Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen CROW-rapport 05-07
Wo o r d v o o r a f Nieuwe bedrijventerreinen genereren veel personenverkeer en goederenvervoer. Een goede keuze van de locatie gecombineerd met een ontsluitende infrastructuur die is afgestemd op de toekomstige verkeers- en vervoersstromen kan veel problemen voorkomen. Kengetallen bieden een handvat om vroegtijdig in het planproces een inschatting te maken van de aard en de omvang van het goederenvervoer van en naar een bedrijventerrein in ontwikkeling dan wel na volledige uitgifte. Dit rapport is een beknopte gebruikershandleiding en geeft de kengetallen waarmee globaal de effecten op het vrachtverkeer en het vervoer kunnen worden bepaald wanneer in een gemeente of regio uitbreidingen of wijzigingen in de ruimtelijke samenstelling (van bedrijventerreinen) plaatsvinden. Het vormt een aanvulling op CROW-publicatie 227c en is bestemd voor medewerkers op het raakvlak van verkeer en vervoer, ruimtelijke ordening, milieu en economie. Het rapport gaat ook in op praktijkervaringen met kengetallen en de marges in kengetallen en hoe met deze laatste om te gaan. De kengetallen zijn afkomstig uit een onderzoek van Rijkswaterstaat, Directie Zuid-Holland en de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) uit 2002 [1]. Voor meer achtergrondinformatie en toelichting verwijzen we naar de gebruikershandleiding, de achtergrondrapportage en de bijlagen behorend bij dit onderzoek. Zie hiervoor ook de website van RWS-AVV (www.avv.nl) en daar de themasite ‘Mobiliteitstoets’. De paragrafen over de praktijkervaringen en de marges zijn gebaseerd op een recentere studie van TNO [2]. CROW dr. ir. I.W. Koster, directeur
Inhoud Woord vooraf Inleiding 1
Vuistregels of kengetallen 1.1 Keuze afhankelijk van de fasen in het planproces bedrijventerreinen 1.2 Uitwerking vuistregels voor de fase van locatiekeuze van bedrijventerreinen 1.3 Vuistregels voor de fase van de stedenbouwkundige visie 1.4 Kengetallen voor de fase van het inrichtingsplan bedrijventerrein 1.5 Toelichting bepaling vuistregels en kengetallen
2
Stappenschema 1: kengetallen per sector 2.1 Stap 1: SBI-sector selecteren 2.2 Stap 2: bij de SBI-sector de formule en/of het gemiddelde zoeken 2.3 Stap 3: kengetallen uitrekenen 2.4 Verdeling naar voertuigtype en over de dag berekenen 2.5 Overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen
3
Stappenschema 2: kengetallen per bedrijventerrein 3.1 Stap 1: type terrein selecteren 3.2 Stap 2: bij het type bedrijventerrein het gemiddelde (kengetal) zoeken 3.3 Stap 3: verdeling naar voertuigtype en verdeling over de dag berekenen 3.4 Stap 4: overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen
4
Praktijkervaringen met gebruik van en marges in de kengetallen 4.1 Ervaringen Nieuwegein, bedrijventerrein ’t Klooster 4.2 Ervaringen Provincie Limburg 4.3 Conclusies inzake praktijkervaringen met gebruik van en marges in de kengetallen
5
Indicatie van marges in de kengetallen 5.1 Aanzienlijke marges in kengetallen door beperkt aantal extreem hoge meetwaarden 5.2 Hoe om te gaan met hoge marges in kengetallen?
Bijlage 2 Overige logistieke kenmerken per sector Bijlage 3 Overige logistieke kenmerken per type bedrijventerrein Bijlage 4 Standaarddeviaties voor kengetallen SBI-code
Inleiding Het doel van de kengetallen in dit rapport is om in aanvulling op CROW publicatie 227c nader inzicht te krijgen in de omvang en de aard van de goederenstromen die een bedrijventerrein bij volledig functioneren genereert. De gebruiker kan op basis van de kengetallen uiteindelijk een beoordeling maken van de gevolgen voor de doorstroming, de kwaliteit van de leefomgeving en de veiligheid. De kengetallen uit dit rapport zijn met name interessant voor toepassing in de laatste fasen van het planproces, bij de uitwerking van het inrichtingsplan en in de fase van de uitgifte en het beheer. Soorten kengetallen In de publicatie staan verschillende soorten kengetallen. Allereerst zijn er de kengetallen van vrachtvoertuigproductie per sector en/of per bedrijventerrein, met onderscheid in aan- en afvoer. Voor sommige sectoren moeten de kengetallen zelf berekend worden waarbij het bruto terreinoppervlak (kaveloppervlak) en/of het aantal werknemers als variabelen kunnen worden gebruikt. Voor alle sectoren zijn er kengetallen in de vorm van een gemiddelde per bedrijf. Voor bedrijventerreinen gaat het om kengetallen voor een gemiddelde per bedrijf per bedrijventerrein. Zowel voor sectoren als bedrijventerreinen is de verhouding tussen verschillende voertuigtypen weergegeven. Verder zijn er kengetallen opgenomen over logistieke kenmerken als gebruikte modaliteiten, transportafstanden en tijdstippen en dagen waarop transport plaatsvindt. Ook deze kengetallen zijn per sector en per bedrijventerrein. Alle kengetallen gelden voor geheel Nederland. N.B. Overal (vuistregels en kengetallen) waar gesproken wordt over vrachtautobewegingen per dag moet dat gelezen worden als werkdag (maandag tot en met vrijdag). Geldigheid De kengetallen zijn geschikt voor het analyseren van wijzigingen op de huidige situatie, maar ze zijn niet geschikt voor het bekijken van veranderingen op de lange termijn. De kengetallen geven alleen een eerste inschatting voor het aantal voertuigen en overige logistieke kenmerken per type bedrijf en/of type bedrijventerrein. Aanbevolen wordt als er meer nauwkeurige kengetallen voor een specifiek bedrijf of een specifiek bedrijventerrein voorhanden zijn, deze te gebruiken. Praktijkervaringen en marges In een aanvullende verkenning is door TNO [2] gekeken naar: · praktijkervaringen met gebruik van marges in kengetallen; · indicatie van marges in kengetallen; · vuistregels voor kengetallen. Om tot deze resultaten te komen zijn: interviews en gesprekken gehouden; rapporten verzameld en geraadpleegd en statistische analyses toegepast op de bij TNO beschikbare basisgegevens uit de bedrijfsenquête. Vastgesteld kon worden dat er weliswaar sprake is van gemiddeld grote marges, maar dat – wanneer er enigszins een beeld bestaat van de verdeling van de grotere en kleinere bedrijven – de betekenis van de marges veel kleiner is dan ze bij aanvang lijkt. Toepasbaarheid De kengetallen zijn toepasbaar voor: · nieuwe bedrijventerreinen met nieuwe bedrijven; · reeds bestaande bedrijventerreinen waarop nieuwe bedrijven zich zullen vestigen; · reeds bestaande bedrijven(terreinen).
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
4
Met name voor nieuwe bedrijventerreinen met nieuwe bedrijven en reeds bestaande terreinen waarop diverse nieuwe bedrijven zich zullen vestigen zijn de kengetallen een handig hulpmiddel om een eerste indicatie te krijgen van de aard en de omvang van het vrachtverkeer Bij een specifiek reeds bestaand terrein of een specifiek nieuw bedrijf op een bestaand terrein kan beter gekozen worden voor bijvoorbeeld gerichte tellingen en/of enquêtes. Stappenschema’s Voor het berekenen en opzoeken van de kengetallen zijn er twee stappenschema’s. Er is een stappenschema voor kengetallen per type bedrijf en er is een stappenschema voor kengetallen per type bedrijventerrein. De hoeveelheid rekenwerk die is vereist bij de stappenschema’s is beperkt. Welke stappenschema het beste kan worden gevolgd, is afhankelijk van de beschikbaarheid van gegevens: · Als er informatie beschikbaar is over het type bedrijf (sector) moet worden gewerkt met stappenschema 1 (hoofdstuk 1). · Als er informatie beschikbaar is over het type bedrijventerrein moet worden gewerkt met stappenschema 2 (hoofdstuk 2). · Als er informatie beschikbaar is over type bedrijf en over type bedrijventerrein, dan kunnen in principe allebei de stappenschema’s worden gebruikt. Aanbevolen wordt echter om stappenschema 1 (sectorniveau) te gebruiken, omdat dit meer gedetailleerde informatie oplevert.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
5
1
Vu i s t r e g e l s o f k e n g e t a l l e n
1.1 Keuze afhankelijk van de fasen in het planproces bedrijventerreinen Het plan- en ontwikkelingsproces voor bedrijventerreinen kan in de volgende fasen worden opgedeeld: (1) locatiekeuze en structuurplan; (2) integraal masterplan of stedenbouwkundige visie; (3) inrichtingsplan; (4) uitgifte en beheer. Bij elk van deze stappen is er een verschillende behoefte aan prognoses voor vrachtvoertuigbewegingen per dag. Bij de locatiekeuze (1) is een eenvoudige berekening gewenst om op basis van een beperkte beschikbaarheid van gegevens het aantal vrachtvoertuigbewegingen voor een bedrijventerrein in te kunnen schatten. Hier lijken vooral kengetallen per hectare per type bedrijventerrein gewenst. Bij de stedenbouwkundige visie (2) van een bedrijventerrein lijken de kengetallen per bedrijf beter toepasbaar. Bij het inrichtingsplan (3) zijn meer gedetailleerde gegevens nodig, hier kunnen de kengetallen met als invalshoek de SBI-code het beste gebruikt worden. Bij de berekening van de kengetallen kan rekening worden gehouden met het aandeel van grotere bedrijven in het totale bestand. Ten slotte kan bij de uitgifte en het beheer (4) van het bedrijventerrein een vergelijking gemaakt worden tussen daadwerkelijk telgegevens en de inschatting met behulp van de kengetallen. De volgende tabel geeft een overzicht van deze vergelijking: Planproces bedrijventerrein en beschikbare informatie (1) Locatiekeuze Informatie: alleen inschatting van aantal hectare en type bedrijventerrein (2) Stedenbouwkundige visie
Inzet kengetallen
(3) Inrichtingsplan Informatie: inschatting van aantal bedrijven, ruwe verdeling bedrijven over SBI-code en % grotere bedrijven (4) Uitgifte en beheer Informatie: resultaten telgegevens
•
Vuistregels per hectare per type bedrijventerrein
•
Kengetallen per bedrijf per type bedrijventerrein
• • •
Kengetallen per bedrijf per SBI-code Eventueel kan gemengde methode toegepast worden Æ Voor beperkt aantal grote kavels kunnen kengetallen per bedrijf per SBI-code bepaald worden, voor de overige bedrijven kunnen kengetallen per bedrijf per type bedrijventerrein gebruikt worden. Resultaten kengetallen kunnen worden getoetst aan telgegevens bedrijventerrein
•
1.2 Uitwerking vuistregels voor de fase van locatiekeuze van bedrijventerreinen In deze fase staat het antwoord op de volgende vraag centraal: wat is het verwachte aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag voor mijn geplande bedrijventerrein? Hierbij is het met de huidige kengetallen noodzakelijk om de volgende basisdata te hebben: · omvang bedrijventerrein; · type bedrijventerrein. Als deze gegevens bekend zijn is het met de onderstaande vuistregels mogelijk om het aantal voertuigbewegingen per dag te berekenen (de vuistregels staan vetgedrukt). CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
6
(a) Gemiddelde vrachtvoertuigproductie per hectare per werkdag (maandag t/m vrijdag) op verschillende typen bedrijventerrein Type bedrijventerrein
Gemiddeld aantal voertuigbewegingen per hectare per dag
Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
88 110 126
Gemiddelde aanvoer per hectare per dag (voor dagtotalen x 2) 17 35 30
Gemiddelde afvoer per bedrijf per dag (voor dagtotalen x 2) 27 20 33
148
38
36
176
43
45
Let op: de bovenstaande kengetallen zijn gegeven voor de netto uitgifte van een bedrijventerrein. Dit is het aantal hectaren dat is uitgegeven aan bedrijven. Wanneer wordt gerekend met de totale oppervlakte van het bedrijventerrein moet worden gecompenseerd voor de aanwezige overige ruimte (openbaar groen, infrastructuur enzovoort) op het terrein. Hierdoor worden de kengetallen voor bruto oppervlak lager dan de aangegeven cijfers. Het netto oppervlak is circa 70-74 procent (72 procent) van het bruto oppervlak.
