Toilethygiëne: hoed u voor bril en kraan

nati t o i l e t o no n a a l derzoek 2007

t hema toiletspecial

Toilethygiëne: hoed u voor bril en kraan Vier onderdelen meten we voor de toilettest: de zitting of bril, de kraanknop, de deurkruk en de spoelknop. Die meetresultaten van die vier elementen bepalen of een toilet schoon is. De uitkomst is dat 21 procent van de openbare toiletten echt schoon is, dus 1 op de 5. Dat betekent oppassen buiten de deur. Vooral voor de bril en de knop van de kraan. DICK VAN ZOMEREN

O

m te beginnen de uitkomsten op een rij. Van de herentoiletten was 23 procent schoon (in 2006 slechts 9 procent), maar bij de dames was dat minder: 19 procent (in 2006 13 procent). Dat brengt het gemiddelde voor dit jaar, dus op 21 procent goed. Ga bij hoge nood bij voorkeur naar een instelling in de gezondheidszorg, want daar was 31 procent van de toiletten schoon. Op een gedeelde tweede plaats (20 procent goed) staat de horeca, samen met warenhuizen, bouwmarkten en tuincentra. Toiletten in openbare gebouwen als gemeentehuizen, sportcomplexen, musea en stations (15 procent goed) moet u als laatste uitkiezen voor het opheffen van ongemak.

Alleen openbare toiletten Het gaat bij ons jaarlijks onderzoek uitsluitend om toiletten die voor iedereen vrij toegankelijk zijn, dus bedrijven en kantoren vallen af. Waar kwamen we dan wel? In de horeca natuurlijk, maar ook bij tankstations, winkelcentra, NSstations, ziekenhuizen en dokterspraktijken, meubelpaleizen en gemeentehuizen. Elk toilet is op een willekeurig tijdstip en slechts eenmaal bezocht, het gaat dus om een momentopname. De beheerders of facility managers waren er niet van op de hoogte dat we kwamen. Dit om te vermijden dat ze alles even extra zouden laten schoon-

18

bril 51% besmet

maken. Een tweede reden is verwachte tegenwerking. Veel zaken zijn als de dood dat ze negatief in het nieuws komen en de beslissing wel of niet meewerken schuift daardoor steeds hoger op in de organisatie. Na veel vertraging kan dat vervolgens een ‘nee’ opleveren. Daar wilden we niet op wachten.

Treffer We zullen echter zelden of nooit een beheerder aan de schandpaal nagelen. In de eerste plaats komen we slechts eenmaal en in de tweede plaats kan hij of zij de pech hebben, dat we precies komen als de schoonmaakster die dag ziek is. Of precies tussen twee schoonmaakbeurten door, terwijl een andere gebruiker zich net misdragen heeft. Dan is het niet fair om een beheerder of de instelling met naam en toenaam te noemen. Dat neemt overigens niet weg dat u als vermoedelijke eenmalige gebruiker het dus ook slecht kunt treffen op zo’n toilet. Maar dan kunt u uitwijken naar een nabijgelegen wel schoon toilet. Of naar de prettigste van alle toiletten: gewoon thuis, waarvan je zeker weet dat er geen onhygiënische vreemdelingen op hebben gezeten.

Meten is weten Of een toilet schoon, dan wel redelijk schoon of vies wordt bevonden, heeft voornamelijk met de gebruiker te ma-

Service Management nummer 11 november 2007

kraan 33% besmet

Gemiddeld percentage slecht over 150 toiletten, per on

n a t io n a a l k oe t o il e t o n d e rz 2007

nderdeel

ken. En vooral met zijn of haar stemming. Aan het eind van de avon avond in de kroeg ben je een stuk toleranter, dan ’s ochtends bij een bezoek aan een toilet bij de polikliniek in een ziekenhuis. En visuele aspecten als papier op de grond of natte plekken geven al gauw het gevoel dat het niet schoon is, maar schijn kan bedriegen. Om die subjectieve invloeden uit te sluiten, meten

deurknop 10% besmet

thema toiletspecial

we daarom alleen de bacteriologische verontreiniging. Dat is minder ingewikkeld dan het klinkt. Voor de meting gebruiken we steriele en handzame voedingsbodems. Per ruimte meten we vier oppervlakken die men bij toiletgebruik bijna onvermijdelijk moet aanraken. Tenzij het handen wassen wordt overgeslagen, wat vaker gebeurt dan wenselijk is. We meten het oppervlak van de toiletzitting, van het spoelmechanisme, de deurkruk plus de draaiknop van het slot aan de binnenkant van de deur en ten slotte de knop van de kraan.

