Tevredenheidsonderzoek onder ouders over het Centrum voor Jeugd en Gezin Gemeente Edam-Volendam
Juli 2014 M. de Jong MSc Correspondentienummer: DH-2107-3965
INHOUDSOPGAVE
1
Inleiding en werkwijze
1
1.1
Onderzoeksopzet
2
1.2
Leeswijzer
3
2
Beschrijving doelgroep
4
3
Vragen over en hulp bij opvoeden en opgroeien
7
3.1
Vragen over opvoeden en opgroeien
7
3.2
Op zoek naar informatie over opvoeden
8
3.3
Hulp gevraagd bij vragen over opvoeden
9
4
Het Centrum voor Jeugd en Gezin
4.1
Bekendheid en gebruik van het Centrum voor Jeugd en Gezin
12
Edam-Volendam
12
4.2
Tevredenheid over de diensten van het CJG
14
4.3
Suggesties voor verbeteringen
18
4.4
Behoefte aan andere vormen van ondersteuning
20
5
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
21
5.1
Samenvatting
21
5.2
Conclusies en aanbevelingen
23
1
Inleiding en werkwijze Vanaf februari 2010 is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) van start gegaan in de gemeente Edam-Volendam. Ouders/verzorgers kunnen bij het CJG terecht voor informatie en ondersteuning bij het opvoeden en op laten groeien van hun kinderen van 0-23 jaar. Het CJG is gevestigd aan de Heideweg 1B in Volendam. Het CJG biedt uiteenlopende diensten op het gebied van opvoedondersteuning aan ouders/verzorgers aan, zoals: opvoedspreekuur; inloopspreekuur; logopedisch spreekuur; online advies via www.cjgedamvolendam.nl; cursussen over opvoeden voor zowel jongere kinderen, voor kinderen in de basisschoolleeftijd als voor tieners; themabijeenkomsten op scholen, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. Ook voor kinderen en jongeren en biedt het CJG trainingen en ondersteuning. In het CJG werken de jeugdgezondheidszorg 0-19 van de GGD Zaanstreek Waterland (consultatiebureau en schoolarts), Stichting Maatschappelijke Dienstverlening Zaanstreek/Waterland, MEE Amstel en Zaan, Bureau Jeugdzorg agglomeratie Amsterdam (tegenwoordig JBRA (Jeugd Bescherming regio Amsterdam)) en de gemeente EdamVolendam samen. Deze organisaties zetten een groot deel van hun activiteiten in voor het CJG. De gemeente vermoedt dat veel ouders niet weten dat deze organisaties ‘het CJG’ zijn. Met dit onderzoek wil de gemeente daarom nagaan via welke weg ouders bij het CJG komen. Om deze reden is ervoor gekozen om deze ketenpartners apart in de vragenlijst te benoemen. Het CJG Edam-Volendam bestaat inmiddels ruim vier jaar en de gemeente is bezig met het verder ontwikkelen van het CJG en het aanbod van opvoedondersteuning. De gemeente Edam-Volendam wil daarbij graag de mening van ouders1 horen over de bekendheid met, het gebruik van en de tevredenheid over de diensten van het CJG. Ook wil de gemeente graag weten welke onderwerpen op het gebied van opvoedondersteuning leven bij de ouders en welke verwachtingen zij op dit gebied hebben van het CJG. Daarmee kan de gemeente de activiteiten van het CJG beter afstemmen op wat er nodig is voor ouders/verzorgers in Edam-Volendam die verantwoordelijkheid dragen voor de opvoeding en zorg voor kinderen. Dit onderzoek is uitgevoerd om de gewenste informatie boven tafel te krijgen.
1
Soms staat er in het rapport ‘ouders’ en soms ‘ouders/verzorgers’. Voor het hele rapport geldt dat met ‘ouders’ ook ‘verzorgers’ wordt bedoeld.
1.1
Onderzoeksopzet
In deze paragraaf wordt beschreven hoe het onderzoek is uitgevoerd en wat de inhoud is van de vragenlijst. Vragenlijst In samenspraak met de gemeente is een vragenlijst opgesteld met algemene vragen over het gebruik van opvoedondersteuning en vragen die specifiek zijn toegesneden op de lokale situatie in de gemeente Edam-Volendam. De vragenlijst bevat vragen over de volgende onderwerpen. Opvoedvragen: - onderwerpen waarover ouders opvoedvragen hebben; - de wijze waarop ouders te rade gaan voor ondersteuning bij opvoeden; - ontvangen ondersteuning bij vragen over opvoeden. Bekendheid en communicatie over het CJG: - bekendheid met het CJG in het algemeen; - de communicatie over het CJG; hoe kennen de mensen het CJG? - bekendheid met het opvoedspreekuur en de telefonische consultatiemogelijkheid van het CJG; - bekendheid met de website (www.cjgedamvolendam.nl) en de mogelijkheid om via e-mail vragen te stellen; - bekendheid met cursussen en themabijeenkomsten over opvoeden. Gebruik en tevredenheid over diverse diensten van het CJG: - redenen waarom ouders wel of geen gebruikmaken van de diensten van het CJG; - de mate van het gebruik van het opvoedspreekuur, van het stellen van vragen per e-mail (online advies), van het telefonisch contact en van de cursussen/themabijeenkomsten. Tevredenheid over: - het inloopspreekuur, het telefonisch contact, de website van het CJG en de mogelijkheid tot het stellen van vragen per e-mail (online advies); - de deskundigheid, bejegening en bereikbaarheid van het opvoedspreekuur en het telefonisch contact; - de overzichtelijkheid en duidelijkheid van de website www.cjgedamvolendam.nl; - cursussen en themabijeenkomsten. Effecten van de ondersteuning en ervaringen met doorverwijzing: - de redenen waarom ouders niet tevreden zijn over de geboden opvoedondersteuning door het CJG; - de mate waarin de opvoedvragen zijn beantwoord; - de mate waarin de ondersteuning heeft geholpen bij opvoedvragen. Behoeften en wensen: - behoefte van ouders aan ondersteuning bij het opvoeden; - mate waarin het huidige aanbod voldoet. Missen ouders iets in het aanbod?
2
- suggesties voor verbeteringen. Op welke punten kan het CJG (bekendheid, bereikbaarheid, toegankelijkheid en uitvoering) worden verbeterd? Steekproef en respons De gemeente heeft een bestand aangeleverd met het aantal kinderen in de leeftijd van 0-23 jaar. Omdat er uiteraard in veel gevallen meerdere kinderen in één gezin wonen, zijn eerst de dubbelingen eruit gehaald. Vervolgens zijn van 3.000 kinderen uit 3.000 gezinnen de ouders/verzorgers benaderd. Om de respons zo hoog mogelijk te krijgen, zijn er verschillende responsverhogende maatregelen genomen: - Het onderzoek is aangekondigd op de gemeentepagina en de website van het CJG. - De gemeente heeft de uitnodigingsbrief, ondertekend door de secretaris en de burgemeester, verstuurd met daarin informatie over het doel van het onderzoek. - De gemeente heeft een herinneringsbrief verstuurd. Tabel 1
Respons Steekproef
Respons
3.000
408 (14%)
In totaal hebben 408 ouders de vragenlijst ingevuld. Dit is een percentage van 14%. Dit aantal is voldoende om met 95% betrouwbaarheid en een nauwkeurigheidsmarge van 0.05 uitspraken te kunnen doen. Een betrouwbaarheid van 95% wil zeggen dat de onderzoeksresultaten in 95 van de 100 gevallen gelijk zullen zijn. Sommige vragen bevatten uitsplitsingen of een lage respons, omdat deze vraag alleen voor een kleine groep ouders/verzorgers van toepassing is. In dat geval moeten de resultaten als indicatief worden beschouwd. 1.2
Leeswijzer
Dit rapport bevat de resultaten van het tevredenheidsonderzoek onder ouders/verzorgers over het Centrum voor Jeugd en Gezin Edam-Volendam. In hoofdstuk 2 wordt een beschrijving van de doelgroep ouders/verzorgers gegeven die hebben deelgenomen aan dit onderzoek. In hoofdstuk 3 komen de vragen die ouders hebben over opvoeden en opgroeien aan bod. Vervolgens volgt een beschrijving van het gebruik van en de tevredenheid over de diensten van het CJG. Het rapport wordt afgesloten met conclusies en aanbevelingen.
