time to PRIKBORD NMBS wil minder energie verbruiken NMBS LOGISTICS Tegen 2012 uit de rode cijfers
NMBS MOeT heT TIj KeReN
# 10 . juli 2010
Een frisse kijk op NMBS?
Ontdek het op www.nmbs.tv * met dank aan Clouseau voor het gebruik van de foto
Bestemming beter
heT VeRTROUWeN heRSTeLLeN Maandag 15 februari 2010 ging een
andere komt het aspect veiligheid prioritair
voordeel, want het maatschappelijk belang
schokgolf door het land toen twee
aan bod. het is dus iets waar we geenszins
van de trein is de jongste jaren blijven
reizigerstreinen botsten in Buizingen nabij
lichtzinnig mee omspringen.
toenemen. Ondanks de crisis blijft het
halle. Met in totaal 18 dodelijke slachtoffers en een ongeboren kind behoort deze treinramp tot de meest ernstige van de afgelopen decennia. In dit editoriaal wil ik nogmaals mijn diep medeleven betuigen aan de slachtoffers en hun familieleden. Bovendien wil ik iedereen, die net na het drama ter plaatse is gekomen om de slachtoffers te helpen evacueren en verzorgen, oprecht bedanken. Ik denk hierbij in het bijzonder aan de buurtbewoners, de brandweer, de politiediensten en natuurlijk ook de spoorwegmedewerkers. Ook binnen de spoorwegen heeft het drama een schok veroorzaakt: we hebben een sterke traditie van veiligheid, wat van de trein één van de allerveiligste vervoermiddelen maakt. Alle incidenten op de sporen worden onderzocht en geanalyseerd om na te gaan hoe we ze in de toekomst maximaal kunnen vermijden. In de opleidingen van treinbestuurders, treinbegeleiders, onderhoudspersoneel en
Ook qua financiële resultaten en op operationeel vlak was 2009 een dieptepunt, getekend door de economische crisis en oplopende kosten. het noopte ons ertoe een herstelplan uit te werken om NMBS de komende jaren financieel terug op het goede spoor te zetten. het eerste kwartaal van 2010 toont op het vlak van de resultaten weer wat lichtpuntjes, al blijven er nog zware schaduwen over NMBS hangen. het zal nog een hele tijd vergen om het trauma en de nasleep van Buizingen te verwerken. Ook de verbetering van de dienstverlening vraagt extra inspanningen: de stiptheid van het
aantal reizigers dat we vervoeren, aangroeien. het is onze plicht hen veilig en betrouwbaar naar hun bestemming te brengen. Daarom werkten we in alle openheid mee aan het onderzoek naar de oorzaken van de treinramp in Buizingen en beslisten we om het veiligheidssysteem TBL1+ versneld in te voeren. Qua reizigersgroei over de jongste tien jaar is NMBS de best presterende onderneming in europa. Ik wil daarvoor al onze klanten bedanken. het is nu aan ons om te bewijzen dat we het vertrouwen van de klant waard zullen blijven, ook in de komende jaren.
treinverkeer dient fors omhoog te gaan, een echt titanenwerk op het verzadigde Belgische net. Kortom, we moeten de handen uit de mouwen steken en het vertrouwen in de
Marc Descheemaecker
spoorwegen herstellen. Dat is in ons aller
Gedelegeerd Bestuurder
04
> INHOUD
> Engagement 06 > BLIK Korneel Detailleur 10 > HORIzON NMBS moet het tij keren 14 > SAMENSPOREN Bestemming lectuur
> Actie 16 > PRIKBORD 20 > DOSSIER Hoe veilig is de trein? 24 > binnenland - buitenland 26 > gOEDEREN Xrail op de sporen
> Achtergrond 30 > eXPeRtenWeRK tbl1+ team 32 > de WeRKdaG Onderstationschef Stefan Leysen 34 > tOen biJ nMbS 5 mei 1835 35 > MiJn tRein Patrick Wallens
COLOFON EN daNk – Concept : NMBS / – Teksten: Veerle Baele, Fabienne Mahieu, Alain-Pierre Meeus, Frieke Neyrinck, Hugo Stevens, Bruno Van Calster, Vanessa Vandenbruwaene - Foto’s: John deroo, leo Goossenaarts, denis Moinil – Opmaak: Kathleen Van Vaerenbergh, Veerle Baele – Eindredactie: Bruno Van Calster druk: Drukkerij Erasmus - Met de medewerking van Korneel Detailleur, Stefan Leysen – Met dank aan Patrick Wallens – Verantwoordelijke Uitgever: Michaël Vanloubbeeck, Hallepoortlaan 40, 1060 Brussel – Info:
[email protected]
06 > BLIK
OnRuSt / RuSt In een donkere maar grootse stijl schetst Korneel Detailleur twee archetypische taferelen. Op de tekening hiernaast (InterCity) stoomt een oude locomotief weg uit de stad in een indrukwekkende roetwolk. De trein is een verlossing uit de drukte van de stad, maar neemt deze tegelijkertijd ook mee. De rook van de locomotief omarmt de stad en ze smelten samen. Gelukkig is er, eenmaal buiten het bereik van de flatgebouwen, de kalmte van het reizen. De tekening op de volgende pagina’s (Slaaptrein) illustreert dit aspect. De trein wordt ‘s nachts een baken van rust, waarin je gezellig en rustig kan onderuitzakken in je zetel. Als je uit het raam kijkt, zie je enkel nog wat lichtjes en sterren.
Korneel Detailleur
Korneel Detailleur (°1986) groeide op in Gistel, een dorp bij Oostende, tussen de polders en de zee. hij is afgestudeerd in de Animatiefilm en doet momenteel zijn masterjaar Illustratie aan het KASK te Gent. hij werkte al voor verschillende projecten en magazines, en won daarnaast ook een aantal prijzen. Zijn werk lijkt met roet beslagen uit de West-Vlaamse poldergrond te komen gekropen. Zwarte en absurde humor, surrealisme en een donkere stijl komen samen in zijn illustraties, waarbij hij allerlei materialen combineert. www.korneeldetailleur.com
10 > HORIzON
nMbS MOet het tiJ KeREN FInanciële ReSultaten 2009 zORGWeKKend, eeRSte MaatReGelen GetROFFen
NMBS heeft in 2009 een verlies van 473,6 miljoen euro moeten incasseren. Dit resultaat kwam niet als een volkomen verrassing. Al in 2008 was duidelijk dat de economische en financiële crisis zwaar zou wegen op de prestaties van de goederensector. Ook het internationale reizigersverkeer deelde in de klappen. zorgwekkend is dat een belangrijk deel van het verlies te maken heeft met stijgende kosten, die ook in de komende jaren de prestaties van de onderneming onder druk zetten. het heeft de directie ertoe aangezet een aantal besparingsmaatregelen uit te werken, die bekrachtigd zijn door de raad van bestuur. Ondertussen dient het eerste kwartaal van 2010 zich alvast beter aan.
ReSULTAAT 2009 KLeURT DIePROOD NMBS ondergaat in 2009 duidelijk de gevolgen van de crisis. de globale omzet bedraagt 2.155,5 miljoen euro, of 2,6% minder dan in 2008. Dat de daling niet scherper is, heeft NMBS grotendeels te
toepassing van nieuwe boekhoudnormen
35,2%. Personeelskosten gaan met 4,6%
en betreft vooral de overname van perso-
omhoog, maar zijn sinds 2006 met bijna
neelsverplichtingen van NMBS-Holding (in
20% toegenomen. De infrastructuurver-
toepassing van de IAS-boekhoudnormen).
goeding neemt met 2,7% het minst toe.