Besmetting

spoelknop 26% besmet

Zodoende weten we precies welk contact u beter kunt mijden. Met de zitting natuurlijk, waar alles doorheen moet. Dat blijkt, want de helft daarvan (51 procent) is vervuild met bacteriën van fecale oorsprong. Zeg maar poep. Er contactloos boven blijven hangen, is niet iedereen gegeven, dus dat vooraf beleggen met papier moet u nog maar even blijven doen. Tenzij er sprake is van een dispenser met brildekjes, een ronddraaiende bril die tussentijds gereinigd wordt of er ontsmettende doekjes zijn om de zitting vooraf af te nemen. Een op de drie kraanknoppen is besmet. Door onsterk of te dun papier raken veel handen besmet en daarmee moet vervolgens stevig de kraanknop worden vastgepakt, anders is die niet te openen. Dat blijkt uit de resultaten: 33 procent van de kraanknoppen is verontreinigd. Stevig vastpakken, altijd nat (met natte handen dichtgedraaid) en kamertemperatuur: meer hebben bacteriën niet nodig om te groeien. De spoelknop - steeds vaker een grote platte knop op de achterwand – kunt u toch maar beter met één vinger (of de autosleutels) bedienen, want 26 procent is verontreinigd. De deurknop tot slot, hier valt de schade mee: slechts 10 procent is verontreinigd. Dat percentage komt waarschijnlijk op het conto van dat kleine knopje onder de deurkruk, want die laatste bedienen we allang met een lichte druk van de onderkant van de hand. Want beetpakken, liever niet.

Procedure De voedingsbodems voor het meten zitten in een genummerd doosje, waar-

bij een formulier met een identiek nummer hoort. Elke afzonderlijke voedingsbodem - tot het moment van gebruik steriel opgesloten in een kokertje - heeft datzelfde nummer plus de aanduiding bril, spoelknop, kraan of deur. Verwisseling van de monsters is dus uitgesloten. Het bemonsteren van een oppervlak is een fluitje van een cent. In het toilet schroef je het kokertje met het opschrift ‘bril’ open, met aan die schroefdop een langwerpig plaatje dat aan beide kanten bestreken is met een wasachtig laagje. Dat plaatje druk je met beide kanten - eenmalig op de toiletbril en plaats je het vervolgens terug in het kokertje. That’s all. Die handeling herhaal je vervolgens met de daartoe bestemde voedingsbodems ook bij de spoelknop, de deurkruk en de knop van de kraan. Terug in de auto resteert dan het invullen van het identiek genummerde formulier. Daarop komt de datum, het tijdstip, de soort gebouw, heren- of damestoilet en is ruimte voor een algemeen oordeel over het (visueel) schoon zijn van het toilet. Maar dat laatste telt dus niet mee in de eindrangschikking.

Met medewerking van Aan de dit jaar uitgevoerde test is meegewerkt door acht medewerkers van textielverzorger Lavans BV (voorheen Wilhelmina) uit Helmond, waarbij het onderzoek werd gecoördineerd door Marco Koenraadt, accountmanager dienstverlening en schoonmaakbedrijven bij dit bedrijf. Het Lavansteam onderzocht 120 toiletten, terwijl de redacteuren van Service Management er ook 30 bezochten. Al was het maar om aan te tonen dat we de dirty details en het fieldwork niet schuwen. Er is ook op gelet dat er sprake was een redelijke geografische spreiding, waardoor er in combinatie met eerdere onderzoeken een landelijk beeld ontstaat. Een monster nemen is één, maar ze beoordelen en interpreteren is twee. Dat laatste is de taak van Jacques van den Wijngaard, technisch productmanager bij Quaron Cleaning Systems in Mijdrecht. De honderden ingezamelde monsters worden bij hem afgeleverd » en enkele dagen ‘op kweek gezet’,


19

nat toileto ionaal nderz 2007 oek Foto: En Face/Eindhoven

t hema toiletspecial

Het Lavans-team dat ons dit jaar hielp met de toilettest, v.l.n.r.: Eusjan Heijnen, Tim Koppens, Alexandra Dirks-Koolen, Tessa van den Heuvel, Inga Weitering, Jan-Jozef Pluijm, Mirah Jongen en Richard Huberts waarna in geval van besmetting zichtbare koloniën ontstaan die geteld worden en gerubriceerd. De gebruikte monsters gaan daarna naar de vuilverbranding, terwijl de 150 formulieren met de telgegevens en het resultatenoverzicht een jaar bewaard blijven.