3
2
Beschrijving doelgroep In dit hoofdstuk worden enkele achtergrondkenmerken gegeven van de ouders/verzorgers die hebben deelgenomen aan dit onderzoek. Niet alle ouders hebben de vragen over de achtergrondkenmerken ingevuld. De aantallen corresponderen komen daarom niet altijd overeen met de responsaantallen. Voor de duiding van de resultaten is het belangrijk te kijken naar enkele achtergrondkenmerken van de respondenten, zoals leeftijd, opleidingsniveau, gezinssituatie en werksituatie. In onderstaande tabel wordt de leeftijd van de kinderen van de respondenten weergegeven (tweede en derde kolom). De percentages worden ter vergelijking afgezet tegen cijfers over de leeftijdsverdeling in de gemeente EdamVolendam van het CBS (laatste twee kolommen, peildatum 2014). Tabel 2
Leeftijd kind(eren) %
Aantal
% CBS
Aantal CBS
0 t/m 3 jaar
respondenten 18%
respondenten 133
14%
1.194
4 t/m 8 jaar
21%
149
21%
1.808
9 t/m 12 jaar
22%
156
19%
1.602
13 t/m 18 jaar
30%
217
26%
2.251
19 t/m 23 jaar
10%
69
19%
1.646
Totaal
100%
724
100%
8.501
Voor dit onderzoek is de ouders/verzorgers gevraagd naar de leeftijd van hun kind(eren). Het aantal kinderen (724) is meer dan het aantal ingevulde vragenlijsten van 408, omdat ouders kinderen in meerdere leeftijdscategorieën kunnen hebben. Als we kijken naar de verdeling over de vijf leeftijdsgroepen: jonge kinderen uit de voorschoolse periode, kinderen uit de eerste jaren basisonderwijs, kinderen uit de hogere klassen in het basisonderwijs, jongeren in het voortgezet onderwijs en jongeren in het vervolgonderwijs/werkend, dan zien we dat alle categorieën zijn vertegenwoordigd maar niet helemaal volgens de werkelijke verdeling (bron CBS). In vergelijking met resultaten van gelijksoortige onderzoeken in andere gemeenten is het percentage ouders/verzorgers met kinderen in de leeftijdscategorie 13 t/m 18 jaar redelijk hoog, ook in vergelijking met het daadwerkelijke aandeel jongeren in deze leeftijdscategorie in de gemeente. Dit zien we ook terug in de leeftijd van de ouders in tabel 3: de groep ouders boven de 40 jaar is relatief groot. De meeste gezinnen hebben één of twee kinderen.
4
De verdeling van de ouders over de verschillende leeftijdscategorieën is in onderstaande tabel weergegeven. Tabel 3
Leeftijd ouders %
Aantal
Tot 20 jaar
0%
1
20 t/m 29 jaar
4%
16
30 t/m 39 jaar
34%
134
40 t/m 49 jaar
43%
168
50 t/m 59 jaar
17%
68
60 en ouder jaar
1%
3
100%
390
Totaal
De groep ouders/verzorgers in de leeftijdscategorie 40 tot en met 49 jaar is het grootst, gevolgd door ouders die tussen de 30 en 39 jaar oud zijn. Het aandeel twintigers is redelijk klein en het aantal 50-plussers weer relatief groot. Het merendeel van de vragenlijsten is ingevuld door een vrouw, 23% is door een man ingevuld. De gezinssituatie kan van invloed zijn op de behoefte aan ondersteuning bij het opvoeden. In eenoudergezinnen is de behoefte aan steun bij het opvoeden doorgaans meer aanwezig dan bij tweeoudergezinnen. Wat is de samenstelling van de gezinnen van de ouders die aan het onderzoek hebben meegewerkt? Tabel 4
Gezinssituatie %
Aantal
Gehuwd/samenwonend
83%
323
Gehuwd/samenwonend, samengesteld gezin
9%
35
Weduwe/weduwnaar
1%
4
Alleenstaand (niet gescheiden)
2%
7
Gescheiden
5%
19
100%
388
Totaal
De meeste ouders/verzorgers (92%) zijn gehuwd of wonen samen, waarvan 9% leeft in een samengesteld gezin. Dit laatste percentage is aan de hoge kant in vergelijking met ervaringscijfers van gelijksoortige onderzoeken onder referentiegemeenten. Het aandeel gescheiden of alleenstaande ouders is 8%. Dit is gemiddeld: landelijk gezien ligt het percentage eenoudergezinnen met één of meerdere kinderen tussen de 3% en 11% met 6,7% als gemiddelde van alle gemeenten gezamenlijk2. De ouders konden aangeven of zij een betaalde baan hebben en of er sprake is van een eenverdiener of van tweeverdieners per huishouden. 2
Dit zijn cijfers van het CBS met als peildatum 1 januari 2013.
5
Tabel 5
Werksituatie %
Aantal
Geen betaald werk beide ouder(s)/verzorger(s)
1%
2
Geen betaald werk alleenstaande ouder/verzorger
2%
7
Eén of beide ouder(s)/verzorger(s) werken, betaald werk
93%
358
Alleenstaande ouder/verzorger met betaald werk
5%
20
100%
387
Totaal
Van de ouders die de vragenlijst hebben ingevuld, heeft 3% geen betaald werk. Dat is relatief weinig, landelijk gezien ligt dit percentage op ruim 12%3. Voor de gemeente Edam-Volendam heeft een gemiddeld percentage4 alleenstaande ouders met betaald werk of zonder betaald werk de vragenlijst ingevuld. Dit gegeven is van belang, omdat uit landelijke onderzoeken blijkt dat met name gezinnen met alleenstaande ouders behoren tot de kwetsbare groepen als het gaat om opvoed- of gezinsproblemen.
3
Dit zijn cijfers van het CBS met als peildatum 1 januari 2013.
4
Dit zijn ervaringscijfers van referentiegemeenten die hetzelfde onderzoek hebben uitgevoerd in 2013 en 2014.
6
3
Vragen over en hulp bij opvoeden en opgroeien In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op vragen die ouders hebben over opvoeden en opgroeien en die zij aan een deskundige zouden willen voorleggen. Ook is gekeken waar of bij wie ouders op zoek gaan naar informatie en of zij wel eens hulp hebben gekregen in eigen kring of van instellingen voor hun opvoedvragen.
3.1
Vragen over opvoeden en opgroeien
De ouders/verzorgers konden over een groot aantal onderwerpen op het terrein van opvoeding aangeven of zij daarover vragen hebben en of zij er behoefte aan hebben om deze aan een deskundige voor te leggen. 398 ouders/verzorgers hebben deze vraag ingevuld, waarvan 128 ouders (32%) aangeven geen vragen te hebben over opvoeden. Tabel 6
Opvoedvragen (N=398) %
Aantal
26%
103
Eten, slapen, zindelijkheid
24%
97
Weerbaarheid en groepsdruk
21%
83
Gezondheid, medische onderwerpen
20%
81
Regels en grenzen stellen
20%
80
Sociale ontwikkeling van uw kind(eren) (de manier waarop kinderen omgaan met anderen)
19%
76
Pesten, gepest worden
14%
57
Angst, depressie, onzekerheid van uw kind(eren)
14%
57
Verslaving (alcohol, drugs, gamen)
11%
44
Uitgaan
11%
43
Gewicht
11%
43
Agressief en ongewenst gedrag
9%
37
Concentratieproblemen en problemen op school
9%
34
Taalontwikkeling van uw kind(eren)
8%
30
Motorische ontwikkeling van uw kind(eren) (de manier waarop kinderen bewegen)
7%
27
Geldzaken, zakgeld, schulden van uw kind(eren)
6%
24
Seksualiteit
5%
18
Geen vragen
32%
128
Emotionele ontwikkeling van uw kind(eren) (de manier waarop kinderen met hun emoties omgaan)
Ongeveer een derde van de ouders/verzorgers5 heeft aangegeven geen vragen aan een deskundige te hebben over opvoeden en opgroeien die zij aan een deskundige zouden willen voorleggen. In vergelijking met cijfers hierover van andere gemeenten die dit onderzoek hebben laten uitvoeren, is dit percentage gemiddeld.