Op het geconsolideerde resultaat van de
Overige intragroepprestaties (o.a. informa-
NMBS-groep heeft dit cijfer geen invloed.
tica, diensten in de stations voor rekening van NMBS) vergen 27,3% meer.
ZORGWeKKeNDe KOSTeNeVOLUTIe
PARADOXAAL BeeLD
de inkomstendaling staat een belangrijke
Al in 2008 stond het resultaat van NMBS
nMbS Mobility (binnenlands reizigersver-
kostenstijging (+ 6,3%), wat de resultaten
onder druk van de stijgende kosten van
keer) realiseert ondanks de crisis een om-
diep in het rood duwt. Op ebitda-niveau
energie, personeel en overige intra-
zet van 611,7 miljoen euro, een stijging
tekent NMBS een verlies op van 287,8
groepprestaties (prestaties ten laste van
met 5,9%. De hoge kosten en de toepas-
miljoen euro en het nettoverlies bedraagt
NMBS, aangerekend door NMBS-Holding
sing van de IAS-boekhoudnormen maken
- 473,6 miljoen. 187,8 miljoen euro daar-
en Infrabel). De kosten voor de tractie-
dat het resultaat desondanks keldert van
van is evenwel toe te schrijven aan de
energie stijgen tegenover 2008 met
-55,9 miljoen in 2008 naar -290,2 miljoen
danken aan het binnenlandse reizigersverkeer (+ 5,9% omzetgroei). tegenover
jan feb ma apr mei jun jul aug sep okt nov dec
-2% jan feb ma apr mei jun jul aug sep okt nov dec
maandevolutie ton-km (% verschil 2009/2008)
trendlijn
maandevolutie reizigers-km (% verschil 2009/2008)
in 2009. de extra reizigersgroei brengt
een operationeel verlies van ongeveer
om in 2012 het bedrijfsresultaat (ebitda)
dus paradoxaal een groter verlies met
60 miljoen euro. Het verlies is weliswaar
te beperken tot - 48 miljoen euro. De
zich mee. nMbS europe (internationaal
kleiner dan de omzetdaling, waaruit blijkt
commerciële activiteiten dienen zo snel
2.300 reizigersverkeer) voelt de gevolgen van
dat de eerste herstructureringsmaatrege-
mogelijk uit het rood te klimmen, terwijl
de crisis: de omzet bedraagt 217,9 mil2.200
len een positief effect hebben.
voor de openbare dienst (binnenlands
Omzet (mln. €)
resultaat. In 2008 boekte de sector nog 2.000
8,8 miljoen euro winst, in 2009 loopt het verlies op tot - 37,51.900 miljoen euro. In het goederenvervoer slaat de crisis het felst 1.800 toe. de omzet van goederensector slinkt 2005 2006 tot 266,6 miljoen euro, terugval 2.069,4 met omzeteen 1.897,2 23,7% tegenover het al slechte 2008. Het resultaat van NMBS Logistics evolueert navenant, van - 85,5 miljoen euro in 2008 naar - 145,9 miljoen euro in 2009. Dit is
reizigersvervoer) gemikt wordt op 2015.
2.155,5
joen of 3,5% minder. Dat leest af in het 2.100
FINANCIËN TeRUG OP ORDe BReNGeN
5,2%
Overige
gersverkeer3,1% wil NMBS de kosten terug0,1%
Andere dringen door exploitatiekosten
een beter beheer van de
16,2% rijpaden en een aantal kleinere ingrepen,
verbeteren (en bij uitbreiding die van de
Personeel
zoals bijvoorbeeld een vermindering van 2007 2008waar 2009 nMbS-Groep, de verliezen negatief Exploitatiekosten 45,4% NMBS-Holding * de logistieke kosten voor de catering. 2.157,8 2.212,5 2.155,5 wegen op de schuldevolutie) heeft het di6% Het aanrekenen van dossierkosten in de rectiecomité een reeks maatregelen voordistributie en de ontwikkeling van thalys gesteld. de raad van bestuur heeft deze * op de Vergoeding lijn Parijs infrastructuur – Amsterdam moeten de bekrachtigd en gaat het engagement aan 25%
Resultaat (mln. €) EBITDA (mln. €)
4
50
0
2
40
-100
0
30
-200
-2
20
-300
-4
10
-400
0
-500
2002 2003 2004 20052007 2006 2007 2008 2008 2009 2006
vergoeding infrastructuur
50 0 -50
-285,9
-100 -150 -200
-473,6
-250 2005-300 2006
2009
tractie-energieBelgië andereEurogebied exploitatiekosten personeel
in de sector van hetTractie-energie internationale reiziBevoorrading
Om de financiële positie van nMbS te
BBP in België enkosten in het eurogebied Evolutie (gecumuleerde percentages t.o.v. 2006)
-6
Verdeling kosten
Resultaat
-79,5
Resultaat -79,5 EBITDA (parameters 2008)
EBITDA
2007
2008
2009
-67,7 2005 -17,8 2006 -132,7 2007 -473,6 2008 -67,7 -17,8 -132,7 -285,9 -63,9 3,5 7,3 -108,0 -63,9 resultaat
(parameters 2008)
3,5 (parameters 7,3 -108,0 resultaat 2008) EBITDA
2009 -287,8 -263,9
EBITDA (parameters 2008)
480
Omzet NMBS Mobility (mln. €)
2005
2006
2007
2008
2009
484,2
522,6
551,9
577,9
611,7
180 170 2006
2007
2008
2009
200,9
213,8
225,7
217,9
Omzet NMBS Logistics (mln. €)
Omzet NMBS Europe (mln. €)
620
240
400
600
230
380
580
220
360
560
210
340
540
200
320
520
190
300
500
180
280
480
2005 185,5
260
170 2005
2006
2007
2008
2009
2005
2006
2007
2008
2009
2005
2006
2007
2008
2009
484,2
522,6
551,9
577,9
611,7
185,5
200,9
213,8
225,7
217,9
333,6
385,4
398,1
349,5
266,6
Omzet NMBS Logistics (mln. €)
inkomsten verhogen.
Het industrieel plan voor de vracht-
BeTeRSChAP IN ZIChT
in het binnenlandse reizigersverkeer plant
400 afdeling, dat op 15 december 2009 is 380
Het eerste kwartaal van 2010 geeft
Omzet NMBS Europe (mln. €)
240 NMBS een vermindering van de intra-
goedgekeurd, moet NMBS Logistics de 360
230 groepfacturen en een beter beheer van 220
kans 340geven haar financiële prestaties fors
de rijpaden. Door renegociatie van het
te320 verbeteren.
200
energiecontract in 2012 zullen de kosten
Op300 corporate niveau worden onder meer
voor tractie-energie substantieel dalen. 190
de uitgaven voor consultancy en operati-
180 Door een optimalere fraudebestrijding en 170
onele recurrente kosten voor de imple-
210
280 260
2005
2006
2007
2008
een hogere verkoop van vervoerbewijzen
mentatie333,6 van het385,4 beheersysteem ERP 398,1 349,5
moeten de opbrengsten stijgen. 185,5 200,9 213,8 225,7
beperkt.
2005
2006
2007
2008
2009
217,9
2009 266,6
gelukkig hoop op beterschap. zo stijgt de omzet vergeleken met hetzelfde kwartaal in 2008 met 6,8%. De inkomsten van NMBS Mobility stijgen met 2,4%. NMBS europe zag door de annulatie van nogal wat eurostar- en thalystreinen door het drama in buizingen zowat 6 miljoen euro omzet wegvallen, maar kan nog een stijging met 1,6% voorleggen. In de door de crisis getekende goederensector wint
Omzet NMBS Logistics (mln. €)
nMbS logistics opnieuw terrein: de omzet 400
gaat omhoog met 22,7%, volledig in lijn
380
met het recent door Europa goedgekeurde
360
bedrijfsplan.