Het leukste Het leukste van de test is om achteraf de 150 ingevulde formulieren door te nemen om te kijken waar de onderzoekers allemaal waren. En natuurlijk om kennis te nemen van de opmerkingen die ze noteerden over wat opviel. Tegenviel, moeten we eigenlijk zeggen. Want het gebeurt maar zelden dat ze verrukt raken van het sanitair voor bezoekers en gasten van instellingen, openbare gebouwen en horeca. Hieronder een greep uit hetgeen de tien medewerkende dames en heren opviel.

Openbare gebouwen Sportcomplexen, gemeentehuizen, (tank)stations en gemeentehuizen, allemaal voor iedereen toegankelijk en dus openbare gebouwen, een categorie

20

die met 15 procent goed (zelfde percentage in 2006) op de laatste plaats eindigde. De kans hier een schoon openbaar toilet aan te treffen, is dus ongeveer 1 op 6. Dat komt vooral doordat op het moment van meten in 59 procent van de gevallen de toiletbril erg verontreinigd was. Een teamlid stapt ’s ochtends een toilet van een tankstation in Maastricht en

station, van een ander merk: ‘Erg vies. Veel poep in de pot en veel afval langs de wc.’ Wie zei daar dat het wel leuk is om aan de toilettest mee te doen? Over de toiletten van een rechtbank: ‘Kil, saai en doods’. Dat is waarschijnlijk om alvast aan een cel te wennen. Maar op de deurkruk na is alles wel schoon. Het controlerende duo werd nog bijna opgesloten ook: ‘Wij werden gecontroleerd bij binnenkomst. De politieagent vroeg waar de kokertjes voor waren. We zeiden voor een test. Bij verlating hebben wij hem bedankt voor de medewerking.’ De helft van dat team houdt van gezellige toiletten, want in een politiebureau constateert hij geërgerd: ‘Saai, maar wel netjes.’ En schoon is het er ook niet. In een zwembad - ze komen echt overal – genoteerd: ‘Kaal. Erg primitief, zoals je in een zwembad verwacht. Ziet er schoon uit.’ Dat klopt, volgens de monsters. Wordt er misschien veel in het water geplast? Toiletten met een toegangscode blijken er ook al te zijn. Een gemengd toilet in een NS-station in het zuiden, met een roestvrijstalen interieur: ‘Rook niet vies. Maar een donker hok, waar je niet graag zit. Je moest eerst een 0900-nummer bellen en de code op de wc-deur intoetsen voor deze open ging. Geen zeep en geen toiletborstel.’ Erger is dat de bril en de deurkruk besmet zijn. Nog maar een tankstation ergens in Limburg. De inspectie vindt plaats op 4 september, dan is er twee dagen niet schoongemaakt. Dat is even slikken: ‘Erg vieze wc. Het stonk en de bril was

Daar waar schoon en hygiëne tot de core business van een organisatie behoren, zijn de uitkomsten van deze test het beste treft het niet. Het ongenoegen spat van het formulier: ‘Gadverdamme, vooral de vloer! Zeep op, toiletpapier bijna. Alles, echt alles zat los.’ Erger is dat alle vier contactvlakken zijn besmet met fecaliën. Dus doorrijden bij die pomp, ook als het rode lampje op het dashboard al brandt. Bij nog een tank-


heel vies met poep en haren er op. Was volgens het rooster vanaf 2 september niet meer schoongemaakt!’ Weer naar de rechterlijke macht, een damestoilet bij een ‘Juridisch loket’: Leek in eerste instantie schoon. Viel echter tegen. Nou en of, vooral wat de

n a t io n a a l k oe t o il e t o n d e rz 2007 spoelknop en de kraan aangaat aangaat. Dezelfde dame bezoekt een tanksta tankstation langs de A50 en noemt de aanblik van het toilet ‘armoedig’. Vast wel, maar alle contactvlakken zijn echt schoon. Bij de Dames in een centrum voor kunst en cultuur: ‘Zeer fris en schoon toilet. Mensen waren zeer behulpzaam. Zou ik graag een plasje doen.’ Achteraf blijkt dat ze echter wel beter boven de bril kan blijven ‘hangen’. Een damestoilet in een gemeentelijk gebouw in Haarlem: ‘Drol in de wcpot. Papier in de wasbak en op de grond. Stank.’ Maar alleen de bril is echt vies. Meten is niet alleen weten, maar ook leiden. Wat dacht u van het volgende. Een dame bezoekt een tankstation in oostelijk Brabant. ‘Gruwelijk smerig. Kotsmisselijk kwam ik naar buiten na het zien van de toiletpot.’ Geen wonder dat de bril verontreinigd blijkt. Ten slotte vijf toiletten die ondanks enkele negatieve indrukken achteraf toch brandschoon bleken te zijn. Ergens in Helmond: ‘Penetrante lucht. Vloer en bril matte kleur, niet fris blinkend. Wel toiletbrilreiniger.’ Een tank-

