tolkien the Lord of the Rings schreef. De boeken zijn tussen 1937 en 1949 geschreven. Een groot deel dus tijdens de Tweede Wereldoorlog. De Tweede Oorlog heeft een hele andere lading dan de Eerste Wereldoorlog. De Eerste Wereldoorlog wordt vaak zinlozer genoemd. Het is een oorlog die niet gevochten had hoeven worden. Tolkien haatte oorlog, en al helemaal als het zinloos was. Tolkien geloofde namelijk wel in oorlog met een doel, bijvoorbeeld een strijd voor vrijheid. De Tweede Wereldoorlog was, in tegenstelling tot de Eerste Wereldoorlog, een strijd met een doel. Ook de oorlog beschreven in The Lord of the Rings is een oorlog met een doel. Er moet voorkomen worden dat Sauron de macht over Middle-Earth overneemt. Een ander aspect is dat bij de Tweede Wereldoorlog heel duidelijk iemand aangewezen kan worden die de oorlog veroorzaakt heeft namelijk Hitler. Hitler wordt dan ook wel vergeleken met Sauron uit the Lord of the Rings. Ook Sauron is de veroorzaker van de oorlog en is iemand die moet worden uitgeschakeld. De inhoud van de oorlog in Middle-Earth kan goed vergeleken worden met de Tweede Wereldoorlog.20 Er zijn ook beweringen dat ‘de ring’ uit the Lord of the Rings overeenkomsten kent met de nucleaire bommen uit de oorlog.21 Deze vergelijking kan inderdaad gemaakt worden, maar het is niet door Tolkien zo bedoeld. De meeste stukken had 18

Pearce, Joseph. Tolkien: mens en mythe, een literaire biografie, 1998. Harper Collins Publishers, London. blz. 50 19 Ott, N.M. JRR Tolkien and World War I. Geraadpleegd op 9 december 2013. http://greenbooks.theonering.net/guest/files/040102_02.html 20 Manni, F. The Complexity of Tolkien's Attitude Towards the Second World War. Geraadpleegd op 9 december 2013. http://valarguild.org/varda/Tolkien/encyc/articles/t/Tolkien/TolkienandWW2.htm#Opinions 21 National Geographic: Beyond the movie, The Return of the King. Geraadpleegd op 7 januari 2014 http://www.nationalgeographic.com/ngbeyond/rings/influences.html

11


Tolkien namelijk al geschreven voordat de nucleaire bom bekend was. Van deze beweringen zegt Tolkien zelf hij zijn boeken niet heeft geschreven als een metafoor ergens voor, maar eerder dat mensen het zelf wel kunnen invullen. De boeken kunnen door iedereen verschillend geïnterpreteerd worden en iedereen kan het in zijn eigen situatie of tijd plaatsen. Dus de boeken zijn niet direct een metafoor voor bijvoorbeeld Hitler of de Tweede Wereldoorlog. Het kent alleen wel dezelfde elementen. Tolkien heeft echter niet alleen de negatieve beelden van de oorlog verwerkt in het boek. Het personage Sam Gamgee is namelijk een afspiegeling van de Engelse militair. De soldaten die Tolkien in de oorlog gekend heeft zijn een afspiegeling geworden van Sam. Sam is een trouwe volgeling van Frodo, hij is de enige van de oorspronkelijke reisgenoten die de hele reis bij Frodo is gebleven. Aan het eind draagt hij Frodo zelfs verder omdat Frodo uitgeput is. Hij zal Frodo nooit verlaten en is bereid zijn leven voor hem te geven.22 De oorlogen van de vorige eeuw die Tolkien heeft meegemaakt kennen veel overeenkomsten met de oorlogen die Tolkien beschreef in zijn boeken. Tolkien heeft wel eens gezegd dat de oorlog geen invloed op hem heeft gehad wat betreft zijn boeken, maar dit valt niet echt te ontkennen. Tolkien heeft de Eerste Wereldoorlog met eigen ogen gezien en heeft dus ook ongetwijfeld deze beelden verwerkt in zijn boeken. De Tweede Wereldoorlog kent nog meer overeenkomsten met de oorlog in de boeken van Tolkien. Tolkien heeft niet bewust de wereldoorlogen gebruikt in zijn boeken, maar zijn ervaringen van de oorlogen zullen wel invloed hebben gehad op hem en zijn wel verwerkt in zijn verhalen.

22

Pearce, Joseph. Tolkien: mens en mythe, een literaire biografie, 1998. Harper Collins Publishers, London. blz. 51

12


Tolkien en Literatuur Van jongs af aan hield Tolkien erg van lezen. Gedurende zijn schooltijd was hij altijd betrokken bij literatuur-, taal- en debatclubs. Toen hij als professor werkte aan de universiteit van Oxford sloot hij zich aan bij de Inklings, een groep mannen die verschillende literaire werken bespraken. Onder hen was ook C.S. Lewis, een van Tolkien’s beste vrienden en de schrijver van The Chronicles of Narnia.23 Deze groep hielp hem bij het ontwikkelen en het verfijnen van zijn smaak in literatuur. Zijn liefde voor boeken heeft hem gemotiveerd om zelf te gaan schrijven. Hij heeft veel inspiratie gehaald uit bekende literaire werken. In deze paragraaf worden zijn twee belangrijkste literaire bronnen behandeld.

Shakespeare Het is bekend dat Tolkien geen groot fan was van Shakespeare. Hij was erg teleurgesteld in de manier waarop Shakespeare zijn leger van wandelende bomen in zijn stuk Macbeth uitwerkte. 24 Tolkien vond de regel “Macbeth shall never vanquished be until Great Birnam Wood to high Dunsinane Hill shall come against him.” geweldig. Het idee van een wandelend bos sprak hem erg aan. Maar Shakespeare had andere ideeën. In Macbeth laat hij een leger gehuld in takken en twijgen lopen zodat ze lijken op een wandelend bos. Tolkien vond dit waardeloos. Daarom bedacht hij de Ents, een oud ras van ‘boomherders’, en een tussenvorm daarvan, de Huorn. Beide rassen lijken op bomen maar kunnen praten en lopen. Bij de strijd bij Helm’s Deep marcheren de Ents en Huorn naar de rand van het slagveld om de vluchtende Orks te doden.25 Ondanks zijn afgunst voor Shakespeare zijn er paralellen te trekken tussen Lord of the Rings en Macbeth. Tolkien’s personage de witch-king of Angmar vertoont veel gelijkenissen aan Macbeth. De witch-king ruilt zijn ziel om voor aardse macht, terwijl Macbeth zich inlaat met het kwaad in ruil voor zijn macht. Ze zijn beide het archetype van koningen met verdoemde, meedogenloze zielen. Dit is echter niet de enige parallel tussen de twee personages. De profetie over wie de witchking zou doden komt sterk overeen met de profetie over de moordenaar van Macbeth. “Far off yet is his doom, and not by the hand of man will he fall.” is hoe de profetie over de witch-king’s lot luidt. Terwijl over Macbeth het volgende wordt gezegd: “none of woman born Shall harm Macbeth”. Macbeth wordt gedood dankzij een maas in de wet: zijn moordenaar wordt geboren met een keizersnee en is dus blijkbaar niet uit een vrouw geboren, maar uit het dode lichaam van een vrouw. Ook Tolkien’s personage vond zijn dood door een verkeerde interpretatie van de profetie: hij werd gedood door een vrouw.26

The Marvellous Land of Snergs 23

(2003) Factors that influenced Tolkien's Writings. Geraadpleegd op 9 december 2013) https://www.fanfiction.net/s/1382233/1/ 24 Theswain (2010) Tolkien’s Macbeth. Geraadpleegd op 9 december 2013. http://theruminate.blogspot.nl/2010/06/tolkiens-macbeth.html 25 Sage (z.d.) Ents. Geraadpleegd op 9 december 2013. http://tolkiengateway.net/wiki/Ents 26 Smith, H M (2013) Tolkien’s “Take That!” to Shakespeare. Geraadpleegd op 9 december. http://harmamaesmit.com/2013/07/12/tolkiens-take-that-to-shakespeare/