340 320 Het goederenverkeer werd zwaar getroffen door de crisis in 2009, maar klimt uit het dal. het eerste kwartaal van 2010 stijgt de omzet van NMBS Logistics met 22,7%. 300 280 260 2005
2006
2007
2008
2009
Bestemming lectuur
Stichting lezen, vaste partner van nMbS, wil het lezen bevorderen door originele en kwalitatieve evenementen. aangezien lezen bij uitstek het beste tijdverdrijf in de trein is, kan de organisatie rekenen op de steun van nMbS. Op 23 april 2010 kregen de reizigers in Oostende ter gelegenheid van de Wereldboekendag een postkaartenset waarop de liefde voor de zee wordt bezongen door auteurs als homerus, Paul Snoek of Hugo Claus. En daar bleef het niet bij… een honderdtal jongeren mocht gratis met de trein naar het Vlaams Parlement, waar de voorzitter hen ontving in het kader van de Jeugdboekenweek. de kinderen mochten er hun recht op boeken verdedigen en konden luisteren naar vooraanstaande auteurs en werken met illustratoren. Ook de Franstalige lezer wordt niet vergeten. le Foire du livre in maart trok zowat 75.000 bezoekers. nMbS gaf present met de editie 2010 van het boekje “Compartiment auteurs” (het boekje is gratis te verkrijgen via mail naar
[email protected]).
15
> SAMENSPOREN
Reuzenstationschef voor Gembloers Naar aanleiding van de inwijding van het station van gembloers op 29 mei 2010 ging een reuzenoptocht door de straten. de show werd gestolen door de reuzenpop van de stationschef.
In de bres voor de biodiversiteit alle beetjes helpen, moeten Phebus en Jean-luc Vallard gedacht hebben. beide spoormannen geven met hun artistieke kijk op het amazonewoud hun zorg weer voor het behoud van het grootste ecosysteem van de planeet. door hun werk te exposeren in het jaar van de biodiversiteit willen ze aandacht vragen voor deze problematiek.
zomerfestivals doe je per trein nMbS staat ook dit jaar in het teken van de zomerfestivals, van couleur Café tot de Francofolies (21-25 juli 2010) en Marktrock Leuven. NMBS draagt de veiligheid van de jonge festivalgangers hoog in het vaandel en benadrukt dit door haar samenwerking met een aantal zomerfestivals. zo konden 750 festivalbezoekers van couleur café, die voor een meerdaags verblijf kozen, rekenen op een gratis treinbiljet.
16
> PRIKBORD
AANTAL KLAChTeN BINNeNLANDS TReINVeRKeeR BLIjFT STABIeL
De Centrale Klantendienst van NMBS heeft haar resultaten van 2009
hierna een overzicht van de ontvangen klachten per onderwerp.
bekendgemaakt. het aantal klachten over het binnenlandse treinverkeer blijft stabiel (+ 2,2%) ten opzichte van 2008. Dit is in lijn met de infoverstrekking
reizigersgroei (+ 1,9%). er is bovendien een markante daling in het aantal klachten verkregen via de ombudsman (- 26,0%).
personeel
stations diverse
4%
5%
2%
6%
Reizigers met een opmerking of een suggestie voor nMbS, of reizigers
stiptheid
39%
compensatie
met een klacht, richten zich in principe tot de centrale Klantendienst.
7%
indien het antwoord de verwachting van de reiziger niet inlost, kan deze contact opnemen met de ombudsman. Sommige klanten wenden zich echter niet rechtstreeks tot de Centrale Klantendienst, maar schrijven
verkoop producten
meteen de ombudsman aan.
21%
treindienst
Stiptheid oorzaak meerderheid klachten
16%
Het grootste deel van de klachten ontvangen in 2009 handelt over de stiptheid (- 4% ten opzichte van 2008), de treindienst (- 15% ten
Evolutie klachten via klantendienst per taalrol
opzichte van 2008) en de producten en verkoop (- 4% ten opzichte van 2008).
14.000 12.000
Klachten via de Centrale Klantendienst blijven stabiel. Totaal aantal klachten totaal aantal klachten
2008
2009
23.321
23.833
10.000 8.000 verschil 6.000 + 2,2%
Aantal klachten per taalrol Nederlands Frans Andere
4.000 2.000 0
Klachten via ombudsman dalen met bijna een kwart. Totaal aantal klachten
2008
2009
verschil
totaal aantal klachten
4.662
3.449
- 26,0%
3.977
3.004
- 24,5%
443
- 35,1%
2
-
Aantal klachten per taalrol
13.491
14.362
+ 6,5%
9.605
9.232
- 3,9%
Frans
225
239
+ 6.2%
Andere
Nederlands 2005
2006
2007
2008
Nederlands
2009
683 Frans 2
Evolutie klachten via ombudsman per taalrol
14.000 infoverstrekking personeel
12.000
stations diverse
4%
5%
2%
10.000 8.000
6%
stiptheid
39%
compensatie
6.000
Onderstaande grafieken tonen een duidelijk verschil in de verhouding per 7%
4.000 Forse stijging begin 2010
taalrol van rechtstreekse klachten ten opzichte van klachten ingediend
tijdens 2.000 de eerste vier maanden van 2010 heeft nMbS al 12.028 klachten ontvangen. dit is 25,1% meer dan voor diezelfde periode vorig jaar. 0 belangrijkste reden is het ongeval te buizingen dat voor heel wat reizigers
via de ombudsman. bij de klantendienst is er nog sprake van zowat een verkoop
producten 60/40-verhouding. Bij de ombudsman gaat dit echter om 87% Neder-
21%
2005
2006
verstrekkende gevolgen had.
landstalige klachten en 13% Franstalige klachten. treindienst
2007
2008
Nederlands
2009
Frans
16% Evolutie klachten via klantendienst per taalrol
Evolutie klachten via ombudsman per taalrol
14.000
5.000
12.000
4.000
10.000
3.000
8.000
2.000
6.000
1.000
4.000
0
2.000
2005
0 2005
2006
2007
2008
Nederlands
2009 Frans
Evolutie klachten via ombudsman per taalrol 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 2005 2006 2007 2008 2009 het aantal klachten stijgt à rato van de reizigersgroei. Nederlands
Frans
2006
2007
2008
Nederlands
2009 Frans
18
NMBS wil minder energie gebruiken
> PRIKBORD
De trein is een milieuvriendelijk alternatief
van groot belang om alle spoorwegoperatoren
christophe tassin. projectverantwoordelijke
voor auto of vliegtuig. De intrinsieke tech-
(nMbS en haar concurrenten) hun effectieve
bij nMbS technics. “Ook de seingeving heeft
nische eigenschappen van de trein maken
energieverbruik te factureren. Nu gebeurt dat
een grote invloed op het energieverbruik van
deze tot een zeer energie-efficiënt vervoer-
door berekeningen op basis van de afgelegde
een trein. Hoe gelijkmatiger, hoe beter. Dus
middel. Toch kan het nog beter. Niet enkel
ton- of reizigerskilometer. energiemeters in-
hoe minder een trein moet remmen voor een
het milieu is daarmee gediend, ook voor de
stalleren in de treinen is een oplossing om het
rood sein, om daarna weer op te trekken, hoe energiezuiniger.”
financiën van NMBS is dat een goede zaak. De kostprijs van de energie is de jongste jaren bijzonder sterk gestegen (meer dan
De energieprijs steeg
40% sinds 2006!). Een zo efficiënt mogelijk
sinds 2006 met 40%.
gebruik van energie is dus een absolute
de resultaten van de energiemeting zouden in de toekomst ook gebruikt kunnen worden voor de sensibilisering van de treinbestuurders, seingevers en alle andere personeelsle-
win-winsituatie. een van de oplossingen om zuiniger te rijden, is de installatie van een
effectieve verbruik te meten. daarom lanceren
den die het treinverkeer bepalen. “We kunnen
energiemeter in de treinen.