5
De gemiddelden uit gelijksoortige onderzoeken waarin de dezelfde vraag is gesteld liggen tussen de 30% en 40%.
7
De ouders/verzorgers die vragen hebben over de opvoeding, zijn voornamelijk geïnteresseerd in informatie over de emotionele ontwikkeling van hun kind, over eten, slapen en zindelijkheid en over weerbaarheid en groepsdruk. Tevens zijn gezondheid en medische onderwerpen, regels en grenzen stellen, sociale ontwikkeling, pesten en gepest worden en angst, depressie en onzekerheid onderwerpen waar ouders/verzorgers vragen over hebben. In vergelijking met de resultaten uit ditzelfde onderzoek onder andere gemeenten leven er bij de ouders in Edam-Volendam die de vragenlijst hebben ingevuld relatief veel vragen over sociaal-emotionele en psychische aspecten, zoals weerbaarheid en angsten en onzekerheid van hun kind(eren). Dit kan te maken hebben met het feit dat redelijk veel ouders hebben gereageerd met één of meerdere kinderen in de leeftijdsgroep van 13 tot en met 18 jaar. Onderwerpen die jongere kinderen betreffen, zoals de motorische en taalontwikkeling, worden dan minder vaak aangekruist. 3.2
Op zoek naar informatie over opvoeden
Er zijn veel verschillende vindplaatsen waar ouders/verzorgers hun licht kunnen opsteken. In onderstaande tabel is zichtbaar gemaakt waar ouders naartoe gaan voor informatie over opvoeden. De percentages tellen niet op tot 100%, omdat de ouders meerdere antwoordcategorieën konden aankruisen. 402 ouders/verzorgers hebben deze vraag ingevuld, zij hebben 1. 071 keer iets aangekruist. Tabel 7
Vindplaatsen voor informatie over opvoeden (N=402) %
Aantal
Vrienden/familie
62%
251
Internetsites over opvoeden
49%
195
Tijdschriften/boeken over opvoeden
29%
115
Huisarts
19%
77
Consultatiebureau
19%
77
Televisieprogramma’s over opvoeden
17%
68
School (inclusief school maatschappelijk werk)
15%
62
Themabijeenkomsten
10%
40
Centrum voor Jeugd en Gezin opvoedspreekuur
9%
38
Cursussen
8%
31
Online advies via www.cjgedamvolendam.nl of www.positiefopvoeden.nl
6%
25
Kinderopvang
4%
18
Bureau Jeugdzorg
3%
11
Peuterspeelzaal
1%
6
MEE
1%
6
Maatschappelijk werk
1%
5
Facebookpagina Centrum voor Jeugd en gezin gemeente Edam-Volendam
0%
2
Anders
11%
44
8
Bijna twee derde van de ouders wint advies in bij familie of vrienden en de helft gaat op zoek naar informatie op internet. Daarnaast raadplegen ouders/verzorgers tijdschriften en boeken over opvoeden of gaan zij voor advies naar het consultatiebureau of de huisarts of krijgen dit via de school van hun kind(eren). De peuterspeelzaal en het maatschappelijk werk, andere belangrijke vindplaatsen, zijn in mindere mate een informatiebron voor ouders. Een beperkte groep ouders heeft het Opvoedspreekuur van het CJG bezocht (38 in totaal) of heeft online een vraag gesteld via de daarvoor bestemde websites (25 in totaal). Bij de categorie ‘anders’ zijn veel verschillende informatiebronnen genoemd, zoals een kinderpsycholoog, kindercoach, (ortho)pedagoog, specialist voor hoogbegaafdheid, het VU Medisch Centrum, de GGZ in Hoorn, Visio voor slechtzienden, Moedige Moeders en wetenschappelijke literatuur. Sommige ouders vertrouwen op hun ‘gezond verstand’ of gaan af op hun eigen gevoel en ervaring. 3.3
Hulp gevraagd bij vragen over opvoeden
Een groot deel van de ouders/opvoeders heeft wel eens hulp gekregen als zij vragen hadden over de opvoeding van hun kind(eren). Er zijn vele mogelijkheden waarbij op een laagdrempelige manier ondersteuning kan worden gekregen. In tabel 8 is weergegeven op welke manier deze ouders/verzorgers hulp hebben ontvangen. De ouders konden meerdere antwoorden invullen, dus de percentages tellen niet op tot 100%. Tabel 8
Ontvangen hulp bij vragen over opvoeden (N=tussen 236 en 348) %
Aantal
Reguliere afspraak of inloopspreekuur bij het consultatiebureau
42%
147
Internetsites over opvoeden (bijvoorbeeld www.ouders.nl)
36%
116
Advies van de huisarts
24%
83
Individuele hulp/begeleiding van uw kind(eren)
17%
54
Thema avond van het CJG
17%
53
Huisbezoeken (GGD, consultatiebureau, huisarts)
16%
51
Telefonisch contact met het CJG via telefoonnummer (0299) 748004
8%
24
Cursus van het CJG
8%
24
Opvoedspreekuur van het CJG
7%
21
Online advies via www.cjgedamvolendam.nl of via www.positiefopvoeden.nl
4%
13
Begeleiding van het hele gezin door een gezinstherapeut/begeleider
3%
10
Anders
15%
35
De meeste ouders/verzorgers die wel eens ondersteuning bij de opvoeding hebben ontvangen, hebben deze hulp gekregen via het inloopspreekuur of via een reguliere afspraak bij het consultatiebureau. Het consultatiebureau is ook de belangrijkste instantie waar zij naartoe zouden gaan als zij vragen hebben over opvoeding. Internetsites zijn ook belangrijke ondersteuningsmogelijkheden: ruim een derde doet hier een beroep op voor steun bij
9
opvoeden. Daarnaast heeft een kwart van deze ouders/verzorgers wel eens advies van de huisarts gekregen. 17% ontvangt individuele hulp of begeleiding of bezocht een cursus- of thema-avond over opvoeden. De ouders noemen het minst vaak het online advies vragen via de site www.cjgedamvolendam.nl of www.positiefopvoeden.nl en begeleiding van het hele gezin door een gezinstherapeut. Bij de categorie ‘anders’ zijn veel verschillende hulpbronnen genoemd, zoals een specialist (5x), GGD (2x), een cursus (3x), een CJG-advertentie in Nivo, Bureau Jeugdzorg, Kinderbescherming, MEE, Budocentrum Fun en Fit Volendam, inloopspreekuur van de maatschappelijk werker in het Wijksteunpunt in Edam, assertiviteitskamp ‘Sterkamp’, natuurgeneeskundige therapeut en Moedige Moeders. De meeste ouders die de categorie ‘anders’ hebben ingevuld, putten hun steun uit adviezen van vrienden en familie (14x). De ouders die hebben aangegeven individuele hulp of begeleiding voor hun kind te hebben ontvangen, is gevraagd door wie of welke instantie zij geholpen zijn. Dit heeft de volgende lijst opgeleverd (geen vermelding over het aantal keer betekent één keer genoemd): (Kinder)psycholoog (14x genoemd waaronder in ieder geval 4 door S.P.E.L. en 2 door PsyQ) De Coöperatie (4x genoemd) Praktijk Kinderspel (3x genoemd) Zelfstandig pedagoog (3x genoemd) Budocentrum Fun & Fit weerbaarheidstraining (2x genoemd) VU Medisch Centrum (2x genoemd) MEE (2x genoemd) Natuurgeneeskundige Autisme Waterland AMC dagkliniek Spirit Triversum Online cursus ‘stimuleren van zelfvertrouwen bij kinderen’
Cursus GGD Lucertis Het Anker (n.a.v. nieuwjaarsbrand) RIAGG Odion Logopedie ADHD Centrum Hoorn GGD Purmerend Visio Pienter, praktijk voor hoogbegaafden in Amersfoort Akasha coaching Prinsenstichting Pedagogen|psychologenpraktijk Purmerend (PPP) Dijk en Duin psychiatrie
Acht ouders hebben aangegeven van wie zij begeleiding van het hele gezin door een gezinstherapeut/begeleider hebben ontvangen. Deze worden hieronder weergegeven (geen vermelding over het aantal keer betekent één keer genoemd). PsyQ (2x genoemd) RIAGG Purmerend Video Home Training van de GGD Het consultatiebureau
Particuliere ondersteuning Triversum De Coöperatie
10
Hieronder wordt de tevredenheid van deze ouders over de individuele begeleiding en/of de begeleiding voor het hele gezin weergegeven. Tabel 9
Tevredenheid ondersteuning individuele hulp en gezinsbegeleiding Zeer tevreden
de individuele hulp/begeleiding van uw kind(eren) de begeleiding van het hele gezin door een gezinstherapeut/begeleider
Tevreden
Ontevreden
Zeer ontevreden
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
35%
15
53%
23
9%
4
2%
1
14%
2
71%
10
7%
1
7%
1
De meerderheid van de ouders is tevreden over deze vormen van begeleiding. Over de individuele begeleiding zeggen vijf ouders ontevreden te zijn. Over de gezinsbegeleiding zeggen slechts twee ouders dit. Het is helaas niet bekend waarom deze ouders ontevreden zijn.
