Thematisch werkatelier Doelgroepen bijeenkomst 2 Datum 25 maart 2013 Gemeentehuis Oosterhout Deelnemers Naam Ingrid Benoist Rob van Uden Miranda van Geel Anja Hartmans Peter Hoenselaar Gerrie Bouman Patricia de Kort Annette Overbeeke Frans Sontag Kees van de Wouw Gertie Linssen Hans de Blok Johan Broos Ans Haarhuis Hilde van Xanten Anne-Marie van Bergen Margaux Vermeer
Opmerkingen Juzt Amarant NSWAC Surplus Welzijn Projectleider Werkendam Projectleider Geertruidenberg Consulent MEE Thebe Volckaert GGz Breburg GGz Breburg WMOraad Oosterhout WMOplatform Drimmelen Aandacht voor iedereen MOVISIE MOVISIE Gemeente Werkendam
Agenda 1 Terugblik op de resultaten van het vorige werkatelier en de uitkomsten van de enquête 2 Introductie van de verder uit te werken onderwerpen en toelichting van het proces (mindmap in groepjes en een stille discussie) 3 Inventarisatie van de uitkomsten van de mindmap en de stille discussie 4 Aanvullen van mogelijk onderbelichte onderwerpen 5 Afsluiting
1. Terugblik op de resultaten van het vorige werkatelier en de uitkomsten van de enquête Iedereen wordt welkom geheten bij de tweede bijeenkomst van het werkatelier Doelgroepen. Het doel van de thematische werkateliers is het leveren van input voor de Dongemond gemeenten om een duurzaam en inhoudelijk beleid te formulieren dat financieel houdbaar is.
n.a.v. Verslag Bijeenkomst 1 Doelgroepen In het verslag zijn op pagina 2 bij kopje 2 vier doelgroepen geformuleerd: - Verstandelijk gehandicapten en GGZ doelgroepen; - Ouderen doelgroep (met mobiliteitsproblematiek en/of dementie); - Niet aangeboren hersenletsel (NAH) en lichamelijk gehandicapten;
1
-
Beperkingen bij jeugd;
Hier wordt de volgende doelgroep aan toegevoegd: - Chronisch zieken. Op pagina 3 bij kopje 3 is een overzicht van CIZ Begeleiding in Beeld besproken. Op dit moment zijn de projectleiders in gesprek met instanties om de geanonimiseerde cijfers per huishouden of per individu te ontvangen. Naar aanleiding van deze bespreking wordt het volgende opgemerkt: Er is geen gelijke verdeling van de doelgroepen over de verschillende gemeenten. Houden de gemeenten rekening met deze verschillen bij het formuleren van beleid? Deze vraag zal besproken worden tijdens een projectleiders overleg. n.a.v. Uitkomsten van de enquête vragen Het verslag is samen met twee enquête vragen verstuurd naar een brede doelgroep binnen de Dongemond-gemeenten. Een overzicht van de antwoorden is opgenomen als bijlage. Er zijn totaal 73 mensen die de enquête vragen hebben ingevuld, dit is een grotere groep dan aanwezig kan zijn bij de werkateliers. Dus ook buiten de direct betrokken groep doen mensen mee. Stelling 1: Echt maatwerk betekent helemaal afstappen van doelgroep denken. Indeling in doelgroepen staat het aansluiten op de persoon alleen maar in de weg Eens: 48% Enigszins eens: 37% Enigszins oneens: 6% Oneens: 9% Stelling 2: Echte winst is alleen te behalen als de samenleving daarin verandert, zodat men actief ruimte máákt voor de kwetsbare persoon met zijn kwaliteiten. Het realiseren van deze ruimte moet een belangrijk aandachtspunt zijn in het nieuwe beleid. Eens: 68% Enigszins eens: 26% Enigszins oneens: 3% Oneens: 3% 2 Introductie van de verder uit te werken onderwerpen en toelichting van het proces (mindmap in groepjes en een stille discussie) De opdracht zal worden uitgevoerd aan de hand van een mindmap. Een mindmap is een notatievorm die creatief denken ondersteunt. Het thema staat centraal op het vel. Door gebruik te maken van de ruimte op het vel, pijlen, verbindingslijnen, tekeningen enzovoorts kunnen trefwoorden over het thema zo worden neergezet dat ook structuren en onderlinge verhoudingen in één oogopslag zichtbaar zijn weergegeven. Er zijn vier verschillende onderwerpen waar een mindmap over gemaakt gaat worden: - Het mixen van doelgroepen; - Het betrekken van mensen met beperkingen (en hun mantelzorgers) bij de ontwikkeling van vernieuwend passend aanbod; - Het bestrijden van stigma’s; - Het voorbereiden van professionals op hun nieuwe taken. De verschillende onderwerpen worden toegelicht aan de hand van enkele voorbeelden. Vervolgens verspreiden de deelnemers zich over de vier onderwerpen om een mindmap te maken. Hierbij zijn er vier deelvragen die aan de groepjes worden meegegeven: - Hoe zou de praktijk er over twee jaar uit moeten zien? Wat gebeurt er (anders)?