13


Het boek The Marvellous Land of Snergs van Edward Wyke-Smith was Tolkien´s grootste inspiratiebron voor de creatie van zijn Hobbits.27 Het boek speelt zich af op een fictief eiland dat wordt bewoond door onder andere de Snergs, een volk van kleine, mollige, behulpzame wezentjes. De Snergs komen veel overeen met Tolkien’s Hobbits wat betreft fysiek, liefde voor feestmalen en namen. Zo lijkt de Snergse naam Gorbo erg op de Hobbitnaam Bilbo. Ook de settings van beide boeken komen overeen. In beide verhalen reizen de hoofdpersonages tijdens hun avonturen door gevaarlijke wouden en ondergrondse grotten. Dat is echter niet alles. De Hobbitgemeenschap is gelegen in de Shire, een gebied dat wordt begrensd door de Brandywine rivier, het Oude Woud en de Tower Hills. Vele Hobbits hebben geen of nauwelijks kennis van wat er aan de andere kant van deze natuurlijke grenzen ligt. In The Marvellous Land of Snergs bestaat het territorium van de Snergs uit the Twisted Trees. Over de bomen in dit woud wordt het volgende gezegd: “thick smooth grey trunks and smooth grey branches that touched the ground here and there like great quiet serpents.” In zijn avonturen raakt de Snerg Gorbo verdwaald in dit woud. Deze beschrijving doet denken aan het reisgezelschap in The Hobbit, dat verdwaald raakte in het magische Mirkwood. Over dit woud wordt het volgende gezegd: “The entrance to the path was like a sort of arch leading into a gloomy tunnel made by two great trees that leant together, too old and strangled with ivy and hung with lichen to bear more than a few blackened leaves. The path itself was narrow and wound in and out among the trunks.”28 Ten slotte lijken ook de schrijfstijlen van beide schrijvers op elkaar. Tolkien heeft de gewoonte om het verhaal te onderbreken met terloopse opmerkingen, waardoor de lezer zich zal realiseren dat het verhaal een fictief werk is. Hierdoor lijkt het alsof de auteur als een personage in het boek wordt geïntroduceerd, omdat zijn persoonlijke taalgebruik anders is dan het taalgebruik dat hij gebruikt voor zijn fictieve verhalen.29 Een voorbeeld van dit is het volgende citaat uit hoofdstuk 1 van The Hobbit: “He may have lost the neighbours' respect, but he gained-well, you will see whether he gained anything in the end.”30 Wyke-Smith gebruikt een soortgelijke stijl om een persoonlijke connectie te krijgen met de lezer: “These qualities enabled her not only to discover the existence of the Land of the Snergs (in itself a marvellous piece of brain work) but also how to get there without a nasty spill. I do not propose to go into details of how she managed this (as it would take a book twice as long as this one)”.31 Omdat Tolkien niet tevreden was met de manier waarop Shakespeare zijn “bomen” liet lopen, 27

THe Marvellous Land of Snergs. (z.d) Geraadpleegd op 9 december 2013) http://en.wikipedia.org/wiki/The_Marvellous_Land_of_Snergs 28 Kruse, K (z.d.) The Hobbit/ Lord of the Rings and The Marvellous Land of Snergs. Geraadpleegd op Geraadpleegd op 10 december 2013) http://www.tolkien-online.com/tolkien-snergs.html 29 http://www.mythsoc.org/reviews/the-marvellous-land-of-snergs/ 30 J.R.R. Tolkien (1937) The Hobbit. Allen & Unwin. 31 Wyke-Smith, E (1927) The Marvellous Land of Snergs

14


herschreef hij de scene op zijn eigen manier in zijn eigen verhaal. Hoewel het stuk Macbeth hem teleurstelde, trok hij toch een parallel tussen personages uit beide verhalen. Tolkien heeft aangegeven dat The Marvellous Land of Snergs hem “onbewust” beïnvloed heeft bij het creëren van The Hobbit en The Lord of the Rings. Dat hij een groot bewonderaar van Wyke-Smith en zijn boek was, is geen geheim en de overeenkomsten tussen beide schrijvers zijn evident.

15


Tolkien en Wagner Lord of the Rings en Wagner’s opera ‘Der Ring des Nibelungen’ worden vaak met elkaar vergeleken. Er zijn ook opmerkelijk grote overeenkomsten tussen de twee verhalen. Tolkien was het niet eens met deze bewering en wilde niet vergeleken worden met Wagner. Een bekende uitspraak van hem is: “Beide ringen zijn rond, en dat is waar de overeenkomst ophoud.”32 Toch lijkt het niet zo simpel te zijn. e

In de tweede helft van de 20 eeuw ontwikkelde Wagner ‘Der Ring des Nibelungen’, een opera gebaseerd op een oude Duitse sage genaamd ‘Nibelungenlied’, en op een oud Noors verhaal, ‘Völsunga-saga’. Een samenvatting van ‘Der Ring des Nibelungen’: Der Ring is een parabel over macht en beschrijft de vergeefse pogingen van oppergod Wotan om de macht over de wereld voor zich te herwinnen, pogingen die door de dwerg Alberich (de Nibelung) worden gedwarsboomd. Wotan wordt in zijn streven gehinderd door wetten die hij zelf heeft opgesteld teneinde oppergod te worden, en waaraan hijzelf ook onderworpen is (iets waaraan zijn echtgenote Fricka hem keer op keer fijntjes herinnert). Doordat Alberich de liefde heeft afgezworen, is hij in staat met behulp van het Rijngoud een ring te smeden die hem grenzeloze macht over het aardrijk zal verschaffen. Wotan weet zich met een list de ring toe te eigenen -die dan door Alberich wordt vervloekt-, maar moet hem afgeven aan de reuzen Fasolt en Fafner als loon voor de bouw van de burcht Walhalla en als losgeld voor de godin Freya, de hoedster van de eeuwige jeugd, die oorspronkelijk door Wotan aan de reuzen was beloofd. In zijn pogingen de ring terug te krijgen schakelt Wotan achtereenvolgens zijn favoriete dochter, de Walküre Brünnhilde, zijn bastaardkinderen Siegmund en Sieglinde en tenslotte (indirect) het kind van die twee, Siegfried, in. Zijn pogingen om anderen te laten uitvoeren wat hij zelf eigenlijk wil bereiken falen echter, en uiteindelijk verliest Wotan alles wat hij heeft ingezet, alsmede zijn eigen eeuwige bestaan en dat van de andere goden. Als Brünnhilde in de finale van de Götterdämmerung de ring en zichzelf in het vuur werpt, berust Wotan in zijn ondergang, en wordt ook Walhalla vernietigd.33 De verhaallijnen van The Lord of the Rings en Der Ring des Nibelungen kennen vele overeenkomsten zo wordt de ring door iemand gemaakt om de wereld te beheersen. In beide verhalen is het een erg machtige ring die iedereen wil bemachtigen. Kenmerken van de ring zijn dat de drager ervan geen goede dingen doet, maar slechts kwaadaardig is. Langzamerhand wordt de drager een slaaf van de ring. De drager krijgt in beide verhalen de titel: ‘heer van de ring’. Op een gegeven moment de ring van de maker afgepakt. De nieuwe eigenaar is aanvankelijk van plan om de ring terug te brengen naar de oorsprong. Bij Tolkien is het doel hiervan ook het vernietigen van de ring. De nieuwe bezitters van de ring worden echter ook betoverd en aangetrokken door de ring en willen het voor hen zelf houden. Dit lukt hen niet en beide verliezen ze hun ring. De volgende bezitter van de ring is zich in beide verhalen van geen kwaad bewust als hij de ring in zijn bezit krijgt. Ook wordt hij in beide verhalen voornamelijk door de schoonheid van de ring aangetrokken. In ‘The Lord of the Rings’ vindt het wezen Déagol de ring in een rivier. Wanneer hij de modder wegspoelt ligt er in zijn hand een prachtige 32