1.3 Vuistregels voor de fase van de stedenbouwkundige visie Naast de in de vorige paragraaf genoemde gegevens is ook een beeld nodig van de aantallen verwachte bedrijven. Op basis van deze gegevens kunnen dan vuistregels per bedrijf worden gehanteerd. (b) Gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) op verschillende typen bedrijventerrein
Type bedrijventerrein
Gemiddeld aantal voertuigbewegingen per bedrijf per dag
Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
47,9 86,8 35,2 33,3
Gemiddelde aanvoer per bedrijf per dag (voor dagtotalen x 2) 12,7 28,8 8,5 8,4
Gemiddelde afvoer per bedrijf per dag (voor dagtotalen x 2) 11,2 14,6 9,1 8,3
Deze kengetallen kunnen ook verder onderverdeeld worden naar: · aandeel bestelbus, lichte en zware vrachtwagens; · aandeel bewegingen per dagdeel 07-10, 10-15, 15-19 en 19-07 uur. Hierbij kunnen onderstaande vuistregels (vetgedrukt) gebruikt worden, indien gewenst: (b1) Verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) naar soorten vrachtvoertuigen op verschillende typen bedrijventerrein Type bedrijventerrein Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Gemiddeld aantal bewegingen per bedrijf per dag 42,6 47,9 86,8 35,2 33,3
Bestelbus
Lichte vrachtwagen
Zware vrachtwagen
12,2 8,2 16,8 13,0 13,6
5,3 5,6 5,5 8,2 5,8
24,9 33,6 64,4 13,9 13,8
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
7
(b2)
Verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) naar dagdelen op verschillende typen bedrijventerrein
Type bedrijventerrein Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Gemiddeld aantal bewegingen per bedrijf per dag 42,6 47,9 86,8 35,2 33,3
07-10 uur 17,8 14,6 28,0 11,5 11,1
10-15 uur 14,9 18,7 29,8 12,6 12,0
15-19 uur
19-07 uur
8,3 12,5 25,8 10,0 8,8
1,3 2,1 3,2 1,2 1,5
Echter, in sommige gevallen is het lastig om in deze fase het aantal bedrijven per bedrijventerrein in te schatten, waardoor deze kengetallen moeilijk gebruikt kunnen worden. Voor dit soort situaties is het handig om het gemiddeld aantal vrachtvoertuigbewegingen per hectare per dag te kunnen bepalen. TNO heeft hiervoor op basis van de bestaande basisgegevens uit de enquête de volgende vuistregels opgesteld. 1.4 Kengetallen voor de fase van het inrichtingsplan bedrijventerrein In deze fase staat de vraag centraal: wat is het verwachte totale aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag voor de specifieke bedrijven op mijn bestaande/geplande bedrijventerrein? Hierbij is het met de huidige kengetallen noodzakelijk om de volgende basisdata te hebben: · type bedrijventerrein; · SBI-code (CBS) van bedrijf; · aantal bedrijven (kavels) per SBI-code op het bedrijventerrein; · % aandeel grotere bedrijven in verwacht bedrijvenbestand terrein. Als deze gegevens bekend zijn is het met onderstaande vuistregel mogelijk om het aantal voertuigbewegingen per SBI-bedrijf per dag te berekenen, en dit vervolgens op te tellen tot een meer gedetailleerd resultaat. (a1)
Gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) voor verschillende typen bedrijven
Type sector (SBI-code)
15 Voeding-/drankindustrie 17 Textielindustrie 18 Kledingindustrie 19 Leer-/lederwarenindustrie 20 Houtindustrie excl. meubels 21 Papier-/kartonindustrie 22 Grafische industrie 23 Aardolie-/steenkolenindustrie
Gemiddeld aantal voertuigbewegingen per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 39,0 19,4 12,8 15,2 16,6 37,0 31,6 31,2
Gemiddelde aanvoer per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 10,3 4,7 4,1 4,1 4,0 7,8 7,9 5,3
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
Gemiddelde afvoer per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 9,2 5,0 2,3 3,5 4,3 10,7 7,9 10,3 8
Type sector (SBI-code)
24 Chemie-industrie 25 Rubber-/kunststof industrie 26 Glas-/aardewerkindustrie 27 Primaire metaalindustrie 28 Metaalindustrie 29 Machine-industrie 30 Kantoormachines/computerindustrie 31 Elektrischemachine-industrie 32 Audio-/telecomindustrie 33 Medischeapparatenindustrie 34 Auto-/opleggersindustrie 35 Transportmiddelenindustrie 36 Meubelindustrie 37 Recyclingindustrie 45 Bouwnijverheid 50 Autoverkoop/garage/ benzinestations 51 Groothandel 60 Vervoer over land 63 Dienstverlening aan vervoer 64 Post en telecommunicatie
Gemiddeld aantal voertuigbewegingen per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 38,8 21,4 69,4 19,8 23,4 37,6
Gemiddelde aanvoer per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 9,7 4,9 13,3 5,1 7,0 10,6
Gemiddelde afvoer per bedrijf per werkdag (maandag t/m vrijdag) 9,7 5,8 21,4 4,8 4,7 8,2
9,4 18,0 62,8 24,8 28,8 20,8 16,0 38,0 33,2
2,7 5,7 21,0 7,7 8,7 8,1 4,5 16,7 8,2
2,0 3,3 10,4 4,7 5,7 2,3 3,5 2,3 8,4
47,0 50,8 112,6 124,2 34,0
7,4 12,2 31,9 30,8 9,2
16,1 13,2 24,4 31,3 7,8
Ook hier is het mogelijk om deze kengetallen verder onder te verdelen: aandeel bestelbus, lichte en zware vrachtwagens, en aandeel bewegingen per dagdeel 07-10, 10-15, 15-19 en 19-07 uur. Wanneer de fase van uitgifte en beheer is bereikt kunnen de met behulp van kengetallen berekende waarden worden vergeleken met feitelijke waarnemingen aan bedrijven en/of op wegen. Met name ten behoeve van diegenen die (fasen 3 en 4) nog gedetailleerdere berekeningen willen uitvoeren is in de hoofdstukken 2 en 3 de aanpak hiervoor weergegeven. 1.5 Toelichting bepaling vuistregels en kengetallen De vuistregels en kengetallen zoals in dit rapport weergegeven zijn als volgt uit de enquêteresultaten van 2002 bepaald: (a)
Gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per dag op verschillende typen bedrijventerrein De gemiddelde aan- en afvoer in aantal voertuigen van een bedrijf volgt direct uit de enquêtevraag: ‘Hoeveel vrachtvoertuigen (vrachtwagens, bestelauto’s enzovoort) komen bij uw bedrijfsvestiging in totaal gemiddeld per werkdag op het terrein?’ Hierbij is gevraagd onderscheid te maken tussen aanvoer en afvoer. Het aantal voertuigbewegingen per bedrijf per dag is gelijk aan twee keer het aantal vrachtvoertuigen dat voor aanvoer zorgt, plus twee keer het aantal vrachtvoertuigen dat de afvoer verzorgt. Hierbij is dus aangenomen dat een vrachtvoertuig niet zowel voor aanvoer als afvoer wordt gebruikt. De bedrijven uit de enquête hebben aangegeven op welk type bedrijventerrein ze gevestigd zijn. Op basis van deze gegevens zijn per type bedrijventerrein de gemiddelde aanvoer, de gemiddelde afvoer en het gemiddelde aantal voertuigbewegingen per bedrijf per dag bepaald. Bij deze analyse zijn CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
9
de niet volledig of niet correct ingevulde enquêtes buiten beschouwing gelaten (dit is gebeurd bij de bepaling van alle kengetallen). (a1) Verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per dag naar soorten vrachtvoertuigen op verschillende typen bedrijventerrein Deze kengetallen zijn op dezelfde wijze bepaald als voorgaande kengetallen. De getallen zijn ook gebaseerd op dezelfde enquêtevraag. Het aantal vrachtvoertuigen (bestelbus, lichte vrachtwagen en zware vrachtwagen) voor aanvoer en afvoer is met twee vermenigvuldigd en opgeteld. De kengetallen in de tabel per bedrijventerreintype en per voertuigtype geven dus het aantal bewegingen per dag weer. (a2) Verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per dag naar dagdelen op verschillende typen bedrijventerrein In de enquête is de volgende vraag gesteld: ‘Kunt u ongeveer aangeven hoe het aantal vrachtvoertuigen verdeeld is over tijdsintervallen op een gemiddelde dag?’ Deze vraag is apart voor aanvoer en afvoer ingevuld. Deze vraag in combinatie met het totaal aantal aan- en afvoerbewegingen per bedrijf – (zie (a) en (a1) – levert het aantal bewegingen per dagdeel. Per bedrijventerreintype is weer het gemiddelde bepaald. (b)
Gemiddelde vrachtvoertuigproductie per hectare per dag op verschillende typen bedrijventerrein De vrachtvoertuigproductie per hectare per dag is bepaald door het aantal vrachtbewegingen van een bedrijf te delen door het bruto terreinoppervlak van dat bedrijf. Het bruto terreinoppervlak is het antwoord op de volgende enquêtevraag: ‘Hoe groot is het bruto terreinoppervlak (gehele kavel) van uw bedrijfsvestiging in m2 (1 hectare is 10.000 m2)?’ Ook hier is voor alle typen bedrijventerreinen het gemiddelde bepaald. Ten slotte zijn de kengetallen per type sector (paragraaf 1.4) op dezelfde wijze bepaald. In plaats van type bedrijventerrein zijn de bedrijven nu per sector gegroepeerd.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
10
2
St a p p e n s c h e m a 1 : k e n g e t a l l e n p e r s e c t o r
Het stappenschema voor de kengetallen op sectorniveau (type bedrijf) staat weergegeven in onderstaande figuur.
Is sector bekend?
nee
Is type bedrijventerrein bekend?
De kentallen in deze rapportage zijn niet voor u van toepassing
nee
ja
ja
Is SBI code (2-digit) bekend?
nee
Ga naar 'kentallen bedrijventerreinen'
Zoek SBI Code op in Tabel A
ja Zoek SBI code op in tabel B en doorloop vanaf hier het schema afzonderlijk voor aanvoer (B1) en afvoer (B2)
Weet u het brutooppervlak?
Is er een formule voor brutovloeroppervlak?
nee
Is er een formule voor werknemers?
nee
ja
ja
Is er een formule voor werknemers?