11
4 4.1
Het Centrum voor Jeugd en Gezin Bekendheid en gebruik van het Centrum voor Jeugd en Gezin Edam-Volendam
In februari 2010 is de locatie van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Edam-Volendam in het Behandelcentrum Waterland-Oost aan de Heideweg 1B geopend. Binnen het CJG worden verschillende vormen van opvoedondersteuning aangeboden, variërend van een inlooppreekuur bij het CJG tot opvoedcursussen. In hoeverre is het CJG bekend bij de ouders/verzorgers in Edam-Volendam? In tabel 9 staat de bekendheid van het CJG weergegeven. Deze vraag is door 407 ouders ingevuld, zij hebben 654 keer een antwoord aangekruist. Tabel 10
Kent u het Centrum voor Jeugd en Gezin Edam-Volendam? (N=407) %
Aantal
Ja, via het consultatiebureau
39%
157
Ja, via een advertentie in de Stadskrant en/of de NIVO
24%
97
Ja, via school
18%
75
Ja, via een folder
9%
38
Ja, via themabijeenkomsten
5%
22
Ja, via kennissen, familie, vrienden
5%
20
Ja, via de Facebookpagina: www.facebook.com/CJGEdamVolendam
5%
19
Ja, via de website van het CJG www.cjgedamvolendam.nl
3%
14
Ja, via cursussen
3%
13
Ja, via kinderopvang/peuterspeelzaal
3%
13
Ja, via de huisarts
3%
11
Ja, via de website www.positiefopvoeden.nl
2%
9
Ja, via het opvoedspreekuur van het CJG
2%
9
Ja, via het (inloop)spreekuur
2%
7
Ja, via uitdelen van het CJG-cadeautasje
1%
6
Ja, via MEE
0%
2
Ja, via maatschappelijk werk
0%
0
Ja, via het telefoonnummer van het CJG: (0299) 748004
0%
2
Ja, via anders
4%
18
Nee
30%
122
70% van de ouders/verzorgers die de vragenlijsten hebben ingevuld, is met het CJG bekend. In de gemeente Edam-Volendam hebben de meeste ouders/verzorgers het CJG leren kennen via het consultatiebureau, een advertentie in het huis-aan-huisblad of via de school. Een handjevol ouders kent het CJG via een intermediair, zoals de huisarts, de peuterspeelzaal of de kinderopvang. Een uitzondering hierop is de school, deze levert een belangrijkere bijdrage aan het vergroten van de bekendheid van het CJG. Bij de categorie ‘anders’ is
12
voornamelijk werk ingevuld (8x). Verder wordt nog genoemd: de gemeente (2x), Nivo Volendam, de kinderopvang, de kraamhulp en folders op school. Van de respondenten die hebben aangegeven het CJG te kennen, heeft 39% (111 ouders) zich gewend tot het CJG voor hulp of steun bij de opvoeding. Uit tabel 11 is af te lezen welke vorm van ondersteuning van het CJG deze ouders hebben gekregen. De aantallen tellen niet op tot 285, omdat sommige ouders van meerdere CJG-diensten gebruik hebben gemaakt. Tabel 11
Heeft u wel eens gebruikgemaakt van de ondersteuning van het CJG EdamVolendam? (N=285) %
Aantal
16%
47
13%
36
Ik heb één of meerdere cursussen bezocht
7%
21
Ik heb de website www.cjgedamvolendam.nl geraadpleegd
5%
14
5%
13
3%
8
Ik heb meegedaan aan een facebookactie van het CJG
1%
4
Ik heb meegedaan aan andere acties
1%
4
Ik heb gesprekken gehad met een medewerker van MEE
1%
3
Ik heb gesprekken gehad met een medewerker van het algemeen maatschappelijk werk
1%
2
Anders
4%
11
Ik heb geen contact gehad met het CJG
61%
174
Ik heb één of meerdere themabijeenkomsten bezocht Ik heb gesprekken gehad met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG gemeente Edam-Volendam
Ik heb telefonisch contact gehad via het telefoonnummer (0299) 748004 van het CJG gemeente EdamVolendam Ik heb een vraag gesteld via online advies via de website www.cjgedamvolendam.nl of www.positiefopvoeden.nl
Het bijwonen van themabijeenkomsten hebben de ouders het meest vaak gedaan, gevolgd door gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG en het volgen van cursussen. Enkelen hebben telefonisch contact gehad met het CJG of de website van het CJG geraadpleegd. De overige diensten van het CJG zijn nauwelijks naar voren gebracht. Bij de categorie ‘anders’ stippen de ouders het reguliere bezoek aan het consultatiebureau aan (5x), het bezoek aan de schoolarts (3x), het bijwonen van een cursus over verkeer en pesten, een informatieavond over drugs, drank en gokken en het inloopspreekuur van het CJG. Aan de ouders die geen gebruik hebben gemaakt van het CJG is gevraagd waarom zij dat niet hebben gedaan. In de volgende tabel staat dit weergegeven. De ouders konden meerdere antwoorden aankruisen, waardoor de percentages niet optellen tot 100%.