Birzer, B.J. Titel college: "Both rings were round, and there the resemblance eases": Tolkien, Wagner, Nationalism and Modernity", http://www.isi.org/lectures/text/pdf/birzer.pdf 33 Synopsis Der Ring des Nibelungen. Geraadpleegd op 7 november 2013. http://nl.wikipedia.org/wiki/Der_Ring_des_Nibelungen

16


gouden ring en hij wordt er gelijk door aangetrokken. In ‘Der Ring des Nibelungen’ krijgt een reus de ring in handen als afbetaling. Hij heeft geen idee van de macht van de ring maar is slechts aangetrokken door de schoonheid van het goud. Vervolgens ontstaat er in beide verhalen ruzie. De huidige bezitter krijgt ruzie met een goede vriend of broer omdat zij jaloers zijn op de eigenaar van de ring. Dit draait uit op een gevecht waarbij de bezitter van de ring wordt vermoord. De ander krijgt hierna de ring in handen. Vervolgens wordt de ring door iemand anders gevonden/afgepakt. Deze keer een avonturier die de ring als een trofee bewaart. De maker van de ring wil de ring echter terug in handen krijgen. Er is maar één oplossing en dat is de ring terug brengen naar de plek waar deze oorspronkelijk gemaakt is. In Wagner ’s verhaal is dat de bron van het goud en in Tolkien’s verhaal is het een vulkaan waar de ring ooit gesmeed is. In beide verhalen is er een dief aanwezig die op dit allerlaatste moment de ring probeert te redden en bij dit proces sterft. Deze dief kan simpelweg niet leven zonder de ring in zijn bezit.34 Kortom ‘The Lord of the Rings’ en ‘Der Ring des Nibelungen’ hebben ontzettend veel overeenkomsten. Het verloop van het verhaal komt in veel gevallen op hetzelfde neer. Hierdoor wordt Tolkien er vaak van beschuldigd het verhaal van Wagner te hebben gebruikt. Dit kan echter niet zo simpel gesteld worden. Tolkien was net als Wagner geïnteresseerd in oude volksverhalen. Er kan beter gesteld worden dat ze dezelfde bronnen hebben gebruikt als inspiratiebron.35 Toch heeft Tolkien ook elementen gebruikt die niet in die oude verhalen voorkomen maar wel in die van Wagner. Bijvoorbeeld het feit dat de drager van de ring een slaaf van de ring wordt. Dit is niet terug te vinden in de oude mythes.

34

McGregor, J. Two rings to rule them all: A comperative study of Tolkien and Wagner. https://docs.google.com/file/d/0B8AnS0QdX7WDbEZvbmYxcl9zMlE/edit 35 Harvey, David. Tolkien's Ring and Der Ring des Nibelungen. Geraadpleegd op 7 november 2013. http://tolkienonline.de/etep/1ring5.html

17


Deelvraag 2

Hoe heeft Tolkien zijn talen ontwikkeld? Bij het creëren van de fictieve wereld Middle-Earth heeft Tolkien vele talen ontwikkeld die de verschillende wezens spreken. Elke taal heeft een unieke ontstaansgeschiedenis en karakter. De ene taal heeft hij verder uitgewerkt dan de andere. Van sommigen talen zijn slechts enkele woorden of klanken bekend terwijl andere talen vrijwel volledig bruikbaar zijn. Wij hebben er voor gekozen om drie talen uitgebreid te onderzoeken. Dit zijn de volgende talen: ● ● ●

Black Speech gesproken, door Sauron en zijn dienaren. Dwarvish, gesproken door dwergen. Elvish, gesproken door elven.

Dit zijn tevens ook de talen waarover door Tolkien het meest geschreven is en ook de grootste rol spelen in het boek. De informatie beschikbaar in het geschreven materiaal van Tolkien is vaak niet genoeg om te voldoen aan een volledige taal. Daarom hebben fans van de boeken de talen verder uitgebreid zodat een aantal talen volledig bruikbaar zijn. Ook zijn bepaalde talen verder ontwikkeld voor het produceren van de films. Er zijn vele verschillende talen in Middle-Earth. Maar er is ook één universele taal die ook wel Westron of Common Language genoemd wordt. In de appendix E van ‘The Lord of the Rings’ is te lezen dat Westron volledig naar het Engels vertaald is in het boek. We hebben er daarom ook voor gekozen om deze taal niet verder uit te werken.

18


Blackspeech Black Speech, ook wel Dark Tongue of Mordor genoemd was de officiële taal van Mordor. Sauron creëerde de taal om al zijn dienaren te verenigen met één taal. De taal heeft verschillende voorouders, velen zijn oude vormen van Elvish. Een andere bron is het Valarin, de tong van de goden. Het Black Speech woord voor ork, ûruk, is bijna identiek aan de Quenya woord urcô en het Sindarin woord orch, maar het is identiek aan het Primitieve Quendiaanse woord uruk. De overeenkomsten met Valarin zijn onder andere te zien aan het woord “ring”, dat in het Valarin naskâd is en in Black Speech nazg.36 Volgens Tolkien bestaan er twee vormen van de taal. De oude “zuivere” vorm, die gebruikt wordt door Sauron zelf, de Nazgûl en de Olog-hai, en de meer “algemene” vorm die wordt gebruikt door de soldaten van de Barad-dûr op het einde van de Third Age. Het enige gegeven voorbeeld van de “pure” vorm van Black Speech is de inscriptie op de One Ring:37 Ash nazg durbatulûk, ash nazg gimbatul, ash nazg thrakatulûk, agh burzum ishi krimpatul.38 De vertaling van deze inscriptie luidt: Eén Ring om allen te regeren, Eén Ring om hen te vinden, Eén Ring die hen brengen zal en in duisternis binden. Tolkien creëerde de taal met harde en lelijke klanken om de duistere en onplezierige kant ervan te laten zien. De letters r en l worden uitgesproken met een uvulaire tril, een geluid dat de Elven onsmakelijk vinden. Opvallend is dat de letter “e” afwezig is in Black Speech. Deze letter werd opzettelijk weggelaten omdat het een favoriete letter van de Elven zou zijn en omdat bij het uitspreken de mond zich tot een glimlach vormt. Ook bevat Black Speech bepaalde medeklinker clusters die niet in het moderne Sindarin voorkomen: sn, thr, sk, rz en zg. Elven kunnen hierdoor de taal niet verdragen.39 Wanneer Gandalf de inscriptie van de ring voorleest tijdens de concilie van Elrond gebeurt het volgende: "the change in the wizard's voice was astounding. Suddenly it became menacing, powerful, harsh as stone. A shadow seemed to pass over the high sun, and the porch for a moment grew dark. All trembled, and the Elves stopped their ears" - quite a reaction! The conclusion that this

36

Orkish and the Black Speech - base language for base purposes (z.d.) Geraadpleegd op 10 december 2013 http://folk.uib.no/hnohf/orkish.htm 37 Black Speech (z.d.) Geraadpleegd op 10 december 2013. http://tolkiengateway.net/wiki/Black_speech 38 Tolkien, J.R.R. (1954) The Fellowship of the Ring. Allen & Unwin. Pagina 331. 39 Black Speech (z.d.) Geraadpleegd op 11 december 2013. http://lotr.wikia.com/wiki/Black_Speech