Weet u het aantal werknemers? nee
ja
Is bruto-oppervlak de voorkeurs formule?
ja
Weet u het brutooppervlak?
nee
Weet u het aantal werknemers?
ja
ja ja nee
ja
Weet u het brutooppervlak? nee
nee
Gebruik bruto-oppervlak formule om aantal vrachtvoertuigen uit te rekenen
nee
Gebruik werknemers formule om aantal vrachtvoertuigen uit te rekenen
Gebruik gemiddelden per bedrijf voor het aantal vrachtvoertuigen
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
11
De volgende stappen moeten achtereenvolgens worden doorlopen: 1. SBI-sector selecteren; 2. bij de SBI-sector de formule en/of het gemiddelde (kengetal) zoeken; 3. kengetallen uitrekenen; 4. verdeling naar voertuigtype en verdeling over de dag berekenen; 5. overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen.
2.1 Stap 1: SBI-sector selecteren Als eerste moet worden nagegaan wat de overeenkomende SBI-sector (Standaard Bedrijfs Indeling) is voor de sector waarvoor voertuigen berekend moeten worden. Tabel A geeft de SBI-codes, 2 en 3 digit weer. Als het SBI-nummer van tevoren al bekend is, kan meteen naar stap 2 en tabel B worden gegaan. Echter, als dit SBI-nummer niet in tabel B voorkomt, dan moet worden uitgeweken naar het stappenschema voor de kengetallen per bedrijventerrein (hoofdstuk 2). Dit laatste geldt ook als er geen sectorinformatie beschikbaar is. Voorbeeld Op een bedrijventerrein wil een zuivelfabriek zich vestigen en nagegaan moet worden hoeveel vrachtvoertuigen dit bedrijf genereert in verband met de ontsluiting van infrastructuur. In tabel A staat onder welke SBI-sector deze zuivelfabriek valt. Bij SBI-nummer 155 staat zuivelindustrie. De SBI-2-digit-sector is dus 15: Voedingsmiddelen- en drankindustrie.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
12
Tabel A: SBI-sectoren
15 151 152 153 154 155 156 157 158 159 17 171 172 173 174 175 176 177 18 181 182 183 19 191 192 193 20 201 202 203 204 205 21 211 212 22 221 222 223
SBI-codes, 2 en 3 digit Voedingsmiddelen- en drankenindustrie 23 Aardolie-, steenkoolverwerkende industrie Slachterijen, vleesverwerkende industrie 231 Industrie van cokesovenproducten Visverwerkende industrie 232 Aardolieverwerkende industrie Groente-, fruitverwerkende industrie 233 Industrie v bewerking splijt-, kweekstof Margarine- e.a. oliën- en vettenindustrie 24 Chemische industrie Zuivelindustrie 241 Basischemie Meelindustrie 242 Landbouwchemicaliënindustrie Diervoederindustrie 243 Verf-, lak-, mastiek-, drukinktindustrie Overige voedingsmiddelenindustrie 244 Farmaceutische industrie Drankenindustrie 245 Zeep-, wasmiddelen-, cosmetica-industrie 246 Overige chemische productenindustrie Textielindustrie Spinnerijen 247 Synthetische, kunstmatige vezelindustrie Weverijen 25 Rubber-, kunststofverwerkende industrie Textielveredelingsindustrie 251 Rubberverwerkende industrie Textielwarenindustrie (excl. kleding) 252 Kunststofverwerkende industrie Overige textielproductenindustrie 26 Glas-, aardewerk-, cement, kalkindustrie Industrie gebreide, gehaakte stof 261 Glas- en glasbewerkende industrie Industrie gebreide en gehaakte artikelen 262 Keramische productenindustrie (excl. bouw) 263 Keramische tegel-, plavuizenindustrie Kleding- en bontindustrie Lerenkledingindustrie 264 Industrie v keramisch bouwmateriaal Kleding(toebehoren)industrie 265 Cement-, kalk- en gipsindustrie Pelsbereiderijen, bontindustrie 266 Beton-, cement-, gipsproductenindustrie 267 Natuursteenbewerkingsbedrijven Leer-, lederwaren- en schoenindustrie Leerlooierijen 268 Overige niet-metaalhoudende minerale producten Lederwarenindustrie (excl. kleding en schoenen) 27 Basismetaalindustrie Schoenindustrie 271 IJzer-, staal-, ferro-legeringindustrie 272 Gietijzeren en stalen buizenindustrie Hout-, kurk- en rietwarenindustrie Houtzagerijen, houtverduurzamingsbedrijven 273 Industrie eerste verwerking ijzer, staal Fineer- en plaatmaterialenindustrie 274 Non-ferrometaalindustrie Timmerindustrie 275 Metaalgieterijen Houten-emballage-industrie 28 Metaalproductenindustrie Overige hout-; kurk-, rietwarenindustrie 281 Constr werkpl; ramen-, deurenindustrie 282 Tankbouw; cv-ketel-, radiatorenindustrie Papier(waren)- en karton(waren)industrie Pulp-, papier- en kartonindustrie 283 Stoomketelindustrie Papier- en kartonwarenindustrie 284 Smeed-, pers-, stampbedrijven e.d. 285 Oppervlaktebeh; ov metaalbewerking Uitgeverij, drukkerij, reproductie Uitgeverijen 286 Bestek-, gereedsch-, sluitwerkindustrie Drukkerijen en verwante activiteiten 287 Overige metaalproductenindustrie Reproductiebedr. v opgenomen media
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
13
29 291 292 293 294 295 296 297 30 300 31 311 312 313 314 315 316 32 321 322 323 33 331 332 333 334 335 34 341 342 343 35 351 352 353 354 355
Machine- en apparatenindustrie Motoren-, pompen-, appendage-industrie Industrie v ov machines v algem gebruik Landbouwmachine-, -werktuigenindustrie Gereedschapswerktuigenindustrie Industrie voor overige machines Wapen- en munitie-industrie Huishoudelijke apparatenindustrie Kantoormachine- en computerindustrie Kantoormachine- en computerindustrie Overige elektr apparatenindustrie Elektromotoren-, generatoren- industrie Elektr schakel- en verdeelinr industrie Geïsoleerde draad- en kabelindustrie Accu-, batterij-, elektr. element industrie Elektr lampen- en verlichtings industrie Industr v ov elektr benodigdheden Audio-, video-, telecomm-app industrie Elektronische componentenindustrie Telecommunicatie-apparatenindustrie Audio- en video-apparatenindustrie Medische en optische apparatenind Medische en orthopedische app industrie Meet- en regelapparaten industrie App-ind v bewaking industr proces Optische, foto-, filmapparatenind Uurwerkindustrie Auto-, aanhangwagen-, opleggerind Auto-industrie Carrossie-, aanhangwagenindustrie Auto-onderdelenind (excl. elektrisch) Overige transportmiddelenindustrie Scheepsbouw en -reparatiebedrijven Rollend spoor-, tramwegmat-industr Vlieg- en ruimtevaartuigenindustrie Fietsen-, motor- en bromfietsenindustrie Overige transportmidd industrie neg
SBI-codes, 2 en 3 digit 36 Meubel- en overige industrie neg 361 Meubel- en matrassenindustrie 362 Sieradenindustr ed (ex. imitatie-) 363 Muziekinstrumentenindustrie 364 Sportartikelenindustrie 365 Spellen- en speelgoedindustrie 366 Overige industrie n.e.g. 37 Voorbereiding tot recycling 371 Voorbereiding tot metaalrecycling 372 Voorbereiding recycling(ex metaal) 45 Bouwnijverheid 451 Bouwrijp maken van terreinen 452 B&U- en GWW-bouw (ex. grondverzet) 453 Bouwinstallatiebedrijven 454 Afwerken van gebouwen 455 Verhuur bouwmachines met personeel 50 Handel, rep auto’s, motorfietsen 501 Handel in en reparatie auto’s (1) 502 Handel in, reparatie v auto’s (2) 503 Handel in auto-onderd, accessoires 504 Handel en reparatie v motorfietsen 505 Benzineservicestations 51 Groothandel en handelsbemiddeling 511 Handelsbemiddeling 512 GH landbouwproduct, levende dieren 513 GH voedings- en genotmiddelen 514 GH overige consumentenartikelen 515 GH intermediaire goederen en afval 516 GH machines, apparaten, toebehoren 517 GH ov gespec; GH alg assortiment 60 Vervoer over land 602 Vervoer over de weg 63 Dienstverlening t.b.v. het vervoer 631 Laad-, los-, over- en opslagbedr 632 Overige diensten tbv het vervoer 634 Expediteurs, bevrachters; weging 641 Post- en koeriersdiensten
2.2 Stap 2: bij de SBI-sector de formule en/of het gemiddelde (kengetal) zoeken Op basis van het stappenschema in figuur 1 en tabel B moet nu worden uitgezocht of voor het berekenen van het aantal vrachtvoertuigen een formule moet worden gebruikt of een gemiddelde per bedrijf voor de desbetreffende sector. Tabel B geeft een overzicht per sector van de formules en van het gemiddelde aantal vrachtvoertuigen per bedrijf. Tabel B is opgesplitst in twee tabellen, tabel B1 voor de aanvoer en tabel B2 voor de afvoer. De formules en de gemiddelden voor de aanvoer en de afvoer zijn namelijk verschillend. CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
14
Als er een formule wordt vermeld, dan heeft deze de voorkeur boven het gemiddelde, mits er natuurlijk informatie beschikbaar is over de verklarende variabelen (aantal werknemers en/of bruto terreinoppervlak = kavelgrootte). In een enkel geval staan er twee formules vermeld en dan moet de voorkeursformule (dit staat aangegeven in de tabel) worden genomen, mits ook hier de betreffende variabele bekend is. Voor de meeste sectoren moet een gemiddelde per bedrijf worden gebruikt. Ook als er geen informatie is over de verklarende variabelen (aantal werknemers en/of bruto terreinoppervlak = kavelgrootte), moeten de gemiddelden worden gebruikt. Voor het opstellen van de formules geldt de volgende vergelijking: Yaanvoer,afvoer = a Xoppervlak,werknemers + b. De waarden voor a en b staan gegeven in tabel B1 (aanvoer) en tabel B2 (afvoer) en de waarde voor X (oppervlak in m2 of aantal werknemers in fte’s) moeten in het bezit zijn van degene die de berekening maakt. Door de drie waarden in te vullen kan Y worden uitgerekend: het aantal vrachtvoertuigen voor de aanvoer of voor de afvoer. Let op: bij bruto terreinoppervlak moet de waarde van a vermenigvuldigd worden met 1/100. Voorbeeld Voor een zuivelfabriek moeten de te gebruiken formules en/of gemiddelden voor het aantal vrachtvoertuigen per dag worden opgezocht. Uit stap 1 is gebleken dat het bedrijf valt in de SBI-sector 15 ‘Voedingsmiddelen- en drankenindustrie’. Van de zuivelfabriek is bekend dat deze zich zal vestigen op een kavel van 10.000 m2. Vervolgens moet het schema in figuur 1 worden doorlopen voor de aanvoer. Uit tabel B1 blijkt dat er wel een formule is voor oppervlak en niet voor werknemers. Het bruto terreinoppervlak is bekend, dus de formule moet worden gebruikt. De a en de b zijn in tabel B1 weergegeven. De formule voor het gemiddeld aantal vrachtvoertuigen per dag is dus (0,07*1/100) *oppervlak in m2 + 3,81. Nu moet het schema in figuur 1 worden doorlopen voor de afvoer. Uit tabel B2 blijkt dat er noch een formule is voor oppervlak, noch voor werknemers en daarom moet het gemiddelde van 9,2 worden gebruikt. Eindresultaat: · gemiddeld aantal vrachtvoertuigen per dag voor de aanvoer = (0.07*1/100) *oppervlak in m2 + 3.81; · gemiddeld aantal vrachtvoertuigen per dag voor de afvoer = 9,2.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
15
Tabel B1: formules en gemiddelden voor de aanvoer SBI-code
Formule
Aanvoer