Infrabel en NMBS een proefproject met
bijvoorbeeld werken met een ‘richtsnelheid’.
10 energiemeters. Als dat project positief
dat is de meest energiezuinige snelheid voor
de trein springt zuinig om met energie. dank-
geëvalueerd wordt, zal nMbS op termijn al het
een bepaald traject, waarbij de trein stipt
zij onder andere de beperkte wrijving van
tractiematerieel uitrusten met energiemeters.
op tijd in een bepaald station
de ijzeren wielen op de rails en de inzet van
Op de nieuwe locomotieven type 18 en de
aankomt.”
elektrische motoren (die een veel beter rende-
Gen-motorstellen desiro Ml zijn energieme-
ment halen dan een verbrandingsmotor) kan
ters standaard voorzien.
de trein gunstige verbruikscijfers voorleggen. Wat niet wil zeggen dat er geen ruimte voor
Voordelen
verbetering is. Bijvoorbeeld door de rijstijl aan
eens de energiemeters geïnstalleerd, zal
te passen. De installatie van energiemeters
nMbS nagaan hoe een treinrit zo efficiënt,
kan daarbij helpen.
m.a.w. zo energiezuinig mogelijk gereden kan worden. “Als je weet dat het verschil tussen
Proefproject
het minimum – en maximumenergieverbruik
Het initiatief voor de installatie van ener-
op een bepaald traject 30 à 40% kan be-
giemeters gaat in eerste instantie uit van de
dragen, dan kunnen heel wat treinritten
infrastructuurbeheerder. Voor Infrabel is het
energiezuiniger afgelegd worden”, zegt
energiemeter in een locomotief. De installatie dient zorgvuldig te worden overwogen: de kostprijs van een energiemeter kan oplopen tot 30.000 euro!
nmbs lanceert mobiele website m.nmbs.be Sinds einde maart 2009 kan iedereen die
De mobiele website bevat de belangrijkste
alles is erop gericht om het gebruik zo een-
over een aangepaste gsm of smartphone
functies die voor de reiziger onderweg nuttig
voudig mogelijk te houden en de download-
beschikt de mobiele versie van de NMBS-
of interessant kunnen zijn:
tijden tot een minimum te beperken. Lees-
website bezoeken: m.nmbs.be. de grote troef
l
van de mobiele site is uiteraard de uiterst praktische geïntegreerde routeplanner.
l
l
l
dienstregelingen raadplegen in real time,
comfort en navigatiegemak staan voorop.
zoals op de gewone nMbS-website;
nMbS stelt deze dienst gratis ter beschikking
routeplanner van deur tot deur;
van haar reizigers. nMbS ondersteunt alle
in real time, specifieke vertrek- of
courante operating systems voor een maxi-
aankomsttijden opzoeken per station;
maal bereik. De mobiele website bestaat in
bijkomende praktische informatie
4 talen en is te vinden op m.nmbs.be.
opzoeken voor specifieke stations; l
informatie raadplegen over promoties of actuele thema’s.
Aantal treinen in zomerperiode blijft op niveau NMBS past naar jaarlijkse gewoonte haar treindienst aan tijdens de zomermaanden. een aantal treinen wordt in juli en augustus afgeschaft omdat veel vaste pendelaars in die periode met vakantie zijn. het aantal treinen in de zomer van 2010 blijft ten opzichte van 2009 op peil en ligt zelfs 3% hoger dan in 2007. Onderstaande tabel geeft de evolutie weer van het aanbod. ten opzichte van het normale aanbod wordt minder dan 7% van de
treinaanbod op een normale weekdag tijdens de zomer:
treinen afgeschaft. de belangrijkste betrokken lijnen zijn antwerpen – gent, Antwerpen – Brussel, Brussel – Luxemburg en Aalst – Burst. NMBS
aantal treinen
evolutie in %
2007
3590 treinen
100,0%
2008
3579 treinen
99,7%
antwerpen – brussel significant te verhogen. Voor deze reizigers zijn er
2009
3707 treinen
103,3%
dan ook voldoende alternatieven voorhanden.
2010
3713 treinen
103,4%
stelde vast dat op de lijn Aalst – Burst vooral schoolgaande jeugd reist, waardoor tijdens de zomermaanden de bezetting van deze treinen extreem laag ligt. Ook heeft NMBS de voorbije jaren heel wat inspanningen gedaan om de frequentie op de lijnen Antwerpen – gent en
hOe VeILIG IS De TReIN?
21 > DOSSIeR
na de treinramp van buizingen begin 2010 hebben de media uitgebreid aandacht besteed aan de veiligheid bij nMbS. Wie bepaalde artikels las, kreeg al snel de indruk dat de belgië helemaal niet zo veilig zijn spoorwegen in b en in vergelijking met de buurlanden ondermaats presteren. deze perceptie staat haaks op de nadruk die binnen de spoorwegen ligt op het veiligheidsaspect, ongeacht of het gaat om de opleiding van de bestuurders en de treinbegeleiders of het onderhoud van het treinmatreinma terieel. Ook de statistieken tonen aan dat wie in België de trein neemt, kiest voor een uiterst veilige vorm van vervoer. Installatie van een TBL 1+ module in de stuurpost van een locomotief.
Dode en zwaargewonde reizigers (oorzaak NMBS)
UIC-rangschikking: aantal ongevallen per treinkilometer, incl. incidenten zonder slachtoffers
29
10 8
20 12
6 4
10 4
3
1
0 2000
2001
2002
2003
9
8
7
2004
10
0 2005
2
4
2006 doden
7
6
4
2007
2 0
0
0
2008
2009
LU CH GB NL ES IT DE FI FR AT BE NO SE CZ DK SI BG GR PT SK PL LT RO LV HU EE
zwaargewonden
n zonder slachtoffers
evolutie van het aantal slachtoffers
2008 – totaal aantal reizigerskm autoverkeer: 132,6 miljard, bron FOD
de trein is intrinsiek een zeer veilig vervoermiddel. de jongste jaren
Economie). Voor de trein gaat het respectievelijk om 0 doden/mld rkm
was het aantal dode en zwaargewonde slachtoffers bijzonder laag. in
en 0,65 gewonden/mld rkm in datzelfde jaar.
2008 en 2009 vielen er geen dode reizigers te betreuren bij ongevallen waarvan de oorzaak bij nMbS ligt. het zwaarste ongeval voor
Veiligheidsniveau nog verhogen
buizingen was dat van Pécrot in 2001, waar 8 doden te betreuren
toch is er ruimte voor verbetering. in vergelijking met andere
vielen.