thema toiletspecial

station langs de A12: ‘Toiletjuffrouw aanwezig’. Die doet haar werk goed, ook hier alles schoon. In het gemeentehuis in het Drechtstedengebied: ‘Damestoilet moeilijk vindbaar. Alleen op verzoek toegankelijk’. Ook hier brandschoon. Net als op het openbare toilet van een Goois gemeentehuis. De laatste, een damestoilet in ’s-Hertogenbosch: ‘Ruikt lekker. Automaat voor maandverband. Heel ruim en wastafels. Oogt opgeruimd en rustig. Zo moet het!’ En het is er nog écht schoon ook.

Warenhuizen en tuincentra De meubelwinkels, bouwmarkten en warenhuizen scoorden dit keer 20 procent goed (in 2006 was dat nog nul procent) en eindigden dus, samen met de horeca, boven de openbare gebouwen. Ook in die winkels zijn vooral de bril en de kraanknop de boosdoeners. Soms geloof je je ogen niet. Het volgende wordt opgetekend bij een bouwmarkt (bij de Heren): ‘Geen wastafelkraan, geen zeep- en geen handdoekautomaat.’ En dat nota bene in een bouwmarkt. Allemaal losgeschroefd door een klant zonder portemonnee?

Resultaten Toilettest 2007 De uitkomst van dit jaar, 21 procent goed, is wat beter dan 2006 met 12 procent goed. Vooral de herentoiletten waren met 23 procent goed (in 2006: 9 procent) een stuk schoner. Het percentage goed steeg bij de dames van 13 naar 19 procent. In openbare toiletten is het aan te bevelen om vooral contact met de zitting te vermijden (maar dat vermoede u al): 51 procent is vervuild. Pas ook op met de knop van de kraan, daarvan is 33 procent verontreinigd. Dan de spoelknoppen: 1 op de 4 (26 procent) bleek ernstig besmet. De knop aan de binnenkant van de deur, in combinatie dat draaiknopje van het slot, bleek in 10 procent van de gevallen besmet, 1 op de 10 dus. Als u ‘in het openbaar’ naar het toilet moet, ga dan bij voorkeur naar een ziekenhuis, een kruisgebouw of een dokterspraktijk, want daar bleek 31 procent echt schoon. Tweede en derde (20 procent goed) staan de sectoren horeca en de warenhuizen, bouwmarkten en tuincentra. Onderaan staan (15 procent goed) openbare gebouwen als gemeentehuizen, (tank)stations, sportcomplexen en bibliotheken.

Het blijkt er overigens redelijk schoon. Bij elke test stuiten de onderzoekers op de zelfkant van het leven. In een warenhuis: ‘Paars licht in de toiletten. Natuurlijk ter voorkoming van gebruik door junks. Maar het was wel erg donker.’ Maar ook bij gewoon licht had ze de vieze bacteriën op de kraan en spoelknop niet gezien. Een gemengd toilet in een bouwmarkt in Brabant: ’Volgens een sticker mag de deur niet op slot!’ Met de hand dichthouden gaat ook niet: ‘De wc staat twee meter bij de deur vandaan!’ Een verder: ‘Wel een wc-rolhouder, maar de rol staat los op de hygiënebox. Indruk: wel OK’. Behalve dan de zitting… Een dame gaat bij een tuincentrum in Rijnmond naar het toilet om te testen: ‘Bij binnenkomst donker. Licht ging na enkele seconden aan, duurt dan best lang. Ratjetoe aan merken bij toiletrol, zeepdispenser en luchtdroger. Slechts twee toiletten voor een groot warenhuis.’ Maar het is er wel schoon, wijzen de monsters uit. In een warenhuisketen in Noord-Holland is er een gemengd toilet, waarvan de pot wel erg klein is uitgevallen. Gekocht bij een gesloten kinderdagver- »


21

‘CSU. Daar blijf je bij.’

CSU is door Great Place to Work opnieuw

Werknemerstevredenheid zorgt bij

met goud onderscheiden in de verkiezing

CSU namelijk voor een goed product,

tot Beste werkgevers van Nederland.

continuïteit en hogere klanttevredenheid.

Na een veertiende plaats in 2004 en

Persoonlijke aandacht vertalen we zo

een zilveren bekroning in 2005, maakt het

naar klantvoordeel. Door ervaring en

goud in 2006 en 2007 ons duidelijk dat we

scherpe prijsstelling zijn we de vaste

de goede weg volgen om ons mensenbeleid te vertalen in voordelen voor onze klanten.