Werknemers Bruto terreinoppervlak (m2) in fte* a (*1/100) b a b 0.07 3.81
15 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 45 50 51 60 63 64 * **
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren (excl. kleding) Houtindustrie (excl. meubels)** Vervaardiging van papier, karton Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie v. media Aardolie- en steenkoolverwerkende industrie Vervaardiging van chemische producten** Vervaardiging van producten van rubber/kunststof Vervaardiging van glas, aardewerk etc** Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van producten van metaal Vervaardiging van machines en apparaten Vervaardiging van kantoormachines en computers Vervaardiging van overige elektrische machines Vervaardiging van audio-, video- en telecom. app. Vervaardiging v. medische apparaten, instrumenten Vervaardiging v. auto’s, aanhangwagens, opleggers Vervaardiging van transportmiddelen Vervaardiging van meubels, overige goederen n.e.g Voorbereiding tot recycling Bouwnijverheid: bouwnijverheid Handel in en reparatie v. auto’s, motorfietsen, benzinestations Groothandel en handelsbemiddeling Vervoer over land Dienstverlening t.b.v. het vervoer Post en telecommunicatie
0.02
1.89
0.04 0.12
0.03
5.97
0.05
0.02
7.19
0.06
0.29
Gemiddeld aantal vrachtvoertuigen per bedrijf per dag 10.3 4.7 4.1 4.1
2.46 4.0 7.8 3.53 7.9 5.3 5.39 9.7 4.9 6.95 13.3 5.1 7.0 10.6 2.7 0.00 5.7 21.0 7.7 8.7 8.1 4.5 16.7 8.2 7.4
0.09
8.75
12.2 31.9 30.8 9.2
1 full time equivalent (fte) = 40 uur voorkeursformule (oftewel de formule met de beste correlatie) is vet en onderstreept aangegeven. Bij sector 24 hebben beide formules dezelfde correlatie en is er dus geen voorkeursformule
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
16
Tabel B2: formules en gemiddelden voor de afvoer SBI-code Afvoer
15 Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken 17 Vervaardiging van textiel 18 Vervaardiging van kleding 19 Vervaardiging van leer en lederwaren (excl. kleding) 20 Houtindustrie (excl. meubels) 21 Vervaardiging van papier, karton 22 Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie v. media 23 Aardolie- en steenkoolverwerkende industrie 24 Vervaardiging van chemische producten 25 Vervaardiging van producten van rubber/kunststof 26 Vervaardiging van glas, aardewerk etc** 27 Vervaardiging van metalen in primaire vorm 28 Vervaardiging van producten van metaal 29 Vervaardiging van machines en apparaten 30 Vervaardiging van kantoormachines en computers 31 Vervaardiging van overige elektrische machines 32 Vervaardiging van audio-, video- en telecomapparatuur 33 Vervaardiging v. medische apparaten, instrumenten 34 Vervaardiging v. auto’s, aanhangwagens, opleggers 35 Vervaardiging van transportmiddelen 36 Vervaardiging van meubels, overige goederen n.e.g 37 Voorbereiding tot recycling 45 Bouwnijverheid: bouwnijverheid 50 Handel in en reparatie v. auto’s, motorfietsen, benzinestations 51 Groothandel en handelsbemiddeling 60 Vervoer over land 63 Dienstverlening t.b.v. het vervoer 64 Post en telecommunicatie
Formule Bruto terreinoppervlak (m2) A (*1/100) b
Werknemers in fte* a b
Gemiddeld aantal vrachtvoertuigen per bedrijf per dag 9.2
0.03
0.02
2.58
1.73 0.10
2.62
5.0 2.3 3.5 4.3 10.7 7.9 10.3
0.02
0.04
5.62
5.51
0.13
0.79
0.12
7.59
9.7 5.8 21.4 4.8 4.7 8.2 2.0
0.10
1.31
3.3 10.4 4.7 5.7
0.02
1.68
2.3 3.5 2.3 8.4 16.1
0.11
12.46
13.2 24.4 31.3 7.8
* 1 full time equivalent (fte) = 40 uur ** voorkeursformule (oftewel de formule met de beste correlatie) is vet en onderstreept aangegeven. Bij sector 26 hebben beide formules dezelfde correlatie en is er dus geen voorkeursformule
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
17
2.3 Stap 3: kengetallen uitrekenen Op basis van de formules en de gemiddelden uit de tabellen B1 en B2 kan het aantal vrachtvoertuigen voor de aanvoer en voor de afvoer worden bepaald. Het aantal vrachtvoertuigbewegingen voor de aanvoer per dag is te bepalen door de uitkomst uit de formule of het gevonden gemiddelde te vermenigvuldigen met 2. Dit zelfde geldt voor het aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag voor de afvoer. Het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen is te bepalen door het aantal vrachtvoertuigen voor de aanvoer en voor de afvoer bij elkaar op te tellen en met 2 te vermenigvuldigen, of door de berekende vrachtvoertuigbewegingen voor de aanvoer en de afvoer bij elkaar op te tellen. Hierbij is ervan uitgegaan dat vrachtwagens alleen gebruikt worden voor aanvoer of voor afvoer en niet voor allebei. Dit is waarschijnlijk een lichte overschatting. Let op: vrachtvoertuigbewegingen op basis van een formule of op basis van een gemiddelde mogen gewoon bij elkaar opgeteld worden. Voorbeeld In de vorige stap zijn voor de zuivelfabriek een formule voor de aanvoer in tabel B1 en een gemiddelde voor de afvoer in tabel B2 gevonden, deze zijn: · aanvoer: (0,07*1/100) *oppervlak in m2 + 3,81; · afvoer: 9,2. Op basis hiervan kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt: · het aantal vrachtvoertuigen per dag voor de aanvoer is = (0,07*1/100) *10.000 + 3,81 = 10,81 · het aantal vrachtvoertuigen per dag voor de afvoer = 9,2 · het aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag voor de aanvoer = 10,81*2 = 21,62 · het aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag voor de afvoer = 9,2*2 = 18,4 · het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen = 21,62 + 18,4 = 40
2.4 Verdeling naar voertuigtype en verdeling over de dag berekenen In tabel C staat de verdeling over voertuigtype per sector en in tabel D de verdeling over de tijdstippen van de dag per sector weergegeven. Op basis van deze verhoudingsgetallen kan het aantal vrachtvoertuigen verder worden gedetailleerd naar type en tijd. Op basis daarvan kan worden beoordeeld wat de gevolgen zijn voor de doorstroming, de kwaliteit van de leefomgeving en de veiligheid. Voorbeeld In de vorige stap zijn voor de zuivelfabriek de kengetallen voor aan- en afvoer bepaald, deze zijn: · het aantal vrachtvoertuigen per dag voor de aanvoer is = 10,81; · het aantal vrachtvoertuigen per dag voor de afvoer = 9,2. In tabel C kan de verdeling naar voertuigtype worden opgezocht. Voor sector 15, waaronder de zuivelindustrie valt, staat de volgende verdeling aangegeven: · in de aanvoer is de verdeling bestelbus-lichte vrachtwagen-zware vrachtwagen: 17%-13%-71% · in de afvoer is de verdeling bestelbus-lichte vrachtwagen-zware vrachtwagen: 33%-10%-57% Dit levert de volgende resultaten op: · aanvoer: 2 bestelbussen, 1 lichte vrachtwagen en 8 zware vrachtwagens; · afvoer: 3 bestelbussen, 1 lichte vrachtwagen, 5 zware vrachtwagens. CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
18
In tabel D kan de verdeling naar tijdsvak worden opgezocht. Voor sector 15, waaronder de zuivelindustrie valt, staat de volgende verdeling aangegeven: · in de aanvoer is de verdeling 7-10 uur, 10-15 uur, 15-19 uur, 19-7 uur: 39%, 37%, 17%, 7% · in de afvoer is de verdeling 7-10 uur, 10-15 uur, 15-19 uur, 19-7 uur: 42%, 28%, 18%, 12% Dit levert de volgende resultaten op: · aanvoer: 4 vrachtvoertuigen van 7-10 uur, 4 vrachtvoertuigen van 10-15 uur, 2 vrachtvoertuigen van 15-19 uur en 1 vrachtvoertuig van 19-7 uur · afvoer: 4 vrachtvoertuigen van 7-10 uur, 3 vrachtvoertuigen van 10-15 uur, 2 vrachtvoertuigen van15-19 uur en 1 vrachtvoertuig van 19-7 uur * *afrondingsverschil van 1 voertuig
Tabel C: verdeling over voertuigtype per sector SBIcode
Naam
Aanvoer
15 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 45 50 51 60 63 64
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken Vervaardiging van textiel Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren (excl. kleding) Houtindustrie (excl. meubels) Vervaardiging van papier, karton Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie v. media Aardolie- en steenkoolverwerkende industrie Vervaardiging van chemische producten Vervaardiging van producten van rubber/kunststof Vervaardiging van glas, aardewerk etc Vervaardiging van metalen in primaire vorm Vervaardiging van producten van metaal Vervaardiging van machines en apparaten Vervaardiging van kantoormachines en computers Vervaardiging van overige elektrische machines Vervaardiging van audio-, video- en telecom. app. Vervaardiging v. medische apparaten, instrumenten Vervaardiging v. auto’s, aanhangwagens, opleggers Vervaardiging van transportmiddelen Vervaardiging van meubels, overige goederen n.e.g Voorbereiding tot recycling Bouwnijverheid: bouwnijverheid Handel/reparatie auto’s, motorfietsen, benzinestations Groothandel en handelsbemiddeling Vervoer over land Dienstverlening t.b.v. het vervoer Post en telecommunicatie
Bestelbus 17% 34% 52% 33% 36% 16% 33% 29% 30% 36% 22% 34% 46% 37% 63% 60% 41% 53% 38% 36% 46% 4% 48% 54% 20% 10% 20% 52%
Afvoer Lichte vracht 13% 33% 30% 41% 20% 19% 52% 5% 26% 27% 14% 20% 24% 41% 25% 20% 53% 28% 27% 36% 24% 58% 26% 23% 19% 8% 8% 7%
Zware vracht 71% 32% 18% 26% 44% 66% 16% 67% 44% 37% 64% 46% 31% 22% 13% 20% 6% 19% 36% 29% 30% 38% 27% 23% 62% 82% 71% 41%
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
Bestelbus 33% 37% 72% 41% 40% 8% 48% 7% 14% 21% 13% 29% 49% 34% 67% 48% 49% 44% 36% 57% 50% 29% 69% 74% 34% 14% 21% 59%
Lichte vracht 10% 28% 6% 33% 16% 4% 41% 2% 14% 24% 11% 16% 21% 42% 17% 30% 47% 25% 18% 33% 18% 0% 12% 12% 12% 10% 10% 8%
Zware vracht 57% 36% 22% 26% 43% 88% 11% 90% 71% 55% 76% 55% 30% 24% 17% 22% 4% 31% 46% 10% 32% 71% 19% 14% 53% 76% 69% 33%
19
Tabel D: verdeling over de dag per sector Aanvoer SBI-sector
7.0010.00
Afvoer
10.00- 15.00- 19.0015.00 19.00 7.00
7.0010.00
10.00- 15.00- 19.0015.00 19.00 7.00
15
Vervaardiging van voedingsmiddelen en dranken
39%
37%
17%
7%
42%
28%
18%
12%
17
Vervaardiging van textiel
24%
61%
15%
1%
26%
42%
32%
1%
18
28%
48%
24%
0%
6%
34%
55%
6%
23%
46%
31%
0%
13%
45%
42%
0%
20
Vervaardiging van kleding Vervaardiging van leer en lederwaren (excl. kleding) Houtindustrie (excl. meubels)
33%
43%
21%
3%
39%
28%
21%
12%
21
Vervaardiging van papier, karton
34%
33%
27%
6%
28%
29%
36%
7%
22
Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie v. media
41%
42%
17%
0%
21%
39%
39%
1%
23
Aardolie- en steenkoolverwerkende industrie
15%
27%
57%
2%
16%
31%
51%
2%
24
Vervaardiging van chemische producten
39%
39%
20%
3%
20%
34%
42%
4%
25
Vervaardiging producten van rubber/kunststof
34%
42%
22%
2%
21%
36%
40%
2%
26
Vervaardiging van glas, aardewerk etc.