Europese spoorwegen (cijfers UIC 2008) behoort NMBS tot de betere
De statistieken houdt geen rekening met aanrijdingen op overwegen,
helft, maar ze zit niet in toppositie als we kijken naar het aantal
zelfdodingen of ongevallen te wijten aan eigen onvoorzichtigheid.
ongevallen per treinkilometer. Het huidige management heeft niet
zelfdodingen bijvoorbeeld eisen een grote tol: jaarlijks laten
getalmd om extra maatregelen te nemen: van bij de oprichting van de
gemiddeld 90 personen het leven bij een zelfdoding op de sporen.
operator NMBS in 2005 werd beslist om snel werk te maken van de
SK PL LT RO LV HU EE
installatie van het veiligheidssysteem tbl1+ in de treinen. dit Het hoge veiligheidsniveau van de trein blijkt nog duidelijker als we
systeem detecteert een trein op 300 meter voor een rood sein en
de cijfers vergelijken met het autoverkeer. In 2008 vallen er op de
stopt hem automatisch indien de snelheid boven de 40 km/u ligt. Een
wegen 944 doden en 6782 zwaargewonden (cijfers 2009 nog niet
ander belangrijk aspect voor de veiligheid is de communicatie tussen
beschikbaar, bron FOD Economie). Om een vergelijking met de trein te
treinbestuurder en verkeersleiding. Dit is geoptimaliseerd door de
maken, dienen we uiteraard het aantal gereden kilometer in rekening
installatie van het GSM-R-netwerk, dat specifiek voor de spoorwegen
te brengen. Ook dan blijkt de trein een heel stuk veiliger. Op de weg
is ontwikkeld en betere verbindingen geeft dan de traditionele
bedraagt het aantal doden per miljard reizigerskilometer 7,12 terwijl
gsm-netwerken. Ondertussen zijn de GSM-R-modules ook in alle
het aantal zwaargewonden oploopt tot 51,15 (cijfers beschikbaar voor
treinen aangebracht.
Invoering van het Europese veiligheidssysteem
treinbestuurder niet langer de seinen lezen die naast de sporen staan,
eén van de cruciale vragen die na het ongeval van buizingen opdook,
zodat stuurpostsignalisatie een noodzaak is. dit principe is voor het
was de vraag rond de installatie van het gemeenschappelijke
eerst toegepast in de hogesnelheidstreinen, waar gebruik wordt
europese veiligheidssysteem etcS (european train control System).
gemaakt van het Franse systeem tVM.
het uitblijven van duidelijke technische specificaties voor het
Momenteel zijn op het belgisch spoornet enkel de hogesnelheids-
etcS-systeem omstreeks 2002/2003 was de reden voor nMbS om op
lijnen uitgerust met etcS, het volledige netwerk moet tegen 2030
dat moment het eigen systeem tbl1+ te ontwikkelen. dat systeem
klaar zijn.
bouwt voort op bestaande Belgische systemen en is compatibel met etcS. het op punt stellen, uittesten en homologeren van zulk systeem
Meer weten over de veiligheid: bekijk de filmpjes over
is een proces dat vele jaren vergt. Naast de aanpassing van de
treinbestuurders en -begeleiders op www.nmbs.tv.
infrastructuur vergt de installatie ook aanpassingen aan de treinen zelf. de homologatie hiervan dient per treintype te gebeuren. tbl1+ moet op alle treinen geïnstalleerd zijn tegen 2013. Wat met etcS? tbl1+ geeft nMbS de kans om nadien vlot over te schakelen op etcS. Met etcS komt er voor het eerst een europese standaard. de meeste landen hebben immers hun eigen nationale veiligheidssystemen ontwikkeld. etcS is een technisch zeer geavanceerd systeem dat continu nagaat of een trein zich aan de toegestane snelheid houdt en – indien niet – een automatische noodremming beveelt. De informatie wordt, in tegenstelling tot de traditionele seinen, in de stuurpost weergegeven. Wanneer een trein sneller dan 160 km/u rijdt, kan de
Chronologie ontwikkeling TBL1+ • juni 2004: aanbesteding project tbl1+ (alstom). begin studiefase, gezamenlijk uitgevoerd door alstom en nMbS • 15 oktober 2005: aflevering van prototype voor testen. lancering aanbestedingen voor twee andere types materieel • 7 mei 2007: bestelling voor de uitrusting van de eerste treintypes bij a lstom. (Omdat de lancering van een grootschalige productie van zulke uitrusting een fase is die lang vooraf dient te worden ingepland, heeft NMBS meteen in 2007 het voortouw genomen om Alstom de kans te geven een planning op te stellen.) • 7 november 2008: aanvraag voor homologatie van het systeem • 1 januari 2009: de DVIS (veiligheidsdienst van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer) levert een homologatie af voor de algemene specificaties van tbl1+. de installatie kan dan nog niet starten want er is een bijkomende homologatie nodig voor elk type materieel, volgens dezelfde procedure • 31 juli 2009: NMBS ontvangt een conformiteitsattest van Belgorail (de vraag was ingediend in augustus 2008) voor het systeemgedeelte aan boord van het materieel • 1 september 2009: de DVIS homologeert de uitrusting voor twee types materieel (72V en 24V). dezelfde maand nog begint nMbS met de installatie van deze uitrusting op de betrokken materieeltypes.
hogesnelheidslijn ter hoogte van Soumagne (Luik). Laterale seinen ontbreken omdat de bestuurder ze niet meer veilig kan lezen bij snelheden boven de 160 km/u. De indicaties worden in de stuurpost weergegeven.
Ondertussen gaat het werk voort volgens een zeer ambitieuze planning.
24
> BINNENLAND
zOMERSE REISFORMULES nMbS Mobility lanceert bij het begin van de zomer enkele nieuwe reisformules. Sinds 1 juni 2010 kunnen reizigers jonger dan 26 kiezen voor een Go Pass 1 of een Go Pass 10. de Go Pass 10 omvat de gekende formule: 10 enkele ritten in 2de klas voor de prijs van 50 euro. de Go Pass 1 is een nieuwe formule, die een flexibele oplossing biedt voor jongeren die eenmalig met de trein willen reizen. het is uitsluitend te koop via internet en kost 6,50 euro voor een enkele reis in 2de klas. daarnaast is er ook het Summer ticket, dat elke weekdag in juli en augustus geldig is tussen twee belgische stations. het ticket kost 7,50 euro voor een enkele rit.
groener op uitstap
combinatie trein + fiets heeft de wind in de zeilen Met haar aanbod van B-dagtrips “Trein +
vlakbij de betrokken stations.
Er zijn al fietspunten in Aarschot, Antwerpen-
huurfiets” speelt NMBS in op de wensen van
Door de nieuwe vorm van samenwerken kan
Centraal, Brussel-Centraal, Genk, Gent-Sint-
dagjestoeristen in eigen land die voor een
NMBS het aanbod uitbreiden van 12 naar 16
Pieters, hasselt, herentals, Kortrijk, Leuven,
ecologisch verantwoorde uitstap kiezen.
fietsbestemmingen. Momenteel is dat vooral
Lier, Mechelen, Mol, Sint-Niklaas, Sint-Trui-
Gedurende vele jaren konden klanten
in Vlaanderen, waar de meeste fietspunten
den, Turnhout en Waregem.
terecht in verscheidene stations om een
zijn gevestigd. Aan Waalse kant blijft de
NMBS verwacht op korte termijn nog tal van
NMBS-fiets te huren. Ondanks de vele
verhuur van mountainbikes mogelijk in
nieuwe samenwerkingsverbanden aan het
inspanningen bleek het niet eenvoudig om
Vielsalm (via een privéverhuurder), maar het
huidige aanbod toe te kunnen voegen.
constant een kwalitatief aanbod te verzeke-
is zeker de bedoeling om het aanbod naar
Groener reizen kan dan ook in de vakanties
ren. Sinds april 2010 is dat veranderd en kan
andere gemeenten uit te breiden.
nog aantrekkelijker worden.
de klant rekenen op een nieuw, uitgebreider aanbod.