T 0413 285 111 F 0413 251 455

partner voor schoonmaak en beveiliging. Binnenkort ook voor u?

[email protected] www.csu.nl

n a t io n a a l k oe t o il e t o n d e rz 2007 Foto: En Face/Eindhoven

thema toiletspecial

Marco Koenraadt, accountmanager Dienstverlenening & Schoonmaakbedrijven bij Lavans, coördineerde het werk van het toilettestteam blijf? Leest u even mee, wat de dame noteert: ‘Toilet voor dames en heren bleek een soort Piggelmee-plee. Rook fris, maar apart’ Er is nog stiekem toezicht ook: ‘De Miss toilet bleek een Mister toilet. Zat verdekt opgesteld achter de deur.’ Die mister Toilet moet dan wel zorgen dat ook de kraanknop nu en dan wordt ontsmet. Bij een concurrerend warenhuis in het zuiden wordt een damestoilet geïnspecteerd: ‘Geen toiletborstel’. Daar is nog overeen te komen.’Saaie inrichting, alles wit/beige, maar schoon en geen nare luchtjes.’ Vervolgens: ‘Meer toiletten, alleen op één daarvan geen wc-bril en de deur was gewoon open!’ De toiletjuffrouw wordt als ‘aardig’ gekwalificeerd. Maar die moet wel goeie spullen krijgen of een juiste instructie, want alleen de deurkruk kun je veilig aanraken. Van de bril, de spoelknop en de kraan kun je beter afblijven. Ondanks die negatieve aantekeningen zijn er echter ook formulieren met teksten als ‘Vrij schoon en huiselijk’ of ‘Ziet er goed uit’ dan wel ‘Goed’ of ‘Keurig’. Bij een vestiging van het exclusieve warenhuis (damestoilet) staat opgewekt genoteerd: ‘Oogt wit en schoon. Ruikt lekker fris.’ Alleen wij weten, weliswaar achteraf, dat de bril niet ‘lekker fris’ was.

Horeca De hotels, restaurants en café’s scoren - net als de warenhuizen - ook 20 procent goed. Een hele stap vooruit in ver-

gelijking met vorig jaar, toen ze op 8 procent bleven steken. Wat de verontreiniging per element aangaat, ontlopen hier de bril (50 procent slecht) en de knop van de kraan (46 procent) elkaar maar weinig. Bij een kroeg denk je dan: nou ja, ’t moet maar. Maar als het om restaurants gaat is dat een minder prettige gedachte. In een toilet bij een hamburgerketen in Utrecht noteert een dame: ‘Die toiletten doen me altijd aan zwembadverkleedhokjes denken.’ Maar daar zat nooit een besmette spoelknop… Bij een andere vestiging van deze wereldwijde keten zijn de toiletten: ‘Erg gehorig. Misschien dat ze daarom harde muziek op de toiletten draaien?’ Dat zal inderdaad wel zijn om de geluiden van me-

schoon, moeten we eraan toevoegen. Dat geldt trouwens ook voor de toiletten van een gloednieuw hotel/restaurant in Ridderkerk. Maar bij een ‘boulangerie’ in Brabant bedriegt de schijn: ‘Heerlijk! Frisse geur. Oogt schoon, fris en wit. Eindelijk!’ Maar als je daar een broodje koopt, raak dan de bril en de kraan maar niet aan. Van de broodjeszaak naar een populair restaurant in Maastricht, waar het bij de Heren ‘Zeer netjes en allemaal design’ is. Nu alleen nog even de toiletzitting en de deurkruk goed schoonmaken. Bij een wegrestaurant in Noord-Limburg kost het toilet 50 cent, maar dan heb je ook wat. ‘Keurig, netjes. Mooi en goed onderhouden’. Zeker, alles is perfect schoon. Een wegrestaurant, niet ver daar vandaan. Het Herentoilet: ‘Ruim, schoon en goed onderhouden.’ Maar dan. Een Frans toilet is toch zo’n gat in de grond waar je gehurkt boven hangt? Niet in dat wegrestaurant in Limburg: ‘Zelfs een wc in Franse (sta)uitvoering. Alleen stonk de luchtverfrisser(!) harder dan de lucht die werd gemaskeerd’. Geef ons dan maar een gewoon Hollands toilet, want de deur en kraan waren ook nog besmet. Even naar de categorie huiveren. Een serieuze heer onderzoekt een toilet nauwkeurig. Bril en kraan blijken achteraf vervuild. Maar de aanblik! ‘Armoedig ingericht. Ondanks schoonmaakrooster (driemaal daags, om de drie uur) haartjes op de bril en korstjes aan de potrand en papier in de pot.’

