Toetsplan vervolgopleiding openbaar apotheker specialist De rol van de kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s)
Toetsen vormt het hart van iedere opleiding. Zonder toetsing is er eigenlijk geen sprake van een goede opleiding! Toetsen stuurt als het ware het leerproces (“Assessment drives learning”). Voor dat leerproces is de ApIOS in eerste aanleg zelf verantwoordelijk. Hij moet er voor zorgen dat hij een goed beeld krijgt van de stand van kennis, vaardigheden en attitude door toetsing en feedback. In de eerste plaats is toetsen iets van de ApIOS zelf. Zelfreflectie of zelfbeoordeling is belangrijk voor jouw ontwikkeling gedurende de tweejarige opleiding. Er zijn prachtige toetsvormen waaraan je als ApIOS veel kunt hebben om jezelf een spiegel voor te houden. Toetsen stimuleert verder het geven van feedback door de apothekeropleider (ApOP) en door anderen die bij de opleiding op een of andere wijze betrokken zijn. Tot slot maakt toetsen ook een beoordeling mogelijk. Wat moet je nu (laten) toetsen? Het gaat er bij jouw opleiding om dat je uiteindelijk volledig competent bent. Dus dat je in het bezit bent van de juiste combinatie van kennis, vaardigheden en attitude en dat je die ook kunt toepassen in de dagelijkse praktijk. Maar de toetsing van de 7 beschreven competentiegebieden is lastig. Ook is het lastig om alles uit de beschrijving van de taakgebieden te toetsen op de zeven beschreven competenties. Hoe vindt toetsing dan wel plaats? Voor de toetsing is een veertigtal activiteiten van openbare apothekers geselecteerd, die als kenmerkende of – in opleidingstermen – toe te vertrouwen beroepssituaties kunnen worden omschreven. We noemen ze EPA’s oftewel “Entrustable Professional Activities”. Iedere EPA is bij één van de taakgebieden ondergebracht. Bij een taakgebied tref je meestal meerdere EPA’s aan. De verbinding tussen taakgebied en EPA’s herken je door de opsomming van EPA’s onder de titel van het betreffende taakgebied. Met de toetsing van één of meerdere EPA’s per taakgebied worden het betreffende taakgebied en steeds enkele competenties getoetst. EPA’s kunnen niet alle op dezelfde manier, dus met dezelfde toetsvorm, worden getoetst. Bij alle EPA’s worden daarom specifieke toetsvormen voorgesteld. Diverse toetsvormen. Voor toetsing zijn diverse toetsvormen beschikbaar, die elders in de map worden beschreven, zie tabblad ”Toetsings- en beoordelingsinstrumenten”. We noemen hier als voorbeelden de Korte Praktijk Beoordeling (KPB), de Directly Observed Preparation Skills (DOPS), de Zelfassessment en de 360º Feedback. In de loop van deze en aankomende jaren worden deze toetsvormen stapsgewijs ingevoerd. Het kan dus zijn dat je nog niet alle toetsvormen in jouw opleiding toepast. Voor alle toetsvormen die worden toegepast, zijn of komen formulieren en handleidingen beschikbaar. Zie daarvoor hetzelfde tabblad. Nog even terug naar de competenties. Zoals al eerder gezegd, toets je uiteindelijk de zeven competentiegebieden. De beschreven toetsvormen zijn niet allemaal geschikt om alle competenties te toetsen. Zo scoor je bij de KPB vooral op twee competenties, namelijk op farmaceutisch en farmacotherapeutisch handelen en op communicatie. Met de toetsing van alle EPA’s en het gebruik van de diverse toetsvormen in de juiste frequentie worden alle competenties uiteindelijk voldoende getoetst om een valide beoordeling te geven.