De verhuur van de fietsen is op een andere leest geschoeid en gebeurt niet langer meer door NMBS zelf, maar door fietspunten. Die zijn meer gespecialiseerd in verhuur, maar vooral ook in onderhoud van fietsen en kunnen dus steeds een optimale service bieden. De fietspunten bevinden zich in of
25
acht KeeR PeR daG heen-en-teRuG naaR nedeRland Met thalYS
> buitenland
Sinds december van vorig jaar rijdt Thalys
Goedkoop reizen
zitplaats en een selectie kranten koopt best
over de hogesnelheidslijn Antwerpen – Am-
een dagtrip hoeft zelfs niet duur te zijn voor
een ticket in Comfort 1 (vanaf € 39, Smoove-
sterdam, wat een enorme tijdwinst oplevert.
wie snel reserveert. Dankzij het Smoove-
tarief, alles inbegrepen). Kinderen kunnen in
Wie een dag in Amsterdam verblijft, heeft nu
tarief* kost een enkele reis € 25 in Comfort 2.
Comfort 1 reizen tegen € 19 enkele reis .
98 minuten extra ter plaatse. De voordelen
Voor kinderen jonger dan 12 jaar bedraagt
van de reistijd werden nog aangevuld met
een enkele reis met het Kid-tarief maximaal
een zevende dagelijkse heen- en terugreis
€ 15, ongeacht de datum van reservatie.
om het groeiende aantal reizigers nog meer
* Voorwaarden: tarief beschikbaar voor zover er plaats is tot 15 dagen voor vertrek in Comfort 2 en
flexibiliteit te bieden.
Wie wil genieten van een WiFi-verbinding,
In april 2010 heeft Thalys nog een achtste
een maaltijd of een snack (“tonus”, “apéri-
dagelijkse heen- en terugreis ingevoerd. Op
tive” of “gourmande”) geserveerd aan de
tot 1 dag voor vertrek in Comfort 1, wordt niet omgeruild, noch terugbetaald. Te koop in stations, via www.thalys.com of per telefoon op het nummer 070 79 79 79.
zondagen vertrekt de laatste Thalys vanuit Amsterdam voortaan om 20.16u. een reiziger die om 10.50u vanuit Brussel is vertrokken, komt om 12.43u in Amsterdam aan en heeft dan nog ruim de tijd om de stad met haar grachten te ontdekken.
Op 1.53u rijdt Thalys van Brussel naar Amsterdam.
Ijslandse aswolk stuwt omzet omhoog De aswolk door de Ijslandse vulkaanuitbarsting in april legde het luchtverkeer lam. het volledige europese luchtruim werd afgesloten, met zware gevolgen op economisch en sociaal vlak. het internationale treinverkeer daarentegen had meer dan baat bij de weerbarstige vulkaan: de stations kregen te maken met een massale toevloed van reizigers. Daardoor ging de omzet van NMBS europe voor de maand april met 23,9% omhoog in vergelijking met 2009, een opsteker na de moeilijke winterperiode en de gevolgen van de treinramp in Buizingen. Op te merken valt dat de spoorsector voor die gelegenheid de prijzen niet opdreef en alle hens aan dek riep om de toevloed op te vangen. eurostar bijvoorbeeld voorzag 30.000 extra zitplaatsen Brussel - Londen, die alle tegen een standaardtarief van 96 euro werden verkocht.
IFB en Lanutti lanceren Glasplatentrein tussen charleroi en dresden
Herstructurering NMBS Logistics
Tegen 2012 uit de rode cijfers
27
> gOEDEREN
de Europese Commissie heeft het herstelplan (dat ze als realistisch en haalbaar beoordeelde) goedgekeurd en stemde in met een bijkomende financiering. Het management realiseert de voorziene maatregelen en dat leidt tot concrete positieve resultaten en belangrijke besparingen.
De inspanningen voor het verbeteren van de
Andere evoluties
Statuut behouden
productiviteit leveren operationele resultaten
Het internationale netwerk wordt verder
geert Pauwels, die aan het hoofd staat van
op die vanaf dit jaar structureel leiden tot
ontwikkeld. Er is bijvoorbeeld een actieplan
NMBS Logistics: “Ik ben tevreden over de
minder kosten. dankzij de invoering van het
in voorbereiding om de Franse markt beter te
vooruitgang: die verloopt sneller dan gepland.
nieuwe transportplan voor het verspreid
bewerken en er het dienstenaanbod uit te
Wij blijven ijveren voor een sociaal akkoord.
vervoer en dankzij een betere planning
breiden.
Ik benadruk dat de herstructurering van NMBS
worden merkelijk minder middelen ingezet
De commerciële ontwikkeling levert ook
Logistics gebeurt op een sociale manier. Er
om dezelfde volumes te vervoeren, terwijl alle
succes op. De eerste vier maanden van dit
verandert immers niets fundamenteel voor de
lokale bedieningen gegarandeerd blijven. De
jaar stegen de getransporteerde volumes met
meeste medewerkers. De medewerkers die
gemiddelde tonnage per trein van het
16% t.o.v. dezelfde periode vorig jaar (in
actief zijn in de vrachtafdeling behouden een
verspreid vervoer is gevoelig gestegen in de
ton-km). Daarmee presteerde NMBS Logistics
functie binnen NMBS en de statutaire
eerste 4 maanden van dit jaar.
boven de verwachtingen van het financiële
medewerkers behouden hun statuut.”
plan. Kwaliteit
NMBS Logistics doet wat er gepland was om
er is een bijzondere focus op kwaliteit
NMBS Logistics nv
de vrachtactiviteit een basis te geven om
doorheen heel de organisatie. De stiptheid
de zelfstandige onderneming nMbS logistics
verder te groeien. Alle medewerkers hebben
van de treinen bij vertrek is gedurende de
nv is opgericht en heeft een spoorlicentie. De
daar inspanningen voor gedaan en dat loont.
eerste maanden van het jaar met meer dan
veiligheidscertificaten om te mogen rijden op
De transformatie naar een performante,
10% gestegen (t.o.v. december 2009) voor
de belgische en europese netwerken zijn
autonome, internationale, logistieke spoor-
het binnenlandse verkeer dat NMBS Logistics
aangevraagd en worden tegen eind 2010
groep is nog niet afgerond, maar NMBS
volledig zelf uitvoert. Ook bij de commerciële
verwacht. Vanaf dan kan de nieuwe entiteit
logistics zit op het juiste spoor.
entiteiten wordt actief gewerkt aan het
de vrachtactiviteiten overnemen.
verbeteren van de klantendienst.
Xrail - oprichting van de europese alliantie voor het vervoer van wagenladingen
ZeVeN SPOORWeGeN ZeTTeN COMPeTITIeF GOeDeReNVeRVOeR OP heT SPOOR In februari 2010 hebben zeven toonaange-
Het verspreid vervoer vertegenwoordigt
om de kwaliteit en de competitiviteit van het
vende europese goederenoperatoren het
zowat de helft van al het goederenvervoer per
Europese wagenladingenvervoer t.o.v. het
startschot gegeven voor de Xrail-alliantie.
spoor in Europa en volgens marktstudies is er
wegtransport te stimuleren. “Nauwe samen-
Xrail wil het internationale goederenvervoer
nog heel wat groeipotentieel. Op voorwaarde
werking inzake productie en informatiepro-
per spoor klantvriendelijker en efficiënter
dat het aantrekkelijker en efficiënter wordt.
cessen kunnen ons helpen om een aanzien-
maken. De alliantie streeft ernaar de
Met dat doel is de alliantie opgericht. zeven
lijk potentieel qua efficiëntie en kwaliteit vrij
competitiviteit van het vervoer van wagenla-
partners verenigen de krachten: CD Cargo
te maken”, aldus Xrail-projectleider Günther J.
dingen (verspreid vervoer) in europa
(tsjechië), cFl cargo (luxemburg), db
Ferk. Xrail legt een grensoverschrijdende
aanzienlijk te verhogen en aldus het
Schenker Rail (Duitsland), green Cargo
productienorm op om klanten van wagenla-
wegverkeer te ontlasten en het milieu te
(zweden), Rail Cargo Austria (Oostenrijk), SBB
dingenvervoer op drie vlakken te laten
beschermen.