‘Ik mocht in de warme lucht van m’n voorgangster stappen. Dan is zo’n onderzoek toch ineens minder leuk’ degebruikers te overstemmen. In een herentoilet van dezelfde keten: ‘WC-borstel staat op ooghoogte op het toilet.’ Neem nog een hamburgertje, zouden we zeggen. Nee, dan een Dordts hotel van een internationale keten: ‘Zeer verzorgd en trendy. Overcompleet.’ En echt

Nee, dan bij een eerder vermelde Hollandse hotel- en restaurantketen: ‘Super mooi. Marmer en donker eikenhout!’ Maar de ontnuchtering volgt snel, want op het formulier staat onder ‘Defect’: ‘Lampje defect. Er zat volgens mij bloed op de spoelknop.’ Maar niet teveel over nadenken, dunkt ons. »


23

ALLEEN EEN S CHOON TOILE T VERDIENT HET ALLERBESTE! SATIN

O PRODUKTEN ZIJN VERKRIJ VIA WWW.CAR GBAAR ELLURVINK.NL


thema toiletspecial

Een mannelijk lid van het testtea testteam gaat op onderzoek in Drente en omgeving en bezoekt zes horecagelegenheden. Het is een man van weinig woorden, want vijf keer noteert hij onder Oordeel hygiëne slechts één woord: ‘Goed’ en maar één keer ‘Matig’. In die vijf gevallen krijgt hij achteraf gelijk, de contactvlakken zijn daar schoon. Kennelijk zijn ze gek op poetsen in het noorden of is daar de gebruikersdiscipline veel beter. Ergens in het zuiden ziet een dame: ‘Een leuk krijtbord op de wc’. Een leuk idee om ander geschrijf op de muur te voorkomen. Maar op dat krijtbord moet ze de volgende keer wel schrijven dat de kraan en de bril echt schoon moeten zijn. In ’s-Hertogenbosch is een restaurant met een trendy toilet, met een glittervloer, een metalen toiletpot en als deur een zwarte spiegel. ‘Maar ’t is een donker hol, waar het muf ruikt.’ Het is er redelijk schoon, op de bril na. Maar het is niet slim om te kiezen voor een dure inrichting en dan te besparen op de schoonmaak of een toiletjuffrouw. We zeiden het al, schijn bedriegt. Ook bij de Heren in een Haarlems restaurant. ‘Penetrante pleelucht. Klein hokje met twee deuren, voor dames en heren. Je stoot je overal tegen. Smoezelige indruk.’ Klopt vast allemaal. Maar alle contactvlakken zijn schoon. Ook in Haarlem bij een damestoilet in een

De voedingsbodems voor het meten zitten in een genummerd doosje, waarbij een formulier met een identiek nummer hoort niet altijd de natuur in om het naar je zin te hebben.

Gezondheidszorg We hebben het al herhaaldelijk geschreven: daar waar schoon en hygiëne tot de core business van een organisatie behoren, zijn de uitkomsten van deze test het beste. In de gezondheidszorg dus. Na een dip in 2006 (15 procent goed) verdubbelde dat dit jaar naar 31 procent. In de zorg troffen we ook de minste verontreinigde kraanknoppen aan (21 procent). Maar 49 procent vervuilde toiletzittingen is toch wel erg hoog voor de gezondheidszorg…

‘WC-borstel staat op ooghoogte op het toilet. Neem nog een hamburgertje, zouden we zeggen’ hotel: ‘Propere en verzorgde indruk. Compleet, handdoekrol, luchtdroger, weegschaal en tandenborstelautomaat.’ Ook achteraf blijkt alles kraakhelder. Nog een tien met een griffel, voor een motel in Vinkeveen: ‘Keurig. Bloemen, muziek en non-touch kranen.’ En alles vrij van verontreinigingen. Toch een klein vlekje: ‘Urinoirspoeling bleef hangen. Gaf geluid van een beek op de achtergrond.’ Zo zie je maar. Je hoeft

Een bejaardenhuis (mogen die nog zo worden genoemd?) behoort strikt genomen niet tot de gezondheidszorg, maar sommigen gaan ook daar naar binnen om het toilet te inspecteren. Wat opvalt is dat die ruimten vaak als oud en versleten aandoen. Ergens in Brabant noteert men ‘een beetje muffe geur’, zeg maar de geur van oud. ‘Geen viezigheden. Toilet al jaren niet gerenoveerd.’ En blijf vooral van de bril, de deurknop en de kraan af.