1
Taakgebied 1. Communicatie met en begeleiding van de patiënt
1
2
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Begeleiding patiënt in kader van een eerste Alle ‘grote aandoeningen’ aan bod laten uitgifte van een geneesmiddel komen: diabetes, astma/ COPD, cardiovasculaire aandoeningen, psychiatrische aandoeningen (i.h.b. depressie), reumatische aandoeningen, kanker. Technische instructie, zoals van inhalatiemiddelen, bloedglucosemeters en dergelijke hoort hier ook toe. Rekening houden met de sociale, psychische en culturele achtergrond van de patiënt, zoals van een psychiatrische patiënt, een dementerende oudere, en dergelijke. Nota bene: taalbarrière/ communicatieproblemen, Ramadan, kind met ernstige aandoening, handicaps, kinderwens, zwangerschap, borstvoeding. (zie checklist kennis en vaardigheden) Begeleiden patiënt in kader van een tweede In ieder geval uitvoering van een tweede of vervolguitgifte van een geneesmiddel uitgifte. Alle ‘grote aandoeningen’ aan bod laten komen. Zie verder toelichting bij EPA 21 en zie checklist kennis en vaardigheden.
3
Begeleiden patiënt met palliatieve zorg
4
Begeleiden patiënt of mantelzorger met verzorgings- en/of medische hulpmiddelen
Toetsvorm Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Dossierbeoordeling
Dossierbeoordeling Case based discussion
Startmoment kan recept voor opiaat zijn. Een euthanasieverzoek kan soms het eindpunt zijn van de zorg voor een palliatieve zorgpatiënt. Hoewel geen palliatieve zorg is dit specifieke aspect van zorg hier wel opgenomen. - Incontinentiematerialen - Verbandmiddelen - (Drink)voedingen - Injectiesystemen, infusen, cassettes (zie checklist kennis en vaardigheden)
Onderwerp EPA 1: Begeleiding patiënt in kader van een eerste uitgifte van een geneesmiddel (waar mogelijk met diverse aspecten) EPA 2: Begeleiding patiënt in kader van een tweede uitgifte van een geneesmiddel (waar mogelijk met diverse aspecten) EPA 4: Begeleiden patiënt of mantelzorger met verzorgings- en/of medische hulpmiddelen EPA 1: Afdruk van geanonimiseerd EPD van patiënt of ingevuld protocol van EUB voor patiënten met aandoeningen volgens de checklist kennis en vaardigheden EPA 2: Afdruk van geanonimiseerde EPD van patiënt of ingevuld protocol van TUB/VUB voor patiënten met aandoeningen volgens de checklist kennis en vaardigheden EPA 3: Begeleiden palliatieve zorg patiënt
Frequentie e
In 1 jaar 2x e
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x e
In 1 jaar 1x e
In 1 jaar 14x
e
In 1 jaar 7x e In 2 jaar 7x In 2e jaar 1x
2
Taakgebied 2. Zorgvragen van patiënten en leken Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) 5 Behandelen zelfzorgpatiënt
6
Afhandeling zorgvraag patiënt, geen zelfzorg
Toetsvorm Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Bespreken van critical incidents
Toepassing WHAM vragen als hulpmiddel; UAverstrekking. Rekening houden met sociale, psychische en culturele achtergrond van de zelfzorgvrager. Inclusief zorgvragen van mantelzorgers. Het kan onder andere gaan over ervaren bijwerkingen, klachten, reisvaccinatie advies, mogelijke vergiftiging. Rekening houden met sociale, psychische en culturele achtergrond van de zelfzorgvrager. Zie checklist kennis en vaardigheden.