39%
39%
20%
2%
41%
28%
24%
6%
27
Vervaardiging van metalen in primaire vorm
24%
32%
39%
4%
16%
37%
46%
0%
28
Vervaardiging van producten van metaal
30%
50%
18%
3%
28%
45%
25%
2%
29
Vervaardiging van machines en apparaten
32%
45%
21%
2%
27%
33%
38%
3%
30
Vervaardiging van kantoormachines, computers
37%
62%
2%
0%
12%
57%
32%
0%
31
Vervaardiging van overige elektrische machines
37%
43%
20%
0%
13%
26%
61%
0%
32
Vervaardiging audio-, video- en telecom. app.
22%
51%
27%
0%
13%
27%
59%
1%
33
Vervaardiging medische apparaten, instrumenten
30%
41%
29%
0%
8%
34%
59%
0%
34
Vervaardiging auto’s, aanhangwagens, opleggers
31%
44%
23%
1%
29%
35%
31%
5%
35
Vervaardiging van transportmiddelen
21%
66%
13%
0%
17%
33%
50%
0%
36
Vervaardiging meubels, overige goederen n.e.g
36%
44%
19%
1%
34%
31%
33%
2%
37
Voorbereiding tot recycling
10%
50%
40%
0%
0%
50%
50%
0%
45
40%
38%
21%
2%
55%
22%
21%
2%
30%
40%
19%
10%
23%
48%
25%
4%
51
Bouwnijverheid Handel in en reparatie v. auto’s, motorfietsen, benzinestations Groothandel en handelsbemiddeling
35%
42%
20%
3%
24%
28%
44%
4%
60
Vervoer over land
24%
25%
37%
15%
36%
22%
24%
18%
63
Dienstverlening t.b.v. het vervoer
33%
28%
25%
15%
43%
27%
19%
10%
64
Post en telecommunicatie
47%
24%
13%
16%
38%
20%
34%
8%
Totaal
34%
40%
22%
4%
33%
30%
32%
5%
19
50
2.5
Overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen
In bijlage 2 staan nog twee logistieke kenmerken per sector: · afstanden van de binnenkomende (aanvoer) en de uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen. · verdeling over de dagen van de week van de binnenkomende (aanvoer) en de uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen. Met behulp van deze kenmerken kan worden nagegaan op welke afstand vanaf het terrein het vrachtverkeer nog een relevante omvang en dus invloed heeft en wat drukkere en minder drukke dagen in de week zijn.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
20
3
St a p p e n s c h e m a 2 : k e n g e t a l l e n p e r bedrijventerrein
De verkeersproductie kan ook geaggregeerd worden weergegeven per type bedrijventerrein. Per type bedrijventerrein zijn alleen kengetallen bekend per bedrijf, hetgeen het beslissingsschema zoals vermeld bij de kengetallen op sectorniveau (figuur op pagina 11) overbodig maakt. Voor kengetallen per bedrijventerrein moeten de volgende stappen worden doorlopen: 1. type terrein selecteren; 2. bij het type terrein het gemiddelde (kengetal) per bedrijf zoeken; 3. verdeling naar voertuigtype en verdeling over de dag berekenen; 4. overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen. 3.1 Stap 1: type terrein selecteren In deze publicatie wordt voor de indeling van bedrijventerreinen de typologie uit de Nota Ruimtelijk Economisch Beleid [1999] gebruikt: · zeehaventerreinen terreinen met een laad- en loskade langs diep vaarwater, toegankelijk voor grote zeeschepen; · zware industrieterreinen terreinen die geschikt zijn voor grootschalige industriële bedrijvigheid en waar bedrijvigheid in de hindercategorieën 5 en 6 is toegestaan (hoge milieucategorie); · distributieterreinen terreinen die specifiek geschikt zijn voor transport en distributiebedrijven; · hoogwaardige bedrijvenparken terreinen die specifiek geschikt zijn voor bedrijven met hoogwaardige activiteiten (productie en/of R&D); · gemengde terreinen terreinen die geschikt zijn voor reguliere bedrijvigheid en niet behoren tot de eerder genoemde typen. Kantorenlocaties zijn niet opgenomen omdat zij slechts in zeer beperkte mate goederenvervoer genereren. Ook winkelgebieden zijn niet meegenomen omdat zij leveren aan consumenten terwijl bedrijventerreinen zich met name richten op het business to business segment. Voorbeeld Er is een nieuw bedrijventerrein gepland in de omgeving. Er moet een inschatting gemaakt worden hoeveel vrachtvoertuigen dit nieuwe terrein zal genereren. Als er al inzicht is in het type terrein kan er worden opgezocht welke typologie uit de bovengenoemde lijst daarbij past. Bijvoorbeeld: een bedrijventerrein waarin de focus gaat liggen op producenten met hoogwaardige technologie of hoogwaardige producten valt onder een hoogwaardig bedrijvenpark. Als het type bedrijventerrein nog niet duidelijk is, kunnen het beste de kengetallen voor gemengde bedrijventerreinen worden gebruikt.
3.2 Bij het type bedrijventerrein het gemiddelde (kengetal) zoeken Tabel E geeft een overzicht van het aantal vrachtvoertuigbewegingen per bedrijf per dag op een bepaald bedrijventerrein. Om te komen tot kengetallen per bedrijventerrein moeten de kengetallen per bedrijf vermenigvuldigd worden met het aantal bedrijven (of het aantal bedrijfskavels) dat zich zal vestigen op het terrein.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
21
Voorbeeld Voor een hoogwaardig bedrijvenpark kunnen de kengetallen voor aan- en afvoer worden opgezocht in tabel E. Het gaat dan uitgesplitst naar aan- en afvoer gemiddeld om: · aanvoer: 8,45 vrachtvoertuigen per bedrijf per dag; · afvoer: 9,13 vrachtvoertuigen per bedrijf per dag. Op basis hiervan kunnen de volgende berekeningen worden gemaakt: · het aantal vrachtvoertuigbewegingen per bedrijf per dag voor de aanvoer = 8,45*2 = 16,9 · het aantal vrachtvoertuigbewegingen per bedrijf per dag voor de afvoer = 9,13*2 = 18,3 · het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen* = 16,9 + 18,3 = 35 (Hierbij gaan we ervan uit dat vrachtwagens alleen gebruikt worden voor aanvoer of voor afvoer en niet voor aan- en afvoer. Dit is waarschijnlijk een lichte overschatting.) Voor het gehele bedrijventerrein kunnen vervolgens de volgende berekeningen worden gemaakt: · het aantal vrachtvoertuigen voor het gehele bedrijventerrein per dag voor de aanvoer = 8,45 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels) · het aantal vrachtvoertuigen voor het gehele bedrijventerrein per dag voor de afvoer = 9,13 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels) · het aantal vrachtvoertuigbewegingen voor het gehele bedrijventerrein per dag voor de aanvoer = 16,9 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels) · het aantal vrachtvoertuigbewegingen voor het gehele bedrijventerrein per dag voor de afvoer = 18,3 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels) · het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen voor het gehele bedrijventerrein per dag = 16,9 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels)+18,3 * het aantal bedrijven (bedrijfskavels)
Tabel E: gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per bedrijventerrein Type bedrijventerrein Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Gemiddelde aanvoer 7.43 12.74 28.77 8.45 8.38
Gemiddelde afvoer 13.86 11.21 14.62 9.13 8.25
3.3 Verdeling naar voertuigtype en verdeling over de dag berekenen In tabel F is de verdeling van het aantal vrachtvoertuigen naar voertuigtypen en in tabel G naar tijdstip van de dag weergegeven. Op basis van deze verhoudingsgetallen kan het aantal vrachtvoertuigen verder worden gedetailleerd naar type en tijd. Op basis hiervan kan worden beoordeeld wat de gevolgen voor de doorstroming, de kwaliteit van de leefomgeving en de veiligheid zijn.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
22
Voorbeeld In de vorige stap zijn voor het hoogwaardig bedrijvenpark de kengetallen voor aan- en afvoer opgezocht, deze zijn: · het aantal vrachtvoertuigen per bedrijf per dag voor de aanvoer is = 8,45; · het aantal vrachtvoertuigen per bedrijf per dag voor de afvoer = 9,13. In tabel F kan de verdeling naar voertuigtype worden opgezocht. Voor het hoogwaardig bedrijvenpark kan de volgende verdeling worden gevonden: · in de aanvoer is de verdeling bestelbus-lichte vrachtwagen-zware vrachtwagen: 38%-27%-35%; · in de afvoer is de verdeling bestelbus-lichte vrachtwagen-zware vrachtwagen: 36%-20%-44%. Dit levert de volgende resultaten op: · aanvoer: 3 bestelbussen, 2 lichte vrachtwagens en 3 zware vrachtwagens; · afvoer: 3 bestelbussen, 2 lichte vrachtwagens, 4 zware vrachtwagens. In tabel G kan de verdeling naar tijdsvak worden opgezocht. Voor het hoogwaardig bedrijvenpark kan de volgende verdeling worden gevonden: · in de aanvoer is de verdeling 7-10 uur, 10-15 uur, 15-19 uur, 19-7 uur: 40%, 40%, 18%, 3%; · In de afvoer is de verdeling 7-10 uur, 10-15 uur, 15-19 uur, 19-7 uur: 26%, 32%, 38%, 4%. Dit levert de volgende resultaten op: · aanvoer: 3 vrachtvoertuigen van 7-10 uur, 3 vrachtvoertuigen van 10-15 uur, 2 vrachtvoertuigen van 15-19 uur en 0 vrachtvoertuigen van 19-7 uur; · afvoer: 2 vrachtvoertuigen van 7-10 uur, 3 vrachtvoertuigen van 10-15 uur, 3 vrachtvoertuigen van 15-19 uur en 0 vrachtvoertuigen van 19-7 uur *. *afrondingsverschil van 1 voertuig
Tabel F: verdeling over voertuigtypen per type terrein Type bedrijventerrein
Aanvoer bestelbus
Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Afvoer lichte vracht
15% 20% 13% 38% 36%
zware vracht bestelbus
17% 14% 6% 27% 21%
67% 65% 81% 35% 43%
lichte vracht
36% 14% 32% 36% 46%
zware vracht
10% 9% 7% 20% 14%
54% 76% 61% 44% 40%
Tabel G: verdeling over de dag per type terrein Type bedrijventerrein
Aanvoer 7.00-10.00
10.0015.00
15.0019.00
Afvoer 19.00-7.00 7.00-10.00
10.0015.00
15.0019.00
19.00-7.00
Zeehaventerrein
47%
39%
11%
3%
39%
33%
24%
3%
Zwaar industrieterrein
31%
40%
26%
3%
30%
38%
26%
6%
Distributieterrein
34%
38%
25%
3%
29%
27%
39%
5%
Hoogwaardig bedrijvenpark
40%
40%
18%
3%
26%
32%
38%
4%
Gemengd terrein
34%
42%
21%
4%
33%
30%
32%
5%
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
23
3.4 Overige logistieke kenmerken opzoeken of berekenen In bijlage 3 staan nog twee logistieke kenmerken per type bedrijventerrein: · afstanden van de binnenkomende (aanvoer) en de uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen. · verdeling over de dagen van de week van de binnenkomende (aanvoer) en de uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen. Met behulp van deze kenmerken kan worden nagegaan op welke afstand vanaf het terrein het vrachtverkeer nog een relevante omvang en dus invloed heeft en wat drukkere en minder drukke dagen in de week zijn.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
24
4
Praktijkervaringen met gebruik van de kengetallen
4.1 Ervaringen Nieuwegein, bedrijventerrein ’t Klooster Rijkswaterstaat Directie Utrecht heeft in 2003 een student van de Hogeschool van Amsterdam gevraagd om onderzoek te doen naar de verwachte vrachtvoertuigbewegingen op het aan te leggen bedrijventerrein ’t Klooster. De kengetallen goederenvervoer zijn hierbij leidend geweest, en de resultaten zijn vastgelegd in een afstudeerrapport van Tineke Kuipers. Om de voorspellingswaarde van de kengetallen in de praktijk te testen, zijn deze kengetallen ook toegepast om de vrachtvoertuigproductie te meten op het bestaande bedrijventerrein Plettenburg/De Wiers. Deze resultaten zijn vervolgens vergeleken met beschikbare telgegevens voor dit bedrijventerrein. De belangrijkste ervaringen uit het onderzoek waren als volgt: Bedrijventerrein Plettenburg/De Wiers Allereerst is de methode toegepast op het bestaande bedrijventerrein Plettenburg/De Wiers (P/DW), waar alle ruim 300 gevestigde bedrijven met SBI-code bekend zijn. De kengetallen zijn toegepast om de verwachte voertuigproductie per dag te berekenen, en deze uitkomsten zijn vergeleken met de telgegevens. Het berekende aantal vrachtvoertuigbewegingen bleek circa tweemaal zo hoog als de resultaten uit de telling. Resultaten bedrijventerrein Plettenburg / De Wiers Aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag Aantal vrachtvoertuigen per dag Aantal vrachtvoertuigen aanvoer Aantal vrachtvoertuigen afvoer
Kengetallen 12.461 6.230 3.251 2.979
Telling 5.098 n.b. n.b. n.b.