Na een bezoek aan een herentoilet bij de poli Huidziekten in een zuidelijk ziekenhuis overvalt de onderzoeker smetvrees: ‘Nu maar hopen dat ze hier niet aan klantenwerving doen’. Dat was 6 september om tien voor twaalf ’s ochtends, dus het antwoord zal hij inmiddels wel weten. Het was daar overigens echt schoon. Net als bij de Dames in een ziekenhuis in een van de Drechtsteden. Maar de dame moet toch even doorbijten: ‘Ik mocht in de warme lucht van m’n voorgangster stappen. Dan is zo’n onderzoek toch ineens minder leuk.’ Over doorbijten gesproken: ‘Poepresten op de bril en aan de rand van het toilet. Bah, en dat in en ziekenhuis!’ Dat betreft overigens een ziekenhuis in Noord-Holland. Hebben ze daar eigenlijk wel een ziekenhuishygiënist en inspecteert iemand wel eens tussendoor de toiletten? Nog een damestoilet in een ziekenhuis in die provincie, waar bij de inrichting kosten nog moeite zijn gespaard. ‘Goede indruk. Grohe kranen, ook met de elleboog te bedienen (toch niet per ongeluk bij de Operatiekamers gemonsterd?, red). Twee doorspoelmogelijkheden, papieren handdoekjes.’ Daar zit dus een dubbele spoelknop, voor wat ze op school ‘een kleine en een grote boodschap noemden’. En weer bedriegt de schijn, want één van die twee knoppen » is wel vervuild.


25

nat toileto ionaal nderz 2007 oek

t h e ma toiletspecial

Wordt Nederland meer kraanbewust? Zonder nu direct over spectaculaire verschillen te spreken zijn de resultaten van het toiletonderzoek dit jaar toch opmerkelijk beter dan de laatste paar jaren. Vooral de kraan in de toiletruimte springt daarbij in het oog. Werd vorig jaar nog 45 procent als slecht beoordeeld, dit jaar was het ‘maar’ 33 procent. Bovendien was dit jaar 29 procent besmet met fecale bacteriën en in 2005 was dat 25 procent, maar dat percentage ging omlaag naar 18. JACQUES VAN DEN WIJNGAARD slechts gissen, maar als we naar de temperatuur en de vochtigheid kijken tijdens de dagen dat het onderzoek plaatsvindt, zou daar wel eens een oorzaak kunnen liggen. Bacteriën groeien immers snel als het warm en vochtig is. Geen schouderklopjes dus nog voor de Nederlandse schoonmaakdiensten. Trouwens: 22 procent wc-brillen met duidelijke poepresten en een zeer hoog aantal bacteriën erop zijn nog geen reden tot juichen. Zeker niet als dit ook opgaat voor de gezondheidszorg.

D

it hoopvol stemmende resultaat is zeker niet te danken aan een toenemend aantal non-touch-kranen. Integendeel, er werden er maar bar weinig gesignaleerd. De schaarse exemplaren van dit type (een stuk of twee) werden aangetroffen in een hotel of warenhuis, terwijl je het toch in de gezondheidszorg meer zou mogen verwachten. Ik ben dus geneigd om de vraagstelling boven dit artikel met nee te beantwoorden. Wat zou dan wel een oorzaak van de betere cijfers kunnen zijn: want ook het aantal bacteriën op de overige oppervlakken was lager. We kunnen

26

‘Overal poepresten’ signaleert een van de medewerkers na een bezoek aan een ziekenhuis in Noord-Holland. Helaas blijkt het te kloppen. Op alle onderzochte oppervlakken bleken enterbacteriën in grote aantallen aanwezig te zijn. Opvallend is dat de kleine instellingen voor gezondheidszorg goed scoren. Een polikliniek in Weert verdient de eer van een maximale hygiëne. Er werden zeer weinig bacteriën aangetroffen. En ook bij het Groene Kruis in Maastricht, hoewel ‘saai’ volgens de onderzoeker, was het zeer schoon. Onnodig te zeggen dat het totaalresultaat hierdoor werd beïnvloed en dat het dus in de grote ziekenhuizen des te slechter was. Vlak bij een ziekenhuis werd ook het meest vieze toilet aangetroffen. De onderzoeker merkt op dat het toiletpapier daar wel erg aan de dunne kant is en dat is te merken: alle oppervlakken zijn danig besmet met fecale bacteriën; ik zou hier mijn hond nog niet durven uitlaten! Dat geldt trouwens ook voor een niet nader te noemen station in het zuiden