13
Tabel 12
Waarom heeft u geen gebruikgemaakt van het CJG? (N=173) %
Aantal
Ik heb geen vragen over opvoeden en opgroeien van mijn kind(eren)
41%
71
Ik vraag liever advies aan familie/vrienden/kennissen
29%
50
Ik heb geen hulp van een deskundige nodig
19%
33
Ik vraag liever advies bij de peuterspeelzaal, kinderopvang of op school
8%
13
Het CJG spreekt mij niet aan
8%
13
Ik heb nog nooit van het CJG gehoord
3%
5
Ik vind de locatie van het opvoedspreekuur te ver weg
0%
0
Anders
27%
46
Twee op de vijf ouders/verzorgers geeft aan dat zij geen vragen hebben over opvoeden en opgroeien en bijna een derde vraagt liever advies aan vrienden, buren of kennissen. Eén op de vijf geeft aan geen hulp van een deskundige nodig te hebben. Slechts dertien ouders geven aan dat het CJG hen niet aanspreekt en vijf ouders hebben nog nooit van het CJG gehoord. Vrij veel ouders hebben de categorie ‘anders’ ingevuld. 21 van deze ouders hebben aangegeven dat zij steun bij opvoeden niet nodig hebben en zeven ouders hebben er nooit bij stil gestaan dat zij bij het CJG terechtkunnen voor vragen over opvoeden. Een paar ouders ontvangen ondersteuning van andere professionals, zoals de GGZ, MEE, huisarts en de kinderarts en vinden deze ondersteuning voldoende. Twee ouders geven aan geen vertrouwen in hulpverlening meer te hebben, één ouder dacht dat het CJG voor kinderen tot en met 18 jaar is en één ouder had wel gebruik willen maken van het inloopspreekuur maar de openingstijden bleken niet te combineren met haar werktijden. 4.2
Tevredenheid over de diensten van het CJG
Over het algemeen zijn de ouders die gebruik hebben gemaakt van het opvoedspreekuur, het telefonisch contact en de website tevreden hierover. Als we het opvoedspreekuur onder de loep nemen dan blijkt dat op drie na alle 49 ouders die deze vragen hebben ingevuld (zeer) tevreden zijn over de vriendelijkheid en het inlevingsvermogen van de medewerker en over de sfeer tijdens het gesprek. Drie ouders zijn ontevreden over de bruikbaarheid van de adviezen/tips die zij hebben gekregen, de andere ouders hebben hierover geen klachten. De praktische aspecten van het CJG, zoals de bereikbaarheid, locatie en openingstijden, worden ook positief beoordeeld. Geen enkele ouder is ontevreden over de bereikbaarheid. Slechts vier ouders zijn (zeer) ontevreden over de openingstijden en één ouder is ontevreden over de locatie van het CJG. Het telefonisch contact wordt overwegend positief beoordeeld door de 42 ouders die de vragen hierover hebben beantwoord. De ouders zijn tevreden over de bruikbaarheid van de adviezen/tips (slechts 6 ontevreden) en over de vriendelijkheid (4 ontevreden) en het
14
inlevingsvermogen van de medewerker (6 ontevreden). Ook zijn slechts 5 ouders ontevreden over de telefonische bereikbaarheid van het CJG. 39% van de ouders die bekend zijn met het CJG heeft de website van het CJG, www.cjgedamvolendam.nl wel eens bezocht. Ook de tevredenheid over de website is hoog. De website wordt duidelijk en overzichtelijk gevonden (slechts 3 ouders ontevreden). Ook is men tevreden over het aanbod van cursussen en lezingen op de website. Het meest tevreden zijn de ouders over het gemak van het stellen van een vraag, de snelheid waarmee de vraag wordt beantwoord en de bruikbaarheid van de tips en adviezen die zij hebben gekregen. Zeven ouders hebben opgemerkt dat de website van het CJG per februari 2014 vernieuwd is. Zij vinden dit allen een verbetering. Er is ook gevraagd of de ouders nog tips hebben om de website te verbeteren of aan te geven welke informatie zij missen op de website. De meeste ouders hebben geen tip, enkele wel, deze worden hieronder genoemd: - Informatie over toekomstig woningaanbod voor kinderen die 24-uursbegeleiding nodig hebben. - Meer activiteiten en themabijeenkomsten voor kinderen en ouders in de agenda. - Tips over opvoeding, tip van de maand, praktisch bruikbare tips waar geen hulp van een derde bij nodig is. - Tips over problemen in de puberteit en het stellen van grenzen en regels met je kind. - Informatie over hoe het CJG omgaat met privacy en persoonsgegevens. - Zet een advertentie in de Nivo als er iets interessants op de website is geplaatst. Twee ouders gaven een tip die niet direct betrekking heeft op de website van het CJG: - Geef een folder mee bij het consultatiebureau over postnatale depressie. - Een ouder werkt in de kinderopvang en wil het signaal doorgeven dat haar ervaring is dat ouders kleine vragen niet aan het CJG durven te stellen. Effect van de ondersteuning en doorverwijzing Van de ouders/verzorgers die gebruik hebben gemaakt van één van de diensten van het CJG vinden acht ouders dat de ondersteuning vanuit het CJG hen helemaal niet heeft geholpen (zie de tabel op de volgende pagina). Tien ouders zijn van mening dat de ondersteuning nauwelijks effect heeft gehad. Een meerderheid vindt dat de ondersteuning hen heeft verder geholpen. De gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur of van het algemeen maatschappelijk werk en MEE, de cursussen, het raadplegen van en vragen stellen via de website zijn volgens de ouders het meest zinvol geweest. De themabijeenkomsten dragen het minste bij aan het beantwoorden van de vraag. De informatievoorziening over het peuterspeelzaalwerk en de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) van het CJG/consultatiebureau worden ook positief beoordeeld. Respectievelijk zijn slechts vijf en vier ouders hierover ontevreden.
15
Tabel 13
Vindt u dat de ondersteuning van het CJG goed geholpen heeft? ( N=4-45) Zeer goed
Goed
Redelijk
Nauwelijks
Niet
geholpen
geholpen
geholpen
geholpen
geholpen
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
%
Aantal
7%
2
63%
17
19%
5
4%
1
7%
2
100%
27
17%
7
55%
23
14%
6
10%
4
5%
2
100%
42
0%
0
65%
13
30%
6
5%
1
0%
0
100%
20
0%
0
71%
5
29%
2
0%
0
0%
0
100%
7
0%
0
100%
5
0%
0
0%
0
0%
0
100%
5
50%
2
50%
2
0%
0
0%
0
0%
0
100%
4
0%
0
67%
20
27%
8
3%
1
3%
1
100%
30
0%
0
62%
5
25%
2
12%
1
0%
0
100%
8
Themabijeenkomsten
9%
4
56%
25
27%
12
4%
2
4%
2
100%
45
Cursussen
33%
8
50%
12
17%
4
0%
0
0%
0
100%
24
5%
1
53%
10
16%
3
16%
3
11%
2
100%
19
0%
0
50%
5
10%
1
20%
2
20%
2
100%
10
Telefonisch contact via nummer (0299) 748004 van het CJG Gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG Raadplegen van de website www.positiefopvoeden.nl Vraag stellen via online advies via de website www.positiefopvoeden.nl Gesprekken met een medewerker van maatschappelijk werk Gesprekken met een medewerker van MEE Raadplegen van de website www.cjgedamvolendam.nl Tips via de Facebookpagina www.facebook.com/CJGEdamVolendam
Totaal
De informatievoorziening over het peuterspeelzaalwerk van het CJG/consultatiebureau De informatievoorziening over de vooren vroegschoolse educatie (VVE) van het CJG/consultatiebureau
Acht ouders hebben een toelichting gegeven op de vraag waarom de ondersteuning door het CJG hen niet geholpen heeft. De ouders hebben het volgende gemeld: - Ik werd niet serieus genomen, ik kreeg antwoorden op mijn vragen die niet op mijn situatie van toepassing waren. Ook waren de antwoorden niet concreet genoeg waardoor ik alsnog informatie via internet moest zoeken, bijvoorbeeld het telefoonnummer van de diëtiste waar ik naartoe verwezen werd. - De algemene tips die gegeven werden, deden niets voor het gedrag van mijn zoontje. Het was geen maatwerk en het werd ook niet ingezien dat wij dit nodig hadden. - Telefonisch contact verloopt moeizaam en vaak zeer onvriendelijk. Dit gaat dan om het verzetten van een afspraak, vaak op het verzoek van het CJG (consultatiebureau). - Toen ik belde voor het CJG kreeg ik iets heel anders aan de lijn en konden ze mijn vraag niet beantwoorden.