19


was largely based on hatred of everything "under the Shadow"40 Tolkien heeft Black Speech waarschijnlijk gebaseerd op de taal van het oude volk van de Hurrieten. Zij leefden vanaf ongeveer 2500 v. Chr. in het noorden van Mesopotamië. De Hurrieten spraken Hurritisch. Hoewel de vocabulaire van Black Speech zeer beperkt is, zijn er veel overeenkomsten in de woorden van beide talen. Bijvoorbeeld, het Black Speech woord voor heersen is durb . Dit lijkt erg op het Hurritische woord turob, dat betekent “iets rampzaligs dat is voorbestemd om te gebeuren; vijand”.41 Andere voorbeelden zijn het Black Speech ash en het Hurritische woord she, waarvan de stam sh- is, die beiden “een” betekenen, en het Black Speech thrak (“brengen”) versus het Hurritische tharik, wat betekent “te vragen, te eisen om iets aan iemand te sturen.” Naast lexicale overeenkomsten is er ook nog een belangrijke grammaticale overeenkomst. Het achtervoegsel –tuluk in woorden als durbatuluk en thrakatuluk betekent “them all”, oftwel “allen”. Dat dit achtervoegsel bij het werkwoord zit in plaats van bij het onderwerp, maakt van Black Speech een ergatieve taal, net als het Hurritisch.42 Taalkundige David Salo heeft van de weinige kennis die er is van Black Speech genoeg van de taal weten te maken om gebruikt te worden in de verfilming van Lord of the Rings. Deze versie van de taal wordt meestal neo-Black Speech genoemd.43 Hoewel de inscriptie van de Ring in het Tengwar schrift is, schrijven de Uruk-hai, een bepaald Ork-ras, de taal in Uruk Runen. Dit runenalfabet ziet er als volgt uit:44

40

Tolkien, J.R.R. (1954) The Fellowship of the Ring. Allen & Unwin. Pagina 331. Orkish and the Black Speech - base language for base purposes (z.d.) Geraadpleegd op 10 december 2013 http://folk.uib.no/hnohf/orkish.htm 42 (z.d.) Hurrieten. Geraadpleegd op 11 december 2013. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hurrieten#Taal 43 (2013) David Solo on Black Speech, orc dialects and the mind of Sauron. Geraadpleegd op 16 december 2013. http://theneonering.net/torwp/2013/09/03/78341-david-salo-on-black-speech-orcdialects-and-the-mind-of-sauron/ 44 Lester, D. (z.d.) Uruk Runes. Geraadpleegd op 16 december http://www.omniglot.com/writing/urukrunes.php 41

20


Het schrift is gebaseerd op het oudste Runenschrift, het Futhark, dat tot het einde van de 7e eeuw door Germaanse volken werd gebruikt.45 Het Futhark alfabet bestaat uit 24 runen en ziet er zo uit:46

Tolkien heeft zijn Black Speech taal zo ontwikkeld, dat het onaangenaam in de oren klinkt. Dit past bij het karakter van de wezens die deze taal spreken, die van nature vrij onaangenaam zijn. Omdat Tolkien deze taal niet ver heeft ontwikkeld, heeft taalkundige David Salo voor de verfilmingen van Tolkien’s boeken de taal verder ontwikkeld. Beide hebben ze de oude taal van de Hurrieten als grootste inspiratiebron gebruikt.

45 46

Melville, F (2004) Runen, de geheime taal van stenen. Kerkdriel, Librero. afbeelding Futhark runen (z.d.) http://www.ancientscripts.com/images/futhark_anglosaxon.gif

21


Dwarvish Dwarvish is de taal die dwergen spreken. Dwergen zijn één van de rassen in Middle-Earth. Ze zijn kleiner dan mensen en staan er om bekend baarden te hebben, zelfs de vrouwen! Dwergen hebben hun eigen taal. Het bekendste begrip voor hun taal is Dwarvish maar de officiële naam is Khuzdul.47 De dwergen werden gecreëerd door Aulë. Hij heeft ze ook hun taal gegeven. Aulë is een smid en en had dwergen gecreëerd zodat hij zijn kennis kon doorgeven.48 Daardoor zijn de dwergen erg goed in de kunst van het smeden. Aulë bedacht ook een nieuwe taal die hij de dwergen leerde. Deze taal heet Khuzdul. De taal is een volledig onafhankelijke taal die niet is afgeleid van andere talen uit Middle-Earth. Andere talen hebben echter wel woorden afgeleid uit het Khuzdul, bijvoorbeeld de taal die mensen spreken.49 Dwarvish kent veel overeenkomsten met het Hebreeuws. Tolkien heeft dit ook bevestigd in een brief. Een reden om Dwarvish op Hebreeuws te laten lijken is dat Joden de taal van het land waar ze wonen spreken maar met elkaar Hebreeuws spreken. Dwergen hebben een soortgelijke situatie. Ze spreken ook Westron, wereldtaal van Middle-Earth maar met elkaar spreken ze in het Khuzdul. Dwarvish is een geheime taal dat op een enkele uitzondering na alleen dwergen kunnen spreken. De dwergen koesteren deze taal en delen het niet met een ander. De namen die de dwergen hebben zijn namen in Westron. Hun echte namen in Dwarvish zijn alleen bekend onder de dwergen zelf. Hun ware namen worden zelfs niet op hun graftomben geschreven.50 Ook het Hebreeuws is een heel ander soort taal dan de Europese talen. Tolkien heeft de taal van dwergen ook heel anders laten klinken dan de andere talen omdat de taal voor hun gecreëerd was en niet op een andere taal gebaseerd is. Tolkien schrijft: I do think of the 'Dwarves' like Jews: at once native and alien in their habitations, speaking the languages of the country, but with an accent due to their own private tongue.....51 Dwarvish is ook een erg moeilijke taal. Tolkien noemt dit ook in één van zijn brieven.52 In Middle-Earth wordt Dwarvish maar weinig gesproken. Als dwergen met andere wezens moeten communiceren leren ze dan ook liever de taal van de ander dan dat ze diegene hun taal leren, zelfs al zou de ander de taal graag willen leren. Het is daardoor maar een paar keer voorgekomen dat iemand de kans kreeg om de taal te leren. Alhoewel Hebreeuws geen geheime taal is zijn er maar weinig mensen naast de Joden die de taal spreken of kunnen lezen. Dwarvish is kenmerkend door de ruwe harde klanken en verschilt hierin veel van talen als het elvish, dat mooi en zacht klinkt. Dwarvish past goed bij de persoonlijkheid van dwergen, dwergen zijn namelijk sterk en de gevoelige kant van een dwerg krijgt men vaak niet te zien. Bekende uitspraken van dwergen zijn hun strijdkreten: ‘Baruk Khazâd ’ ’ Khazâd ai-mênu!’ 53 wat ‘Bijlen van de dwergen’ en ‘De dwergen komen’ betekend. De de persoonlijkheid van een 47

Geraadpleegd op 11 december 2013, http://lotr.wikia.com/wiki/Dwarves Geraadpleegd op 11 december 2013, 11http://lotr.wikia.com/wiki/Aul%C3%AB 49 Geraadpleegd op 11 december 2013, http://lotr.wikia.com/wiki/Khuzdul 50 Aanhangsels van The Lord of the Rings, Appendix F 51 Tolkien, J.R.R. The letter of J.R.R Tolkien, Letter 176 52 Tolkien, J.R.R. The letter of J.R.R Tolkien, Letter 25 53 Tolkien, J.R.R. The Lord of the Rings, The Two Towers 48