Bedrijventerrein ’t Klooster Vervolgens zijn voor ’t Klooster de kengetallen gebruikt voor het inschatten van de vrachtvoertuigproductie. Hier zijn vrachtvoertuigbewegingen ingeschat vanuit drie verschillende invalshoeken: (1) vrachtvoertuigbewegingen berekend op basis van kengetallen per type bedrijf op SBI-code: 5825 vrachtvoertuigbewegingen per dag; (2) vrachtvoertuigbewegingen berekend op basis van kengetallen voor een gemengd bedrijventerrein met gemiddeld gelijke kavels: 3725 vrachtvoertuigbewegingen per dag; (3) vrachtvoertuigbewegingen berekend op basis van kengetallen voor een gemengd bedrijventerrein met enkele grote kavels en verdere kleinere kavels: 5468 vrachtvoertuigbewegingen per dag. Op basis van deze resultaten zijn in het afstudeerrapport onder meer de volgende conclusies over het praktijkgebruik van de kengetallen opgedaan: · Toepassing van de kengetallen geeft een onderbouwing van de schatting van het aantal toekomstige vervoersbewegingen bij de ontwikkeling van een nieuw bedrijventerrein. · De kengetallen per type bedrijventerrein lijken onvoldoende gedifferentieerd. De term gemengd terrein is een verzamelnaam, waaronder veel verschillende terreininrichtingen kunnen vallen. De afstudeerder concludeert dat er beter gebruikgemaakt kan worden van de kengetallen per type bedrijf, waarbij dan een schatting gemaakt dient te worden van het aantal bedrijven en de verdeling per SBI-code op het bedrijventerrein. · Verschillende veronderstellingen bij de kengetallen kunnen de uitkomsten minder nauwkeurig maken. Zo wordt er bij de kengetallen van uitgegaan dat vrachtvoertuigen bij aflevering van goederen geen andere goederen laden, in de praktijk is dit waarschijnlijk niet altijd het geval. Hierdoor wordt het aantal vrachtvoertuigbewegingen overschat. CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
25
Deze ervaringen leidden in het afstudeerrapport tot onder meer de volgende aanbevelingen: · Finetuning van de kengetallen via: (1) ontwikkeling van vrachtvoertuigvoorspelformules voor alle SBI-codes, waardoor niet met gemiddelden hoeft te worden gewerkt; (2) onderzoek naar het % vrachtwagens met retourlading en dit verwerken in de kengetallen; (3) op 1 cijfer achter de komma afronden zodat de onnauwkeurigheid door afronding kan worden verminderd. · Uitvoeren van vrachtvoertuigtellingen zodra ’t Klooster is uitgegeven, zodat een oordeel kan worden gegeven over de voorspellende waarde van de kengetallen. Daarnaast kan nog het volgende worden opgemerkt: · Het verschil tussen de kengetalberekeningen en de telgegevens voor Plettenburg/De Wiers is met een factor 2 opmerkelijk. De verklaring voor dit verschil kan in de volgende drie punten liggen: (1) er vindt inderdaad voor een deel aan- en afvoer via één vrachtwagen plaats; (2) er zijn relatief weinig grote bedrijven op het bedrijventerrein; (3) de marges in de kengetallen op basis van alle bedrijven uit de steekproef zijn aanzienlijk (zie hoofdstuk 5). · De verschillen tussen de resultaten voor bedrijventerrein ’t Klooster bij toepassing van de drie invalshoeken zijn eveneens opmerkelijk. Het blijkt dat het nogal wat uitmaakt of er een aantal grotere bedrijven wordt verwacht; grotere bedrijven trekken het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen omhoog. 4.2 Ervaringen Provincie Limburg De ervaringen van de Provincie Limburg met het gebruik van de kengetallen zijn zonder meer positief te noemen. De volgende schriftelijke reactie is ontvangen: Wij hebben als cluster goederenvervoer van de afdeling Mobiliteit herhaalde keren dankbaar gebruikgemaakt van de nota ‘Kengetallen goederenvervoer en bedrijventerreinen’. Allereerst tijdens het toetsen en beoordelen van de verkeersproductie attractieberekeningen door externe adviesbureaus, die in opdracht van de provincie zijn uitgevoerd in het kader van de totstandkoming van de Polaanvulling Provinciaal Economisch Kerngebied St. Joost en van de Polaanvulling ZuidLimburg. (Noot TNO: bij telefonische navraag werd nog genoemd dat door de check met de kengetallen foutieve aannames bij adviesbureaus naar boven kwamen.) De kengetallen bleken verder een waardevolle aanvulling op onze eigen ervaringscijfers bij het totstandkomen van dergelijke verkeersberekeningen. Verder hebben wij een verwijzing naar de kengetallen goederenvervoer en bedrijventerreinen laten opnemen in de herziening van de Handleiding Bestemmingsplannen van de provincie Limburg. Dit is een soort leidraad voor met name gemeenten en adviesbureaus over hoe zij moeten omgaan met de uitvoering van het (ruimtelijk) provinciaal beleid, met andere woorden, hoe zij aan de doorwerking van dit beleid concreet invulling moeten geven. 4.3 Conclusies inzake praktijkervaringen met gebruik van en marges in de kengetallen Op basis van de hierboven gemelde praktijkervaringen vallen de volgende conclusies te trekken: kengetallen zijn wel bekend maar het gebruik lijkt achter te blijven bij de mogelijkheden; positieve praktijkervaringen kengetallen overheersen; bij vergelijkingen met telgegevens lijken ruime marges voor kengetallen gehanteerd te moeten worden (de ervaringen voor Nieuwegein zijn anders dan die voor Limburg); of meer aandacht worden besteed aan de verdeling van de bedrijven naar grootte;
(1) (2) (3)
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
26
kengetallen voor type bedrijventerreinen zijn onvermijdelijk algemeen, beter zou het zijn om in te schatten welk type bedrijven (SBI-code) op een bedrijventerrein komen en welk aandeel hiervan grotere bedrijven zijn (gebaseerd op ervaringen Nieuwegein); (5) het aantal verwachte grotere bedrijven op een bedrijventerrein heeft een belangrijke invloed op de voorspelde vrachtvoertuigbewegingen (gebaseerd op ervaringen Nieuwegein). (4)
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
27
5
Indicatie van marges in de kengetallen
5.1 Aanzienlijke marges in kengetallen door beperkt aantal extreem hoge meetwaarden TNO heeft voor alle kengetallen de standaarddeviatie berekend, en voor de meerderheid van de kengetallen is de standaarddeviatie hoger dan het gemiddelde. Hieronder worden de marges in standaarddeviatie gegeven voor de kengetallen per type bedrijventerrein. De term standaarddeviatie wordt gebruikt om de spreiding (de mate waarin de waarden onderling verschillen) in een set waarnemingen aan te geven. Bij een grote standaarddeviatie is de spreiding van de waarden rond het gemiddelde groot. Type bedrijventerrein Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Aanvoer per bedrijf per dag standaardgemiddelde deviatie 7.4 10.2 12.7 15.7 28.8 128.5 8.5 12.8 8.3 9.9
Afvoer per bedrijf per dag standaardgemiddelde deviatie 13.9 14.9 11.2 16.0 14.6 26.6 9.1 23.6 8.1 12.8
Aantal bewegingen per dag standaardgemiddelde deviatie 42.6 46.2 47.9 62.0 86.8 295.4 35.2 71.2 32.7 42.3
Ter illustratie: het aantal vrachtwagens dat producten aanvoert per dag bij respondenten die op een gemengd terrein gevestigd zijn (meer dan de helft van de respondenten). Het gemiddelde is hier 8,3 vrachtwagens met aanvoer per dag, de standaarddeviatie is met 9,9 hoger dan het gemiddelde. De reden van deze hoge standaarddeviatie is dat er een beperkt aantal grotere bedrijven is met een extreem hoge voertuigproductie. De onderstaande figuur geeft een nadere toelichting.