16
-
-
-
Ik heb meerdere keren een themabijeenkomst bijgewoond, bijvoorbeeld over alcohol. Dat wordt allemaal prachtig gedaan, maar er wordt alleen maar verteld wat er aan de hand is (het te jong beginnen met alcohol, comazuipen, drugs gebruiken, seksuele handelingen verrichten voor een pilletje, noem maar op), maar waar ik voor kom is HOE ga je ermee om? Zeker als ik mijn kind iets verbied, maar andere ouders dit wel toestaan. Aan het eind van zo'n bijeenkomst verwacht je enkele handvatten, maar eigenlijk laten ze je dan in het luchtledige bungelen en moet je zelf maar bedenken hoe je ermee omgaat. Te weinig kennis over bijvoorbeeld ASS, ADD en hoogbegaafdheid en hoe dit herkend kan worden. Nooit een goed antwoord gehad op een vraag. Ze zijn erg kortaf. Ik heb elke keer het idee dat ze je zo snel mogelijk de deur uit willen hebben. Verder een anti borstvoedingsbeleid. Omdat ik daar niet de informatie kon vinden die ik zocht. Van tabel 14 is af te lezen op welke wijze de ondersteuning van het CJG de ouders/verzorgers heeft geholpen. 96 ouders hebben deze vraag beantwoord. Tabel 14
Waarom heeft de ondersteuning door het CJG u geholpen? (N=96) %
Aantal
Ik heb een antwoord gekregen op mijn opvoed-/opgroeivragen
56%
54
De adviezen werken goed in de praktijk
33%
32
Ik kan beter omgaan met opvoed-/opgroeiproblemen bij mijn kind(eren)
28%
27
Ik voel mij meer zelfverzekerd in het opvoeden van mijn kind(eren)
24%
23
Mijn probleem met opvoeden/opgroeien is minder geworden
11%
11
Ik kan beter praten over vragen die ik heb bij opvoeden
10%
10
Anders
12%
12
De ondersteuning heeft mij niet geholpen
6%
6
De ouders die vinden dat de ondersteuning door het CJG goed geholpen heeft, vinden met name dat zij een antwoord hebben gekregen op hun opvoed-/opgroeivragen. Ook vinden 32 ouders dat de adviezen goed werken in de praktijk en zijn 27ouders van mening dat zij door de ondersteuning beter kunnen omgaan met hun opgroei-/opvoedvragen bij hun kind(eren). 23 ouders zijn zelfverzekerder in de opvoeding geworden. 11 ouders hebben ervaren dat het opvoedprobleem minder is geworden en 10 ouders kunnen beter praten over de opvoedvragen die zij hebben. De ouders waarderen het CJG Edam-Volendam met een 7,2. Zes ouders hebben een onvoldoende gegeven (onder de zes) en vijf ouders hebben een negen gegeven.
17
Doorverwijzen In de vragenlijst zijn enkele vragen opgenomen over het proces van doorverwijzen. Zes ouders hebben aangegeven te zijn doorverwezen door het CJG naar een samenwerkende instelling. Het gaat om een verwijzing van het consultatiebureau (2x), het CJG, een arts, een verpleegkundige en de Opvoedpoli. Zij zijn vervolgens verwezen naar de volgende professionals of organisaties: logopedist (2x), huisarts, GGD video home training, een arts en Moedige Moeders. In onderstaande tabel is weergegeven hoe de doorverwijzing is verlopen. Tabel 15
Hoe vindt u dat het doorverwijzen door het CJG is gegaan? (N=6) %
Aantal
De medewerker heeft het doorverwijzen voor mij geregeld
29%
2
Ik kreeg een naam en telefoonnummer mee en moest het zelf regelen
29%
2
De doorverwijzing was snel (binnen enkele weken) geregeld
14%
1
De doorverwijzing duurde lang (meer dan een maand)
0%
0
Ik ben meerdere keren doorverwezen
0%
0
Ik ben meteen goed doorverwezen
0%
0
Ik heb geen gebruikgemaakt van de doorverwijzing
14%
1
Anders
57%
4
Er valt op te maken dat de doorverwijzing over het algemeen snel en concreet is verlopen. Eén ouder heeft geen gebruikgemaakt van de doorverwijzing omdat zij in overleg met de leerkracht heeft besloten de situatie van haar kind nog even aan te kijken. Bij ‘anders’ hebben twee ouders aangegeven dat ze zelf contact hebben opgenomen met een geschikte professional. Een andere ouder geeft aan dat er vervolgens een huisbezoek heeft plaatsgevonden en dat per post een aanmeldformulier is ontvangen. Deze ouder was erg blij met het begrip dat zij kreeg voor haar situatie. Een laatste ouder kwam via een themabijeenkomst in aanraking met Moedige Moeders. Zij had zelf niet gedacht dat deze organisatie kon helpen in haar situatie omdat ze dacht dat de organisatie zich alleen richtte op verslavingszorg. 4.3
Suggesties voor verbeteringen
De ouders die wel eens gebruik hebben gemaakt van de diensten van het CJG is gevraagd of zij vinden of en op welke punten het CJG kan worden verbeterd. Over vier onderwerpen is hun mening gevraagd: bekendheid/communicatie, bereikbaarheid, toegankelijkheid en uitvoering van de ondersteuning waaronder de adviezen en tips. Er zijn in totaal 58 reacties gegeven. Bekendheid van het CJG Er zijn twaalf opmerkingen gemaakt over de bekendheid van het CJG en mogelijke verbeteringen die hierin kunnen worden aangebracht. Enkele ouders geven aan dat zij voordat zij de enquête over het CJG hadden ingevuld niet goed wisten wat het CJG inhield.
18
Eén ouder suggereert dat er meer bekendheid aan het CJG moet worden gegeven via scholen. Een andere suggestie is om informatie over actuele onderwerpen, zoals pesten, emoties en groepsdruk, te verspreiden via de e-mail van basisscholen omdat deze e-mails goed gelezen worden. Twee anderen doen de suggestie om opvoedtips in de stadskrant te vermelden. Ouders vragen zich af wat het CJG inhoudt en wat de link is met het consultatiebureau en Bureau Jeugdzorg. ‘Er kan op de scholen in Edam-Volendam meer informatie over het CJG worden gegeven.’ ‘Het is niet altijd duidelijk welke instantie voor wat is. Is het CJG nu hetzelfde als het consultatiebureau? Of als bureau Jeugdzorg? Op de website wordt wat meer uitleg gegeven, maar toch.’ ‘Ja ik weet eigenlijk niet goed wat jullie allemaal doen. Ik denk dat jullie er vooral zijn voor ernstige problemen.’ Bereikbaarheid van het CJG De verbetersuggesties die betrekking hebben op de bereikbaarheid betreffen voornamelijk de openingstijden van het CJG. Deze zouden van een aantal ouders wat ruimer mogen. Daarnaast zou een ouder graag een vestiging in de nieuwbouwwijk zien, een andere ouder juist in het centrum. Een aantal ouders geeft juist aan de locatie van het CJG prima te vinden. Toegankelijkheid van het CJG Vier ouders hebben een opmerking gemaakt over de toegankelijkheid van het CJG. Eén ouder vindt de toegankelijkheid prima en vijf ouders hebben enkele suggesties gegeven, zoals vergroot de bekendheid, dan zullen ouders het CJG eerder als laagdrempelig ervaren en zorg voor een warme sfeer. De sfeer in het gebouw wordt door drie ouders als kil ervaren. Uitvoering van de ondersteuning Over de uitvoering van de ondersteuning hebben drie ouders een kritische opmerking gemaakt. Deze ouders vonden de tips gericht op ‘gemiddelde mensen en gemiddelde kinderen’, zij hebben geen gericht antwoord op hun vraag ervaren. Een andere ouder zou graag willen dat er iets meer tijd wordt genomen, bijvoorbeeld door het plannen van een dubbele afspraak. Een volgende ouder wil graag meer laagdrempelige thema-avonden/ cursussen en vindt het belangrijk dat hier meer bekendheid aan wordt geven, bijvoorbeeld via school of flyers. Vier ouders vinden juist dat zij veel hebben gehad aan de ondersteuning van één van de diensten van het CJG. ‘De ondersteuning is prima voor wat betreft de cursussen of bijeenkomsten.’ ‘Ik vind dat ieder kind uniek is en dat daar rekening mee gehouden moet worden. Er wordt naar mijn mening soms te algemeen en naar de norm gekeken.’