2
-
Welke partijen zijn daarbij betrokken? Denk aan: cliënt/bewoner- netwerk - aanbieder (generalist/specialist) – gemeente. Hoe draagt die praktijk bij aan zelfredzaamheid en participatie van de cliënten/ bewoners en hun sociaalnetwerk? Wat zijn de randvoorwaarden? Denk bijvoorbeeld aan: menskracht, organisatie, budget, regels, kwaliteit, privacy.
De mindmaps worden door de groepjes gepresenteerd. Naar aanleiding van de presentatie ontstaat er een discussie en worden onderdelen toegelicht. Vervolgens is er een ronde stille discussie. Een stille discussie houdt in dat alle deelnemers vrij rond lopen en in stilte nog reacties aan de onderwerpen toevoegen. 3 Inventarisatie van de uitkomsten van de mindmap en de stille discussie Een mix van doelgroepen Uitgangspunt: Over 2 jaar wordt 75% lokaal opgevangen met behulp van het netwerk met een nuttige dagbesteding. Dit is mogelijk als er doelgroepen gemixt worden. Kernpunten van de mindmap: - Er wordt bewust gesproken over dagbesteding en niet dagbehandeling; - Het aanbod van de dagbesteding is vooral lokaal. Er moet kleinschalig begonnen worden, gaandeweg kan er uitgebreid worden; - Een nuttige dagbesteding zou mede ingevuld kunnen worden door de wijk. De wijk zou klussen of opdrachten kunnen aangeven die mensen als dagbesteding uitvoeren. Hierdoor kan de doelgroep bijdragen aan de wijk; - Van het sociale netwerk kan worden gevraagd dat de mantelzorgers/ vrijwilligers een halve dag per week meedraaien in de groep. Op deze manier kunnen de mantelzorger en professionals over en weer van elkaar leren. Daarbij kan de structuur van de dagbesteding voortgezet worden thuis. - Niet de gehele groep is op te vangen in deze lokale vorm van dagbesteding. Bepaalde groepen zijn lastig te mixen (vaak vanwege gedrag) en 10% van de gevallen blijft maatwerk; Aanvullingen van stille discussie: - Arbeidsmatige dagbesteding moet niet vergeten worden - Individuele extramurale begeleiding voor een paar uur per week; - Groepen kunnen gemixed worden op basis van hun beperking, maar ze kunnen ook gemixed worden op basis van “het vak”. Iedereen heeft interesses, ook mensen met een beperking. Er is een verbindende factor binnen een groep als mensen dezelfde interesse hebben. Het betrekken van mensen met beperkingen (en hun mantelzorgers) bij de ontwikkeling van vernieuwend passend aanbod Uitgangspunt: Burgers en mensen met een beperking zijn primair aan bod om zelf een passend aanbod te ontwikkelen. De uitdaging is om het aanbod zo regel arm mogelijk te faciliteren dat mensen met een beperking en hun netwerk ook mee kunnen ontwikkelen en organiseren. Belemmeringen: - stigma; - professionals kunnen/ willen niet allemaal meewerken; - past het binnen de huidige regelgeving? - de vrijblijvendheid van de mensen met een beperking moet verdwijnen (ook zij moeten voor een kopje koffie betalen).
3
Kernpunten van de mindmap: - Er kan georganiseerd worden zoals via “’t Gilde” in Amsterdam. Dat is een vrijwilligers initiatief, waarbij de kernboodschap is om van elkaar te leren. - Bij het betrekken van mensen met een beperking, dan is het aan de professionals en de gemeente om deze initiatieven te faciliteren en niet over te nemen; - Er is moed en lef nodig om nieuwe initiatieven op te starten en de oude initiatieven te herorganiseren; - Het beste is dat de initiatieven wijkgericht georganiseerd worden; - Leuke initiatieven die ontstaan, niet gelijk subsidie voor vragen. Leuke initiatieven moet je organiseren en in stand houden; - Het ontstaan van nieuwe ontwikkelingen wordt belemmerd door bestaande situatie. Op dit moment zijn er teveel gebouwen en te veel eilandjes waarin de aanbieders opereren; - De professionals moeten leren loslaten om de zorg over te nemen. De vraag moet zijn: lukt het allemaal of wat heb je nodig? - De aanbieders en gemeente zouden “vacatures” kunnen formuleren waar mensen met een beperking op kunnen solliciteren. Hierdoor kunnen ook nieuwe activiteiten door mensen met een beperking ingevuld worden, zoals vervoer en koken.