In dit histogram is te zien dat de aanvoer per bedrijf per dag op een gemengd bedrijventerrein bij bijna 90 procent van de bedrijven lager is dan 15 en bij bijna 80 procent van de bedrijven lager dan 10. Dit zorgt ervoor dat het kengetal met 8,3 ook onder de 10 ligt. Echter, een kleine 10 procent van de bedrijven op gemengd terrein heeft een veel hogere voertuigproductie bij de aanvoer, oplopend tot 94 voor een respondent. Deze 10 procent van de bedrijven zorgt voor de hoge standaarddeviatie van 9,9. Het totaal aantal vrachtvoertuigbewegingen per bedrijf per dag op een gemengd bedrijventerrein wordt bepaald door tweemaal het kengetal voor de aanvoer en tweemaal het kengetal voor de afvoer te nemen. De vrachtwagen rijdt immers af en aan. Omdat ook bij de afvoer een relatief hoge CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
28
standaarddeviatie van 12,8 gemeten is, is de standaarddeviatie voor het totaal aantal voertuigbewegingen bij een gemiddeld bedrijf op een gemengd terrein (32) met ruim 42 eveneens hoog te noemen. Deze hoge marges in de kengetallen vormen een goede verklaring voor de meetresultaten in Nieuwegein: (1) De tweemaal zo hoge inschatting van het aantal dagelijkse vrachtvoertuigbewegingen op Plettenburg/De Wiers in Nieuwegein op basis van de kengetallen ten opzichte van de actuele meetgegevens wordt waarschijnlijk voor een groot deel veroorzaakt door het feit dat er op dit bedrijventerrein vrijwel geen grote bedrijven zitten. (2) De significant hogere uitkomst voor bedrijventerrein ’t Klooster van het aantal dagelijkse vrachtvoertuigbewegingen met een aantal grotere bedrijven (5468) versus een gemiddelde zonder grote bedrijven (3725) wordt eveneens door deze marges bepaald. Het is trouwens niet ongebruikelijk dat er aanzienlijke marges zijn in dit soort kengetallen, ook elders in de bouw en ruimtelijke ordening worden kengetallen gebruikt die een grote spreiding kennen. TNO heeft op basis van de statistische analyse van de ruim 1200 ingevulde enquêtes in 2002 ook de marges in de kengetallen per gemiddeld bedrijf in specifieke sectoren bepaald. Een overzicht is in de volgende tabel te vinden. Tabel H: overzicht marges kengetallen
Type sector 15 Voeding/drankindustrie 17 Textielindustrie 18 Kledingindustrie 19 Leer/lederwarenindustrie 20 Houtindustrie excl. meubels 21 Papier/kartonindustrie 22 Grafische industrie 23 Aardolie/steenkolen ind. 24 Chemieindustrie 25 Rubber/kunststof ind. 26 Glas/aardewerk ind. 27 Primaire metaalind. 28 Metaal industrie 29 Machine industrie 30 Kantoormachine-/ computerindustrie 31 Elektrische machine int. 32 Auto/telecom industries 33 Medische apparaten int. 34 Auto/opleggers int. 35 Transportmiddelen int. 36 Meubelindustrie 37 Recycling industrie 45 Bouwnijverheid 50 Autoverkoop/garage/ benzinestations 51 Groothandel 60 Vervoer over land 63 Dienstverlening aan vervoer 64 Post en telecommunicatie
Aanvoer per bedrijf per dag standaardgemiddeldeviatie de 10.3 13.2 4.7 3.4 4.1 2.0 4.1 3.9 4.0 3.5 7.8 8.1 7.9 15.9 5.3 3.4 9.7 10.5 4.9 2.9 13.3 20.0 5.1 4.4 7.0 7.4 10.6 13.8 2.7 1.5 5.7 5.3 21.0 48.1 7.7 7.6 8.7 7.4 8.1 8.1 4.5 4.0 16.7 16.3 8.2 14.0 7.4 11.4 12.2 60.9 31.9 103.6 30.8 37.7 9.2 8.8
Afvoer per bedrijf per dag standaardgemiddeldeviatie de 9.2 10.3 5.0 4.3 2.3 1.3 3.5 2.5 4.3 4.0 10.7 11.9 7.9 16.3 10.3 13.2 9.7 11.0 5.8 6.1 21.4 30.6 4.8 3.8 4.7 3.5 8.2 14.4 2.0 1.7 3.3 2.1 10.4 17.2 4.7 5.1 5.7 6.8 2.3 1.4 3.5 4.1 2.3 0.6 8.4 13.3 16.1 94.1 13.2 62.3 24.4 35.5 31.3 36.8 7.8 6.9
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
Aantal bewegingen per bedrijf per dag standaardgemiddeldeviatie de 39.0 43.7 19.3 14.7 12.8 5.3 15.0 12.4 16.7 14.2 36.9 34.7 31.5 64.2 31.0 21.3 38.8 37.2 21.4 15.3 69.3 96.7 19.8 16.1 23.6 19.1 37.5 55.9 9.3 6.1 18.0 14.6 62.8 128.9 24.9 22.8 28.9 26.7 20.9 17.2 16.1 15.7 38.0 32.2 33.1 53.4 47.0 191.1 50.8 245.1 112.6 250.8 124.2 148.5 34.0 31.3 29
Ook hier zijn de marges in de kengetallen gemiddeld behoorlijk hoog, alhoewel er wel onderscheid is tussen bedrijven in verschillende sectoren. Zo is de standaarddeviatie bij bedrijven in sectoren als kleding, aardolie/steenkool en rubber/kunststof beperkt, terwijl die bij de audio/telecommunicatie, vervoer over land en vooral bij autoverkoop/garage/benzinestations en groothandels enorm groot is. Vooral de laatste sector is van belang, omdat deze sector op veel bedrijventerreinen in Nederland een significant aandeel heeft. In de bijlage 4 staan voor de volledigheid de kengetallen (inclusief de marges) per bedrijf opgesplitst naar type voertuig (bestelauto, lichte vrachtwagen, zware vrachtwagen) opgenomen. Het beeld is hier uiteraard niet anders, ook hier zijn de marges in de kengetallen groot. 5.2 Hoe om te gaan met hoge marges in kengetallen? De belangrijkste conclusies ten aanzien van het praktisch gebruik van de kengetallen zijn als volgt: · Het berekende aantal vrachtvoertuigbewegingen per dag via kengetallen kunnen door de hoge marges mogelijk flink afwijken van de daadwerkelijke voertuigberekeningen. · De kengetallen zijn in veel gevallen gebaseerd op de gegevens van 80-85 procent MKB en 10-15 procent grotere bedrijven, waarbij de laatste relatief veel meer vrachtverkeer kennen. Deze verdeling in bedrijfsgroottes komt relatief veel voor op bedrijventerreinen en in sectoren. Als een nieuw te plannen bedrijventerrein ongeveer ook deze verdeling tussen MKB en grotere bedrijven kent, zijn de gemiddelde kengetallen goed bruikbaar. Als er minder dan 10-15 procent grotere bedrijven worden verwacht, moeten de kengetallen naar beneden worden aangepast, het omgekeerde geldt als er meer dan 10-15 procent grotere bedrijven zijn. De in 2.1 beschreven aanpak bij bedrijventerrein ’t Klooster in Nieuwegein lijkt hiermee goed bruikbaar. · Het lijkt op dit moment niet zinvol om de kengetallen te gaan corrigeren voor bijvoorbeeld een percentage gecombineerde aan- en afvoerbewegingen.
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
30
Literatuur 1
2
‘Goederenvervoer en bedrijventerreinen: kengetallen voor het inschatten van de omvang en aard van goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’ opgesteld door INRO-TNO, maart 2002 (gebruikershandleiding, achtergrondrapportage en bijlagen bij de achtergrondreportage (opgedragen in samenwerking met RWS Directie Zuid Holland) Resultaten aanvullende verkenning ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van/naar bedrijventerreinen’, TNO, Delft augustus 2005 (in opdracht van CROW)
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
31
Bijlage 1 Overige logistieke kenmerken per sector Tabel I: Verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per sector per dag naar dagdelen op verschillende typen bedrijventerrein
Type sector 15 Voeding/drankindustrie 17 Textielindustrie 18 Kledingindustrie 19 Leer/lederwarenindustrie 20 Houtindustrie excl. meubels 21 Papier/kartonindustrie 22 Grafische industrie 23 Aardolie/steenkolen ind 24 Chemieindustrie 25 Rubber/kunststof ind 26 Glas/aardewerk ind 27 Primaire metaalind 28 Metaal industrie 29 Machine industrie 30 Kantoormach/computerind 31 Elektrische machine ind 32 Audio/telecom industrie 33 Medische apparaten ind 34 Auto/opleggers ind 35 Transportmiddelen ind 36 Meubel industrie 37 Recycling industrie 45 Bouwnijverheid 50 Autoverkoop/garage / benzinestations 51 Groothandel 60 Vervoer over land 63 Dienstverlening aan vervoer 64 Post en telecommunicatie
gemiddeld aantal bewegingen per bedrijf per dag 39,0 19,4 12,8 15,2 16,6 37,0 31,6 31,2 38,8 21,4 69,4 19,8 23,4 37,6 9,4 18,0 62,8 24,8 28,8 20,8 16,0 38,0 33,2 47,0 50,8 112,6 124,2 34,0
07-10 uur
10-15 uur
15-19 uur
19-07 uur
15,8 4,9 2,6 2,8 6,0 11,3 9,8 4,9 11,4 5,8 27,9 4,0 6,8 11,2 2,5 5,1 11,9 5,4 8,7 4,2 5,6 3,3 15,8
12,8 9,9 5,5 6,9 5,8 11,4 12,8 9,2 14,2 8,3 22,4 6,8 11,2 15,0 5,6 6,6 27,0 9,5 11,6 12,2 6,1 19,0 9,9
6,8 4,6 4,5 5,5 3,5 11,9 8,8 16,5 12,0 6,8 15,6 8,4 4,9 10,7 1,4 6,3 23,6 10,0 7,5 4,4 4,0 15,7 7,0
3,7 0,2 0,3 0,0 1,3 2,4 0,2 0,6 1,4 0,4 3,1 0,4 0,6 0,9 0,0 0,0 0,2 0,0 0,7 0,0 0,2 0,0 0,7
11,8 14,9 32,9 47,2 14,6
21,4 17,6 26,7 34,2 7,5
10,9 16,5 35,3 27,3 7,7
2,8 1,8 18,4 15,5 4,2
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
32
Tabel J. Verdeling over afstanden van de binnenkomende (aanvoer) en uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen per sector SBI-sector
Aanvoer 0-20 km
Afvoer