19
De suggesties voor andere verbeteringen en opmerkingen worden hieronder weergegeven: ‘Het
telefoonnummer moet duidelijk worden vermeld. Als je nu belt, krijg je het nummer van Zaandam en die verwijzen je weer door naar Volendam.’ ‘De website bevat wel veel informatie maar is voor mij wat onoverzichtelijk.’ ‘Ik vind het consultatiebureau nogal slordig in afspraken enzo. En als je dan belt, krijg je meestal iemand die er niets van weet.’ ‘Meer info op scholen geven over het CJG.’ ‘Als ik om me heen hoor, is er toch een soort schroom en angst om met vragen of moeilijkheden te komen omdat je bang bent voor een stempel.’ ‘Is er ook samenwerking met het Zorgplatform Waterland?’ ‘Ik vind dat de afspraken soms erg uitlopen. Ik heb al twee keer een kwartier moeten wachten.’ 4.4
Behoefte aan andere vormen van ondersteuning
Alle ouders die de vragenlijst hebben ingevuld, is in een open vraag gesteld of zij behoefte hebben aan andere vormen van opvoedondersteuning en of zij iets missen in het huidige aanbod van het CJG. 94% geeft aan geen suggesties te hebben voor aanbod op het gebied van opvoeden en opgroeien dat zij missen en waar zij (wel) gebruik van zouden maken. Van de 27 ouders die wel iets missen in het aanbod en suggesties doen voor ander aanbod van opvoedondersteuning noemen de meesten antwoorden op alledaagse opvoedvragen, zoals: - ‘Hoe je op een speelse/leuke manier een baby/dreumes leert eten.’ - ‘Bij de ‘huis-, tuin- en keuken’ vragen. Bijvoorbeeld: hoe bepaal je hoe laat je kind thuis mag komen of naar bed moet?’ Daarnaast is nog genoemd: - Voorlichting over alcohol, drugs en groepsdruk (4x genoemd). - Behoefte aan informatie over de activiteiten van het CJG per e-mail of post (4x genoemd), bij voorkeur naar leeftijdscategorie van het kind zodat ouders gerichte informatie ontvangen. - Voorlichting over de leeftijdscategorie 12 tot 18 jaar (2x genoemd). - Ouders leren hoe je een emotionele band met je kind opbouwt. - De mogelijkheid om online vragen te kunnen stellen of via Facebook. - Aandacht voor pesten. - Aandacht voor de onzekerheid van een kind.
20
5
Samenvatting, conclusies en aanbevelingen
In dit hoofdstuk volgt de samenvatting en worden de belangrijkste conclusies beschreven en aanbevelingen gedaan. 5.1
Samenvatting
Achtergronden doelgroep Als we kijken naar de achtergronden van de respondenten dan zien we dat met name ouders in de leeftijd tussen 40 t/m 49 jaar de vragenlijst hebben ingevuld. De verdeling van de ouders die kinderen in de vijf leeftijdsgroepen (0 t/m 3 jaar, 4 t/m 8 jaar, 9 t/m 12 jaar, 13 t/m 18 jaar en 19 t/m 23 jaar) hebben, is enigszins onevenredig. De groep 13 t/m 18 jaar is oververtegenwoordigd. Het aandeel alleenstaande ouders is met 5% gemiddeld. 3% heeft geen betaald werk, dit is vrij laag landelijk gezien. Vragen over hulp bij opvoeden en opgroeien Ruim twee derde van de ouders/verzorgers (68%) heeft wel eens een vraag over opvoeden/opgroeien die zij willen voorleggen aan een deskundige. De ouders/verzorgers die vragen hebben, zijn voornamelijk geïnteresseerd in informatie over de emotionele ontwikkeling van hun kind, over eten, slapen en zindelijkheid en over weerbaarheid en groepsdruk. De ouders winnen met name advies in bij familie of vrienden (62%) of zoeken informatie op internet (49%). Daarnaast raadplegen ouders/verzorgers tijdschriften en boeken over opvoeden of krijgen zij advies van het consultatiebureau (welke tevens het CJG is), de huisarts of de school. Een kleine groep ouders (38 in totaal) heeft het opvoedspreekuur van het Centrum voor Jeugd en Gezin Edam-Volendam bezocht of heeft online een vraag gesteld (25 in totaal). De meeste ouders/verzorgers die wel eens hulp hebben ontvangen, hebben deze hulp gekregen via het (reguliere) spreekuur bij het consultatiebureau (tevens het CJG) of via internetsites over opvoeden. Het consultatiebureau, dat deel uitmaakt van het CJG, is ook de belangrijkste instantie waar zij naartoe zouden gaan als zij vragen hebben over opvoeden. Ook heeft een kwart van deze ouders/verzorgers wel eens advies van de huisarts gekregen. De ouders noemen relatief weinig de cursussen en het opvoedspreekuur van het CJG. De ouders noemen het minst vaak het online advies vragen via de site www.cjgedamvolendam.nl of www.positiefopvoeden.nl en begeleiding van het hele gezin door een gezinstherapeut. Het Centrum voor Jeugd en Gezin gemeente Edam-Volendam 70% van de ouders/verzorgers is met het CJG bekend. In de gemeente Edam-Volendam zijn de meeste ouders/verzorgers die het CJG kennen erop geattendeerd via het consultatiebureau (onderdeel van het CJG), via een advertentie in een huis-aan-huisblad of
21
via school. Een handjevol ouders kent het CJG via een intermediair, zoals de huisarts, de peuterspeelzaal of de kinderopvang. Een uitzondering hierop is de school, deze levert een belangrijkere bijdrage aan het vergroten van de bekendheid van het CJG. Van de mensen die het CJG kennen, hebben 111 ouders/verzorgers (39%) wel eens gebruikgemaakt van de ondersteuning van het CJG Edam-Volendam (het reguliere bezoek aan het consultatiebureau is daarbij buiten beschouwing gelaten). Het bijwonen van themabijeenkomsten hebben de ouders het meest vaak gedaan, gevolgd door gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur van het CJG en het volgen van cursussen. De ouders die geen gebruik hebben gemaakt van de diensten van het CJG hebben geen opvoedvragen (41%) of vragen liever advies aan familie of vrienden (29%). Waardering en effecten Over het algemeen zijn de 111 ouders/verzorgers (redelijk) tevreden over de diensten van het CJG. De gesprekken met een medewerker van het opvoedspreekuur worden goed beoordeeld en ook het telefonisch contact met het CJG Edam-Volendam wordt overwegend positief beoordeeld. De ouders die hierover ontevreden zijn, vinden de telefonische bereikbaarheid te beperkt en vinden dat de adviezen/tips en het inlevingsvermogen van de medewerker te wensen over laat (6 ontevreden). 39% van de ouders die bekend zijn met het CJG heeft de website van het CJG, www.cjgedamvolendam.nl wel eens bezocht. Ook de tevredenheid over de website is hoog. De website wordt duidelijk en overzichtelijk gevonden (slechts 3 ouders ontevreden). Zeven ouders hebben opgemerkt dat de website van het CJG per februari 2014 vernieuwd is. Zij vinden dit allen een verbetering. Bijna alle ouders (94%) vinden dat de ondersteuning van het CJG hen (goed) geholpen heeft.. De ouders hebben een antwoord gekregen op hun vragen, de adviezen werken in de praktijk en zij kunnen door de ondersteuning beter omgaan met de opvoedproblemen. De ouders waarderen het CJG met een 7,2. Verbeteringen of veranderingen in het ondersteuningsaanbod Suggesties voor verbeteringen die naar voren zijn gebracht, betreffen het vergroten van de bekendheid van het aanbod van het CJG, verruiming van de openingstijden van het spreekuur en meer advies op maat. 27 ouders hebben aangegeven iets te missen in het huidige ondersteuningsaanbod. Dit aandeel is in vergelijking met referentiegemeenten redelijk laag. De wensen voor ander aanbod liggen met name in de sfeer van alledaagse opvoedvragen. Daarnaast is er voornamelijk behoefte aan informatie en voorlichting over de puberteit en zaken waar deze leeftijdscategorie mee in aanraking kan komen, zoals drugs, alcohol en groepsdruk.