Cargo (zwitserland) en NMBS Logistics
profiteren: betrouwbaarheid (ten minste 90%
(België). Het is de bedoeling van de alliantie
in internationaal wagenladingenverkeer op het Xrailnet), transparantie (internationale dienstregelingen van klantensite tot klantensite, actieve informatiesystemen) en verwerkingsaanbod (standaardresponstijd van ten hoogste drie dagen).
Xrail mikt op efficiëntie en kwaliteit.
29
een productiealliantie met groeipotentieel
recent invoeren van een nieuw transportplan
Na de succesvolle afronding van de piloot-
in belgië. deze alliantie is zeer belangrijk voor
fase, waarin de diensten aan de klanten
ons internationaal dienstenaanbod. Wij zijn er
worden geleverd volgens de Xrail-normen, zal
inderdaad van overtuigd dat kwalitatief
Xrail aanvankelijk de grote economische
internationaal wagenladingenvervoer een
regio’s van Oostenrijk, belgië, tsjechië,
stimulans kan betekenen voor de ontwikke-
Duitsland, Luxemburg, zweden en zwitser-
ling van de Europese KMO’s.”
> gOEDEREN
land met elkaar verbinden. Xrail maakt gebruik van de bestaande infrastructuur, de
Over Xrail
ten-t-corridors van de europese unie (trans
Xrail zag in 2007 het levenslicht onder de
european transport network). Xrail is van plan
auspiciën van de UIC in Parijs met als
haar netwerk in stappen uit te bouwen, om zo
bedoeling internationale productienormen te
op lange termijn het volledige Europese
ontwerpen en te ontwikkelen, alsook alle
netwerk van wagenladingenverkeer te
vereiste it-tools en maatregelen om de
omvatten.
kwaliteit te verbeteren en de alliantieover-
zowat 90% van de kosten voor vervoer met
eenkomst op te stellen. “De UIC verheugt er
wagenladingen zijn vaste kosten. daarom
zich over de oprichting te hebben bevorderd
doen de partners van de alliantie er alles aan
van de Xrail-alliantie die de grondslag legt
om hun respectievelijke netten optimaal te
voor een duurzaam netwerk van wagenladin-
gebruiken en zo de toekomstige ontwikkeling
genverkeer over heel europa,” zo stelt Oliver
van het wagenladingenverkeer te verzekeren.
Sellnick, UIC- directeur goederenvervoer. Xrail
dingenverkeer zoals klantenbinding en
En ook het milieu vaart er wel bij: de
overkoepelt de exploitatie van internationaal
tarifering, blijft de directe verantwoordelijk-
milieuprestaties van het goederenvervoer per
wagenladingenvervoer tussen de goederen-
heid van de deelnemende spoorwegonderne-
spoor zijn veel beter dan die van het
operatoren CD Cargo, CFL cargo, DB Schenker
mingen, wat inhoudt dat ze met elkaar blijven
vrachtverkeer over de weg, vooral over lange
Rail, green Cargo, Rail Cargo Austria, NMBS
concurreren. Alle Xrail-partners verbinden
afstanden. geert Pauwels, aan het hoofd van
Logistics en SBB Cargo. De alliantie focust niet
zich er echter wel toe de hoge normen inzake
nMbS logistics: “Wij investeren in belangrijke
op bloktreinen of gecombineerd vervoer met
kwaliteit en service voor de klanten te
mate in de ontwikkeling van kwalitatief
wissellaadbakken, enkel op verspreid vervoer.
handhaven zoals in de overeenkomst is
verspreid vervoer, onder andere door het
Het commerciële gedeelte van het wagenla-
vastgelegd.
het systeem TBL1+ is geïnstalleerd op dit stel. Bart De Saedeleer doet de nodige testen om te controleren of alles goed werkt.
expertenteam voor meer veiligheid eind 2009 is NMBS gestart met de installatie van het veiligheidssysteem TBL1+ op haar treinstellen en locomotieven. Na het dramatische ongeval in Buizingen besloot de directie in overleg met minister van Overheidsbedrijven Inge Vervotte het tempo nog op te drijven zodat alle treinen tegen 2013 uitgerust zijn. een kolfje naar de hand van de experten van de Centrale Werkplaats van Mechelen.
Slim werken
meteen uitgerust met het nieuwe
het reizigersverkeer. dit jaar zullen
Sinds einde 2009 werkt een ploeg
veiligheidssysteem. Het gaat hier om
ongeveer afgewerkte 105 treinstellen met
vakmensen onder het toeziend oog van
tweeledige treinstellen en vierledige
tbl1+ de werkplaats verlaten.
productieleider Raf Persoons en project-
motorstellen. hetzelfde gebeurt bij de
Naast de tweeledige en vierledige
leider dominic Putzeys aan de installatie
modernisering van een aantal andere
motorstellen en na de goedkeuring van
van tbl1+. daarbij volgen ze een slimme
materieeltypes. Op die manier moeten
een prototype hebben de experten ook
aanpak. treinen die binnenkomen voor
deze treinen slechts één keer voor een
de drieledige motorstellen “Break” onder
wat in vakjargon een “tussentijdse
langere tijd de werkplaats binnen en
handen genomen.
revisie” heet (klein onderhoud), worden
kunnen ze maximaal worden ingezet in
31
> eXPeRtenWeRK
Projectleider Dominic Putzeys en
hmiddouche Oussama plaatst zoveel mogelijk
productieleider Raf Persoons.
kabels en elektrische verbindingen vooraf.
Hoog tempo
tijd de nodige mensen vinden en de
we bijvoorbeeld met een soort bouwpak-
“Na het ongeval vroeg de directie ons om
nodige ruimte vrijmaken was geen
ket: alle onderdelen die nodig zijn voor
een speciale productielijn op te starten
sinecure. Ook de werkplanning was een
de installatie van tbl1+ op één stel
voor de installatie van tbl1+. Op die
uitdaging: wat moet er precies gebeuren,
worden gegroepeerd verpakt zodat de
manier kunnen we op jaarbasis heel wat
hoeveel tijd neemt dat in beslag, enz.
teamleden geen tijd verliezen met
meer treinstellen aanpakken”, aldus Raf
zoeken. en we zorgen ervoor dat er
Persoons. En het tempo ligt hoog: twee
“Om de strakke deadline makkelijker te
telkens drie van die pakketten klaar
stellen per week en zelfs drie stellen per
kunnen respecteren, hebben we beslo-
staan. We proberen ook al zoveel
week sinds juli.
ten om zoveel mogelijk werk vooraf te
mogelijk kabels en elektrische aanslui-
een ploeg van zeven, samengesteld uit
doen”, zegt dominic Putzeys. “zo werken
tingen vooraf te plaatsen of te solderen.”
elektriciens, lassers, bankwerkers en schrijnwerkers, rust telkens één stel uit. De ploeg telt in totaal twintig mensen. “We hebben er bewust voor gekozen om met gemengde ploegen te werken”, vervolgt Raf Persoons, “Op die manier kunnen we de werkbelasting verdelen over de verschillende vakgebieden. zo kan een schrijnwerker bijvoorbeeld de elektriciens helpen. We voorzien daarvoor de nodige opleidingen.” Voorbereidend werk Het opstarten van de extra productielijn vergde heel wat voorbereiding: op korte
het plaatsen van een TBL1+ omvat drie belangrijke componenten. Aan de onderkant van het stel komt een antenne, die het contact verzekert met de bakens in de sporen. In de trein zelf wordt de kern van het systeem geplaatst, een “rack” in spoorjargon, die de informatie van de antenne omzet naar informatie voor de bediening van de trein. Philip Gysemans plaatst deze rack in de technische ruimte van een vierledig stel. en tenslotte is er nog een derde component, de bedieningsmodule voor de treinbestuurder, die alle informatie nog herhaalt.