Aanvullingen van stille discussie: - Een voorwaarde om dit te realiseren is dat iedereen werkt en denkt vanuit de Kanteling; - Er is een potentiele groep vrijwilligers of ondersteuners door de groep “nieuwe werklozen” aan te boren; - Er moet een heroriëntatie op de bestaande voorzieningen plaatsvinden. Het bestrijden van stigma’s Uitgangspunt: Onbekend maakt onbemind. Dus openheid en communicatie zijn essentieel. Maar de stigma’s werkelijk doorbreken is lastig, omdat vergelijken in de menselijke natuur zit. Kernpunten van de mindmap: - Ontmoeting op wijkniveau door alle vragen op te halen in “1 loket”. Dit loket kan digitaal zijn, maar ook in de vorm van een sociaal wijkteam of bij een gezondheidscentrum in de wijk. De verschillende vragen worden opgehaald bij dit ene loket, zodat mensen psychische problemen naast mensen met een verstandelijke beperking zitten. Dit maakt het loket zelf neutraal en een minder stigma dat er een hulpvraag is. Bij dit loket zal er goede vraagverheldering en eventuele doorverwijzing plaatsvinden. - Communicatie voor en door de mensen zelf. Deze communicatie op wijkniveau en door middel van verschillende soorten media; - Een stigma wordt doorbroken door contact met lotgenoten en bondgenoten; - De rol van de gemeente is faciliterend, want het beleid moet de veranderingen mogelijk maken. De gemeente is een bondgenoot; - Op wijkniveau zouden ook ontmoetingsmogelijkheden gefaciliteerd moeten worden, want bekend maakt bemind. Aanvullingen van stille discussie: - De gemeente zou een voorbeeldfunctie moeten hebben door samen te werken met mensen met een beperking;
4
-
-
Een methode om stigmatisering te doorbreken is “photo voice”. Mensen met een beperking kunnen hun eigen verhaal vertellen aan de hand van een foto of een schilderij; Een voorbeeld van een fysiek centrum waar mensen met verschillende vragen terecht kunnen is De Punt in Rozendaal.
Het voorbereiden van professionals op hun nieuwe taken Uitgangspunt Er is een cultuuromslag nodig dat professionals in staat stelt om van “overnemen” naar “toevoegen” te gaan. Hiervoor is goede scholing nodig en tijd en ruimte om de omslag te maken.
Kernpunten van de mindmap: - Een omslag is beter mogelijk wanneer er verandering en vereenvoudiging komt in procedures, zoals de eisen van de inspectie, de (perverse) financiële prikkels en de verantwoording ; - De huidige opleiding voor professionals moet aangepast worden, er moet vraagverheldering en communicatie en samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers geleerd worden; - De managers van de professionals hebben waarschijnlijk een grotere cultuuromslag te maken dan de mensen van de uitvoering; - Methode om een cultuuromslag te helpen maken is het organiseren van een spiegelbijeenkomst met mensen met een beperking en met mantelzorgers; - De professionals moeten leren aanbieden aansluitend bij wat de vraag is, in plaats van veel meer. Hiervoor moet een goede vraagverheldering worden aangeleerd. Aanvullingen van de stille discussie: - Neem de tijd voor de cultuuromslag, dit kan jaren duren; - Huidige professionals moeten allemaal op een (verplichte) cursus; - De ervaringen van professionals delen met andere disciplines, hierdoor kan er van elkaar geleerd worden. 4 Aanvullen van mogelijk onderbelichte onderwerpen Onderwerpen die niet vergeten moeten worden voor de uitgangspunten notitie: - De vervlechting van drie decentralisaties; - We kunnen een stip op de horizon formuleren, maar wat is de volgende stap? - Later in het najaar moet er gestart worden “out of the box” initiatieven; - Het spanningsveld tussen het individuele maatwerk en gebruik maken van collectieve voorzieningen; - De regelgeving is vaak belemmerend want “de wetten lopen altijd achter op de initiatieven”; - Hoe gaat de kwaliteit gemeten en benoemd worden zonder dat daar een perverse prikkel aan gekoppeld wordt; - Persoonlijke verzorging moet niet vergeten worden. 5 Afsluiting Het verslag zal met een opinieerde vraag verstuurd worden. Alle verslagen met alle enquête uitslagen samen zullen de basis zijn voor de uitgangspunten notitie van de Dongemond gemeenten. Deze zal besproken worden op de afsluitende dag conferentie op 27 mei. Hier wordt nog informatie en uitnodigingen voor verstuurd.
5