Onderwerp EPA 5: Behandelen zelfzorgpatiënt
EPA 6: Afhandeling zorgvraag patiënt, geen zelfzorg
Frequentie e
In 1 jaar 2x
In 1e jaar 4x
3
Taakgebied 3. Medicatiebewaking
7
8
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Afhandelen van “signaal” van een Aan de orde komen aspecten als: gefaseerde farmacotherapie gerelateerd probleem, al of beoordeling, relatie tussen assistente en niet geautomatiseerd gepresenteerd apotheker, overleg met voorschrijver en overleg met patiënt. Diverse problemen en hun afhandeling: zie checklist kennis en vaardigheden. Betrekken van mogelijke risicofactoren, zoals comorbiditeit, klinisch-chemische parameters, farmacokinetische gegevens, farmacogenetische gegevens e.d.. Controle van recepten en daarbij horende Diverse problemen en hun afhandeling: zie checklist kennis en vaardigheden. medicatiebewakingssignalen na afloop van receptgang Betrekken van mogelijke risicofactoren, zoals comorbiditeit, klinisch-chemische parameters, farmacokinetische gegevens, farmacogenetische gegevens e.d.. Toetsvorm
Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Dossierbeoordeling Bespreken van critical incident Kennistoets
Onderwerp EPA 7: Afhandeling van “signaal” van een farmacotherapie gerelateerd probleem, al of niet geautomatiseerd gepresenteerd EPA 7: Afdruk uit geanonimiseerde EPD van afgehandelde medicatiebewakingssignalen zoals vermeld op de “checklist kennis en vaardigheden”. EPA 8:
Controle van de lijst met medicatiebewakingssignalen
Farmaceutische zorgbehoeften van bepaalde patiëntengroepen en farmacotherapie gerelateerde problemen
Frequentie e
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x e
In 1 jaar 6x e In 2 jaar 7x In 1e jaar 2x In 2e jaar 2x In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
4
Taakgebied 4. Periodieke beoordeling van de farmacotherapie
9
10
11
12
13
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Eerste uitvoering technische medicatie Aan de orde is een polyfarmacie patiënt en/of review bij een risicopatiënt, inclusief opstellen geriatrische patiënt, veelal met farmacotherapeutisch behandelplan (FBP) multimorbiditeit (enkele ‘grote aandoeningen’, zie EPA 4). Selectie van patiënt kan ook een relatie hebben met risicomoment, zoals ziekenhuisontslag. Uitvoering review en opstelling FBP in overleg met arts. Consult met patiënt over de farmacotherapie Eventueel bij huisbezoek. in kader van medicatie review, inclusief Zie ook EPA 9. opstellen farmacotherapeutisch behandelplan (FBP) Uitvoering farmacotherapeutisch Uitvloeisel van EPA 9 en/of 10. behandelplan (FBP) en geven van Een en ander in overleg met arts en/of continuïteit van zorg praktijkondersteuner. Contact met patiënt. Vaststelling controlemomenten. Herhaling van de medication review. Consult met patiënt over de farmacotherapie Eventueel bij huisbezoek. in kader van opname in het ziekenhuis of Zie ook EPA 9 andere zorginstelling Belangrijk onderdelen: wat is actueel medicijngebruik en welke problemen worden ervaren. Consult met patiënt over de farmacotherapie Eventueel bij huisbezoek. in kader van ontslag uit ziekenhuis of andere Zie ook EPA 9 zorginstelling Belangrijk onderdelen: wat is actueel medicijngebruik, verschillen met gebruikshistorie, begrip bij patiënt. Inclusief monitoring na consult. Toetsvorm
Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Korte Praktijk Beoordeling (KPB) Case based discussion Dossierbeoordeling
Dossierbeoordeling Kennistoets
Onderwerp EPA 10: Consult met patiënt over de farmacotherapie in kader van medicatie review, inclusief opstellen farmacotherapeutisch behandelplan (FBP) EPA 13: Consult met patiënt over de farmacotherapie in kader van ontslag uit ziekenhuis of andere zorginstelling EPA 9: Eerste uitvoering technische medicatie review bij een risicopatiënt, inclusief opstellen farmacotherapeutisch behandelplan (FBP) EPA 12: Beoordeling van het consult met patiënt over de farmacotherapie in kader van opname in ziekenhuis of andere zorginstelling EPA 11: Uitvoering behandelplan en zorg voor continuïteit ervan Medication review
Frequentie e
In 1 jaar 2x
e
In 1 jaar 2x e
In 1 jaar 4x e In 2 jaar 10x e
In 1 jaar 1x e
In 1 jaar 2x e In 2 jaar 10x In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
5
Taakgebied 5. Het intercollegiaal overleg
14
15
16
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Overleg met voorschrijver over recept of naar Overleg/ communicatie kan ook nodig zijn aanleiding van andersoortig probleem met trombosedienst. Welke afspraken zijn er wat betreft delegatie van deze taak aan assistenten? Deelname aan en/of voorbereiding en Inclusief presentatie. uitvoering van FTO Inclusief plaatsbepaling van nieuwe geneesmiddelen Deelname aan en/of overleg over ketenzorg Inclusief overleg met zorggroepen. In relatie tot eigen apotheek, bijv. in kader gezondheidscentrum. Ook: ontwikkeling regionaal formularium, zorgoverleg verzorgingshuis/ verpleeghuis, e.a..