22
5.2
Conclusies en aanbevelingen
Conclusies Wel vragen en behoefte aan deskundig advies, maar nog redelijk weinig gebruik van het CJG Een aanzienlijke groep ouders heeft vragen over het opvoeden van hun kind(eren) en wil deze ook wel voorleggen aan een deskundige. Veel ouders gaan zelf op zoek naar informatie via internet, boeken, tijdschriften en televisieprogramma’s of via de eigen sociale kring en vinden dat zij daar genoeg aan hebben. Het CJG Edam-Volendam, het opvoedspreekuur en de mogelijkheden via de telefoon of de websites zijn nog beperkt bij ouders in beeld wanneer zij behoefte hebben aan ondersteuning. Bekendheid van het CJG kan nog uitgebreider Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat een deel van de ouders niet bekend is met het CJG. Dat is opvallend want veel ouders geven aan dat het consultatiebureau, dat onderdeel uitmaakt van het CJG, een belangrijke plaats is om opvoedvragen te stellen. Mogelijk zijn niet alle ouders op de hoogte van het feit dat het consultatiebureau tot het CJG behoort. De beeldvorming over wat het CJG precies inhoudt, welke ondersteuning daar deel van uitmaakt en voor wie het CJG is bedoeld, zou nog kunnen worden aangescherpt. Enkele ouders vinden het jammer dat zij pas via dit onderzoek het CJG hebben leren kennen. Weinig bekendheid CJG via intermediairs De ouders die bekend zijn met het CJG (70%) zijn hierop geattendeerd door het consultatiebureau (onderdeel van het CJG), een advertentie in de Stadskant en/of de NIVO of via school. Het vergroten van de bekendheid via intermediairs verdient meer aandacht. Sommige ouders zijn verbaasd dat zij via dit onderzoek op de hoogte zijn gebracht van het bestaan van het CJG en niet via school, kinderopvang of een andere instelling. Gebruik van de diensten van het CJG en de tevredenheid hierover is goed Het meest vaak wordt er gebruikgemaakt van themabijeenkomsten of het opvoedspreekuur (het reguliere bezoek aan het consultatiebureau is in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten). Andere specifieke ondersteuningsactiviteiten van het CJG, zoals het (telefonisch) spreekuur en de website worden nog minder frequent geraadpleegd. De tevredenheid over de diensten van het CJG is over het algemeen goed en ook heeft het grootste deel van de ouders echt iets gehad aan de ondersteuning door het CJG. Als de ouders het CJG eenmaal hebben gevonden, dan zijn zij blij dat zij er gebruik van hebben gemaakt. Behoefte aan informatie over alledaagse opvoedvragen Suggesties voor het verbeteren of uitbreiden van aanbod betreffen met name informatie over alledaagse opvoedvragen en specifieke thema’s, zoals alcohol, drugs en groepsdruk. Ook geven enkele ouders aan graag informatie te ontvangen over de thema’s die bij een specifieke leeftijd van het kind horen. Er is behoefte aan praktische tips en bevestiging (doe ik het als ouder op de goede manier?).
23
Aanbevelingen Verbeter de website, met name de informatie over specifieke onderwerpen De ouders vinden het prettig als zij alledaagse opvoedtips behorende bij de leeftijdscategorie van het kind kunnen vinden op de website of kunnen ontvangen per e-mail. De ouders/verzorgers in Edam-Volendam gaan toch liever eerst zelf op zoek naar ondersteuning via boeken/tijdschriften, internetsites of vrienden/familie. Het zou goed zijn om meer links over specifieke thema’s behorende bij een bepaalde leeftijd op de websites te plaatsen of bepaalde thema’s meer uit te diepen met praktische tips. Een andere mogelijkheid is het opzetten van leeftijdsgebonden digitale nieuwsbrieven waarop ouders zich kunnen abonneren. Samenwerking met de bibliotheek is ook een optie waarbij boeken/tijdschriften over opvoeden/opgroeien een meer prominente plek krijgen. Organiseer themabijeenkomsten of biedt informatie over specifieke thema’s Er is behoefte aan specifieke informatie over thema’s waarmee ouders te maken krijgen in een bepaalde leeftijdscategorie van hun kind. Er is voornamelijk veel vraag naar thema’s die spelen in de leeftijdscategorie 12 t/m 18 jaar, zoals alcohol, drugs en groepsdruk. De themabijeenkomsten worden goed gewaardeerd door de ouders die hier al gebruik van hebben gemaakt. Bekijk de mogelijkheid om deze uit te breiden of beter onder de aandacht te brengen bij ouders. Meer bekendheid bij intermediairs Een klein deel van de ouders is doorverwezen door een intermediair, zoals de huisarts, de peuterspeelzaal of het maatschappelijk werk. Het werkt het beste als het CJG wordt aanbevolen door intermediairs of als ouders worden doorverwezen. Een folder in de wachtkamer valt niet heel erg op, een doorverwijzing met naam en telefoonnummer erbij wel. Het opnemen van informatie van het CJG in de schoolgids is zinvol, maar het CJG gaat pas echt leven voor de ouder als zij via de school kennismaken met het CJG of als de leerkracht het CJG aanbeveelt. Als het CJG wordt aanbevolen door de intermediairs zijn ouders meer geneigd om gebruik te maken van de diensten van het CJG. Het is daarbij wel van belang dat intermediairs de laagdrempeligheid van het CJG benadrukken. Daarnaast werkt het aansluiten bij en integreren van het aanbod binnen bestaande activiteiten ook goed. Bijvoorbeeld een themabijeenkomst over opvoeden organiseren op school of bij de kinderopvang of opvoedondersteuning aanbieden via het huisbezoek dat het consultatiebureau of de huisarts aflegt bij het gezin. Laat het vertrouwen in het CJG, als laagdrempelige voorziening, groeien Het CJG is bedoeld als laagdrempelige voorziening voor lichte hulpvragen, maar heeft nog niet het vertrouwen bij alle ouders/verzorgers dat zij er iets aan hebben. De ouders denken dat ze vragen of problemen bij de opvoeding of in eigen kring kunnen oplossen of hulp nodig hebben van specialistische hulpverlening. Mogelijk zijn zij ook niet op de hoogte van het feit dat het consultatiebureau, als laagdrempelige voorziening, onderdeel uitmaakt van het CJG. Laat via goede voorbeelden zien wat het CJG kan betekenen voor de ouders en
24
probeer deze boodschap ook via de intermediairs door te geven. De decentralisatie Jeugdzorg kan de positie van het CJG versterken, als de ouders die direct afstappen op de specialistische hulpverlening dan ook in beeld zijn bij de gemeente. Een deel van deze ouders zou ook kunnen worden doorverwezen naar een lichtere vorm van ondersteuning die nu onder de vlag van het CJG wordt aangeboden.
25
TELEFOON
070 - 310 3800 E-MAIL
[email protected] WEBSITE
www.bmconderzoek.nl
26