20-50 50-100 >100 km km km
0-20 km
20-50 50-100 >100 km km km
15 Vervaardiging voedingsmiddelen en dranken 19%
26%
27%
28%
36%
18%
21%
25%
17 Vervaardiging textiel
16%
13%
22%
49%
27%
15%
20%
38%
18 Vervaardiging kleding
11%
41%
20%
28%
13%
41%
20%
27%
19 Vervaardiging leer en lederwaren (excl. kled.) 15%
16%
23%
46%
23%
19%
16%
43%
20 Houtindustrie (excl. meubels)
26%
22%
26%
26%
32%
22%
24%
23%
21 Vervaardiging papier, karton
4%
6%
10%
79%
9%
10%
26%
55%
22 Uitgeverijen, drukkerijen en reproductie 13% v.media 23 Aardolie- en steenkoolverwerkende industrie 5%
23%
34%
31%
37%
31%
18%
15%
30%
10%
55%
5%
15%
25%
55%
24 Vervaardiging chemische producten
10%
10%
21%
58%
12%
20%
19%
48%
25 Vervaardiging producten rubber/kunststof
12%
17%
19%
53%
18%
18%
22%
42%
26 Vervaardiging van glas, aardewerk etc
14%
18%
26%
42%
28%
24%
22%
25%
27 Vervaardiging van metalen in primaire vorm
4%
6%
40%
50%
3%
25%
28%
44%
28 Vervaardiging van producten van metaal
21%
28%
24%
26%
26%
27%
22%
25%
29 Vervaardiging van machines en apparaten
28%
27%
22%
23%
29%
21%
17%
34%
30 Vervaardiging van kantoormachines en computers 31 Vervaardiging van overige elektrische machines 32 Vervaardiging van audio-, video- en telecom. app. 33 Vervaardiging medische apparaten, instrumenten 34 Vervaardiging v. auto’s, aanhangwagens, opleggers 35 Vervaardiging van transportmiddelen
47%
7%
14%
32%
27%
6%
11%
57%
1%
8%
20%
71%
26%
13%
14%
47%
14%
16%
24%
46%
3%
11%
21%
66%
32%
9%
14%
45%
32%
16%
15%
37%
19%
25%
24%
33%
17%
25%
23%
36%
11%
37%
10%
42%
21%
25%
10%
44%
36 Vervaardiging van meubels, overige goederen 21% n.e.g 37 Voorbereiding tot recycling 20%
28%
24%
27%
28%
23%
27%
22%
42%
13%
25%
3%
37%
30%
30%
45 Bouwnijverheid
42%
30%
19%
9%
54%
26%
13%
6%
50 Handel in en reparatie v. auto’s, motorfietsen, 33% benzinestations 51 Groothandel en handelsbemiddeling 15%
23%
18%
27%
45%
23%
16%
16%
17%
20%
48%
25%
20%
20%
35%
60 Vervoer over land
26%
20%
22%
32%
22%
19%
23%
36%
63 Dienstverlening t.b.v. het vervoer
19%
23%
22%
36%
15%
21%
16%
48%
64 Post en telecommunicatie
30%
45%
9%
16%
16%
56%
15%
13%
24%
22%
21%
32%
32%
23%
19%
27%
Totaal
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
33
Tabel K. Verdeling over dagen van de week van de binnenkomende (aanvoer) en uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen per sector
14%
1%
0%
17%
17%
18%
18%
19%
10%
0%
19%
22%
0%
0%
16%
20%
20%
21%
23%
0%
0%
18
18%
18%
18%
27%
18%
0%
0%
18%
21%
13%
29%
19%
0%
0%
19
17%
22%
21%
20%
19%
1%
0%
14%
19%
18%
25%
23%
1%
0%
20
19%
20%
20%
23%
19%
0%
0%
19%
18%
18%
20%
23%
2%
0%
21
19%
21%
19%
23%
19%
0%
0%
19%
21%
19%
20%
21%
0%
0%
22
19%
20%
22%
20%
19%
0%
0%
18%
20%
21%
21%
20%
0%
0%
23
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
24
23%
19%
20%
18%
19%
1%
1%
19%
19%
19%
22%
21%
0%
0%
25
18%
20%
21%
20%
20%
1%
0%
17%
20%
20%
21%
21%
0%
0%
26
19%
19%
20%
21%
21%
0%
0%
20%
19%
20%
20%
20%
0%
0%
27
21%
18%
21%
17%
23%
0%
0%
19%
17%
19%
18%
26%
0%
0%
28
21%
20%
20%
20%
19%
0%
0%
20%
19%
18%
20%
23%
0%
0%
29
19%
20%
20%
20%
20%
1%
0%
18%
18%
20%
21%
22%
1%
0%
30
17%
18%
22%
18%
25%
0%
0%
17%
18%
22%
18%
25%
0%
0%
31
33%
15%
16%
16%
20%
0%
0%
21%
26%
20%
21%
13%
0%
0%
32
19%
20%
20%
22%
18%
0%
0%
17%
17%
16%
16%
34%
0%
0%
33
19%
18%
23%
18%
22%
1%
0%
17%
19%
19%
22%
24%
0%
0%
34
20%
20%
19%
22%
19%
1%
0%
17%
18%
20%
21%
23%
1%
0%
35
17%
17%
18%
16%
18%
7%
7%
14%
12%
14%
16%
29%
7%
7%
36
20%
18%
23%
21%
17%
0%
0%
20%
19%
18%
24%
20%
0%
0%
37
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
45
20%
20%
19%
20%
20%
1%
0%
21%
20%
19%
19%
20%
1%
0%
50
18%
20%
19%
20%
20%
3%
0%
17%
20%
19%
20%
20%
3%
0%
51
20%
22%
19%
20%
18%
1%
0%
18%
20%
20%
20%
20%
2%
0%
60
19%
18%
20%
19%
21%
3%
0%
21%
19%
19%
19%
18%
3%
2%
63
18%
19%
20%
21%
21%
1%
0%
19%
19%
20%
20%
20%
1%
1%
64
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
20%
20%
20%
20%
20%
0%
0%
Totaal
20%
20%
20%
20%
19%
1%
0%
19%
19%
19%
20%
21%
1%
0%
zondag
24%
21%
vrijdag
24%
20%
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
zaterdag
donderdag
woensdag
18%
19%
dinsdag
20%
17
vrijdag
15
dinsdag
zondag
maandag
Afvoer zaterdag
donderdag
woensdag
Aanvoer maandag
SBI- code
34
Bijlage 2 Overige logistieke kenmerken per type bedrijventerrein Tabel L. Verdeling over afstanden van de binnenkomende (aanvoer) en uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen per type bedrijventerrein Aanvoer
Type terrein
0-20 km
Afvoer
20-50 km 50-100 km >100 km
0-20 km
20-50 km 50-100 km >100 km
Zeehaventerrein
15%
21%
31%
33%
10%
14%
16%
60%
Zwaar industrieterrein
20%
23%
21%
36%
23%
21%
19%
38%
Distributieterrein
14%
19%
22%
45%
25%
19%
22%
34%
Hoogwaardig bedrijvenpark
26%
22%
19%
32%
31%
24%
16%
29%
Gemengd terrein
22%
22%
23%
33%
29%
23%
21%
27%
Tabel M. Verdeling over dagen van de week van de binnenkomende (aanvoer) en uitgaande (afvoer) vrachtvoertuigen per type bedrijventerrein
vrijdag
maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
zondag
18%
19%
18%
21%
0% 0%
21%
18%
20%
18%
21%
0%
0%
20%
19%
20%
19%
20%
1% 0%
21%
19%
19%
20%
20%
1%
1%
20%
20%
20%
19%
19%
1% 0%
20%
19%
20%
20%
19%
2%
1%
20%
20%
20%
18%
21%
1% 0%
20%
20%
19%
20%
20%
0%
0%
19%
20%
20%
20%
19%
1% 0%
19%
19%
20%
20%
21%
1%
0%
zondag
donderdag
24%
zaterdag
woensdag
Afvoer
dinsdag
Zeehaventerrein Zwaar industrieterrein Distributieterrein Hoogwaardig bedrijvenpark Gemengd terrein
Aanvoer maandag
Type terrein
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
35
Bijlage 3 Standaarddeviaties voor kengetallen SBI-code Standaarddeviaties bij onderscheid naar zware/lichte vrachtwagens en bestelauto’s. Zie paragraaf 5.2 voor uitleg. Tabel N: verdeling van gemiddelde vrachtvoertuigproductie per bedrijf per dag naar soorten vrachtvoertuigen op verschillende typen bedrijventerreinen Type sector
15 Voeding/drankindustrie 17 Textielindustrie 18 Kledingindustrie 19 Leer/lederwarenindustrie 20 Houtindustrie excl. meubels 21 Papier/kartonindustrie 22 Grafische industrie 23 Aardolie/steenkolen ind 24 Chemieindustrie 25 Rubber/kunststof ind 26 Glas/aardewerk industrie 27 Primaire metaalindustrie 28 Metaal industrie 29 Machine industrie 30 Kantoormach/computers 31 Elektrische machine ind 32 Audio/telecomindustrie 33 Medische apparaten ind 34 Auto/opleggers ind 35 Transportmiddelen ind 36 Meubel industrie 37 Recycling industrie 45 Bouwnijverheid 50 Autoverkoop /garage/ benzinestations 51 Groothandel 60 Vervoer over land 63 Dienstverlening aan vervoer 64 Post en telecommunicatie
aantal bewegingen per bedrijf per dag standaardgem. deviatie 39.0 43.7 19.3 14.7 12.8 5.3 15.0 12.4
bestelbus
9.4 6.9 7.5 5.5
standaarddeviatie 12.3 5.5 3.2 5.1
gem.
lichte vrachtwagen standaardgem. deviatie 4.5 7.4 5.9 5.9 2.8 2.8 5.6 7.4
zware vrachtwagen standaardgem. deviatie 25.0 43.2 6.6 9.4 2.5 2.8 3.9 3.6
16.7 36.9 31.5 31.0 38.8 21.4 69.3 19.8 23.6 37.5 9.3 18.0 62.8 24.9 28.9 20.9 16.1 38.0 33.1
14.2 34.7 64.2 21.3 37.2 15.3 96.7 16.1 19.1 55.9 6.1 14.6 128.9 22.8 26.7 17.2 15.7 32.2 53.4
6.4 4.2 12.7 4.5 8.5 6.0 11.4 6.3 11.1 13.4 6.0 10.0 27.5 12.4 10.7 8.4 7.7 2.7 19.4
7.4 5.6 18.0 9.0 9.7 5.9 16.8 6.5 10.7 11.1 2.0 7.8 57.7 14.5 13.5 5.7 10.2 2.3 24.8
3.0 3.8 14.6 1.0 7.8 5.3 8.3 3.5 5.3 15.5 2.0 4.3 32.0 6.6 6.7 7.3 3.4 19.3 6.1
4.0 6.7 49.2 2.0 12.4 5.0 23.5 2.6 5.7 56.4 2.0 3.1 66.9 9.2 6.7 8.2 2.2 26.6 17.0
7.3 28.9 4.2 25.5 22.4 10.0 49.6 10.0 7.1 8.7 1.3 3.7 3.3 5.9 11.5 5.1 4.9 16.0 7.5
9.2 33.7 8.2 25.4 24.9 13.5 75.1 13.7 7.7 9.5 2.3 3.9 5.2 11.5 15.9 6.8 7.7 9.2 28.3
47.0 50.8 112.6
191.1 245.1 250.8
31.8 13.9 13.4
169.1 24.5 35.1
7.2 7.8 9.7
15.2 16.8 35.6
8.0 29.1 89.5
20.0 241.6 241.4
124.2 34.0
148.5 31.3
25.9 18.8
53.8 14.9
11.2 2.4
21.0 3.6
87.0 12.8
133.1 26.4
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
36
Overige relevante uitgaven 227a 227b 227c 217 192 164 171 70
Goederenvervoer en bedrijventerreinen – Planproces Goederenvervoer en bedrijventerreinen – Routering vrachtverkeer Goederenvervoer en bedrijventerreinen – Vuistregels en kengetallen vrachtverkeer Verkeersveiligheidspalet voor bestel- en vrachtverkeer Leidraad duurzaam veilige inrichting van bedrijventerreinen Handboek Wegontwerp Richtlijn voor het akoestisch bewust ontwerpen en uitvoeren van laad- en loslocaties Tijdvensters voor vrachtverkeer
CROW-rapport 05-07 ‘Toepassing kengetallen goederenvervoer van en naar bedrijventerreinen’
2005 2005 2005 2005 2003 2002 2002 1993
37