Toetsvorm
Onderwerp
Frequentie
360º feedback en zelfbeoordeling
Bij deze toetsvorm zijn diverse EPA’s aan de orde, zoals EPA 14 (overleg met de voorschrijver), EPA 15 (deelname aan en/of voorbereiding en uitvoering van FTO) en EPA 16 (deelname aan ketenzorg)
In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
Bespreken van critical incidents
EPA 14: Overleg met voorschrijver over recept of naar aanleiding van andersoortig probleem
In 1e jaar 8x In 2e jaar 5x
Reflectieverslag
EPA 15: Deelname aan en/of voorbereiding en uitvoering van FTO
In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
6
Taakgebied 6. Preventieve zorg en screening
17
18
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Algemene schriftelijke of mondelinge Inclusief presentaties voor groepen, opstellen voorlichting geven aan een groep van schriftelijk voorlichtingsmateriaal. patiënten en/of leken Inclusief voorlichting via website. Aanbieden en uitvoeren van Zo mogelijk in samenwerking met huisartsen. screeningsactiviteiten Onderdeel hiervan kan zijn de uitvoering van een search om een specifieke groep van patiënten te selecteren. Onderdeel kan zijn de verwerving, analyse en beschrijving van resultaten vanwege de screening, alsmede de weergave hiervan in het kwaliteitsjaarverslag.
Toetsvorm Modelbrief
Onderwerp EPA 17: Algemene schriftelijke voorlichting geven aan groep van patiënten en/of leken
e
In 1 jaar 1x
EPA 17:
Algemene mondelinge voorlichting geven aan groep van patiënten en/of leken. Reflectieverslag mede op basis van enquête onder deelnemers
In 2e jaar 1x
EPA 18:
Verslag van de uitgevoerde screeningsactiviteit
In 2e jaar 1x
Reflectieverslag Reflectieverslag
Frequentie
7
Taakgebied 7. Verzameling en beheer van patiëntgegevens
19
Kenmerkende professionele activiteit (EPA) Voeren van intake gesprek Betreft onder andere: - Nieuwe patiënt - Passant - Passant met dienstrecept Inclusief opbouw dossier, uitwisseling gegevens (nazorg passant) en voorzorgen inzake privacy. Toetsvorm
Onderwerp
Frequentie
Korte Praktijk Beoordeling (KPB)
EPA 19: Voeren van intake gesprek
In 1 jaar 2x
Dossierbeoordeling
EPA 19: Afdruk van geanonimiseerd EPD van nieuwe patiënt of passant waarmee intakegesprek is gehouden
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x
e
e
8
Taakgebied 8. Productzorg
20 21
22
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Beschikbaar stellen van moeilijk verkrijgbare Inclusief import, weesgeneesmiddelen. geneesmiddelen Uitvoeren van bereiding op recept vanuit Als onderdeel van totale productzorg, dus grondstoffen incl. kwaliteitsbeoordeling (analyse) en uitvoering medicatiebewaking. Voor toediening gereed maken van een Dit speelt in de apotheek en/of bij de patiënt geneesmiddel, inclusief thuis. - productzorg bij bijzondere - Toedieningsystemen: Infusie- en toedieningsystemen injectiesystemen, cassettes - productzorg bij bijzondere - Bijzondere geneesmiddelen: Suspensies, geneesmiddelen cytostatica, eiwitgeneesmiddelen, steriele geneesmiddelen en dergelijke. Betreft ook bewaren in de apotheek, transport, bewaren bij de patiënt thuis, voorlichting en instructie aan patiënt bij bewaren en toediening thuis en noodprotocol weekend. Toetsvorm