des lands. Voor de somma van € 0,50 mag je daar een besmetting oplopen aan de extreem verontreinigde spoelknop of trekker. Een beetje zeep kon er daar blijkbaar voor die prijs niet af. Dergelijke woekerprijzen werken mijns inziens het wildplassen in de hand. Ook bij een wegrestaurant zou ik persoonlijk om de hoek gaan plassen. Wie immers enkele jaren geleden meer dan een gulden zou vragen voor een kleine boodschap werd uitgelachen. Redelijker vonden we de prijs bij een warenhuis: € 0,20. Tot slot: hoe werd dit alles beoordeeld? Visueel natuurlijk ook, maar het vaststellen van de aantallen bacteriën gaat ieder jaar hetzelfde: er wordt een afdruk gemaakt op het oppervlak met een voedingsbodem (dipslide), waarna deze op kweek wordt gezet. Na enkele dagen hebben de bacteriën zichtbare koloniën gevormd en kunnen deze geteld worden. Een aantal van 50 of minder op een TPC-dipslide (total plate count) wordt als klasse 1 beoordeeld (goed); tussen de 50 en 150 is het matig (klasse 2); tussen 150 en 350 wordt als slecht (3) beoordeeld en boven de 350 als zeer slecht (klasse 4). De aanwezigheid van entero’s op de dipslides, die daarvoor specifiek worden gebruikt (met paarse dop) doet de beoordeling een stapje dalen, dus 1 wordt 2, 2 wordt 3 enzovoort. De punten per onderdeel (bril, spoelknop, deurknop en kraan) worden opgeteld. Daaruit volgt de beoordeling « van de totale toiletruimte. Jacques van den Wijngaard, technisch productmanager Quaron Cleaning Systems


(Advertentie)

Merk in

hygiëne

Alle elf goed De afzonderlijke segmenten (openbare gebouwen, horeca, winkels en de zorg) hebben we hier dit keer in omgekeerde volgorde beschreven. In de gezondheidszorg is 1 op de 3 toiletten wel schoon, zodat ze als winnaar eindigen. Wat ze overigens aan hun stand wel verplicht zijn, maar dit terzijde. Ter afronding elf formulieren met positieve uitkomsten van monsters uit

(‘Rommelig klein toilet’) en het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht met de opmerking: ‘Geen bijzonderheden. Tikkie oubollig. Groot zeepapparaat voor veel te kleine wasbak.’ Dan de echt schone Heren in zeven ziekenhuizen, huisartsenposten en gezondheidscentra: Meander Medisch centrum in Baarn (‘Netjes’), de Polikliniek Weergang in Hellevoetsluis (‘Beetje rare lucht’), Ziekenhuis Vie

d line

Er is stiekem toezicht: ‘De Miss toilet bleek een Mister toilet’. Zat verdekt opgesteld achter de deur’ ziekenhuizen, waarvan vier damestoiletten en zeven herentoiletten. Prijzen is effectiever dan mopperen, dus vooruit hier de namen plus opmerkingen van de onderzoekers die (achteraf bezien) schone toiletten aantroffen. Eerst de Dames: het Elkerliek Ziekenhuis in Helmond, het Ziekenhuis Maastricht (‘Netjes’), Jeroen Bosch Ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch

KNUD HOLSCHER DESIGN

Curi in Venray (‘Schoon en eenvoudig’), het Ruwaard van Putte Ziekenhuis in Spijkenisse (met de raadselachtige opmerking ‘Geen tegels op toilet’), het Ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen (‘Goed!’), de Huisartsenpost in Hellevoetsluis en het Annadal Gezondheidscentrum in Maastricht (‘Beetje saai en oud’). Volgend jaar hoort u weer van ons!

« Ve e n e n d a a l

(0318) 51 77 78

Vloerhygiëne

Sanitairhygiëne

Een frisse en veilige werkomgeving voor uw medewerkers. Vanzelfsprekend? Wél als u voor Lavans kiest. Al meer dan 75 jaar plukken klanten door heel Nederland de vruchten van onze professionele producten en diensten op het gebied van vloer- en sanitairhygiëne. Met Lavans is uw bedrijf kraakhelder op ieder vlak. Helder en gedreven helpen wij u bij het optimaliseren van uw veiligheid en hygiëne. Daar proﬁteren niet alleen uw medewerkers van; ook naar uw klanten toe is een aangename omgeving een visitekaartje.

Kijk op www.lavans.nl. Vanzelfsprekend kunt u ons ook altijd bellen: (0492) 59 81 81 of mailen

[email protected].

Toilethygiëne: hoed u voor bril en kraan

Recommend Documents