22


ras heeft voor Tolkien veel invloed op de manier hoe hun taal moet klinken. Het Dwarvish wordt geschreven in Runen ook wel ‘Cirth’ genoemd. Oorspronkelijk gebruikten ook elven dit alfabet maar die zijn uiteindelijk op Tengwar overgegaan. De dwergen hebben Cirth gehouden omdat het alfabet uit veel rechte lijnen bestaat zodat ze ook makkelijker in bijvoorbeeld steen te schrijven zijn. Deze Runen hebben sterke overeenkomsten met de runen van de Anglo-Saxen. Tolkien schrijft over de runen: There is the matter of the Runes. Those used by Thorin and Co., for special purposes, were comprised in an alphabet of thirty-two letters (full list on application), similar to, but not identical, with the runes of Anglo-Saxon inscriptions.(letter 25, The letters of J.R.R Tolkien) 54 Het alfabet Cirth ziet er als volgt uit:55

Het Anglo-Saxon alfabet ziet er zo uit:56

54

Tolkien, J.R.R. The letter of J.R.R Tolkien. Letter 25

55

Geraadpleegd op 11 december 2013. http://www.angelfire.com/mi/genastorhotz/fantasy/movies/lotr/dwarfrunes.html 56

Geraadpleegd op 12 december 2013, http://anglosaxonliterature.wikispaces.com/AngloSaxon+Alphabet

23


De twee lijken sterk op elkaar. Vele tekens zijn precies hetzelfde. Een paar tekens verschillen van elkaar. De runen kunnen ook nog op een speciale manier geschreven worden, namelijk als ‘moon-letters’. Hierbij worden dezelfde runen gebruikt maar worden ze geschreven met speciale inkt. De letters zijn dan alleen leesbaar als ze in hetzelfde maanlicht worden bekeken als toen ze geschreven zijn. Deze manier wordt gebruikt om geheime boodschappen ergens achter te laten,57 zoals op de kaart hiernaast. Het Dwarvish is dus geïnspireerd op het Hebreeuws. Tolkien vond dat dwergen en joden veel overeenkomsten kennen omdat ze zich beide aanpassen aan hun omgeving maar ook hun eigen cultuur en taal behouden. Ook is de taal, met harde klanken, geïnspireerd op het karakter van de dwergen.

57

Geraadpleegd op 12 december 2013, http://lotr.wikia.com/wiki/Moon-letters

24


Elvish Elvish is de taal die de elven spreken in Middle-Earth. De taal heeft een rijke fictieve ontstaansgeschiedenis. De elven waren verdeeld in west-elven en oost-elven. In the Lord of the Rings en the Hobbit komen alleen de west-elven aan bod. Ook wel ‘Eldar’ genoemd. Zij spreken een taal in de vorm van het zo genoemde ‘Eldarin’. In deze vorm zijn weer vele verschillende talen te vinden. De talen die in het boek aan bod komen zijn Quenya en Sindarin. Quenya is in de tijd dat The Lord of the Rings zich afspeelt een taal geworden wat Latijns voor ons is. Het is vooral een formele taal geworden die niet veel meer gebruikt wordt.58 Er zijn nog maar enkele elven die het spreken. Quenya is geïnspireerd op Fins, maar ook Spaans, Italiaans en Latijn.59

Sindarin In het begin van de Arda, nadat Varda, koningin van de Valier de sterren had gecreëerd, ontwaakten de Elven bij het meer Cuiviénen. Het eerste wat ze zagen waren de sterren, en voortaan aanbaden ze hen. Het eerste geluid dat ze hoorden was het stromen van water, en hierdoor aanbaden ze dit ook. 60 Er zijn veel verschillende Elvish talen. Allen vinden ze hun oorsprong in het Primitieve Quendian.Dit is de taal die gesproken werd door de eerste Elven, na hun ontwaking in Cuiviénen. Door een proces van migratie verspreidt het Elvenvolk zich over Arda en ontstaan er verschillende volken met elk hun eigen taal en dialect. Voorbeelden hiervan zijn Avarin en Common Eldarin. Deze laatstgenoemde is de basis geweest voor alle latere Elventalen. Het Eldarin splitste zich op in het Quenya en het Telerin, waarvan de laatste zich weer opsplitste in talen zoals Nandorin en Sindarin. De taal van de Westerse Elven (Sindarin of Greyelven) is de meest gebruikte Elven taal in Tolkien’s wereld. Tolkien was eerst van plan om Sindarin de taal van de Noldor (de 2e clan van de Elven) te laten worden. Later besloot hij echter om de taal voor de Sindar, de Grey Elves te gebruiken.61 Hoewel het van oorsprong afstand van Quenya, heeft Tolkien veel veranderingen gemaakt om het een taalkundig karakter te geven dat veel lijkt op het Brits-Welsh. Dit heeft hij gedaan omdat hij deze taal een magisch karakter vindt hebben, en omdat het past bij het ‘Keltische’ karakter van de Elvencultuur. Veel klanken en grammaticaregels van Noldorin/Sindarin zijn gebaseerd op het Welsh. Sindarin bevat ook consonantenmutaties die karakteristiek zijn voor Keltische (met name Brythonische) talen.62 De complexe mutatieseries die het Sindarin kent, komen voor als een geassocieerd woord, zoals en lidwoord of een voorzetsel, voor het gemuteerde woord komen. De eerste klinker van het gemuteerde woord verandert dan. Vaak verandert het voorvoegsel ook.63

58

Tolkien, J.R.R. The Lord of the Rings, Appendix F Geraadpleegd op 8 februari 2014, http://lotr.wikia.com/wiki/Quenya 60 Tolkien, J.R.R (1997) The Silmarillion. Allen & Unwin. 61 Elvish. (z.d.) Geraadpleegd op 9 januari 2014. http://tolkiengateway.net/wiki/Elvish 62 Carpenter, H, Tolkien, C. 1981. The Letters of J.R.R.Tolkien. Allen and Unwin. Letter 144 63 Sindarin (z.d.) Geraadpleegd op 9 januari 2014. http://tolkienlanguages.wikia.com/wiki/Sindarin 59

25


Hieronder is een schema waarbij overeenkomsten tussen Sindarin en Welsh bij de “soft mutation”, of de “lenitie” in het Nederlands, duidelijk worden. Basis

P

T

C

B

D

G

Gw

M

Rh

Sindarin

B

D

G

G

Dh

Ngv

-

V

Thr

Welsh

B

D

G

F

Dd

-

W

F

R

In de praktijk ziet deze lenitie er alsvolgt uit: Het Welsh woord bore, wat “ochtend” betekent, verandert in fore. Het Sindarin woord minuial, wat “ochtendgloren” betekent, verandert in vinual. Een ander voorbeeld van de Keltische oorsprong van het Sindarin is het meervoud van de woorden. Deze worden in het Sindarin gekarakteriseerd door “i-affectie”, in het Nederlands ook wel een “sterke verbuiging” genoemd. Deze i-affectie is een klinkerharmonie waarbij een klinker kenmerken overneemt van de daaropvolgende lettergreep. In Sindarin wordt dit prestanneth genoemd, wat “verstoring” betekent.64 De oorzaak hiervan is dat de primitieve meervoudsuitgang -î de geluiden van de klinkers in het woord veranderden zodat ze meer als dezelfde uitgang zouden klinken. Later verdween de -î uitgang, maar de overgebleven klinkerwijziging bleef. Het woord maeron, wat “dichter” betekent, is in de meervoudsvorm maeryn, “dichters”. Affecties als de i-infecties zijn kenmerkend voor Keltische en Germaanse talen. Dat het ook in het Welsh voorkomt is te zien aan het volgende voorbeeld: Het woord bardd, wat “dichter” betekent”, is in de meervoudsvorm beirdd.65 Wat Tolkien de wereld heeft nagelaten is geen complete Sindarin-taal. Het zijn slecht stukjes, enkel zover ontwikkeld als nodig was voor zijn vertalingen. Gelukkig zijn fans al decennia lang bezig om de taal verder te ontwikkelen. Dit wordt Neo-Sindarin genoemd. Neo-Sindarin is gebaseerd op hypotheses en speculaties over hoe Tolkien zijn teksten naar Sindarin vertaalde. In zowel de Lord of the Rings als de Hobbit trilogie wordt Neo-Sindarin gebruikt. Door deze filmproducties steeg de belangstelling voor Sindarin. Dit resulteerde in online cursussen en woordenboeken gecreëerd door een voor fans van Tolkien.66