Onderwerp
Frequentie e
Dossierbeoordeling
EPA 22: Voor toediening gereed maken van een geneesmiddel
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x
Bespreken van critical incidents
EPA 20: Beschikbaar stellen van moeilijk verkrijgbare geneesmiddelen
In 1e jaar 1x
Directly Observed Preparation Skills (DOPS)
EPA 21: Uitvoeren van bereiding op recept vanuit grondstoffen
In 1e jaar 2x In 2e jaar 2x
9
Taakgebied 9. Kwaliteitszorg in de apotheek
23 24 25
26
27 28 29 30
31
32 33
34
35
36
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Uitvoeren van een recall procedure Traceerbaarheid tot en met patiënt Toepassen van een geïndividualiseerde Inclusief analyse van noodzaak ervan en distributievorm voorlichting Opstellen, uitvoeren en evalueren van Inclusief overleg met andere zorgverleners - een FPZ project en/of zorgverzekeraar - een jaarplan of projectplan - het jaarverslag Onderhoud van kwaliteitssysteem Inclusief kwaliteitshandboek, kwaliteitsdocumenten, certificering en hercertificering Verzamelen en analyseren van Toepassen kwaliteitscirkel kwaliteitsindicatoren Verzamelen en analyseren van (bijna) fouten Inclusief deelname Remedie Verzamelen, melden en analyseren van Inclusief contact met LAREB; eventueel bijwerkingen advies aan patiënt om rechtstreeks te melden Uitvoering en analyse van - Voorraadsysteem: In relatie tot tijdige - het voorraadsysteem beschikbaarstelling, economie, - het distributiesysteem gebruikgegevens. Inclusief de - arbeidsomstandigheden opiumwetgeving. Relatie met uitkomst: mogelijke aanpassingen organisatie. Inclusief begrip van doelmatig inkopen, substitutie, parallel import. - Distributiesysteem: Inclusief (mogelijke) bijzonderheden, zoals met behulp van robots, medicijnkluisjes, internetbestellingen van patiënten, in verpleeghuizen en verzorgingshuizen. - Arbeidsomstandigheden: divers, inclusief ziekmeldingen, begeleiding ziekmeldingen, werkomstandigheden, wettelijke eisen inzake ARBO (ook tijdens bereidingen), e.d.; medewerkertevredenheidsonderzoek (organisatie en arbeidsomstandigheden). Nota bene: ook rekening houden met ARBO in de thuiszorg en in de instellingen. Relatie met toeleveranciers, industrie, Inclusief selectie op basis van o.a. kwesties software leverancier als continuïteit van levering, levertijd, kwaliteit orderafhandeling, certificering Functiebeschrijving medewerker opstellen Inclusief salariëring, en werving en selectie van nieuwe medewerkers. (Functionerings)gesprek, Inclusief opstellen en evalueren POP beoordelingsgesprek met medewerker medewerkers (POP = Persoonlijk Ontwikkel Plan) Werkbespreking/ werkoverleg Centraal werkoverleg. Inclusief onderwijs, implementatie. Van deelname naar presenteren en voorzitten. Implementatie wijziging of invoering nieuwe Inclusief instructie, motivering en controle procedure of een nieuw werkvoorschrift op (kwaliteitscirkel). Gericht op de groep, op de werkvloer individuen. Relatie met verzekeraars Contractering. Inclusief verzamelen en analyseren van managementgegevens als voorbereiding op contractonderhandelingen. Specifieke richtlijnen. Machtigingen.