OndeRStatiOnScheF Stefan Leysen > 1961 Stefan wordt geboren in beveren-Waas > 1977 Op 16-jarige leeftijd gaat hij aan de slag bij NMBS als berichtenbesteller in Hemiksem > 1980 Stefan wordt lader in Antwerpen-Kiel > na zijn legerdienst werkt hij 5 jaar als rangeerder in antwerpen-noord, later als klerk van de beweging in Antwerpen-Kiel > 1995 Werkzaam als adjunct-onderstationschef in Antwerpen-Centraal > In 1999 slaagt hij voor het examen van onderstationschef > 2005 tot op vandaag werkt hij als onderstationschef reizigers in brugge
14:15
Koppeling treinen De schouwer voert een remproef uit op de trein en sluit de deuren zodat de reizigers niet meer kunnen instappen. Daarna koppelt de rangeerder de twee treinen en sluit de schouwer de vouwbalgen zodat de reizigers makkelijk van het ene treindeel naar het andere kunnen. Stefan kijkt toe of alles goed verloopt.
De WeRKDAG VAN SteFan leYSen
17:00
Info aan de reizigers Stefan staat altijd klaar voor de reizigers. hier vertelt hij een reiziger hoe laat en van op welk perron de trein naar Brussel vertrekt.
33
> de WeRKdaG
14:00
het station Brugge Stefan gaat onmiddellijk aan het werk. De treinen uit Knokke en Blankenberge moeten gekoppeld worden. Stefan gaat na of er voldoende ruimte is aan het perron voor het tweede gedeelte van de trein die in aantocht is. Hij neemt contact op met de blokpost 7 van Infrabel en wisselt een bevestigingsnummer uit. zo kan de blokpost het sein op groen zetten.
16:30
Toezicht op vertrek en aankomst van treinen Bij vertrek en aankomst van heel wat IC- en IR-treinen is Stefan aanwezig. hij checkt of de deuren goed dicht zijn en geeft een teken aan de treinbegeleider dat hij kan vertrekken. Bij aankomst van een trein licht hij de blokpost in, zodat de speaker kan aankondigen welke overstappen voorzien zijn.
15:00
Opvolging treinen in real time Stefan volgt op het EBP-scherm en op info-train de treinen in real time op. zo kan hij anticiperen op eventuele vertragingen.
19:00
Dienstregeling voor treinbestuurder De P-trein uit Kortrijk is net aangekomen. De locomotief moet aan de andere kant van de trein gekoppeld worden zodat hij opnieuw naar Kortrijk kan vertrekken. Stefan geeft een formulier met de nieuwe dienstregeling van de trein aan de bestuurder.
21:00
Administratie Voor hij naar huis gaat, vult Stefan nog snel het dagverslag in met een aantal mededelingen voor de collega die zijn taken overneemt tijdens de nacht. Ook de treinvertragingen van die dag worden gerechtvaardigd. Om 22u zit het werk erop.
34
> tOen biJ nMbS
5 mei 1835. De geboorte van de Belgische Spoorwegen De opening van de eerste spoorlijn in 1935 behoort tot de cruciale data in de geschiedenis van België. Het was, na de onafhankelijkheid in 1830, één van de eerste belangrijke verwezenlijkingen van de jonge natie. het idee van een eigen spoornet onstond al meteen na de onafhankelijkheid. toen belgië zich afscheurde van nederland werden de waterwegen naar het noorden afgesloten en de Antwerpse haven (tijdelijk) geblokkeerd. Om de internationale handel en de rol van België als transitland veilig te stellen, diende ons land over eigen transportassen te beschikken. Vooral een verbinding tussen antwerpen en de Rijn was in dat opzicht primordiaal. in 1831 werden de ingenieurs Simons en De Ridder aangesteld door de minister van Binnenlandse zaken om een spoorwegproject uit te werken. Het eerste project lokte diverse debatten uit. Uiteindelijk
INwIjDINg SpOOrlIjN BruSSEl-MEcHElEN Op 5 MeI 1835 MeT De LOCOMOTIeVeN LA FLèChe, Le STePheNSON eN L’eLéPhANT (FOTO VeRZAMeLING GUy BeRTRAND).
besliste het parlement een netwerk uit te bouwen dat Mechelen als centraal punt had en uitwaaierde naar de vier windstreken. zo zou de economie van het land de meeste voordelen halen uit dit nieuwe vervoermiddel, dat zowel in het reizigers- als in het goederenvervoer een primordiale rol ging spelen. België was door de opvatting van de spoorwegen als een netwerk een originele voorloper in Europa. De uitbouw van dit netwerk ging bijzonder snel. al in 1843 beschikte belgië over een kernnet van 556 kilometer spoorwegen en waren de belangrijkste economische centra van het land ontsloten. Omstreeks 1880 was quasi het volledige land doorweven met 4044 km spoorlijnen.
Wat als NMBS een stad was? Rio de Janeiro, een feestelijke en cosmopolitische stad, waar een zinderende mengelmoes van mensen uit de vier windstreken samenkomt, zoals op het festival couleur café…of op de perrons van nMbS tijdens het carnaval.
een dier? De Chinese draak die door de straten van Shanghaï kronkelt en vuur spuwt, zoals de stoomtrein die door de bergen slingert.
Een film? ‘‘De begeleiders wachten’’ (Les convoyeurs attendent) van Benoît Mariage met Benoît Poelvoorde, mijn favoriete acteur.
een kleur? couleur café, tussen een lait russe en een zwarte koffie, met alle subtiliteiten van de mengeling en de vermenging.
een beroemde persoon? Voor de woordspeling EdgARE Poe, maar ik verkies de universaliteit en het humanisme van gandhi.
Patrick Wallens Patrick is geboren in Brussel uit een Franstalige vader en een Vlaamse moeder en dus een echt ‘‘Zinneke’’. Zijn passies zijn reizen en muziek. hij is stichter en directeur van het festival Couleur Café, dat op zijn éénentwintigste editie in 2010 meer dan 76.000 personen mocht ontvangen. Gemoedelijkheid, tolerantie, respect, feest en vermenging zijn de sleutelwoorden die niet enkel het festival zijn betekenis geven, maar ook het leven van Patrick zelf.
35
> MiJn nMbS
Koop nu je InterRail Pass s.be via www.nmb
uk, lgië wel le ngen? vind je Be En il doorbre ? w at e g ti n d n ka e tt va zi le je Pass n é l e h e aa je Heb je g ven! eenm k dat je er re u h le sc e zó g t egen jf nie an Noorw u op het li maar ook dat wil... V ail Pass jo j rR ji s te al In e zo pa Dan is d heel euro ije. is je door europese naar Turk op zak, re al g u rt o P s door 30 n va , et je an grenzeloo je r hok. en m o naar Sp o sc p sp s kan je al o iet 9 n Global Pas 5 s l 1 u ai € d t rR af h te an ac Met je In dan 26? V er mee! W r e ad g tv n o jo r! ro e en je zelfs je g ropa-trott landen! B arief kan n word eu e Seniort InterRail e je p o het nieuw ko er, ende zom r je wil! tot de volg sta je waa
ail ga en
Met InterR
Bestemming beter