Tengwar Elvish wordt geschreven in het schrift ‘Tengwar’. Ook wel ‘Fëanorian letters’ genoemd. Tengwar wordt niet alleen gebruikt om Elvish op te schrijven maar kan voor vele talen gebruikt worden en wordt ook door meerdere talen gebruikt. Zo is de inscriptie van de ring geschreven met letters uit het Tengwar:

64

Sindarin (z.d.) Geraadpleegd op 10 januari 2014. http://tolkienlanguages.wikia.com/wiki/Sindarin Derdzinski, R (2004) Consonant mutations in conceptual evolution of Noldorin/Sindarin Phonology. Geraadpleegd op 9 januari 2014. http://www.elvish.org/gwaith/pdf/consonant_mutations.pdf 66 Sindarin Lessons (z.d.) Geraadpleegd op 10 januari 2014 http://sindarinlessons.weebly.com/ 65

26


Tengwar kan ook gebruikt worden voor vele niet-fictieve talen zoals Nederlands en Engels. Tengwar is volgens de geschiedenis van Middle-Earth ontworpen door Fëanor. Hij was een elf uit de eerste eeuw. Hij ontwikkelde het schrijfsysteem Tengwar in het jaar 1250. 2000 jaar later wordt het nog steeds gebruikt en gelezen. Ook Bilbo Baggins kan Tengwar lezen en schrijven. Tengwar komt vele malen voor in de boeken van Tolkien, soms met een vertaling en soms zonder. Tengwar bestaat uit slechts een aantal figuren. Hierop zijn vele variaties mogelijk die verschillende letters vormen. De twee hoofdvormen van een letter zijn de stam en de boog. De stam kan verschillende lengte’s hebben. De boog kan aan de linker of rechter kant van de stam zitten, kan open zijn of gesloten door een horizontale lijn en kan enkel of dubbel voorkomen in een letter. Hieronder zijn de variaties op deze bestandsdelen van een letter zichtbaar.

Aan elke variatie op de stam en de boog zit een bepaalde klank. Deze kan verschillen per taal. De verschillende gebruiken van Tengwar worden ook wel modes genoemd. Zo bestaat er een Sindarin mode en een Quenya mode. De stam bepaalt wat voor geluid de letter maakt, de boog bepaalt waar in de mond dit geluid wordt geproduceerd. Dit zijn de primaire letters van het tengwar. Daarnaast zijn er ook secundaire of toegevoegde letters. Deze letters zijn niet gebaseerd op het systeem van stam en boog. Ook bestaan de letters uit andere vormen. Elk van deze letters heeft zijn eigen klank. Aan de primaire letters kan ook nog een ‘Tehtar’ aan worden vastgemaakt. Dit is een streepje onder of boven de boog of een soort krul naast de boog. Deze streep of krul zorgt ervoor dat een letter op een andere manier uitgesproken wordt. Een paar voorbeelden zijn hiernaast zichtbaar. De klinkers in het Tengwar worden in verschillende modes op verschillende manieren verwerkt. Zo worden ze in Quenya en Sindarin boven de medeklinkers geplaatst. De klinker wordt afhankelijk van de mode op de voorgaande of volgende medeklinker geplaatst. En als er geen medeklinker is om de klinker boven te plaatsten kan deze ook op een ‘drager’ geplaatst worden. Deze ziet er hetzelfde uit als de stam. De stam wordt hierbij niet uitgesproken, alleen de klinker. De klinkers zijn op het plaatje hiernaast te zien. In de mode van Beleriand worden de klinkers net zoals in ons alfabet tussen de medeklinkers geplaatst. In de mode van Beleriand zien de klinkers er weer anders uit. Het bekendste

27


voorbeeld waar deze vorm van het Tengwar wordt gebruikt is bij de ingang van de mijnen van Moria. Het tengwar kenmerkt zich door sierlijke letters. Wat goed bij de elven past en ook bij het elvish wat een sierlijke mooie taal is met zachte klanken.

Tengwar is hoogstwaarschijnlijk een gebaseerd op de voorloper ‘Sarati’, ook door Tolkien ontwikkeld rond het jaar 1915. Tengwar is waarschijnlijk tussen 1920 en 1930 ontwikkeld. Tengwar werd voor het eerst gepubliceerd in the Hobbit. Van verdere ontstaansgeschiedenis is weinig bekend. 67

67

Tengwar niet-fictieve geschiedenis, geraadpleegd op 8 februari 2014. http://en.wikipedia.org/wiki/Tengwar#Nonfictional_history

28


Conclusie Tijdens het onderzoeken van de eerste deelvraag, ‘Wat waren Tolkien’s inspiratiebronnen en hoe hebben zij hem beïnvloed’, kwamen we tot de ontdekking dat Tolkien veel van zijn eigen leven als inspiratiebron heeft gebruikt. Zijn christelijke achtergrond gebruikte hij als basis voor de hoofdgedachten. Zijn ervaringen uit de twee Wereldoorlogen hielpen hem bij het schrijven van de oorlogen in zijn boeken. Zijn voorliefde voor mythologie en volksverhalen maakten dat hij uit zowel de oude Noorse als de Engelse verhalen inspiratie putte. Zo zijn enkele van zijn personages gebaseerd op figuren uit de Noorse Edda en het oud-Engelse epische gedicht Beowulf. Ook moderne literatuur heeft invloed gehad op Tolkien. Een van zijn favoriete verhalen, The Marvellous Land of Snergs heeft hem geholpen bij het ontwikkelen van zijn meest beruchte ras; de hobbits. Zijn afkeer jegens Shakespeare hielp hem ook. Hij greep tijdens het schrijven van zijn eigen verhalen de kans om te doen wat Shakespeare volgens hem had moeten doen; het creëren van een wandelend bos. Hoewel Tolkien het zelf altijd ontkent heeft, vonden wij ook overeenkomsten tussen zijn verhalen en Wagner’s opera “Der Ring des Niebelungen”. De verhaallijnen komen sterk overeen. Toch was Wagner waarschijnlijk geen inspiratiebron van Tolkien. De overeenkomsten tussen hun verhalen zijn te verklaren door het gebruiken van dezelfde hoofdbronnen: oude volksverhalen en mythes. Bij de tweede deelvraag, “Hoe heeft Tolkien zijn fictieve talen ontwikkeld?” bleek dat Tolkien niet altijd zijn inspiratie haalt uit zijn persoonlijke omgeving. De taal en cultuur van de dwergen baseerde hij op de Joodse cultuur. Net als de joden, passen de dwergen zich aan aan het land waar ze wonen, maar behouden ze hun eigen taal en cultuur. Daarnaast komen het Kuzdûl en het Hebreews qua klanken overeen. Deze klanken zijn bij beide talen vrij hard. Ook Black Speech heeft Tolkien gebaseerd op een taal die niet dicht bij hem persoonlijk lag. Het Hurritisch is namelijk al vele eeuwen een dode taal. Toch heeft Tolkien deze taal gebruikt als bron voor zijn taal der Orken. De talen hebben enkele zeldzame taalkundige kenmerken gemeen. Zo zijn beide talen ergatief. Daarnaast zijn er enkele lexicale overeenkomsten tussen beide talen. Tolkien’s meest beroemde en tevens meest voltooide taal is het Sindarin, één van de vele Elvish talen. Deze taal kent zijn oorsprong in het Welsh. Tolkien heeft ervoor gekozen om een Keltische taal als basis te gebruiken omdat dit volgens hem past bij het “magische” en “Keltische” karakter van de Elvencultuur. Zijn schrijfsystemen baseerde Tolkien veelal op de oude Germaanse Futhark runen. Dit is het geval bij de Uruk-runen en het dwergenschrift Cirth. Tolkien’s interesse voor oude verhalen en mythes hebben een grote bijdrage geleverd in de ontwikkeling van Middle-Earth. Ook zijn persoonlijke ervaringen heeft Tolkien veelvuldig toegepast bij het schrijven van zijn boeken. Ondanks de grote verschillen in afkomst, tijd en context van de bronnen is J.R.R. Tolkien er in geslaagd een prachtige mythologie en cultuur te ontwikkelen voor zijn eigen, unieke creatie genaamd Middle-Earth.