10
Toetsvorm
Onderwerp
Frequentie
Korte Praktijk Beoordeling (KPB)
EPA 24: Toepassen van een geïndividualiseerde distributievorm (voorlichting aan nieuwe patiënt)
In 1 jaar 1x
Modelbrief
EPA 25: Verslag van een FPZ project (eventueel in kader van cursorisch onderwijs, n.l. project)
In 1 jaar 1x
Modelbrief
EPA 25: Verslag van keuzeproject (eventueel in kader van cursorisch onderwijs, n.l. project)
In 2 jaar 1x
Modelbrief
EPA 26: Uitwerking van opdracht onderhoud van kwaliteitssysteem
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x
Modelbrief Modelbrief Modelbrief
EPA 27: Verslag verzamelen en analyseren van kwaliteitsindicatoren EPA 30: Uitwerking van opdracht analyse van het voorraadsysteem of het distributiesysteem of de arbeidsomstandigheden EPA 31: Uitwerking van opdracht betreffende relatie met toeleveranciers, industrie of software leverancier
e
e
e
e
e
In 2 jaar 1x e
In 1 jaar 1x e In 2 jaar 1x e
In 2 jaar 1x e
Modelbrief
EPA 32: Functiebeschrijving medewerker
In 2 jaar 1x
Modelbrief
EPA 36: Uitwerking van opdracht betreffende relatie met verzekeraars
In 2 jaar 1x
e
In 1e jaar 2x
Bespreken van critical incidents
EPA 23: Uitvoeren van een recall procedure
Bespreken van critical incidents
EPA 28: Verzamelen en analyseren van (bijna) fouten
In 1e jaar 2x In 2e jaar 1x
Bespreken van critical incidents
EPA 29: Verzamelen, melden en analyseren van bijwerkingen
In 1e jaar 1x
Reflectieverslag
EPA 33: (Functionerings-)gesprek, beoordelingsgesprek met medewerker
In 2e jaar 1x
Reflectieverslag
EPA 34: Werkbespreking/ werkoverleg
In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
Reflectieverslag
EPA 35: Implementatie wijziging procedure of werkvoorschrift invoering nieuwe procedure of een nieuw op de werkvloer
In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
3600 feedback en zelfbeoordeling
Bij deze toetsvorm zijn diverse EPA’s aan de orde. Het betreft hier de beoordeling van de kwaliteit van het functioneren door derden binnen de apotheekorganisatie. Diverse EPA’s uit taakgebied 9 zijn aan de orde, evenwel ook andere uit andere taakgebieden. Men kan ervoor kiezen om deze toetsvorm en dezelfde die staat beschreven bij taakgebied 5 samen te voegen, zodat zowel het intern als het extern functioneren tegelijkertijd door anderen wordt beoordeeld.
In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
11
Taakgebied 10. Kennis, opleiding en wetenschap
37
38
39 40
Kenmerkende professionele activiteiten (EPA’s) Analyse van grootschalige externe invloeden Preferentiebeleid, aanpassing vergoedingswijze geneesmiddelen, aanpassing tarief, e.d. Signaleren van potentieel ethische problemen samenhangend met externe invloeden. Deze zo nodig intern bespreken. Verwerken nieuwe informatie over Van CBG (bijsluiterwijzigingen, risico geneesmiddelen management plannen), fabrikant (productinfo), Gebu (nieuwe geneesmiddelen), PS (idem), e.a. Initiëren, uitvoeren en/of participeren in praktijkonderzoek Supervisie van een stagiair bij Inclusief feedback geven zorgonderdelen en/of coachen van een medewerker Toetsvorm
Modelbrief Modelbrief Modelbrief Bespreken van critical incidents
Onderwerp EPA 37: Uitwerking van opdracht inzake analyse van grootschalige externe invloeden EPA 38: Uitwerking van opdracht inzake verwerken van nieuwe informatie over geneesmiddelen EPA 39: Verslag van een farmaceutisch praktijkonderzoek (bijvoorbeeld in kader van cursorisch onderwijs: n.l. project) EPA 40: Supervisie van een stagiair bij zorgonderdelen of het coachen van een medewerker
Frequentie e
In 2 jaar 1x e
In 1 jaar 1x e
In 2 jaar 1x In 1e jaar 1x In 2e jaar 1x
12