29


Appendix A - Verklaring van personages en plaatsen Aragorn/Strider: (NL: Aragorn/Stapper) Hij is één van de reisgenoten van de ring. Nadat Gandalf wegvalt uit het gezelschap neemt Aragorn de leiding over. Aragorn is erfgenaam van Isildur, wat hem de troonopvolger van Gondor en Arnor maakt. Hij trouwt met de dochter van Elrond: Arwen. Aan het einde van de trilogie wordt hij gekroond tot koning. Arwen: Dochter van Elrond. Trouwt met Aragorn. Arwen is een elf die haar onsterfelijkheid opgeeft om met Aragorn te trouwen. Beorn: Een man met de gave om in een beer te veranderen. Hij helpt Thorin en zijn gezelschap wanneer zij worden belaagd door Orks in The Hobbit. Bilbo Baggins: Een Hobbit, oom van Frodo Baggins. Hij werd door Thorin Oakenshield gewerfd voor diens reisgezelschap. Tijdens zijn reis naar Erebor vond hij de Ring, die hij daarna vele jaren in zijn bezit heeft gehad. Later gaf hij de Ring aan zijn neef Frodo, die deze vervolgens vernietigd in Mordor. Elrond: Elrond is een elf, hij was een lange tijd erg machtig in Middle-Earth. In ‘The Hobbit’ en ‘The Lord of the Rings’ komt Elrond omdat het de twee gezelschappen langs Rivendell reizen. In ‘The Fellowship of the Ring’ wordt een belangrijke vergadering in Rivendell gehouden waar wordt beslist wat er moet gebeuren met de ring. Ents: Ents komen voor in het bos Fangorn. Ents zijn boomachtige wezens, ze worden ook wel herders van de bomen genoemd. Ents hebben hun eigen taal: Entish. De Ents vallen Isengard aan omdat hun bomen gekapt worden. Gandalf the Grey (NL: Gandalf de Grijze, SN: Mithrandir): één van de vijf tovenaars van Middle-Earth. Later verandert hij zijn naam in Gandalf the White. In The Hobbit krijgt hij van Dwergenkoning Thráin II de sleutel en kaar van de Lonely Mountain. Gandalf brengt Thráin’s zoon Thorin naar Bilbo Baggins, met wie hij vervolgens samen met Thorin en zijn gezelschap naar the Lonely Mountain. In The Lord of the Rings overtuigd Gandalf Bilbo ervan zijn Ring te laten vernietigen. Hij helpt Frodo, Bilbo’s neef, bij het uitvoeren van deze opdracht. Hij valt in de mijnen van Moria en vecht daar met een Balrog. Hij komt terug als Gandalf the White. Gollum/Sméagol: Oorspronkelijk een Stoor-Hobbit. De naam Gollum is afgeleid van het rochelende, gorchelende geluid dat hij soms maakt. Door de kracht van de Ring leefde hij onnatuurlijk lang en veranderde hij in een kil, verschrikkelijk wezen. In The Hobbit verliest hij zijn Ring aan Bilbo Baggins, en in The Lord of the Rings probeert hij de Ring weer terug te stelen. Deze missie wordt zijn dood en hij stort samen met zijn Ring in de vulkaan Mount Doom. Isengard: (NL: Isengard) Een plaats waar in The Lord of the Rings trilogie waar Saruman zich heeft gevestigd. Het gebied ligt aan de rand van een bergketen en Fangorn. In het midden staat

30


een hoge toren; Orthanc. Mirkwood (NL: Demsterwold, SN: Taur-nu-Faun): Het grote woud in het westen van MiddleEarth, gelegen in de regio Rhovanion. Het woud huist vele wezens, waaronder de het Elvenvolk van koning Thranduil, en de kwade kracht de Necromancer (later: Sauron). Door dit woud reisden Thorin Oakenshield en zijn reisgezelschap, bestaande uit dertien dwergen en de hobbit Bilbo Baggins. Zie kaart voor exacte locatie Misty Mountains (NL: Nevelbergen, SN: Hithaeglir): Een bergketen die in loopt van de berg Gundabad in het noorden, tot aan de Methedras, vlak boven Isengard. In de bergketen wonen Steenreuzen en adelaars en in de ondergrondse grotten hebben dwergen en orks hun nederzettingen. Thorin Oakenshield’s gezelschap reist door de Misty Mountains, waar ze worden belaagd door Orks. Het reisgezelschap uit the Lord of the Rings reist via de mijnen van Moria door de keten. Zie kaart voor exacte locatie Mordor: Betekent het zwarte land. Dit is het land waar Sauron huist. Hierin bevindt zich Mount Doom waar de ring gesmeden is en wat daardoor ook de enige plek is waar de ring weer vernietigd kan worden. Zie kaart voor exacte locatie Moria/Khazad-dûm: (NL: Moria, SN: Moria) Mijnen in de bergketen de Misty Mountains. Hier was jarenlang een koninkrijk van dwergen. In de mijnen was het kostbare metaal mithril te vinden. Door de hebzucht van de dwergen om meer mithril te vinden groeven ze te diep en wekten ze een Balrog. Deze konden de dwergen niet verslaan en ze vluchten. Als het gezelschap van de ring door Moria reist worden aangevallen door de Balrog. Gandalf weet hem uiteindelijk te verslaan. Zie kaart voor exacte locatie Rivendell: (NL: Rivendel, SN: Imladris) Rivendell komt in ‘The Hobbit’ voor als het gezelschap langs Rivendell reist. In ‘The Fellowship of the Ring’ wordt er een vergadering gehouden om te beslissen wat er met de ring gaat gebeuren. Als Bilbo besluit om te vertrekken uit de Shire besluit hij uiteindelijk te blijven wonen in Rivendell. Elrond en Arwen komen hier beide vandaan. Aragorn is hier opgegroeid. Zie kaart voor exacte locatie Samwise Gamgee: (NL: Sam Gewissies) Ook wel Sam genoemd. Hij is een hobbit, in de Shire is hij tuinier. Hij vergezelt Frodo zijn hele reis op zijn tocht om de ring te vernietigen. Hij blijft Frodo tot het einde trouw en beschermt hem. Saruman the White: (NL: Saruman de witte) Saruman is een tovenaar en aanvankelijk de belangrijkste. Uiteindelijk besluit hij zich aan te sluiten bij Sauron. Hij is op dat moment gevestigd in Isengard. Hier maakt hij een groot leger. Zijn leger is te herkennen aan een witte

31


hand op de schilden. Uiteindelijk wordt hij verslagen door een leger ents en een leger uit Rohan. Later probeert hij de macht te krijgen over de Shire ook dit mislukt. Sauron: (NL: Sauron) Sauron kent meerdere verschijningen. In de Hobbit is een zwarte tovenaar genaamd Necromancer. In The Lord of the Rings wordt hij beschreven als een groot oog. Hij is de maker van de ring, wat hem veel macht gaf. De ring werd van zijn vinger gehakt tijdens een oorlog en kwam via Gollum in handen van de Hobbit Bilbo die hem weer doorgaf aan Frodo. Sauron zijn doel is om de wereld te beheersen. Als de ring vernietigd wordt verdwijnt Sauron daarmee ook. Shire: (NL: Gouw) De Shire is een gebied van Middle-Earth dat uitsluitend bewoond wordt door hobbits. De Shire bestaat uit meerdere dorpen zoals Hobbiton waar Bilbo vandaan komt. De Shire kan vergeleken worden met de geografie en het klimaat van Zuid-Engeland. Zie kaart voor exacte locatie Smaug: Een vliegende vuurdraak die de Durin’s dwergenvolk verjaagde uit hun koninkrijk Erebor. Thorin Oakenshield (NL: Thorin Eikenschild): Zoon van Thráin II, kleinzoon van Thrór. Dwergenkoning van Durin’s volk tijdens hun ballingschap van Erebor. Na de herovering van the Lonely Mountain wordt hij de koning van Erebor. In The Hobbit reist hij samen met zijn reisgezelschap naar Erebor om de draak Smaug te verslaan. Dit reisgezelschap bestaat uit de hobbit Bilbo Baggins, de tovenaar Gandalf the Grey en de dwergen Nori, Dori, Ori, Bifur, Bofur, Bombur, Dwalin, Balin, Kili, Fili, Oin, Gloin, onder leiding van Thorin.

32


Appendix B - Kaart van Middle-Earth68

68

Map of Middle Earth. http://onelover.deviantart.com/art/Map-of-Middle-Earth-35944838

33


Appendix C – Tengwar Alfabet Quenya alfabet69

69

Tengwar, Geraadpleegd op 5 januari 2014, http://www.omniglot.com/writing/tengwar.htm

34


Sindarin alfabet70

70

Tengwar, Geraadpleegd op 5 januari 2014, http://www.omniglot.com/writing/tengwar.htm

35


Logboeken Logboek Alys Datum

Wat?

? 19-10-13 21-10-13 22-10-13 23-10-13 24-10-13 25-10-13 28-10-13 31-10-13 04-11-13

Onderwerp uitzoeken Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Het Elvenschrift Tengwar geleerd Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Hobbit Gekeken: The Fellowship of the Ring Overleg met meneer Stelwagen/ afgesproken met Inge: taken verdeeld en doelen gesteld Gekeken: The Fellowship of the Ring Werken aan eerste deelvraag: Tolkien en Noorse mythologie Werken aan eerste deelvraag: Tolkien en Noorse mythologie en Tolkien en Beowulf Gekeken: The Two Towers Werken aan eerste deelvraag: Tolkien en Noorse mythologie Gekeken: The Return of the King Lezen: The Hobbit Gekeken: The Return of the King De paragraaf over de Noorse mythologie afgemaakt De paragraaf over Beowulf afgemaakt Alle paragrafen tot nu toe bij elkaar gevoegd en intro voor de deelvraag geschreven The Hobbit gelezen The Hobbit gelezen Overleg met Inge over de 2e deelvraag Bezig met paragraaf over Tolkien’s literaire inspiratiebronnen

05-11-13 06-11-13 7-11-13 08-11-13 09-11-13 12-11-13 14-11-13

17-11-13 20-11-13 09-12-13

Tijd (in uren) 2 2 1 1,5 2 3 2,5 1,5 1 1,5 1 2 1 6 3,5 3 2,5 1 2 2 1 1 3 1,5 0,5 3

10-12-13

Bezig met paragraaf over Tolkien’s literaire inspiratiebronnen Begonnen met de 2e deelvraag: onderdeel “Black Speech”

2 1

11-12-13

Verder gegaan met de paragraaf over Black Speech

2

16-12-13

Paragraaf Black Speech afgemaakt

2

19-12-13

Onderzoek gedaan naar Elvish talen

3

36


24-12-13

Onderzoek gedaan naar Elvish talen in relatie tot non-fictie talen

3

25-12-13

Begonnen met Sindarin-lessen

2

31-12-13

Onderzoek gedaan naar Sindarin

2

04-12-13

3 Sindarin-lessen gedaan

3

09-01-14

Begonnen met schrijven subparagraaf Sindarin

2

10-01-14

Subparagraaf Sindarin afgemaakt Deelvraag 1 en 2 bij elkaar gevoegd

3 1

24-01-14

Met Inge overlegd over wat we nog moeten doen

0,5

26-01-14

Begonnen met het schrijven van de appendix Begonnen met herschrijven van de paragrafen Paragrafen herschreven/verbeterd Voetnoten toegevoegd

2 2 2 1

Bronnen verbeterd Conclusie geschreven Kaart toegevoegd Google Doc overgezet naar Word-bestand, afbeeldingen goed gezet, opmaak verbeterd

2 2 0.5 1

07-01-14 08-01-14

totaal: 90 uur

37


Logboek Inge Datum

Wat?

? 27-10-13 28-10-13 30-10-13 31-10-13 02-11-13 03-11-13 04-11-13 04-11-13 05-11-13 06-11-13 06-11-13 07-11-13 07-11-13 08-11-13 09-11-13

Onderwerp zoeken Lezen: The Hobbit Lezen: The Hobbit Lezen: The Hobbit Lezen: The Hobbit Lezen: The Hobbit Lezen: The Hobbit Gesprek met begeleider Met Alys afgesproken, overleg gepleegd Lezen: The Hobbit (uitgelezen) Lezen: The Fellowship of the Ring Met Alys afgesproken, werken aan eerste deelvraag Lezen: The Fellowship of the Ring Werken aan eerste deelvraag: Tolkien en Wagner Lezen: The Fellowship of the Ring Werken aan eerste deelvraag. Tolkien en Wagner verbeterd en bronnen opgezocht voor de andere delen. Lezen: The Fellowship of the Ring Film: The Hobbit: An Unexpected Journey 2,75 Lezen: The Fellowship of the Ring Deelvraag Tolkien en Religie gedeeltelijk geschreven Lezen: The Fellowship of the Ring Deelvraag Dwarvish, inlezen en begonnen met schrijven Deelvraag Tolkien en oorlog geschreven Deelvraag Tolkien en oorlog & Tolkien en Religie afgerond Deelvraag Dwarvish Deelvraag Dwarvish Film: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring Lezen: The Fellowship of the Ring (uit!) Deelvraag Elvish, gedeelte over Tengwar Lezen: The Two Towers Lezen: The Two Towers Spullen halen Vanalles Orieënteren Prezi Met Inge overlegd over wat we nog moeten doen Sindarin leren Lezen: The two towers Elvish leren

09-11-13 09-11-13 10-11-13 14-11-13 08-12-13 09-12-13 09-12-13 11-12-13 11-12-13 12-12-13 15-12-13 15-12-13 20-12-13 29-12-13 31-12-13 05-01-14 11-01-14 18-01-14 19-01-14 23-01-14 24-01-14 26-01-14 30-01-14

Tijd (in uren) 2 1,5 1 2 2 2 3 1 1 3,5 1 6 2 1 2 1 2 0,5 2 1 1 1,5 1,5 1,5 1,5 3,5 1,5 1,5 1 1 2 1,5 2,5 2 0,5 0,5 0,5 1 0,75 2

38


01-02-14 03-02-14 05-02-14

Lezen: The Two Towers Toevoegingen Appendix & Inleiding deelvraag 2 Tolkien en religie aangevuld en voetnoten toegevoegd

2 1 2

07-02-14

Aanvullen Appendix Verbeteren en toevoegen voetnoten Wagner, Oorlog en Dwarvish Alle documenten samenvoegen Verbeteren en toevoegen tekst Voetnoten toevoegen bij Dwarvish Introductie geschreven Puntjes op de i Totaal

1 2 3,5

08-02-14

09-02-14

1 82,5

39

Tolkien. De wereld van. Inge Pot V6A & Alys Wouda V6B

Recommend Documents